Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! LZ 129 Hindenburg (registracija: D-LZ 129) bio je veliki njemački komercijalni putnički cepelin, vodeći zračni brod u klasi Hindenburg. Bio je najduži u klasi letećih naprava i najveći zrakoplov po obujmu te širini i visini.[1] Projektiran je i izgrađen u tvrtci Zeppelin (Luftschiffbau Zeppelin GmbH) na obali Bodenseea u Friedrichshafenu. Zrakoplov je letio od ožujka 1936. godine do 6. svibnja 1937. kada je pri slijetanju u Mornaričku zrakoplovnu bazu Lakehurst (Manchester Township, New Jersey), nakon svog prvog transatlantskog putovanja za Sjevernu Ameriku, potpuno izgorio. U nesreći je poginulo trideset i šest osoba. Hindenburg je dobio ime po feldmaršalu Paulu von Hindenburgu (1847. – 1934.), predsjedniku Njemačke od 1925. do 1934. godine. Dizajn i razvoj Konstrukcija Hindenburga Blagovaonica Karta svijeta na zidu u dnevnom boravku Hindenburg je imao duraluminijsku konstrukciju koja uključuje uzduž poredanih 15 pregrada u obliku velikih obruča između kojih se nalazilo 16 pamučnih vreća ispunjenih plinom. Pregrade su bile međusobno ojačane uzdužnicama postavljene u krug uzduž pregrada. Oplata cepelina bila je od pamuka impregniranog s mješavinom reflektirajućih materijala kako bi se plinske vreće zaštitile od ultraljubičastog zračenja koje bi ih oštetilo i infracrvenog zračenja koje bi moglo izazvati pregrijavanje. Godine 1931. tvrtka Zeppelin kupila je u listopadu 1930. godine 5000 kg duraluminija koji su spašeni nakon pada britanskog cepelina R101 te su ga nakon recikliranja koristili u gradnji Hindenburga.[2] Za unutrašnji dizajn Hindenburga bio je zadužen Fritz August Breuhaus čije je dizajnersko iskustvo bilo uključeno u vagone Pullman Coachesa, prekooceanske linijske brodove kao i ratne brodove za Njemačku ratnu mornaricu.[3] U sredini gornje `A` palube nalazile su se velike javne prostorije: blagovaonica s lijeve i dnevni boravak s prostorijom za pisanje na desnoj strani (gledajući prema nosnom dijelu zrakoplova). Male putničke kabine protezale su se oko ovih prostorija. Slike na zidovima blagovaonice prikazivale su putovanja Graf Zeppelina u Južnu Ameriku. Stilizirana karta svijeta prekrivala je zid u dnevnom boravku. Dugi kosi prozori nalazili su se uzduž obje palube. Od putnika se očekivalo kako će većinu svog vremena provesti u javnim prostorima, a ne svojim skučenim kabinama.[4] Na donjoj `B` palubi nalazile su se praonice, blagovaonica za posadu te prostorija za pušenje. Harold G. Dick, američki predstavnik iz tvrtke Goodyear Zeppelin se prisjeća[5]: `Jedini ulaz u prostoriju za pušenje (koja je bila pod tlakom kako bi se spriječio ulazak vodika ako bi negdje propuštao) bio je preko bara koji je imao nepropusna vrata sa zakretnim zaključavanjem, a svi putnici koji su htjeli ući bili su pomno pretraženi od upravitelja bara kako bi bili sigurni da ne nose upaljenu cigaretu ili lulu.[6][7]` Upotreba vodika umjesto helija Kao plin za podizanje prvobitno je bio odabran helij jer je radi svoje nezapaljivosti najsigurniji za zračne brodove.[8] Međutim, u to vrijeme je helij bio relativno rijedak i iznimno skup. Dostupan je bio samo kao popratni proizvod izvornog prirodnog plina koje su se nalazili u SAD-u. Vodik se, u usporedbi, mogao jeftino proizvesti od strane bilo koje industrijalizirane nacije, lakši je od helija i postiže veći uzgon. Zbog svoje rijetkosti i troška, američki zračni brodovi koji koriste helij bili su prisiljeni očuvati plin po svaku cijenu što je otežavalo njihov rad.[9] Unatoč zabrani američkog izvoza helija (prema zakonu koji je taj plin odredio kao materijal s `vojnom vrijednosti`), Nijemci su osmislili cepelin za korištenje daleko sigurnijeg plina u uvjerenju kako će uvjeriti američku vladu za odobrenje izvoza. Kada su dizajneri doznali kako Amerika ne će odustati od zabrane izvoza bili su prisiljeni prilagoditi Hindenburg za korištenje vodika kao plina za uzgon.[8] Unatoč opasnosti korištenja zapaljivog vodika nijedan alternativni plin koji može pružiti dovoljno uzgona nije mogao biti proizveden u odgovarajućim količinama. Jedina korisna strana je bila mogućnost ugradnje više putničkih kabina. Njemačka duga povijest letenja vodikom ispunjenih putničkih zračnih brodova bez ijedne ozljede ili nezgode izazvalo je općeprihvaćeno vjerovanje kako su ovladali sigurnim korištenjem vodika. Hindenburgova prva sezona letenja to je i demonstrirala...

Odlomak iz Radnika i seljaka: HISTORY CHANNEL (Lora pro nobis – 3) Obratite pažnju u Kapou na kadar u kome Riva izvršava samoubistvo bacivši se na električnu ogradu: čovek koji se u tom trenutku odluči za vožnju kamere unapred, kako bi što bolje kadrirao mrtvo telo – pažljivo smeštajući podignutu ruku u ćošak finalne kompozicije – taj je čovek vredan najdubljeg prezira. Jacques Rivette From: [email protected] To: [email protected] Date: 25. Jan. 23:55 Štovani gospodine Krez, Već punih mjeseca dana nadzirem Vašu nadzornu kameru. Mogao bih Vam o njoj sastaviti detaljan izvještaj, uključujući fotografije koje sam načinio u različita doba dana i iz različitih uglova da posluže kao dokazni materijal. Koliko god izgledalo infantilno, snimati napravu za snimanje predstavljalo je za mene stanoviti, mada tjeskoban, izazov. Dosad sam u tri navrata pismenim putem prosvjedovao, a jednom čak i osobno došao u policijsku upravu, tražeći da se dotična sprava ukloni ili preusmjeri tako da ne vrši agresiju na moju intimu. Budući da sam svaki put bio ignoriran ili nepristojno odbijen, odlučio sam preskočiti niže stepenice i obratiti se direktno Vama, načelniku policijske uprave, iako bez realne nade da ćete ovaj dopis uopće pročitati, a kamoli poduzeti nešto u smislu uvažavanja mojeg zahtjeva. To, međutim, ne znači da ću odustati. S vremenom sam shvatio kako se vrijeme – nasuprot raširenom uvjerenju – najbrže troši uz fatalističko prihvaćanje datosti i meku socijalnu prilagodbu. Ukratko, da ponovim ono što sam već tri puta naglasio Vašim blaziranim i neotesanim službenicima: nadzorna kamera u Ulici oslobođenja, u neposrednoj blizini križanja s Goličkom, postavljena je na fasadi peterokatnice otprilike po sredini drugoga kata (ili možda malo više) i usmjerena je – nominalno – prema podružnici Sberbank-a koja se nalazi u prizemlju na suprotnoj strani ceste. Do ostakljene podružnice Sberbank-a, hiperdizajnirana interijera, neukusnog do povraćanja, nalaze se još dopadljiva mala pekara, odakle se šire topli i slani mirisi nepodložni videorecepciji, prodavaonica talijanskih cipela, sva u žućkastim tonovima, i haustor zgrade u kojoj živim, službena adresa: Ulica oslobođenja br. 28. No potpuno je jasno da se u vidokrugu Vaše nadzorne kamere nalazi i prozor moga stana na prvome katu, smješten malo ulijevo iznad spomenute bankarske ispostave. Za nevolju je to dvostruki francuski prozor, širok gotovo dva metra, pa shodno tome objektiv Vašeg sigurnosnog uređaja prodire i obuhvaća (bilježi, kontrolira, špijunira, registrira, snima) dobru trećinu sobe koju koristim kao radni prostor, a to ne mogu doživjeti drugačije nego kao bezočan akt nasilja nad mojom privatnošću. Ne znam koliko je takav stav dostupan Vašem policijskom umu (zamišljam ga kao nedovoljno skuhano jaje, s meckavim žutanjkom), ali kada okolnosti nastupe tako da se putanje javne sigurnosti i moje privatnosti neopravdano ukrste, bez razmišljanja se stavljam na svoju stranu. To da Vaši podređeni, pretpostavljam školovani špiclovi, ili (još gore) lica na dežurstvu s par razreda pučke škole i kvocijentom inteligencije mahovine, uz pomoć banalnoga tehničkog pomagala ulaze kroz moj prozor i promatraju na ekranu što ja činim unutar svoja četiri zida – čak i kada ništa ne činim, jer je dovoljno već to što mi nije dopušteno da se osjećam samim – za mene je potpuno neprihvatljivo. Da ne govorim koliko mi je gadljivo. Koliko mi je uvredljivo. A k tome ne mogu podnijeti zavjese. Ne želim zbog imbecilne policijske samovolje na svoj prozor navlačiti teške zastore, gospodine načelniče, jer bih se bez danje svjetlosti vjerojatno ugasio, ona mi je nužna kao opozicija mojem unutrašnjem mraku, s kojim Vas – budite bez brige – nemam namjeru upoznavati. Moj je dakle zahtjev krajnje jednostavan: premjestite Vašu nadzornu kameru na primjerenije mjesto, ili je u najmanju ruku zakrenite prema dolje za 20 do 25 stupnjeva (postupak od nekoliko minuta), tako da podružnica Sberbank-a i dalje bude u njenom fokusu, a da moja malenkost i prostor moje intime ostanu izvan domašaja Vašega brižnog elektronskog oka. Zar to nije prosto? Zar to ne iziskuje najmanji mogući napor s Vaše strane? Ja doista nemam ništa protiv toga da bdijete nad dnevnim utrškom bandita koji gule ovaj narod po visokim kamatnim stopama, niti da pod firmom tobožnje zaštite nacionalne sigurnosti kontrolirate ponašanje općinstva na javnim mjestima (jer je, koliko sam se uspio informirati, nekoliko stotina ovakvih kamera raspoređeno po čitavom gradu), no nisam toliko solidaran građanin da bih zbog toga podnosio policijsku invaziju na svoju ličnu autonomiju. Uvjeravam Vas, gospodine načelniče, da sa svoga prozora ne mogu niti ozbiljnije remetiti javni red i mir, a kamoli ugroziti sigurnosne prilike i opću stabilnost ovoga dijela grada. Nemam ekshibicionističkih sklonosti. Ne spadam među poremećene tipove koji će se iz čista mira razgaćiti i privlačiti pozornost prolaznika. Čak ni Vaš istrenirani policijski mozak ne bi uspio smisliti sablazan koju bih ja odavde mogao izvesti i koja bi bila dostatan razlog da me se drži na oku. U ovim godinama više nisam u stanju ni zdušnije dahtati nad djevojkama koje ponosno, najčešće s nespretnom vulgarnošću, šeću guzičice Ulicom oslobođenja. I dalje promatram, to da, ali sada bez traga žudnje, gospodine načelniče, jedva da još uspijevam dodati notu sjete na ravnodušnost. Ipak, pošto se uporno oglušujete na moju molbu, zaključujem da Vam je moj slučaj zbog nečeg interesantan. Nečim očigledno privlačim Vašu pozornost. Zbog nečega Vam je naročito stalo da sitničavo njuškate po mojoj osobnoj sferi, u koju nitko – a pogotovo ne elektronski opremljene snage državnog redarstva – ne bi smio imati pravo uvida. Kako da Vas privolim da me skinete s nišana? Kako da utolim Vašu voajersku glad? Bi li pomoglo ako Vas kratko uputim u svoje sasvim konvencionalne stambene prilike (i prema tome dnevne navike), ako Vam predočim nekoliko kadrova koje Vaša nadzorna kamera – u čijem je optičkom polju tek trećina moje radne sobe – nije u stanju registrirati? Pa dobro, pokušajmo. Desno od prozora, iz perspektive Vašeg osujećenog teleskopa, nalazi se pisaći stol od potamnjele hrastovine, mjestimično izbrazdan po obodima, s blago ulegnutom radnom plohom, na njemu dvije-tri nesređene hrpe papira i knjiga, te laptop demodirane serije (toshiba) na čijem se poklopcu mogu vidjeti tragovi cigaretnog pepela i skorenih kapljica kave; do njega je biblioteka koja se podiže do stropa, također nesređena, uglavnom biografije i historiografski naslovi (prikladno mojem zapostavljenom zvanju), više fotografija raspoređenih po policama, izdvajam uspomenu s vjenčanja mojih roditelja u okviru od lažnog mahagonija; prva vrata iz hodnika vode u skučenu kuhinju, stol ispod prozora s kariranim (crveno-bijelim) plastičnim stolnjakom, na njemu košara za voće od pletenoga pruća u čijim se žljebovima gnijezdi višegodišnja, slijepljena prašina, plinski šporet, blijedozeleni kuhinjski elementi koji su u donjem dijelu impregnirani tankim slojem masnoće, balkončić veličine četiriju ljudskih stopa što gleda na vežu; sljedeća su vrata od spavaće sobe moje kćerke u koju Vas ne kanim uvoditi, a do njih ulaz u moju spavaonicu gdje nema ničega vrijednog spomena (osim ako Vas zanima tragično škripavi krevet od orahovine i čaša za protezu na noćnom ormariću); samim hodnikom dominira starinski samostojeći čiviluk, obiteljsko naslijeđe, ukrašen s više stotina rupica koje su udarničkim radom izbušili nevidljivi drvožderi, na zidovima opet fotografije, fotografije, mrtvi, mrtvi; naposljetku jednostavno kupatilo u bijelim pločicama, ovalni lavabo, slavina obrasla brdašcima kamenca, ogledalo bez rama, solidna kada u kojoj, s jednom nogom prebačenom preko ruba, nahereno leži leš krupnijeg muškarca, čini se prerezana grla. S osobitim štovanjem, Milorad Baranovski, prof. povj. umr.

Opis proizvoda FORMULE USPEHA NA TEMELJU ANALIZE 600 PREDUZEĆA KOJA SU POBEDILA KRIZU! Pravila igre u svetskoj privredi su se promenila. Organski rast nije više dovoljan za uspešno jačanje u procesu koncentracije. Svetska ekonomska kriza je zaoštrila pritisak i u većini privrednih grana pokrenula talas aktivnosti preuzimanja. Autor knjige, A. Vizjak u knjizi iznosi statističku analizu finansijskih podataka 8000 preduzeća iz najrazličitijih privrednih grana i država sveta u poslednjih deset godina. Među njima je sproveo istraživanje i odabrao uzorak od 600 preduzeća koja uspešno pobeđuju sadašnju ekonomsku krizu, pa ih je imenovao pobednicima decenije. Statističke analize prilikom istraživanja potkrepio je konkretnim poslovnim primerima iz sedam privrednih grana kroz sedam segmenata: 1. telekomunikacijsku privrednu granu sa primerom Deutsche Telekom-a 2. industriju motornih vozila sa primerom AutoZubak-a 3. proizvođače hrane i pića s primerom Farm Ihan 4. naftnu i plinsku industriju s primerima PKN-Orlen-a i Petrol-a 5. trgovinu sa primerom METRO Group-a i Mercator-a 6. industriju robe široke potrošnje sa primerima Gorenja i Elana 7. medijsku privrednu granu sa primerom Bertelsmann-a Četiri vrste pobednika su: Lokalni eksperti, Regionalni heroj, Međunarodni pobednik, Globalista privredne grane. Gubitnici budućnosti će biti sva ostala preduzeća, koja u koncentraciji svoje privredne grane neće oblikovati jasan profil nekog od četiri profila pobednika. "Osigurati kvalitetnu i sigurnu prometnu mobilnost naših klijenata bio je i ostao naš temeljni cilj. Pronalaziti načine da ta mobilnost bude i izvor zadovoljstva naših klijenata stalni je izazov. Srećni smo što smo naučili vrlo visoko ceniti primedbe i priedloge naših klijenata, a kada smo odlučili iste i nagrađivati bilo je jasno da smo uspeli. Verujemo da ćemo zajedno sa klijentima i našim radnicima u budućnosti stvarati nove proizvode i nove usluge prometne mobilnosti upravo po meri tržišta." - Pavo Zubak, predsednik uprave AutoZubak "Naš poslovni model je jednostavan – određuju ga troškovi, distribucija i robna marka. Tajna uspeha Gorenja je u tome da kontrolišemo ta tri elementa, iako nemamo jednakih prednosti veličine kao globalisti privredne grane. To nam uspeva s velikom snagom inovacije i fleksibilnosti. Sa te dve sposobnosti možemo se odazivati na posebne želje kupaca i da trajno osvajamo međunarodne proizvodne niše." - Franjo Bobinac, predsednik uprave Grupe Gorenje "U sve zahtevnijim ekonomskim okolnostima preduzeća se mogu dugoročno uspešno razvijati samo ako pri oblikovanju strateških usmerenja uzimaju u obzir odgovarajuće činioce spoljnih i unutrašnjih poslovnih okolnosti, a ujedno grade odgovarajuće poslovne sposobnosti i upotrebljavaju odgovarajuće poslovne modele za svoj razvoj i konkurentnost na tržištima. Pristupe tome sistematski predstavlja ova knjiga, koja je korisno strateško oruđe za upravljanje svakim preduzećem." - mag. Žiga Debeljak, predsednik uprave, Mercator, d.d. "U Grupi Sava Re već smo u prošloj deceniji postavili temelje za razvoj u regionalnog heroja u oblasti osiguranja. Postali smo vodeće reosiguranje u jugoistočnoj Evropi i ušli na tržište neposrednog osiguranja u brojnim državama. Izazov ove decenije će biti da se transformišemo u međunarodnog pobednika. Pri tome će nam biti Formule uspeha velika pomoć." - Zvonko Ivanušič, predsednik uprave Grupe Sava Re Kratak sadržaj Četiri formule uspjeha Pokretač koncentracije: globalist gospodarske grane Malen ali odličan: lokalni specijalist Jedinstvene tržišne sposobnosti: regionalni heroj Trajni rast u proizvodnoj niši: međunarodni pobjednik Formule uspjeha poduzeća u Hrvatskoj Zaključak Dr. ANDREJ VIZJAK međunarodno je priznati savetnik za strateško vođenje preduzeća, kao i profesor na ekonomskim fakultetima u Ljubljani i u Ingolstadt-u u Nemačkoj za predmete poslovnog savetovanja i upravljanje promenama u preduzećima. Predsednik je PricewaterhouseCoopers Consulting za jugoistočnu Evropu. Autor je i koautor više od deset knjiga, između ostalih i dela: Pobednici tržišnih niša, Competing Against Scale, Beating The Global Consolidation Endgame te Media Management – Leveraging Content for Profitable Growth. Njegove knjige prevedene su na engleski, kineski, ruski, kao i na druge jezike. Bile su odabrane za najčitanije poslovne knjige godine u Nemačkoj, Švajcarskoj, Italiji i u Poljskoj. Andrej Vizjak rodio se 1965. godine u Ljubljani. Doktorirao je 1988. godine u Nemačkoj. Jedan je od retkih Slovenaca koji je vodio strane svetske korporacije. Od 1995. do 2000. godine bio je kao član uprave društva Bertelsmann odgovoran za najveće izdavaštvo i maloprodaju knjiga na svetu. Od 2000. do 2009. godine je kao partner i direktor društva A.T. Kearney razvio drugo najveće preduzeće za poslovno savetovanje preduzeća u srednjoj i istočnoj Evropi. Brojnim preduzećima je pomagao u njihovom razvoju kao savetnik za strategiju ili član nadzornog odbora.

Opis proizvoda FORMULE USPEHA NA TEMELJU ANALIZE 600 PREDUZEĆA KOJA SU POBEDILA KRIZU! Pravila igre u svetskoj privredi su se promenila. Organski rast nije više dovoljan za uspešno jačanje u procesu koncentracije. Svetska ekonomska kriza je zaoštrila pritisak i u većini privrednih grana pokrenula talas aktivnosti preuzimanja. Autor knjige, A. Vizjak u knjizi iznosi statističku analizu finansijskih podataka 8000 preduzeća iz najrazličitijih privrednih grana i država sveta u poslednjih deset godina. Među njima je sproveo istraživanje i odabrao uzorak od 600 preduzeća koja uspešno pobeđuju sadašnju ekonomsku krizu, pa ih je imenovao pobednicima decenije. Statističke analize prilikom istraživanja potkrepio je konkretnim poslovnim primerima iz sedam privrednih grana kroz sedam segmenata: 1. telekomunikacijsku privrednu granu sa primerom Deutsche Telekom-a 2. industriju motornih vozila sa primerom AutoZubak-a 3. proizvođače hrane i pića s primerom Farm Ihan 4. naftnu i plinsku industriju s primerima PKN-Orlen-a i Petrol-a 5. trgovinu sa primerom METRO Group-a i Mercator-a 6. industriju robe široke potrošnje sa primerima Gorenja i Elana 7. medijsku privrednu granu sa primerom Bertelsmann-a Četiri vrste pobednika su: Lokalni eksperti, Regionalni heroj, Međunarodni pobednik, Globalista privredne grane. Gubitnici budućnosti će biti sva ostala preduzeća, koja u koncentraciji svoje privredne grane neće oblikovati jasan profil nekog od četiri profila pobednika. "Osigurati kvalitetnu i sigurnu prometnu mobilnost naših klijenata bio je i ostao naš temeljni cilj. Pronalaziti načine da ta mobilnost bude i izvor zadovoljstva naših klijenata stalni je izazov. Srećni smo što smo naučili vrlo visoko ceniti primedbe i priedloge naših klijenata, a kada smo odlučili iste i nagrađivati bilo je jasno da smo uspeli. Verujemo da ćemo zajedno sa klijentima i našim radnicima u budućnosti stvarati nove proizvode i nove usluge prometne mobilnosti upravo po meri tržišta." - Pavo Zubak, predsednik uprave AutoZubak "Naš poslovni model je jednostavan – određuju ga troškovi, distribucija i robna marka. Tajna uspeha Gorenja je u tome da kontrolišemo ta tri elementa, iako nemamo jednakih prednosti veličine kao globalisti privredne grane. To nam uspeva s velikom snagom inovacije i fleksibilnosti. Sa te dve sposobnosti možemo se odazivati na posebne želje kupaca i da trajno osvajamo međunarodne proizvodne niše." - Franjo Bobinac, predsednik uprave Grupe Gorenje "U sve zahtevnijim ekonomskim okolnostima preduzeća se mogu dugoročno uspešno razvijati samo ako pri oblikovanju strateških usmerenja uzimaju u obzir odgovarajuće činioce spoljnih i unutrašnjih poslovnih okolnosti, a ujedno grade odgovarajuće poslovne sposobnosti i upotrebljavaju odgovarajuće poslovne modele za svoj razvoj i konkurentnost na tržištima. Pristupe tome sistematski predstavlja ova knjiga, koja je korisno strateško oruđe za upravljanje svakim preduzećem." - mag. Žiga Debeljak, predsednik uprave, Mercator, d.d. "U Grupi Sava Re već smo u prošloj deceniji postavili temelje za razvoj u regionalnog heroja u oblasti osiguranja. Postali smo vodeće reosiguranje u jugoistočnoj Evropi i ušli na tržište neposrednog osiguranja u brojnim državama. Izazov ove decenije će biti da se transformišemo u međunarodnog pobednika. Pri tome će nam biti Formule uspeha velika pomoć." - Zvonko Ivanušič, predsednik uprave Grupe Sava Re Kratak sadržaj Četiri formule uspjeha Pokretač koncentracije: globalist gospodarske grane Malen ali odličan: lokalni specijalist Jedinstvene tržišne sposobnosti: regionalni heroj Trajni rast u proizvodnoj niši: međunarodni pobjednik Formule uspjeha poduzeća u Hrvatskoj Zaključak Dr. ANDREJ VIZJAK međunarodno je priznati savetnik za strateško vođenje preduzeća, kao i profesor na ekonomskim fakultetima u Ljubljani i u Ingolstadt-u u Nemačkoj za predmete poslovnog savetovanja i upravljanje promenama u preduzećima. Predsednik je PricewaterhouseCoopers Consulting za jugoistočnu Evropu. Autor je i koautor više od deset knjiga, između ostalih i dela: Pobednici tržišnih niša, Competing Against Scale, Beating The Global Consolidation Endgame te Media Management – Leveraging Content for Profitable Growth. Njegove knjige prevedene su na engleski, kineski, ruski, kao i na druge jezike. Bile su odabrane za najčitanije poslovne knjige godine u Nemačkoj, Švajcarskoj, Italiji i u Poljskoj. Andrej Vizjak rodio se 1965. godine u Ljubljani. Doktorirao je 1988. godine u Nemačkoj. Jedan je od retkih Slovenaca koji je vodio strane svetske korporacije. Od 1995. do 2000. godine bio je kao član uprave društva Bertelsmann odgovoran za najveće izdavaštvo i maloprodaju knjiga na svetu. Od 2000. do 2009. godine je kao partner i direktor društva A.T. Kearney razvio drugo najveće preduzeće za poslovno savetovanje preduzeća u srednjoj i istočnoj Evropi. Brojnim preduzećima je pomagao u njihovom razvoju kao savetnik za strategiju ili član nadzornog odbora.

FORMULE USPEHA NA TEMELJU ANALIZE 600 PREDUZEĆA KOJA SU POBEDILA KRIZU! Pravila igre u svetskoj privredi su se promenila. Organski rast nije više dovoljan za uspešno jačanje u procesu koncentracije. Svetska ekonomska kriza je zaoštrila pritisak i u većini privrednih grana pokrenula talas aktivnosti preuzimanja. Autor knjige, A. Vizjak u knjizi iznosi statističku analizu finansijskih podataka 8000 preduzeća iz najrazličitijih privrednih grana i država sveta u poslednjih deset godina. Među njima je sproveo istraživanje i odabrao uzorak od 600 preduzeća koja uspešno pobeđuju sadašnju ekonomsku krizu, pa ih je imenovao pobednicima decenije. Statističke analize prilikom istraživanja potkrepio je konkretnim poslovnim primerima iz sedam privrednih grana kroz sedam segmenata: 1. telekomunikacijsku privrednu granu sa primerom Deutsche Telekom-a 2. industriju motornih vozila sa primerom AutoZubak-a 3. proizvođače hrane i pića s primerom Farm Ihan 4. naftnu i plinsku industriju s primerima PKN-Orlen-a i Petrol-a 5. trgovinu sa primerom METRO Group-a i Mercator-a 6. industriju robe široke potrošnje sa primerima Gorenja i Elana 7. medijsku privrednu granu sa primerom Bertelsmann-a Četiri vrste pobednika su: Lokalni eksperti, Regionalni heroj, Međunarodni pobednik, Globalista privredne grane. Gubitnici budućnosti će biti sva ostala preduzeća, koja u koncentraciji svoje privredne grane neće oblikovati jasan profil nekog od četiri profila pobednika. "Osigurati kvalitetnu i sigurnu prometnu mobilnost naših klijenata bio je i ostao naš temeljni cilj. Pronalaziti načine da ta mobilnost bude i izvor zadovoljstva naših klijenata stalni je izazov. Srećni smo što smo naučili vrlo visoko ceniti primedbe i priedloge naših klijenata, a kada smo odlučili iste i nagrađivati bilo je jasno da smo uspeli. Verujemo da ćemo zajedno sa klijentima i našim radnicima u budućnosti stvarati nove proizvode i nove usluge prometne mobilnosti upravo po meri tržišta." Pavo Zubak, predsednik uprave AutoZubak "Naš poslovni model je jednostavan – određuju ga troškovi, distribucija i robna marka. Tajna uspeha Gorenja je u tome da kontrolišemo ta tri elementa, iako nemamo jednakih prednosti veličine kao globalisti privredne grane. To nam uspeva s velikom snagom inovacije i fleksibilnosti. Sa te dve sposobnosti možemo se odazivati na posebne želje kupaca i da trajno osvajamo međunarodne proizvodne niše." Franjo Bobinac, predsednik uprave Grupe Gorenje "U sve zahtevnijim ekonomskim okolnostima preduzeća se mogu dugoročno uspešno razvijati samo ako pri oblikovanju strateških usmerenja uzimaju u obzir odgovarajuće činioce spoljnih i unutrašnjih poslovnih okolnosti, a ujedno grade odgovarajuće poslovne sposobnosti i upotrebljavaju odgovarajuće poslovne modele za svoj razvoj i konkurentnost na tržištima. Pristupe tome sistematski predstavlja ova knjiga, koja je korisno strateško oruđe za upravljanje svakim preduzećem." mag. Žiga Debeljak, predsednik uprave, Mercator, d.d. "U Grupi Sava Re već smo u prošloj deceniji postavili temelje za razvoj u regionalnog heroja u oblasti osiguranja. Postali smo vodeće reosiguranje u jugoistočnoj Evropi i ušli na tržište neposrednog osiguranja u brojnim državama. Izazov ove decenije će biti da se transformišemo u međunarodnog pobednika. Pri tome će nam biti Formule uspeha velika pomoć." Zvonko Ivanušič, predsednik uprave Grupe Sava Re Kratak sadržaj: Četiri formule uspjeha Pokretač koncentracije: globalist gospodarske grane Malen ali odličan: lokalni specijalist Jedinstvene tržišne sposobnosti: regionalni heroj Trajni rast u proizvodnoj niši: međunarodni pobjednik Formule uspjeha poduzeća u Hrvatskoj Zaključak Dr. Andrej Vizjak međunarodno je priznati savetnik za strateško vođenje preduzeća, kao i profesor na ekonomskim fakultetima u Ljubljani i u Ingolstadt-u u Nemačkoj za predmete poslovnog savetovanja i upravljanje promenama u preduzećima. Predsednik je PricewaterhouseCoopers Consulting za jugoistočnu Evropu. Autor je i koautor više od deset knjiga, između ostalih i dela: Pobednici tržišnih niša, Competing Against Scale, Beating The Global Consolidation Endgame te Media Management – Leveraging Content for Profitable Growth. Njegove knjige prevedene su na engleski, kineski, ruski, kao i na druge jezike. Bile su odabrane za najčitanije poslovne knjige godine u Nemačkoj, Švajcarskoj, Italiji i u Poljskoj. Andrej Vizjak rodio se 1965. godine u Ljubljani. Doktorirao je 1988. godine u Nemačkoj. Jedan je od retkih Slovenaca koji je vodio strane svetske korporacije. Od 1995. do 2000. godine bio je kao član uprave društva Bertelsmann odgovoran za najveće izdavaštvo i maloprodaju knjiga na svetu. Od 2000. do 2009. godine je kao partner i direktor društva A.T. Kearney razvio drugo najveće preduzeće za poslovno savetovanje preduzeća u srednjoj i istočnoj Evropi. Brojnim preduzećima je pomagao u njihovom razvoju kao savetnik za strategiju ili član nadzornog odbora. Naslov: Formule uspjeha za novo desetljeće Izdavač: Mate Strana: 260 (cb) Povez: tvrdi Jezik: hrvatski Pismo: latinica Format: 15,0 x 23,0 cm Godina izdanja: 2011 ISBN: 978-953-246-128-2

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Nuklearna fizika je grana fizike koncentrisana na jezgro atoma. Istorija Radioaktivnost je otkrio 1896. francuski naučnik Henri Bekerel dok je radio na fosforoscentnim materijalima. Ovi materijali svetle u mraku nakon izlaganja svetlu, i on je mislio da bi sjaj proizveden u katodnim zračnim cevima (cathode ray tubes) od strane X-zraka mogao nekako biti povezan sa fosforoscencijom. Zato je pokušao da uvije fotografsku pločicu (plate) u crnu hartiju i da stavi razne fosforoscentne minerale na nju. Svi rezultati su bili negativni dok nije isprobao korišćenje uranijumovih soli. Rezultat sa ovim jedinjenjima je bilo duboko crnjenje pločice. Ipak, ubrzo je postalo jasno da crnjenje pločice nema nikakve veze sa fosforoscencijom jer je ona crnela kada je mineral držan u mraku. Takođe ne-fosforoscentne soli uranijuma pa i metalski (metallic) uranijum su pocrnjivali pločicu. Bilo je jasno da postoji neka nova vrsta zračenja koja je mogla da prođe kroz papir koja je uzrokovala crnjenje pločice (U mnogim knjigama piše da je Bekerel slučajno otkrio radioaktivnost.) Isprva se činilo da je ovo novo zračenje bilo slično nedavno otkrivenim x-zracima. Ipak kasnija istraživanja Bekerela, Pjera Kirija, Marije Kiri, Ernesta Raderforda i drugih su otkrila tri različite vrste radioaktivnosti: alfa, beta i gama raspad. Ovi istraživači su takođe otkrili da mnogi drugi hemijski elementi imaju radioaktivne izotope. Opasnosti radioaktivnosti nisu odmah otkrivene. Akutno trovanje radiacijom je brzo otkriveno, ali je početna pretpostavka bila da, kao kod vatre, ako se odmah ne primeti efekat, nema opasnosti. Štaivše nije se znalo da će ako se unesu u telo, radioaktivni materijali nastaviti da zrače unutar tela, često prouzrokujući kancer ili druge ozbiljne probleme. Mnogi lekari i firme su počeli da reklamiraju radioaktivne supstance kao sredstvo lečenja; jedan posebno uzbunjujuć primer je bilo lečenje klistiranjem radijumom. Marija Kiri je pred smrt govorila protiv ovakve vrste lečenja, upozoravajući da efekti radijacije na ljudsko telo još nisu dobro ispitani. Za vreme Drugog svetskog rata, se došlo na ideju da bi se energija koju radioaktivnost oslobađa mogla koristiti kao oružje za masovno uništenje. I sile osovine i savezničke snage su započele projekte u cilju razvoja ovakvog oružja; Projekat Menhetn u SAD se na kraju pokazao uspešnim. Dve od prve tri bombe koje su proizvedene su bačene na Japan; tada je planirano da se proizvodnja ubrza na oko jednu bombu nedeljno, ali se Japan predao pre nego što je još atomskih bombi bačeno. Za vreme Drugog svetskog rata i u ranom hladnom ratu je nastavljen razvoj nuklearne tehnologije, dok se malo pažnje obraljalo na dugoročne opasnosti radijacije i radioaktivne kontaminacije. Jači otpad nastao proizvodnjom uranijuma je skladišten u velike tankove sa rokom trajnosti od samo par decenija, i nije bilo planova za dugoročnije skladištenje dok je manje jakom otpadu dopušteno da procuri u zemljište bez temeljnih proračuna o dugoročnim posledicama. Mnoga nuklearna oružja su testirana u atmosferi (to jest iznad povvršine Zemlje), što je oslobodilo dovoljno radioaktivnog materijala da veoma značajno podigne svetski nivo pozadinskog zračenja. Konačno je sporazum o ograničenim probama prekinuo ove probe u SAD i SSSR-u (mada su podzemne probe nastavljene u obe zemlje, a Francuska i Kina su nastavile atmosferske probe još dugo vremena). Zatim su razvijeni nuklearni reaktori za korišćenje u podmornicama, brodovima i za komercijalnu upotrebu. Od 1960-ih, protivnici nuklearne energije su tvrdili da dugoročno izlaganje niskim nivoima zračenja može da dovede do ozbiljnih zdravstvenih problema, i da radioaktivna kontaminacija iz životne okoline može da pređe na ljude dovodeći do ovakvih dugoročnih izlaganja. Ove tvrdnje su ostale kontrovrezne, vidi linear no threshold model, radiation hormesis. Usled ovih tvrdnje je javna zabrinutost dramatično porasla, sigurnosne mere su pojačane, a korišćenje radioaktivnih materijala poput torijuma u plinskim mrežicama (gas mantles) je smanjeno. Javna zabrinutost je znatno porasla usled nuklearnih nezgoda posebno onih u Tri majl ajlendu (Three Mile Island) i Černobilju. Ova zabrinutost se u mnogim slučajevima sastoji iz nenalačkog straha od svega što u svom imenu sadrži odrednicu `nuklearno`. Na primer, nuklearno magnetno rezonantna spektroskopija (nuclear magnetic resonance imaging spectroscopy) (NMRI), koja nema nikakve veze sa radioaktivnošću je preimenovana u magnetnu rezonancu (magnetic resonance imaging) (MRI) da bi se se ugušio javni strah. Radioaktivni izotopi i dalje imaju mnoge značajne primene, uključujući praćenje bioloških procesa u ljudskom telu za potrebe dijagnostike, očuvanje hrane u teglama ubijanjem bakterija i određivanje starosti geoloških nalaza bazirano na procenama o brzini raspada izotopa. Od ovih primena, pa do upotrebe nuklearne energije, nuklearna tehnologija je još uvek u širokoj upotrebi uprkos javnoj zabrinutosti. Izgradnja novih reaktora se nastavlja, posebno u Aziji, kao i razvoj novih tipova reaktora koji koriste nuklearnu fisiju i nuklearnu fuziju.

Odlično Gjuro Szabo: Stari Zagreb Predgovor, bilješke i tumačenja: Franjo Buntak Glavni i odgovorni urednik: Drago Zdunić Kolor fotografije: Milan Babić, Tošo Dabac, Vilko Zuber, Milan Pavić Crno bijele fotografije: Zdenko Strižić, Tošo Dabac, Muzej grada Zagreba Izdavači: Spektar, Znanje, Zagreb Jugoslavija Tisak: ČGP DELO 1971. Ljubljana Godina izdavanja: 1971 Mjesto izdavanja: Ljubljana Format: 17×24 cm Broj stranica: 224+64 Ljudske naseobine na širem zagrebačkom području postoje već u praistoriji. U pećini Veternici na jugozapadnim obroncima Medvednice, koja je paleolitskim lovcima služila kao sklonište ili boravište, pronađeno je kameno oruđe i oružje, kao i ostaci ognjišta čovekovih predaka koji su bili savremenici krapinskog pračoveka. Starost ostataka je datirana na oko 40.000 godina.[5] Tragovi života ljudi su pronađeni i u dolini reke Save, gde je pronađeno bronzano oruđe i grobovi kulture polja sa urnama, nazvane prema načinu sahranjivanja pokojnika. Antika Za vreme Rimskog carstva na području Zagreba, tačnije na mestu današnjeg sela Šćitarjeva u blizini Velike Gorice nalazila se Andautonija, starorimsko naselje i opština. Na mestu Andautonije se pre rimskog nalazilo ilirsko naselje. Andautonija se nalazila na desnoj obali reke Save na mestu gde je rimski put Siscija—Petovio (Sisak—Ptuj) prelazila reku. Arheološkim iskopavanjima otkriveni su bedemi, nekropole, termalni kompleks s vodovodom, kanalizacijom i sistemom za zagrevanje prostorija, tragovi luke i predmeti iz svakodnevnog života stanovnika. Andautonija gubi na značenju u razdoblju od 4. do 7. veka za vreme velikih seoba naroda. Srednji vek Kontinuirana istorija grada Zagreba može se pratiti od 1094. kada je ugarski kralj Ladislav I osnovao Zagrebačku biskupiju na Kaptolu.[6][7][8] Godine 1134, izdata je pismena povelja u kojoj se pominju osnivač biskupije kralj Ladislav, prvi zagrebački biskup sa sveštenstvom. Ta je povelja prvi pismeni trag o Zagrebačkoj biskupiji. Godine 1217, dovršena je i posvećena stolna crkva, koja je teško stradala pri najezdi Tatara 1242. godine.[9] Preživelo stanovništvo potražilo je spas u šumama Medvednice. Nakon odlaska Tatara deo stanovništva se vratio na viši breg koji je od susednog biskupskog naselja bio odeljen potokom Medveščakom. Ugarski kralj Bela IV, koji se i sam povlačio pred Tatarima, u znak zahvalnosti za sigurno utočište dodelio je novom naselju — Gradecu — i njegovim stanovnicima povelju kojom im je priznao znatne samoupravne povlastice u unutrašnjem uređenju, sudstvu i privrednom životu. Gradec je tako postao slobodna kraljevska varoš izuzeta od banske i županske vlasti i direktno podređena kralju.[6][7][8] Procenjuje se da je Zagreb tada imao približno 1.000 stanovnika. Novi vek Zagreb 1689. godine Gornji grad Zagreba Zagreb se prvi put spominje kao glavni grad Hrvatske 1557. godine.[6][7] Tokom 17. i 18. veka katastrofalni požari više puta su uništavali naselje. S postupnom gradnjom kuća od opeka vremenom je ograničena razorna moć čestih velikih požara. Isusovci su 1664. godine u Zagrebu osnovali prvu štampariju.[8] Godine 1669, osnovan je Zagrebački univerzitet.[7] Tada je kralj Leopold I poveljom Kraljevskoj akademiji potvrdio pravo univerziteta. U međuvremenu su 1667. godine izbili teški i krvavi sukobi u podgrađu i na mostu preko potoka Medveščaka koji je delio dva naselja. Između suparničkih varoških i kaptolskih stanovnika često je dolazilo do sporova, nesuglasica i sukoba, najčešće zbog prava lokalnog trgovanja, koji su kočili jači razvoj Zagreba u političko i privredno središte. Sukobi su se, međutim, vremenom stišali. Godine 1742, u Zagrebu je bilo 560 kuća sa 5.600 stanovnika. Dvadeset i pet godina kasnije, 1767. Kraljevsko veće je odredilo Varaždin za svoje privremeno sedište. No, nakon velikog požara u Varaždinu 1776. godine u kojem je uništena i zgrada Kraljevskog veća, u Zagreb su se trajno preselile visoke upravne, sudske i školske ustanove, kao i znatan deo plemstva.[6][7] 19. vek Početkom 19. veka u Zagrebu je živelo 7.706 stanovnika i taj broj je bio u stalnom porastu. Godine 1834, preuređenjem stare Gradske većnice Zagreb je dobio prvo stalno pozorište[6], a 1847. u Hrvatskom saboru, hrvatski jezik je proglašen službenim čime je zamenio dotadašnji službeni jezik — latinski. Revolucionarne 1848. godine Zagreb je, kao i ostatak Evrope, bio jedno od poprišta burnih političkih događaja. Središnji gradski trg je iste godine preimenovan u Jelačićev trg. Carskim patentom 7. septembra 1850. spojeni su dotadašnji delovi Zagreba u jedinstveno naselje,[6] čime su se stvorili uslovi za ubrzan razvoj modernog srednjoevropskog grada. To je bilo doba velike gradnje, u kojem je izraslo novo urbano središte, Donji grad. Za to vreme na Trnju i Trešnjevci su nastajala neplanski građena naselja siromašnih slojeva građana, dok se na severnim šumovitim brežuljcima gradio rezidencijalni deo grada. Godine 1862, kroz grad je prošla prva železnička pruga.[6] Pruga je izgrađena kao južni krak pruge Beč—Ljubljana—Trst i spajala je Zidani Most preko Zagreba sa Siskom.[8] Sledeće godine u rad je puštena gradska plinara. 1866. u Zagrebu je osnovana Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti (JAZU), današnja Hrvatska akademija znanosti i umjetnosti (HAZU). Iste godine na središnjem gradskom trgu postavljen je spomenik banu Jelačiću i dovršena je pravoslavna crkva na Trgu Petra Preradovića. Godine 1867, izgrađena je zagrebačka sinagoga, a 1874. Zagreb je dobio moderan univerzitet. Godine 1874. je uvedena javna plinska rasveta, a 1878. je počeo da radi javni gradski vodovod.[6] 9. novembra Godine 1880, Zagreb je zadesio snažan zemljotres u kojem su oštećene mnoge zgrade, ali bez većih ljudskih žrtava.[10][11] Usled oštećenja nastalih u zemljotresu, otpočela je obnova stolne crkve na Kaptolu i zagrebačka katedrala je dobila današnji izgled.[9] Prva telefonska linija u Zagrebu je proradila 1881, a od 1886. se uvodi javni telefonski saobraćaj. Zagreb dobija tramvaj 1891. godine,[6] a godinu kasnije izgrađena je glavna zgrada železničke stanice — Državni kolodvor — koju je projektovao glavni inženjer ugarskih državnih železnica Ferenc Faf (mađ. Ferenz Pfaff). Godine 1895, nikla je nova zgrada Hrvatskog narodnog kazališta. Zgrada Banskih dvora iz 1809. godine Ulaz na groblje Mirogoj izgrađeno 1876. godine Trg bana Jelačića 1880. godine sa spomenikom banu Jelačiću iz 1866. godine Zgrada JAZU, danas HAZU iz 1880. godine Novi neogotički tornjevi zagrebačke katedrale izgrađeni 1880—1902. Zgrada glavne železničke stanice iz 1892. godine 20. vek Pešačka zona u Ilici „Mamutica“ u Novom Zagrebu, po zapremini najveća zgrada u Zagrebu i Hrvatskoj, i jedna od najvećih zgrada u Evropi, sagrađena 1974. godine Zgrada Kockica na Prisavlju, izgrađena 1968. godine Na prelazu u 20. vek u Zagrebu je živelo 61.002 stanovnika. Nastavljeno je veliko proširivanje grada i gradskih sadržaja u kojem centar grada dobija današnji izgled. Grad se širi na istok prema Peščenici i na zapad prema Črnomercu. Prva dva stalna bioskopa u Zagrebu otvorena su 1906. godine. Iduće godine je u rad puštena prva javna elektrana, pa počinje izgradnja električne mreže i prvih kućnih priključaka. Kasno uvođenje električne energije u Zagreb pripisuje se ugovoru između Gradskog poglavarstva i plinare koja je imala koncesije na javnu plinsku rasvetu. Takođe, iste godine osnovana je i biblioteka namenjena građanstvu i koja čini jezgro današnjih Gradskih knjižnica. Električni tramvaj je zamenio tramvaj na konjsku vuču 1910. godine. Pred kraj Prvog svetskog rata i u prvim godinama nakon njega otvoreno je više fakulteta i visokih škola, među ostalima i Medicinski fakultet (1917), Poljoprivredno-šumarski fakultet (1919), Veterinarski fakultet (1924) i dr. 1921. godine u Zagrebu je prvi puta popisano više od 100.000 stanovnika, tačnije 108.674. Nakon rata na potezu između železničke pruge i reke Save grade se radnička naselja, dok se na nižim obroncima Medvednice dovršava gradnja rezidencijalne četvrti. Do 1931. godine stanovništvo Zagreba je poraslo za 70%, što je ujedno i najveći demografski skok u istoriji grada. Godine 1926, u Zagrebu je počela raditi prva radio-stanica — Radio Zagreb. Radio Zagreb je bio jedna od prvih radio-stanica u Evropi i prva radio-stanica u ovom delu Evrope.[12] 1929. Zagreb postaje sedište novoosnovane Savske banovine, a od koje će 1939. spajanjem sa Primorskom banovinom i delovima Zetske, Vrbaske, Drinske i Dunavske banovine nastati Banovina Hrvatska. Godine 1926. dovršen je hotel Milinov, današnji Dubrovnik, a otvoren je i veliki stambeni blok u istočnom delu Donjeg grada, najveći u Zagrebu do gradnje velikih stambenih zgrada u Novom Zagrebu. Dana 10. aprila 1941. u Zagrebu je proglašena Nezavisna Država Hrvatska (NDH). Iste godine je srušena zagrebačka sinagoga. Dana 8. maja 1945. godine Zagreb je oslobođen. Bogovićeva ulica Nakon rata započinje još jedan ciklus gradnje i industrijalizacije grada, koji za to vreme kontinuirano demografski raste. Zagreb ujedno postaje i administrativno središte, prvo NR, a potom i SR Hrvatske. Godine 1950, Zagreb je i upravno-teritorijalno proširen. Gradu su pripojena mnoga dotadašnja mala samostalna naselja: Podsused, Stenjevec, Vrapče, Špansko, Mlinovi, Gračani, Šestine, Remete, Markuševec. Zagreb se na desnu obalu Save počinje širiti od 1957. godine kada počinje izgradnja prvih velikih stambenih četvrti, najpre Savskog Gaja i Zapruđa.[8] Na prostoru gde je 1953. popisano samo 2.000 stanovnika niknuo je novi deo grada u kojem danas živi više od 100.000 stanovnika. U industrijskoj zoni na Žitnjaku iste godine počinje izgradnja postrojenja Organsko-kemijske industrije (OKI). 1964. godine Zagreb je pogodila najveća prirodna katastrofa u njegovoj istoriji.[6][8] Potkraj oktobra nabujale vode Save izlile su se iz rečnog korita i poplavile približno 60 km² uže teritorije grada. Da bi se izbegle opasnosti od novih poplava, 1971. godine je dovršen sistem novih savskih nasipa i odvodni kanal Sava—Odra—Sava. Iste godine u jesen, Zagreb je za vreme Hrvatskog proleća bio poprište studentskih demonstracija. Nakon sloma pokreta početkom decembra vodeći hrvatski političari su dali ostavke i povukli se iz političkog i javnog života, mnogi učesnici pokreta i studentske vođe bili su uhapšeni, a rad Matice hrvatske je zabranjen. Događanja iz te godine dovela su do toga da je 1974. godine donesen novi jugoslovenski Ustav u kojem su ispunjeni neki od zahteva pokreta. Godine 1975, otvoren je hotel „Interkontinental“, prvi hotel visoke kategorije u Zagrebu. Sledeće godine dovršena je najveća i tada najviša poslovna zgrada u Zagrebu, popularno nazvana Zagrepčanka. Za potrebe Univerzijade održane 1987. godine izgrađeno je ili obnovljeno mnoštvo sportskih objekata. Otvoreni su, prošireni ili izgrađeni i mnogi drugi objekti i prostori — muzej Mimara, Omladinski centar, Fakultet ekonomskih znanosti, hotel Dubrovnik, nova zgrada autobuske stanice, tj. „Autobusni kolodvor“. Uređeni su Trg bana Jelačića kao i fasade mnogih zgrada u Donjem gradu. Dana 11. jula iste godine u Zagrebu je simbolično obeleženo rođenje petmilijarditog stanovnika Zemlje. U Zagrebu je 8. oktobra 1991, tri meseca nakon Brionske deklaracije, stupila na snagu ustavna odredba Hrvatskog sabora iz meseca juna iste godine, o samostalnosti Hrvatske, sa Zagrebom kao glavnim gradom. Toj odluci je dan ranije prethodilo bombardovanje Banskih dvora za koje je optuženo Jugoslovensko ratno vazduhoplovstvo.[6] Tokom leta 1991. u Zagrebu je bilo sporadične pucnjave oko kasarne JNA „Maršal Tito“, ali intenzivnih borbi nije bilo pa je grad pošteđen razaranja. Nakon potpisivanja Sarajevskog primirja 3. januara 1992. godine, postignut je dogovor o povlačenju JNA, čije su se jedinice povukle tokom istog meseca. U maju 1995. Zagreb je bio meta raketnog napada u kojem je poginulo 6 civila, a ranjeno ih je najmanje 175.[6] Nakon što su Hrvatsku kao samostalnu zemlju priznale mnoge države, u Zagrebu se počinju otvarati ambasade od kojih je prvu otvorila SR Nemačka. Uvođenjem nove teritorijalne organizacije u Republici Hrvatskoj formirano je 20 županija i Grad Zagreb, takođe sa statusom županije. U Zagrebu se nalazi i sedište susedne Zagrebačke županije. Zgrada Hrvatskog državnog arhiva iz 1913. godine Trg burze 1930-ih godina Zgrada Hrvatske narodne banke Oblakoder Zagrepčanka iz 1976. godine (do 2005. najviša zgrada u Zagrebu) Zgrada Hrvatske radiotelevizije iz 1984. godine Zgrada Nacionalne i sveučilišne knjižnice iz 1995. godine Stanovništvo Raniji popisi Politika Privreda Kultura

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Hipokrat (Vladan) Đorđević (Beograd, 21. novembar/3. decembar 1844 — Baden, 31. avgust 1930) bio je srpski političar, lekar, oficir i književnik. Đorđević je bio predsednik ministarskog saveta Kraljevine Srbije, sanitetski pukovnik i osnivač Crvenog krsta Srbije[1] i Srpskog lekarskog društva.[2] Biografija Hipokrat (Vladan) Đorđević je rođen 21. novembra/3. decembra 1844. u Beogradu od oca Đorđa Đorđevića i majke Marije Đorđević, rođene Leko. Otac Đorđe, sanitetski potporučnik, poreklom Srbin, poticao je iz severne Grčke. Majka Marija rođena je u poznatoj beogradskoj porodici cincarskog porekla kao kćerka Marka Leka i praunuka Marka Leka iz Vlahoklisure. Porodica Leko, kao i druge cincarske porodice, iselila se iz današnje Severne Grčke u Austriju, tj. Vojvodinu, u Belu Crkvu, zbog turskih odmazda nad pravoslavnim stanovništvom. Iz Bele Crkve doselila se porodica Leko u Beograd tridesetih godina 19. veka.[2] U duhu grčko-cincarske kulture majčine porodice Vladan je kršten kao Hipokrat, sa željom roditelja da bude lekar. To ime je Đorđević nosio sve do mature, kada na predlog Đure Daničića počeo da koristi „narodnije“ ime Vladan, kao prevod drugog dela svog imena (kratija, gr. - vladavina).[2] Gimnaziju je završio u Beogradu, a kao đak je bio jedan od pokretača Ujedinjene omladine srpske i bio njen sekretar. U maju 1867. godine kada se u Moskvi održavala etnografska izložba i Sveslovenski sastanak (Drugi sveslovenski kongres), Ujedinjena omladina srpska je za svog predstavnika izabrala Vladana Đorđevića.[3] Iz Moskve je slao izveštaje listovima `Zastavi` u Novom Sadu i `Srbiji` u Beogradu. Iz izveštaja se vidi da je bio oduševljen celokupnom manifestacijom. Pod uticajem Josifa Pančića, opredelio se za studije medicine u Beču gde je i doktorirao 1869. Specijalizaciju iz hirurgije završio je u Beču (1869—1871) kod čuvenog profesora Bilrota i bio je prvi školovani hirurg u Srbiji. Da bi usavršio svoje hirurško znanje, uz dopuštenje srpske vlade, odlazi u Francusko-pruski rat i uključuje se u rad pruskog saniteta. U ovom ratu u blizini Frankfurta Đorđević je organizovao ratnu bolnicu, što mu je donelo vojni čin i pohvale hirurga Langebeka.[2] Na opelu Vuka Karadžića u Beču „Na pogrebu Vukovom, piše jedan savremenik, bila je - razume se - sva omladina, a do groba na Sankt-Marksovom groblju nosili su Vuka ovi omladinci: filozof Aleksandar Sandić i pet medicinara: Đura Bastić, Isa Stojšić, Aleksandar (Šaca) Stepanović, Milan Jovanović (Morski) i ja .Na opelu održao je dugački govor Aleksandar Sandić, dugogodišnji Vukov prijatelj i pomoćnik u radu a posle opela, u grčkoj kapeli, govorio je, tada još bečki student, Vladan Đorđević.” [4] Povratak i karijera u Srbiji do Majskog prevrata Nakon povratka u Srbiju jedno vreme radio je kao privatni lekar, a zatim je primljen u srpsku vojsku u kojoj postaje prvi sanitetski pukovnik. [a] Vojni je lekar i šef hirurškog odeljenja vojne bolnice od 1871.[5] Jedan od osnivača Srpsko lekarsko društvo (1872) i pokretač časopisa Srpski arhiv za celokupno lekarstvo (1874). Od 1873. obavljao je dužnost ličnog lekara kneza Milana. Jedan je od glavnih osnivača Crvenog krsta u Srbiji (1876). U prvom srpsko-turskom ratu (1876) je bio načelnik sanitetske službe moravsko-timočke vojske, a u drugom (1877—1878) načelnik sanitetske službe vrhovne komande Srpske vojske. Osnovao je i bio prvi upravnik Vojne bolnice u Nišu od (1878). Načelnik je civilnog saniteta Srbije od 1879, a 1881. je isposlovao njegovu široku reformu. Na njegovu inicijativu osnovano je Prvo beogradsko društvo za gimnastiku i borenje, 26. decembra 1881, koje je počelo je sa radom 3. januara 1892. U srpsko-bugarskom ratu 1885/6. je bio načelnik sanitetske službe vrhovne komande. Đorđević je bio predsednik beogradske opštine 1884—1888, a ministar prosvete i privrede 1888. godine u vladi Nikole Hristića. Potom prelazi u diplomatiju kao poslanik Srbije u Atini od 1891. i u Carigradu od 1894. godine, gde je doprineo postavljanju srpskih vladika u Makedoniji. Izabran je za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije 23. januara 1888, a za redovnog 15. novembra 1892. Predsednik je vlade i ministar inostranih dela od 11. oktobra 1897. do 12. jula 1900. godine. Njegova vlada radila je na stišavanju žestokih partijskih borbi, ekonomskom napretku Srbije i jačanju njene vojske. Podneo je ostavku posle najave ženidbe kralja Aleksandara Dragom Mašin.[6] U zatvoru je na šest meseci 1906. godine, zbog navodnog objavljivanja državnih tajni u knjizi Kraj jedne dinastije. U toku Prvog svetskog rata bio je u austrijskoj konfinaciji, radi rusofilstva od aneksione krize iz 1908. godine.[2] Vladan Đorđević je preminuo poslednjeg dana avgusta 1930. u sanatorijumu u Badenu. Usamljen star i bolestan u 86 godini života okončao je svoj život nekadašnji prvi doktor hirurgije u obnovljenoj Srbiji, organizator civilnog i vojnog saniteta, osnivač niške Vojne bolnice, Crvenog krsta u Srbiji, diplomata, političar, ministar, predsednik vlade, akademik, pisac bezbrojnih romana... Država je o svom trošku „bez pompe i galame“, sahranila ovog srpskog velikana u Beogradu.[2] U okviru proslave stogodišnjice vojne bolnice u decembru 1938, u krugu Glavne vojne bolnice mu je otkriven spomenik.[7] Srpska akademija nauka i umetnosti je 2020. godinu proglasila godinom Vladana Đorđevića.[8] Od 3. novembra do 13. decembra 2020. u Galeriji SANU održava se izložba „Vladan Đorđević: portret neumornog stvaraoca”.[9] U decembru 2021. u SANU je održan naučni skup „Vladan Đorđević”.[10] Dela Fotografija spomen ploče kod glavnog ulaza na Novo groblje u Beogradu, jer je Đorđević bio osnivač tog groblja pukovnik Vladan Đorđević Kao predsednik Beogradske opštine Đorđević je je inicirao uvođenje plinskog svetla (javne rasvete), kanalizacije i vodovoda i kaldrmisanje beogradskih ulica. Izmestio je groblje sa Tašmajdana na Novo groblje, koje su mnogi stariji ljudi upamtili i kao Vladanovac. Dvadeset pet godina je dr Đorđević, kao glavni urednik brinuo o finansiranju i izlasku „Srpskog arhiva“, časopisa koji i danas izlazi i jedan je od najstarijih i najdugovečnijih medicinskih časopisa u svetu. Izdavao je i časopis Otadžbina od 1875. do 1892. godine.

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Hipokrat (Vladan) Đorđević (Beograd, 21. novembar/3. decembar 1844 — Baden, 31. avgust 1930) bio je srpski političar, lekar, oficir i književnik. Đorđević je bio predsednik ministarskog saveta Kraljevine Srbije, sanitetski pukovnik i osnivač Crvenog krsta Srbije[1] i Srpskog lekarskog društva.[2] Biografija Hipokrat (Vladan) Đorđević je rođen 21. novembra/3. decembra 1844. u Beogradu od oca Đorđa Đorđevića i majke Marije Đorđević, rođene Leko. Otac Đorđe, sanitetski potporučnik, poreklom Srbin, poticao je iz severne Grčke. Majka Marija rođena je u poznatoj beogradskoj porodici cincarskog porekla kao kćerka Marka Leka i praunuka Marka Leka iz Vlahoklisure. Porodica Leko, kao i druge cincarske porodice, iselila se iz današnje Severne Grčke u Austriju, tj. Vojvodinu, u Belu Crkvu, zbog turskih odmazda nad pravoslavnim stanovništvom. Iz Bele Crkve doselila se porodica Leko u Beograd tridesetih godina 19. veka.[2] U duhu grčko-cincarske kulture majčine porodice Vladan je kršten kao Hipokrat, sa željom roditelja da bude lekar. To ime je Đorđević nosio sve do mature, kada na predlog Đure Daničića počeo da koristi „narodnije“ ime Vladan, kao prevod drugog dela svog imena (kratija, gr. - vladavina).[2] Gimnaziju je završio u Beogradu, a kao đak je bio jedan od pokretača Ujedinjene omladine srpske i bio njen sekretar. U maju 1867. godine kada se u Moskvi održavala etnografska izložba i Sveslovenski sastanak (Drugi sveslovenski kongres), Ujedinjena omladina srpska je za svog predstavnika izabrala Vladana Đorđevića.[3] Iz Moskve je slao izveštaje listovima `Zastavi` u Novom Sadu i `Srbiji` u Beogradu. Iz izveštaja se vidi da je bio oduševljen celokupnom manifestacijom. Pod uticajem Josifa Pančića, opredelio se za studije medicine u Beču gde je i doktorirao 1869. Specijalizaciju iz hirurgije završio je u Beču (1869—1871) kod čuvenog profesora Bilrota i bio je prvi školovani hirurg u Srbiji. Da bi usavršio svoje hirurško znanje, uz dopuštenje srpske vlade, odlazi u Francusko-pruski rat i uključuje se u rad pruskog saniteta. U ovom ratu u blizini Frankfurta Đorđević je organizovao ratnu bolnicu, što mu je donelo vojni čin i pohvale hirurga Langebeka.[2] Na opelu Vuka Karadžića u Beču „Na pogrebu Vukovom, piše jedan savremenik, bila je - razume se - sva omladina, a do groba na Sankt-Marksovom groblju nosili su Vuka ovi omladinci: filozof Aleksandar Sandić i pet medicinara: Đura Bastić, Isa Stojšić, Aleksandar (Šaca) Stepanović, Milan Jovanović (Morski) i ja .Na opelu održao je dugački govor Aleksandar Sandić, dugogodišnji Vukov prijatelj i pomoćnik u radu a posle opela, u grčkoj kapeli, govorio je, tada još bečki student, Vladan Đorđević.” [4] Povratak i karijera u Srbiji do Majskog prevrata Nakon povratka u Srbiju jedno vreme radio je kao privatni lekar, a zatim je primljen u srpsku vojsku u kojoj postaje prvi sanitetski pukovnik. [a] Vojni je lekar i šef hirurškog odeljenja vojne bolnice od 1871.[5] Jedan od osnivača Srpsko lekarsko društvo (1872) i pokretač časopisa Srpski arhiv za celokupno lekarstvo (1874). Od 1873. obavljao je dužnost ličnog lekara kneza Milana. Jedan je od glavnih osnivača Crvenog krsta u Srbiji (1876). U prvom srpsko-turskom ratu (1876) je bio načelnik sanitetske službe moravsko-timočke vojske, a u drugom (1877—1878) načelnik sanitetske službe vrhovne komande Srpske vojske. Osnovao je i bio prvi upravnik Vojne bolnice u Nišu od (1878). Načelnik je civilnog saniteta Srbije od 1879, a 1881. je isposlovao njegovu široku reformu. Na njegovu inicijativu osnovano je Prvo beogradsko društvo za gimnastiku i borenje, 26. decembra 1881, koje je počelo je sa radom 3. januara 1892. U srpsko-bugarskom ratu 1885/6. je bio načelnik sanitetske službe vrhovne komande. Đorđević je bio predsednik beogradske opštine 1884—1888, a ministar prosvete i privrede 1888. godine u vladi Nikole Hristića. Potom prelazi u diplomatiju kao poslanik Srbije u Atini od 1891. i u Carigradu od 1894. godine, gde je doprineo postavljanju srpskih vladika u Makedoniji. Izabran je za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije 23. januara 1888, a za redovnog 15. novembra 1892. Predsednik je vlade i ministar inostranih dela od 11. oktobra 1897. do 12. jula 1900. godine. Njegova vlada radila je na stišavanju žestokih partijskih borbi, ekonomskom napretku Srbije i jačanju njene vojske. Podneo je ostavku posle najave ženidbe kralja Aleksandara Dragom Mašin.[6] U zatvoru je na šest meseci 1906. godine, zbog navodnog objavljivanja državnih tajni u knjizi Kraj jedne dinastije. U toku Prvog svetskog rata bio je u austrijskoj konfinaciji, radi rusofilstva od aneksione krize iz 1908. godine.[2] Vladan Đorđević je preminuo poslednjeg dana avgusta 1930. u sanatorijumu u Badenu. Usamljen star i bolestan u 86 godini života okončao je svoj život nekadašnji prvi doktor hirurgije u obnovljenoj Srbiji, organizator civilnog i vojnog saniteta, osnivač niške Vojne bolnice, Crvenog krsta u Srbiji, diplomata, političar, ministar, predsednik vlade, akademik, pisac bezbrojnih romana... Država je o svom trošku „bez pompe i galame“, sahranila ovog srpskog velikana u Beogradu.[2] U okviru proslave stogodišnjice vojne bolnice u decembru 1938, u krugu Glavne vojne bolnice mu je otkriven spomenik.[7] Srpska akademija nauka i umetnosti je 2020. godinu proglasila godinom Vladana Đorđevića.[8] Od 3. novembra do 13. decembra 2020. u Galeriji SANU održava se izložba „Vladan Đorđević: portret neumornog stvaraoca”.[9] U decembru 2021. u SANU je održan naučni skup „Vladan Đorđević”.[10] Dela Fotografija spomen ploče kod glavnog ulaza na Novo groblje u Beogradu, jer je Đorđević bio osnivač tog groblja pukovnik Vladan Đorđević Kao predsednik Beogradske opštine Đorđević je je inicirao uvođenje plinskog svetla (javne rasvete), kanalizacije i vodovoda i kaldrmisanje beogradskih ulica. Izmestio je groblje sa Tašmajdana na Novo groblje, koje su mnogi stariji ljudi upamtili i kao Vladanovac. Dvadeset pet godina je dr Đorđević, kao glavni urednik brinuo o finansiranju i izlasku „Srpskog arhiva“, časopisa koji i danas izlazi i jedan je od najstarijih i najdugovečnijih medicinskih časopisa u svetu. Izdavao je i časopis Otadžbina od 1875. do 1892. godine.

Vladan Djordjevic - U front Pripovetka iz zivota jednog bivseg kralja Munc i Karic, Beograd, 1913. Nedostaju korice, 132 strane. Knjizni blok je odlicno ocuvan. Kada se ukorici, bice ovo odlican primerak. Хипократ (Владан) Ђорђевић (Београд, 21. новембар/3. децембар 1844 — Баден, 31. август 1930) био је српски политичар, лекар, официр и књижевник. Ђорђевић је био председник министарског савета Краљевине Србије, санитетски пуковник и оснивач Српског црвеног крста[1] и Српског лекарског друштва.[2] Биографија Хипократ (Владан) Ђорђевић је рођен 21. новембра/3. децембра 1844. у Београду од оца Ђорђа Ђорђевића и мајке Марије Ђорђевић, рођене Леко. Отац Ђорђе, санитетски потпоручник, пореклом Србин, потицао је из северне Грчке. Мајка Марија рођена је у познатој београдској породици цинцарског порекла као кћерка Марка Лека и праунука Марка Лека из Влахоклисуре. Породица Леко, као и друге цинцарске породице, иселила се из данашње Северне Грчке у Аустрију, тј. Војводину, у Белу Цркву, због турских одмазда над православним становништвом. Из Беле Цркве доселила се породица Леко у Београд тридесетих година 19. века.[2] У духу грчко-цинцарске културе мајчине породице Владан је крштен као Хипократ, са жељом родитеља да буде лекар. То име је Ђорђевић носио све до матуре, када на предлог Ђуре Даничића почео да користи „народније“ име Владан, као превод другог дела свог имена (кратија, гр. - владавина).[2] Гимназију је завршио у Београду, а као ђак је био један од покретача Уједињене омладине српске и био њен секретар. У мају 1867. године када се у Москви одржавала етнографска изложба и Свесловенски састанак (Други свесловенски конгрес), Уједињена омладина српска је за свог представника изабрала Владана Ђорђевића.[3] Из Москве је слао извештаје листовима `Застави` у Новом Саду и `Србији` у Београду. Из извештаја се види да је био одушевљен целокупном манифестацијом. Под утицајем Јосифа Панчића, определио се за студије медицине у Бечу где је и докторирао 1869. Након опела Вуку Караџићу у Бечу, у грчкој капели је држао говор као тада још бечки студент.[4] Специјализацију из хирургије завршио је у Бечу (1869—1871) код чувеног професора Билрота и био је први школовани хирург у Србији. Да би усавршио своје хируршко знање, уз допуштење српске владе, одлази у Француско-пруски рат и укључује се у рад пруског санитета. У овом рату у близини Франкфурта Ђорђевић је организовао ратну болницу, што му је донело војни чин и похвале хирурга Лангебека.[2] Повратак и каријера у Србији до Мајског преврата Након повратка у Србију једно време радио је као приватни лекар, а затим је примљен у српску војску у којој постаје први санитетски пуковник. [а] Војни је лекар и шеф хируршког одељења војне болнице од 1871.[5] Један од оснивача Српско лекарско друштво (1872) и покретач часописа Српски архив за целокупно лекарство (1874). Од 1873. обављао је дужност личног лекара кнеза Милана. Један је од главних оснивача Црвеног крста у Србији (1876). У првом српско-турском рату (1876) је био начелник санитетске службе моравско-тимочке војске, а у другом (1877—1878) начелник санитетске службе врховне команде Српске војске. Основао је и био први управник Војне болнице у Нишу од (1878). Начелник је цивилног санитета Србије од 1879, а 1881. је испословао његову широку реформу. На његову иницијативу основано је Прво београдско друштво за гимнастику и борење, 26. децембра 1881, које је почело је са радом 3. јануара 1892. У српско-бугарском рату 1885/6. је био начелник санитетске службе врховне команде. Ђорђевић је био председник београдске општине 1884—1888, а министар просвете и привреде 1888. године у влади Николе Христића.[6] Потом прелази у дипломатију као посланик Србије у Атини од 1891. и у Цариграду од 1894. године, где је допринео постављању српских владика у Македонији. Изабран је за дописног члана Српске краљевске академије 23. јануара 1888, а за редовног 15. новембра 1892. Председник је владе и министар иностраних дела од 11. октобра 1897. до 12. јула 1900. године. Његова влада радила је на стишавању жестоких партијских борби, економском напретку Србије и јачању њене војске. Поднео је оставку после најаве женидбе краља Александара Драгом Машин.[7] Породична гробница Владана Ђорђевића У затвору је на шест месеци 1906. године, због наводног објављивања државних тајни у књизи Крај једне династије. У току Првог светског рата био је у аустријској конфинацији, ради русофилства од анексионе кризе из 1908. године.[2] Владан Ђорђевић је преминуо последњег дана августа 1930. у санаторијуму у Бадену. Усамљен стар и болестан у 86 години живота окончао је свој живот некадашњи први доктор хирургије у обновљеној Србији, организатор цивилног и војног санитета, оснивач нишке Војне болнице, Српског црвеног крста, дипломата, политичар, министар, председник владе, академик, пуковник, писац безбројних романа... Држава је о свом трошку „без помпе и галаме“, сахранила овог српског великана на Новом гробљу у Београду, које је он и основао.[2] У оквиру прославе стогодишњице војне болнице у децембру 1938, у кругу Главне војне болнице му је откривен споменик.[8] Српска академија наука и уметности је 2020. годину прогласила годином Владана Ђорђевића.[9] Од 3. новембра до 13. децембра 2020. у Галерији САНУ одржава се изложба „Владан Ђорђевић: портрет неуморног ствараоца”.[10] У децембру 2021. у САНУ је одржан научни скуп „Владан Ђорђевић”.[11] Дела Фотографија спомен плоче код главног улаза на Ново гробље у Бeограду, јер је Ђорђевић био оснивач тог гробља пуковник Владан Ђорђевић Као председник Београдске општине Ђорђевић је је иницирао увођење плинског светла (јавне расвете), канализације и водовода и калдрмисање београдских улица. Изместио је гробље са Ташмајдана на Ново гробље, које су многи старији људи упамтили и као Владановац. Двадесет пет година је др Ђорђевић, као главни уредник бринуо о финансирању и изласку „Српског архива“, часописа који и данас излази и један је од најстаријих и најдуговечнијих медицинских часописа у свету. Издавао је и часопис Отаџбина од 1875. до 1892. године. Пуно је писао на историјске теме, као и романе, приповетке, песме и драме. Најважнији Ђорђевићеви радови су; Историја српског војног санитета, I-IV (1879—86), Крај једне династије, I-III (1905—1906), Српско-турски рат, I-II (1907), Albanesen und die Grossmachte (1913), Цар Душан, I-III (историјски роман, 1919-1920), Црна Гора и Аустрија 1814-1894 (1924), Успомене (1927).

EGON FRIEDELL KULTURA NOVOGA VREMENA 1-2 Prevod - Ivan Hergešić Izdavač - Minerva, Zagreb Godina - 1940 338 + strana 22 cm Edicija - Biblioteka Općeg znanja Povez - Tvrd Stanje - Kao na slici, tekst bez podvlačenja SADRŽAJ: UVOD `Romantika“ Srednjega vijeka - Život kao pustolovina - Psihoza spolnog dozrijevanja - Sveto pseto - Nikakav odnos prema novcu - Universalia sunt realia - Svjetska katedrala - Fizika vjerovanja - Sve jest - Scena se mijenja RENESANSA I REFORMACIJA - od Crne kuge do Trideset godišnjeg rata KLICE BOLESTI Odakle kuga? - Usporedna epidemija - Trovači zdenaca - Kozmička uzbuna i propast svijeta - Konac univerzalijâ - Lice i naličje nominalizma - Sumračje, folie circulaire, anarhija odozgo - Sve se klima - Uzbuna u staležima - Oboljenje metafizičkog organa - Jačanje gospodarskog života - Novi cehovi - Stručni diletantizam - Budi se racionalizam - Realistično pjesništvo - Emancipacija - Propadanje viteštva - Nove vrednote - Slikovito đubre - Orijentalna vreva - Životni standard - Cesta - Sv. Fema - Erotiku potiskuje seksualnost - Kultura jela - Mora - Četverostruka kliješta - Luxemburški komet . Okrunjeni paranoici - Englesko-francuski kaos - Wiclif - Papa triumphans - Čarobnjaci i demoni - Novčarstvo uz lošu savjest - Svjetski bordel - Luđačka halja - Burzijanac na prijestolju - Nihilist na prijestolju - Coincidentia oppositorum - Nikola Cusanus - Dvojaka istina, dvostruko knjigovodstvo, kontrapunkt i `Mrtvački ples` - Mistika - Eckhartova škola - Naslikana mistika - Osvit novoga dana LA RINASCITA Kultura je bogatstvo problemima - Talijanski mikrokozam -`Latinska formacija` - Preporod na sliku i priliku Božju - Rastanak sa Srednjim vijekom - Kronologija renesanse - Prednost Italije - Prvi cvat kapitalizma - Renesansni grad - Komfor - Umjetnička gastronomija - Nove ličnosti - Rađanje bulvarske štampe - Božanski Aretino La Grande Putana - L`uomo universale - Petrarca - Tobožnja renesansa rastrganost Italije - Povratak starini - Petrarca - Tobožnja renesansa i Cinquecento - Stiliziranje - Doba sofista - Humanisti - Književni karakter renesanse - Raspukla kultura - Prevlast likovnih umjetnosti - Michelangelo - Leonardo - Rafael - Rafaelova slava - Sikstinska Madona i `Cortegiano` - Osnovna zabluda klasicizma - Machiavelli - `Imoralizam` -`Krivnja` renesanse - Ljepota ili dobrota? - Drugi Istočni grijeh NA DOMAKU RAZUMA Drama novoga doba - Novi pogled na svijet - Od . do . - Mistično iskustvo primitivaca - Crna magija Novoga doba - Paracelsus - Ljudski materijal i pokretno slovo - Kopernik - Kako je prevladan Cap non? - Kolumbo - Put oko zemlje za - dana - Zločinstvo Conquistadorâ - Osveta Amerike - Faust - Pobjeda čovjeka nad Bogom - Od teocentričkog do geocentričkog nazora - Augustinski redovnik LUTHER I REFORMACIJA Četiri komponente Reformacije - Wittenberški slavuj - Reformatori prije Reformacije - U čemu je Lutherova zasluga? Dvojako lice Lutherovo - Posljednji monah - Velika kriza - Lutherovo herojsko doba - Lutherov papa - Gutenbergov čovjek - Luther stvara jezik - Luther i umjetnost - Luther i seljački rat - Luther i transsupstancijacija - Luther i nauka o dobrim djelima - Kalvinizam - Radikali - Sebastijan Franck - Kabinetska politika novoga doba - Psihologija Habsburgovaca - Tajna Karla V. - Pobjeda teologije nad religijom - Grobijanizam - François Rabelais - Sjevernjačka plebejština - Klasično doba proždrljivosti - Landsknechtovski stil - Hegemonija umjetnog obrta -`Kladivo vještica` - Vještice i psihoanaliza - Sekularizacija ljudstva - Evangelici protiv evanđelja - Sveti nerad BARTOLOMEJSKA NOĆ Pakao na zemlji - Tridentski koncil - Panevropska netrpeljivost - Anglikanizam - Prirodno pravo - Isusova vojska Isusova vojska i jezuitizam Filip II. - Escorial - Španjolske kolonije - Otpad Nizozemske - Don Juan i Don Quijote - Svjetska prevlast španjolskoga stila - Francuski klasicizam i operni naturalizam - Skepsa i afirmacija života - Jakov Böhme - Giordano Bruno - Francis Bacon - Uspon Engleske - Elizabetinski čovjek - Dječačke godine kapitalizma - Egzaktne znanosti - Svijet dalekozora - Baconov karakter - Baconova filozofija - Baconova slava - Tajni kralj - Shakespeareova duša - Shakespeareovo kazalište - Svijet kao san - Agonija renesanse - Druga trauma BAROK I ROKOKO - od Trideset godišnjeg rata do Sedmogodišnjeg rata UVERTIRA BAROKA Besmisleni rat - Junaci` i anegdote - Wallenstein - Gustav Adolf - Pretjerani sudovi - Gospodarsko propadanje - Konac Srednjega vijeka - Rani barok - Državni razlozi - A la mode - Kostim - Duhan i krumpir - Stihoklepstvo - Comenius - Prirodne nauke - Prevlast Nizozemske - Nizozemska slikovnica - Mitologija svagdašnjice - Rembrandt - Rubens - King Charles Cromwell - Puritanci - Kvekeri - Milton - Hobbes - Spinoza - „Etika` - Prazna jednadžba - Umjetni iracionalizam - Svjetski teatar - Obilježje novoga stila - Prirodna neprirodnost - Hegemonija opere - El siglo de oro - Kraljica bez nogu - Gracian - El Greco - Životna legenda Pascalova - Duševna anatomija Pascalova - Pascal je prevladao znanost - Kralj-Sunce LE GRAND SIÈCLE Richelieu - Hôtel Rambouillet Hôtel Rambouillet - Mazarin - Descartesovo doba - Magični križ koordinatâ - Deduktivni čovjek - Sunce razuma - Prijelaz iz ranoga baroka u kasni - Kralj kao središte zemaljskog koordinatnog sustava - Unutrašnja uprava Ljudevita XIV. - Versailleski teatar - Vanjska politika Ljudevita XIV. - Kolbertizam - Dramska kristalografija - Dvorska luda - Slikarstvo i dekoracija - Lully - La Rochefoucauld - Allonge - Kava i druga pića - Pošta - Novine i časopisi - Bayle - Mikroskop - Newton - Karlo II. - The glorious revolution - London - Locke - Thomasius - Der grosse Kurfürst - Princ Eugen - Kristina Švedska - Petar Veliki - Osnovi barokne kulture - Leibniz - Svijet kao sat - Maske, maske AGONIJA BAROKA Watteau - La petite maison - Pastel i porculan - Chinoiserie . Vijek sitnarijâ - Esprit - Ljubav kao amatersko kazalište - Cicisbeo - Erotička dekadansa - Ideal ljepote ili rugobe - Tragična smrt rokokoa - Ogledalo - Teatrokracija - Régence - John Law - Louis Quinze - Noblesse de robe - Koncert vlasti - Apsolutistički vladarčići - Atena na Pleissi - Klopstock - Christian Wolff - Pijetizam - Bel canto - Bach i Händel - Fridrik Veliki - Napredak znanosti - Nećudoredne biljke - Osjećaj prirode - Robert Walpole - The comfort - Franklin i Robinson - Obiteljski roman i comédie larmoyante - Tjednici - Hogarth - Pjesnici spleena - Slobodni mislioci - Hume - Berkeley - Montesquieu i Vauvenargues - Voltaireov vijek - Mučenik života - Voltaireov značaj - Voltaireovo književno djelo - Voltaire kao historik - Voltaire kao filozof PROSVJETITELJSTVO I REVOLUCIJA - od Sedmogodišnjeg rata do Bečkog kongresa ZDRAV RAZUM I POVRATAK PRIRODI Tri struje - Filantropija riječi - Bureaux d`esprit - Enciklopedija - Diderot - Materijalisti - Epigeneza i neptunizam - Nova kemija - Galvanska elektriciteta - Astronomija i matematika - Nicolai - Mendelssohn - Reimarus - Lessing - Lichtenberg - Katastrofa isusovačkog reda - Iluminati i Knigge - Swedenborg - Trulež prije zrelosti` - Josip II. - Jozefinsko prosvjetiteljstvo - Polovične mjere jozefizma - Papirnata revolucija odozgo - Konac Poljske - Kozmopolitizam - Uzgajateljska manija - Fiziokrati - Koncepcija novoga čovjeka - Otpad Sjeverne Amerike - Beaumarchais i Chamfort - Rousseauov pojam prirode - Héloïse, Contrat social, Emile - Rousseauov značaj - Plebejac provaljuje u svjetsku književnost - Triumf osjećajnosti - Silueta i `kružno pismo` - Frak - Osijan - Sturm und Drang - Dvodimenzionalno pjesništvo - Hamann - Herder i Jacobi - `Neobičan čovjek` - Goetheovo doba - Mladi Schiller - Pjesnik Krpo - Schiller kao didaktik - Gluck i Haydn - Mozartova životna jednadžba - Dvostruki Kant - Dva svijeta - Kritika uma - Čisti um - Kako je moguća priroda? - Kako je moguća metafizika? - Najveći poraz i najveći triumf ljudskoga uma - Primat praktičnog uma Skupni rezultat Kantove filozofije OTKRIĆE ANTIKE Gospodin u poštanskim kolima - Grčki genij - Antika nije bila `antikna` `Klasični` Grk `Romantični` Grk - Sokratizam - Sadreni Grk - Grčka plastika - Grčko slikarstvo - Aleksandrinizam - Stručnjak-profesionalac i kozmopolitski podanik - Helenistički velegrad - Helenistički l`art pour l`art i stručna znanost - Helenistički nihilizam - Grčka muzikalnost - Grčki jezik - Grčka erotika - Grčka amoralnost - Politički život u staroj Grčkoj - Grčka religioznost - Grčki pesimizam - Grčki idealizam - Narod sredine - Posljednji humanist - Estetika homoseksualnosti - Mengs - Grekomanija . `Rien“ REVOLUCIJA I EMPIRE Revolucija - Kako je nastala revolucija? - Demokracija i sloboda . Laterna magica - Tragična opereta - Povijest Francuske revolucije - Mirabeau - Marat, Danton i Robespierre - Vladavina razuma i kreposti - Assignati - Krivulja revolucije - Njemačka spava . Da li su klasici ikada živjeli? - Dvije sadrene glave - Teatrarh . Patos gnjilih jabuka - Schillerove sajamske sklonosti - Dva dioskura - Antipodi - Statik i dinamik - Priroda i povijest - Schillerov romantizam - Psihologija romantične škole - Romantična ironija `Dvojne ljubavi` - Neoromantična romantika - Novalis - Schleiemacher - Fichte - Schelling - Napredak prirodnih nauka Klasični kostim - Alfieri, David, Talma i Thorwaldsen - Goya - Beethoven - Malthusianizam - Kontinentalna blokada - Napoleonska drama - Napoleon i sudbina - Napoleon i strategija - Čovjek realnosti - Redatelj Evrope - Antiideološki ideolog ROMANTIKA I LIBERALIZAM - od Bečkog kongresa do Prusko-francuskog rata DUBINA PRAZNINE Najdonji pakleni krug - Što je romantika? - `Organično` - Bolesna guska - Kongres - Talleyrand - Nova zemljopisna karta - Sveta alijansa - Unutrašnja fronta - Napoleonski mit . Staronijemci - Oslobođenje Južne Amerike i Grčke - Austrijska infekcija -`Moderne ideje` - Mefisto romantike - Romantična znanost - Pjesnički duh naroda - Čarobni štapić analogija - Rođenje romantičnog pjesništva - Grillparzer i Raimund - Kleist - Nauka o bojama i poredbena fiziologija osjetila - Električna i kemijska otkrića - Homeopatija - Rossini, Weber i Schubert - Biedermeier - Nazarenci - Géricault, Saint-Simon i Stendhal - Naslovni junak epohe - Byronizam - Samosvijest epohe - Dijalektična metoda - Hegelova filozofija povijesti - Amortizacija Hegela Hegelom NESKLADNI ZVUCI Svijet u plinskom osvjetljenju - Lokomotiva br. - - Brzotisak - Litografija - Daumier - Novi bog - Balzac - Srpanjsko kraljevstvo - Belgija, Poljska i Hambach - Romantik na prijestolju - Manchester - Socijalno pitanje - Friedrich List - Carlyle - Samo lord - Carlyleovo vjerovanje - David Friedrich Strauss Katolička teologija - Kierkegaard i Stirner - Ludwig Feuerbach - Od Neptuna do galvanoplastike - Zakon energije - Guano, hidroterapija, morse i dagerotip - Ranke - Francuska romantika - Hugo, Dumas, Scribe, Sue - Delacroix - Politička muzika - Mendelssohn i Schumann - Mlada Njemačka - Gutzkow - Laube - Heine - Političko slikarstvo - Georg Büchner, Grabbe i Nestroy - Andersen KULE U ZRAKU Pripjev - Veljačka revolucija - Narodne radionice - Ožujak - Peripetija - Olomuc - Napoleon III. - La civilisation - Krimski rat - Car osloboditelj - Slavenofili i zapadnjaci - Oblomov - Solferino - - Mille - Le genre canaille - Offenbach - Gounod - Pendant - Comédie des moers - Comtizam - Engleska filozofija - Darwin - Häckel - Ignorabimus - Spektralna analiza - Postanak života - Celularna patologija i psihofizika - Taineova teorija - Flaubert - Nećudoredni pjesnik - Renan - SainteBeuve - Baudelaire - Parnasovci - Ruskin - Prerafaeliti - Esteta - Whitman i Thoreau - Emerson - Materijalizam - Marksizam - Klasna borba - Lassalle - Mommsen i ostali povjesničari - Pjesnički seminar - Heyse i Marlittovka - Bilanca njemačke literature - Njemačko slikarstvo - Schopenhauer - Bismarck - Juarez i Maksimilijan - Schleswig-Holstein - Austro- ugarska nagodba - Sada je red na Francuskoj Zaključak Kronologijski pregled Ako Vas nešto zanima, slobodno pošaljite poruku. A Cultural History Of The Modern Age Kulturgeschichte der Neuzeit

Izdavač: AGM knjiga Br.strana: 280 Povez: tvrd Format: B-5 Cena: 2090,00 rsd /17,5 eur Namera autora je bila da ovom knjigom pruži čitljivo i atraktivno štivo iz oblasti seizmičkog planiranja i projektovanja i to kako za arhitekte koji nemaju širu tehničku podlogu iz oblasti zemljotresnog inženjerstva i seizmologije, tako i za građevinske inženjere kao uvodno štivo neophodno za eventualno kasniju detaljniju primjenu u projektovanju i proračunu seizmički otpornih objekata. Na ovaj način je napravljen pokušaj popune dela praznine koja evidentno postoji u našoj stručnoj literaturi iz ove oblasti. Imajući u vidu generalni značaj Eurokodova i njihovo planirano prihvatanje i primenu i u našoj zemlji, kroz čitavu knjigu je napravljena konekcija između pojedinih segmenata seizmičkog projektovanja i odgovarajućih odredbi pravilnika Eurokod 8 koje tretiraju taj dio projektovanja objekata visokogradnje u seizmičkim područjima. Da bi se olakšalo razumevanje izloženog teksta, svuda gde je to bilo moguće dati su kraći računski primeri iz pojedinih oblasti. Pošto se u vezi sa predmetnom materijom ove knjige danas često postavlja osnovno pitanje: "Zašto je potrebno arhitekti da zna osnove seizmičkog planiranja i projektovanja?" - neophodno je odmah odgovoriti na njega. Iako još uvek nedovoljno potencirana, uloga arhitekte pri seizmičkom planiranju i projektovanju je svakako veoma velika i značajna i ogleda se kroz dva segmenta: pri prostornom i urbanističkom planiranju i pri projektovanju individualnih objekata. Sva dosadašnja iskustva u planiranju, projektovanju i građenju u seizmički aktivnim područjima, pokazuju da se preventivom protiv štetnog uticaja zemljotresa mora početi već u fazi izrade prostornih i urbanističkih planova. Stradanja ljudi, objekata i infrastrukture su se masovno dešavala u prošlosti kao posledica loše sprovedenog prostornog planiranja. Negativni primjeri, kao što su: građenje objekata na tlu neujednačenog geološkog sastava, na klizištima (prirodnim ili onim koja su postala nestabilna tokom gradnje objekata na njima), zatim na nevezanim nanosima, muljevitom tlu, močvarnim i vodom zasićenim terenima, nemogućnost pristupa ugroženim područjima zbog lošeg rješenja saobraćajnica, sudaranje i rušenje objekata pri dejstvu zemljotresa zbog nedovoljnog rastojanja između njih, oštećenja vodovodne, kanalizacione, plinske i elektro mreže i slično, su samo neki slučajevi koji su se mogli spriječiti dobrim prostornim planiranjem, u okviru kojeg bi se razmatralo i realno postojanje seizmičkog rizika. Kao što se dobrim seizmičkim projektovanjem smanjuje povredljivost same zgrade, tako se i kvalitetnim seizmičkim planiranjem smanjuje povredljivost društva u cjelosti. Prema samoj prirodi stvari uloga arhitekata u ovoj fazi je od presudnog značaja. Što se tiče individualnih objekata, smatra se da glavnu ulogu u obezbeđivanju seizmički sigurnog objekta imaju seizmolozi i građevinski inženjeri. Prvi - da obezbede pouzdane i kvalitetne ulazne podatke za proračun konstrukcije - kroz pouzdano definisanje seizmičkog hazarda lokacije objekata, a drugi - da na osnovu ovih podataka analiziraju, proračunaju i projektuju seizmički siguran objekat. Međutim, mnogi iskusni inženjeri iz oblasti zemljotresnog inženjerstva su mišljenja (na prvi pogled iznenađujućeg) da su u stvari arhitekti ti koji su najvažniji da prilikom dejstva zemljotresa projektovani objekat ima zadovoljavajuće ponašanje. Zašto? Kada su u pitanju objekti visokogradnje, arhitekti su po pravilu vodeći projektanti koji koordiniraju cjelokupni proces projektovanja i oni donose odluke koje u velikoj mjeri utiču na seizmičko ponašanje objekata. Uticaj arhitekte na seizmičku sigurnost objekta se može vezati za sljedeća tri elementa: konfiguraciju objekta, koja se može definisati kao veličina, oblik i dimenzije trodimenzionalne forme objekta, arhitektonske detalje, kojima se utiče na dimenzije nosećih elemanata kao što su grede, stubovi ili zidovi i nekonstruktivne komponente, čije seizmičko ponašanje (koje može biti i opasno po ljudske živote) u većini slučajeva se može smatrati da je u ingerenciji arhitekte. Građevinski inženjeri, kao i arhitekte, mogu prihvatiti ovu knjigu kao štivo koje je poželjno, čak i neophodno pročitati i razumeti pre nego što se upuste u detaljnije seizmičke analize i proračune objekata. Veoma je važno da se već i u početnim fazama projektovanja (to jest pri izradi idejnih rešenja i idejnih projekata) objekata u seizmičkim područjima, što pre uključi građevinski inženjer, kako bi se seizmička pitanja uskladila sa arhitektonskim zahtjevima. Da bi ova saradnja između arhitekte i građevinskog inženjera bila uspešna, neophodno je međusobno razumijevanje o osnovnim principima njihovih disciplina. Prema tome, koliko građevinski inženjer mora shvatiti arhitektonske estetske i funkcionalne zahtjeve, toliko i arhitekta mora imati osnovno razumevanje o osnovnim principima seizmičkog projektovanja. Naravno, pri tome se ne očekuje da arhitekta preuzme ulogu građevinskog inženjera i sprovodi seizmičku analizu i proračun konstrukcije. Zbog toga su u knjizi prikazani prije svega osnovni principi i koncepti prilikom seizmičkog projektovanja, a tek ponegdje i konkretni zahtjevi i odredbe date u seizmičkim pravilnicima. Upravo je i namera bila da se pomogne da arhitekti i inženjeri postanu još uspešniji partneri, da bolje razumeju stručni jezik one druge profesije i da se ohrabri uspostavljanje višeg nivoa njih ove saradnje od one koja obično postoji pri uobičajenom, "neseizmičkom" projektovanju. Ova knjiga je, kao dopunski oblik udžbenika, primarno namenjena studentima građevinskih i arhitektonskih fakulteta, ali i kao podsetnik i diplomiranim inženjerima arhitekture i građevine. Zbog korišćenog pristupa koji tehnički, odnosno matematički, nije previše zahtevan - ova knjiga može biti upotrebljiva i za druge učesnike u kompleksnom procesu planiranja, projektovanja, izgradnje i održavanja objekata visokogradnje u seizmičkim uslovima, kao što su: investitori, vlasnici objekata, stručnjaci koji rade u državnoj upravi i inženjeri na izvođenju. Verovatno svi oni mogu naći neku interesantnu oblast u ovoj knjizi. Knjiga je organizovana u pet poglavlja: 1. Zemljotresi i seizmički hazard, 2. Zemljotresna zaštita i upravljanje seizmičkim rizikom, 3. Zemljotresno inženjerstvo - uloga seizmičkog projektovanja, 4. Idejno projektovanje seizmički otpornih objekata i 5. Seizmičko projektovanje nekonstruktivnih komponenti. Prvo poglavlje se bavi generalno zemljotresima i definisanjem seizmičkog hazarda. U uvodnom delu prvog poglavlja dati su podaci koji ukazuju na stepen ugroženosti od zemljotresa danas, kao i značaj borbe protiv ove prirodne nepogode. Nakon toga date su neke osnovne definicije iz oblasti inženjerske seizmologije u smislu kako, gdje i kada se javljaju zemljotresi, vrste seizmičkih talasa, merenja vibracija i slično. Opisani su različiti načini izražavanja jačine zemljotresa i to preko magnitude i preko intenziteta, pri čemu je dat detaljan opis evropske makroseizmičke skale intenziteta iz 1998. godine koja je danas u Evropi u zvaničnoj upotrebi. Posebno su obrađeni najčešće primjenjivani parametri oscilacija tla, pomoću kojih se danas sve više izražava intenzitet zemljotresa. Ukazano je na razliku između determinističkog (dominantnog u prošlosti) i probabilističkog (danas dominantnog) pristupa pri definisanju seizmičkog hazarda. Poglavlje završava opisom različitih efekata zemljotresa: vibracije tla, likvefakcije, klizišta, aktivOsnove ne rasedne zone i cunami talasi, sa akcentom na značaj njihove analize prilikom prostornog i urbanističkog planiranja. U drugom poglavlju su opisani načini zaštite od zemljotresa. Prvo je dat način utvrđivanja seizmičkog rizika preko seizmičkog hazarda i povredljivosti. Nakon toga opisani su i različiti programi aktivnosti i mjera preko kojih je moguće ublažiti seizmički rizik. Objašnjeni su i drugi aspekti zemljotresne zaštite, kao što su pripremljenost na zemljotres, urgentni odgovor i oporavak nakon zemljotresa. Drugo poglavlje se završava opisom neophodnosti uspostavljanja visokog stepena profesionalne saradnje između investitora, arhitekte i građevinskog inženjera, kao još jedne mogućnosti za smanjenje seizmičkog rizika. Da bi arhitekte i građevinski inženjeri mogli dati svoj doprinos u smanjenju seizmičkog rizika, neophodno je da poznaju osnove zemljotresnog inženjerstva, što je predmet trećeg poglavlja. U okviru ovog poglavlja prvo je prikazana analiza ponašanja objekata na dejstvo zemljotresa i ukazano na specifičnosti seizmičkog dejstva u odnosu na druge tipove opterećenja; zatim je objašnjen koncept spektra odgovora koji je veoma važan pri definisanju seizmičkog opterećenja, kao i uloga međuspratne tavanice u prenosu opterećenja na vertikalne sisteme. Takođe, analiziran je odgovor objekta u osnovi sa davanjem definicija za centar masa i centar krutosti. Potom su date osnovne konstruktivne karakteristike koje utiču na seizmičko ponašanje: krutost, nosivost i duktilnost. Opisane su osnovne metode seizmičke analize. Istorijski razvoj seizmičkog projektovanja, njegov značaj, projektni ciljevi seizmičkog projektovanja kao i osnovne postavke metode programiranog ponašanja su date u okviru dela "Osnovni principi seizmičkog projektovanja". Poglavlje 3 završava opisom nekih novih pristupa u projektovanju i izvođenju objekata u seizmičkim područjima. Četvrto poglavlje se bavi idejnim projektovanjem seizmički otpornih objekata. Predmet prvog dijela ovog poglavlja je izbor vertikalne i horizontalne konfiguracije objekta sa ukazivanjem na nepoželjne konfiguracije sa seizmičkog aspekta, koje u velikoj meri otežavaju, a ponekad i onemogućuju obezbeđenje seizmičke sigurnosti objekta. Nakon toga, opisani su osnovni konstruktivni sistemi sa svim svojim prednostima i manama. Analizirana je takođe i seizmička sigurnost objekata koji su se gradili u okviru pojedinih arhitektonskih stilova u prošlosti. Kako se veliki deo ovog poglavlja odnosi na projektovanje novih objekata, principi poboljšanja seizmičke sigurnosti postojećih objekata su tretirani u posebnom dijelu. Najzad, poglavlje 5 tretira seizmičko projektovanje nekonstruktivnih komponenti, pitanje koje je u svetu svakim danom sve aktuelnije. Izložen je značaj razmatranja nekonstruktivnih komponenti i dati su uzroci njihovih oštećenja. Posebno su razmatrani nekonstruktivni elementi koji utiču, a posebno koji ne utiču na seizmičko ponašanje objekata. Recenzenti Prof. dr Mladen Ulićević, dipl.inž.građ., Prof. dr Branislav Glavatović dipl.inž.geol. i Doc.dr Veljko Radulović, dipl.inž.arh. na SADRŽAJ PREDGOVOR 1 ZEMLJOTRESI I SEIZMIČKI HAZARD 1.1 Ugroženost od zemljotresa i opšti aspekti seizmičkog rizika 1.2 Zemljotresi i seizmički talasi 1.3 Veličina zemljotresa Primjer 1.1 1.4 Parametri oscilacija tla kao mjere intenziteta zemljotresa 1.6 Efekti zemljotresa 2 ZEMLJOTRESNA ZAŠTITA I UPRAVLJANJE SEIZMIČKIM RIZIKOM 2.1 Utvrđivanje seizmičkog rizika 2.2 Ublažavanje seizmičkog rizika 2.3 Pripremljenost na zemljotres 2.4 Urgentni odgovor 2.5 Oporavak nakon zemljotresa (obnova i rekonstrukcija) 2.6 Osvrt na stanje u zemljama u razvoju 2.7 Profesionalna saradnja i komunikacija 3 ZEMLJOTRESNO INŽENJERSTVO - ULOGA SEIZMIČKOG PROJEKTOVANJA 3.1 Analiza ponašanja objekata pri seizmičkim dejstvima 3.2 Osnovne konstruktivne karakteristike 3.3 Metode seizmičke analize 3.4 Osnovni principi seizmičkog projektovanja 3.5 Novi trendovi u zemljotresnom inženjerstvu 4 IDEJNO PROJEKTOVANJE SEIZMIČKI OTPORNIH OBJEKATA 4.1 Izbor konfiguracije objekata 4.2 Izbor konstruktivnog sistema i materijala 4.3 Arhitektonske forme kroz vrijeme - seizmički aspekt 4.4 Osnovni principi poboljšanja seizmičke sigurnosti (ojačanja) postojećih objekata 5 SEIZMIČKO PROJEKTOVANJE NEKONSTRUKTIVNIH KOMPONENTI 5.1 Uvodna razmatranja 5.2 Nekonstruktivni elementi koji utiču na seizmičko ponašanje objekta 5.3 Nekonstruktivni elementi koji ne utiču na seizmičko ponašanje objekta LITERATURA

Namera autora je bila da ovom knjigom pruži čitljivo i atraktivno štivo iz oblasti seizmičkog planiranja i projektovanja i to kako za arhitekte koji nemaju širu tehničku podlogu iz oblasti zemljotresnog inženjerstva i seizmologije, tako i za građevinske inženjere kao uvodno štivo neophodno za eventualno kasniju detaljniju primjenu u projektovanju i proračunu seizmički otpornih objekata. Na ovaj način je napravljen pokušaj popune dela praznine koja evidentno postoji u našoj stručnoj literaturi iz ove oblasti. Imajući u vidu generalni značaj Eurokodova i njihovo planirano prihvatanje i primenu i u našoj zemlji, kroz čitavu knjigu je napravljena konekcija između pojedinih segmenata seizmičkog projektovanja i odgovarajućih odredbi pravilnika Eurokod 8 koje tretiraju taj dio projektovanja objekata visokogradnje u seizmičkim područjima. Da bi se olakšalo razumevanje izloženog teksta, svuda gde je to bilo moguće dati su kraći računski primeri iz pojedinih oblasti. Pošto se u vezi sa predmetnom materijom ove knjige danas često postavlja osnovno pitanje: "Zašto je potrebno arhitekti da zna osnove seizmičkog planiranja i projektovanja?" - neophodno je odmah odgovoriti na njega. Iako još uvek nedovoljno potencirana, uloga arhitekte pri seizmičkom planiranju i projektovanju je svakako veoma velika i značajna i ogleda se kroz dva segmenta: pri prostornom i urbanističkom planiranju i pri projektovanju individualnih objekata. Sva dosadašnja iskustva u planiranju, projektovanju i građenju u seizmički aktivnim područjima, pokazuju da se preventivom protiv štetnog uticaja zemljotresa mora početi već u fazi izrade prostornih i urbanističkih planova. Stradanja ljudi, objekata i infrastrukture su se masovno dešavala u prošlosti kao posledica loše sprovedenog prostornog planiranja. Negativni primjeri, kao što su: građenje objekata na tlu neujednačenog geološkog sastava, na klizištima (prirodnim ili onim koja su postala nestabilna tokom gradnje objekata na njima), zatim na nevezanim nanosima, muljevitom tlu, močvarnim i vodom zasićenim terenima, nemogućnost pristupa ugroženim područjima zbog lošeg rješenja saobraćajnica, sudaranje i rušenje objekata pri dejstvu zemljotresa zbog nedovoljnog rastojanja između njih, oštećenja vodovodne, kanalizacione, plinske i elektro mreže i slično, su samo neki slučajevi koji su se mogli spriječiti dobrim prostornim planiranjem, u okviru kojeg bi se razmatralo i realno postojanje seizmičkog rizika. Kao što se dobrim seizmičkim projektovanjem smanjuje povredljivost same zgrade, tako se i kvalitetnim seizmičkim planiranjem smanjuje povredljivost društva u cjelosti. Prema samoj prirodi stvari uloga arhitekata u ovoj fazi je od presudnog značaja. Što se tiče individualnih objekata, smatra se da glavnu ulogu u obezbeđivanju seizmički sigurnog objekta imaju seizmolozi i građevinski inženjeri. Prvi - da obezbede pouzdane i kvalitetne ulazne podatke za proračun konstrukcije - kroz pouzdano definisanje seizmičkog hazarda lokacije objekata, a drugi - da na osnovu ovih podataka analiziraju, proračunaju i projektuju seizmički siguran objekat. Međutim, mnogi iskusni inženjeri iz oblasti zemljotresnog inženjerstva su mišljenja (na prvi pogled iznenađujućeg) da su u stvari arhitekti ti koji su najvažniji da prilikom dejstva zemljotresa projektovani objekat ima zadovoljavajuće ponašanje. Zašto? Kada su u pitanju objekti visokogradnje, arhitekti su po pravilu vodeći projektanti koji koordiniraju cjelokupni proces projektovanja i oni donose odluke koje u velikoj mjeri utiču na seizmičko ponašanje objekata. Uticaj arhitekte na seizmičku sigurnost objekta se može vezati za sljedeća tri elementa: konfiguraciju objekta, koja se može definisati kao veličina, oblik i dimenzije trodimenzionalne forme objekta, arhitektonske detalje, kojima se utiče na dimenzije nosećih elemanata kao što su grede, stubovi ili zidovi i nekonstruktivne komponente, čije seizmičko ponašanje (koje može biti i opasno po ljudske živote) u većini slučajeva se može smatrati da je u ingerenciji arhitekte. Građevinski inženjeri, kao i arhitekte, mogu prihvatiti ovu knjigu kao štivo koje je poželjno, čak i neophodno pročitati i razumeti pre nego što se upuste u detaljnije seizmičke analize i proračune objekata. Veoma je važno da se već i u početnim fazama projektovanja (to jest pri izradi idejnih rešenja i idejnih projekata) objekata u seizmičkim područjima, što pre uključi građevinski inženjer, kako bi se seizmička pitanja uskladila sa arhitektonskim zahtjevima. Da bi ova saradnja između arhitekte i građevinskog inženjera bila uspešna, neophodno je međusobno razumijevanje o osnovnim principima njihovih disciplina. Prema tome, koliko građevinski inženjer mora shvatiti arhitektonske estetske i funkcionalne zahtjeve, toliko i arhitekta mora imati osnovno razumevanje o osnovnim principima seizmičkog projektovanja. Naravno, pri tome se ne očekuje da arhitekta preuzme ulogu građevinskog inženjera i sprovodi seizmičku analizu i proračun konstrukcije. Zbog toga su u knjizi prikazani prije svega osnovni principi i koncepti prilikom seizmičkog projektovanja, a tek ponegdje i konkretni zahtjevi i odredbe date u seizmičkim pravilnicima. Upravo je i namera bila da se pomogne da arhitekti i inženjeri postanu još uspešniji partneri, da bolje razumeju stručni jezik one druge profesije i da se ohrabri uspostavljanje višeg nivoa njih ove saradnje od one koja obično postoji pri uobičajenom, "neseizmičkom" projektovanju. Ova knjiga je, kao dopunski oblik udžbenika, primarno namenjena studentima građevinskih i arhitektonskih fakulteta, ali i kao podsetnik i diplomiranim inženjerima arhitekture i građevine. Zbog korišćenog pristupa koji tehnički, odnosno matematički, nije previše zahtevan - ova knjiga može biti upotrebljiva i za druge učesnike u kompleksnom procesu planiranja, projektovanja, izgradnje i održavanja objekata visokogradnje u seizmičkim uslovima, kao što su: investitori, vlasnici objekata, stručnjaci koji rade u državnoj upravi i inženjeri na izvođenju. Verovatno svi oni mogu naći neku interesantnu oblast u ovoj knjizi. Knjiga je organizovana u pet poglavlja: 1. Zemljotresi i seizmički hazard, 2. Zemljotresna zaštita i upravljanje seizmičkim rizikom, 3. Zemljotresno inženjerstvo - uloga seizmičkog projektovanja, 4. Idejno projektovanje seizmički otpornih objekata i 5. Seizmičko projektovanje nekonstruktivnih komponenti. Prvo poglavlje se bavi generalno zemljotresima i definisanjem seizmičkog hazarda. U uvodnom delu prvog poglavlja dati su podaci koji ukazuju na stepen ugroženosti od zemljotresa danas, kao i značaj borbe protiv ove prirodne nepogode. Nakon toga date su neke osnovne definicije iz oblasti inženjerske seizmologije u smislu kako, gdje i kada se javljaju zemljotresi, vrste seizmičkih talasa, merenja vibracija i slično. Opisani su različiti načini izražavanja jačine zemljotresa i to preko magnitude i preko intenziteta, pri čemu je dat detaljan opis evropske makroseizmičke skale intenziteta iz 1998. godine koja je danas u Evropi u zvaničnoj upotrebi. Posebno su obrađeni najčešće primjenjivani parametri oscilacija tla, pomoću kojih se danas sve više izražava intenzitet zemljotresa. Ukazano je na razliku između determinističkog (dominantnog u prošlosti) i probabilističkog (danas dominantnog) pristupa pri definisanju seizmičkog hazarda. Poglavlje završava opisom različitih efekata zemljotresa: vibracije tla, likvefakcije, klizišta, aktivOsnove ne rasedne zone i cunami talasi, sa akcentom na značaj njihove analize prilikom prostornog i urbanističkog planiranja. U drugom poglavlju su opisani načini zaštite od zemljotresa. Prvo je dat način utvrđivanja seizmičkog rizika preko seizmičkog hazarda i povredljivosti. Nakon toga opisani su i različiti programi aktivnosti i mjera preko kojih je moguće ublažiti seizmički rizik. Objašnjeni su i drugi aspekti zemljotresne zaštite, kao što su pripremljenost na zemljotres, urgentni odgovor i oporavak nakon zemljotresa. Drugo poglavlje se završava opisom neophodnosti uspostavljanja visokog stepena profesionalne saradnje između investitora, arhitekte i građevinskog inženjera, kao još jedne mogućnosti za smanjenje seizmičkog rizika. Da bi arhitekte i građevinski inženjeri mogli dati svoj doprinos u smanjenju seizmičkog rizika, neophodno je da poznaju osnove zemljotresnog inženjerstva, što je predmet trećeg poglavlja. U okviru ovog poglavlja prvo je prikazana analiza ponašanja objekata na dejstvo zemljotresa i ukazano na specifičnosti seizmičkog dejstva u odnosu na druge tipove opterećenja; zatim je objašnjen koncept spektra odgovora koji je veoma važan pri definisanju seizmičkog opterećenja, kao i uloga međuspratne tavanice u prenosu opterećenja na vertikalne sisteme. Takođe, analiziran je odgovor objekta u osnovi sa davanjem definicija za centar masa i centar krutosti. Potom su date osnovne konstruktivne karakteristike koje utiču na seizmičko ponašanje: krutost, nosivost i duktilnost. Opisane su osnovne metode seizmičke analize. Istorijski razvoj seizmičkog projektovanja, njegov značaj, projektni ciljevi seizmičkog projektovanja kao i osnovne postavke metode programiranog ponašanja su date u okviru dela "Osnovni principi seizmičkog projektovanja". Poglavlje 3 završava opisom nekih novih pristupa u projektovanju i izvođenju objekata u seizmičkim područjima. Četvrto poglavlje se bavi idejnim projektovanjem seizmički otpornih objekata. Predmet prvog dijela ovog poglavlja je izbor vertikalne i horizontalne konfiguracije objekta sa ukazivanjem na nepoželjne konfiguracije sa seizmičkog aspekta, koje u velikoj meri otežavaju, a ponekad i onemogućuju obezbeđenje seizmičke sigurnosti objekta. Nakon toga, opisani su osnovni konstruktivni sistemi sa svim svojim prednostima i manama. Analizirana je takođe i seizmička sigurnost objekata koji su se gradili u okviru pojedinih arhitektonskih stilova u prošlosti. Kako se veliki deo ovog poglavlja odnosi na projektovanje novih objekata, principi poboljšanja seizmičke sigurnosti postojećih objekata su tretirani u posebnom dijelu. Najzad, poglavlje 5 tretira seizmičko projektovanje nekonstruktivnih komponenti, pitanje koje je u svetu svakim danom sve aktuelnije. Izložen je značaj razmatranja nekonstruktivnih komponenti i dati su uzroci njihovih oštećenja. Posebno su razmatrani nekonstruktivni elementi koji utiču, a posebno koji ne utiču na seizmičko ponašanje objekata. Recenzenti Prof. dr Mladen Ulićević, dipl.inž.građ., Prof. dr Branislav Glavatović dipl.inž.geol. i Doc.dr Veljko Radulović, dipl.inž.arh. na SADRŽAJ PREDGOVOR 1 ZEMLJOTRESI I SEIZMIČKI HAZARD 1.1 Ugroženost od zemljotresa i opšti aspekti seizmičkog rizika 1.2 Zemljotresi i seizmički talasi 1.3 Veličina zemljotresa Primjer 1.1 1.4 Parametri oscilacija tla kao mjere intenziteta zemljotresa Primjer 1.2 Primjer 1.3 Primjer 1.4 Primjer 1.5 1.6 Efekti zemljotresa 2 ZEMLJOTRESNA ZAŠTITA I UPRAVLJANJE SEIZMIČKIM RIZIKOM 2.1 Utvrđivanje seizmičkog rizika 2.2 Ublažavanje seizmičkog rizika 2.3 Pripremljenost na zemljotres 2.4 Urgentni odgovor 2.5 Oporavak nakon zemljotresa (obnova i rekonstrukcija) 2.6 Osvrt na stanje u zemljama u razvoju 2.7 Profesionalna saradnja i komunikacija 3 ZEMLJOTRESNO INŽENJERSTVO - ULOGA SEIZMIČKOG PROJEKTOVANJA 3.1 Analiza ponašanja objekata pri seizmičkim dejstvima Primjer 3.1 Primjer 3.2 Primjer 3.3 Primjer 3.4 Primjer 3.5 3.2 Osnovne konstruktivne karakteristike Primjer 3.6 3.3 Metode seizmičke analize Primjer 3.7 3.4 Osnovni principi seizmičkog projektovanja 3.5 Novi trendovi u zemljotresnom inženjerstvu 4 IDEJNO PROJEKTOVANJE SEIZMIČKI OTPORNIH OBJEKATA 4.1 Izbor konfiguracije objekata Primjer 4.1 4.2 Izbor konstruktivnog sistema i materijala 4.3 Arhitektonske forme kroz vrijeme - seizmički aspekt 4.4 Osnovni principi poboljšanja seizmičke sigurnosti (ojačanja) postojećih objekata 5 SEIZMIČKO PROJEKTOVANJE NEKONSTRUKTIVNIH KOMPONENTI 5.1 Uvodna razmatranja Primjer 5.1 5.2 Nekonstruktivni elementi koji utiču na seizmičko ponašanje objekta 5.3 Nekonstruktivni elementi koji ne utiču na seizmičko ponašanje objekta LITERATURA Naslov: Osnove seizmičkog planiranja i projektovanja za inženjere arhitekture i građevine Izdavač: AGM Knjiga Strana: 280 (cb) Povez: tvrdi Pismo: latinica Format: 17 x 24 cm Godina izdanja: 2014 ISBN: 978-86-86363-48-0

Osnove seizmičkog planiranja i projektovanja za inženjere arhitekture i građevine Namera autora je bila da ovom knjigom pruži čitljivo i atraktivno štivo iz oblasti seizmičkog planiranja i projektovanja i to kako za arhitekte koji nemaju širu tehničku podlogu iz oblasti zemljotresnog inženjerstva i seizmologije, tako i za građevinske inženjere kao uvodno štivo neophodno za eventualno kasniju detaljniju primjenu u projektovanju i proračunu seizmički otpornih objekata. Na ovaj način je napravljen pokušaj popune dela praznine koja evidentno postoji u našoj stručnoj literaturi iz ove oblasti. Imajući u vidu generalni značaj Eurokodova i njihovo planirano prihvatanje i primenu i u našoj zemlji, kroz čitavu knjigu je napravljena konekcija između pojedinih segmenata seizmičkog projektovanja i odgovarajućih odredbi pravilnika Eurokod 8 koje tretiraju taj dio projektovanja objekata visokogradnje u seizmičkim područjima. Da bi se olakšalo razumevanje izloženog teksta, svuda gde je to bilo moguće dati su kraći računski primeri iz pojedinih oblasti. Pošto se u vezi sa predmetnom materijom ove knjige danas često postavlja osnovno pitanje: "Zašto je potrebno arhitekti da zna osnove seizmičkog planiranja i projektovanja?" - neophodno je odmah odgovoriti na njega. Iako još uvek nedovoljno potencirana, uloga arhitekte pri seizmičkom planiranju i projektovanju je svakako veoma velika i značajna i ogleda se kroz dva segmenta: pri prostornom i urbanističkom planiranju i pri projektovanju individualnih objekata. Sva dosadašnja iskustva u planiranju, projektovanju i građenju u seizmički aktivnim područjima, pokazuju da se preventivom protiv štetnog uticaja zemljotresa mora početi već u fazi izrade prostornih i urbanističkih planova. Stradanja ljudi, objekata i infrastrukture su se masovno dešavala u prošlosti kao posledica loše sprovedenog prostornog planiranja. Negativni primjeri, kao što su: građenje objekata na tlu neujednačenog geološkog sastava, na klizištima (prirodnim ili onim koja su postala nestabilna tokom gradnje objekata na njima), zatim na nevezanim nanosima, muljevitom tlu, močvarnim i vodom zasićenim terenima, nemogućnost pristupa ugroženim područjima zbog lošeg rješenja saobraćajnica, sudaranje i rušenje objekata pri dejstvu zemljotresa zbog nedovoljnog rastojanja između njih, oštećenja vodovodne, kanalizacione, plinske i elektro mreže i slično, su samo neki slučajevi koji su se mogli spriječiti dobrim prostornim planiranjem, u okviru kojeg bi se razmatralo i realno postojanje seizmičkog rizika. Kao što se dobrim seizmičkim projektovanjem smanjuje povredljivost same zgrade, tako se i kvalitetnim seizmičkim planiranjem smanjuje povredljivost društva u cjelosti. Prema samoj prirodi stvari uloga arhitekata u ovoj fazi je od presudnog značaja. Što se tiče individualnih objekata, smatra se da glavnu ulogu u obezbeđivanju seizmički sigurnog objekta imaju seizmolozi i građevinski inženjeri. Prvi - da obezbede pouzdane i kvalitetne ulazne podatke za proračun konstrukcije - kroz pouzdano definisanje seizmičkog hazarda lokacije objekata, a drugi - da na osnovu ovih podataka analiziraju, proračunaju i projektuju seizmički siguran objekat. Međutim, mnogi iskusni inženjeri iz oblasti zemljotresnog inženjerstva su mišljenja (na prvi pogled iznenađujućeg) da su u stvari arhitekti ti koji su najvažniji da prilikom dejstva zemljotresa projektovani objekat ima zadovoljavajuće ponašanje. Zašto? Kada su u pitanju objekti visokogradnje, arhitekti su po pravilu vodeći projektanti koji koordiniraju cjelokupni proces projektovanja i oni donose odluke koje u velikoj mjeri utiču na seizmičko ponašanje objekata. Uticaj arhitekte na seizmičku sigurnost objekta se može vezati za sljedeća tri elementa: konfiguraciju objekta, koja se može definisati kao veličina, oblik i dimenzije trodimenzionalne forme objekta, arhitektonske detalje, kojima se utiče na dimenzije nosećih elemanata kao što su grede, stubovi ili zidovi i nekonstruktivne komponente, čije seizmičko ponašanje (koje može biti i opasno po ljudske živote) u većini slučajeva se može smatrati da je u ingerenciji arhitekte. Građevinski inženjeri, kao i arhitekte, mogu prihvatiti ovu knjigu kao štivo koje je poželjno, čak i neophodno pročitati i razumeti pre nego što se upuste u detaljnije seizmičke analize i proračune objekata. Veoma je važno da se već i u početnim fazama projektovanja (to jest pri izradi idejnih rešenja i idejnih projekata) objekata u seizmičkim područjima, što pre uključi građevinski inženjer, kako bi se seizmička pitanja uskladila sa arhitektonskim zahtjevima. Da bi ova saradnja između arhitekte i građevinskog inženjera bila uspešna, neophodno je međusobno razumijevanje o osnovnim principima njihovih disciplina. Prema tome, koliko građevinski inženjer mora shvatiti arhitektonske estetske i funkcionalne zahtjeve, toliko i arhitekta mora imati osnovno razumevanje o osnovnim principima seizmičkog projektovanja. Naravno, pri tome se ne očekuje da arhitekta preuzme ulogu građevinskog inženjera i sprovodi seizmičku analizu i proračun konstrukcije. Zbog toga su u knjizi prikazani prije svega osnovni principi i koncepti prilikom seizmičkog projektovanja, a tek ponegdje i konkretni zahtjevi i odredbe date u seizmičkim pravilnicima. Upravo je i namera bila da se pomogne da arhitekti i inženjeri postanu još uspešniji partneri, da bolje razumeju stručni jezik one druge profesije i da se ohrabri uspostavljanje višeg nivoa njih ove saradnje od one koja obično postoji pri uobičajenom, "neseizmičkom" projektovanju. Ova knjiga je, kao dopunski oblik udžbenika, primarno namenjena studentima građevinskih i arhitektonskih fakulteta, ali i kao podsetnik i diplomiranim inženjerima arhitekture i građevine. Zbog korišćenog pristupa koji tehnički, odnosno matematički, nije previše zahtevan - ova knjiga može biti upotrebljiva i za druge učesnike u kompleksnom procesu planiranja, projektovanja, izgradnje i održavanja objekata visokogradnje u seizmičkim uslovima, kao što su: investitori, vlasnici objekata, stručnjaci koji rade u državnoj upravi i inženjeri na izvođenju. Verovatno svi oni mogu naći neku interesantnu oblast u ovoj knjizi. Knjiga je organizovana u pet poglavlja: 1. Zemljotresi i seizmički hazard, 2. Zemljotresna zaštita i upravljanje seizmičkim rizikom, 3. Zemljotresno inženjerstvo - uloga seizmičkog projektovanja, 4. Idejno projektovanje seizmički otpornih objekata i 5. Seizmičko projektovanje nekonstruktivnih komponenti. Prvo poglavlje se bavi generalno zemljotresima i definisanjem seizmičkog hazarda. U uvodnom delu prvog poglavlja dati su podaci koji ukazuju na stepen ugroženosti od zemljotresa danas, kao i značaj borbe protiv ove prirodne nepogode. Nakon toga date su neke osnovne definicije iz oblasti inženjerske seizmologije u smislu kako, gdje i kada se javljaju zemljotresi, vrste seizmičkih talasa, merenja vibracija i slično. Opisani su različiti načini izražavanja jačine zemljotresa i to preko magnitude i preko intenziteta, pri čemu je dat detaljan opis evropske makroseizmičke skale intenziteta iz 1998. godine koja je danas u Evropi u zvaničnoj upotrebi. Posebno su obrađeni najčešće primjenjivani parametri oscilacija tla, pomoću kojih se danas sve više izražava intenzitet zemljotresa. Ukazano je na razliku između determinističkog (dominantnog u prošlosti) i probabilističkog (danas dominantnog) pristupa pri definisanju seizmičkog hazarda. Poglavlje završava opisom različitih efekata zemljotresa: vibracije tla, likvefakcije, klizišta, aktivOsnove ne rasedne zone i cunami talasi, sa akcentom na značaj njihove analize prilikom prostornog i urbanističkog planiranja. U drugom poglavlju su opisani načini zaštite od zemljotresa. Prvo je dat način utvrđivanja seizmičkog rizika preko seizmičkog hazarda i povredljivosti. Nakon toga opisani su i različiti programi aktivnosti i mjera preko kojih je moguće ublažiti seizmički rizik. Objašnjeni su i drugi aspekti zemljotresne zaštite, kao što su pripremljenost na zemljotres, urgentni odgovor i oporavak nakon zemljotresa. Drugo poglavlje se završava opisom neophodnosti uspostavljanja visokog stepena profesionalne saradnje između investitora, arhitekte i građevinskog inženjera, kao još jedne mogućnosti za smanjenje seizmičkog rizika. Da bi arhitekte i građevinski inženjeri mogli dati svoj doprinos u smanjenju seizmičkog rizika, neophodno je da poznaju osnove zemljotresnog inženjerstva, što je predmet trećeg poglavlja. U okviru ovog poglavlja prvo je prikazana analiza ponašanja objekata na dejstvo zemljotresa i ukazano na specifičnosti seizmičkog dejstva u odnosu na druge tipove opterećenja; zatim je objašnjen koncept spektra odgovora koji je veoma važan pri definisanju seizmičkog opterećenja, kao i uloga međuspratne tavanice u prenosu opterećenja na vertikalne sisteme. Takođe, analiziran je odgovor objekta u osnovi sa davanjem definicija za centar masa i centar krutosti. Potom su date osnovne konstruktivne karakteristike koje utiču na seizmičko ponašanje: krutost, nosivost i duktilnost. Opisane su osnovne metode seizmičke analize. Istorijski razvoj seizmičkog projektovanja, njegov značaj, projektni ciljevi seizmičkog projektovanja kao i osnovne postavke metode programiranog ponašanja su date u okviru dela "Osnovni principi seizmičkog projektovanja". Poglavlje 3 završava opisom nekih novih pristupa u projektovanju i izvođenju objekata u seizmičkim područjima. Četvrto poglavlje se bavi idejnim projektovanjem seizmički otpornih objekata. Predmet prvog dijela ovog poglavlja je izbor vertikalne i horizontalne konfiguracije objekta sa ukazivanjem na nepoželjne konfiguracije sa seizmičkog aspekta, koje u velikoj meri otežavaju, a ponekad i onemogućuju obezbeđenje seizmičke sigurnosti objekta. Nakon toga, opisani su osnovni konstruktivni sistemi sa svim svojim prednostima i manama. Analizirana je takođe i seizmička sigurnost objekata koji su se gradili u okviru pojedinih arhitektonskih stilova u prošlosti. Kako se veliki deo ovog poglavlja odnosi na projektovanje novih objekata, principi poboljšanja seizmičke sigurnosti postojećih objekata su tretirani u posebnom dijelu. Najzad, poglavlje 5 tretira seizmičko projektovanje nekonstruktivnih komponenti, pitanje koje je u svetu svakim danom sve aktuelnije. Izložen je značaj razmatranja nekonstruktivnih komponenti i dati su uzroci njihovih oštećenja. Posebno su razmatrani nekonstruktivni elementi koji utiču, a posebno koji ne utiču na seizmičko ponašanje objekata. Recenzenti Prof. dr Mladen Ulićević, dipl.inž.građ., Prof. dr Branislav Glavatović dipl.inž.geol. i Doc.dr Veljko Radulović, dipl.inž.arh. na SADRŽAJ PREDGOVOR 1 ZEMLJOTRESI I SEIZMIČKI HAZARD 1.1 Ugroženost od zemljotresa i opšti aspekti seizmičkog rizika 1.2 Zemljotresi i seizmički talasi 1.3 Veličina zemljotresa Primjer 1.1 1.4 Parametri oscilacija tla kao mjere intenziteta zemljotresa Primjer 1.2 Primjer 1.3 Primjer 1.4 Primjer 1.5 1.6 Efekti zemljotresa 2 ZEMLJOTRESNA ZAŠTITA I UPRAVLJANJE SEIZMIČKIM RIZIKOM 2.1 Utvrđivanje seizmičkog rizika 2.2 Ublažavanje seizmičkog rizika 2.3 Pripremljenost na zemljotres 2.4 Urgentni odgovor 2.5 Oporavak nakon zemljotresa (obnova i rekonstrukcija) 2.6 Osvrt na stanje u zemljama u razvoju 2.7 Profesionalna saradnja i komunikacija 3 ZEMLJOTRESNO INŽENJERSTVO - ULOGA SEIZMIČKOG PROJEKTOVANJA 3.1 Analiza ponašanja objekata pri seizmičkim dejstvima Primjer 3.1 Primjer 3.2 Primjer 3.3 Primjer 3.4 Primjer 3.5 3.2 Osnovne konstruktivne karakteristike Primjer 3.6 3.3 Metode seizmičke analize Primjer 3.7 3.4 Osnovni principi seizmičkog projektovanja 3.5 Novi trendovi u zemljotresnom inženjerstvu 4 IDEJNO PROJEKTOVANJE SEIZMIČKI OTPORNIH OBJEKATA 4.1 Izbor konfiguracije objekata Primjer 4.1 4.2 Izbor konstruktivnog sistema i materijala 4.3 Arhitektonske forme kroz vrijeme - seizmički aspekt 4.4 Osnovni principi poboljšanja seizmičke sigurnosti (ojačanja) postojećih objekata 5 SEIZMIČKO PROJEKTOVANJE NEKONSTRUKTIVNIH KOMPONENTI 5.1 Uvodna razmatranja Primjer 5.1 5.2 Nekonstruktivni elementi koji utiču na seizmičko ponašanje objekta 5.3 Nekonstruktivni elementi koji ne utiču na seizmičko ponašanje objekta LITERATURA Prikaži više

Autor - osoba Furman, Timofej Nikolić, Ratko Malinović, Nedeljko Babić, Ljiljana Brkić, Miladin Crnobarac, Jovan Turkulov, Jovan Karlović, Đerđ Verešbaranji, Ištvan Petrović, Predrag Mačvanin, Nada Tošić, Milan Kečkeš, Janoš Simić, Dragoslav Mulić, Roman Kanački, Lidija Naslov Biodizel : proizvodnja i korišćenje : monografija / Furman, T. [Timofej], Nikolić, R. [Ratko], Malinović, N. [Nedeljko], Babić Ljiljana, Brkić, M. [Miladin], Crnobarac, J. [Jovan], Turkulov, J. [Jovan], Karlović, Đ. [Đerđ], Verešbaranji, I. [Ištvan], Petrović, P. [Predrag], Mačvanin Nada, Tošić, M. [Milan], Kečkeš, J. [Janoš], Simić, D. [Dragoslav], Mulić, R. [Roman], Kanački Lidija i saradnici Vrsta građe knjiga Jezik srpski Godina 1995 Izdavanje i proizvodnja Novi Sad : Poljoprivredni fakultet, Institut za poljoprivrednu tehniku, 1995 (Novi Sad : Ofsetprint) Fizički opis VI, 356 str. : ilustr. ; 24 cm (Broš.) Napomene Tiraž 400 Rezimei na engl. jeziku uz svako poglavlje Bibliografija uz svako poglavlje. Predmetne odrednice Biodizel Biodizel je općenito naziv za gorivo dobiveno iz bioloških izvora koje se može koristiti u nemodificiranim dizelskim motorima umjesto uobičajenog plinskog ulja. Biodizel je ustvari komercijalni naziv za metil-ester, koji se nalazi na tržištu tekućih goriva i prodaje krajnim korisnicima. To je standardizirano tekuće nemineralno gorivo, neotrovno, biorazgradivo i nadomjestak za fosilno gorivo (dizel). Metil-ester (ME) je kemijski spoj dobiven reakcijom (transesterifikacija) biljnog ulja (uljana repica, suncokret, soja, palma, ricinus itd.) ili životinjske masti, s metanolom, u prisutnosti katalizatora. Biodizel se najčešće dobiva iz biljnih ulja transesterifikacijom triglicerida. Pri tome zamjenom glicerola s metanolom od jedne molekule triglicerida nastaju tri molekule monoalkilnih estera pa su zbog smanjenja molekulske mase fizička svojstva biodizela pogodna za korištenje u nemodificiranim motorima. Može se proizvoditi iz biljnih ulja, recikliranog otpadnog jestivog ulja ili životinjske masti, procesom transesterifikacije, pri čemu kao sporedni proizvod nastaje glicerol. Izbor osnovne sirovine za dobijanje biodizela zavisi od odgovarajućih uslova i prilika, pa se u Europi se za proizvodnju biodizela najviše koristi ulje uljane repice (82,8%) i ulje suncokreta (12,5%), dok se u Americi najviše koristi ulje soje, a u azijskim zemljama se koristi i palmino ulje. Treba napomenuti da biodizel nije isto što i biljna ulja, koja se koriste u nekim dizel vozilima (sama ili pomiješana s fosilnim dizel gorivima). Mješavine biodizela Biodizel se često miješa s običnim dizel fosilnim gorivima. Kada je mješavina u postocima od 20% biodizela i 80% normalnog fosilnog dizela, onda se to zove mješavina B20. Neki ljudi pogrešno vjeruju da je ta mješavina zapravo čisti biodizel. Najčešće mješavine biodizela su: B100 je čisti biodizel; B20 je mješavina od 20% biodizela i 80% normalnog fosilnog dizela; B5 je mješavina od 5% biodizela i 95% normalnog fosilnog dizela; B2 je mješavina od 2% biodizela i 98% normalnog fosilnog dizela; Mješavine do 20% biodizela se mogu koristiti bez ikakvih, ili samo s malim izmjenama na postojećim dizelskim motorima, iako se neki proizvođači motora ograđuju od toga. Za korištenje B100 ipak su potrebne odgovarajuće preinake motora: plastika kao što je polietilen visoke gustoće (HDPE) je podesan za rad s biodizelom, ali polivinil klorid (PVC) se polako razgrađuje. Polistiren se razgrađuje u dodiru s biodizelom. bakreni materijali (mjed, bronca) su osjetljivi na biodizel, kao i cink, kositar, olovo i ljevano željezo. Od nehrđajućih čelika, legure SS 316 i SS 304 su najotpornije, kao i aluminij. biodizel reagira i s prirodnom gumom ili kaučukom, koji se može naći kod starijih automobila. Studije su pokazale da i elastomeri na bazi fluora su osjetljivi na biodizel. Sintetičke gume, koje se koriste u novijim tipovima automobile, kao što su FKM, GBL-S i FKM- GF-S, su otporni na biodizel, u svim uvjetima. Prednosti i nedostaci biodizela Prednosti biodizela su: osim što je po svojim energetskim sposobnostima jednak običnom fosilnom dizelu, ima puno bolju mazivost, pa značajno produžava radno trajanje motora; najvažnije su njegove osobine vezane uz smanjenje onečišćenja okoliša (prilikom rada motora, na ispušnoj cijevi se oslobađa čak 10% kisika i smanjuje emisiju ugljikovog dioksida). Biodizel je biorazgradiv, nije otrovan i tipično proizvodi oko 60% manje emisije ugljikovog dioksida gledajući cijeli životni vijek. To je zbog toga jer prilikom rasta biljke uzimaju iz atmosfere određeni dio ugljikovog dioksida u procesu koji se zove fotosinteza; biodizelska goriva ne sadrže sumpor, ni teške metale (olovo), koji su glavni onečišćivači zraka prilikom uporabe dizela dobivenog iz nafte; pretvara NOx u bezopasni dušik; moguća je proizvodnja u kućnoj radinosti; viši cetanski broj, što znači lakšu zapaljivost od fosilnog dizela; transport biodizela gotovo je potpuno neopasan za okoliš, jer se dospjevši u tlo razgradi nakon 28 dana. Ako nafta tijekom manipulacije ili transporta dospije u vodu, jedna litra zagadi gotovo milijun litara vode, dok kod biodizela takvo zagađenje ne postoji, jer se on u vodi potpuno razgradi već nakon nekoliko dana; biodizel je obnovljivi izvor energije, koji se može proizvoditi od algi, biljnog ulja, životinjskih masnoća ili iz recikliranih restoranskih masnoća; biodizel ima znatno višu točku zapaljivosti od običnih dizela (iznad 160 °C). To znači da je rizik od zapaljenja prilikom prijevoza, skladištenja i upotrebe znatno manji nego kod običnih dizel goriva. pri proizvodnji biodizela iz uljane repice, nastaje čitav niz veoma profitabilnih nusprodukata, poput pogače ili sačme, koja je visokovrijedan proteinski dodatak stočnoj hrani. Dobivamo i glicerol, koji se koristi kao sirovina u kozmetičkoj i farmaceutskoj industriji. Na kraju tehnološkog procesa, kao nusprodukt se dobiva i uljni mulj, koji se koristi kao visokokvalitetno gnojivo za povrtne kulture u ekološkoj poljoprivredi; biodizel je pokazao da ima karakteristike slične fosilnim dizel gorivima u više od 50 milijuna cestovnih kilometara, u gotovo svim tipovima vozila, bezbrojnim off-road kilometrima i bezbrojnim satima pogona plovila. biodizel ima smanjeni nivo emisije poliaromatskih ugljikovodika ili PAH (engl. polycyclic aromatic hydrocarbons) i nitro-poliaromatskih ugljikovodika, koji su identificirani kao tvari koje potencijalno uzrokuju rak. Nedostaci biodizela su: postoji mogućnost začepljenja injektora na dizelskom motoru; miris prženog ulja iz ispuha; visoka viskoznost; energetska vrijednost: 37,2 MJ/l (nafta 42, MJ/l ), što znači i veća potrošnja, jer je energetska vrijednost biodizela oko 90% energetske vrijednosti običnog fosilnog dizela; biodizel je općenito skuplji za kupiti od normalnih fosilnih dizel goriva, ali ta bi razlika mogla nestati zbog ekonomije veličine, rastućih cijena goriva i poreznih poticaja od strane država. U Njemačkoj je na primjer biodizel općenito jeftiniji od normalnog dizela na benzinskim postajama koje prodaju oba goriva; ukoliko će se koristiti deforestacija šuma i monokulturne poljoprivredne tehnike, biodizel bi mogao postati ozbiljna prijetnja prirodnom okolišu; kukuruz je glavna sirovina za trenutnu masovnu proizvodnju biogoriva poput biodizela i bioetanola. Kukuruz koji je prije bio namijenjen za proizvodnju hrane, sada kupuju proizvođači biogoriva koji su spremni platiti veću cijenu od proizvođača hrane, pa na kraju i cijene hrane rastu; Povijest biodizela Transesterifikaciju biljnog ulja prvi put su izveli 1853. znanstvenici E.Duffy i J.Patrick puno ranije od nastanka prvog funkcionalnog dizel motora. Rudolf Diesel svoj je prvi čelični, trimetarski, jednocilindrični motor sa zamašnjakom, upogonio ničim drugim, nego uljem kikirikija 10. kolovoza 1893. u Augsburgu u Njemačkoj. Za uspomenu na taj događaj 10. kolovoza je proglašen za „Međunarodni dan biodizela“. U svom govoru 1912, Rudolf Diesel je napomenuo da je korištenje jestivog ulja za dizelske motore možda beznačajno za to vrijeme, ali da će doći vrijeme kada će jestivo ulje kao gorivo biti iste važnosti kao i nafta. Prije i za vrijeme Drugog svjetskog rata zabilježena su testiranja biogoriva u Belgiji, Francuskoj, Italiji, Velikoj Britaniji, Portugalu, Njemačkoj, Brazilu, Argentini, Japanu i Kini. Primjećeni su problemi s viskoznošću (gustoćom) biodizela u radu motora. G. Chavanne je na Sveučilištu u Brusselsu, 31. kolovoza 1937. patentirao „Postupak za pretvorbu jestivog ulja za gorivo motora (fr. „Procédé de Transformation d’Huiles Végétales en Vue de Leur Utilisation comme Carburants“ – Belgian Patent 422 877). Tim postupkom je opisana transesterifikacija jestivog ulja korištenjem metanola, da bi se odvojio glicerol i zamijenio s kratkim bazama alkohola. To je bio prvi zapis što se danas podrazumijeva pod proizvodnjom biodizela. 1977. brazilski znanstvenik Expedito Parente je izumio industrijski postupak za dobivanje biodizela. Danas brazilski znanstvenici rade na proizvodnji biopetroleja (biokerozin). 1979. su se nastavila proučavanja u Južnoafričkoj Republici na korištenju suncokretovog ulja za dobivanje biodizela. U Australiji je 1989. otvoreno prvo postrojenje koje je koristilo 30 000 tona uljene repice za dobivanje biodizela. Prinosi raznih kultura za biodizel Biodizel se može proizvoditi iz biljnih ulja, recikliranog otpadnog jestivog ulja ili životinjske masti, procesom transesterifikacije, pri čemu kao sporedni proizvod nastaje glicerol. Izbor osnovne sirovine za dobijanje biodizela zavisi od odgovarajućih uslova i prilika, pa se u Europi se za proizvodnju biodizela najviše koristi ulje uljane repice (82,8%) i ulje suncokreta (12,5%), dok se u Americi najviše koristi ulje soje, a u azijskim zemljama se koristi i palmino ulje. Prinosi raznih kultura za biodizel Kultura Prinos L/ha SAD galon /acre Alge [6] ~ 3 000 ~300, 1500 - 3000 Kineska lojna biljka (lat. Sapium sebifera) 907 97 Palmino ulje 4752 508 Kokosovo ulje 2151 230 Ulje uljane repice 954 102 Sojino ulje 554-922 59.2-98.6 Kikiriki ulje 842 90 Suncokretovo ulje 767 82 Konopljino ulje 242 26 Proizvodnja biogoriva iz algi ima mnoge prednosti koje taj postupak čine gotovo savršenim izvorom goriva. Alge rastu 50 do 100 puta brže od tradicionalnih kultura za proizvodnju biogoriva. Dodatna velika prednost je to što su alge jednostanični organizmi koji ne zahtijevaju svježu pitku i zemljište da bi rasli, a to znatno pojednostavnjuje proizvodnju. Prema nekim stručnjacima proizvodnja goriva iz algi je najbolja zamjena fosilnim gorivima i uz dobru podršku, ta bi biogoriva u budućnosti mogla u potpunosti izbaciti fosilna goriva iz upotrebe. Jatrofa je biljka koja uglavnom raste u Brazilu (ali i na Filipinima, Maliju i Indiji), a prinos se procjenjuje na oko 1500 do 2000 litara biodizela po hektaru. Prinos ipak dosta ovisi o klimatskim prilikama i vrsti zemlje. Kontroverze Ograničenost mogućnosti proizvodnje biodiesela dovodi u pitanje njegovu očekivanu upotrebu u ne tako dalekoj budućnosti. Osnovni problem se sastoji u malenoj efikasnosti proizvodnih pogona i motora koji trebaju koristiti biodiesel. Kada bi se danas sveukupne poljoprivredne površine SAD koristile za proizvodnju ovog goriva zadovoljilo bi se samo 16 posto američkih potreba za gorivom. Ta činjenica stavlja pod veliki upitnik budućnost korištenja biodiesela, kao i istinitost kampanje vođene već desetak godina u njegove korist. MG155 (N)