naziv dela: Četiri diskurzivne tačke plesne prakse autor: Marko Pejović Izdavač: Fakultet za medije i komunikacije Edicija: Nova humanistka Obim: 134 strane Format: 14,5 x 20,5 cm Povez: meki Ples nema tako dugu tradiciju zapisivanja i teoretizacije kao što je imaju druge izvođačke umetnosti, te se još uvek traga za načinima da se artikulišu različite plesne prakse. Četiri diskurzivne tačke plesne prakse nude jednu šemu te artikulacije. Ovaj otvoreni model se bazira na jednom zamišljenom kvadratu, gde se jedna tačka (teme) odnosi na matricu tela, druga na politiku pokreta, treća na izvedbenu strukturu i četvrta na matricu drugog. Analizirano je osamnaest plesnih dela (među kojima su Hexentanz – Meri Vigman, Groosland – Megi Maran, Trio A – Ivon Rajner, Blaubart – Pina Bauš, Rosas danst Rosas – Rosas, Solo – Vilijam Forsajt, Strangefish – Lojd Njuson, The Perfect human – Hofeš Šehter, Le dernier spectacle – Žerom Bel, Tragédie – Oliver Duboa). Simulirajući postupak faktorske analize, izdvojeno je šest faktora koji su postali osnova multidimenzionalnog pristupa plesnoj analizi. Ovaj rad je pokušaj da se uz pomoć matrice diskurzivnih tačaka, kao i različitih teorijskih platformi (Lakan, Batlerova, Kristeva, Derida, Delez, Danto, Vitgenštajn, Fuko i dr.) ostvari doprinos u pravcu sistematičnog promišljanja o plesu. ******************************************************** teorija umetnosti, telo, subjekt, ples, praksa, interdisciplinarno, transdisciplinarno, fmk knjige, igra

Detalji predmeta Stanje Nekorišćeno Kulturno dobro Predmet koji prodajem nije kulturno dobro ili ovlašćena institucija odbija pravo preče kupovine Pločice sa značenjem imena, dimenzije 10x14x1 cm. Materijal medijapan, ofarbana akrilnom bojom, digitalna štampa, zapakovane u celofan. Izuzetan poklon za dragu osobu. Na stanju ima preko 500 različitih muških i ženskih imena. Cena po komadu 250 din. Poštarinu plaća kupac, šaljem poštom i post ekspresom, može i lično preuzimanje ako ste iz Kraljeva. Moguć dogovor za kupovinu na veliko ako želite da se dalje bavite prodajom ovih pločica. Porukom me obavestite koja imena želite pa ćemo se dogovoriti o načinu slanja i plaćanja. Ovo je spisak imena koja su trenutno na stanju, ako želite neko ime koje nije na spisku pošaljite poruku pa će biti urađeno. Spisak ženskih imena: ADELA ALEKSANDRA ANA ANAMARIJA ANASTASIJA ANDJA ANDJELA ANDJELIJA ANDJELIKA ANDJELINA ANDJELKA ANDREA ANDREJA ANDRIJANA ANGELINA ANICA ANIKA ANITA ANJA ANTONINA BILJANA BLANKA BOJANA BOSILJKA BRANISLAVA BRANKA DAJANA DANICA DANIELA DANIJELA DANKA DARA DARIJA DARINKA DEANA DEJANA DENADIJA DESANKA DIANA DIJANA DIVNA DJINA DJURDJA DJURDJINA DORIS DRAGANA DRAGICA DUNJA DUSANKA DUSICA DUSKA ELENA ELEONORA ELIZABETA EMA EMILIJA EVA GLORIJA GORANA GORDANA GORICA HELENA HRISTINA ILINKA IRENA IRINA ISIDORA ISKRA IVA IVANA IVANKA IVONA JADRANKA JAGODA JANA JASMINA JAVORKA JELENA JELICA JELISAVETA JOVANA JOVANKA JULIJA JULIJANA KAJA KATARINA KLARA KOSARA KOSOVKA KRISTINA KRSTINA KSENIJA LANA LARA LATINKA LEA LELA LENA LENKA LEONORA LEONTINA LIDIJA LJILJA LJILJANA LJUBICA LJUPKA MAGDALENA MAJA MARA MARGITA MARICA MARIJA MARIJANA MARINA MARTA MARTINA MASA MELITA MIA MILA MILANA MILANKA MILENA MILICA MILJANA MILKA MINA MIONA MIRA MIRJANA MOMIRKA NADA NADEZDA NADICA NADJA NASTASIJA NASTASJA NATALIJA NATASA NEDA NEVENA NIKOLETA NIKOLIJA NIKOLINA NINA NOVKA OLGA OLGICA OLIVERA PETRA RADA RADICA RADMILA RADOJKA RAJKA ROMANA RUZICA SANDRA SANJA SARA SELENA SENKA SILVANA SIMEONA SIMONA SIMONIDA SLADJANA SLAVICA SLAVKA SLOBODANKA SMILJANA SMILJKA SNEZANA SOFIJA SONJA SPOMENKA STANISLAVA STASA STEFANA STOJANKA SUNCICA SUZANA SVETLANA TAMARA TANJA TARA TATIJANA TATJANA TEA TEODORA TIJANA UNA VALENTINA VANJA VARVARA VASILIKA VASILISA VERA VERICA VESNA VIKTORIJA VIOLETA VISNJA VLADANA VLADANKA ZAKLINA ZDENKA ZELJANA ZELJKA ZOJA ZORA ZORANA ZORICA ZVEZDANA Spisak muških imena: ACA ACO ADAM ALEKSA ALEKSANDAR ANDJELKO ANDREJ ANDREJA ANDRIJA ANTONIJE BALSA BANE BLAGOJE BLAZO BOBAN BOGDAN BOGOLJUB BOJAN BORIS BORISLAV BORKO BOSKO BOZIDAR BOZO BRANIMIR BRANISLAV BRANKO DALIBOR DAMJAN DAMNJAN DANIEL DANIJEL DANILO DANKO DARKO DAVID DAVOR DEJAN DENIS DIMITRIJE DJORDJE DOBRICA DRAGAN DRAGIC DRAGISA DRAGO DRAGOLJUB DRAGOS DRAGOSLAV DRAGUTIN DRASKO DRAZA DRAZO DUSAN DUSKO FILIP GABRIJEL GAVRILO GLIGORIJE GOJKO GORAN GORDAN IGNJAT IGOR ILIJA IVAN IVICA JAKOV JAKSA JANKO JORDAN JOVAN JOVICA KONSTANTIN KOSTA KRISTIJAN KRSMAN LAZAR LJUBINKO LJUBISA LJUBISAV LJUBOMIR LUKA MAKSIM MARINKO MARJAN MARKO MARTIN MATEJA MATIJA MIHAILO MIHAJLO MILAN MILEN MILENKO MILIC MILIMIR MILINKO MILIVOJE MILJAN MILJKO MILJOJKO MILOJE MILOMIR MILORAD MILOS MILOSAV MILOVAN MILUN MILUTIN MINJA MIODRAG MIRKO MIROSLAV MISO MITAR MLADEN MLADJAN MOMCILO NADOMIR NEBOJSA NEMANJA NENAD NEVEN NIKOLA NINOSLAV NJEGOS NOVAK NOVICA OBRAD OGNJAN OGNJEN OLIVER PAVLE PERICA PETAR PREDRAG RADE RADISA RADOJE RADOJKO RADOMIR RADOS RADOVAN RAJKO RANKO RASA RASTKO RATIMIR RATKO RATOMIR RELJA RODOLJUB SASA SAVA SAVO SERGEJ SINISA SLADJAN SLAVISA SLAVKO SLAVOLJUB SLOBODAN SRDJAN SRECKO SRETEN STANISLAV STANKO STANOJE STEFAN STEVAN STOJAN STRAHINJA SVETISLAV SVETO SVETOZAR TADIJA TEODOR TIHOMIR TODOR TOMISLAV TRIPO UGLJESA UROS VANJA VASILIJE VASO VELIBOR VELJKO VEROLJUB VIDAK VIKTOR VITOMIR VLADAN VLADIMIR VLATKO VOJIN VOJISLAV VOJKAN VUCINA VUK VUKADIN VUKASIN ZARKO ZDRAVKO ZELJKO ZIVAN ZIVKO ZIVOJIN ZIVORAD ZIVOTA ZLATAN ZLATKO ZORAN ZVEZDAN ZVONKO

20e SALON DE LA JEUNE SCULPTURE 1968. Izdavač: Musée Rodin, Paris 1968. Mek povez, 220 stranica, 18x13cm Dobro očuvano (stranice posivele po ivici, poslednji marketniški deo blago valovit) - Salon mladih skulptura je umetnička izložba nastala u novembru 1948. godine posvećena skulpturi, tačnije novim savremenim trendovima. Izložbe su se održavale u Parizu na raznim mestima, od Muzeja moderne umetnosti grada Pariza do vrtova Jelisejskih polja, do 1990. godine. - Rei AKIYAMA, Andreu ALFARO HERNANDEZ, Issei AMEMIYA, Michel ANASSE, Natalino ANDOLFATTO, Andrej AQUET, Dominique ANGEL, Helene ASHBE, Ivon AVOSCAN, Jacqueline BADORD, Jacques BARBE, Miriam BARUCH CUCCIRELLI, BAYRAM, Joachim BERTHOLD, Joannot BEWING, Annie BLEU, Colette BONNEMAISON, Art BRENNER, Jan BURKA, Agustin CARDENAS, CARLISKY, Jose CHARLET, Louis CHAVIGNIER, Nicolas CHENARD, Jocelyn CHEWETT, Bernard CITROEN, Marta COLVIN, Henri COMBY, CONDE, Bernard COPEAUX, Raymond Xavier DELAMARRE, DIEM PHUNG THI, Erik DIETMANN, Patricia DISKA, Marie Paule DUAULT, Rene DURRBACH, Joseph ERHARDY, Robert FACHARD, Gerard FELIX, Philippe FENWICK, Albert FERAUD, Takashi FUJIE, GARDONE, GARDY ARTIGAS, Klaus GEISSLER, Michel GERARD, GILBERT, Jean GILLES, Michael GOLDMAN, Claude GOUTIN, GRAND, Andrea GRASSI, Michael GROSSERT, Gigi GAUDAGNUCCI, GUILLAUME, Michel GUINO, Alberto GUZMANN, HAMARD, Jean HERBIN, Jan Van HOLTE, HUGUES, IGUCHI, Pierre Martin JACOT, Robert JENNY, Minoru KANO, KARAHALIOS, Hanns KARLEWSKI, Rudolf KEDL, Theo KERG, Radivoje KNEŽEVIĆ, KOMAN, Harry KRAMER, Mathias LIPTAY, LIUBA, LOTH, Richard LUBOSKI, LAMSWEERDE, Caroline LEE, Adrian LIEGME, LIESSE, Pierre MATHIEU, Toto MEXLAN, Taki MIZUTANI, MOHR, Jean Pierre MALAUSSENA, Robert MALAVAL, MALE, Luichi MARTINEZ, Alicia MOI, MOLINARI, Ange MSIKA, Robert Louis MULLER, NARITA, Olivier DESCAMPS, OSTOYA, Fumio OTANI, Camilo OTERO, Joan PALA, Biogio PANCINO, PAPALOIZOS, Ervin PATKAI, Fred PERRIN, PHILOLAOS, PIERLUCA, Hiroko POIROT MATSUDA, Antoine PINCET, Robert PREAU, Krishna REDDY, Joseph Thomas Van RIIJS, ROSALDA, Marc de ROSNY, SAINT MAUR, Claude SANTA, Nicolas SCHOFFER, SCRIVE, Charles SEMSER, SHIGEO, Irmgard SIGG, SIMONNET, Daniel SIRDEY, Adam SJOHOLM, SPITERIS VEROPOULOU, Ralph STACKPOLE, Cordelia Van den STEINEN, Sergio STOREL, SUBIRA PUIG, Paul SUTER, Alina SZAPOCZNIKOW, TAHARA, Viliano TARABELLA, THEODOROS, Pierre THEUNISHEN, Pierre TUAL, Rodolfo VEGA, Georges VIOLET, Claude VISEUX, Jan VLAD, Leo de VRIES, Isabelle WALDBERG, XENAKIS, Zenichi YOKOYAMA, ZWOBADA, Antoine ZUBER, APERGIS, Dimitri ARMAKOLAS, Frosi EFTIMIADI, MOUSTAKAS, Giorgos NICOLAIDIS, ZONGOLOPOULOS, Miguel BERROCAL, Jacques BROWN, BUNUEL, Serge CAMARGO, Pietro CASCELLA, Costa COULENTIANOS, Libar DAVID, DELFINO, Marcel DUPERTUIS, FARMI, Jean FILHOS, GETTE, Robert JACOBSEN, Berta LARDERA, Morice LIPSI, Balthazar LOBO, MANNONI, MOREELS, NANDO, Regine PETIT, Klaus SCHULTZE, François STAHLY, SZEKELY, TEANA MARINO, Marcel Van THIENEN, VARDANEGA, Irene ZACK g22

ČETIRI DISKURZIVNE TAČKE PLESNE PRAKSE MUZIKA Šifra artikla: 311951 Isbn: 9788687107670 Autor : Marko Pejović Izdavač : FAKULTET ZA MEDIJE I KOMUNIKACIJE Ples nema tako dugu tradiciju zapisivanja i teoretizacije kao što je imaju druge izvođačke umetnosti, te se još uvek traga za načinima da se artikulišu različite plesne prakse. Četiri diskurzivne tačke plesne prakse nude jednu šemu te artikulacije. Ovaj otvoreni model se bazira na jednom zamišlje... Detaljnije Ples nema tako dugu tradiciju zapisivanja i teoretizacije kao što je imaju druge izvođačke umetnosti, te se još uvek traga za načinima da se artikulišu različite plesne prakse. Četiri diskurzivne tačke plesne prakse nude jednu šemu te artikulacije. Ovaj otvoreni model se bazira na jednom zamišljenom kvadratu, gde se jedna tačka (teme) odnosi na matricu tela, druga na politiku pokreta, treća na izvedbenu strukturu i četvrta na matricu drugog. Analizirano je osamnaest plesnih dela (među kojima su Hexentanz - Meri Vigman, Groosland - Megi Maran, Trio A - Ivon Rajner, Blaubart – Pina Bauš, Rosas danst Rosas – Rosas, Solo – Vilijam Forsajt, Strangefish – Lojd Njuson, The Perfect human – Hofeš Šehter, Le dernier spectacle – Žerom Bel, Tragédie - Oliver Duboa). Simulirajući postupak faktorske analize, izdvojeno je šest faktora koji su postali osnova multidimenzionalnog pristupa plesnoj analizi. Ovaj rad je pokušaj da se uz pomoć matrice diskurzivnih tačaka, kao i različitih teorijskih platformi (Lakan, Batlerova, Kristeva, Derida, Delez, Danto, Vitgenštajn, Fuko i dr.) ostvari doprinos u pravcu sistematičnog promišljanja o plesu. Ime/Nadimak Email adresa Poruka POŠALJI Kategorija MUZIKA Autor Marko Pejović Težina specifikacija 0.5 kg Izdavač FAKULTET ZA MEDIJE I KOMUNIKACIJE Pismo Ćirilica Godina 2016 Strana 128 Obavezni kolačići čine stranicu upotrebljivom omogućavanjem osnovnih funkcija kao što su navigacija stranicom i pristup zaštićenim područjima. Sajt koristi kolačiće koji su neophodni za pravilno funkcionisanje naše veb stranice kako bi se omogućile određene tehničke funkcije i tako vam pružilo pozitivno korisničko iskustvo. Statistički kolačići anonimnim prikupljanjem i slanjem podataka pomažu vlasnicima web lokacija da razumeju kako posetioci komuniciraju sa stranicom. To su kolačići koji omogućavaju web analitiku sajta, odnosno analizu upotrebe naših stranica i merenje prometa, koje sajt sprovodi u cilju poboljšanja kvaliteta i sadržaja ponuđenih usluga. Marketinški kolačići se koriste za praćenje posetilaca putem web stranice. Koriste se za prikazivanje relevantnih oglasa korisnicima i podsticanje da učestvuju, što je važno za nezavisne izdavače i oglašavače. Sajt koristi Google Analytics kolačiće ads/ga-audiences i collect, te Facebook kolačiće fr i tr.

LORA MALVI VIZUELNA I DRUGA ZADOVOLJSTVA Pogovor - Nevena Daković Pogovor - Dijana Metlić Pogovor - Vesna Dinić Miljković Prevod - Aleksandra Kostić Izdavač - Filmski centar Srbije, Beograd Godina - 2017 234 strana 24 cm Edicija - Biblioteka Umetnost ekrana ISBN - 978-86-7227-096-9 Povez - Broširan Stanje - Kao na slici, tekst bez podvlačenja SADRŽAJ: Uvod u prvo izdanje UVOD U DRUGO IZDANJE I Vizuelno zadovoljstvo i narativni film: poreklo i konteksti Filmofilija i frankofilija Tada, feminizam i psihoanalitička teorija Kasnije - avangarda II Druga zadovoljstva: naznake, zagonetke, enigme III Godina 2008. DEO I - IKONOKLAZAM 1 Spektakl je ranjiv: Mis sveta 1970. godine 2 Strahovi, fantazije i muško nesvesno ili „Vi ne shvatate šta se događa, zar ne, gospodine?` Jezik straha od kastracije Kolekcija znakova jednog fetišiste 3 Vizuelno zadovoljstvo i narativni film I Uvod a) Politička upotreba psihoanalize b) Razaranje zadovoljstva kao radikalno oružje II Zadovoljstvo u gledanju - fasciniranost ljudskim obličjem III Žena kao slika, muškarac kao nosilac pogleda IV Sažetak Deo II - Melodrama 4 Naknadne misli o „Vizuelnom zadovoljstvu i narativnom filmu`, inspirisane filmom Dvoboj na suncu (1946) Kinga Vidora Frojd i žensko Narativna gramatika i identifikacija sa drugim polom Vestern i edipalne personifikacije Žena kao označilac seksualnosti 5 Beleške o Sirku i melodrami 6 Fasbinder i Sirk 7 Slike žena, slike seksualnosti: neki filmovi Ž.L. Godara 8 Melodrama u domu i van njega Ekonomija Mitologije Estetika DEO III - NA MARGINAMA 9 Frida Kalo i Tina Modoti Meksička renesansa Žene, umetnost i politika Revolucija i renesansa Unutrašnjost i spoljašnjost Koreni i pokreti I: Frida Kalo Koreni i pokreti II: Tina Modoti Diskurs tela DEO IV - AVANGARDA 10 Film, feminizam i avangarda Istraživanje prošlosti Napad na seksizam Prvi feministički filmovi Sažetak Potraga za teorijom Potraga za praksom 11 Dijalog sa gledaocima Barbara Kruger i Viktor Burgin 12 „Veličanstvena opsesija`: Uvod u rad pet fotografa 13 Preteće vreme: Corpus Meri Keli DEO V - GRANICE 14 Promene: Misli o mitu, narativu i istorijskom iskustvu Završeci Od parabola do narativa Polarizacije I: binarni obrasci i dekonstrukcija Polarizacije II: konceptualna topologija Polarizacije III: negativna estetika Negacija i polna razlika: žena je „ne-čovek/muškarac“ Društveno ugnjetavanje i mit „drugosti` Transgresija i zakon Narativ i promena I: poredak i nered Narativ i promena II: graničnost Narativ i promena III: festivali ugnjetenih Kolektivna fantazija: politika nesvesnog 15 A. Mit o Edipu: S one strane Sfinginih zagonetki Edip: osnovna priča 1. Proairetički kod 2. Hermeneutički kod B. Ispod površine: vreme i prostor C. S one strane priče u jezgru 1. Završetak: očevo zaveštanje 2. Početak: sinovljevo nasleđe D. Lajevo zaveštanje DEO VI - RAZMIŠLJANJA, I NAKNADNA RAZMIŠLJANJA 16 Razmišljanja o mladoj modernoj ženi dvadesetih godina i feminističkoj filmskoj teoriji Indeks imena NEVENA DAKOVIĆ - Lora Malvi ili neka naknadna razmišljanja o uživanju i tumačenju Feministička teorija filma - između psihoanalize i identiteta Melodrama, spektakl i suze ostvarene želje Kontra pogled smrti Literatura DIJANA METLIĆ - Feminističke teorije i prakse Lore Malvibes VESNA DINIĆ MILJKOVIĆ - Žena/slika ili Površinski ponori Žan-Lik Godara `Jednu od velikih knjiga teorije filma dobijamo sada u prevodu Aleksandre Kostić prvi put na srpskom jeziku. Ova knjiga je još od kada se pojavila 1989. godine postala nezaobilazna, i s pravom nosi epitet jedne od najboljih teorijskih knjiga iz pera jedne autorke. Eruditska, multidisciplinarna, lucidna, knjiga Lore Malvi je istovremeno, dragoceni udžbenik za studente filmskih škola, jedinstvena u jeziku i stilu, „Vizuelna i druga zadovoljstva“ su knjiga koja je u isto vreme polemična, borbena, beskomporimisna.. Bilo da piše o slikarstvu Fride Kalo, filozofskoj teoriji Luja Altisera, fotografiji Tine Modoti, stvaralšatvu Godara i Daglasa Sirka, Lora Malvi čini to znalački, funkcionalno i iznenađujuće jasno. U pokušaju da ova jedinstvena knjiga ima svoj konceptni adekvat u sadržaju, dragocen je doprinos njenih recenzentkinja, prof. dr Nevene Daković, prof doc Dijane Metlić i prof doc Vesne Dinić Miljković koje srpskom čitaocu na dragocen način približavaju teorijsku misao Lore Malvi.` Ako Vas nešto zanima, slobodno pošaljite poruku. Laura Mulvey Visual And Other Pleasures Šantal Akerman Chantal Luj Altiser Louis Althusser Rolan Bart Roland Barthes Valter Benjamin Walter Viktor Burgin Victor Klara Bou Clara Bow Bertolt Breht Brecht Andre Breton Piter Bruks Peter Brooks Tereza De Laurentis Teresa Maja Deren Maya Alen Džons Allen Jones Kler Džonston Claire Johnston Sergej Mihailovič Ejzenštajn Tomas Elseser Thomas Elsaesser Rajner Verner Fasbinder Rainer Werner Fassbinder Šošana Felman Shoshana Sigmun Frojd Freud Žan Lik Godar Džon Halidej Jon Halliday Mirijam Hansen Miriam Hansen Alfred Hičkok Hitchock Bob Houp Hope Frida Kalo Kahlo Meri Keli Mary Kelly Karen Knor Knorr Džoan Kraford Joan Crawford Julija Kristeva Julia Barbara Kruger Pem Kuk Cook Žak Lakan Jacques Lacan Klod Levi Stros Claude Strauss Mark Luis Lewis Džef Majls Jeff Miles Karl Marks Marx Džulijet Mičel Juliet Mitchell An Mari Mijevij Anne Marie Mieville Tina Modoti Modotti Kolin Mur Colin Moore Vladimir Prop Ivon Rejner Yvonne Riner Oliver Rišon Olivier Richon Dijego Rivera Diego David Alfaro Sikeiros Daglas Sirk Douglas Sofokle Sophocles Džozef Fon Šternberg Josef Von Sternberg Mitra Tabricijan Tabrizian Terens Tarner Terence Turner Lav Davidovič Trocki Viktor Tarner Victor Turner Edvard Veston Edward Weston King Vidor Piter Volen Peter Wollen

IVANA KRONJA ESTETIKA AVANGARDNOG I EKSPERIMENTALNOG FILMA - telo, rod i identitet: Evropa - SAD - Srbija Predgovor - Saša Vojković Izdavač - Filmski centar Srbije, Beograd Godina - 2020 572 strana 24 cm Edicija - Pogledi i traganja ISBN - 978-86-7227-113-3 Povez - Broširan Stanje - Kao na slici, tekst bez podvlačenja SADRŽAJ: Reč zahvalnosti SAŠA VOJKOVIĆ - Tijelo, rod i identitet u povijesti avangardnog filma Uvod: Estetike i politike prikazivanja tela i identiteta u umetnosti avangardnog i eksperimentalnog filma ESTETIKA AVANGARDNOG I EKSPERIMENTALNOG FILMA I Modernizam, avangardna umetnost i avangardni film Pojmovi modernizma i avangarde Zajedničke odlike avangarde kao internacionalnog umetničkog pokreta Avangardni pravci i pokreti tokom 20. veka i danas: Evropa i SAD Postsocijalističke `avangarde treće generacije` i druge avangarde/neoavangarde Ka definiciji avangardnog i eksperimentalnog filma Avangardni film i srodne vrste filma: sličnosti i razlike ISTORIJA AVANGARDNOG I EKSPERIMENTALNOG FILMA: POJAVA, RAZVOJ, NAJVAŽNIJI PRAVCI I STILOVI Istorija filma i avangardni film Prva francuska `impresionistička“ avangarda, 1920-1929. Druga francuska avangarda: Dada i nadrealizam Nemačka avangarda dvadesetih godina 20. veka Sovjetski revolucionarni film Žan Kokto i avangardna strujanja tridesetih godina u Evropi Neoavangardni film u Evropi posle 1945. godine Američka filmska avangarda između dva svetska rata Američka filmska avangarda posle 1940. godine Pravci američkog posleratnog filma: eksperimentalna animacija, psihodrama, andergraund film, kemp film, strukturalni i feministički film Avangardni film danas: eksperimentalni film, video-art, `galerijski filmovi` i umetnost novih medija Regionalni eksperimentalni film i video: Marina Gržinić i Aina Šmid Naslede avangardnog i eksperimentalnog filma: Muzički video Filmski jezik u video-spotu Dramska struktura video-spota Upotreba filmskog jezika u spotu Autentičan spotovski izraz Muzički video kao medijski žanr i kulturni fenomen Postmoderna estetika video-spota PREDSTAVLJANJE TELA, RODA I IDENTITETA U AVANGARDNOM I EKSPERIMENTALNOM FILMU TEORIJA PREDSTAVLJANJA TELA, RODA I IDENTITETA U FILMSKOJ UMETNOSTI Teorija roda i problem predstavljanja/reprezentacije u savremenim teorijama umetnosti i kulture Problem predstavljanja i feministička intervencija u istoriji umetnosti Teorija roda i problem gledalaštva u savremenoj teoriji filma Kritička teorija rodnog predstavljanja na filmu Prisustvo/odsustvo žena u filmskoj industriji, umetnosti i istoriji filma Homoseksualna tematika u istoriji filma i LGBTIQ autorski igrani film RODNO ANGAŽOVANA NEO/AVANGARDNA FILMSKA PRAKSA Feministički avangardni film Gej, lezbejski i kvir neoavangardni i eksperimentalni film Alternativni autorski identitet muškog umetnika u neo/avangardnom i eksperimentalnom filmu: Sten Brekidž i drugi autori ESTETIKA PREDSTAVLJANJA TELA, RODA I IDENTITETA U ISTORIJI AVANGARDNOG FILMA Žensko pitanje i artikulacija ženske želje u glavnim delima Žermen Dilak Reprezentacija, narativ i nesvesno u nadrealističkom filmu Školjka i sveštenik (1928) Američki avangardni psihodramski film i tradicija romantizma Mreže popodneva (1943) Trilogija samoreprezentacije Maje Deren Neopaganističko predstavljanje tela i seksualnosti u estetici Keneta Engra Prvi filmovi: psihodramski narativ i film kao poetska slika `Kroulijevski Panteon`: filmsko delo kao `proces` i „ritual` Romantičarsko nasleđe i mitopoetski film Snevanje, telo i samospoznaja u filmu Vatromet (1947) Glamur, nasilje i magija kao rodna i politička subverzija: Škorpion se uzdiže (1963) Formalno-izražajni umetnički postupci i strategije predstavljanja ili reprezentacije tela, roda i identiteta u estetici avangardnog i eksperimentalnog filma SRPSKI AVANGARDNI I EKSPERIMENTALNI FILM: ISTORIJA, ESTETIKA, REPREZENTACIJA POLITIKE PREDSTAVLJANJA U ISTORIJI I ESTETICI SRPSKOG AVANGARDNOG I EKSPERIMENTALNOG FILMA Prva srpska umetnička avangarda i avangardni film: nesnimljena istorija Kratak pregled istorije neoavangardnog i eksperimentalnog filma u Srbiji (1945-2018) Neoavangardni počeci velikana srpskog filma i predstavljanje tela, roda i identiteta: Živojin Pavlović i Kokan Rakonjac Jugoslovenski novi ili `crni` talas Živojin Žika Pavlović: Triptih o materiji i smrti i Vojislav Kokan Rakonjac: Zid (1960): mit, psihodrama i potraga za ličnim i nacionalnim identitetom Summary O autorki Literatura Odabrana filmografija avangardnog i eksperimentalnog filma:Evropa, SAD, Srbija Filmografija Žermen Dilak Odabrana filmografija američkog avangardnog filma Filmografija Maje Deren Filmografija Keneta Engra Odabrana filmografija srpskog i jugoslovenskog neo/avangardnog filma Indeks imena `Knjiga dr Ivane Kronje je sveobuhvatan podvig; uključuje povijest avangardnog i eksperimentalnog filma – komparativne analize, paralelne analize avangardnih filmova i srodnih vrsta filmova. Također se posvećuje nacionalnim kinematografijama u povijesnom kontekstu i odnosu prema avangardnom filmu – naglasak je stavljen na francusku, njemačku, sovjetsku i američku kinematografiju. Posebno je znamenita njena studija o prikazivanju tijela, roda i identiteta u avangardnom filmu kao i analiza konkretnih avangardnih filmova. Autorka analizira avangardne pravce u povijesti estetike avangardnog filma i dolazi do zaključka da je avangardna filmska umjetnost već u svom ranom izrazu ’20-ih godina 20. stoljeća tematizirala tijelo i seksualnost kao samosvojni filmski sadržaj, kao poetski simbol i materijalizaciju sadržaja nesvjesnog. Knjigu zaokružuje analiza srpskih avangardnih i eksperimentalnih filmova. (Saša Vojković) Dr Ivana Kronja (1970) bavi se teorijom kulture, medija i filma od sredine 1990-ih. Bila je Čevening stipendista Univerziteta Oksford za doktorsko istraživanje 2003/2004. i gostujuća predavačica Univerziteta u Beču 2009. i 2013. Doktorirala je 2010. na FDU, u Beogradu. Autorka je studije Smrtonosni sjaj: Masovna psihologija i estetika turbo-folka (2001), kao i brojnih naučnih radova u oblasti studija kulture i filma i predstavljanja nasilja, tela i roda objavljenih u zemlji i inostranstvu, te u knjigama Introducing Youth (2008), Dušan Makavejev: Eros, Ideology, Montage (2018), i drugim. Profesor je VŠLPUSS, sada Akademije umetničko-tehničkih strukovnih studija u Beogradu. Aktivna je kao filmska kritičarka – članica NUNS i Srpskog ogranka Fipresci – i koordinatorka Dana slovenačkog filma u Beogradu i drugih manifestacija. Godine 2017. i 2019. bila je članica stručne komisije Srpske akademije za filmsku umetnost i nauku AFUN za izbor nacionalnog kandidata za nagradu Oskar.` Ako Vas nešto zanima, slobodno pošaljite poruku. Pol Adams Sitni Gijom Apoliner Antonen Arto Marko Babac Rolan Bart Džudit Batler Kristofer Batler Džordan Belson Hubert Van Den Berg Akile Bonito Oliva Dejvid Bordvel Marlon Brando Sten Brekidž Andre Breton Luis Bunjuel Tristan Cara Čarli Čaplin Ričard Dajer Nevena Daković Salvador Dali Luj Delik Ješa Denegri Maja Deren Žermen Dilak Marsel Dišan Marlen Ditrih Derek Džarman Luis Đaneti Viking Egeling Sergej Mihailovič Ejzenštajn Kenet Engr Žan Epštajn Oskar Fišinger Sendi Fliterman Luis Sigmund Frojd Mišel Fuko Abel Gans Piter Gidal Žan Lik Godar Ulrih Gregor Dejvid Vork Grifit Klement Grinberg Džon Grirson Barbara Hamer Aleksandar Hamid Moli Haskel Alfred Hičkok Dejvid Hopkins Vasilij Kandinski An Kaplan Rene Kler Žan Kokto Kurt Kren Rita Kristijani Alister Krouli Dejvid Kuk Lev Kulješov Dejvid Kurtis Len Laj Žak Lakan Tereze De Lauretis Malkolm Le Grajs Fernand Leže Vladimir Majakovski Dušan Makavejev Lora Malvi Dadli Marfi Gregori Markopulos Vilard Mas Džudit Mejn Džonas Mekas Skot Mekdonald Žorž Melijes Meri Menken Kristijan Mez Pit Mondrijan Džil Nelmis Nikols Anais Nin Majkl Oprej Eno Patalas Živojin Pavlović Vlada Petrić Aleksandar Saša Petrović Miroslav Bata Petrović Fransis Pikabija Marija Pramađore Vsevolod Pudovkin Ivon Rajner Kokan Rakonjac Men Rej Hans Rihter Al Ris Kerel Rou Valter Rutman Žorž Sadul Pol Sitni Aneke Smelik Džek Smit Josif Visarionovič Staljin Dušan Stojanović Huan Suarez Parker Tajler Gojko Tešić Boško Tokin Lazar Trifunović Hrvoje Turković Džon Vajver Dziga Vertov Amos Vogel Piter Volen Endi Vorhol Slavko Vorkapić Aleksandar Vučo Božidar Zečević Žan Žene Želimir Žilnik Paul Adams Sitney Guillaume Apollinaire Antonin Artaud Roland Barhes Judith Butler Christopher Butler Jordan Belson Achille David Bordwel Brakhage Bunuel Tzara Charles Spencer Chaplin Richard Dyer Louis Delluc Maya Eleonora Derenovski Dulac Germain Marcel Duchamp Marlene Dietrich Jarman Luis Gianetti Wiking Eggelin Valie Export Kenneth Anger Jean Epstein Oskar Fischinger Flitterman Lewis Freud Gance Peter Jean Luc Godard Ulrich David Wark Griffith Clement Greenberg John Grierson Hammer Alexander Hammid Molly Haskell Hitschcock Kandinsky Ann Clair Jean Cocteau Christiani Aleister Crowley Cook Curtis Jacques Lacanmalcolm Le Grice Leger Laura Mulvey Dudley Murphey Gregory Markopoulos Willard Maas Judith Mayne Jonas Scott Mcdonald Georges Melies Marie Christian Metz Piet Jill Nelmes Nichols Michael Pray Enno Francis Picabia Pablo Pikaso Picasso Maria Pramaggiore Yvonne Rainer Ray Richter Rees Rowe Walter Ruttmann Georges Sadoul Anneke Jack Smith Juan Tyler John Wyver Peter Wollen Andy Warhol Jean Genet

Lepo očuvano Retko u ponudi Knjiga o mjuziklima Arthur Jackson Brodvej London Mjuzikl je žanr u filmskoj i pozorišnoj umjetnosti nastao početkom 20. vijeka kao oblik pozorišne predstave koja kombinuje pjesme, govorni dijalog, glumu i ples. Priča i emotivni sadržaj muzike — humor, patetika, ljubav, gnijev — prenose se riječima, muzikom, pokretom i tehničkim aspektima zabave kao integrisane cjeline. Nastao je iz potrebe za zabavom pozorišne publike. Tematika mjuzikla može da bude priča iz svakodnevnog života ili prerađeno književno djelo. Libreta mjuzikla je najčešće zasnovana na vrijednim književnim ostvarenjima — književnom tekstu pozorišnih komada ili romana, a muzičke tačke nose obilježja američke zabavne i džez muzike. Balet je sastavni dio dramske radnje, pa je i uloga koreografa istaknuta u realizaciji pojedinih muzičkih komedija. Iako se muzičko pozorište preklapa sa drugim pozorišnim formama poput opere i plesa, može se razlikovati po jednakom značaju koji se muzici daje u poređenju sa dijalogom, pokretom i drugim elementima. Od ranog 20. vijeka, pozorišna djela muzičkog teatra obično se nazivaju mjuziklima. Iako je muzika bila dio dramatičnih prezentacija od davnih vremena, moderno zapadno muzičko pozorište pojavilo se tokom 19. vijeka, sa mnogim strukturalnim elementima uspostavljenim u radovima Gilberta i Salivana u Britaniji i Edvarda Harigana i Tonija Harta u Americi. Nakon njih uslijedile su brojne Edvardovske muzičke komedije i muzička pozorišna djela američkih stvaralaca poput Džordža M. Kohana na prelazu u 20. vijek. Mjuzikl Princes (1915—1918) i druge pametne predstave kao što su Tebi ja pjevam (1931), su umjetnički korak naprijed izvan Revea i drugih površnih vidova zabave sa početka 20. vijeka i dovele su do prelomnih djela poput Putujuće pozorište (1927) i Oklahoma (1943). Neki od najpoznatijih mjuzikla kroz decenije koje su uslijedile su: Priča sa zapadne strane (1957), Fantastični (1960), Kosa (1967), Plesni zbor (1975), Mačke (1981), Jadnici (1985), Operski fantom (1986), Iznajmljivanje (1996), Producenti (2001), Zao (2011) i Hamilton (2015). Mjuzikli se izvode širom svijeta. Oni mogu biti predstavljeni u velikim prostorima, kao što su širokobudžetne produkcije Brodveja ili Vest Enda, u Njujorku ili Londonu. Alternativno, mjuzikli mogu biti postavljeni u manjim prostorima, kao što su rubni teatar, of Brodvej, of of Brodvej, regionalno pozorište ili pozorišna produkcija u zajednici, ili na turnejama. Mjuzikle često predstavljaju amaterske i školske grupe u crkvama, školama i drugim predstavama. Pored Sjedinjenih Država i Britanije, u kontinentalnoj Evropi, Aziji, Australiji, Kanadi i Latinskoj Americi postoje živopisne scene muzičkog teatra. Definicija i opsjeg[uredi | uredi izvor] Književni mjuzikli[uredi | uredi izvor] Gajeti djevojka (1893), jedan je od prvih hit mjuzikala. Od 20. vijeka, „književni mjuzikl“ je definisan kao muzička igra u kojoj su pjesme i plesovi potpuno integrisani u dobro urađenu priču sa ozbiljnim dramatičnim ciljevima koji mogu evocirati istinske emocije, osim smijeha.[2][3] Tri glavne komponente književnog mjuzikla su njegova muzika, tekstovi i knjiga. Knjiga ili scenario mjuzikla odnosi se na priču, razvoj lika i dramsku strukturu, uključujući govorni dijalog i scenske pravce, ali može se odnositi i na dijalog i stihove zajedno, koji se ponekad nazivaju i libreto (italijanski za „knjižica“). Muzika i tekstovi zajedno čine dramsku muziku i uključuju pjesme, scensku muziku i muzičke scene, koje su „pozorišni niz(ovi) postavljeni u muziku, često kombinujući pjesmu sa govornim dijalogom“.[4] Za interpretaciju mjuzikla odgovoran je njegovog kreativni tim, koji uključuje režisera, muzičkog direktora, obično koreografa, a ponekad i orkestra. Produkciju mjuzikla takođe kreativno karakterišu tehnički aspekti, kao što su scenografija, kostimi, scenska svojstva (rekviziti), osvjetljenje i zvuk. Kreativni tim, dizajni i interpretacije uglavnom se mijenjaju od originalne produkcije do uspješne produkcije. Neki proizvodni elementi, međutim, mogu se zadržati od originalne produkcije, na primjer, koreografija Boba Fosa u Čikagu. Ne postoji fiksna dužina muzike. Iako se može kretati od kratke zabave sa jednim činom do nekoliko činova i nekoliko sati (ili čak višesatne prezentacije), većina mjuzikala kreće se od jedan i po do tri sata. Mjuzikli se obično prikazuju u dva čina, sa jednim kratkim odmorom, a prvi čin je često duži od drugog. Prvi čin uglavnom uvodi gotovo sve likove i većinu muzike i često se završava uvođenjem dramatičnog sukoba ili komplikacija zapleta, dok drugi čin može uvesti nekoliko novih pjesama, ali obično sadrži reprize važnih muzičkih tema i rješava sukob ili komplikacije. Knjižni mjuzikl obično se gradi oko četiri do šest glavnih tema, koje se repriziraju kasnije u emisiji, mada se ponekad sastoji od niza pjesama koje nisu direktno povezane sa muzikom. Govorni dijalog je uglavnom isprepleten između muzičkih brojeva, mada se može koristiti i „otpjevani dijalog“ ili recitativ, posebno u takozvanim „otpjevanim“ mjuziklima kao što su Isus Hrist — Superzvijezda, Falsetos, Jadnici, Evita i Hamilton. Poslednjih decenija u jednom činu predstavljeno je nekoliko kraćih mjuzikla na Brodveju i Vest Endu. Trenuci najvećeg dramatičnog intenziteta u knjižnom mjuziklu često se izvode u pjesmi. Poslovično, „kada emocija postane previše jaka za govor — pjevaš; kada postane previše jaka za pjesmu, onda plešeš”.[5] U književnom mjuziklu, pjesma je idealno rađena da odgovara liku (ili likovima) i njihovoj situaciji unutar priče; iako je u istoriji mjuzikla bilo vremena (npr. od 1890-ih do 1920-ih) kada je ta integracija muzike i priče bila izrazita. Kritičar The New York Times-a, Ben Brantlej opisao je ideal pjesme u pozorištu prilikom revizije mjuzikla Cigani 2008. godine: „Između pjesme i karaktera uopšte ne postoji razdvajanje. To se događa u onim neobičnim trenucima kada muzičari dosiježu gore kako bi postigli svoje idealne razloge za to“.[6] Obično se mnogo manje riječi pjeva u petominutnoj pjesmi nego što se izgovara u petominutnom bloku dijaloga. Prema tome, manje je vremena za razvijanje drame u mjuziklu nego za ravno igranje ekvivalentne dužine, jer mjuzikl obično posvjećuje više vremena muzici, nego dijalogu. Unutar komprimirane prirode mjuzikla, pisci moraju da razviju i likove i zaplet. Materijal predstavljen u mjuziklu može biti originalan, ili se može prilagoditi romanima (Zli i Čovjek iz La Manče), dramama (Zdravo, Doli i Ringišpil), klasičnim legendama (Kamelot), istorijskim događajima (Evita) ili filmovima (Producenti i Bili Eliot). S druge strane, mnoga uspješna muzička pozorišna djela prilagođena su filmskom mjuziklu, poput: Priča sa zapadne strane, Moja lijepa gospođice, Moje pjesme, moji snovi, Oliver i Čikago. Poređenja sa operom[uredi | uredi izvor] Džordž Geršvin. Muzičko pozorište je usko povezano sa pozorišnim oblikom opere, ali se obično razlikuju odmjeravanjem niza faktora. Prvo, mjuzikli uglavnom imaju veći fokus na govornom dijalogu. Neki mjuzikli su, međutim, u potpunosti praćeni i pjevani, dok neke opere, poput Čarobne frule i većine opereta, imaju neki dijalog bez pratnje. Drugo, mjuzikli takođe uključuju više plesa kao suštinskog djela pripovijedanja, posebno od strane glavnih izvođača kao i hora. Treće, mjuzikli često koriste razne žanrove popularne muzike ili barem popularne pjevačke i muzičke stilove.[7] Mjuzikli obično izbjegavaju određene operne konvencije. Posebno, mjuzikl se gotovo uvijek izvodi na jeziku svoje publike. Na primjer, mjuzikli nastali na Brodveju ili Vest Endu se uvek pjevaju na engleskom jeziku, čak i ako su originalno napisani na nekom drugom jeziku. Dok je operski pjevač prije svega pjevač, a tek drugo glumac (i rijetko ko treba da igra), izvođač mjuzikla je najprije glumac, ali mora da bude i pjevač i plesač. Neko ko je podjednako postignut u sve tri discipline, naziva se `trostrukom prijetnjom`. Kompozitori muzike za mjuzikle često uzimaju u obzir vokalne zahtjeve uloga sa predstavnicima muzičkog pozorišta. Danas velika pozorišta koja postavljaju mjuzikle uglavnom koriste mikrofone i pojačanja glumačkih pjevačkih glasova na način koji se u operetnom kontekstu obično ne odobrava.[8] Neka djela, kao što su na primjer djela Džordža Geršvina, Leonarda Bernstajna i Stivena Sondhajma, napravljena su i u „mjuziklu“ i u „operskoj“ produkciji.[9][10] Slično tome, neke starije operete ili lagane opere (poput Pirati Patence` od Gilberta i Salivana) nastale su u modernim adaptacijama koje ih tretiraju kao mjuzikle. Za neka djela stilovi produkcije su gotovo jednako važni kao i muzički ili dramski sadržaj djela u određivanju u koju umjetnost komad spada.[11] Sondhajm je rekao: `Stvarno mislim da kada nešto nastupa u Broadveju — to je mjuzikl, a kada se igra u operskoj kući — to je opera. To je to. To su teren, priroda, očekivanja publike koji to čine jednim ili drugim“.[12] Ostaje preklapanje u formi između lakših operskih formi i muzički složenijih ili ambicioznijih mjuzikala. U praksi je često teško razlikovati različite vrste muzičkog pozorišta, uključujući „muzičku igru“, „muzičku komediju“, „operetu“ i „laku operu“.[13] Poput opere, pjevanje u mjuziklu generalno prati instrumentalni ansambl nazvan pit orkestar, koji se nalazi u spuštenom prostoru ispred bine. Dok opera obično koristi konvencionalni simfonijski orkestar, mjuzikli uglavnom koriste ansambl, od 27 svirača do svega nekoliko svirača. Rok muzičari obično koriste malu grupu uglavnom rok instrumenata, a neki muzičari mogu da zahtijevaju samo klavir ili dva instrumenta.[14] Muzika u mjuziklima koristi čitav niz „stilova i uticaja, uključujući operete, klasične tehnike, narodnu muziku, Džez i lokalne ili istorijske stilove koji su odgovarajući za podešavanje“.[4] Mjuzikl može da počne sa uvertirom od strane orkestra, koji zajedno izvode nekoliko poznatih melodija.[15] Istočne tradicije i drugi oblici[uredi | uredi izvor] Kineski operski izvođači. Postoje razne istočne tradicije pozorišta koje uključuju muziku, poput kineske opere, tajvanske opere, japanske No drame i indijskog muzičkog pozorišta, uključujući sanskritsku dramu, indijski klasični ples, pozorište Parsi i jakšagana.[16] Indija je od 20. vijeka producirala brojne mjuzikle, nazvane „bolivudski“ mjuzikli, a u Japanu se poslednjih decenija razvio niz 2.5 D mjuzikala zasnovanih na popularnim anime i manga stripovima. Kraće ili pojednostavljene „mlađe“ verzije mnogih mjuzikala dostupne su školama i omladinskim grupama, a vrlo kratka djela koja su deca stvorila ili prilagodila za izvjedbu ponekad se nazivaju i mini mjuzikli.[17][18] Istorija[uredi | uredi izvor] Rane preteče muzičkog pozorišta[uredi | uredi izvor] Predstave muzičkog pozorišta u Evropi mogu se pratiti do pozorišta drevne Grčke, gdje su muzika i ples bili uključeni u scenske komedije i tragedije tokom 5. vijeka prije nove ere.[19] Muzika iz drevnih formi je, međutim, izgubljena i malo je uticala na kasniji razvoj mjuzikala.[20] U 12. i 13. vijeku, vjerske drame predavale su liturgiju. Grupe glumaca koristile bi vagone na otvorenom (pozornice na točkovima) da bi ispričali svaki dio priče. Poetske forme su se ponekad naizmjenično promijenile s proznim dijalozima, a liturgijski napjevi ustupili su mjesto novim melodijama.[21] Pogled na Rodos Džona Veba, koji je naslikan na zadnjem klizaču za prvu predstavu Opsada Rodosa (1856) U evropskoj renesansi, stariji oblici razvijali su se u dva prethodnika mjuzikla: komedija del arte, gdje su hrabri klovnovi improvizovali poznate priče, a kasnije i operske bufove. U Engleskoj su Elizabetanske i Jakovske predstave često uključivale muziku,[22] a kratke muzičke predstave počele su da se uključuju u večernje dramatične zabave.[23] Dvorske maske su razvijene tokom perioda vladavine Tjudora, kako bi uključili muziku, ples, pjevanje i glume, često sa skupim kostimima i kompleksnim scenskim dizajnom.[24][25] One su se razvile u otpjevane drame koje su prepoznatljive kao engleske opere, a prvom se najčešće smatrala Opsada Rodosa (1656).[26] U međuvremenu, u Francuskoj je Molijer pretvorio nekoliko svojih farsičnih komedija u muzičke zabave sa pjesmama (muziku obezbijedio Žan-Batist Lili) i plesom krajem 17. vijeka. Oni su uticali na kratak period engleske opere,[27] kompozitora poput Džona Belova[28] i Henrija Persela.[26] Od 18. vijeka, najpopularniji oblici muzičkog teatra u Britaniji bile su opere balada, poput balada Džona Gaja Opere begara, koje su uključivale tekstove napisane na osnovu melodija popularnih pjesama tog dana, a kasnije i pantomime, koja se razvila iz komedije del arte, i strip opere sa najviše romantičnih crta linija, kao što je djelo Majkla Balfea Bohemska djevojka (1845). U međuvremenu, na kontinentu su se razvijale, zingšpil, komedija vodvilj, komična opera, zarzuela i drugi oblici lake muzičke zabave. Begarova opera bila je prva snimljena dugotrajna igra bilo koje vrste, koja se izvodila 62 puta uzastopno 1728. Prošlo je skoro vijek prije nego što je bilo koja predstava izvođena 100 puta zaredom, ali rekord je ubrzo dostigao 150 u kasnim 1820-im.[29] Drugi oblici muzičkog teatra razvijeni su u Engleskoj do 19. veka, poput muzičke dvorane, melodrame i burleta, koji su delom popularizovani jer je većina londonskih pozorišta licencirana samo kao muzičke dvorane i nije im bilo dozvoljeno da predstavljaju predstave bez muzike. Kolonijalna Amerika nije imala značajno pozorišno prisustvo sve do 1752. godine, kada je londonski preduzetnik Vilijam Halam poslao društvo glumaca u kolonije kojima upravlja njegov brat Luis.[30] U Njujorku, u ljeto 1753. godine, izvodili su opere sa baladama, poput Begar opere i balade farse.[30] Do 1840-ih, P. T. Barnum je upravljao zabavnim kompleksom na donjem Menhetnu.[31] Druga rana muzička pozorišta u Americi sastojala su se od britanskih formi, poput burleta i pantomima,[20] ali naziv komada nije nužno definisao šta je to. Brodvej ekstravaganca — Magični izazov iz 1852. godine predstavljao se kao Serija komičnih i tragičnih operativnih istorijskih ekstravagantnih burletističkih priča o očaranju (Comico Tragico Operatical Historical Extravaganzical Burletical Tale of Enchantment).[32] Pozorište u Njujorku preselilo se iz centra grada postepeno u sredinu, oko 1850. godine, i stiglo je na područje Tajms skvera tek 1920-ih i 1930-ih. Njujorški predstave zaostajale su daleko od onih u Londonu, ali `muzička burleta` Laure Kin — Sedam sestara (1860), srušila je prethodni rekord muzičkog pozorišta u Njujorku, sa 253 predstave zaredom.[33] 1850—1880[uredi | uredi izvor] Poster 1879. Oko 1850. godine, francuski kompozitor Erv, eksperimentisao je sa oblikom komičnog mjuzikla koji je nazvao opereta.[34] Najpoznatiji kompozitori opereta bili su Žak Ofenbah od 1850-ih do 1870-ih i Johan Štraus II u 1870-im i 1880-im.[20] Ofenbahove plodne melodije, u kombinaciji sa duhovitom satirom njegovih libretista, oblikovale su model mjuzikla koji je uslijedio.[34] Adaptacije francuskih opereta (izvođene u uglavnom lošim, rizičnim prevodima), muzičkih burleski, muzičke dvorane, pantomime i burleta dominirale su na londonskim muzičkim pozornicama 1870-ih.[35] U Americi, muzička pozorišna zabava sredinom 19. vijeka uključivala je reviju sirove raznolikosti, koja se na kraju razvila u vodvilj, predstave minstrelja, koje su prešle preko Atlantika u Britaniju i viktorijansku burlesku, koju su u SAD prvo popularizovale britanske trupe.[20] Izuzetno uspješan mjuzikl, koji je premijerno prikazan u Njujorku 1866. godine — Crni krug, bio je originalni muzički pozorišni komad koji je bio u skladu sa mnogim modernim definicijama mjuzikla, uključujući ples i originalnu muziku koju su pomogli da se ispriča priča. Spektakularna produkcija, poznata po svojim oskudnim kostimima, izborila se za rekordne 474 predstave zaredom.[36] Iste godine, Crna domina / Između vas, mene i pošte, bila je prva emisija koja je sebe nazvala `muzičkom komedijom`. Komičari Edvard Harigan i Toni Hart producirali su i glumili u mjuziklima na Brodveju između 1878. (Maligan gard piknik) i 1885. godine. Ove muzičke komedije sadržavale su likove i situacije preuzete iz svakodnevnog života njujorških nižih klasa i predstavljale su značajan korak naprijed ka većoj legitimnoj pozorišnoj formi. Glumili su visokokvalitetne pjevačice (Lilijan Rasel, Vivijan Segal i Faj Templeton) umjesto dama sumnjive reputacije koje su glumile u ranijim muzičkim formama. Kako se transport poboljšavao, siromaštvo u Londonu i Njujorku se smanjivalo, a ulična rasvjeta postala je sigurnija za putovanja noću, broj zaštitnika za sve veći broj pozorišta se enormno povećao. Predstava je trajala duže, što je dovelo do većeg profita i poboljšanih vrijednosti proizvodnje, a muškarci su počeli da dovode svoje porodice u pozorište. Prvo muzičko pozorišno djelo koje je prešlo 500 uzastopnih prikazivanja bila je francuska opereta Zvona Normandije 1878.[29] Engleska komična opera usvojila je mnoge od uspješnih ideja evropske operete, ništa uspješnije od serijala od više desetina dugogodišnjih strip opera Gilberta i Salivana, uključujući HMS Pinafjor (1878) i Mikado (1885).[34] To je bila senzacija na obje strane Atlantika i u Australiji i pomogla je u podizanju standarda za ono što se smatralo uspješnim šouom.[37] Ove emisije su bile dizajnirane za porodičnu publiku i bile su kontrast između rizičnih burleski, nepristojnih šoua u muzičkim dvoranama i francuskih opereta koje su ponekad privukle gomilu koja traži manje zdravu zabavu.[35] Samo nekoliko muzičkih komada iz 19. vijeka premašilo je broj nastupa Mikadoa, poput Doroti, koja je prvi put prikazana 1886. godine i postavila je novi rekord sa 931 nastupom zaredom. Uticaj Gilberta i Salivana na kasnije mjuzikle bio je dubok, stvarajući primjere kako da se `integrišu` mjuzikli tako da tekst i dijalog napreduju koherentnom pričom.[38][39] Njihova djela su kopirali rani autora i kompozitora mjuzikala u Britaniji[40][41] i Americi.[37]Meyerson, Harold; Ernest Harburg (1993). Who Put the Rainbow in the Wizard of Oz?: Yip Harburg, Lyricist. Ann Arbor: University of Michigan Press. str. 15–17.{{harvnb|Bradley|2005|p=9 Od 1890-ih do 20. vijeka[uredi | uredi izvor] Poster vokalne partiture mjuzikla Gejša, Sidnija Džonsa. Putovanje u Kineski grad (1891) bio je dugogodišnji rekorder Brodveja (do Irene 1919), sa 657 predstava zaredom, ali su predstave u Njujorku i dalje bile relativno kratke, sa nekoliko izuzetaka, u poređenju sa predstavama u Londonu, sve do 1920-ih.[29] Gilbert i Salivan su piratizovani i kopirani u Njujorku, od strane produkcija kao što su Robin Hud Redžinalda de Kovena, (1891) i El kapitan Džona Filipa Souze (1896). Izlet u Kantaun (1898) bila je prva muzička komedija u potpunosti producirana i izvedena od strane Afroamerikanaca na Brodveju (u velikoj mjeri inspirisana rutinom Minstrel šoua), nakon čega su slijedili regtajm šoui. Stotine muzičkih komedija predstavljeno je na Brodveju tokom 1890-ih i početkom 20. vijeka, sastavljenih od pjesama napisanih u njujorškom Tin Pan Aleju, uključujući i one Džordža M. Kohana, koje su radili na stvaranju američkog stila različitog od radova Gilberta i Salivana. Najuspješnije predstave u Njujorku često su bile praćene obimnim nacionalnim turnejama. Mark Evan Švarc, u svojoj knjizi — Oz prije duge, opisuje obimno putovanje vozom trupe mjuzikla Čarobnjak iz Oza, čija je turneja počela 1903. i trajala je 9 godina.[42] U međuvremenu, mjuzikli su preuzeli londonsku pozornicu u gej devedesetim, pod vođstvom producenta Džordža Edvarda, koji je smatrao da publika želi novu alternativu komičnim operama u stilu Savoi i njihovim intelektualnim, političkim, apsurdnim satirama. Eksperimentisao je sa modernim odjevanjem, porodičnim muzičkim pozorišnim stilom, sa laganim, popularnim pjesmama, žustrim, romantičnim zabavama i stilskim spektaklom u Gajetiju i drugim njegovim pozorištima. Oni su se oslanjali na tradiciju komične opere i koristili su elemente burleske i komade Harigana i Harta. Zamijenio je nepristojne žene burleske sa svojim „uglednim“ korpusom Gajeti djevojaka, kako bi upotpunio muzičku i vizuelnu zabavu. Uspjeh prvih od njih — U gradu (1892) i Gajeti djevojka (1893) postavili su stil za naredne tri decenije. Zapleti su uglavnom bili lagani, romantični; „siromašna djevojaka voli aristokrata i osvaja ga uprkos izgledima“, uz muziku Ivana Karila, Sidnija Džonsa i Lionela Monktona. Ove predstave su odmah kopirane u Americi, a Edvardovska muzička komedija zbrisala je ranije muzičke forme komične opere i operete. Gejša (1896) bila je jedna od najuspješnijih mjuzikala 1890-ih, emitovana je više od dvije godine i postigla je veliki međunarodni uspjeh. Ljepotica iz Njujorka (1898), postao je prvi američki mjuzikl koji je u Londonu gostovao više od godinu dana. Britanska muzička komedija Florodora (1899) bila je popularna sa obje strane Atlantika, kao i Kineski medeni mjesec (1901), koji se izborio za rekordnih 1,074 nastupa u Londonu i 376 u Njujorku. Nakon prelaska u 20. vijek, Sejmur Hiks se udružio sa Edvardom i američkim producentom Čarlsom Fromanom, kako bi stvorio još jednu deceniju popularnih predstava. Ostali hitovi Edvardovske muzičke komedije uključuju Arkadijance (1909)[43] i Kveker djevojku (1910).[44] Početak 20. vijeka[uredi | uredi izvor] Viktor Herbert, američki kompozitor. Gotovo eliminisane sa scene engleskog govornog područja, od strane sveprisutne edvardovske muzičke komedije, operete su se sa `Veselom udovicom vratile u London i Brodvej 1907. godine, a adaptacije kontinentalnih opereta postale su direktna konkurencija mjuziklima. Franc Lehar i Oskar Štraus komponovali su nove operete koje su bile popularne na engleskom jeziku do početka Prvog svjetskog rata.[45] U Americi, Viktor Herbert je producirao niz trajnih opereta, uključujući Priča sudbine (1898), Djevojke u Tojlandu (1903), Majl Modiste (1905), Crveni mlin (1906) i Nevaljala Marijeta (1910). Tokom 1910-ih, tim koji su činili Pelam Grenvil Vodehaus, Gaj Bolton i Džerom Kern, idući stopama Gilberta i Salivana, kreirali su šou `Princeza Pozorišta i utrlu put Kernovom kasnijem radu, pokazujući da mjuzikl može da kombinuje laganu, popularnu zabavu sa kontinuitetom između njene priče i pjesama.[38] Istoričar Gerald Bordman je napisao: Ove emisije izgradile su i ugladile kalup iz kojeg su nastale skoro sve kasnije velike muzičke komedije. ... Likovi i situacije su, u ograničenjima licence muzičke komedije, bili vjerovatni, a humor je proizašao iz situacija ili prirode likova. Kernove izvrsne lebdeće melodije upotrijebljene su za unapređenje akcije ili razvijanje karakterizacije. ... Edvardovska muzička komedija često je bila kriva za umetanje pjesama na način koji nije pogodio. Mjuzikli Princeza pozorišta doveli su do promjene u pristupu. P. G Vodehaus, najgledaniji, najpismeniji i najduhovitiji tekstopisac svog vremena. Uticaj tima Bolton, Vodehaus i Kern osjeća se do danas.[46] Pozorišnoj publici bila je potrebna eskapistička zabava tokom mračnih godina Prvog svjetskog rata. Hitri mjuzikl Irena iz 1919. godine, prikazan je 670 puta, što je bio rekord Brodveja, koji se zadržao do 1938.[47] Britanska pozorišna javnost podržavala je daleko duže nastupe poput one Sobarica iz planine (1.352 predstave), a posebno Ču čin šou. Njegov niz od 2.238 izvođenja bio je više nego dvostruko duži od bilo kojeg prethodnog mjuzikla, postavljajući rekord koji je stajao skoro četrdeset godina.[48] Revizije poput Bing Bojsi su ovdje u Britaniji, kao i djela Florensa Zigfelda i njegovih imitatora u Americi, takođe su bila izuzetno popularna.[32] Muzička partitura iz mjuzikla Sali, 1920. Mjuzikli Burnih dvadesetih, koji su pozajmljivali od vodvilja, mjuzikhola i drugih lakih zabavnih sadržaja, obično su isticali velike plesne rutine i popularne pjesme na račun zapleta. Tipične za tu deceniju bile su lagane produkcije poput Sali, Gospođice, Budi dobra, Ne, Ne, Nanet, Oh, Kaj i Smiješno lice. Uprkos pričama koje se zaboravljaju, ovi mjuzikli sadržavali su zvijezde poput Merilin Miler i Freda Astera i producirali su na desetine trajnih popularnih pjesama Kerna, Džordža i Ira Geršvina, Irvingom Berlinom, Kola portera i Rodžers i Hart. Popularnom muzikom dominirali su standardi muzičkog pozorišta, poput djela Fascinantni ritam, Čaj za dvoje i Neko da pazi na mene. Mnogi šoui su bili revije, serije skica i pjesama sa malo ili nikakvom vezom između njih. Najpoznatiji od njih bili su godišnji spektakularni pregledi pjesme i plesa na Brodveju, Zigfelda Folisa, koji sadrže ekstravagantne setove, složene kostime i prelijepe djevojke pripjeva.[20] Ovi spektakli su takođe povećali produkcijske vrijednosti, a montaža mjuzikla je generalno postala skuplja.[32] Pomjerajte se (1921), bila je prva potpuno Afroamerička emisija, koja je bila hit na Brodveju.[49] Nova generacija kompozitora opereta pojavila se i tokom 1920-ih, poput Rudolfa Frimla i Sigmunda Romberga, kako bi stvorili niz popularnih Brodvej hitova.[50] U Londonu su zvijezde pisci, poput Ivora Novela i Noela Kovarda, postali popularni, ali primat britanskog muzičkog teatra od 19. vijeka do 1920. godine postepeno je zamijenjen američkim inovacijama, posebno poslije Prvog svjetskog rata, kada su Kern i drugi kompozitori Tin Pan Aleja počeli da donose nove muzičke stilove poput regtajma i džez u pozorišta, a braća Šubert preuzela su kontrolu nad pozorištima u Brodveju. Pisac mjuzikala — Andrev Lambna istakao je: „Operski i pozorišni stilovi društvenih struktura devetnaestog vijeka zamijenjeni su muzičkim stilom pogodnijim za društvo dvadesetog vijeka i njegov vernakularni idiom. Iz Amerike se pojavio direktniji stil, a u Americi je bio u stanju da cvjeta u društvu u razvoju koje je manje zaklonjeno tradicijom iz devetnaestog vijeka“.[51] U Francuskoj su u ranim decenijama vijeka pisali muzičke komedije (comédie musicale) za zvijezde poput Ivone Printemp.[52] Putujuće pozorište i Velika kriza[uredi | uredi izvor] Napredujući daleko više od relativno neozbiljnih mjuzikla i sentimentalnih opereta decenije, Brodvejov mjuzikl Putujuće pozorište (Show boat) (1927) predstavljao je još potpuniju integraciju knjige i partitura od mjuzikala Pozorišta princeze, sa dramatičnim temama koje su ispričane kroz muziku, dijalog, postavku i pokret. To je postignuto kombinovanjem teksta Kernove muzike sa vještim libretom Oskara Hamerstejna II. Jedan istoričar je napisao: „Ovdje smo došli do potpuno novog žanra - muzičke igre koja se razlikuje od muzičke komedije. Sada ... sve ostalo je podređeno toj predstavi. Sada ... je došlo do potpune integracije pjesmi, humora i produkcijskih brojeva u jedinstvenu i neraskidivu umjetničku cjelinu.“[53] Rodžers i Hart, zajedno su napisali 28 scenskih mjuzikala. Kako je počela Velika kriza tokom post Brodvejeve nacionalne turneje Putujućeg pozorišta, javnost se okrenula uglavnom laganoj, eskapističkoj zabavi pjesama i plesa.[46] Publika sa obje strane Atlantika imala je malo novca da potroši na zabavu, a samo je nekoliko scenskih predstava bilo gdje premašilo seriju od 500 prikazivanja tokom decenije. U reviji Karavan (1931) glumili su plesni partneri Fred Aster i njegova sestra Adel, dok je Porterov mjuzikl Sve prolazi (1934) potvrdio poziciju Etel Merman kao prve dame muzičkog pozorišta, titulu koju je zadržala dugi niz godina. Kukavica i Novelo nastavili su da objavljuju staromodne, sentimentalne mjuzikle, poput Godine plesa, dok su se Rodžers i Hart vratili iz Holivuda da stvore niz uspješnih brodvejskih predstava, uključujući Na nožnim prstima (1936, sa Rejem Bolgerom, prvim brodvejskim mjuziklom koji je dramatično iskoristio klasični ples), Djeca pod oružjem (1937) i Dječaci iz Sirakuze (1938). Porter je dodao Di Baru je bila dama (1939). Komad muzičkog pozorišta koji je najduže trajao 1930-ih bio je Helzapopin (1938), revija sa učešćem publike, koja je imala 1.404 predstave, postavljajući novi rekord na Brodveju. Ipak, nekoliko kreativnih timova počelo je da gradi na inovacijama Putujućeg pozorišta. Oh, tebi pjevam (1931), politička satira Geršvina, bio je prvi mjuzikl koji je dobio Pulicerovu nagradu.[20][54] Kao hiljadu navijača (1933), revija Irvinga Berlina i Mosa Harta u kojoj se svaka pjesma ili skica temelji na novinarskom naslovu, bila je prva predstava na Brodveju u kojoj je glumila Afroamerikanka — Etel Vaters, pored bijelih glumaca. Vodeni brojevi uključuju Super vrijeme, ženino naricanje za suprugom koji je linčovan.[55] Geršvinov mjuzikl Porgi i Bes (1935) sadržao je potpunu afroameričku glumačke postavu i mješovite operske, folk i džez idiome. Mjuzikl Kolijevka će se ljuljati (1937), koji je režirao Orson Vels, bio je visokopolitički sindikalni komad koji je, uprkos kontroverzi stvorenih oko njega, imao 108 predstava.[32] Mjuzikl Rodžersa i Harta — Radije ću biti u pravu (1937) bio je politička satira, u kojoj je Džordž M. Kohan glumio predsjednika Frenklina D. Ruzvelta, dok je komad Kurta Veleja — Odmor Njujorčanina, prikazao ranu istoriju Njujorka, gdje satirizuje Ruzveltove dobre namjere. Filmska slika postavljala je izazov pozornici. Tihi filmovi su imali ograničenu konkurenciju, ali do kraja 1920-ih filmovi poput Džez pjevač mogli su da se predstave sa sinhronizovanim zvukom. `zvučni` filmovi po niskim cijenama efektivno su ubili vodvilj do ranih 1930-ih.[56] Uprkos ekonomskim nevoljama 1930-ih i konkurenciji u vidu filma, mjuzikl je preživio. Zapravo, nastavio je da se tematski razvija izvan gromoglasnih i šougrls mjuzikla Gej devedesetih i Burnih dvadesetih i sentimentalne romantike operete, dodajući tehničku ekspertizu i brzopotezni scenski i naturalistički dijaloški stil koji je vodio režiser Džordž Abot.[20] 1940—1960: Zlatno doba[uredi | uredi izvor] 1940-te[uredi | uredi izvor] Rodžers i Hamerstejn lijevo i desno) i Irving Berlin (u sredini) Četrdesete godine 20. vijeka počele su sa više hitova Portera, Irvinga Berlina, Rodžersa i Harta, Vejla i Geršvina, a neki su imali preko 500 prikazivanja dok se ekonomija oporavljala, ali umjetnička promjena bila je u vazduhu. Mjuzikl Oklahoma (1943), Rodžersa i Hamerstejna, završio je revoluciju koju je započelo Putuuće pozorište, čvrsto integrišući sve aspekte muzičkog pozorišta, sa kohezivnim zapletom, pjesmama koje su podstakle radnju priče, a sadržao je i balet iz mašte i druge plesove koji su unaprijedili zaplet i razvili likove, umjesto da koristi ples kao izgovor za paradu besramno obučenih žena po pozornici.[3] Rodžers i Hamerstejn su angažovali baletnu koreografkinju Agnes de Majl, koja je svakodnevnim pokretima pomagala likovima da izraze svoje ideje. Oklahoma je prkosila muzičkim konvencijama podižući zavjesu svog prvog akta ne na grupu djevojaka koje pjevaju pripjev, već na ženu koja tuče maslac, glasom van pozornice pjevajući uvodne redove operske pjesme Oh, What a Beautiful Mornin bez pratnje. Mjuzikl je privukao burne kritike, ali je pokrenuo pomamu na pozorišnim blagajnama i dobio je Pulicerovu nagradu.[57] Bruk Etkinson je napisao u Njujork tajmsu da je uvodni broj predstave promijenio istoriju mjuzikla, istakavši: „Poslije takvog stiha, otpjevanog uz bujnu melodiju, banalnosti stare muzičke scene postale su nepodnošljive”.[58] Bio je to prvi `„blokbaster“ u Brodveju, koji je izveo ukupno 2.212 predstava, i napravljen je u hit filmu. Ostao je jedan od najčešće izvođenih timskih projekata. Vilijam A. Everet i Pol R. Lird napisali su da je ovo bila „predstava, koja je, kao Putujuće pozorište, postala prekretnica, da bi kasniji istoričari koji pišu o važnim trenucima u pozorištu dvadesetog vijeka počeli da identifikuju ere u skladu sa njihovim odnosom prema „Oklahomi”.[59] Posle Oklahome, Rodžers i Hamerstejn bili su najvažniji darodavci muzičko-igrane forme. Primjeri koje su dali u stvaranju vitalnih predstava, često bogatih društvenom mislošću, pružili su potrebno ohrabrenje drugim nadarenim piscima da stvaraju sopstvene muzičke predstave.[53] Dvojica saradnika stvorili su izvanrednu kolekciju nekih od najomiljenijih i najdirljivijih klasika muzičkog teatra, uključujući Korpus (1945), Južni Pacifik (1949), Kralj i ja (1951) i Moje pjesme, moji snovi (1959). Neki od ovih mjuzikala tretiraju ozbiljnije teme nego većina prethodnih predstava: negativac u Oklahomi je osumnjičeni ubica i psihopat koji voli ljubav prema razglednicama; Ringišpil se bavi zlostavljanjem supružnika, krađom, samoubistvom i zagrobnim životom; Južni Pacifik istražuje miješanje rasa još temeljnije nego Putuuće pozorište; a heroj u mjuziklu Kralj i ja, umire na pozornici. Kreativnost predstave stimulisala je Rodžerove i Hamerstajnove savremenike i pokrenula „Zlatno doba“ američkog mjuzikla.[58] Amerikana je prikazivana na Brodveju tokom „Zlatnog doba“, kada je počeo da stiže ratni ciklus predstava. Primjer za to je U gradu (1944), koji su napisali Beti Komden i Adolf Grin, komponovao Leonard Bernstajn, a koreografirao Džerom Robins. Priča je postavljena u ratnim vremenima i odnosi se na trojicu mornara koji su na 24-satnoj obali u Njujorku, tokom kojih se svaki zaljubljuje. Predstava takođe daje utisak zemlje sa neizvjesnom budućnošću, kakvu imaju i mornari i njihove žene. Irving Berlin upotrijebio je karijeru strijelca prve klase — Eni Oukli, kao osnovu za svoj mjuzikl Eni, uzmi svoj pištolj (1946, 1,147 prikazivanja). Barton Lejn, Ej Harburg i Fred Sajdi kombinovali su političku satiru sa irskom ćudljivošću u svojoj fantaziji Finska duga (1947, 725 predstave); a Kol Porter je inspiraciju pronašao u Šekspirovom djelu Ukroćena goropad, za mjuzikl Poljubi me, Kejt (1948, 1.077 prikazivanja). Američki mjuzikli nadvladali su staromodne predstave britanskog kukavičkog/novelskog stila, čiji je jedan od poslednjih velikih uspjeha bila Novela Mogućnost sanjanja (1945, 1.021 predstave). Formula za mjuzikle Zlatnog doba odražavala je jednu ili više od četiri široko prihvaćene percepcije „američkog sna“: ta stabilnost i vrijednost proizilazi iz ljubavnog odnosa koji je sankcionisan i ograničen protestantskim idealima braka; da bračni par treba da napravi moralni dom sa djecom daleko od grada, u predgrađu ili malom gradu; da je ženska uloga bila da bude domaćica i majka; da Amerikanci uključuju nezavisni i pionirski duh ili da su sami stvorili svoj uspjeh.[60] 1950-te[uredi | uredi izvor] Vidi još: Filmski mjuzikl Džuli Endruz, igrala je glavnu ulogu u mjuziklima Moja draga dama i Kamelot. Pedesete su bile presudne za razvoj američkog mjuzikla.[61] Naelektrisani likovi u mjuziklima Dejmona Runjona bili su u srži mjuzikla Frenka Lozera i Abea Barouvsa — Dječaci i lutke (1950, 1.200 prikazivanja); a Kalifornijska zlatna groznica bila je osnova za mjuzikl za Alena Džeja Lernera i Frederika Lovea — Oboj svoj vagon (1951). Relativno kratak period od sedam mjeseci koliko je predstava prikazivana, nije obeshrabrio Lernera i Loeva da ponovo sarađuju, ovoga puta na mjuziklu Moja draga dama (1956), koji je bio adaptacija mjuzikla Pigmalion Džordža Bernarda Šoa, a u glavnim ulogama bili su Reks Harison i Džuli Endruz, koji su sa 2.717 nastupa držali rekord u Brodveju dugi niz godina. Popularni holivudski filmovi rađeni su od svih ovih mjuzikla. Nadmašio je izvođenje dva hita britanskih stvaralaca: Dječakov prijatelj (1954), koji je imao 2.078 nastupa u Londonu i obeležio je Endruzov američki debi i bio je treći najdugovječniji mjuzikl u istoriji Vest Enda i Brodveja (posle Ču čin šoua i Oklahome), sve dok mjuzikl Dani Salate (1954) nije nadmašio njihovo prikazivanje i postao novi dugoročni rekorder, sa 2.283 nastupa.[48] Još jedan rekord postavila je Opera za tri groša, koja je imala 2.707 predstava, postavši najduži mjuzikl van Brodveja do mjuzikla Fantastični. Produkcija je takođe propala pokazujući da bi mjuzikli mogli da budu profitabilni van Brodveju u malom formatu malog orkestra. To je potvrđeno 1959. godine, kada je prikazivanje oživljenog mjuzikla Džeroma Kerna i P. G. Vodehousa — Ostavi to Džejn, trajalo više od dvije godine. Sezona van Brodveja 1959—1960, uključuje desetak mjuzikala i revija, uključujući mjuzikle Mala Meri Sanšajn, Fantastični i Zaljubljeni Ernest, koji je bio muzička adaptacija mjuzikla Oskara Vajlda iz 1895. — Važno je zvati se Ernest.[62] Leonard Bernstajn, 1971. Priča sa zapadne strane (1957) selila je Romea i Juliju u današnji Njujork i pretvorila neprijateljske porodice Montegi i Kapuleti u suprotstavljene etničke bande, mlaznice i ajkule. Knjigu je adaptirao Artur Lorens, uz muziku Leonarda Bernstajna i tekstove novopečenog Stivena Sondhajma. Kritičari su ga prihvatili, ali nije bio popularni izbor za „plavokose matine dame”, koje su više voljele Muzičara Meredita Vilsona (1957), pred uličicama gornje zapadne strane Menhetna. Glasači za nagradu Toni bili su sličnog mišljenja, budući da je nagradu osvojio Muzičar ispred Priče sa zapadne strane, koja je ostvarila 732 nastupa u Brodveju i 1.040 u Vest Endu, dok je Muzičar ostvario skoro dvostruko više nastupa — 1.375 u Brodveju. Međutim, filmska adaptacija Priče sa zapadne strane iz 1961. godine bila je izuzetno uspješna.[63] Lorens i Sondhajm ponovo su se udružili na stvaranju mjuzikla Cigani (1959, 702 nastupa), baziranog na autobiografiji striptizete Džipsi Roze Li, gdje je Džuli Stajn obezbijedio muziku za bekstejdž priču o najomraženijoj scenskoj majci svih vremena, striptizeti, majci Džipsi Roze Li — Rozi. Originalna produkcija imala je 702 nastupa i dobila je četiri naredna oživljavanja, dok su se Andžela Lensberi, Tina Dali, Bernadete Piters i Pati Lupone kasnije našle u ulozi Roze, koju je proslavila Etel Merman. Iako su režiseri i koreografi imali veliki uticaj na muzički pozorišni stil još od najmanje 19. vijeka (V. S. Gilbert i njegov koreograf — Džon Duban, pomogli su u transformaciji produkcijskog stila Viktorijanskog mjuzikla),[64][65] Džordž Abot i njegovi saradnici i nasljednici preuzeli su centralnu ulogu u integrisanju pokreta i plesa u muzičke pozorišne produkcije u zlatno doba.[66] Abot je predstavio balet kao uređaj za pripovijedanje priča u mjuziklu Na nožnim prstima 1936. godine, nakon čega je Agnes de Majl koristila balet i koreografiju u Oklahomi.[67] Nakon što je Abot sarađivao sa Džeromom Robinsom na mjuziklu U gradu i drugim predstavama, Robins je kombinovao uloge režisera i koreografa, naglašavajući moć plesa u mjuziklima Priča sa zapadne strane, Smiješna stvar dogodila se na putu do foruma ruma (1962) i Fidler na krovu (1964). Bob Fos je radio koreografiju za Abota u mjuziklima Igra u pidžami (1956) i Prokleti Jenkiji (1957), ubacujući u te hitove razigranu seksualnost. Kasnije je bio režiser-koreograf u mjuziklima Slatka ljubavi (1968), Pipin (1972) i Čikago (1975). Ostali zapaženi režriseri koreografi su Gover Čempion, Tomi Tun, Majkl Benet, Gilijan Lajn i Suzan Stroman. Istaknuti režiseri uključuju i Hala Prinsa, koji je takođe započeo sa Abotom[66] i Trevora Nuna.[68] Za vrijeme zlatnog doba, automobilske kompanije i druge velike korporacije počele su da angažuju talente sa Brodveja da pišu korporativne mjuzikle, privatne predstave koje su vidjeli samo njihovi zaposlenici ili kupci.[69][70] Pedesete su završile sa poslednjim hitom Rodžersa i Hamerstejna — Moje pjesme, moji snovi, koji je takođe postao novi hit za Meri Martin. Imao je 1.443 nastupa u Brodveju i podijelio je nagradu Toni za najbolji mjuzikl. Zajedno sa izuzetno uspješnom filmskom verzijom iz 1965. godine, postao je jedan od najpopularnijih mjuzikla u istoriji. 1960-te[uredi | uredi izvor] Stiven Sondhajm, dobitnik Oskara, Pulicerove nagrade, osam Gremija i osam nagrada Toni. Godine 1960, mjuzikl Fantastični, je prvi put je produciran van Brodveja. Ova intimna alegorijska predstava tiho je prikazivana više od 40 godina u pozorištu Salivan Strit, u Greenvich Villageu, postavši daleko najdugovječniji mjuzikl u istoriji. Njeni autori su proizveli druga inovativna djela tokom 1960-ih, poput Proslavljanje i Hoću! Hoću!, prvi dvokarakterni brodvejski mjuzikl. Tokom 1960-ih, pojavili su se brojni blokbasteri, poput Fidler na krovu (1964; 3.242 prikazivanja), Zdravo, Doli! (1964; 2.844 prikazivanja), Zabavna djevojka (1964; 1.348 prikazivanja) i Čovjek iz La Manše (1965; 2.328 prikazivanja), i još nekih rizičnih komada poput Kabare, prije nego što je završio sa pojavom rok mjuzikala. Dva muškarca su imala značajan uticaj na istoriju mjuzikala počevši od ove decenije: Stiven Sondhajm i Džeri Herman. Prvi projekat za koji je Sondhajm napisao i muziku i tekst je Smiješna stvar se desila na putu ka forumu (1962, 964 nastupa), dok je knjiga zasnovana na djelima Plauta od Burta Ševelova i Larija Gelbarta, a glumi Zero Mostel. Sondhajm je mjuzikl pomaknuo van svoje koncentracije na romantičnim zapletima tipičnim za ranija doba; njegov rad je bio tamniji, istražujući oštrije strane života, i sadašnjosti i prošlosti. Ostala rana Sondhajmova djela uključuju Svako može da zviždi (1964, koji je imao samo devet nastupa, uprkos zvijezdama kao što su Li Remik i Andžela Lensberi), i uspješne mjuzikle Društvo (1970), Ludosti (1971) i Mala noćna muzika (1973). Kasnije je Sondhajm inspiraciju pronašao u malo vjerovatnim izvorima: otvaranje Japana zapadnoj trgovini, kroz mjuzikl Pacifičke uvertire (1976), a zatim i Svini Tod, mjuzikl koji je zasnovan prema legendarni u kojoj ubojiti brijač traži osvetu u industrijskom dobu Londona (1979); inspiraciju je našao i u slikama Žorža Pjera Sere, za mjuzikl Nedelja u parku sa Džordžom (1984), u bajkama za mjuzikl U šumi (1987), i u kolekciji predsjedničkih ubica za mjuzikl Ubice (1990). Bernadet Piters, igrala je u pet Sondhajmovih predstava. Dok su neki kritičari tvrdili da nekim Sondhajmovim mjuziklima nedostaje komercijalna privlačnost, drugi su pohvalili njihovu lirsku sofisticiranost i muzičku složenost, kao i međusobnu interakciju stihova i muzike u njegovim predstavama. Neke od značajnih Sondhajmovih inovacija uključuju predstavu predstavljenu obrnuto (Meri, kotrljamo se zajedno) i Svako može da zviždi, u kojem se prvi čin završava tako što glumica obavještava publiku da su ludi. Džeri Herman igrao je značajnu ulogu u američkom muzičkom pozorištu, počevši od svoje prve produkcije na Brodveju — Mlijeko i med (1961, 563 nastupa), o osnivanju države Izrael, i nastavljajući sa blokbaster hitovima — Zdravo, Doli (1964, 2.844 nastupa), Mame (1966, 1.508 nastupa) i Kavnjz ludaka (1983, 1.761 nastupa). Čak su i njegovi manje uspješni mjuzikli, poput Dragi svijet (1969) i Mek i Mabel (1974) imali zapažene partiture (Mek i Mabel su kasnije prepravljeni u hit u Londonu). Pišući i riječi i muziku, mnoge Hermanove melodije postale su popularni standardi, uključujući Zdravo, Doli, Treba nam malo Božića, Ja sam ono što jesam, „Mame“, Najbolje od Tajmsa, Prije nego što parada prođe, Obuci nedeljnu odjeću, Samo treba trenutak, Prijatelji u `naručju` i Neću poslati ruže, u njima su igrali umjetnici kao što su Luj Armstrong, Ejdi Džorm, Barbra Strajsend, Petula Klark i Bernadet Piters. Hermanova pjesmica bila je tema dvije popularne muzičke revije — Džerijeve djevojke u Brodveju (1985) i Pokaži melodiju van Brodveja (2003). Mjuzikl se počeo razlikovati od relativno uskih granica 1950-ih. Rok muzika je korišćena u nekoliko mjuzikala na Brodveju, počevši od Kose, koja je sadržavavala ne samo rok muziku, već i golotinju i kontroverzna mišljenja o Vijetnamskom ratu, rasnim odnosima i drugim društvenim temama.[71] Društvene teme[uredi | uredi izvor] Nakon što su prikazani mjuzikli Putujuće pozorište i Porgi i Bes, i kako je borba u Americi i drugdje za građanska prava manjina napredovala, Hamerstejn, Harold Arlen, Jip Harburg i drugi ohrabreni su da pišu više mjuzikala i opera koje su imale za cilj normalizaciju društvene tolerancije manjina i uspostavljanje rasne harmonije. Radovi na početku zlatnog doba koji su se fokusirali na rasnu toleranciju obuhvatali su Finovu dugu i Južni Pacifik. Pred kraj zlatnog doba nekoliko predstava se bavilo jevrejskim temama i problemima, poput Fidlera na krovu, Mlijeka i meda, Blica, a kasnije i Ragsa. Prvobitni koncept koji je postao Priča sa Zapadne strane, postavljen je na Donjoj Istočnoj strani tokom proslava Uskrsa i Pashe; rivalske bande trebale su da budu Jevreji i italijanski katolici. Kreativni tim je kasnije odlučio da je sukob između Poljske (bijele) i Portorika svježiji.[72] Tolerancija kao važna tema u mjuziklima se nastavila i narednih decenija. Konačni izraz Priče sa zapadne strane ostavio je poruku rasne tolerancije. Krajem 60-ih, mjuzikli su postali rasno integrisani, s tim da su crno-bijeli članovi čak pokrivali uloge jedni drugih, kao što su to radili u Kosi.[73] Homoseksualnost je takođe istraživana u mjuziklima, počevši od Kose, a još jasnije u mjuziklima Kavez budala, Falceto, Iznajmljivanje, Hedvig i ljuti Inč i drugim predstavama u poslednjim decenijama. Mjuzikl Parada je osjetljivo istraživanje i antisemitizma i istorijskog američkog rasizama, a Regtajm na sličan način istražuje iskustva imigranata i manjina u Americi. 1970-te[uredi | uredi izvor] Originalni brodvejski poster za mjuzikl Rokerska horor predstava. Nakon uspjeha Kose, rok mjuzikli su cvjetali 1970-ih, uz Isus Hrist superzvijezda, Jevanđelje, Rokerska horor predstava`, Evita i Dva gospodina iz Verone. Neki od njih počeli su kao „konceptualni albumi“ koji su zatim prilagođeni pozornici, od kojih su najpoznatiji Isus Hrist superzvijezdai Evita. Drugi nisu imali dijalog ili su na neki drugi način podsjećali na operu, sa dramatičnim, emotivnim temama; ponekad su počinjali kao konceptualni albumi i nazivali su se rok operama. Predstave poput Grožđe, Djevojke iz snova, Purlije i Čarobnjak iz Oza donijeli su značajan afroamerički uticaj na Brodvej. Različiti muzički žanrovi i stilovi bili su ugrađeni u mjuzikle i u Brodveju i van Brodveja. U isto vrijeme, Stiven Sondhajm je ostvario uspjeh sa nekim svojim mjuziklima. Godine 1975, plesni mjuzikl Linija hora, nastao je iz snimljenih sesija grupne terapije, koje je Majkl Benet vodio sa „Ciganima“ - onima koji pjevaju i plešu uz podršku vodećih igrača, iz zajednice Brodvej. Iz stotina sati kaseta, Džejms Kirkvud junior i Nik Dante napravili su knjigu o audiciji za mjuzikl, koja je uključivala mnogo priča iz stvarnog života sa sesija; neki koji su prisustvovali sesiji na kraju su igrali varijacije sebe ili su igrali jedni druge u predstavi. Uz muziku Marvin Hamliša i tekst Edvarda Klebana, Linija hora prvi put je prikazana u javnom pozorištu Džozef Pap, u donjem Menhetnu. Ono što je u početku bilo zamišljeno kao ograničeni angažman, na kraju se preselilo u pozorište Šubert na Brodveju,[74] gdje je odigrana 6.137 puta, postavši predstava sa najviše prikazivanja u istoriji Brodveja do tada. Predstava je osvojila nagradu Toni i Pulicerovu nagradu, a njena hit pjesma — „ „What I Did for Love“, postala je standard.[75] Publika na Brodveju pozdravila je mjuzikle koji su varirali od stila i suštine zlatnog doba. Džon Kander i Fred Eb istraživali su uspon nacizma u Njemačkoj u mjuziklu Kabare, i ubistvo i medije u eri prohibicije u mjuziklu Čikago, koja se oslanjala na stare tehnike Vodvilja. Mjuzikl Pipin, Stivena Švarca, postavljen je u doba Karla Velikog. Autobiografski film Federika Felinija — 8½, postao je mjuzikl Devet Maurija Istona. Na kraju decenije, Evita i Svini Tod su bili prethodnici mračnijih, velikih budžetskih mjuzikla 1980-ih koji su zavisili od dramatičnih priča, lepršavih partitura i spektakularnih efekata. U isto vrijeme, staromodne vrijednosti i dalje su bile prihvaćene u hitovima poput Eni, 42. Ulica, Moj jedan i jedini i popularnim oživljavanjima Ne, Ne, Nanet i Iren. Iako su mnoge filmske verzije mjuzikla nastale u 1970-im, malo je onih koji su bili kritički ili finansijski uspješni, s izuzetnim izuzecima kao što su filmovi Fidler na krovu, Kabare i Briljantin.[76] 1980-te[uredi | uredi izvor] Kameron Mekintoš, britanski producent. Osamdesetih godina 20. vijeka došlo je do uticaja evropskih „megamjuzikala“ na Brodvej, Vest End i drugdje. Obično sadrže pop partituru, velike spotove, spektakularne setove i specijalne efekte, kao što su luster u padu (u mjuziklu Operski fantom), slijetanje helikoptera na binu (u mjuziklu Mis Sejgon); i veliki budžet. Neki mjuzikli su bile zasnovani na romanima ili drugim književnim djelima. Britanski kompozitor Endru Lojd Veber i producent Kameron Mekintoš, započeli su megamuzički fenomen, zasnovan na pjesmama Tomasa Sternsa Eliota, objavljen 1981. godine — Mačke . Mačke su debitovale u Brodveju 7. oktobra 1982. godine, u pozorištu Vinter Garden sa rekordnih 6,2 miliona dolara pretprodaje karata.[77] Bila je to najskuplja predstava ikad izvedena u Brodveju u to vrijeme, sa troškovima proizvodnje od 5,5 miliona dolara,[78] iako je povratila uloženo za manje od 10 mjeseci.[79] Na dan 19. juna 1997. godine, Mačke su prestigle Liniju hora na prvom mjestu po broju izvođenja u Brodveju, sa 6.138 izvođenja.[80] Tada je otkriveno da je mjuzikl imao ekonomski uticaj od 3,12 milijardi dolara na Njujork i stvorio je više pozorišnih poslova nego bilo koji drugi entitet u istoriji Brodveja.[81] Lojd Veber je nastavio sa mjuziklima Zvjezdani ekspres (1984), izveden na rolerima; Operski fantom (1986; takođe sa Mekintošem), izveden iz istoimenog romana i Bulevar sumraka (1993), iz istoimenog filma iz 1950. godine . Operski fantom je nadmašio Mačke na prvom mjestu po broju izvođenja u Brodveju, što je rekord koji i danas drži;[82][83] do aprila 2019. godine, izvođen je preko 13.000 puta.[84] Francuski tim Klod Mišel Šenberg i Alen Bubilj, napisali su mjuzikl Jadnici, zasnovan na istoimenoj knjizi Viktora Iga. Produkciju u Londonu radio je Mekintoš 1985. i mjuzikl je postao, i još uvek je, najdugovječniji mjuzikl u istoriji Vest Enda i Brodveja. U Vest Endu je izveden preko 14.000 puta, a u Brodveju preko 6.600 puta do aprila 2020.[85] 6,680 Tim je producirao još jedan hit — mjuzikl Gospođica Sajgon (1989), koji je inspirisan operom Đakoma Pučinija — Madam Baterflaj.[82][83] Ogromni budžeti megamjuzikala redefinisali su očekivanja za finansijski uspjeh na Brodveju i Vest Endu. U ranijim godinama bilo je moguće da se predstava smatra hitom nakon nekoliko stotina izvođenja, ali sa višemilionskim troškovima produkcije, predstava mora da traje godinama da bi se ostvario profit. Megamjuzikli su takođe reprodukovani u produkcijama širom svijeta, umnožavajući svoj profitni potencijal, a istovremeno šireći globalnu zainteresovanost publike za mjuzikle.[83] 1990-te[uredi | uredi izvor] Odra Mekdonald, dobitnica šest nagrada Toni. Devedesetih godina pojavila se nova generacija pozorišnih kompozitora, uključujući Džejsona Roberta Brauna i Majkla Džona Lašjusa, koji su započeli s produkcijama van Brodveja. Najistaknutiji uspjeh ovih umjetnika bio je mjuzikl Džonatana Larsona — Iznajmljivanje (1996), rok mjuzikl (zasnovan na operi Boemi) o borbenoj zajednici umjetnika na Menhetnu. Iako su cijene karata za mjuzikle koji se izvode u Brodveju i Vest Endu eskalirale iznad budžeta mnogih pozorišnih gledalaca, Iznajmljivanjeje plasiran kako bi povećao popularnost mjuzikla među mlađom publikom. Predstavljao je mladu glumačku postavu i snažan uticaj roka na partituru; mjuzikl je postao hit. Njeni mladi fanovi, od kojih su mnogi studenti, koji sebe zovu Rent hedsi, kampovali su u pozorištu Nederlender, u Brodveju, u nadi da će osvojiti lutriju za ulaznice u prvom redu od 20 dolara, a neki su tu izložbu gledali i desetine puta. Ostale predstave na Brodveju slijedile su vođstvo Iznajmljivanja, nudeći tako snižene dnevne predstave ili ulaznice za stalne sobe, iako se popusti često nude samo studentima.[86] U devedesetim je takođe bio prisutan uticaj velikih korporacija na produkciju mjuzikala. Najvažnija je bila Diznijeva pozorišna produkcija, koja je započela prilagođavanje nekih Diznijevih animiranih muzičkih filmova za pozornicu, počevši od Ljepotice i zvijeri (1994), Kralja lavova (1997) i Aide (2000), od kojih su poslednje dvije sa muzikom Eltona Džona. Kralj lavova je najbrže rastući mjuzikl u istoriji Brodveja.[87] Mjuzikl Ko je Tomi (1993), pozorišna adaptacija rok opere Tomi, postigao je 899 izvođenja, ali je bio kritikovan da sanira priču i mjuzikalizuje rok muziku.[88] Uprkos rastućem broju velikobudžetnih mjuzikala 1980-ih i 1990-ih, brojni mjuzikli manjeg budžeta uspjeli su da pronađu kritički i finansijski uspjeh, kao što su Falsetovac, Mala prodavnica horora, Bet boj i Braća po krvi. Teme ovih komada se uveliko razlikuju, a muzika se kreće od roka do popa, ali često se proizvode van Brodveja ili za manja londonska pozorišta, a neke od ovih predstava su smatrane maštovitim i inovativnim.[89]