TARIFA ZA PREVOZ PUTNIKA, PRTLJAGA I EKSPRESNE ROBE NA PRUGAMA JUGOSLOVENSKE ŽELEZNICE.. Stanje kao na slikama. Unutra fino očuvana. Izdanje 1957 godine,116 strana. Retko

dve knjige povezane u jednu, prevoz, transport ,saobraćaj,... Die neue Filenbahnschiffbrucke - Mar Becker, Kabelschifffahrt,.. pečatirana, osdlično očuvana,prekoričena, 80+66str.,tvrdi povez,24cm, š t56

Paris les guides bleus Hachette 1955g izdavač - Hachette, Paris 1955 tvrd povez 683 strane mape (velike i male), ilustracije, sjajno opremljeno, pravo more informacija, istorija, kultura, ulice, prevoz veoma dobro očuvana

Đuro Milojčić - Uputa o otpremanju robe i živoga blaga na hrvatsko-slavonskim prugama kr. ug. državnih željeznica E. Demetrović, (Tisak pučke tiskare), Zagreb, 1912 293 str. tvrdi povez stanje: dobro, gornji desni deo naslovne strane zacepljen. Drugo nadopunjeno i ispravljeno izdanje. Željeznički poslovni propisnik sa tumačem * Hrvatska (u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca) * prijevoz željeznicom * prijevoz stvari * prijevoz živih životinja železnica, vlak, voz

DOBRO OCUVANA KNJIGA, IZ EDICIJE `ZBIRKA ZAKONA KRALJEVINE SRBIJE`, IZDANJE TRGOVINE MARICICA I JANKOVICA 1914 god., 375 STRANICA. SAM ZAKON IMA 130 STRANICA, 245 STRANICA JE DODATAK KOJI SADRZI: 1. USTROJSTVO TRGOVACKOG SUDA IZ 1859 god. - 2.ZAKON O ZASTITI MUSTARA I MODELA IZ 1884 god. - 3. DEKLARACIJA O ZASTITI KNJIZEVNE, UMETNICKE I INDUSTRIJSKE SVOJINE IZMEDJU FRANCUSKE I SRBIJE - 1883 god. - 4. KONVENCIJA O ZASTITI INDUSTRIJSKE SVOJINE IZMEDJU SRBIJE, BELGIJE, BRAZILIJE, SPANIJE, FRANCUSKE, GVATEMALE, ITALIJE, HOLANDIJE, PORTUGALIJE, SALVADORA I SVAJCARSKE IZ 1884 god. 5. ZAKON O SEOSKIM DUCANIMA - 1891 god> 6. ZAKON O JAVNIM BERZAMA - 1886 god. 7. STATUT BEOGRADSKE BERZE - 1897 god. 8. UZANSI BEOGRADSKE BERZE - 1898 god. 9. UREDBA O PREVOZU PUTNIKA I ROBA NA ZELEZNICAMA U KRALJEVINI SRBIJI 10. ZAKON O AKCIONARSKIM DRUSTVIMA 11. ZAKON O RADNJAMA 12. RUDARSKI ZAKON

odlicno stanje TRGOVACKI ZAKONIK I STECISNI POSTUPAK -1914. KNJIGA, IZ EDICIJE `ZBIRKA ZAKONA KRALJEVINE SRBIJE`, IZDANJE TRGOVINE MARICICA I JANKOVICA 1914 god., 375 STRANICA. SAM ZAKON IMA 130 STRANICA, 245 STRANICA JE DODATAK KOJI SADRZI: 1. USTROJSTVO TRGOVACKOG SUDA IZ 1859 god. - 2.ZAKON O ZASTITI MUSTARA I MODELA IZ 1884 god. - 3. DEKLARACIJA O ZASTITI KNJIZEVNE, UMETNICKE I INDUSTRIJSKE SVOJINE IZMEDJU FRANCUSKE I SRBIJE - 1883 god. - 4. KONVENCIJA O ZASTITI INDUSTRIJSKE SVOJINE IZMEDJU SRBIJE, BELGIJE, BRAZILIJE, SPANIJE, FRANCUSKE, GVATEMALE, ITALIJE, HOLANDIJE, PORTUGALIJE, SALVADORA I SVAJCARSKE IZ 1884 god. 5. ZAKON O SEOSKIM DUCANIMA - 1891 god> 6. ZAKON O JAVNIM BERZAMA - 1886 god. 7. STATUT BEOGRADSKE BERZE - 1897 god. 8. UZANSI BEOGRADSKE BERZE - 1898 god. 9. UREDBA O PREVOZU PUTNIKA I ROBA NA ZELEZNICAMA U KRALJEVINI SRBIJI 10. ZAKON O AKCIONARSKIM DRUSTVIMA 11. ZAKON O RADNJAMA 12. RUDARSKI ZAKON

U dobrom stanju! Andrusko Karolj Posveta autora RETKO!!! Karoly Andrusko 1915 - 2008 Andrusko Karoly slikar, grafičar, tipograf 1915. jun 27. – 2008. februar 26. Senta Kаrolj Andruško je rođen 1915. godine u Senti u kubikаškoj porodici. Iаko je još od dečаčkih dаnа dobro crtаo i pokаzivаo zаnimаnje zа umetnost, nije mogаo dа uči slikаrstvo, nego je i sаm iskusio kubikаšku koru hlebа, pre nego što je izučio zаnаt grаfičаrа-štаmpаrа. Delаnje u štаmpаrijаmа u Subotici, Beogrаdu, Novom Sаdu, Osijeku i Senti doprinelo je ispoljаvаnju njegovih umetničkih sklonosti, dа bi Andruško tokom životа stvorio i izа sebe ostаvio čitаvu riznicu umetničkih ostvаrenjа i štаmpаrskih rukotvorinа koje su ušle u svetske enciklopedije. Ne slučаjno, višedecenijski stvаrаlаčki rаd Andruškа mogаo bi se uporediti i sа nаjtežim kubikаškim poslom, jer je izа sebe ostаvio impozаntno vredno delo u koje je uložen ogromаn trud. Nа njegovim slikаmа i grаfikаmа pored rаznih motivа, posebno mesto pripаlo je kubikаšimа. Kubikaš je osoba koja se bavi kopanjem. On kopa kanale, rovove, sve što se može iskopati ašovom, lopatom, krampom. Po potrebi iskopanu zemlju ili pesak prevozi do mesta utovara kolicima. Po potrebi iskopano ubacuje u kamion, zaprežna kola ili drugo prevozno sredstvo. Plaćen je po kubiku tj. kubnom metru iskopane zemlje. Kubikaši istovaruju ugalj iz vagona, nose cementne džakove i rade druge teške poslove gde je potrebna fizička snaga. Kubikaše zamenjuju građevinske i druge mašine.

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! - O uspeznom gajenju kukuruza - Milan Vlajinac - Uput za gajenje povrca - Podizanje i djubrenje vinograda - Bosko Boskovic, Nikola Petrovic - Kako da pojacamo proizvodnju stocne hrane - Secerna Repa - Vestacko djubre (gnojivo) i njegova upotreba - Pribiraj djubre - Bora Milutinovic Sve knjige su iz 1920 tih Poljoprivreda je privredna delatnost koja obuhvata biljnu i stočarsku proizvodnju i s njima povezane uslužne delatnosti[1]. Dve osnovne grane poljoprivrede su zemljoradnja i stočarstvo. Zajedno sa šumarstvom, lovom i ribolovom spada u primarni sektor privrede. Pod poljoprivrednom proizvodnjom se podrazumeva proces proizvodnje biljnih i stočarskih proizvoda, uzgajanje riba, pčela, gajenje pečuraka, puževa, proizvodnja začinskog i lekovitog bilja i dr. koja se obavlja na poljoprivrednom zemljištu[1]. U poljoprivredna zemljišta, tj. ona zemljišta koja u skladu sa svojim prirodnim i ekonomskim uslovima mogu da se koriste za poljoprivrednu proizvodnju, spadaju njive, voćnjaci, vinogradi, ribnjaci, pašnjaci i dr. Kada je reč o poljoprivrednim proizvodima obično se dele na primarne proizvode i proizvode prvog stepena prerade (iliti proizvode primarne prerade).[2] U primarne proizvode spadaju, recimo, pamuk, vuna, konoplja, lan i dr. U proizvode primarne prerade ubrajaju se ukrasno cveće i ukrasno rasadno bilje, tesana ili drvena građa, đubrivo, životinjska koža, štavljena koža, industrijske hemikalije (skrob, šećer, etanol, alkoholi i plastične mase), goriva (metan iz biomase, biodizel) i drugo. Pregled Na poljoprivredu je moguće gledati kao na izdržavanje zemljoradnjom, odnosno proizvodnju tek dovoljno hrane da se zadovolje potrebe zemljoradnika/poljoprivrednika i njegove porodice. Isto tako, moguće je posmatrati je kao komercijalnu poljoprivredu, preovlađujući vid iste kod „razvijenih“ naroda, u stalnom porastu i drugde, a koja se sastoji u sticanju novčane dobiti obrađivanjem zemlje u svrhu prinosa letine, komercijalni uzgoj domaćih životinja (gazdinstvo), ili i jedno i drugo. Poljoprivreda je takođe skraćeni naziv studije o poljoprivrednim znanjima i veštinama, poznatije i kao poljoprivredne nauke. Pored ovog, kao dodatak hrani za ljudsku ishranu i hrani za stoku, poljoprivredom se mogu proizvesti dobra kao npr. ukrasno cveće i ukrasno rasadno bilje, tesana ili drvena građa, đubrivo, životinjska koža, štavljena koža, industrijske hemikalije (skrob, šećer, etanol, alkoholi i plastične mase), vlakna (pamuk, vuna, konoplja, i lan), goriva (metan iz biomase, biodizel), pa i nedozvoljeni proizvodi (narkotici - marihuana, opijum, kokain), kao i dozvoljene supstance (biolekovita sredstva, duvan ili GMO biljke i životinje za dobijanje specijalnih lekova. Plantaža čaja u Indiji Na Zapadu, upotreba genetski modifikovanih proizvoda, stručnije rukovanje hranljivim sastojcima tla, kao i poboljšana kontrola korova uticali su na povećan prinos za istu zasađenu površinu. Istovremeno, korišćenje mehanizacije umanjilo je potrebu za radnom snagom. Zemlje u razvoju najčešće proizvode manje prinose, imajući u vidu nepostojanje najnovijih dostignuća na ovom polju, dobre ekonomske osnove i temelja za tehnološki razvoj. Savremena poljoprivreda umnogome zavisi od dobrih tehnoloških rešenja i novih tehnologija, pa i od bioloških i primenjenih nauka. Navodnjavanje, odvodnjavanje, održavanje i sanitarne tehnike—od kojih je svaka jednako značajna za uspešnu zemljoradnju—samo su neke oblasti koje zahtevaju posedovanje posebnih znanja poljoprivrednih tehnologa. Poljoprivredna hemija bavi se ostalim suštinskim pitanjima poljoprivrede, kao što su upotreba đubriva, insekticida (vidi kontrola štetočina), pesticida, zatim sastavom zemljišta, analizom poljoprivrednih proizvoda, i pravilnom ishranom domaćih životinja. Uzgoj biljaka i genetika imaju nemerljiv doprinos produktivnosti njiva i zasada. Takođe, genetika je stvorila nauku od uzgoja stoke. Hidroponika, metod zasađivanja bez zemljišta, gde biljke rastu posađene u hranljive hemijske rastvore, može pomoći u savlađivanju sve veće potrebe za hranom kako se svetska populacija uvećava. Pakovanje, obrada i promet poljoprivrednih proizvoda usko su povezani, i takođe pod uticajem nauke. Novi načini brzog zamrzavanja i dehidracije proširili su tržišta poljoprivrednih proizvoda (vidi očuvanje hrane; industrija pakovanja mesa). Ratar ore. Mehanizacija, neverovatno dostignuće poljoprivrede kasnog 19. i čitavog 20. veka, dosta je olakšala svakodnevni težak rad poljoprivrednika. Još važnije, mehanizacija je značajno povećala efikasnost i produktivnost polja i njiva (vidi Poljoprivredna mehanizacija). Životinje, uključujući konje, mazge, volove, kamile, lame, alpake i pse; se, međutim, još uvek koriste za obradu polja, žetvu i prevoz ovih proizvoda do tržišta širom sveta. Avioni, helikopteri, kamioni, i traktori koriste se u poljoprivredi za setvu, zaprašivanje protiv insekata i kontrolu štetočina, prevoz kvarljive robe, ali i za borbu protiv šumskih požara. Radio i televizija izveštavaju o veoma bitnim atmosferskim promenama i drugim vestima kao što su tržišni izveštaji koji se tiču poljoprivrednika. Računari postaju nezamenjivo pomagalo u upravljanju gazdinstvom. Prema Nacionalnoj inženjerskoj akademiji iz SAD, poljoprivredna mehanizacija je među prvih 20 inženjerskih dostignuća 20. veka. Početkom 1900-ih, jedan Američki farmer mogao je proizvesti hrane koja podmiruje potrebe samo 2,5 čoveka, dok danas, zahvaljujući inženjerskoj tehnologiji (takođe, uzgoju biljaka i hemijskim đubrivima), jedan jedini farmer u stanju je da nahrani preko 130 ljudi. Ipak, ovaj napredak se plaća ogromnim energetskim ulaganjima iz neobnovljivih izvora (uglavnom fosilna goriva - nafta i ugalj). Životinjsko gazdinstvo podrazumeva uzgoj životinja zbog mesa ili životinjskih proizvoda (kao što su mleko, jaja ili vuna). Zadnjih godina o nekim aspektima industrijske intenzivne poljoprivrede bilo je puno reči. Veliku brigu poljoprivrednicima, kao i javnosti dalo je jačanje uticaja industrije za proizvodnju rasadnog semena, hemijske industrije, industrije mesa i hrane. Deo zajednice oglasio se povodom nekih novih poljoprivrednih tehnika, kao što je, na primer, uzgajanje pilića za ishranu ljudi. Drugi razlog za brigu je davanje hrane koja kod stoke može da izazove „bolest ludih krava (bovinova sunđersta encefalopatija)“. Patentnim pravima su firme, koje se bave razvojem novih sorti biljaka i pasmina životinja korišćenjem genetičkog inžinjerstva, licencirale njihovo korišćenje farmerima na isti način kojim firme koje projektuju softver licenciraju njegovo korišćenje korisnicima računara. Ovo je dalo moć ovim firmama da diktiraju uslove, čega ranije nije bilo. Neki smatraju da cu ove firme krive za biopirateriju. Očuvanje tla i korišćenje hranljivih sastojaka su postale bitne počev od pedesetih godina 20. veka, jer su najbolji poljoprivrednici dobili ulogu rukovodioca zemlje koju koriste. Ali, veliku brigu predstavlja zagađivanje voda i tla veštačkim đubrivima, kao što su azot i fosfor. Povećana svest potrošača o pitanjima poljoprivrede dovela je do stvaranja poljoprivrede potpomognute od strane zajednice, lokalnih pokreta za hranu, spore hrane (suprotno od „brze hrane“ - fast food) i ulazak u komercijalnu upotrebu organske poljoprivrede, doduše još uvek retko. Istorija Glavni članci: Istorija poljoprivrede, Domestifikacija i Neolitska revolucija Dokumentovanje i objašnjavanje porekla poljoprivrede je predmet arheologije. Arheobotaničari su otkrili da je uzgajanje i selekcija specifičnih karakteristika, poput veće otpornosti i većeg semena (uz genetičke promene u biljkama), otpočelo ubrzo nakon mlađeg trijasa u ranom holocenu na teritoriji Levanta. Postoje i raniji dokazi, kao na primer zrna raži sa domestifikovanim karakteristikama koja su otkrivena na jednom lokalitetu u Siriji. U poslednjem slučaju, doduše, nije isključeno ni da je reč o lokalnom fenomenu čiji uzrok leži u uzgajanju nekih divljih trava iz rodova Leymus i Elymus pa se ne može sa sigurnošću smatrati istinskim korakom ka odomaćivanju biljaka. Region Plodnog polumeseca O domestifikaciji biljaka se može govoriti tek u periodu oko 8500. godine p. n. e. (koji se u arheologiji naziva prekeramički neolit) kada postoje čvrsti dokazi o pojavi ekonomija zavisnih od domaćih biljaka (i životinja). S tim u vezi se navodi prvih osam odomaćenih biljaka: lan, ječam, leblebija, grašak, sočivo, Vicia ervilia i pšenica. Ovih osam biljaka su se pojavile manje-više u isto vreme. Postoje mnoga nalazišta koja datiraju od 8500. do 7500. godine p. n. e. gde je sistematično uzgajanje ovih biljaka velikim delom doprinelo ishrani stanovništva. Od Plodnog polumeseca poljoprivreda se širila na istok ka centralnoj Aziji, zapadno ka Kipru, Anadoliji, a 7000. godine p. n. e. i Grčkoj. Zemljoradnja (gajenje pšenice) je stigla u severozapadnu Evropu oko 5000. godine p. n. e. Razlozi za najraniju pojavu zemljoradnje mogu biti promena klime ali i društveni razlozi. Sigurno se desila promena od lovačko-sakupljačke do poljoprivredne ekonomije kroz dugačak period kada su neki usevi promišljeno zasađivani a druga hrana donošena iz divljine. Iako se zemljoradnja pojavila u Plodnom polumesecu, poljoprivreda se najkasnije 7000. godine p. n. e. pojavila i u jugoistočnoj Aziji (pirinač) i malo kasnije u Srednjoj Americi (kukuruz, bundeva). Poljoprivreda je takođe mogla da nastane nezavisno u ranom neolitu u Indiji i Jugoistočnoj Aziji (pirinač i taro). Potpuna zavisnost od domaćih useva i životinja (vreme kada su divlji izvori predstavljali dijetetski nevažnu komponentu u ishrani) nije nastala sve do bronzanog doba. Ako bi u operativnu definiciju poljoprivrede bila uračunata intenzivna kultivacija zemljišta u velikim razmerama na plantažama, organizovano navodnjavanje i upotreba specijalizovane radne snage, titulu „izumitelja poljoprivrede“ dobili bi Sumeri. Intenzivno ratarstvo je uslovilo rast populacije i omogućilo nagomilavanje viška proizvoda koji su se čuvali za upotrebu tokom zime ili za razmenu tj. prodaju radi zarade. Sposobnost farmera da hrane veliki broj ljudi čije aktivnosti nemaju nikakve veze sa proizvodnjom hrane bila je presudni faktor u usponu stajaće vojske. Otkriće sistema „tri polja“ plodoreda tokom srednjeg veka je znatno poboljšalo uspešnost rane poljoprivrede. Posle 1492. godine i otkrića Amerike, svetski poljoprivredni modeli su se izmešali pri razmeni biljaka i životinja koja je poznata kao Kolumbijska razmena. Usevi i životinje koje su prethodno bile poznate samo Starom svetu sada su prebačeni u Novi svet i obrnuto....

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Bogato ilustrovano. JADRANSKA BIBLIOTEKA III Marko Car JADRANSKA STRAŽA BEOGRAD Meki povez Stanje : unutrašnjost odlična, bez ispisivanja i cepanja, rikna i korice lošije očuvano. Str: 67 God : 1928 Dubrovnik (lat. Ragusa — Raguza) je grad u Hrvatskoj i administrativni centar Dubrovačko-neretvanske županije. Dubrovnik je luka i turistička atrakcija smeštena na Jadranskom moru na krajnjem jugu Hrvatske u Dalmaciji. Od Splita je udaljen 237 km, a od Zagreba 624 km. Tri grada prostranog Balkanskog poluostrva, Istanbul na istočnoj strani, Atina na južnoj i Dubrovnik na zapadnoj strani poznata su širom sveta kao izrazito turistička mesta. Ovaj značaj im je određen samim prirodnim položajem i bogatstvom koje ih okružuje što nije jedini razlog njihove privlačnosti. U svojoj prošlosti ovi gradovi su bili stecišta i poprišta sudara svetskih strujanja i svaki od njih ima svoj poseban lik. Dubrovnik je bio nošen udarom sa svih strana. Zbog skučenog prostora njegovi brodovi su se otiskivali širom sveta a trgovačke karavane su prodirale daleko u njegovu pozadinu. Stalno okružen jačima od sebe podigao je čvrste bedeme radi svoje odbrane a u svojoj odbrani mnogo više je koristio svoju diplomatiju od vojne snage. Geografija Smješten na Jadranskom moru, na krajnjem jugu Hrvatske. Ubraja se u jedan od najznačajnijih kulturnih i turističkih centara u cijeloj jugoistočnoj Evropi. Poznat je po svom starom gradskom jezgru sa brojnim kulturnim i sakralnim spomenicima. Popularni naziv za grad pod brdom Srđ. Istorija Glavni članak: Istorija Dubrovnika Dubrovnik Dubrovnik The walls of the fortress and View of the old city. panorama.jpg Svetska baština Uneska Mesto Dubrovačko-neretvanska županija, Dubrovačka republika, Socijalistička Republika Hrvatska, Hrvatska Uredi na Vikipodacima Koordinate 42° 38′ 25″ S; 18° 06′ 30″ I Površina 14.335 km2 (1,5430×1011 sq ft) Veb-sajt www.dubrovnik.hr Osnivanje grada Istočni Jadran bio je naseljen još početkom neolita, a najbliža okolina Dubrovnika, uključujući i same litice Raguze, su bile naseljene tokom bronzanog i gvozdenog doba. Tokom starog veka, centar regije se nalazio u današnjem Cavtatu, koji je nosio latinizovano ilirsko ime Epidaur („iza šume”). Grad se pod ovim imenom prvi put pominje 47. godine pH. Stara tradicija, koju sredinom X veka, spominje vizantijski car Konstantin Porfirogenit kaže da su Dubrovnik osnovale izbeglice iz rimskog grada Epidaura pošto su ga početkom VII veka uništili Sloveni i Avari. Nakon razaranja Epidaura (od strane Slovena i Avara) početkom VII veka u podnožje već postojećeg rimskog utvrđenja stižu romanske izbeglice koje osnivaju novi grad, a u njihovom zaleđu naseljavaju se srpska plemena Zahumljani, Travunjani i Konavljani. Vremenom, ova srpska plemena naseljavaju i obalu, a uz taj izbeglički grad osnivaju i svoje naselje koje po dubokoj hrastovoj šumi nazivaju Dubrava. S druge strane, romansko stanovništvo svoje naselje naziva po litici (latinski: Laus), koje će nizom fonetskih promena kasnije dobiti italijansko ime Raguzijum / Raguza (Ragusium / Ragusa),[1] koje je prvi put pomenuo anonimni kosmograf iz Ravene oko 667. godine. Uski močvarni kanal koji je delio liticu od kopna i ujedno ova dva naselja, nasut je tokom X i XI veka, a kompletno naseljeno područje opasano je zidinama. Ovim je grad ujedinjen. Vizantijska i mletačka vlast Od svog osnivanja, pa sve do XII veka, Dubrovnik je ulazio u sastav Vizantijskog carstva. Međutim, bez obzira na romansku vlastelu, srpska većina je asimilovala malobrojnu romansku zajednicu, pa je za grad prevagnulo srpsko ime Dubrovnik (nasuprot romanskom Raguza). Za to vreme, grad se širi i dobija određenu autonomiju (svog biskupa). Početkom XI veka, dubrovačke lađe bile su prepoznatljive širom Mediterana, a Dubrovčani poznati kao vešti moreplovci i trgovci, koji sklapaju trgovačke ugovore sa mnogim gradovima i kneževinama. Dubrovnik je 1186. sklopio mir sa Stefanom Nemanjom i bratom mu humskim knezom Miroslavom, a nešto kasnije i čuveni trgovački ugovor s bosanskim banom Kulinom. Dubrovačke lađe često moraju da grad brane od raznih osvajača: Samuilo (992), Arapi (1028—1034), Normani. Ali i da ratuje za tuđe interese (Normani od 1081. do 1085). Nakon pada Carigrada 1204. godine, u ruke krstaša, Dubrovčani su bili prinuđeno da od 1205. priznaju vrhovnu vlast Venecije, pod čijom vlašću ostaju sve do 1358. godine. Za ovo vreme, Dubrovčani dižu tri bezuspešne bune, ali se mletačke vlasti nisu uspeli osloboditi. Godine 1295. u Dubrovniku se desio veliki požar, koji je uništio celo predgrađe Dubravu i veliki deo grada Raguzum (Ragusium). Zbog toga, oba naselja su se spojila u jedno i više se nisu smele graditi drvene kuće. Dolazak cara Dušana u Dubrovnik. Rad Marka Murata. Zahvaljujući jačanju Srpske kraljevine, a kasnije i carstva, Dubrovnik se teritorijalno proširio na Lastovo, Pelješac sa Stonom, Mljet i celo Konavlje. Srpski car Dušan je 10. aprila 1357. godine poklonio ostrvo Mljet sa pravoslavnim manastirom Presvete Bogorodice.[2] Svoj najveći vrhunac, Republika je dostigla tokom XIV i XV veka zahvaljujući trgovačkim privilegijama unutar Srpskog carstva, a kasnije i njegovih naslednica, gde su se Dubrovčani bavili zakupljivanjem trgova, rudnika i carina od lokalnih vladara, čime su dodatno povećavali svoje prihode. U doba svog najvećeg obima, republika je zahvatala prostor od Pelješca do Prevlake sa delovima Konavla i Popovog polja. Uopšte, Dubrovnik je zbog granica i svoje trgovine imao dosta neprilika sa svojim susedima. Dolaskom na vlast cara Dušana, grad uživa privilegije u carstvu, ali plaća i godišnji „srpski danak“ od 2.000 perpera. Život u srednjovekovnom Dubrovniku Stanovništvo Dubrovnika u ovom periodu bilo je šaroliko i u etničkom i u ekonomskom smislu. Osnovna podela bila je na: bogatu romanizovanu vlastelu — patricije i brojno gradsko slovenizirano stanovništvo: zanatlija, trgovaca, vojnika, brodske posade i pisara — pučane. Proces slavizacije dubrovačkih Romana tekao je postepeno. Vlastela se dugo opirala slovenizaciji i uticaju pučana, ali je vremenom popuštala, pa su tokom XIII i XIV veka dozvoljeni mešoviti brakovi, a od XV i XVI veka jezik je zamenjen srpskim,[3] nazivajući ga i „linga seruiana“ tako da su „još samo neki starci“ govorili starim dubrovačkim jezikom. Dubrovnik (pre 1873) Dubrovnik, stari deo grada Ograničen u prirodnim resursima, Dubrovnik je svoju egzistenciju pronašao u pomorstvu i trgovini. Dubrovačka luka postala je glavna izvozna i uvozna tačka balkanske trgovine i „vrata Balkana“. Dubrovačko pomorstvo najveći stepen razvoja doživljava u XV i XVI veku, kada Dubrovačka mornarica broji oko 200 brodova. Tada Dubrovčani vrše prevoz i trgovina po celom Sredozemlju, od maloazijskih i afričkih obala do atlantskih obala. Saobraćajnim vezama i trgovačkim odnosima Dubrovnik je bio u stalnom kontaktu sa evropskim zemljama, a posebno sa italijanskim lukama i gradovima. Na taj način on prati kulturni život i dostignuća u nauci i umetnosti i brzo ih prihvata. Organizovana je nastava u osnovnim školama, a visoko obrazovanje je bilo na znatnom nivou. Dubrovačka književnost doseže najviše domete književnosti humanizma i renesanse među Južnim Slovenima. Mnoga dala Dubrovčana pisana su na latinskom, ali je značajnija književnost ona napisana na srpskom narodnom jeziku koja započinje u XV veku i produžava se sve do pada Republike, a čiji su predstavnici Marin Držić i Ivan Gundulić...

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Starija naselja na području Novog Sada Ukoliko se izuzme Petrovaradinska tvrđava sa okolinom, gde su nađeni tragovi iz skoro svih epoha, od praistorije, preko vremena dominacije Rima i potom srednjeg veka, sa Bačke strane ima više lokacija raštrkanih nalazišta koja pokazuju da su ovde stalno osnivana nova naselja. Tako je na Klisi otkriveno naselje zemunica iz bronzanog i gvozdenog doba, a na mestu Temerinske petlje, kada su tu izvođeni radovi 1981. godine, nađeni su ostaci iz raznih vremenskih perioda, od paleolita do danas, konstatovano je postojanje nekropole starčevačke kulture i nađeni su tragovi velikog srednjovekovnog sela.[18] I na drugim lokacijama je bilo tragova iz perioda pre nove ere, pa je tako na primer u ulici Janka Čmelika 36 pronađena manja praistorijska ostava u kojoj su pronađeni falsifikovani novčići sa likom Aleksandra Makedonskog, a pretpostavlja se da su falsifikatori bili Kelti. Takođe, na mestu današnje nove zgrade Biblioteke Matice srpske tokom radova 1991. godine, pronađeno je groblje iz bronzanog doba, deo slovenskog naselja i hrišćansko groblje. Međutim, ovaj period nije bogat pisanim dokumentima i teško je utvrditi da li je bilo i nekog većeg naselja ili samo manjih naseobina od po nekoliko kuća.[19] Naselje Bistrica (Bistritz) na području današnjeg Novog Sada, ucrtano na Lazarusovoj karti Ugarske iz 1528. godine Naselje Bistrica (Bistritz) na području današnjeg Novog Sada, ucrtano na mapi flamanskog kartografa Gerharda Merkatora iz 16. veka Sa lokaliteta Klisa—Barutana potiču nalazi koji se vezuju za bakarno doba — eneolit (3000—2000. godina pre nove ere), kada dolazi do prekida sa neolitskom tradicijom i pojavom novih kultura, čiji su nosioci stepski nomadi, odnosno govornici indoevropskih jezika[20] koji se doseljavaju sa istoka Evrope. Na nalazištima na Detelinari zastupljeni su tragovi latenskog perioda, koji se vezuje za ekspanziju Kelta. U 1. veku nove ere, na područje Bačke doseljava se sarmatsko pleme Jazigi, a nalazi rimskog novca na području Novog Sada svedoče o trgovačkim vezama Jaziga i Rimljana. Na području današnjeg Novog Sada arheolozi su pronašli tragove četiri sarmatska naselja: na Klisi, Sajlovu, Salajci i Jugovićevu.[21] Prvi istorijski dokument koji govori o postojanju naselja na području Novog Sada je povelja ugarskog kralja Bele IV iz 1237. godine u kojoj daruje novoj cisterciskoj opatiji u Belakutu (srednjovekovno utvrđenje na lokaciji današnje Petrovaradinske tvrđave) imanja i sela na bačkoj strani. U povelji se pominju mesta Peturvarad (nazvano još i stari Petrovaradin, Vašaroš—Varad i Varadinci), dva Zajola (Gornji i Donji, poznati i kao Sajol, Isailovo i konačno, što je i današnje ime, kao Sajlovo) i Bakša (poznato i kao Bakšić, Bačić, Bakšafalva).[22] Arheolozi su dokazali da je Peturvarad (Vašaroš—Varad) bio smešten kod stare Barutane na Temerinskom putu, odnosno kod Temerinske petlje, a ovo je bilo i najznačajnije srednjovekovno naselje na području današnjeg Novog Sada, na bačkoj obali Dunava. Naselje je bilo povezano skelskim prevozom preko Dunava sa tvrđavom i manastirom na sremskoj obali. Ovo je bilo veliko naselje slovenskog življa koje datira iz perioda seobe naroda (5—6. vek).[23] Na Sajlovu i drugim lokacijama gde se pretpostavlja da su bila naselja Zajol nalaženi su tokom godina tragovi ljudi iz srednjeg veka, kao i groblja starija od 10. veka, tako da je skoro sigurno da su ova naselja postojala, ali se pretpostavlja da su se premeštala tokom vekova. Naime, u ta vremena su dosta česti bili prolasci pljačkaških hordi pa su stanovnici bežali i kad bi se vratili ponovo bi zidali naselje, često i dalje od prvobitnog staništa. Za naselje Bakša (Bakšić) ima više teorija gde se nalazilo, ali poslednja iskopavanja, naročito iz Katoličke porte i drugih lokacija u centru Novog Sada (poput Njegoševe 10 gde je 2002. godine pronađen deo srednjovekovnog naselja sa stambenim objektima), sve više govore da je bilo smešteno ne severno od ulice Alekse Šantića u pravcu Telepa, nego bliže centru. Na području grada postojalo je i srednjovekovno naselje Sent Marton (ili Ke Sent Marton) i nalazilo se zapadno od Bakše uz skoro samu obalu Dunava, u pravcu Futoga. Postojanje ovog naselja je potvrđeno otkrivanjem skeleta sa ratnom opremom 1961. godine u ulici Vatroslava Jagića 21 na Telepu. U srednjem veku su takođe postojala i naselja Bivaljoš (koje se, prema pretpostavci, nalazilo na području današnje Slane Bare) i Bistrica (čiji položaj se ne može sa sigurnošću utvrditi).[23] Većina ovih naselja je više puta uništavana i ponovo osnivana, najpre zbog pohoda Mongola u 13. veku, a potom i kasnijih ratova Ugarske i Turske. Mada je stanovništvo bežalo pred ratnim stradanjima, ono se i vraćalo, tako da i turski spisi o naplati poreza govore o više desetina kuća u Sajlovu, Bakšiću, Varadincima, Bivaljošu i drugim okolnim naseljima. Po poreskom spisku iz 1522. godine, među stanovnicima ovih naselja sreću se kako mađarska tako i slovenska imena (Božo, Radovan, Radonja itd.),[24] da bi po turskim podacima iz 1590. godine na ovom području bilo zabeleženo 105 kuća koje plaćaju porez — i to isključivo srpskih.[25] Pošto se zna da je bilo i Srba koji nisu plaćali porez (ukoliko su recimo bili u turskoj službi), onda je broj stanovnika ovih naselja sigurno bio veći. Mada nije do kraja potvrđeno, pretpostavka je da će potomci stanovnika ovih naselja, uglavnom Srbi, činiti neke od prvih stanovnika Racke varoši (Rackog grada, Rackog sela, Rackog šanca, Petrovaradinskog šanca), iz koje će se kasnije razviti i Novi Sad. Dokumenti iz perioda osnivanja Racke varoši, konkretno karte, govore i da je na mestu sadašnjeg ukrštanja Bulevara Cara Lazara i Keja Žrtava Racije bilo i naselje Croaten Stadt, odnosno kako se pretpostavlja ribarsko selo naseljeno Hrvatima. Postoje pretpostavke da je bilo i drugih naselja, ali za sada nema čvrstih arheoloških dokaza koji idu tome u prilog. Za naselje Bistrica (Bistritz), nastanjeno slovenskim življem, koje se pominje na više karata, uglavnom iz 16. i 17. veka, prekoputa Petrovaradinske tvrđave (između ostalih, i na karti čuvenog flamanskog kartografa Merkatora (1512—1594), koji je kartografiju postavio na strogo naučne osnove), arheolozi do sada nisu nalazili materijalne dokaze postojanja. Nedavno su na području današnjeg Novog Naselja — Bistrice nađeni ostaci srednjovekovnog sela, s tim da ih arheolozi ne poistovećuju sa starom Bistricom.[26] Najvažniji arheološki lokaliteti koji su manje ili više ispitani u Novom Sadu, ne računajući Petrovaradinsku tvrđavu, nalaze se na potezu Slana bara, Klisa (na mestu Barutana), Sajlovo—Jugovićevo i Čenej, kao i u ulicama Matice srpske 3, Mileve Marić, Vatroslava Jagića 21, Janka Čmelika, Pozorišni trg 8, Laze Telečkog 6 i 8, Nikole Pašića 16, 18 i 19, Trg slobode 5, Njegoševa 10, Cara Dušana i Trg Marije Trandafil 5. Tu su pronalažene iskopine iz praistorije, antike, srednjeg veka i novog veka.

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Dve knjige ukoricene u jednu. - Stevan Jevtic - Milutin, Spev iz vremena pred Srpski ustanak za oslobodjenje u sest pesama, 1894. godina (Delo je kompletno, fali samo zadnja korica) - Knez Miloš u pričama - Milan Đ. Milićević, Prvo Izdanje! 1891. godina. Listovi se odvojili od tabaka, ali svi su na broju. SADRŽAJ: Predgovor Pristup Knez Miloš u pisanoj biografiji MILOŠ U KUĆI Mačka na glavi Srna prokazuje begunce »Ala su puba krompiri! Zašto Čupa presalja jelo? Čupino pitanje Kokošinja pogibija Što si dužan - plati! Lunjevica Urednost Kneza Miloša Nenasete vode Udovačka nevolja »Gde je vrljika u Petroburgu?« Nadnica za opanke Sreća što nije za ženidbu! »Ko nagrdi sobu u konaku?« Trgovina kroz Beg Ovčja pastrma Blagoslov snasi Pritiskati Plata »Zar bacaš pet, a govoriš jedan?« Sunčanik »Nije moj konj kobila tovaruša!« »Nešto je Mijailo ljut! « MILOŠ PREMA ŽENAMA Ljubica na belilu Petrija Kneginja Ljubica o Petrijinoj smrti Dugmence na košulji Šta se od koga krije Lepi mata Knez Miloš i komandir redovne vojske Živ. Davidović Nije još za opeloe Dar gospođi Meternikovici Pred d-rom Rikordom Milkina plata S kim igrati as kim vragovati? Lepe Čačanke MILOŠ U TEKOVINI Kako se teklo u ono vreme Uzdanje u Peketu Knez Miloš i gospodar Vasa Postanje velike beogradske kasarne Za jedno ždrebe dvanaest volova Podivljali bik Kako treba gledati konja Muzika u čast knezu Milošu Valjda je mačak oborio drvas Da viš” snaho, što je krmača Trakter u konaku Vodenica u Kragujevcu Činovnička plata Knez Miloš prorokuje što će biti sa njegovom tekovinom nakon njegove smrti MILOŠEVA OKOLINA Zašto se buni narod? Vučićeve čakšire Ciganska pomoć Knez Miloš i surudžija Čičko Knez Miloš i zaselak Bezboče Knez Miloš o Užičanima Knez Miloš i njegov trgovac Rista Prendić Ćaja poharan Kom ćaja ne veruje Kako je Živanović postao iguman Pretvaranje »Dobar za surudžiju“ Knez Miloš i Mladen Žujović Nikodije Popović Knez Miloš i oficir Jovan Vugković Knez Miloš i oficiri: Jevrem Gavrilović i Jovica Nikolajević Knez Miloš i Atanasije Milojević Skupoceni ćurak Knez Miloš i slepac Zdravko iz Lužnice Ćevap-efendija Gospodarski luk Zašto se knez Miloš naljutio na D. Davidovića Knez Miloš i kuga godine 1837. Strah od grmljavine Knez Miloš i Čupa kuvar Ko će komu suditi »Sveti Miloš . Tatar-Bogdan i knez Miloš Miloševi protivnici Nešto ka dolasku kneza Miloša (1839.) Strah od kneza Miloša Knez Miloš i Stevan Brka Na gaju u kneza Meternika Knez Miloš i vlaški bogataš u kartanju Panta iz Brđana Mića Vukomanović i kiseli kupus Knez Miloš i Anastas Jovanović Knez Miloš i knez Mihailo Knez Miloš i Ilija Ćurgija Knez Miloš i dr. Đoka pokrštenjak Kneževi pisari »Kuma ponuđena ka i počašćena Hat Mladen Najbolji prijatelj Svak na svoje mesto Otuz bir (31) Smrt kneza Miloša Kneginja Ljubica Byčuħev cat MILOŠ U RATU Na Rasnici Na Ravnju Na Zabrežju Sulepman-paša Skopljak Glavaševa glava U Crnuću 1815. Arhimandrit-dobošar Sret sa delibašom Na Požarevcu Na Ratarima Na Valjevu Na Dublju Ali-paša Maraš K boju na Dublju 1815. Pred Kuršidom Pred Kuršidom (u Bosni) Sa Marašlijom na Moravi Turski ajani i srpsko roblje O katanskoj buni Nišan Pored Ljubića 1859. Turci prema Ljubiću Pošta Ljubiću MILOŠ U POLITICI Kako se knez Miloš umeo pretvarati Miloš i Asane Sastanak sa Kuršidom Pred Marašlijom Dok dim prođe kroz odžak Šta će jesti toliki svet? Čarapićeva mehana Zašto knez Miloš dugo nije hteo dolaziti u Beograd (od 1820. do 1830.) Knez Miloš i Abduraman-paša Premeštaj iz Kragujevca u Beograd Beogradski vezir i zvona na beogradskoj crkvi Lišanin pred vezirom Drugo je pred Turčina, a drugo za Turčinom Mihailo German Knez Miloš udeljuje Turčinu Prvi glas o Stevanu Petroviću Andrija Jokić Kurban na dolazak veziru Gde su Amicine kalgine Jogurt Knez Miloš i Turci Sarajevci Kurlagina krajina Nove spahije Bar plemići Knez Miloš i plemići sa grbovima Ilija Hadži-Milutinović Mijat iz Sitarica Neobičan orden Srbi nemačkari Brza naplata Kragujevački vinogradi Odgovor Vaščenku Knez Miloš i peškiraši Utišanje turskoga strahovanja Knez Miloš piše velikom veziru Zašto se knez Miloš naljutio na Vučića i na svoga brata Jevrema Knez Miloš i sultan Mahmud Knez Miloš i prepiska s Ali-pašom Tepedenlijom Ko je nezadovoljan Vodeničar d-ra Đoke Neokopani kukuruzi Kletva na ustavu Da li je bolje mrtav ili proteran? Vladalac vladalački Opasnost za Srbiju Zec Zlatiborac Protivnici Miloševi i protivnici Meternikovi Šta bi radio, da je u Srbiji Knez Miloš o patrijarhu Rajagiću Knez Miloš o Vlasima Nedaća u Majdan-Peku Vučić i Vule približuju se knezu Milošu Ka pokretu 1848. Kako je Miloš postupao sa Turcima Vila ili šaput Kosta Cukić Najpre sovetnici posle sovesni ljudi Knez Miloš i ustav od godine 1838. Na što je Milošu blago i vlast Čija molba pomaže Požeška kapetanija U kneževu dvoru Kod paše u gradu Drugo lice kneza Miloša Konzulski stanovi »Sluge smo, brate! Šesti talir »Sedi uza me! Vlast se ne pušta lasno Šta govek ne da dok je živ? Knez Miloš o ulozi Srbije MILOŠ U SUĐENJU I U UPRAVI Ko ukrade kupicu? Senjak našao sekiru Sudiska veština Kogijaš ubilac Ovan čuvar-kuća Trgovac i burgijaš Az sam Bogdan! Jedno streljanje Čiga-Srećkova snaha Kako se Demir brani na sudu Knez Miloš i prvi sudovi Kako je Petar Kozeljac pogeo trgovati Na moravskom prevozu Knez Miloš o ciganskom haragliji Otmičari Magazinovićeva penzija Jedno rešenje na molbenicu Presuda popu Sušiću Bračna parnica Kojim se sužnjima daje milost Knez Miloš u sužnjari Svedočanstvo o Veljku Trgovačka roba i kneza Miloša oko Laže Miljko! Za ženinu krivicu trpeo čovek Pomoć bolesniku Knez Miloš na poslu Knez Miloš i Filip Stanković Knez Miloš i kragujevagki Cigani MILOŠ PREMA VERI I PREMA OBIČAJIMA Crkva na Savincu Topćiderska crkva Velika Hristova crkva u Carigradu Rašta se prota oženio Beogradski Grci i Sveti Sava Hristos se rodi! Rašta neće da bude mitropolit Vseja Serbiji metropolit! Knez Miloš uči mitropolita Petra Knez Miloš i čačanski pop Vasa Vuković Od koga se Miloš boji Spor popa Knez Miloš i mitropolitov đak u crkvi O hlebu svi živimo Najslađe jelo »Šta radi preosvećeni beogradski?« Dužina molitve Post u konaku Knez Miloš i krsno ime Kumstvo nije šala Suša Starac udovac Ko mu se starao za dušu, neka se pobrine i za telo! Zamerka kaluđerima Razvod braka MILOŠ PREMA NAUCI I NAUČNICIMA Joksina poslanica Vukov pasoš Poruka Vuku Karadžiću Knez Miloš i Vukov kaput Knez Miloš i Vukov »cuge Knez Miloš Vuku Karadžiću Ženidba Jakova Živanovića Doktori i babe Knez Miloš i vladika Rade »Ili on, ili ja?« »Hajde Vuge, da gonimo Turke« Ispovest o Dositiju D-r Vuk Marinković Zastava na dvoru Kosta Nikolajević Kritika na Vukov Kad se čitaju novine Tvoje naredbe neću da kvarim Osobita pamtilja Gde je Malta MILOŠ PREMA PROTIVNICIMA Knez Miloš i gospodar Mladen Šta hoćeš išti, samo se miri Vučić pred sudom Dar Vučiću Praštanje sa knezom Milošem na Savi 1839. Stamenka Čarapićka o knezu Milošu Šta bi radio? Karađorđeve kćeri Praštati ili svetiti se? Vešt prota O Vučiću kao sužnju Otkivanje okovana Vučića Ceħam ce Knez Miloš i Jovan Lukačević Knez Miloš i Milivoje Blaznavac G`uzu u guzu - pa da se branimo! Knez Miloš u pismima Poklon Vučiću Milan Đ. Milićević (Ripanj, 4. jun 1831 — Beograd, 4/17. novembar 1908) bio je srpski književnik, publicista, etnograf i akademik.[1] Bio je redovni član Srpskog učenog društva, član Akademije nauka u Petrogradu, Jugoslovenske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu, član Srpske kraljevske akademije u Beogradu, predsednik Srpskog arheološkog društva i jedan od osnivača Srpske književne zadruge. Biografija Milan Milićević Milan Đ. Milićević sa suprugom na kalemegdanskoj klupi Portret Milićevića iz 1866, rad Stevana Todorovića Milan je rođen u Ripnju kod Beograda, od roditelja Jovana i Mitre 1831. godine. Milićevići potiču iz Starog Vlaha, odakle su se doselili `pre tri veka`. Pohađao je osnovnu školu u rodnom selu, a školovanje nastavio u Beogradu.[2] Posle gimnazije završio je Bogosloviju u Beogradu i zatim radio kao državni činovnik u raznim zvanjima: kao učitelj osnovne škole u Lešnici, pa u Topoli, sudski praktikant u Valjevu, a zatim je bio premešten u Beograd gde je službovao do kraja života i kao pisar. Mnogo je putovao po Srbiji, staroj i novooslobođenim krajevima, uz srpsko-bugarsku granicu, po Crnoj Gori i Rusiji. Bio je sekretar srpskog Ministarstva prosvete 1861-1874. godine[3], kada vrši svoja opsežna ispitivanja u narodu. Proputovao je gotovo celu Srbiju i kao školski nadzornik, i skupio građu za svoja dela. Objavio je preko 100 književnih naslova, različite tematike.[4] Glavno mu je delo `Kneževina Srbija` iz 1876. godine. Javlja se 1867. godine i kao sekretar Srpskog učenog društva u Beogradu. Bio je i jedan od članova osnivača i član prve Uprave Srpskog arheološkog društva 1883. godine.[5] Bio je i osnivač i član Odbora Društva Svetog Save 1886. godine.[6] Kraće vreme uređivao je službene Srpske novine, bio je bibliotekar Narodne biblioteke[7] i državni savetnik. Uređivao je časopis „Škola“. Bio je jedan od sekretara Skupštine 1864. i Skupštine 1867. u Beogradu. Dodeljen mu je Orden Takovskog krsta i Orden Svetog Save.[8] Po njemu je nazvana osnovna škola u Beogradu. Bibliografija Putnička pisma Beleške kroz put pet okružja po Srbiji Iz svojih uspomena Život Srba seljaka Slave u Srba Iz svojih uspomena Zadružna kuća na selu Manastiri u Srbiji Pedagogijske pouke Kako se uči knjiga Školska higijena, 1870. Školska disciplina Pogled na narodno školovanje u Srbiji Moralna žena Zimnje večeri Selo Zloselica i učitelj Milivoje Jurmus i Fatima Omer Čelebija Pomenik znamenitih ljudi u srpskog naroda novijega doba, 1888. Dodatak pomeniku od 1888. Znameniti ljudi u srpskoga naroda koji su preminuli do kraja 1900. g. Pomenik znamenitih ljudi u srpskom narodu, Beograd 1901. Knez Miloš u pričama, 1891. Knez Miloš u pričama II. 1900. Knez Miliš u spomenicima svog nekadašnjeg sekretara, Beograd 1896. Žena XX veka, napisala Žil SImon i Gustav Simon, Beograd 1894. Kneževina Srbija, Beograd, 1876. Kraljevina Srbija Čupić Stojan i Nikola, Beograd 1875. Život i dela veikih ljudi iz svih naroda I, Beograd 1877. Život i dela veikih ljudi iz svih naroda II, Beograd 1877. Život i dela veikih ljudi iz svih naroda III, Beograd 1879. Karađorđe u govori u stvoru, Beograd 1904.

S originalnim omotom, retko u ponudi. Autor - osoba Cook, James, 1728-1779 = Kuk, Džejms, 1728-1779 Naslov Putovanja oko svijeta : izbor / James Cook ; [s engleskoga preveo Stjepan Krešić ; pomorski nazivi i karte Pero Mardešić] Jedinstveni naslov ǂThe ǂVoyages of captain James Cook round the World. srp Vrsta građe dokumentar.lit. Jezik hrvatski Godina 1950 Izdavanje i proizvodnja Zagreb : Novo pokoljenje, 1950 (Zagreb : Tipografija) Fizički opis 412 str. : ilustr. ; 20 cm Drugi autori - osoba Krešić, Stjepan Mardešić, Pero (Karton) Napomene Prevod dela: ǂThe ǂVoyages of captain James Cook round the world Tumač pomorskih naziva u ovoj knjizi: str. 389-403 Popis slika: str. 405-408. Predmetne odrednice Kuk, Džejms, 1728-1779 Džejms Kuk (engl. James Cook; Marton, 7. novembar 1728 – 14. februar 1779) je bio engleski istraživač, moreplovac i kartograf. Obavio je tri putovanja na Pacifik, tačno obeleživši mnoga područja i prvi put zabeleživši nekoliko ostrva i obala na morskim mapama. Njegovi najveći doprinosi su otkriće istočne obale Australije i njeno osvajanje u korist Velike Britanije, otkriće Havaja i prvo oplovljavanje i kartografisanje Njufaundlenda i Novog Zelanda. Detinjstvo i mladost Džejms Kuk je rođen u skromnoj porodici u Martonu u Severnom Jorkširu, blizu današnjeg grada Midlsbroa. Kuk je bio jedno od petoro dece majke Grejs i Džejmsa starijeg, škotskog imigranta, radnika na farmi. Kao dete Džejms se s porodicom preselio na farmu Ejri Holm u Grejt Ejton, gde se školovao u lokalnoj školi (koja je danas muzej), a njegovo obrazovanje finansirao je očev poslodavac. U 13 godina počeo je da radi s ocem, koji je upravljao farmom. Godine 1745, kad je imao 16 godina, Kuk je napustio kuću da bi radio kao kalfa u jednom dućanu u ribarskom selu Stejt. Prema legendi Kuk je osetio žudnju za morem gledajući ga kroz izlog dućana. Posle godinu i po dana u Stejtu, vlasnik radnje (G. Anderson) smatrao je da Džejms nije za trgovca. Odveo ga je u obližnji lučki grad Vitbi i upoznao ga s Džonom i Henrijem Vokerom. Oni su bili poznati lokalni brodovlasnici i Kvekeri, a bavili su se prevozom uglja. Kuk se zaposlio kao pripravnik pomorski trgovac u maloj floti koja je razvozila ugalj engleskom obalom. Prvi posao bio mu je na brodu Freelove, i nekoliko godina je proveo na ovom i drugim brodićima ploveći između reke Tajn i Londona. Zbog ovog posla Kuk se posvetio studiranju algebre, trigonometrije, pomorstva i astronomije, veštinama koje su mu bile potrebne kada jednog dana bude komandovao brodom. Kad se okončao njegov trogodišnji pripravnički staž, Kuk je počeo da radi na trgovačkim brodovima na Baltičkom moru. Uskoro je napredovao kroz mornaričke rangove, da bi 1752. bio postavljen za prvog oficira (zaduženog za navigaciju) na ugljarici Friendship. Godine 1755. ponuđeno mu je da preuzme komandu nad brodom, ali on se dobrovoljno prijavio u Britansku kraljevsku mornaricu. Godine 1755, Kraljevina Velika Britanije je se naoružavala za Sedmogodišnji rat. Kuk je shvatio da će brže napredovati u karijeri u vojnoj službi. Međutim, to je zahtevalo lagano napredovanje kroz mornaričku hijerarhiju, pa je 17. juna počeo kao mornar prve klase na jedrenjaku Eagle pod komandom kapetana Hjua Palisera. Uskoro je unapređen u prvog oficira. Porodični život Kuk se oženio Elizabetom Bats, kćerkom jednog od njegovih mentora, 21. decembra, 1762. Bračni par je imao šestoro dece: Džejmsa (1763–1794), Natanijela (1764–1781), Elizabet (1767–1771), Džozefa (1768–1768), Džordža (1772–1772) i Hjua (1776–1793). Kada nije bio na moru, Džejms Kuk je živeo u Ist Endu u Londonu. Odlazio je u crkvu svetog Pavla u Šadvelu, gde je njegov sin kršten. Početak karijere u Kraljevskoj mornarici Za vreme Sedmogodišnjeg rata, Kuk je učestvovao u opsadi grada Kvebeka pre bitke na Abrahamovoj zaravni 1759. Pokazao je talenat za kartografiju i bio je zadužen za snimanje ušća Sen Lorena za vreme opsade, omogućivši generalu Džejmsu Vulfu da izvede svoj skriveni napad na Abrahamovoj zaravni. Kukova geodetska veština se pokazala korisnom u 1760-im, kada je snimio razuđene obale Njufaundlenda. Kuk je snimio severni odsek 1763. i 1764, južnu obalu između poluostrva Burin i Rta Rej 1765. i 1766, a zapadnu obalu 1767. Za pet godina provedenih na Njufaundlendu Kuk je sačinio detaljne i tačne mape ostrvskih obala; i pomoglo mu da razvije veštinu praktične geodezije, često u nepovoljnim uslovima, što je izazvalo pažnju Admiraliteta i Kraljevskog društva u ključnom momentu kako njegove lične karijere tako i britanskih prekomorskih istraživanja. Kukovi značajni doprinosi mogu se pripisati kombinaciji njegove izvanredne veštine u moreplovstvu, nadmoćne geodetske i kartografske veštine, hrabrosti u istraživanju opasnih mesta da bi proverio činjenice (npr. uplovljavanje u Antarktički polarni krug i istraživanje Velikog koralnog grebena), sposobnosti da vodi ljude u nepovoljnim uslovima i smelosti kako u obimu istraživanja tako i u želji da prekorači uputstva koja mu je davao Admiralitet. Prvo putovanje (1768–1771) Godine 1766, Kraljevsko društvo je angažovalo Kuka da otputuje na Pacifik da bi posmatrao prolazak Venere pored Sunca. Kuk je dobio čin poručnika i preuzeo komandu nad brodom Endeavour (Nastojanje). Isplovio je iz Engleske 1768, obišao rt Horn i nastavio na zapad preko Pacifika da bi stigao na Tahiti 13. aprila 1769, gde su posmatranja trebalo da se obave. Prolazak Venere je trebalo da se desi 3. juna, a u međuvremenu je Kuk izgradio malu tvrđavu i opservatoriju. Astronom kome je poveren ovaj zadatak bio je Čarls Grin, pomoćnik nedavno postavljenog kraljevskog astronoma Nevila Maskelajna. Prvenstvena svrha posmatranja bila je da se obave merenja koja bi se koristila za što tačnije izračunavanje udaljenosti Venere od Sunca. Ako bi se ovo postiglo, onda bi se udaljenost drugih poznatih planeta mogla izračunati na osnovu njihovih relativnih orbita. Na dan posmatranja prelaska, Kuk je zapisao: „Subota 3. Ovaj dan se pokazao tako povoljan za našu svrhu kako se samo poželeti može, ni oblačka na nebu a vazduh je bio potpuno čist, tako da smo imali sve mogućnosti kakve smo poželeli u posmatranju prelaska planete Venere preko Sunčevog diska: vrlo smo jasno videli atmosferu ili tamnu senku oko planete koja je prilično ometala merenje tačnog vremena kontakta. Dr Solander je posmatrao kao i Mr Grin i ja, i naša merenja su se razlikovala mnogo više nego što se moglo očekivati...” Na opšte razočarenje, odvojena merenja Grina, Kuka i Solandera razlikovala su se više od predviđene margine greške. Njihovi aparati su bili adekvatni standardima tog vremena, ali podaci nisu mogli eliminisati greške. Kada su njihovi rezultati kasnije upoređeni s rezultatima iz drugih opservatorija, koje su isti događaj merile na drugim mestima, čist rezultat nije bio tako ubedljiv niti tačan kako su se nadali. Kada su posmatranja završena, Kuk je isplovio da izvrši drugi zadatak putovanja: da istraži južni Pacifik i pokuša da pronađe znake pretpostavljenog južnog kontinenta Terra Australis. Kraljevsko društvo, a posebno Aleksander Dalrimpl, verovalo je da kontinent postoji, mada je Kuk imao lične sumnje u ovoj stvari. Uz pomoć tahićanskog navigatora Tupaje, koji je imao bogato znanje o pacifičkoj geografiji, Kuk je uspeo da stigne do Novog Zelanda, i tako je bio tek drugi Evropljanin u istoriji koji je to uradio (posle Abela Tasmana više od stoleća ranije, 1642). Kuk je kartografisao čitavu obalu Novog Zelanda, napravivši samo neke manje greške. Otkrio je i moreuz koji je odvajao Severno od Južnog ostrva i nazvao ga Kukov moreuz, koji Tasman nije video. Zatim je zaplovio na zapad u nameri da dođe do Van Dimenove zemlje (danas Tasmanija, koju je ranije ugledao Tasman) da bi ustanovio da li je ovo kopno deo legendarnog južnog kontinenta. Bili su, međutim, prinuđeni da uzmu mnogo severniji kurs zbog jakih vetrova, sve dok jednog jutra nisu ugledali kopno koje je Kuk nazvao Point Hiks. Kuk je izračunao da Van Dimenova zemlja mora da leži južnije, ali otkrivši obalu koja je išla jugozapadno, zapisao je svoju sumnju da je ovo kopno povezano s njom. Ova tačka je u stvari bila jugoistočna obala australijskog kontinenta, pa je njegova ekspedicija bila prva poznata evropska ekspedicija koja je stigla na istočnu obalu Australije. U svom dnevniku, Kuk je ovako zabeležio taj događaj: „Najjužnija tačka zemlje koju smo ugledali, koja se od nas protezala W1/4S procenio sam da leži na širini 38°..0` S° i dužini 211°..07` W t od griničkog meridijana. Nazvao sam je Point Hiks, jer je poručnik Hiks bio prvi koji je otkrio ovu zemlju .” U brodskom dnevniku upisano je da se to desilo u četvrtak 19. aprila, 1770. Kuk, međutim, nije izvršio potrebna podešavanja kada je pre toga prešao 180. meridijan geografske dužine, pa je stvarni dan po kalendaru bio petak, 20. april. Smatra se da je zemlja koju su oni ugledali mesto koje leži na otprilike pola puta između današnjih gradova Orbosta i Malakute na jugoistočnoj obali države Viktorija. Kasnija snimanja terena, urađena 1843, ignorisala su ili zanemarila raniji Kukov naziv ovog mesta, koja je dobilo ime Rt Everard. Na 200-godišnjicu otkrića, obali je zvanično vraćeno ime Point Hiks. Endevor je nastavio da plovi prema severu duž obale, s kopnom na vidiku, pa je Kuk kartografisao i davao imena mestima kraj kojih je prolazio. Nešto više od nedelju dana kasnije, prošli su pored dugačkog ali niskog zatona, i kada su stigli do njega ukotvili su se na niskom rtu sa peščanim dinama. Ovde je, 29. aprila, Kuk s posadom prvi put kročio nogom na kontinent, na mesto koje se danas zove Kurnel. Kuk je prvo nazvao zaliv Stingaree Bay (zaliv raža) jer ih je tu bilo mnogo; naziv je kasnije promenjen u Botanist Bay i konačno u Botany Bay po jedinstvenim vrstama koje su otkrili botaničari Džozef Benks, Danijel Solander i Herman Špering. Neki su, naročito Džozef Benks, tvrdili da je ovo prvo mesto iskrcavanja pogodno za osnivanje prvog naselja i britanske kolonijalne predstraže. Međutim, skoro osamnaest godina kasnije, kada je kapetan Artur Filip s Prvom flotom došao početkom 1788. da uspostavi predstražu i osnuje kažnjeničku koloniju otkrio je da zaliv i okolina ne odgovaraju slici koja im je opisana. Umesto toga, Filip je naredio da se presele u pristanište nekoliko kilometara na sever, koje je Kuk nazvao Port Džekson, ali ga nije dalje istraživao. U ovoj luci na mestu koje je Filip nazvao Sydney Cove podignuta je naseobina Sidnej. Naselje je neko vreme kasnije najčešće nazivano Botani Bej. Naučnici ekspedicije započeli su prvu evropsku naučnu dokumentaciju australijske faune i flore. Za vreme iskrcavanja Kuk je susreo i australijske starosedeoce, aboridžine. Kad je brod uplovio u luku, primetili su aboridžine s obe strane zaliva. Oko 2 sata popodne bacili su sidro u blizini od šest do osam koliba. Dva aboridžina, mlađi i stariji čovek, došli su do broda. Odbili su Kukove poklone. Jedna musketa je opalila preko njihovih glava, lakše ranivši starca, pa je on pobegao prema kolibama. Vratio se s drugim ljudima koji su počeli da bacaju koplja na Kukove ljude, ali ih nisu povredili. Pobegli su kada su još dve salve ispaljene. Odrasli su pobegli, ali je Kuk našao nekoliko dece u kolibama, i ostavio nekoliko ogrlica kao znak prijateljstva. Kuk je nastavio putovanje na sever, praveći mape obale. Kada je Endevor prelazio preko jednog spruda u Velikom koralnom grebenu, 11. juna, 1770. dogodila se nesreća. Brod je ozbiljno oštećen i njegovo putovanje je odloženo za gotovo sedam nedelja dok nisu izvršene popravke na plaži (u blizini dokova današnjeg Kuktauna), na ušću reke Endevor. Boraveći ovde, Benks, Špering i Solander su sakupili prve veće kolekcije australijske flore. Susreti posade s lokalnim aboridžinima bili su uglavnom miroljubivi; od grupe ovde okupljene naziv „kangaroo“ će ući u engleski jezik, a došlo je od lokalnog naziva za „sivog kengura“. Kada je opravka završena putovanje je nastavljeno, prolazom pored najsevernije tačke – rta Kejp Jork a zatim plovidbom kroz moreuz Tores između Australije i Nove Gvineje, kojim je 1604. plovio Luis Vaes de Tores. Do ove tačke putovanja Kuk nije izgubio ni jednog čoveka od skorbuta, značajno i praktično nečuveno postignuće na dugim plovidbama 18. veka. Poštujući politiku Kraljevske mornarice iz 1747. Kuk je terao svoje ljude da jedu limun, pomorandže i kiseli kupus. U to vreme se znalo da loša ishrana izaziva skorbut, ali se nije znalo da je krivac za to nedostatak vitamina C. Kuk je nastavio da plovi za Bataviju, glavni grad Holandske kolonije Istočne Indije, zbog popravke broda. Batavija je bila poznata kao žarište malarije, i pre nego što su se vratili kući 1771, mnogi iz Kukove posade su podlegli ovoj i drugim bolestima, kao što je dizenterija; među njima su bili tahićanski vrač Tupaja, Benksov sekretar i kolega naučnik Finac Herman Špering, astronom Čarls Grin i ilustrator Sidni Parkinson. Kuk je nazvao Ostrvo Špering na obali Novog Zelanda u čast Hermana Šperinga i njegovog rada na putovanju. Kukovi dnevnici su objavljeni po njegovom povratku, i on je postao neka vrsta heroja u naučnim krugovima. Među običnom publikom, međutim, veći heroj bio je aristokratski botaničar Džozef Benks. Benks je čak pokušao da preuzme komandu nad Kukovim drugim putovanjem, ali se povukao pre nego što je putovanje počelo. Drugo putovanje (1772–1775) Uskoro posle povratka Kuk je postavljen za komandanta (tačnije „Master and Commander“ – gospodara i komandanta). Još jednom ga je Kraljevsko društvo angažovalo da traži mitsku Terra Australis. Na svom prvom putovanju Kuk je pokazao, obilaskom Novog Zelanda, da on nije deo veće kopnene mase na jugu; a iako je kartografisanjem gotovo čitave istočne obale Australije pokazao da se radi o velikom kontinentu, pretpostavljalo se da Terra Australis leži još dalje na jug. Uprkos suprotnim dokazima, Dalrimpl i ostali iz Kraljevskog društva još su verovali da ogroman južni kontinent postoji. Kuk je na ovom putovanju komandovao brodom Resolution, dok je Tobijas Furno komandovao drugim brodom, Adventure. Kukova ekspedicija oplovila je svet na vrlo niskoj južnoj geografskoj širini, i bila je među prvima koja je prošla Antarktički polarni krug 17. januara 1773, došavši do 71°10` južno. Takođe je otkrio Južna Džordžija i Južna Sendvička ostrva. U antarktičkoj magli Resolution i Adventure su se razdvojili. Furno je krenuo na Novi Zeland, gde je izgubio nekoliko ljudi u borbi s Maorima, i kasnije otplovio za Britaniju, dok je Kuk nastavio da istražuje Antarktik. Kuk je bio vrlo blizu kopna Antarktika, ali se vratio nazad prema Tahitima da obnovi zalihe na brodu. Ponovo je krenuo na jug u još jednom bezuspešnom pokušaju da otkrije pretpostavljeni kontinent. Na ovo putovanje Kuk je poveo mladog Tahićanina Omaja, koji se pokazao kao slabiji poznavalac Pacifika od Tupaje, koji ga je pratio na prvom putovanju. U povratku Kuk se iskrcavao na Prijateljska ostrva, Uskršnja ostrva i Vanuatu, 1774. Njegovi izveštaji po povratku kući nisu potvrdili popularni mit o Terri Australis. Još jedno dostignuće drugog putovanja je uspešno korišćenje K1 hronometra koji je omogućio tačno merenje geografske dužine. Po povratku, Kuk je unapređen u mornarički čin kapetana, a dodeljena mu je i počasna penzija Kraljevske mornarice (kao oficiru u Grinič bolnici). Ali Kuk se nije mogao odvojiti od mora. Cilj trećeg putovanja bio je da se pronađe Severozapadni prolaz. Kuk je trebalo da otplovi na Pacifik i da ploveći istočno dođe do Atlantika, dok je istovremeno putovanje trebalo da se obavi suprotnim pravcem. Treće putovanje (1776–1779) Na svom poslednjem putovanju Kuk je još jednom komandovao brodom Resolution, dok je kapetan Čarls Klark komandovao brodom Discovery. Putovanje je navodno planirano da bi se Omaj vratio na Tahiti; tako je bar javnost verovala, pošto je Omaj bio omiljena atrakcija u Londonu. Pošto je vratio Omaja, Kuk je zaplovio na sever i 1778. postao prvi Evropljanin koji je posetio Havajska ostrva, koja je on nazvao „Sendvička ostrva“ po četvrtom grofu od Sendviča, tadašnjim prvim lordom Admiraliteta. Postoje rasprave među savremenim istoričarima da se Kukov dolazak na današnje Veliko ostrvo Havaji poklopio igrom sudbine s periodom obožavanja polinezijskog boga Lonoa. Zaista, oblik Kukovog broda Resolution (naročito jarboli, jedra i ostala oprema) podsećali su na izvesne artefakte koji su bili deo ceremonije obožavanja. I Kukova maršruta oko ostrva u smeru suprotno od kazaljki na satu pre nego što se iskrcao, podsećala je na procesiju koja se takođe kretala suprotno od kazaljki na u obilasku ostrva za vreme proslave posvećene Lonou. Zato su, veruje se, Kuka (a delom i posadu) domoroci deifikovali, prema njemu su se ponašali s najvećim mogućim poštovanjem i smatrali ga inkarnacijom samog Lonoa. Odatle je Kuk otplovio na istok da istraži obalu Severne Amerike, gde se iskrcao u blizini jednog sela Prvih naroda u Jukutu u tesnacu Nutka na ostrvu Vankuver, iako je i ne znajući prošao moreuzom Huan de Fuka. On je istražio i kartografisao obalu od Kalifornije, pa sve do Beringovog moreuza, otkrivši usput današnji Kukov zaton na Aljasci. Beringov moreuz se pokazao neprohodnim, iako je Kuk nekoliko puta pokušavao da ga prođe. Kuk je na ovom putovanju postao izuzetno nezadovoljan, a verovatno je počeo da pati i od stomačne bolesti; pretpostavlja se da je takvo njegovo stanje dovelo do nerazumnog ponašanja prema posadi, kao kad ih je terao da jedu meso morža, koje nije bilo za jelo. Kuk se vratio na Havaje 1779. 14. februara u Kealakekua zalivu, neki Havajci su ukrali nekoliko Kukovih čamaca. Naravno, pošto je krađa bila česta na Tahitiju i drugim ostrvima, hteo je da uzme taoce dok se ukradeni čamci ne vrate. U stvari, imao je nameru da kao taoca uzme poglavicu Havaja, Kalaniopu`ua. Međutim, njegova stomačna bolest i izuzetno nerazumno ponašanje izazvali su prepirku s velikom grupom Havajaca koji su se okupili na plaži. U okršaju je ispaljeno nekoliko hitaca na Havajce, a Kuk je pretučen motkama i smrtno ranjen. Veruje se da je Kukov povratak na Havaje van perioda obožavanja Lonoa (Makahiki) – koji je bio simbol mira – a u sezoni rata (Tu Matauenga) verovatno poremetio ravnotežu i podstakao atmosferu mržnje i izazvao napad domorodaca. Pošto se nije razumeo u gramzivu domorodačku diplomatiju i lokalna shvatanja, Kuk je možda nepažljivo doprineo tenzijama koje su doveli do njegove smrti. Poštovanje koje su kapetanu Kuku ukazivali domoroci pokazalo se tako što su njihove poglavice i starci uzeli njegovo telo (verovatno delom zbog kanibalizma, iako takva tvrdnja ostaje sporna), a njegovo meso je odvojeno od kostiju i ispečeno. Neki Kukovi ostaci su kasnije vraćeni Britancima da bi bili sahranjeni u moru. Klark je preuzeo ekspediciju i pokušao još jednom da prođe kroz Beringov moreuz. Resolution i Discovery su se konačno vratili kući 1780. godine. Kukove beleške sa ovog putovanja dovršio je kapetan Džejms King. Kukovi štićenici Veći broj mlađih oficira koji su služili pod kapetanom Kukom ostvarili su značajne karijere. Vilijam Blaj, Kukov šef posade, dobio je komandu nad brodom Baunti 1787. da bi otplovio na Tahite i doneo hlebno drvo. Vilijam Blaj je najpoznatiji po pobuni svoje posade koja ga je oterala s broda 1789. (Videti: Pobuna na brodu Baunti). Kasnije je postao guverner Novog Južnog Velsa, gde je takođe izazvao jednu pobunu – jedini primer oružane pobune u australijskoj istoriji. Džordž Vankuver, jedan od Kukovih kadeta, kasnije je vodio ekspediciju do pacifičke obale Severne Amerike od 1791. do 1794. Džordž Dikson je plovio s Kukom u trećoj ekspediciji, a kasnije je komandovao sopstvenom. Kukovo nasleđe Jedanaestogodišnja putovanja Džejmsa Kuka vodama Pacifika mnogo su doprinela evropskom upoznavanju ovog područja. Nekoliko ostrva kao što su Uskršnje ostrvo i Sendvička ostrva (Havaji) prvi put su Evropljani otkrili, a najveći njegov doprinos su mnogo tačnije navigacione karte velikih područja Pacifika. Da bi se stvorile pouzdane mape trebalo je poznavati geografsku širinu i dužinu. Pomorci su mogli da izračunavaju tačnu širinu vekovima merenjem ugla sunca ili zvezda na horizontu pomoću sekstanta. Ali dužina je bila mnogo teža za merenje zato što je zahtevala precizno znanje o vremenskim razlikama između pojedinih tačaka na površini zemlje. Zemlja se okrene za 360 stepeni oko svoje ose za 24 časa; tačno vreme je 23 časa, 56 minuta i 4,091 sekundi. To znači da se svaki sat konvertuje u oko 15 stepeni, a 1 stepen u 4 minuta. Kuk je otkrio da izračunavanjem vremenske razlike od početne do završne tačke, određene u podne, koristeći položaj sunca u zenitu, čovek može da izvede razliku u geografskoj dužini. Kuk je izveo tačna merenja geografske dužine za vreme svog prvog putovanja zahvaljujući svojoj pomorskoj veštini, pomoći astronoma Čarlsa Grina i korišćenjem novih tabela objavljenih u Nautičkom almanahu, koji je omogućio kalkulacije korišćenjem Meseca i sedam odabranih zvezda. Na svom drugom putovanju Kuk je koristio K1 hronometar koji je napravio Larkum Kenedi, koji je bio veličine džepnog sata. On je bio kopija H4 sata koji je napravio Džon Harison, a to je bio prvi sat koji je pokazivao tačno vreme na moru, kada je korišćen na brodu Deptford`s na putovanju za Jamajku, 1761–1762. Bilo je i nekoliko umetnika na Kukovom prvom putovanju. Sidni Parkinson je napravio 264 crteža do svoje smrti pri kraju putovanja. Oni su bili od izuzetnog značaja za britanske botaničare. U Kukovom drugom putovanju bio je Vilijam Hodžs, koji je napravio poznate pejzaže Tahitija, Uskršnjeg ostrva i drugih mesta. Kuka su pratili brojni naučnici, čija su posmatranja i otkrića bila značajna. Džozef Benks, botaničar, bio je na prvom putovanju s kolegom Danijelom Solanderomom iz Švedske. Oni su sakupili preko 3.000 biljnih vrsta. Benk je bio najveći zagovornik naseljavanja Australije. Strasni istraživač, Kuk je bio i prvi Evropljanin koji je imao brojne susrete s raznim narodima Pacifika. Plovio je na mnoga ostrva blizu Filipina, pa čak i na manja udaljena ostrva južnog Pacifika. Tačno je zaključio da postoje veze između svih naroda Pacifika, iako su bili međusobno udaljeni velikim morskim prostranstvima. Prva visokoškolska institucija u Severnom Kvinslendu u Australiji nazvana je po njemu, a Univerzitet Džejms Kuk je otvoren u Taunsvilu 1970. Brojne druge institucije, geografski pojmovi i mesta odražavaju značaj Kukovog doprinosa geografiji. MG117 (N)