Posveta autora pesniku Stevanu Tontiću. Autor - osoba Tamaš, Юliяn, 1950- = Tamaš, Julijan, 1950- Naslov Metodološke orijentacije u proučavanju književnosti / Julijan Tamaš Ostali naslovi The greatness of the small Vrsta građe stručna monografija Jezik srpski Godina 2020 Izdanje 1. izd. Izdavanje i proizvodnja Beograd : Alma, 2020 (Mladenovac : Presing) Fizički opis 306 str. ; 25 cm Zbirka ǂBiblioteka ǂSagledavanja ; ǂknj. ǂ21 (broš.) Napomene Tiraž 300 Biografija: str. 301-304 Napomene i bibliografske reference uz tekst Summary: The greatness of the small: str. 293-299. Predmetne odrednice Nauka o književnosti Književno delo -- Analiza Književnost -- Poetika Hemeneutika Posebnost knjige „Metodološke orijentacije u proučavanju književnosti“ Julijana Tamaša je u tome da autor teorijski i interpretacijama pojedinih književnih dela, najčešće komparativno, prikazuje prednosti i slabosti desetak metodoloških orijentacija. Pri tom ne preferira ni jednu od njih; smatra da struktura i smisao dela opredeljuje najplodniju metodološku orijentaciju. Vodeći metodolozi držali su se jedne metodološke orijentacije, čime je metoda osiromašivala potencijalne smislove dela. Nasuprot francuske komparativističke škole koja se iscrpljivala opisima „uticaja`, američke istorije ideja, teorija istorijsko-tipoloških analogija V. M. Žirmunskog čini treću metodološku orijentaciju, koja dela sagledava unutar opšte i svetske književnosti, uključuje i zapadno- evropske, istočne i afričke, „velike“ i „male“ književne tradicije, i traga za trećim, integralnim stanovištem – ni pogled na velike sa stanovišta malih, niti velikih na male – jer su kreativni izazovi književnog stvaralaštva isti za sve. Istovremeno, knjiga nastoji da, koliko je moguće, racionalizuje osnovu književnog dela i tu počinje pravi posao, da tumač na toj empirijskoj osnovi opiše meru neponovljive razlike, inovacije, po kojoj delo zaslužuje pamćenje i visoko vrednovanje unutar celokupnog književnog i životnog iskustva. Knjiga koje nema u srpskoj i svetskoj književnosti. SADRŽAJ Uvod O prirodi književnosti i prirodi proučavanja književnosti 5 Prva deonica Teorija istorijsko-tipoloških analogija V. M. Žirmunskog 19 Pesma „Kamenjari“ Ivana Franka i marksizam 78 Stilske konstante „deskriptivne“ poezije Vojislava Ilića 84 Motiv Madone u poeziji Aleksandra Bloka: struktura i simbol 92 Poezija Sime Pandurovića i psihoanaliza 103 Tumačenje „zapisa o Crnom Vladimiru“ Stevana Raičkovića 108 Fenomenološka analiza pesme „Kalinova balada“ Ivana Drača 114 Pitanje Boga u poeziji Boška Ivkova 119 Zagonetka ženstvenosti, locus amoenus Mirjane Milankov 127 Druga deonica O kritičkoj praksi 137 Mogućnosti i granice empirijskog proučavanja književnosti 141 Smisao za tuđe gledište 151 Napon između sveta i uma Radomira Konstantinovića 155 Vrhovima srpske poezije i kritike 161 Književna kritika i esej Draška Ređepa 166 Treća deonica Predgovor 177 Poetika regionalnih i malih književnih tradicija 179 1. Odnos usmene i pisane književnosti 183 2. Magična kreativnost reči 192 3. Tradicija idile i ruralizam 206 4. Odnos prema Bogu 224 5. Prihvatanje moderne književnosti 231 6. Odnos prema istoriji 241 7. Književne vrste 245 8. Odbrana identiteta jezikom 248 9. Značaj graničnih situacija 250 10. Priroda kao prostor sreće 260 11. Samorealizacija pojedinca i ljudska priroda 261 12. Kreativnost psihološkog minimalizma 263 13. Teorija hitnutog belutka 264 14. Problem vizije celine 266 15. Pitanja interpretacije i vrednovanja dela 270 16. Od poetike tradicije do individualnih poetika, veličina malenih i dvanaest apostola regionalizama (F. Mistral, R. Tagore, M. Krleža, JI. Hjuz, G. Kosteljnik, I. B. Singer, G.G. Markes, L. S. Sengor, V. Sojinka. G. Ajgi, K. Lorenc i R. Đurić) 275 THE GREATNESS OF THE SMALL Poetics of Regional and Small Literary Traditions Summary 293 Biografija 301 Julijan Tamaš (Vrbas, Bačka, 4. avgust 1950) redovni je profesor Rusinske književnosti i Ukrajinske književnosti sa opštom književnošću. Predavao je na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu (1975–2015) i na univerzitetima Užgoroda, Lavova, Kijeva, Prešova, Filadelfije, Toronta, Čikaga, Trira, Tartua, Beograda, Zagreba i Broclava. Za akademika Nacionalne akademije nauka i umetnosti 2004. godine. Počasni je doktor Užgorodskog nacionalnog univerziteta (2009). Pesnik, romansijer, esejist i filolog, objavio je pedeset pet autorskih knjiga i preko hiljadu jedinica iz književnosti i nauke o književnosti o svim slovenskim književnostima i poetikama regionalnih i malih književnih tradicija u svetu, uvek sa teorijskim i komparativnim pristupom. Tamaš piše na rusinskom, srpskom i ukrajinskom jeziku i po tome, kao i po vrednosnim orijentacijama i poetici, svrstava se u srednjoevropske pisce, što najčešće ima za posledicu da, kao i svako ko pripada svima – ne pripada nikome, a logično bi bilo da ga kao svog pisca prihvataju najmanje tri navedene jezičke, književne i kulturne tradicije. MG32