Saobraćaj osiguranje Transport prevoz obaveze obligacije

507 str SAOBRAĆAJNO PRAVO Ispitna pitanja kod prof Nebojša Jovanović: 1) Pojam i značaj saobraćaja 2) Vrste saobraćaja 3) Osobine saobraćaja i upotrebljivost saobraćajnih grana 4) Pojam i značaj saobraćajnog prava 5) Predmet, sadržina i metod saobraćajnog prava 6) Osobine saobraćajnog prava 7) Načela saobraćajnog prava 8) Izvori saobraćajnog prava i posebno međunarodni izvori 9) Izvori saobraćajnog prava i posebno domaći izvori 10) Saobraćajni sistem 11) Činioci saobraćaja 12) Međunarodne organizacije u saobraćaju 13) Provoz (tranzit) 14) Izvoz usluga prevoza 15) Delovi imovinskog saobraćajnog prava 16) Stvarna prava na prevoznim sredstvima 17) Ugovor o prevozu – pojam, lica i svrha ugovora 18) Pravni izvori i priroda pravila za ugovor o prevozu 19) Bitni sastojci i zaključenje ugovora o prevozu 20) Prevozne isprave 21) Pravna priroda ugovora o prevozu 22) Vrste ugovora o prevozu 23) Ispunjenje i prestanak ugovora o prevozu (povlašćenje naručioca i pravo na odustanak) 24) Pojam ugovora o prevozu stvari i nabrajanje obaveza ugovornika 25) Postavljanje vozila kao obaveze prevozioca 26) Prijem stvari kao obaveze prevozioca 27) Pregled stvari – pojam, obaveznost, troškovi, način, vreme, primedbe 28) Ukrcaj (utovar) stvari – pojam, dužnik, rizik, toškovi, vreme, slaganje 29) Izdavanje prevozne isprave kao obaveza prevozioca 30) Prevoz (putovanje) – pojam, vozilo, rok isporuke, pravac puta, smetnje, čuvanje robe i zastupanje korisnika 31) Izvršavanje naloga 32) Izdavanje i iskrcaj stvari 33) Predaja stvari primaocu – pojam, pravni značaj, vreme, mesto, način, pregled, odnošenje, smetnje, pouzeće 34) Naručivanje vozila, predaja stvari i obaveštavanje prevozioca, kao obaveze pošiljaoca 35) Čuvanje stvari u prevozu kao obaveza pošiljaoca 36) Isplata prevoznine kao obaveza korisnika 37) Nagrada za dodatne usluge, naknada troškova prevozioca i zaloga u prevozu 38) Vrste odgovornosti prevozioca stvari 39) Osobine prevozničke odgovornosti i suženje polja njene primene 40) Slučajevi prevozničke odgovornosti – gubitak, oštećenje, zakašnjenje, sticaj šteta 41) Pooštrenje prevozničke odgovornosti 42) Osnov odgovornosti prevozioca – pojam, značaj i vrste 43) Objektivna odgovornost prevozioca – pojam, uslovi za nastupanje i vrste 44) Razlozi oslobođenja od objektivne odgovornosti prevozioca 45) Subjektivna odgovornost prevozioca 46) Oslobođenje od pretpostavljene subjektivne odgovornosti 47) Osnov odgovornosti prevozioca po granama saobraćaja 48) Receptna i skripturna odgovornost prevozioca 49) Olakšano isključenje odgovornosti prevozioca 50) Ograničenje odgovornosti prevozioca – osnovni pojmovi, načini ograničenja, vrste i načini određivanje granice 51) Ograničenje odgovornosti ograničenjem visine štete 52) Ograničenje odgovornosti delom imovine prevozioca 53) Obračunska jedinica granice odgovornosti prevozioca stvari 54) Neograničena odgovornost prevozioca stvari 55) Odgovornost prevozioca za pomoćnike 56) Odgovornost pomoćnika prevozioca 57) Jednostrana prinudnost pravila o prevozničkoj odgovornosti 58) Utvrđivanje štete na stvari u prevozu – pojam, značaj, načini 59) Naknada štete – osobenosti u saobraćaju, oblik, predmet, utvrđivanje visine štete 60) Ostvarivanje prava na naknadu štete od prevozioca – vansudsko namirenje i zastarelost 61) Odgovornost pošiljaoca 62) Složeni prevozi 63) Zbirni prevoz 64) Prevoz putem stvarnog prevozioca 65) Dvojni prevoz – pojam, struktura odnosa, prava, obaveze i odgovornost prevozioca 66) Uzastopni prevoz – pojam, razgraničenje, terminologija, organizovanje, učesnici i struktura odnosa 67) Odgovornost prevozilaca i regres u uzastopnom prevozu 68) Mešoviti prevoz – pojam, naziv, ugovor, kontejnerizacija i teškoće 69) Preduzetnik i sistemi odgovornosti u mešovitom prevozu Њ-04

RETKO! Autor: Zoran Rapajić Povez: meki Format: 13,5 x 21 cm Strana: 48 + 96 Pismo: latinica Izdavač: Admiral Books fotog, planovi grada Pored detaljnih planova dat je i registar ulica, osnovni podaci, važni telefoni... Detaljni planovi, gradski i prigradski prevoz. Pored centra grada, Petrovaradina i Sremske Kamenice, detaljno su prikazana sva novosadska naselja: Begeč, Futog, Veternik, Rumenka, Stepanovićevo, Kisač, Čenej, Kać, Budisava, Ledinci, Stari Ledinci, Bukovac i Kovilj. k-5

Zakon o bezbednosti saobraćaja na putevima Zakon o prevozu u drumskom saobracaju - sa objasnjenjima kaznenih odredaba uz odgovarajuci clan zakona Gordana Stanojčić Godina : 2011 Poslovni biro Stranica : 587 Trece izmenjeno i dopunjeno izdanje Stanje knjige ; Lepo ocuvana, podvuceno svega par stranica pri pocetku i to ne cele nego samo delovi, sve ostalo cisto.

Vladimir Todorović: SAOBRAĆAJ I KOMUNIKACIJE 1-2 - MEĐUNARODNI UGOVORI knjiga 6 tom I-II - 75 multilateralnih međunarodnih konvencija - MEĐUNARODNI DRUMSKI SAOBRAĆAJ - PUTNE OZNAKE - VOZAČKE DOZVOLE - HOMOLOGACIJA MOTORNIH VOZILA - MEĐUNARODNI ŽELEZNIČKI SAOBRAĆAJ - POMORSKI SAOBRAĆAJ - UPIS I BAŽDARENJE BROFOVA - UNIFIKACIJA PRAVILA O IZBEGAVANJU SUDARA NA MORU - POMORSKA POMOĆ I SPASAVANJE - KONVENCIJE MOR-a U VEZI SA SMEŠTAJEM I RADOM POMORACA - REŽIM PLOVIDBE NA DUNAVU - MEĐUNARODNI CIVILNI VAZDUŠNI SAOBRAĆAJ - ČIKAŠKA KONVENCIJA SA DOPUNSKIM PROTOKOLIMA - VARŠAVSKA KONVENCIJA SA IZMENAMA I DOPUNAMA - MEĐUNARODNI PREVOZ PUTNIKA I ROBE - POŠTANSKE KONVENCIJE - KONVENCIJE U OBLASTI TELEKOMUNIKACIJA - KOSMIČKO PRAVO - KONVENCIJE O PRAVU MORA - PODACI O VAŽENJU KONVENCIJA I O DRŽAVAMA ČLANICAMA - Uvod - Registar pojmova - YU propisi - Prilozi Mek povez, 24cm, 1716strana, izdavač: SLUŽBENI GLASNIK 2000., knjiga ima pečat na predlistu obe knjige?

Skica za Zakonik o obligacijama i ugovorima Prvo izdanje Izdavač: Centar za dokumentaciju i publikacije Pravnog fakulteta u Beogradu Povez: broširan Broj strana: 328 Dve podvučene rečenice, veoma dobro očuvana. I) O B L I G A C I J E 1.) NASTANAK OBVEZA - Ugovor - Prouzrokovanje štete - Neosnovano obogaćenje - Nezvano vršenje tuđih poslova (poslovodstvo bez naloga) - Jednostrana izjava volje 2.) DEJSTVO OBVEZA - Opšta pravila - Poveriočeva prava 3.) PRESTANAK OBVEZA - Ispunjenje - Ostali načini prestajanja obveza 4.) RAZNE VRSTE OBVEZA - Novčane obveze - Obveze sa više predmeta - Obveze sa više dužnika ili poverilaca 5.) PROMENA POVERIOCA ILI DUŽNIKA - Ustupanja potraživanja ugovorom ili cesija - Promena dužnika II) U G O V O R I - Prodaja - Razmena - Prodajni nalog - Zajam - Dar - Zakup - Posuda ili naruč - Saradnja u poljoprivredi - Privredno udruženje građana - Ugovor o delu - Prevoz - Izdanje - Ostava - Ugovor o uskladištenju - Nalog - Komision - Agencija - Posredovanje - Otpremanje - Osiguranje - Doživotno izdržavanje - Doživotna renta - Opklada i igra (kocka) - Zaloga - Jemstvo - Kreditni nalog - Tekući račun - Upućivanje ili asignacija - Poravnanje (K-61)

FRANKFURT English Captions Dvojezično izdanje: engleski i nemački jezik Monografija Frankfurta Ilustrovana u boji Format: 30 cm Povez: tvrd sa omotnicom Broj strana: 94. Sadrži i kartu javnog prevoza

Izdavač: Privredni pregled, Beograd Autori: Milutin Srdić, Dušan Tatić, Božidar Zdravković Recenzent: Sreten Živković Povez: broširan Broj strana: 471 Pečat bivšeg vlasnika, nešto malo podvlačenja, zabeleški i precrtavanja pojedinih članova zakona. Na 30-ak mesta preko pojedinih članova nalepljeni papirići sa otkucanim tekstom (slika 2). S A D R Ž A J: ZAKON O OBLIGACIONIM ODNOSIMA I) OSNOVI OBLIGACIONIH ODNOSA (OPŠTI DEO) 1. Osnovna načela 2. Nastanak obaveza 3. Dejstva obaveza 4. Prestanak obaveza 5. Razne vrste obaveza 6. Promena poverioca ili dužnika II) UGOVORI 7. Prodaja 8. Razmena 9. Prodajni nalog 10. Zajam 11. Zakup 12. Ugovor o delu 13. Ugovor o građenju 14. Prevoz 15. Ugovor o licenci 16. Ostava 17. Uskladištenje 18. Nalog 19. Komision 20. Ugovor o trgovinskom zastupanju 21. Posredovanje 22. Otpremanje (špedicija) 23. Ugovor o kontroli robe i usluge 24. Ugovor o organizovanju putovanja 25. Posrednički ugovor o putovanju 26. Ugovor o angažovanju ugostiteljskih kapaciteta (ugovor o alotmanu) 27. Osiguranje 28. Zaloga 29. Jemstvo 30. Upućivanje (asignacija) 31. Bankarski novčani depoziti 32. Deponovanje hartija od vrednosti 33. Bankarski tekući račun 34. Ugovor o sefu 35. Ugovor o kreditu 36. Ugovor o kreditu na osnovu zaloge hartija od vrednosti 37. Akreditivi 38. Bankarska garancija 39. Primena odredaba o bankarskom poslovanju 40. Poravnanje III) MERODAVNO PRAVO U SLUČAJU SUKOBA REPUBLIČKIH ODNOSNO POKRAJINSKIH ZAKONA IV) PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE (K-64)

Prečišćen tekst Zakona, sudska praksa, ugovori i obrasci tužbi Drugo, dopunjeno izdanje Izdavači: Pravo - teorija i praksa, Novi Sad / Poslovni biro, Beograd Autor: Radmila Petaković Recenzenti: Dragoljub Petrović, Miroslav Vrhovšek Povez: broširan Broj strana: 538 Pečat bivšeg vlasnika, nekoliko podvučenih rečenica, veoma dobro očuvana. S A D R Ž A J: ZAKON O OBLIGACIONIM ODNOSIMA (prečišćen tekst) I) OPŠTI DEO 1. Osnovna načela 2. Nastanak obaveza 3. Dejstva obaveza 4. Prestanak obaveza 5. Razne vrste obaveza 6. Promena poverioca ili dužnika II) UGOVORI 7. Prodaja 8. Razmena 9. Prodajni nalog 10. Zajam 11. Zakup 12. Ugovor o delu 13. Ugovor o građenju 14. Prevoz 15. Ugovor o licenci 16. Ostava 17. Uskladištenje 18. Nalog 19. Komision 20. Ugovor o trgovinskom zastupanju 21. Posredovanje 22. Otpremanje (špedicija) 23. Ugovor o kontroli robe i usluge 24. Ugovor o organizovanju putovanja 25. Posrednički ugovor o putovanju 26. Ugovor o angažovanju ugostiteljskih kapaciteta (ugovor o alotmanu) 27. Osiguranje 28. Zaloga 29. Jemstvo 30. Upućivanje (asignacija) 31. Bankarski novčani depoziti 32. Deponovanje hartija od vrednosti 33. Bankarski tekući račun 34. Ugovor o sefu 35. Ugovor o kreditu 36. Ugovor o kreditu na osnovu zaloge hartija od vrednosti 37. Akreditivi 38. Bankarska garancija 39. Primena odredaba o bankarskom poslovanju 40. Poravnanje III) MERODAVNO PRAVO U SLUČAJU SUKOBA REPUBLIČKIH ZAKONA IV) PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE SUDSKA PRAKSA 1. Sudska praksa 2. Registar pojmova sudske prakse 3. Obrasci ugovora 4. Obrasci tužbi (K-64)

M6 Mnogi od nas se osećaju anksiozno na dnevnoj bazi. Bilo da je u pitanju stres na poslu ili fakultetu, problemi u porodici, najobičnija gužva na ulicama i gradskom prevozu ili neka svakodnevna rutina koja odjednom više nije tako jednostavna; javlja se osećaj da su problemi nadmoćni i da preuzimaju kontrolu nad nama i da tu ništa ne možemo da učinimo. Anksioznost nas čini zabrinutim za budućnost ili nas zadržava opterećene prošlošću. Nijedno od ta dva nije zdravo i obe stvari nas mogu znatno oslabiti i iscrpeti, kako psihički tako i fizički. Uz savete i praktične vežbe koje vam ova knjiga pruža naučite kako da prepoznate simptome anksioznosti kod sebe i kod dragih vam ljudi. Naučite kako da kontrolišete sopstvene napade panike i anksioznosti i kako da pomognete nekome ko ima sličan problem u vašoj okolini. Oslobodite se štetnih obrazaca i unapredite i obogatite svoj život spokojem i blagostanjem. Format: 20x14cm Broj strana: 114 Povez: Broš Pismo: latinica

Izdavač: Riječka tiskara, Rijeka Redaktori: Boris Vizner, Ivan Bukljaš Povez: tvrd Broj strana: 3014 Spolja kao na slikama (malo potamnele po vrhu knjižnog bloka). U prvoj knjizi podvlačenja na 30-ak strana, u drugoj na 50-ak, u trećoj samo na jednoj, četvrta potpuno čista. Uz prethodne napomene knjige su vrlo dobro očuvane. S A D R Ž A J: OSNOVE OBVEZNIH ODNOSA (OPĆI DEO) - Osnovna načela - Nastanak obveza - Učinci obveza - Prestanak obveza - Razne vrste obveza - Promjena vjerovnika ili dužnika UGOVORI - Prodaja - Razmjena - Prodajni nalog - Zajam - Zakup - Ugovor o djelu - Ugovor o građenju - Prijevoz - Ugovor o licenci - Ostava - Uskladištenje - Nalog - Komision - Ugovor o trgovinskom zastupanju - Posredovanje - Otpremanje (špedicija) - Ugovor o kontroli robe i usluga - Ugovor o organiziranju putovanja - Posrednički ugovor o putovanju - Ugovor o angažažiranju ugostiteljskih kapaciteta (ugovor o alotmanu) - Osiguranje - Zalog - Jemstvo - Upućivanje (asignacija) - Bankarski novčani depozit - Deponiranje vrijednosnih papira - Bankarski tekući računi - Ugovor o sefu - Ugovor o kreditu - Ugovor o kreditu na temelju zaloga vrijednosnih papira - Akreditivi - Bankarska garancija - Primjena odredaba o bankarskom poslovanju - Nagodba MJERODAVNO PRAVO U SLUČAJU SUKOBA REPUBLIČKIH ODNOSNO POKRAJINSKIH ZAKONA PRIJELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE (K-136)

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Vaš detaljni vodič kroz ono najbolje od Bostona. Iskoristite svoje putovanje na ovu prekrasnu destinaciju uz naš DK Eyewitness Travel Guide. Prepun insajderskih savjeta kako bi vaše putovanje bilo uspješno, pronaći ćete vodič kroz zadivljujuću arhitekturu Bostona i njegove slikovite vožnje koje vam omogućuju da iskusite najbolje hotele, barove i trgovine koje grad ima za ponuditi. Kušajte lokalne delicije u fantastičnim restoranima, barovima i klubovima i uživajte u prekrasnim pogledima na mjestima koja će vam oduzeti dah. Imamo najbolje hotele za svaki budžet, plus zabavne aktivnosti za putnike usamljene ili za obitelji i djecu koji posjećuju Boston. Otkrijte turistički vodič DK Eyewitness: Boston: + Detaljni itinereri i istaknute destinacije koje `ne propustite` na prvi pogled. + Ilustrirani izrezani 3-D crteži važnih znamenitosti. + Tlocrti i vođene informacije za posjetitelje velikih muzeja. + Besplatna karta na izvlačenje u boji (tiskano izdanje) označena znamenitostima iz vodiča, odabranim znamenitostima i indeksom ulica, informacijama o javnom prijevozu, praktičnim informacijama o kretanju i tablicom za mjerenje udaljenosti za hodanje. + Vođene pješačke ture, lokalna pića i specijaliteti za kušanje, stvari koje treba raditi i mjesta za jesti, piti i kupovati po područjima. + Karte područja označene znamenitostima. + Detaljne karte gradova uključuju indekse za traženje ulica za jednostavnu navigaciju. + Uvid u povijest i kulturu koji će vam pomoći da shvatite priče iza znamenitosti. + Popisi hotela i restorana ističu posebne preporuke DK Choice. Sa stotinama fotografija u boji, ručno crtanih ilustracija i prilagođenih karata koje osvjetljavaju svaku stranicu, DK Eyewitness Travel Guide: Boston doista vam pokazuje ova mjesta kao nitko drugi.

Odlično stanje Hidrografski institut Jugoslovenske ratne mornarice Split 1986 Pomorstvo pomorski leksikon pomorska enciklopedija brodovi plovidba plovidbe more jadran jadransko mornarica peljar. 1. Stručna ovlaštena osoba koja savjetuje zapovjednika broda pri uplovljavanju u luku i isplovljavanju iz nje, pri plovidbi kroz tjesnace, pogibeljna područja i sl.; naziva se i pilotom. Ima zvanje kapetana duge plovidbe i položen ispit za obavljanje peljarske službe, a detaljno poznaje navigacijske prilike područja na kojem peljari (dubine mora, vjetrove, struje i dr.). Na nekim pomorskim putovima (npr. Sueski kanal, Panamski kanal, put St. Lawrencea do Velikih jezera) peljar ostaje i po nekoliko dana na brodu. Posebnu odgovornost ima pri pristajanju vrlo velikih brodova, poglavito tankera za sirovu naftu i plin. Za prijevoz do broda i natrag služe posebno građene peljarske brodice, koje i pri nevremenu omogućuju prelazak na brod i s njega. Za tu su namjenu trgovački brodovi koji obavljaju međunar. plovidbu opremljeni i peljarskim ljestvama, danas kadšto i mehaničkim dizalom. Umijeće peljarenja prvi su razvili Feničani. 2. Priručnik za plovidbu. Daje podatke za izbor najpovoljnije rute u nekom području, te je, uz pomorsku kartu, osnovno navigacijsko pomagalo kojim se pomorci služe za pripremu plovidbe. Primjerice, u Peljaru I ist. obale Jadranskoga mora, koji izdaje Hrvatski hidrografski institut, navedeni su opći podatci o moru, detaljne upute i smjernice za izbor rute, osnovne upute za sigurnu plovidbu, podatci o objektima za orijentaciju, vremenskim prilikama, morskim strujama i razini mora, te upute za plovidbu u kanalima, uskim prolazima, tjesnacima i područjima opasnima za plovidbu. Za pojedina područja, osim detaljnog opisa luka, uvala i sidrišta, navedeni su podatci o zakloništima. Peljar daje i podatke o prilaženju lukama, uplovljenju, boravku, isplovljenju, obavljanju lučkih operacija i usluga, zatim važne obavijesti i pomorsko-pravne propise te upozorenja o opasnostima za plovidbu (grebeni, pličine, hridi, podrtine i sl.).

Autor Grupp Jeffrey Izdavač TELEdisk Godina izdanja 2011 Ova knjiga govori o porobljavanju i uništenju ljudske svijesti i ljudskog duha građana svijeta od strane ogromnih monopolističkih svjetskih korporacija koje kontroliraju resurse, zemlju, rat, medicinu, informacije, hranu, prijevoz, vodu, poštu, obrazovanje i razmišljanje. To su počeci države strave i užasa, iz razloga koje ću navesti u ovoj knjizi. Čak i ako učinci korporatizma preplavljuju Ameriku, pa čak i ako korporatizam doslovno oblikuje ponašanje i razmišljanje svih Amerikanaca, kao što ću i prikazati, Amerikanci o postojanju korporatizma uglavnom ne znaju ništa. Umjesto toga, zaslijepljeni su zbunjujućim i ispraznim pojmovima „demokracije` koje im serviraju obrazovni djelatnici i masovni mediji. Poput zraka koji je posvuda oko nas, unutar i izvan nas premda ga ne vidimo, Amerikanci ne zamjećuju korporatizam koji je sveprisutan, prožima njihov svijet i održava njihovo postojanje. Ne primjećuju orvelovsko-korporatistički utjecaj kojem su izloženi (njihovi umovi, ponašanje, uvjerenja i volja) za života. Amerikanci su utamničeni, ali su naučeni da pogrešno vjeruju da su slobodni... ...Proučavanjem korporatizma do u sitne detalje... otkrivate da je korporatizam u načelu proučavanje psihologije; ne one vrste psihologije koju učite na fakultetima i sveučilištima, koja se odnosi samo na mijenjanje ponašanja i nastojanja da se ljude uklopi u korporatiziranu kulturu... [i] na lijepljenje etikete„abnormalno` svim oblicima ponašanja koji se ne uklapaju u korporatističku državu... Ali proučavajući korporatizam ono što doista spoznajete jest da je to pravo proučavanje samoga sebe. Otkrivate zašto je i kako netko postao onakvim kakav jest te zašto ljudi prolaze bol, tugu i frustracije tipične za korporatiziranu kulturu zbog činjenice da im je oduzet duh i da ih se prisiljava da se uklope u komunistički sustav koji je obezduhovljen... što može dovesti samo do najvećeg jada. Broj stranica 428 Dimenzije 165mm x 235mm

Danilo Vidić - Beograde beli grade, šta ti rade? Izdavač: Udruženje pisaca Poeta Beograd 2015. godine na 210. strana, ilustrovano, u tvrdom povezu. Knjiga je NOVA. Govorim i pišem odlučno, otvoreno i iskreno. O ljubavi prema beogradskim rekama, lepoti prirode. Ekološkoj propasti, kulturi gradskog prevoza putnika, štetnosti komunalne gradske buke. Lepoti beogradske arhitekture i uništavanju njene kulture. Sve sa dobronamernim ciljem da pomognem gradu da vrati svoju lepotu. Omiljeni čitaoci i ljubitelji knjige, pišem ovu svoju knjigu da bi znali šta mislim o svom životu i uslovima življenja u Beogradu. Osećam ljudsku obavezu, prema vama i prema samom sebi. Da pišem o lepoti i njenim problemima koji me zaokupljaju. Ali ne o onome što bi drugi želeli od mene da čuju. Istina je da vas i sebe, suočavam sa stvarnošću. Ja, ne smem, niti mogu, da izneverim svoju iskrenost i svoje poštenje prema tome što pišem. Ja nisam prvi, niti poslednji, koji pišem o izvornim stvarima i prirodnim pojavama. Uvek sam voleo i poštovao, lepotu prirodu i ljubav. Nikada to neću odbaciti iz svog srca i svog duha. Struka i narod stvaraju, a neznalice i vandali silom razaraju. Nisu vandali i neznalice krivi. Krivi su udružene bande, svetske i domaće, mafijaši, lopovi i prevaranti. Oni koji svesrdno štite i finansijski pomažu silu i okorele vandale. Zamoliću čitaoce svoje knjige, ako čitajući to što sam napisao, osete bilo kakvu nelagodu, neukus i uvredu. Poniženje, eventualnu pristrasnost, navijački nepošteni osećaj ili bilo kakvu uznemirenost. To mi nikako ni u snu nije bila namera. Iskreno i pošteno želim da odam svoju ljubav i poklonim svoj dug omiljenom gradu. Voleti, zaljubiti se i pri tome biti razuman, to je uvek bilo moje najveće ljudsko bogatstvo, koje se i Bogu dopada. Stara izreka „ljubav rađa ljubav i ona sve pobeđuje“. Akademik Danilo Vidić

DRUGO izdanje 2368 STRANA I — Osnovna načela 1 — Nastanak obaveza O d e lj a k 1 — Ugovor 1 - Zaključenje ugovora I. Saglasnost volja II. Predmet III. Osnov IV. Sposobnost V. Mane volje VI. Forma ugovora VII. Uslov VIII. Rok IX. Kapara i odustanica 1. Kapara 2. Odustanica 2 - Zastupanje I. O zastupanju uopšte II. PunomoĆje III. Poslovno punomoĆje IV. OvlašĆenja trgovinskog putnika V. Ovlašćenja lica koja obavljaju odreĐene poslove 3 - Tumačenje ugovora 4 - Nevažnost ugovora I. Ništavi ugovori II. Rušljivi ugovori 5 - Dvostrani ugovori I. Odgovornost za materijalne i pravne nedostatke ispunjenja ... II. Prigovor neispunjenja ugovora III. Raskidanje ugovora zbog neispunjenja IV. Raskidanje ili izmena ugovora zbog promenjenih okolnosti ..., V. NemoguĆnost ispunjenja VI. Prekomerno ošteĆenje • VII. Zelenaški ugovor VIII. Opšti uslovi formularnih ugovora1 IX. ustupanje ugovora 0 d s e k 6 - Opšta dejstva ugovora I. Stvaranje obaveza za ugovarače II. Ugovor u korist treĆeg lica 2 - Prouzrokovanje štete 1 - Opšta načela 2 - Odgovornost po osnovu krivice 3 - Odgovornost za drugog 4 - Odgovornost preduzeĆa i drugih pravnih lica prema treĆem 0 d s e k 5 - Odgovornost za štetu od opasne stvari ili opasne delatnosti .. I. Opšte odredbe II. Odgovornost u slučaju udesa izazvanog motornim vozilima u pokretu ... III. Odgovornost proizvoĐača stvari sa nedostatkom 6 - Posebni slučajevi odgovornosti 7 - Naknada I. Naknada materijalne štete II. Obim naknade materijalne štete III. Posebno o naknadi materijalne štete u slučaju smrti, telesne povrede i ošteĆenja zdravlja IV. Posebno o naknadi materijalne štete u slučaju povrede časti i širenja neistinitih navoda V. Naknada nematerijalne štete 8 - Odgovornost više lica za istu štetu 9 - Pravo ošteĆenika posle zastarelosti prava da zahteva naknadu 3 - Sticanje bez osnova 1 - Opšte pravilo 2 - Pravila vraĆanja 4 — Poslovodstvo bez naloga 1 — Opšte pravilo 2 - Obaveze i prava poslovoĆe bez naloga 3 - Vršenje tuĐih protiv zabrane 0 d s e k 4 - Nepravo poslovodstvo 5 - Odobrenje 5 - Jednostrana izjava volje 1 - Javno obeĆanje nagrade 2 - Hartije od vrednosti I. Opšte odredbe II. Ostvarivanje prava III. Prenos hartije od vrednosti IV. Promene kod hartija od vrednosti V. Ispunjenje obaveze iz hartije od vrednosti _ VI. Legitimacioni papiri i znaci VII. Ostale odredbe 1 - Dejstva obaveza O d e lj a k 1 - Poveriočeva prava i dužnikove obaveze 1 - Pravo na naknadu štete I. Opšta pravila II. Ugovorna kazna III. Zatezna kamata 2 - Pobijanje dužnikovih pravnih radnji 3 - Pravo zadržavanja 2 - Poveriočeva prava u nekim posebnim slučajevima IV - Prestanak obaveza O d e lj a k 1 - Opšte pravilo 2 - Ispunjenje 1 - Opšta pravila o ispunjenju I. Ko može ispuniti i troškovi ispunjenja II. Ispunjenje sa subrogacijom III. Kome se vrši ispunjenje IV. Predmet ispunjenja V. Uračunavanje ispunjenja VI. Vreme ispunjenja VII. Mesto ispunjenja VIII. Priznanica IX. VraĆanje obveznica 2 - Docnja I. Docnja dužnika II. Docnja poverioca 3 - Polaganje i prodaja dugovane stvari 3 - Ostali načini prestanka obaveza 1 - Prebijanje (kompenzacija) 2 - Otpuštanje duga 3 - Prenov (novacija) 4 - Sjedinjenje (konfuzija) 5 - NemoguĆnost ispunjenja 6 - Protek vremena, otkaz 7 - Smrt 4 - Zastarelost 1 - Opšte odredbe 2 — Vreme potrebno za zastarelost 3 - Zastoj zastarevanja 4 - Prekid zastarevanja V - Razne vrste obaveza O d e lj a k 1 - Novčane obaveze 1 - Opšte odredbe 2 - Ugovorna kamata 2 - Obaveze sa više predmeta 1 — Alternativne obaveze 2 - Fakultativne obaveze i fakultativna potraživanja . I. Fakultativne obaveze II. Fakultativna potraživanja 3 — Obaveze sa više dužnika ili poverilaca 1 - Deljive obaveze 2 - Solidarne obaveze I. Solidarnost dužnika II. Solidarnost poverilaca 3 — Nedeljive obaveze VI — Promena poverioca ili dužnika O d e lj a k 1 - Ustupanja potraživanja ugovorom (cesija) 1 - Opšte odredbe 2 - Odnos prijemnika i dužnika 3 - Odnos ustupioca i prijemnika 4 - Posebni slučajevi ustupanja potraživanja 2 - Promenadužnika 1 - Preuzimanje duga I. Opšte odredbe II. Dejstva ugovora o preuzimanju duga 2 - Pristupanje dugu 3 - Preuzimanje ispunjenja DEO DRUGI - UGOVORI VI — Prodaja O d e lj a k 1 — Opšte odredbe 2 — Sastojci ugovora o prodaji 1 — Stvar 2 - Cena 3 — Obaveze prodavca 1 — Predaja stvari I. O predaji uopšte II. Istovremeno izvršenje predaje stvari i isplate cene 2 — Odgovornost za materijalne nedostatke I. O materijalnim nedostacima uopšte II. Prava kupca Š.Garancija za ispravno funkcionisanje prodate stvari 3 - Odgovornost za pravne nedostatke (zaštita od evikcije) . 4 — Obaveze kupca 1 - Isplata cena 2 — Preuzimanje stvari 5 — Obaveza čuvanja stvari za račun saugovarača 6 - Naknada štete u slučaju raskida prodaje 7 — Slučajevi prodaje sa naročitim pogodbama 1 - Prodaja sa pravom preče kupovine 2 — Kupovina na probu 3 — Prodaja po uzorku ili modelu 4 — Prodaja sa specifikacijom 5 — Prodaja sa zadržavanjem prava svojine 6 — Prodaja sa obročnim otplatama cene VI — Razmena IX — Prodajni nalog X — Zajam 0 d e lj a k • 1 — Opšte odredbe 2 — Obaveze zajmodavca 3 — Obaveze zajmoprimca 4 — Namenski zajam XI — Zakup O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Obaveze zakupodavca 3 - Obaveze zakupca 4 — Podzakup 5 — Otućenje zakupljene stvari 6 - Prestanak zakupa HI — Ugovor o delu 0 d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 — Nadzor 3 - Zaključivanje ugovora nadmetanjem 4 — Obaveze poslenika 5 — Odgovornost za nedostatke 6 — Obaveze naručioca 7 — Rizik 8 - Pravo zaloge 9 — Prestanak ugovora HI - Ugovor o građenju O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Ugovor o graĐenju sa posebnom odredbom 3 — Odgovornost za nedostatke 4 - Odgovornost izvoĐača i projektanta za solidnost graĐevine XIV - Prevoz O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 — Ugovor o prevozu stvari 1 — Opšte odredbe 2 — Odnos pošiljaoca i prevozioca 3 — Odnos prevozioca i primaoca 4 - Odgovornost prevozioca za gubitak, oštećenje i zadocnjenje pošiljke 5 - UčešĆe više prevozioca u prevozu pošiljke 6 — Pravo zaloge 3 — Ugovor o prevozu lica XV — Ugovor o licenci O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Obaveze davaoca licence 3 - Obaveze sticaoca licence 4 — Podlicenca 5 - Prestanak ugovora XVI — Ostava 1-0 ostavi uopšte 1 - Opšte odredbe 2 - Obaveze ostavoprimca 3 - Prava ostavoprimca 4 — Posebni slučajevi ostave 2 — Ugostiteljskaostava HUV - Uskladištenje O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Skladišnica H\LL — Nalog O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Obaveze nalogoprimca 3 - Obaveze nalogodavca 4 — Prestanak naloga XIX - Komision O d e lj a k 1 — Opšte odredbe 2 - Obaveze komisionara 3 — Obaveze komitenta 4 — Založno pravo 5 — Odnosi sa treĆim licima XX — Ugovor o trgovinskom zastupanju O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Obaveze zastupnika 3 — Obaveze nalogodavca 4 - Založno pravo 5 — Prestanak ugovora XXI — Posredovanje O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Obaveze posrednika 3 - Obaveze nalogodavca XXII - Otpremanje (špedicija) 0 d e lj a k 1 — Opšte odredbe 2 — Obaveze otpremnika 3 — Obaveze nalogodavca 4 — Posebni slučajevi otpremanja 5 — Založno pravo otpremnika HHŠ — Ugovor o kontroli robe i usluge XXIV - Ugovor o organizovanju putovanja O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 — Obaveze organizatora putovanja 3 — Obaveze putnika 4 - Posebna prava i obaveze ugovornih strana .. XXV — Posrednički ugovor o putovanju XXVI - Ugovor o angažovanju ugostiteljskih kapaciteta (ugovor o alotmanu) O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Obaveze turističke agencije 3 - Obaveze ugostitelja 4 - Pravo turističke agencije da odustane od ugovora XXVI - Osiguranje O d e lj a k 1 - Zajedničke odredbe za imovinska osiguranja i osiguranja lica 1 - Opšte odredbe 2 - Zaključenje ugovora 3 - Obaveza osiguranja, odnosno ugovarača osiguranja I. Prijava okolnosti značajnih za ocenu rizika II. Plaćanje premije III. Obaveštavanje osiguravača o promenama rizika 4 - Obaveza osiguravača 5 - trajanje osiguranja 2 - Osiguranje imovine 1 - Opšte odredbe 2 - Ograničenje osiguranih rizika 3 - Nadosiguranje i ugovor sa više osiguravača 4 - Podosiguranje 5 - Prelaz ugovora i isplata naknade iz osiguranja drugome 6 - Prelaz osiguranikovih prava prema odgovornom licu na osiguravača (subrogacija) 7 - Osiguranje od odgovornosti 3 — Osiguranje lica 1 - Opšte odredbe 2 - Isključeni rizici 3 - prava ugovarača osiguranja pre nastupanja osiguranog slučaja . 4 - Osiguranje života u korist treĆeg lica XXVI - Zaloga O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Zalaganje stvari 1 - Obaveza zalogodavca 2 - Obaveze zalogoprimca 3 - Prava zlogoprimca 4 - Prestanak založnog prava 3 - Zalaganje potraživanja i drugih prava 1 - Zalaganje potraživanja 2 - Davanje u zalogu drugih prava 3 - Primena odredbi o davanju u zalogu stvari XXIX - Jemstvo O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Odnos poverioca i jemca 3 — Odnos jemca i dužnika 4 - Regres isplatioca prema ostalim jemcima 5 - Zastarelost XXX - Upućivanje (asignacija) O d e lj a k 1 - Pojam ugovora 2 - Odnosi primaoca uputa i upućenika 3 - Odnos primaoca uputa i uputioca 4 - Odnos uputioca i upućenika 5 - Smrt i lišenje poslovne sposobnosti 6 — Uput u obliku hartije na donosioca 7 - Uput u obliku hartije po naredbi Galva XXXI - Bankarski novčani depoziti O d e lj a k 1 - Novčani depozit 2 - Ulog na štednju XXXI - Deponovanje hartije od vrednosti XXXI - Bankarski tekući računi Galva XXXIV - Ugovor o sefu XXXV - Ugovor o kreditu XXXVI - Ugovor o kreditu na osnovu zaloge hartije od vrednosti .. HHHUV - Akreditivi XXXVI - Bankarska garancija Primena odredaba o bankarskom poslovanju Poravnanje DEO TREĆI - MEĐUNARODNO PRAVO U SLUČAJU SUKOBA REPUBLIČKIH ZAKONA DEO ČETVRTI - PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE њ-04

KOMENTAR ZAKONA O OBLIGACIONIM ODNOSIMA u dve knjige iz 1995 GLAVNI REDAKTOR PROF. DR. SLOBODAN PEROVIĆ SAVREMENA ADMINISTRACIJA STRANA LXXIX+1748 strana TVRD POVEZ: sređene kod knjigovesca KAO NOVE Obligacije, obveze obvezno SADRŽAJ Knjiga prva PREDGOVOR UPOTREBLjENE SKRAćENICE DEO PRVI - OPŠTI DEO I — Osnovna načela 1 — Nastanak obaveza O d e lj a k 1 — Ugovor 1 - Zaključenje ugovora I. Saglasnost volja II. Predmet III. Osnov IV. Sposobnost V. Mane volje VI. Forma ugovora VII. Uslov VIII. Rok IX. Kapara i odustanica 1. Kapara 2. Odustanica 2 - Zastupanje I. O zastupanju uopšte II. PunomoĆje III. Poslovno punomoĆje IV. OvlašĆenja trgovinskog putnika V. Ovlašćenja lica koja obavljaju odreĐene poslove 3 - Tumačenje ugovora 4 - Nevažnost ugovora I. Ništavi ugovori II. Rušljivi ugovori 5 - Dvostrani ugovori I. Odgovornost za materijalne i pravne nedostatke ispunjenja ... II. Prigovor neispunjenja ugovora III. Raskidanje ugovora zbog neispunjenja IV. Raskidanje ili izmena ugovora zbog promenjenih okolnosti ..., V. NemoguĆnost ispunjenja VI. Prekomerno ošteĆenje • VII. Zelenaški ugovor VIII. Opšti uslovi formularnih ugovora1 IX. ustupanje ugovora 0 d s e k 6 - Opšta dejstva ugovora I. Stvaranje obaveza za ugovarače II. Ugovor u korist treĆeg lica 2 - Prouzrokovanje štete 1 - Opšta načela 2 - Odgovornost po osnovu krivice 3 - Odgovornost za drugog 4 - Odgovornost preduzeĆa i drugih pravnih lica prema treĆem 0 d s e k 5 - Odgovornost za štetu od opasne stvari ili opasne delatnosti .. I. Opšte odredbe II. Odgovornost u slučaju udesa izazvanog motornim vozilima u pokretu ... III. Odgovornost proizvoĐača stvari sa nedostatkom 6 - Posebni slučajevi odgovornosti 7 - Naknada I. Naknada materijalne štete II. Obim naknade materijalne štete III. Posebno o naknadi materijalne štete u slučaju smrti, telesne povrede i ošteĆenja zdravlja IV. Posebno o naknadi materijalne štete u slučaju povrede časti i širenja neistinitih navoda V. Naknada nematerijalne štete 8 - Odgovornost više lica za istu štetu 9 - Pravo ošteĆenika posle zastarelosti prava da zahteva naknadu 3 - Sticanje bez osnova 1 - Opšte pravilo 2 - Pravila vraĆanja 4 — Poslovodstvo bez naloga 1 — Opšte pravilo 2 - Obaveze i prava poslovoĆe bez naloga 3 - Vršenje tuĐih protiv zabrane 0 d s e k 4 - Nepravo poslovodstvo 5 - Odobrenje 5 - Jednostrana izjava volje 1 - Javno obeĆanje nagrade 2 - Hartije od vrednosti I. Opšte odredbe II. Ostvarivanje prava III. Prenos hartije od vrednosti IV. Promene kod hartija od vrednosti V. Ispunjenje obaveze iz hartije od vrednosti _ VI. Legitimacioni papiri i znaci VII. Ostale odredbe 1 - Dejstva obaveza O d e lj a k 1 - Poveriočeva prava i dužnikove obaveze 1 - Pravo na naknadu štete I. Opšta pravila II. Ugovorna kazna III. Zatezna kamata 2 - Pobijanje dužnikovih pravnih radnji 3 - Pravo zadržavanja 2 - Poveriočeva prava u nekim posebnim slučajevima IV - Prestanak obaveza O d e lj a k 1 - Opšte pravilo 2 - Ispunjenje 1 - Opšta pravila o ispunjenju I. Ko može ispuniti i troškovi ispunjenja II. Ispunjenje sa subrogacijom III. Kome se vrši ispunjenje IV. Predmet ispunjenja V. Uračunavanje ispunjenja VI. Vreme ispunjenja VII. Mesto ispunjenja VIII. Priznanica IX. VraĆanje obveznica 2 - Docnja I. Docnja dužnika II. Docnja poverioca 3 - Polaganje i prodaja dugovane stvari 3 - Ostali načini prestanka obaveza 1 - Prebijanje (kompenzacija) 2 - Otpuštanje duga 3 - Prenov (novacija) 4 - Sjedinjenje (konfuzija) 5 - NemoguĆnost ispunjenja 6 - Protek vremena, otkaz 7 - Smrt 4 - Zastarelost 1 - Opšte odredbe 2 — Vreme potrebno za zastarelost 3 - Zastoj zastarevanja 4 - Prekid zastarevanja V - Razne vrste obaveza O d e lj a k 1 - Novčane obaveze 1 - Opšte odredbe 2 - Ugovorna kamata 2 - Obaveze sa više predmeta 1 — Alternativne obaveze 2 - Fakultativne obaveze i fakultativna potraživanja . I. Fakultativne obaveze II. Fakultativna potraživanja 3 — Obaveze sa više dužnika ili poverilaca 1 - Deljive obaveze 2 - Solidarne obaveze I. Solidarnost dužnika II. Solidarnost poverilaca 3 — Nedeljive obaveze VI — Promena poverioca ili dužnika O d e lj a k 1 - Ustupanja potraživanja ugovorom (cesija) 1 - Opšte odredbe 2 - Odnos prijemnika i dužnika 3 - Odnos ustupioca i prijemnika 4 - Posebni slučajevi ustupanja potraživanja 2 - Promenadužnika 1 - Preuzimanje duga I. Opšte odredbe II. Dejstva ugovora o preuzimanju duga 2 - Pristupanje dugu 3 - Preuzimanje ispunjenja DEO DRUGI - UGOVORI VI — Prodaja O d e lj a k 1 — Opšte odredbe 2 — Sastojci ugovora o prodaji 1 — Stvar 2 - Cena 3 — Obaveze prodavca 1 — Predaja stvari I. O predaji uopšte II. Istovremeno izvršenje predaje stvari i isplate cene 2 — Odgovornost za materijalne nedostatke I. O materijalnim nedostacima uopšte II. Prava kupca Š.Garancija za ispravno funkcionisanje prodate stvari 3 - Odgovornost za pravne nedostatke (zaštita od evikcije) . 4 — Obaveze kupca 1 - Isplata cena 2 — Preuzimanje stvari 5 — Obaveza čuvanja stvari za račun saugovarača 6 - Naknada štete u slučaju raskida prodaje 7 — Slučajevi prodaje sa naročitim pogodbama 1 - Prodaja sa pravom preče kupovine 2 — Kupovina na probu 3 — Prodaja po uzorku ili modelu 4 — Prodaja sa specifikacijom 5 — Prodaja sa zadržavanjem prava svojine 6 — Prodaja sa obročnim otplatama cene VI — Razmena IX — Prodajni nalog X — Zajam 0 d e lj a k • 1 — Opšte odredbe 2 — Obaveze zajmodavca 3 — Obaveze zajmoprimca 4 — Namenski zajam XI — Zakup O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Obaveze zakupodavca 3 - Obaveze zakupca 4 — Podzakup 5 — Otućenje zakupljene stvari 6 - Prestanak zakupa HI — Ugovor o delu 0 d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 — Nadzor 3 - Zaključivanje ugovora nadmetanjem 4 — Obaveze poslenika 5 — Odgovornost za nedostatke 6 — Obaveze naručioca 7 — Rizik 8 - Pravo zaloge 9 — Prestanak ugovora HI - Ugovor o građenju O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Ugovor o graĐenju sa posebnom odredbom 3 — Odgovornost za nedostatke 4 - Odgovornost izvoĐača i projektanta za solidnost graĐevine XIV - Prevoz O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 — Ugovor o prevozu stvari 1 — Opšte odredbe 2 — Odnos pošiljaoca i prevozioca 3 — Odnos prevozioca i primaoca 4 - Odgovornost prevozioca za gubitak, oštećenje i zadocnjenje pošiljke 5 - UčešĆe više prevozioca u prevozu pošiljke 6 — Pravo zaloge 3 — Ugovor o prevozu lica XV — Ugovor o licenci O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Obaveze davaoca licence 3 - Obaveze sticaoca licence 4 — Podlicenca 5 - Prestanak ugovora XVI — Ostava 1-0 ostavi uopšte 1 - Opšte odredbe 2 - Obaveze ostavoprimca 3 - Prava ostavoprimca 4 — Posebni slučajevi ostave 2 — Ugostiteljskaostava HUV - Uskladištenje O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Skladišnica H\LL — Nalog O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Obaveze nalogoprimca 3 - Obaveze nalogodavca 4 — Prestanak naloga XIX - Komision O d e lj a k 1 — Opšte odredbe 2 - Obaveze komisionara 3 — Obaveze komitenta 4 — Založno pravo 5 — Odnosi sa treĆim licima XX — Ugovor o trgovinskom zastupanju O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Obaveze zastupnika 3 — Obaveze nalogodavca 4 - Založno pravo 5 — Prestanak ugovora XXI — Posredovanje O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Obaveze posrednika 3 - Obaveze nalogodavca XXII - Otpremanje (špedicija) 0 d e lj a k 1 — Opšte odredbe 2 — Obaveze otpremnika 3 — Obaveze nalogodavca 4 — Posebni slučajevi otpremanja 5 — Založno pravo otpremnika HHŠ — Ugovor o kontroli robe i usluge XXIV - Ugovor o organizovanju putovanja O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 — Obaveze organizatora putovanja 3 — Obaveze putnika 4 - Posebna prava i obaveze ugovornih strana .. XXV — Posrednički ugovor o putovanju XXVI - Ugovor o angažovanju ugostiteljskih kapaciteta (ugovor o alotmanu) O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Obaveze turističke agencije 3 - Obaveze ugostitelja 4 - Pravo turističke agencije da odustane od ugovora XXVI - Osiguranje O d e lj a k 1 - Zajedničke odredbe za imovinska osiguranja i osiguranja lica 1 - Opšte odredbe 2 - Zaključenje ugovora 3 - Obaveza osiguranja, odnosno ugovarača osiguranja I. Prijava okolnosti značajnih za ocenu rizika II. Plaćanje premije III. Obaveštavanje osiguravača o promenama rizika 4 - Obaveza osiguravača 5 - trajanje osiguranja 2 - Osiguranje imovine 1 - Opšte odredbe 2 - Ograničenje osiguranih rizika 3 - Nadosiguranje i ugovor sa više osiguravača 4 - Podosiguranje 5 - Prelaz ugovora i isplata naknade iz osiguranja drugome 6 - Prelaz osiguranikovih prava prema odgovornom licu na osiguravača (subrogacija) 7 - Osiguranje od odgovornosti 3 — Osiguranje lica 1 - Opšte odredbe 2 - Isključeni rizici 3 - prava ugovarača osiguranja pre nastupanja osiguranog slučaja . 4 - Osiguranje života u korist treĆeg lica XXVI - Zaloga O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Zalaganje stvari 1 - Obaveza zalogodavca 2 - Obaveze zalogoprimca 3 - Prava zlogoprimca 4 - Prestanak založnog prava 3 - Zalaganje potraživanja i drugih prava 1 - Zalaganje potraživanja 2 - Davanje u zalogu drugih prava 3 - Primena odredbi o davanju u zalogu stvari XXIX - Jemstvo O d e lj a k 1 - Opšte odredbe 2 - Odnos poverioca i jemca 3 — Odnos jemca i dužnika 4 - Regres isplatioca prema ostalim jemcima 5 - Zastarelost XXX - Upućivanje (asignacija) O d e lj a k 1 - Pojam ugovora 2 - Odnosi primaoca uputa i upućenika 3 - Odnos primaoca uputa i uputioca 4 - Odnos uputioca i upućenika 5 - Smrt i lišenje poslovne sposobnosti 6 — Uput u obliku hartije na donosioca 7 - Uput u obliku hartije po naredbi Galva XXXI - Bankarski novčani depoziti O d e lj a k 1 - Novčani depozit 2 - Ulog na štednju XXXI - Deponovanje hartije od vrednosti XXXI - Bankarski tekući računi Galva XXXIV - Ugovor o sefu XXXV - Ugovor o kreditu XXXVI - Ugovor o kreditu na osnovu zaloge hartije od vrednosti .. HHHUV - Akreditivi XXXVI - Bankarska garancija HHHGH - Primena odredaba o bankarskom poslovanju H1_ - Poravnanje DEO TREĆI - MEĐUNARODNO PRAVO U SLUČAJU SUKOBA REPUBLIČKIH ZAKONA DEO ČETVRTI - PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE REGISTAR POJMOVA

LJUBOMIR PETROVIĆ NEVIDLJIVI GETO - invalidi u Kraljevini Jugoslaviji - 1918-1941. Izdavač - Institut za savremenu istoriju, Beograd Godina - 2007 342 strana 24 cm Edicija - Biblioteka Studije i monografije ISBN - 978-86-7403-117-9 Povez - Tvrd Stanje - Kao na slici, tekst bez podvlačenja SADRŽAJ: Predgovor UVOD Teorija socijalne politike Istorija odnosa prema invalidima u svetu Institucije jugoslovenskog državnog sistema socijalne i zdravstvene zaštite SOCIJALNO-PSIHOLOŠKA POZADINA ODNOSA PREMA INVALIDIMA U JUGOSLOVENSKOM DRUŠTVU 1918-1941 Položaj invalida u jugoslovenskim zemljama do 1918. godine Zdravstvena situacija u Kraljevini Jugoslaviji između dva svetska rata kao faktor sticanja invalidnosti Jezik invalidnosti Dvostruke barijere: beli Rusi, stranci invalidi ODNOS JUGOSLOVENSKE DRŽAVE PREMA INVALIDIMA 1918-1941 Slabosti pravnog sistema socijalne zaštite ratnih invalida Državna i privatna statistika osoba sa invaliditetom kao pokazatelj podređenog socijalnog statusa Zdravstvena zaštita i klimatski oporavak Invalidske organizacije i njihov odnos prema politici EKONOMSKI ASPEKTI INVALIDNOSTI U JUGOSLAVIJI 1918-1941 Finansijska politika države i invalidskih organizacija Institucionalizacija prevoza i smeštaja invalida Državna politika zapošljavanja ratnih invalida Raspodela humanitarne pomoći Invalidsko zadrugarstvo INVALIDI RADA Socijalno zbrinjavanje invalida rada kroz istoriju Jugoslovensko iskustvo Institucija socijalnog osiguranja Invalidi rada kao korisnici socijalnog osiguranja Bratinske blagajne i druge opcije osiguranja kao vid zbrinjavanja invalida rada izvan SUZOR- ŠKOLE I OBRAZOVANJE DECE OMETENE U RAZVOJU 1918-1941 Učenici i uslovi školovanja Nastavni planovi i programi Obrazovni profil učitelja PERCEPCIJA I RECEPCIJA INVALIDNOSTI Uticaj na javno mnjenje i medijski nastupi Invalidi u sferi imaginarnog Rezime Summary Izvori i literatura Beleška o autoru `Nastojeći da istraži i izanalizira odnos između društva i invalida, opterećen s jedne strane predrasudama, nerazumevanjem, nesposobnošću i nespremnošću da se pomogne jednoj brojnoj kategoriji stanovništva, a sa druge nadanjima i razočaranjima onih koji su pomoć očekivali, autor je otvorio jedan, više nego važan i nov, a u istraživačkom smislu i izuzetno zahtevan i delikatan problem... Jedan od zaključaka koji se može izvući sa ovih stranica činilo bi saznanje da je problem invalidnosti, uključujući odnos društva i države prema njemu, jedan od najtežih testova na kojima se iskušava nivo civilizacijske zrelosti... Sagledavajući ovaj problem iz mnogih uglova, Ljubomir Petrović je ukazao na njegov značaj, postavljao brojna pitanja, davao kvalitetne odgovore i ukazivao na buduće istraživačke pravce. Njegova monografija nova je po sveobuhvatnosti pristupa, potrebna zbog saznanja koje nudi i dragocena zbog visoke stručne kulture kojom je dovedena do završetka. (Dr Mira Radojević) Dr Ljubomir Petrović je objedinio istorije invalida rata, invalida rada i dece sa posebnim potrebama u opšte istraživanje neuspeha državne socijalne politike u Jugoslaviji između dva svetska rata. Postojanje i ispoljavanje opšteg društvenog prezira, straha i predrasuda prema ljudima koji su, fizički ili psihički, bili izuzetak od slike društveno prihvatljivog zdravog čoveka, vodili su prema getoizaciji invalida... Obuhvatajući teritoriju cele bivše jugoslovenske države, autor je uspešno izbegao opasnost parcelizacije istorijske nauke i doprineo je sagledavanju istorije osoba sa invaliditetom na regionalnom nivou. Rukopis doprinosi razvoju srpske istoriografije, jer predstavlja, ne samo istoriju jedne društvene grupe, prateći procese i tokove njenog socijalnog isključivanja, već direktno uvodi srpsku istoriju u krug razvijenijih istoriografija sa tradicijom, koje se mogu pohvaliti radovima sa složenom temom istorije marginalnih društvenih slojeva. (Dr Nikola Žutić)` Ako Vas nešto zanima, slobodno pošaljite poruku.

Knjiga sadrži 300 gotovih modela obrazaca ugovora koji se koriste u svakodnevnom poslovanju. Zastupljena je kompletna ugovorna praksa iz svih oblasti. II izdanje Izdavač: Intermex, Beograd Priredio: Mladen Kosovac Povez: polutvrd Broj strana: 869 Veoma dobro očuvana. Ovaj Praktikum sadrži zbirku modela ugovora sastavljenih u skladu sa Zakonom o obligacijama i primenjenih u praksi. Modeli ugovora su samo primeri koji su pogodni da se koriste kao osnova za pravljenje konkretnih ugovora, uz neophodnu dodatnu konkretizaciju od strane stručnjaka (pravnika). Drugo, izmenjeno i dopunjeno izdanje ”VELIKOG PRAKTIKUMA” sadrži kao glavni dodatak, zbirku 18 potpuno novih ugovora koji se odnose na neke veoma značajne forme ugovaranja, koje nisu bile dovoljno obradene u prvom izdanju. Tu pre svega mislimo na oblast građevinskih ugovora (nadzidivanje, dogradnja stanova i lokala) i franšizinga (proizvodni i prometni), kao i nove ugovore o kooperaciji, pružanju usluga, konzorcijumu, istraživanju i razvoju i usvajanju novog proizvoda. Posebno ističemo primer ekskluzivnog ugovora o licenci -patentni ugovor, kao i ugovor o doradi - lohn posao. S A D R Ž A J: 1. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI (primeri ponuda za zaključivanje ugovora, odgovori na ponude, preliminarni ugovori i predugovori) 2. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O PROMETU ROBE 3. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O KOMISIONU, O KOMISIONOJ KUPOVINI I PRODAJI ROBE, O KOMISIONOJ PRODAJI VOZILA I O KOMISIONOJ PRODAJI UMETNIČKIH DELA 4. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O KUPOPRODAJI NEPOKRETNOSTI I POKRETNIH STVARI 5. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O GRAĐENJU (IZGRADNJI) PROJEKTOVANJU, IZVOĐENJU RADOVA, MONTAŽI OPREME 6. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O POSLOVNO-TEHNIČKOJ SARADNJI I DUGOROČNOJ PROIZVODNOJ KOOPERACIJI 7. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O ZAJMU, KREDITU I O UDRUŽIVANJU SREDSTAVA RADI ULAGANJA U ZAJEDNIČKO POSLOVANJE 8. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O BANKARSKOM POSLOVANJU 9. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O ULAGANJU SREDSTAVA STRANIH FIRMI U DOMAĆA PREDUZEĆA, O ZAJEDNIČKOM ULAGANJU SREDSTAVA IZMEĐU DOMAĆIH I STRANIH FIRMI, O OSNIVANJU ZAJEDNIČKOG - MEŠOVITOG PREDUZEĆA U INOSTRANSTVU, O OSNIVANJU PREDSTAVNIŠTVA I O OSNIVANJU I POSLOVANJU MEŠOVITE BANKE 10. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O LICENCAMA 11. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O PREVOZU I ŠPEDICIJI 12. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O OSTAVI, USKLADIŠTENJU I KONSIGNACIJI 13. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O ZAKUPU POSLOVNIH PROSTORIJA, STANOVA, MAŠINA, VOZILA, STVARI I ZEMLJIŠTA 14. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O LIZINGU 15. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA O PRIVREDI O TURIZMU I UGOSTITELJSTVU, O KORIŠĆENJU (DAVANJU) KREDITA ZA IZLET U INOSTRANSTVO, O DAVANJU KREDITA ZA KORIŠĆENJE GODIŠNJEG ODMORA, O KORIŠĆENJU UGOSTITELJSKIH USLUGA, O KORIŠĆENJU TURISTIČKIH OBJEKATA (TIME SHARING) 16. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O POSREDOVANJU, ZASTUPANJU I PUNOMOĆJU 17. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O ASIGNACIJI, O CESIJI, O PREUZIMANJU I OPROŠTAJU DUGA 18. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O RADU, O DELU, O ISTRAŽIVAČKO - RAZVOJNOM PROJEKTU, O IZRADI PROTOTIPA ZA OSVAJANJE I RAZVOJ NOVOG PROIZVODA I O REGULISANJU ODNOSA IZMEĐU PREDUZEĆA I RADNIKA POVODOM TEHNIČKOG UPAREĐENJA 19. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O IZDAVANJU I ŠTAMPANJU AUTORSKIH DELA, O ANGAŽOVANJU AUTORA DA SAČINI RUKOPIS ZA IZDAVANJE KNJIGE, O RECENZIJI AUTORSKOG DELA, O PREVODU DELA I O PRODAJI STRUČNE LITERATURE IZDAVAČA 20. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O POSLUZI I USLUZI, O ZAMENI-RAZMENI 21. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O DAVANJU LOVIŠTA NA GAZDOVANJE, O DAVANJU NA PRIVREMENO KORIŠĆENJE SREDSTVA BEZ NAKNADE, O DAVANJU NA KORIŠĆENJE GRAĐEVINSKOG ZEMLJIŠTA ZA IZGRADNJU STAMBENE ZGRADE ILI DRUGOG OBJEKTA, O DAVANJU SREDSTAVA RADI POMAGANJA (SPONZORSTVO) 22. OBRASCI I PRIMERI UGOVORA U PRIVREDI O TRAJNOJ SARADNJI U OBLASTI POLJOPRIVREDE IZMEĐU ZEMLJORADNIČKE ZADRUGE, ILI DRUGIH PROIZVODNIH ORGANIZACIJA, I ZEMLJORADNIKA KAO KOOPERANATA (K-145)

Kao na slikama Lepo očuvano 1991 Sa 35 plovnih karata Dunava Miloš Đonić Radomir Ječinac Dunav (hrv. Dunav, slč. Dunaj, ukr. Дунай, rum. Dunărea, mađ. Duna, tur. Tuna, nem. Donau, sloven. Donava, engl. Danube) je druga reka po dužini u Evropi nakon Volge. Izvire na planini Švarcvald u Nemačkoj od svojih izvorišnih krakova Breg i Brigah kod grada Donauešingena. Dunav je dugačak oko 2850 km, protiče kroz nekoliko centralnoevropskih glavnih gradova, pre nego što se ulije u Crno more kroz deltu Dunava u Rumuniji i Ukrajini. Dunav je u istoriji bio jedna od najstalnijih granica Rimskog carstva. Reka protiče kroz, ili čini granicu 10 država: Nemačku, Austriju, Slovačku, Mađarsku, Hrvatsku, Srbiju, Rumuniju, Bugarsku, Moldaviju i Ukrajinu. Izvor[uredi | uredi izvor] Mesto na kome Breg i Brigah grade Dunav Dunav počinje od Donauešingena gde se spajaju dve manje reke Breg i Brigah pa odatle nosi naziv Donau. Međutim na mermernoj ploči u Firstenberškom parku kod Donauešingena, koja je mnogo starija od monografskog zapisa mesta, na samom vrelu reke Brigah (slika), piše: CAPUT DANUBII, tj. Glava Dunava. Dužina Dunava kroz Srbiju iznosi 588 km. Etimologija[uredi | uredi izvor] Njen latinski naziv je Danubius. Etimološki se radi ο kovanici (k), koja proističe od reči Διος-Ζευς (Dios-Zevs), čiji je bukalički oblik Δαν, Ζαν (Dan, Zan), sve izvedeno od korena δι, δίος (di, dios)-sjajan, „sjaj nebeski“. U mitologiji, Zevs ili Dias je Hronov i Rejin sin, kralj bogova i ljudi, bog neba i začetnik svih prirodnih pojava. Genitiv od Δαν (Dan) je Δανου (Danou). Drugi član imena Danubius je bius koji je proizišao od reči βίος bios, latinski vivus, tj. život, posebno ljudski život. Hidrografija[uredi | uredi izvor] Sliv Dunava je jedan od najvećih u Evropi Dunav je jedina velika evropska reka koja teče od zapada prema istoku. Nakon puta od 2850 km[1] reka se uliva u Crno more u području delte Dunava (4 300 km²) u Rumuniji i Ukrajini. Za razliku od ostalih reka, dužina Dunava meri se od ušća do izvora, a polaznom tačkom smatra se svetionik u Sulini na Crnom moru. Sliv Dunava ima površinu od 805.000 km²[1]. Pritoke koje se nalaze većinom u Alpima ulivaju se s desne strane. Od izvora do ušća, najveće pritoke Dunava su: Iler sa 70 m³/s Leh sa 200 m³/s Nab sa 49 m³/s Altmil sa 17 m³/s Izar sa 174 m³/s In sa 163 m³/s Traun sa 150 m³/s Ens sa 195 m³/s Morava sa 108 m³/s Raba sa 63 m³/s Vah sa 152 m³/s Hron sa 55 m³/s Ipelj sa 22 m³/s Šio, iz Balatona, Drava sa 577 m³/s Tisa sa 794 m³/s Sava sa 1 564 m³/s Tamiš sa 47 m³/s Velika Morava sa 232 m³/s Mlava sa 37 m³/s Timok sa 31 m³/s Žiu sa 86 m³/s Iskar sa 54 m³/s Olt sa 174 m³/s Jantra sa 47 m³/s Arđeš sa 73 m³/s Jalomica sa 45 m³/s Siret sa 240 m³/s Prut sa 110 m³/s Geologija[uredi | uredi izvor] Poniranje Dunava u Nacionalnom parku Gornji Dunav; suvo korito reke najčešće tokom letnjih meseci (Donauversickerung) Geološki gledano Dunav je mnogo stariji od Rajne čiji uticajni sliv parira dunavskom u istočnoj Nemačkoj. Budući da je Rajna jedina alpska reka koja teče severno prema Severnom moru, može se povući nevidljiva crta koja razdvaja delove istočne Nemačke i koja se ponekad naziva Evropsko razvođe. Pre zadnjeg ledenog doba u pleistocenu, Rajna je izvirala u jugozapadnom delu Švarcvalda, a vode s Alpa koje danas ulaze u Rajnu su tekle u izvorni Dunav (Urdonau). Delovi ove bivše reke koja je bila puno veća od današnjeg Dunava mogu se videti u kanjonima Švapske Jure. Nakon formiranja erozijom gornje rajnske doline, većina alpskih voda je počela teći u Rajnu, zbog čega je današnji gornji Dunav mnogo manji od prijašnjeg. Budući da Švapsku Juru karakteriše porozni krečnjak i budući da je razdaljina položaja Rajne niža od razdaljine položaja Dunava, podvodne reke odnose mnogo vode iz Dunava u Rajnu. Tokom leta, kad je u Dunavu malo vode, reka zna potpuno nestati u podzemne kanale na dva mesta u Švapskoj Jurij koja se nazivaju Donauversickerung, tj. nestajanje Dunava. Voda se vraća na površinu 12 km južno od Ahtopfa, severno od Bodenskog jezera čime ulazi i u Rajnu. Budući da ogromne količine podvodne vode nagrizaju krečnjak, pretpostavlja se da će gornji tok Dunava jednog dana i potpuno nestati u korist Rajne. Geografija[uredi | uredi izvor] Razglednica Svetionici na ušću Tamiša u Dunavu. Početak Dunava čine dve rečice u Švarcvaldu, Breg i Brigah. Izvor Brega je blizu Furtvangena, na 1.078 m visine. Budući da ova rečica prelazi duži put, geografski se smatra izvorom Dunava. Dve rečice spajaju se u Donauešingenu gde se, u parku dvorca, nalazi fontana iz 19. veka zvana „Donauquelle“ koja simbolizuje službeni izvor reke.[2] Dunav iz Baden-Virtemberga, gde prolazi kroz Sigmaringen i Ulm, ulazi preko Bavarske (Regenzburg i Pasau) u severnu Austriju (prolazeći kroz Linz i Beč), pa kroz jug Slovačke gde prolazi kroz Bratislavu, prelazi preko Mađarske (kroz Budimpeštu) od severa prema jugu i ulazi u istočnu Hrvatsku (prolazeći kraj Vukovara) i severnu Srbiju. Prolazeći kroz Novi Sad i Beograd, reka kasnije stvara granicu između Srbije i Rumunije, pa kasnije i između Rumunije i Bugarske, nakon čega se uliva u Crno more u Rumuniji, stvarajući veliku deltu na granici s Ukrajinom. Republika Moldavija je 1990. godine, dobila pristup na otprilike 300 m leve obale reke kod Giurgiliestja (između gradova Galac i Reni). Putnički hidrogliser `Meteor` na Dunavu na liniji Bratislava - Beč 2013. godine. U doba SFRJ, ovi hidrogliseri saobraćali su od Beograda do Tekije. Danas se proizvodi i koristi za rečni saobraćaj nova generacija putničkih hidroglisera.[3] Delta Dunava je zaštićena prirodna regija u Rumuniji i Ukrajini gde se nalazi šuma Letea. Deltu je Unesko označio kao svetsku baštinu 1991. godine. Rumunija koja je 1984. godine, otvorila kanal od 64 km od Černavode do Crnog mora, čime je skratila put od 400 km, izrazila je zabrinutost zbog ekoloških posledica izgradnje kanala Dunav-Crno more s ukrajinske strane. Udeo pojedinih zemalja u dunavskom slivu je sledeći: Udeo dunavskih zemlja Zemlja ukupna dužina desna obala obe obale leva obala km % Dužina toka km % km % dužina toka Nemačka 687,00 658,6 23 2888,77–2230,20 658,6 36 687,0 24 2888,77–2201,77 Austrija 357,50 357,5 12 2230,20–1872,70 321,5 18 321,5 11 2201,77–1880,26 Slovačka 172,06 22,5 1 1872,70–1850,20 22,5 1 172,1 6 1880,26–1708,20 Mađarska 417,20 417,2 14 1850,20–1433,00 275,2 15 275,2 10 1708,20–1433,00 Hrvatska 137,50 137,5 5 1433,00–1295,50 6,0 4 6,0 4 1433,00-1427,00 Srbija 587,35 449,9 16 1295,50–845,65 220,5 12 358,0 12 1433,00–1075,00 Rumunija 1075,00 374,1 13 374,10–0,00 319,6 18 1020,5 35 1075,00–134,14 79,63–0,00 Bugarska 471,55 471,6 16 845,65–374,10 0,0 0 0,0 0 Moldavija 0,57 0,0 0 0,0 0 0,6 0 134,14–133,57 Ukrajina 53,94 0,0 0 0,0 0 53,9 2 133,57–79,63 Panoramska fotografija Dunava slikana u Ritopeku. Panoramska fotografija Dunava slikana u Zemunu. Dunav u antičkoj književnosti[uredi | uredi izvor] Tacit kaže da Dunav izvire na laganim, blagim padinama planine Abnobe, prolazi kroz mnoge narode, i najzad se, u šest rukavca, probija u Crno more, a sedmi rukavac se gubi u močvarama. Abnoba je današnji Švarcvald. Na pitanje gde je izvor Dunava, stari geografi su davali različite odgovore; uostalom, ni danas nije sasvim jasno, jer voda iz „izvora Dunava“ u Donauešingenu ne teče dalje samostalno, već se uliva (podzemnim kanalom) u reku Brigah. Tok reke Dunav Po Herodotu, gornji deo ove reke, od Timoka do izvora zvao se Δανουβιος (Danouvios), dok je donji deo Ιστρος (Istros). Ova onomastika je takođe kovanica od reči `ιςτια ili `εστία (istia ili estia)-ognjište, što znači na ognjištu gostoljubivo primiti ili hraniti i drugog člana ili dela, od reči ρεο, ροος, ρους (reo, roos, rous)-struja, reka, lat. rivus. Danubius dakle znači Zevsova, reka života, „božanska reka“, odnosno „kraljica svih reka“. Istovetan je i značaj imena Istros, reka hraniteljica. Iz ovoga se može zaključiti da je Dunav personifikacija boga Diosa ili Zevsa u gornjem toku, posebno Srednjeg Podunavlja, dok je Istros personifikacija boginje Hestije, najstarije Hronove i Rejine kćeri. Hestija je jedno od dvanaest olimpskih božanstava i personifikacija vatre na ognjištu, što asocira na ognjišta Lepenskog Vira. Zevs joj je dodelio počasno mesto u središtu svake kuće, kao i u svim hramovima, gde su joj prinošene žrtve. Zevsa-Diosa (Dunav) hrane i snabdevaju nektarom i ambrozijom mnogobrojne rečne lepotice-nimfe tj. pritoke sa leve i desne strane, a to su pritoke Srednjeg Podunavlja. Režim plovidbe[uredi | uredi izvor] Glavni članak: Međunarodno rečno pravo Režim plovidbe do Prvog svetskog rata[uredi | uredi izvor] Načela o slobodi plovidbe na međunarodnim rekama, doneta na Bečkom kongresu 1815, primenjena su na Dunav Pariskim ugovorom iz 1856. Da bi se obezbedila primena ovih načela, Pariski ugovor predvideo je formiranje dveju komisija: privremene, pod nazivom Evropska komisija čiji je mandat imao da traje dve godine, i stalne, Pribrežne komisije. U Evropsku komisiju ušli su predstavnici velikih sila: Francuske, Austrije, Velike Britanije, Pruske, Rusije, Pijemonta i Turske i njena nadležnost prostirala se od ušća Iskara. U Pribrežnu komisiju ušli su predstavnici Austrije, Bavarske, Turske i Virtemberga, kao i komesari triju podunavskih kneževina — Vlaške, Moldavije i Srbije, čije je naimenovanje odobravala Porta. Nadležnost ove komisije prostirala se na ceo plovni tok Dunava.[4] Evropskoj komisiji stavljeno je u zadatak raščišćavanje delte Dunava, kako bi se omogućila plovidba za veće brodove, a Pribrežna komisija imala je zadatak da donese pravila o plovidbi, rečnoj policiji, da otkloni sve smetnje koje onemogućavaju primenu načela Bečkog kongresa, i da nakon dve godine preuzme sve poslove iz nadležnosti Evropske komisije. Međutim, Pribrežna komisija potisnuta je u pozadinu, a Evropskoj komisiji stalno je produžavan mandat i proširivana nadležnost. Na taj način Evropska komisija postala je stalno telo koje je imalo pravo da donosi uredbe, naplaćuje takse, vrši policijski nadzor, zaključuje zajmove, kažnjava prestupe; imala je svoju zastavu, a njeni članovi uživali su diplomatski imunitet. Velike sile obezbedile su na taj način sebi kontrolu i pravo neposrednog upravljanja, čime su grubo povređena prava pribrežnih država.[4] Rešenje dunavskog pitanja u to vreme odražavalo je u osnovi političke odnose u Evropi. Pariskim kongresom okončan je Krimski rat, u kome su se sukobile oprečne imperijalističke težnje velikih sila po pitanju Balkana i Podunavlja. Rusija je potisnuta sa Dunava, a čak je i njeno pravo na Crnom moru bilo ograničeno, budući da joj je zabranjeno da tu drži svoju ratnu mornaricu i da održava i izgrađuje vojna utvrđenja. S druge strane, politički i ekonomski uticaj Austrije sve se više osećao, ne samo na Dunavu, nego i u pojedinim oblastima Balkana. Konačno treba istaći »da je Engleska nastojala da učvrsti svoj politički uticaj u Podunavlju i na taj način olakša postepeno ekonomsko prodiranje u te zemlje«. Pribrežne zemlje, pre svega Rumunija i Srbija, bile su isuviše slabe da se suprotstave pritisku velikih sila, odnosno zaštite svoja suverena prava. Prema tome, politički momenti igrali su presudnu ulogu u rešavanju dunavskog pitanja u to vreme.[5] U Srbiji se pored Dunava nalazi sedam tvrđava: Bač, Petrovaradin, Beogradska tvrđava, Smederevska tvrđava, Ram, Golubac i Fetislam (Kladovo).[6] Režim plovidbe između dva rata[uredi | uredi izvor] Dunavsko prostranstvo sa zapadne strane od Donjeg Milanovca, 2005. Režim plovidbe između dva rata bio je regulisan ugovorima o miru iz 1919. i 1920. i definitivnim statutom Dunava od 23. jula 1921. godine. U pogledu pravnog regulisanja, svi ovi akti su samo sankcionisali odredbe Pariskog ugovora iz 1856, pa i proširili prava velikih sila. Međutim, sa političke strane, situacija je iz temelja izmenjena. Simultana propast Austro-Ugarske, carske Rusije i Otomanske imperije, dovela je zapadnoevropske sile u dominirajuću poziciju na Dunavu.[7] Statut je garantovao slobodu plovidbe na Dunavu od Ulma do ušća za sve brodove, bez obzira čiju zastavu nose, i to ne samo na Dunavu, no i njegovim pritokama Moravi i Taji, na delu koji čini granicu između Austrije i Čehoslovačke, Dravi od Barča, Tisi od Samoša i Morišu od Arada, kao i na plovnim kanalima koji bi se u budućnosti eventualno izradili.[7] Uprava nad Dunavom bila je poverena dvema komisijama: Evropskoj, koja je imala ista ovlašćenja kao i pre Prvog svetskog rata, i Međunarodnoj dunavskoj komisiji. U Evropsku komisiju ušle su Engleska, Italija, Francuska i Rumunija, a odstranjene su pobeđena Nemačka i Rusija. Ova komisija imala je široka zakonodavna, sudska, administrativna i finansijska ovlašćenja, te je njoj bilo i povereno obezbeđenje slobode plovidbe. Nadležnost ove komisije prostirala se od Braile do mora.[7] Međunarodnu dunavsku komisiju sačinjavali su predstavnici pribrežnih država, kao i predstavnici Francuske, Velike Britanije i Italije. Njena nadležnost prostirala se od Ulma do Braile, ali njena uloga svodila se uglavnom na pravo nadzora. Dunavski statut iz 1921. izmenjen je Sinajskim sporazumom od 18. avgusta 1938, a nešto kasnije upotpunjen Bukureškim ugovorom od 1. marta 1939. Ova dva ugovora izmenila su u osnovi režim plovidbe, i to na način suprotan slovu Statuta it 1921. Reviziju Statuta uslovile su tadašnje političke krize u Evropi.[8] Vekovne težnje Nemačke prodora na Istok (Drang nach Osten) posle okupacije Austrije 1938. izgledale su Trećem nemačkom rajhu blizu ostvarenja. Maja meseca 1938. Nemačka je donela zakon kojim je predvidela amelioraciju i izgradnju kanala koji bi spajao Rajnu i Dunav. Istovremeno je predviđeno da se Dunav osposobi za plovidbu od mađarske granice. Ceo taj plan trebalo je da bude završen do 1945. godine. Na međunarodnom planu Nemačka je istupila sa parolom »Dunav podunavskim narodima«. Rumunija, već odavno nezadovoljna svojom ulogom u Evropskoj komisiji pridružila se revizionističkoj politici. U borbi oko grupacije dvaju tabora pred Drugi svetski rat, odnosno pridobijanja pojedinih zemalja, Velika Britanija i Francuska pristale su konačno na zahtev Rumunije. Kao rezultat toga došlo je do potpisivanja Sinajskog sporazuma. Rumunsko ministarstvo inostranih poslova izdalo je tim povodom saopštenje u kome se ističe da Statut od 1921. nije bio u skladu sa suverenošću Rumunije, pa je otuda zamenjen Sinajskim sporazumom. Evropska dunavska komisija i njeni službenici, u smislu člana 1. navedenog sporazuma, prestali su da vrše svoja prava, a sama Komisija je izgubila nadležnost po nizu administrativnih pitanja.[9] Nekoliko meseci posle toga 1. marta 1939, potpisan je u Bukureštu Sporazum o prijemu Nemačke u Evropsku dunavsku komisiju i pristupanju Nemačke i Italije Sinajskom sporazumu. Revizija Statuta iz 1921. izvršena je suprotno njegovim izričitim odredbama, naročito članu 42, koji predviđa da Statut može biti revidiran samo na zahtev dve trećine država potpisnica. Takav postupak izazvao je reakciju niza zemalja, međutim, zvaničan protest potekao je jedino od Jugoslavije, koja je u svojoj noti od 12. aprila 1939. godine istakla da Sinajski i Bukureški sporazum predstavlja za nju, res inter alios acta.[9] Jula meseca 1940. na osnovu ultimatuma Sovjetskog Saveza, Rumunija je predala Besarabiju Sovjetskom Savezu, koji je na taj način postao pribrežna država. Nešto kasnije potpisan je u Beču Protokol o učešću Sovjetskog Saveza u administraciji gornjeg toka Dunava. U toku Drugog svetskog rata punu kontrolu nad Dunavom imala je Nemačka.[9] Potrebno je konačno ukazati na činjenicu da je u periodu između dva rata, a posebno u godinama neposredno pre Drugog svetskog rata, promet na Dunavu daleko zaostajao za prometom na drugim evropskim rekama, što je bila posledica prirodnih prepreka koje nisu mogle biti otklonjene usled političkih sukoba.[9] Režim plovidbe posle Drugog svetskog rata do danas[uredi | uredi izvor] Skela Begeč-Banoštor. Regulisanje plovidbe na Dunavu posle Drugog svetskog rata ušlo je u krug pitanja od prvorazrednog značaja. U članu 34. ugovora o miru sa Bugarskom, čl. 38. sa Mađarskom, čl. 36. sa Rumunijom istaknuto je da će plovidba na Dunavu biti otvorena za trgovinu svih zemalja. Isto načelo došlo je do izražaja i u Rezoluciji Ekonomsko-socijalnog saveta Ujedinjenih nacija od 28. januara 1947. godine. Na zasedanju ministara spoljnih poslova velikih sila, održanom u Njujorku decembra 1946, izdata je zajednička deklaracija u kojoj se predlaže sazivanje konferencije koja bi regulisala pitanje plovidbe na Dunavu. Poziv je upućen svim pribrežnim zemljama: Sovjetskom Savezu, Ukrajini, Bugarskoj, Rumuniji, Jugoslaviji, Čehoslovačkoj i Mađarskoj, kao i trima velikim silama SAD, Velikoj Britaniji i Francuskoj. Na konferenciji koja je održana u Beogradu, jula-avgusta 1948, pojavila su se razmimoilaženja između učesnika. Zapadne sile izašle su sa tezom da je Statut iz 1921. na snazi te da ga je moguće menjati samo saglasnošću svih država potpisnica. Nasuprot tome, predstavnici prebrežnih država tvrdili su da Statut iz 1921. nije na snazi te da konferencija ima carte blanche i pravo da reguliše dunavski problem nezavisno od dotadašnjih pravnih akata. Ukazali su pri tome da je Statut izmenjen bez saglasnosti država potpisnica i drugo, da je Statut u suprotnosti sa odredbama Završnog akta Bečkog kongresa. Prava koja su velike sile stekle Statutom iz 1921, a ranije Pariskim ugovorom, vodila su prvenstveno računa o interesima velikih sila, a ne i interesima pribrežnih država. Prihvatanjem načela slobode plovidbe na međunarodnim rekama, međunarodna zajednica pošla je od ekonomskih momenata i potreba međunarodne trgovine. Međutim, velike sile, kroz svoj položaj u komisijama, koristile su ta prava, u velikoj meri, u cilju političke dominacije. Na Beogradskoj konferenciji, 18. avgusta 1948. usvojena je Konvencija o režimu plovidbe na Dunavu, na bazi predloga koji je na samoj konferenciji podneo Sovjetski Savez, uz neke manje ispravke. Konvenciju su potpisale: Bugarska, Čehoslovačka, Rumunija, Jugoslavija, Mađarska, SSSR i Ukrajina, a naknadno 1960. prišla je Austrija, koja je na konferenciji bila samo posmatrač, budući da u to vreme nije bio rešen njen posleratni status. SAD su glasale protiv konvencije, a predstavnici Francuske i Velike Britanije odbili su da učestvuju u glasanju, ističući da Statut iz 1921. smatraju još uvek važećim. Savezna Republika Nemačka je jedina podunavska zemlja koja nije bila članica Konvencije iz 1948, sve do rušenja Berlinskog zida i raspada Istočnog bloka. Osnovna načela Konvencije iz 1948.[uredi | uredi izvor] Polazeći od potrebe jačanja ekonomskih i kulturnih veza između država, konvencija u čl. 1. proklamuje načelo slobode za državljane, trgovačke brodove i robu svih država »na bazi ravnopravnosti, u pogledu lučkih i plovidbenih taksi, kao i u pogledu uslova trgovačke plovidbe«. S druge strane, vodeći računa o interesima pribrežnih zemalja i njenim suverenim pravima, Konvencija zabranjuje plovidbu ratnih brodova nepribrežnih zemalja. Što se tiče plovidbe ratnih brodova podunavskih zemalja, oni mogu ploviti samo u svojim teritorijalnim vodama, a u tuđe vode mogu uploviti samo uz prethodnu saglasnost odnosne države. Na taj način načelo slobode plovidbe, u čijem osnovu leži ideja o sveopštem ekonomskom interesu, dovedena je u sklad sa potrebama bezbednosti pribrežnih država. Režim ustanovljen pomenutom Konvencijom, za razliku od režima koji je važio u periodu između dva rata, odnosi se samo na plovni deo Dunava od Ulma do Crnog mora, a u delti samo na rukavac Suline, a ne i na celu deltu, niti na pritoke Dunava. Stalo se pri tome na stanovište da plovni putevi koji spajaju samo dve zemlje nisu od posebnog, opšteg interesa pa ih otuda treba rešavati na bazi dvostranih ugovora. Tako je, na primer, 1955. Jugoslavija zaključila sporazum sa Mađarskom o plovidbi rekom Tisom. Pravo kabotaže, »mesni promet, pilotaža« rezervisano je isključivo za pribrežne zemlje. Strani brodovi koji plove Dunavom imaju pravo ulaska u luke, istovara i utovara robe, ukrcavanja i iskrcavanja putnika, samo na osnovu propisa odnosne pribrežne zemlje. Sanitarnu, carinsku i policijsku službu na Dunavu vrše podunavske zemlje. Značaj Dunava za unutrašnju plovnu mrežu Srbije[uredi | uredi izvor] Beograd, ušće Save u Dunav Riječni saobraćaj kod nas, a u svijetu transport na unutrašnjim plovnim putevima ili unutrašnja plovidba, je veoma značajan vid transporta tereta, dok je njegova uloga neznatna u prevozu putnika u odnosu na druge kopnene vidove putničkog saobraćaja i transporta. S tim u vezi, u ovom radu ćemo se skoncentrisati uglavnom na doprinos Dunava na povezivanje bitnih luka i industrijskih centara i njegov doprinos transportu tereta. Kao što je poznato, veći dio industrije, privrednih i uslužnih djelatnosti duguje mnogo za svoj opstanak i progres niskim troškovima dobijanja sirovina, reprodukcionih materijala, energije, kontejnera i drugih jediničnih tereta. Neke industrijske grane mogu jedino izaći na tržište preko unutrašnjeg vodnog transporta, jer su drugi vidovi transporta neprihvatljivi (npr. građevinska industrija, rudarstvo, metalurgija, hemijska i naftna industrija itd.). Dunav je za Srbiju zamjena za more i rijeka od najvećeg značaja. U prvom dijelu ovog rada ćemo se skoncentrisati na opšte karakteristike riječnog brodarstva Srbije, kao i flote Srbije i razmotriti postojeće podatke o njima. Dalje u radu opisaćemo mrežu unutrašnjih plovnih puteva Srbije, sa posebnim akcentom na karakteristike Dunava. U trećem dijelu ovog rada razmotrićemo kvantitativno značaj plovnog puta u Srbiji za transport robe i putnika. U poslednjem dijelu ovog rada opisaćemo odnos Prostornog Plana Republike Srbije prema Podunavlju. Rečno brodarstvo Srbije[uredi | uredi izvor] Opšta razmatranja položaja rečnog brodarstva Srbije u evropskom okruženju[uredi | uredi izvor] Flota na evropskim unutrašnjim plovnim putevima obuhvata 38400 plovnih jedinica nosivosti oko 2800000 t krajem 20. vijeka. Flota na Rajni i Dunavu obuhvata najveći broj plovila, ali ona nije podjednako raspoređena između obalskih država. Oko polovine flote po tonaži na Rajni pripada Holandiji, četvrtina Njemačkoj, a ostatak čine flote Belgije, Francuske i Švajcarske. Na Dunavu, Rumunija poseduje najveću flotu (33,8%), Ukrajina (25%), dok se ostali deo deli između Srbije, Bugarske, Slovačke, Mađarske i Austrije. Hrvatska i Nemačka imaju neznatno učešće. Analiza dunavske flote po nosivosti pokazuje da se 75% brodova po nosivosti nalazi u granicama između 1000 i 3000 t. U okviru ove grupe jedna trećina se odnosi na brodove između 1500 i 2000 t. Druga grupa, naviše zastupljena po nosivosti, obuhvata plovila između 1000 i 1500 t. Dunavska flota Austrije, Bugarske, Njemačke, Rumunije i Slovačke obuhvata brodove veće nosivosti nego flota Srbije i Mađarske. Više od 40% ukupne flote na Dunavu se može koristiti na kanalu Majna – Dunav u pogledu dimenzije brodova, potisnica i komora brodskih predvodnica. Analiza rajnske flote po nosivosti u poređenju sa dunavskom flotom pokazuje da je prosječna nosivost plovila na Rajni relativno manja. Nosivost brodova na Rajni obuhvata preko 30% brodova nosivosti do 1000 t i 57% brodova između 1000 t i 3000 t. Značajna razlika postoji između vidova eksploatacije ili načina korištenja prevoznih sredstava između Rajne i Dunava. Sistem tegljenja više postoji na Rajni. Motorni teretnjaci danas čine 25% flote na Rajni. Na Dunavu, sistem potiskivanja se brzo širio poslednjih decenija, ali nije u potpunosti zamijenio sistem tegljenja, jer sistem tegljenja i dalje obuhvata 25% dunavske flote po nosivosti. Sistem potiskivanja dominantan na Dunavu sa učešćem od 63%, dok je učešće motornih teretnjaka izuzetno malo sa oko 10% u odnosu na ukupnu nosivost dunavske flote. Broj riječnih brodarstava u zemljama Eu prelazi 10 hiljada, od kojih 95% posjeduje samo jedan ili dva broda. Mala brodarstva čine kičmu evropske unutrašnje plovidbe i njihovo učešće je stabilno u dugoročnom periodu. Na Dunavu, u zemljama Jugoistočne Evrope je potpuno obrnuta situacija. Ove zemlje, uključujući Srbiju, imaju uglavnom jednu veliku kompaniju koja posjeduje veliku flotu i uživa pravo relativne zaštite u domaćoj i međunarodnoj razmjeni. Međutim, u većini podunavskih zemalja ove kompanije su se transformisale u manja brodarstva, a pored njih postoji i veći broj privatnih i mješovitih kompanija. U Evropi ne postoji jedinstveno tržište za riječno brodarstvo uprkos fragmentima u raznim riječnim basenima i kanalskim vezama. Flota na unutrašnjim plovnim putevima Srbije[uredi | uredi izvor] Riječna flota Srbije redovno je uništavana ratom i raznim ekonomskim situacijama. Ona nije obnavljana u normalnim prirodnim fazama razvoja sa novoizgrađenim brodovima, već na razne druge načine : reparacije, nabavka plovnih brodova, rekonstrukcija starih plovila itd. Međutim i pored ovakve situacije, Srbija je uvijek bila na jednom od prva tri mjesta sa Rumunijom i Ukrajinom, mjereno prema dužinama plovnog puta, brojem i nosivošću svoje flote. U zavisnosti od tehnologije prevoženja postojeća riječna flota Srbije se može podijeliti na sledeći način: Sistem potiskivanja koji obuhvata potiskivače i sastave potisnica Sistem tegljenja koji obuhvata tegljače i sastave ili povorke tegljenica Sistem samohodnih teretnjaka koji obuhvata motorno teretne brodove ili motorne teretnjake Kombinacije navedenih sistema koje obuhvataju motorni teretnjak ili brod sa potisnicama ili tegljenicama u sastavu Mreža unutrašnjih plovnih puteva Srbije[uredi | uredi izvor] Unutrašnji plovni putevi Srbije pripadaju Dunavskoj mreži unutrašnjih plovnih puteva u Evropi. Mrežu ovih plovnih puteva čine rijeke: Dunav, Sava i Tisa kao plovne saobraćajnice, Tamiš i Begej kao manje plovne rijeke i mreža plovnih kanala Dunav – Tisa – Dunav ukupne dužine oko 1677 km. Mreža unutrašnjih plovnih puteva Srbije obuhvata prirodne i vještačke plovne puteve (kanalski sistem Dunav – Tisa – Dunav). Glavni međunarodni plovni put u Srbiji je rijeka Dunav, čije se učešće u obimu prometa transporta tereta mijenja između 80-90% godišnje u odnosu na ostale unutrašnje plovne puteve Srbije.