TEČAJ IZ TEHNOLOGIJE PLINSKOG AUTOGENOG SVARIVANJA I REZANJA I DIO Stanje kao na slikama.. Potpis na predlistu,par fleka i podvlačenja grafitnom. Izdanje 1947 godine,86 strana 1

61272) LASER fizikalne osnove, konstrukcija i primjena, Stjepan Lugomer , Mladen Stipančić , Svjetlost Sarajevo 1977 , I. UVOD 1.1. Neka svojstva svjetlosti 1.2. Atom kao kvantni sistem II. EMISIJA I APSORPCIJA SVJETLOSTI 2.1. Spontana emisija 2.1.1. Oblik i širina spektralne linije 2.1.2. Doplerovo širenje 2.2. Inducirana apsorpcija 2.3. Inducirana emisija 2.4. Populacijska inverzija 2.4.1. Populacijska inverzija u sistemu sa dva nivoa 2.4.2. Populacijska inverzija u sistemu sa tri nivoa 2.4.3. Populacijska inverzija u sistemu sa četiri nivoa III. PONAŠANJE ELEKTROMAGNETSKIH VALOVA U ŠUPLJINI 3.1. Opći tip šupljine 3.2. Fabry-Perot šupljina IV. PRAG LASERSKE AKCIJE 4.1. Struktura laserskih oscilacija V. SVOJSTVA LASERSKIH REZONATORA I GENERIRANJE JEDNO- FAZNE VALNE FRONTE 5.1. Konfiguracije rezonatora 5.1.1. Plan-paralelni rezonator 5.1.2. Zrcala velikog radijusa 5.1.3. Konfokalni rezonator 5.1.4. Sferički rezonator 5.1.5. Konkavno-konveksni rezonator 5.1.6. Hemisferički rezonator VI. PODJELA LASERA VII. PLINSKI LASER 7.1. Plinski izboj 7.2. Karakteristike cijevi plinskog lasera 7.3. Atomski laser 7.3.1. He-Ne laser 7.3.2. Cs laser 7.4. Ionski laser 7.4.1. Ar ionski laser 7.5. Molekularni laser. 7.5.1. Pobudivanje molekula 7.5.2. Elektronska stanja molekula 7.5.3. Vibracijska stanja molekula 7.5.4. Rotacijska stanja molekula 7.5.5. Rotacijsko-vibracijski spektri 7.6. CO, laser 7.6.1. Vibracijsko-rotacijski prijelazi u CO, 7.6.2. Princip pobuđivanja C*O_{2} molekula 7.6.3. Selektivno pobuđivanje CO, molekula 7.6.4. Konstrukcija C*O_{2} - N_{2} lasera 7.6.5. CO laseri velike snage 7.7. N, laser 7.8. Kemijski laser VIII. ČVRSTI LASER 8.1. Grada čvrstih tijela 8.2. Neka optička svojstva čvrstog tijela 8.3. Optičko pumpanje 8.4. Laseri na kristalima. 8.4.1. Rubinski laser 8.4.2. Rubinski laser,,gigantskih` pulseva 8.4.3. Drugi kristalni laseri 8.5. Laseri na amorfnim tijelima 8.5.1. Luminiscentna svojstva stakala 8.6. Poluvodički laser 8.6.1. Karakteristike poluvodiča 8.6.2. pn spoj 8.6.3. Injekcioni laser IX. TEKUĆI LASER 9.1. Laseri na helatima 9.2. Laseri na organskim bojama X. MANIPULIRANJE LASERSKIM SNOPOM 10.1. Komponente laserske optike XI. LASERSKA SPEKTROSKOPIJA 11.1. Uvod.. 11.2. RAY leigh i Raman spektroskopija 11.2.1. Molekularne tekućine 11.2.2. Čvrsta tijela.. 11.3. Brillouinova spektroskopija 11.3.1. Kristali 11.3.2. Tekućine XII. HOLOGRAFIJA XIII. OBRAĐIVANJE MATERIJAL APOMOĆU LASERA XIV. PRAVCI RAZVOJA LASERA mek povez, format 16,5 x 24 cm , ilustrovano, latinica, 191 strana, školska posveta na predlistu

07456) ŽENSKI KOMMANDO Ravensbruck , Christian Bernadac , Globus Zagreb 1981 ; Gole lutke III ; Christian Bernadac - koji se desetak godina bavio istraživanjem sistema koncentracionih logora, Ženskim Kommandoom pruža jedno od najpotresnijih svjedočanstava iz serije posvećene logorima za žene. Neki središnji logori, poput Ravensbrücka, imali su više od stotinu Kommandoa - vanjskih radilišta. Katkad bi kontrola nad pojedinim Kommandoom, zbog njegove udaljenosti, postala nemogućom pa bi se on povezao s drugim, bližim logorom, ili bi se naprosto osamostalio, postao logorom i stvarao svoje Kommandoe. Saveznici su ih, na početku 1945. god, otkrili nekoliko tisuća; Njemačka je bila nalik na jedan ogroman logor. Deportirke su živjele u neprestanom strahu od premještaja u Kommando. Pod tim se imenom nisu krila samo radilišta (tvornice, rudnici, gradilišta) nego i plinske komore i krematoriji („nebeski Kommando“), logori u kojima su bolesni i iznemogli ostavljani da umru bez ikakve njege („oporavilišta“). Bilo je i izmišljenih Kommandoa poput Mittverda u Ravensbrücku: logorašice se ukrcaju u kamione, katkad u vlak, voze se nekoliko sati te silaze na mjestu s kojeg su pošle, da bi konačno bile upućene u plinske komore. tvrd povez, format 14 x 20,5 cm , zaštitni omot, latinica, 263 strane

SV10 60832) Sanitarne instalacije održavanje i opravka , Helmun von Ameln , Građevinska knjiga Beograd 1983 , Hobi biblioteka, Sadržaj : Voda i plin Gde zatvaramo vodu? Vodovodni brojač-kako funkcioniše i kako ga očitavati? Plinski brojač Kako se polažu cevovodi? Ručna tehnika Meko lemljenje olovnih cevi bakarnih cevi ; Tvrdo lemljenje ; Rezanje navoja ; Zaptivanje navoja kudeljom - Polaganje instalacije za hladnu vodu sa cevima od veštačkog materijala - Opšte o polaganju vodovodne instalacije - Snabdevanje toplom vodom - Materijali za mrežu sa toplom vodom Priprema tople vode Uređaji koji rade bez pritiska (protočni uređaj) ; Visokopritisni toplovodni uređaj u obliku rezervoara-akumulatora ; Protočni pritisni grejači ; Polaganje plastičnih odvodnih cevi ; Veza PVC cevi i cevnih ogranaka Kada, pribor i armatura Popravke i premeštanje armature (baterija) kod kade ; Čišćenje tuša - Peći na ugalj u kupatilima - Uputstva i popravke Armatura i pribor za umivaonik Popravka zaptivki na ekscentričnoj ručici ; Popravka zaptivki na vodovodnim slavinama ; Kako obnoviti zaptivku na slavini vina ; Vodovodna slavina ; Kako čistiti ležište zaptivke WC, oprema i armatura Popravka cevnog sastavka kotlića za ispiranje : Popravka kotlića-ispirača na pritisak - Montaža ugrađenog ispirača na pritisak ; Popravka kotlića ispirača montiranog visoko : Popravka nisko montiranog kotlića za ispiranje odzračivača cevi : Obnavljanje Obnavljanje sanitarnih uređaja Kade za kupanje - Obnavljanje baterije za punjenje kade i baterije za tuš 1/2 - Zamena creva za tuš Zamena sifona - Obnavljanje umivaonika i zamena starog većim - Montaža cevne veze - Montaža jednokrake slavine i pričvršćivanje lančića sa kuglicama - Obnavljanje pomične lule za vodu - Zamena ili čišćenje sita na slavini - Nameštanje novog odvodnog ventila - Zamena porculanske WC šolje - Oprema u WC-u vremenom propada - Montaža daske za sedenje na WC šolji Zamena armature i obnavljanje uređaja izvan sanitarnog područja Montaža bojlera - Zamena mesinganih produžetaka - Rezanje unutrašnjih navoja - Priključak na mašinu za pranje - Obnavljanje vodovodne slavine - Zamena olovnog sifona u kuhinjskoj sudoperi - Nameštanje nove kuhinjske sudopere - Montaža pokretne cevi za kuhinjsku sudoperu Čišćenje u kupatilu Čišćenje odvodnog ventila u umivaoniku - kade za kupanje...-... WC šolja... - podvodnog odvodnog ventila mek povez , format 15 x 19,5 cm , ilustrovano, latinica , potpis na predlistu , 83 strane

ZAŠTITA OD NHB ORUŽJA priručnik za vojnike , Vojnoizdavački zavod Beograd 1976 , tvrd povez, format 12 x 16,5 cm , latinica, ilustrovano, 196 strana. Stanje kao na slikama,za sva pitanja tu sam. Veliki izbor goblena,lutki barbika,motora za biciklu,punilica za kobasice,antikviteta,kolekcionarskih predmeta,ventilatora,kablova za podno i grejanje rasada i plastenika,biciklistickih pantalona,biciklistickih majica,etno predmeta,albuma,slicica,albuma za fotografije,razglednica,duboreza,brosura,knjiga,romana,filmova,serija, flasa,limenih kutija,intex,kombinezona za surf i ronjenje,steznika,lovackih sesira,ortoza,ploca,semena,znacki,casopisa,plinskih resoa,udzbenika i još mnogo toga. HTELI BI DA KUPUJETE I PRODAJETE NA LIMUNDU I KUPINDU,LAKO JE,REGISTRUJTE SE NA http://www.limundo.com/ref/BobanT75 I KRENITE SA TRGOVINOM. POGLEDAJTE I http://www.kupindo.com/Clan/BobanT75/SpisakPredmeta

07455) PRIJATELJSTVO I MRŽNJA Ravensbruck , Christian Bernadac , Globus Zagreb 1981 ; Gole lutke II ; Od 1939. do 1945. godine u koncentracioni logor Ravensbrück internirano je 117.000 žena - pripadnica 23 različite nacionalnosti, koje su bile izložene neprestanom ponižavanju, gladi, hladnoći, mučenju, epidemijama, prisilnom radu, očaju. Osuđene na smrt s odgodom, očekivale su dan kad će ih poslati u plinsku komoru ili crnim konvojem u Kommando namijenjen „rekonvalescentima“. Od tih 117.000 deportirki, 94.000 nestalo je u pećima krematorija ili u zajedničkim jamama Kommandoa. Ravensbrück je jedinstven, jedini logor namijenjen samo ženama, koji se nije mogao usporediti s kojim drugim logorom, pa čak ni s posebnim odjelom Auschwitza koji je Christian Bernadac opisao u Mučionici žena. Ravensbrück, zloglasni ženski koncentracioni logor, logor rada i istrebljenja, u kojem su vladali prijateljstvo i mržnja, snabdijevao je „trgovce“ radnom snagom za njemačku industriju, a liječnike pokusnim kunićima. tvrd povez, format 14 x 20,5 cm , zaštitni omot, latinica, 251 strana

Autor - osoba Glavočević, F. Naslov Tablice težina materijala : za željezo-čelik, aluminijum, bakar, mesing, olovo, cink, građevni materijal, polivinil i ostalo / [sastavio F. Glavočević] Vrsta građe knjiga Jezik srpski Godina 1959 Izdavanje i proizvodnja Novi Sad : Progres, 1959 Fizički opis 88 str. : tabele ; 17 cm. Predmetne odrednice Metali -- Merenje – Tablice UVOD Podaci о težinama raznih materijala veoma često su traženi u praksi i svakodnevno se upotrebljavaju na mjestima, gdje se radi о materijalu. Za te svrhe postoje tablice s izračunanim težinama, a koje se nalaze u raznim tehničkim priručnicima, ali djelomično i za razne materijale, te je traženje podataka vrlo otežano uz gubitak dragocjenog vremena. U tu svrhu sastavljen je kompletan priručnik, u kojemu su sadržane sve tablice težina za najvažnije materijale, te se traženi podaci mogu brzo i lako pronaći. Priručnik je pogodan za svakoga, koji radi s materijalom, a naročitu svrhu ima za konstrukcione urede, pogone, pripremu rada, tehnička skladišta i kartoteke, za trgovačku mrežu s prometom tehničke robe i slično. SADRŽAJ UVOD 3 A) TEŽINE ŽELJEZA I ČELIKA 5 Težine crnih i rebrastih limova 7 Težine valovitog lima 8 Težine šipkastog čelika (okruglog, šesterokutnog, osmerokutnog 10 Težine trakastog čelika 14 Težine plosnatog čelika 18 Težine rondela crnog lima 20 Težine čelične žice 22 Težine nosača INP, UNP 23 Težine IP nosača (Pajner) 24 Težine poštanskog profila 25 Težine fazonskog čelika – istokrakog 26 Težine fazonskog čelika – raznokrakog 28 Težine fazonskog čelika – T profil 30 Težine fazonskog čelika – I i Z profil 31 Težine prozorskih profila 32 Težine plosnatog željeza profiliranog 33 Težine čelika za decimalne vage – profil „F“ 34 Težine čelika za decimalne vage – profil „G“ 35 Težine čelika za decimalne vage – profil „M“ i „H“ 36 Težine plinskih cijevi DIN 2440 37 Težine plinski pojačanih (parnih) i bunarskih cijevi 38 Težine čeličnih bešavnih cijevi DIN 2448 40 Težine elektroda 42 Težine bodljikave žice 43 Težine čelične užadi i lanaca 44 Faktori za preračunavanje 45 B) TEŽINE OBOJENIH METALA 47 Težine aluminija – lim i plosnati aluminij 48 Težine aluminija – okruglog, četverokutnog, šesterokutnog . 49 Težine aluminija – profil L, I, U, I 50 Težina aluminija – cijevi 51 Težine bakra - lim i plosnati bakar 52 Težina bakra – žica i okrugli bakar 53 Težine bakra – cijevi 54 Težine mjedi – lim plosnati, četverokutni 55 Težine mjedi – šesterokutni, okrugli, žica 56 Težine mjedi – L profil 58 Težine mjedi – cijevi 58 Težine olovnog lima 59 Težine olovnih cijevi 60 Težine lima od cinka 61 C) RAZNE TEŽINE I MJERE 63 Specifične težine – kruta tijela 65 Specifične težine – tekućine 67 Specifične težine – plinovi 69 Težine građevnih materijala 70 Težine oblog drveta 71 Težine oštrobridnog drveta 72 Težine raznih materijala 73 Težine vijaka s maticama 74 Težine zakovica 75 Težine konopa 77 Proizvodi „Jugovinil“ 79 Metričke mjere 85 Razne mjere 86 Engleske mjere 87 Preračunavanje metričkih i engleskih mjera 88 MG28

Pravila igre u svetskoj privredi su se promenila. Organski rast nije više dovoljan za uspešno jačanje u procesu koncentracije. Svetska ekonomska kriza je zaoštrila pritisak i u većini privrednih grana pokrenula talas aktivnosti preuzimanja. Autor knjige, A. Vizjak u knjizi iznosi statističku analizu finansijskih podataka 8000 preduzeća iz najrazličitijih privrednih grana i država sveta u poslednjih deset godina. Među njima je sproveo istraživanje i odabrao uzorak od 600 preduzeća koja uspešno pobeđuju sadašnju ekonomsku krizu, pa ih je imenovao pobednicima decenije. Statističke analize prilikom istraživanja potkrepio je konkretnim poslovnim primerima iz sedam privrednih grana kroz sedam segmenata: telekomunikacijsku privrednu granu sa primerom Deutsche Telekom-a industriju motornih vozila sa primerom AutoZubak-a proizvođače hrane i pića s primerom Farm Ihan naftnu i plinsku industriju s primerima PKN-Orlen-a i Petrol-a trgovinu sa primerom METRO Group-a i Mercator-a industriju robe široke potrošnje sa primerima Gorenja i Elana medijsku privrednu granu sa primerom Bertelsmann-a Četiri vrste pobednika su: Lokalni eksperti, Regionalni heroj, Međunarodni pobednik, Globalista privredne grane. Gubitnici budućnosti će biti sva ostala preduzeća, koja u koncentraciji svoje privredne grane neće oblikovati jasan profil nekog od četiri profila pobednika. Čitaj dalje

Zmajski most Gorazd Humar SLO NOVO RETKO Zmajski most je cestni most čez Ljubljanico, ki se nahaja severovzhodno od Vodnikovega trga v Ljubljani. Zgrajen je bil za časa županovanja Ivana Hribarja kot nadomestilo za leseni Mesarski most, ki je stal prej na tistem mestu in je bil poškodovan v ljubljanskem potresu leta 1895. Zgradba je bila za tisti čas inovativna, iz armiranega betona po tehniki avstrijskega inženirja Josefa Melana. Namesto železnih palic, vgrajenih v betonsko strukturo, je bil zgrajen na oboku iz železnih tramov, kar je omogočilo gradnjo brez začasne podporne strukture.  Most je oblikoval arhitekt Jurij Zaninović (1876–1946). Izšel je iz dunajske arhitekturne šole prof. Wagnerja (tudi Plečnik je bil njegov učenec). V projekt se je zelo poglobil in nastala je ena najlepših stvaritev secesijske arhitekture na evropskih tleh. Na obeh bočnih fasadah so napisi in relief, ki posnemajo patiniran bron. Zaradi previsokih cen brona so mostne odprtine nad glavnim lokom naredili iz betonskih fasadnih plošč z listjem v obliki reliefa. Betonski so tudi balustradni stebrički mostne ograje. Da bi dosegel videz kamna, je Zaninovich predvidel površinsko obdelavo betona v načinu štokanja. Najpomembnejši okras mostu so štirje zmaji, ki stojijo na podstavkih na štirih vogalih (poleg številnih manjših - skupaj je na njem 20 kipov zmajev). Namesto zmajev so bili prvotno predvideni kipi krilatih levov, ki so bili kasneje zamenjani s simbolom Ljubljane. Narejeni so iz bakrene pločevine, saj je bil bron predrag. Izdelali so jih v dunajski tovarni dekorativnih predmetov A. M. Beschorner. Bronaste kandelabre so odlili na Dunaju in jim dodali steklene krogle. Ob otvoritvi 1901 še niso bile izdelane plinske luči, ampak so bile postavljene kasneje. Sama voziščna površina je bila narejena iz asfalta in nalepljena na betonsko podlago. Gre za prvo asfaltno površino v Sloveniji. Asfaltni so bili tudi pločniki. Sodobno je bilo tudi to, da so bile izvedene kinete za dovod plinskih cevi za razsvetljavo pod pločniki.  Celotni stroški gradnje so znašali 158.500 kron (v tej ceni ni zmajev in kandelabrov).  Ob otvoritvi leta 1901 je bil most posvečen štiridesetletnici vladavine cesarja Franca Jožefa I. in poimenovan Jubilejni most (nemško Jubiläumsbrücke). Na stranicah so v ta namen izpisane letnice 1848 - 1888, obletnico pa sta obeleževali tudi spominski plošči v slovenščini in nemščini. Takrat je bil eden prvih železobetonskih mostov v Evropi in prva železobetonska konstrukcija v mestu. S 33,34 m premera je imel tretji najdaljši lok med tedanjimi evropskimi mostovi.  Kmalu je raba uradnega imena zamrla in most je zaradi svojega okrasja postal znan kot »Zmajski most«. Med letom 1983 in 1984 je bil temeljito prenovljen. Danes se šteje za enega najlepših primerov secesijske arhitekture mostov na svetu in je zaščiten kot tehniški spomenik, predstavlja tudi eno od znamenitosti mesta Ljubljane.  164 str. Format 24 x 29 cm. Novo idealno za poklon

U dobrom stanju Izdavač: Naprijed Prevod: Zvonko Skandali Godina: 1962 Broj strana: 246, 8 strana s tablama : ilustrovano Format: 20x14 Povez: tvrd Herbert Grun PROCES U JERUZALEMU Herbert Grun, književni kritičar, dramski pisac i prevodilac, jedna od najaktivnijih ličnosti u slovenskom kulturnom životu posljednjih desetak godina (rođen u Ljubljani g. 1925, tragično poginuo u automobilskoj nesreći u Celju 20. XII 1961), bio je izvjestilac ljubljanskog dnevnika »Delo« na Eichmannovu procesu u Jeruzalemu. Međutim, njegova knjiga >Proces u Jeruzalemu« nije samo niz novinskih izvještaja, nije novinarska reportaža ili publicistički prikaz toka jednog procesa koji je uzbudio svijet i mjesecima punio stupce cjelokupne svjetske Štampe, Griin je u svojoj knjizi opisao čitavu tu sudsku proceduru kao dramatični eho onog Hitlerovog fašističkog pandemonijuma|^B vladavine što je štvorila ne samo nov pojam zločina, genocid, nego i nov tip zločinca, zločinca u bijelom ovratniku, birokrata, ubicu za pisaćim stolom. A jedan od tih nečovječnih ubojica birokrata bio je i Adolf Eichmann, čovjek koji je mime savjesti poslao u smrt šest milijuna nevinih ljudi, a na procesu na petnaest tačaka optužnice, na petnaest postavljenih pitanja osjeća li se krivim, odgovara činovnički i birokratski mirno: »U smislu optužnice ne osjećam se krivim.« Ali Eichmann —kako to Griin na nekoliko mjesta izvrsno primjećuje --i nije bio prisutan na tom procesu. »Knjigovođa smrti« bio je samo statist koji više nema nikakve uloge i nema Što da kaže u svoju obranu. Sve kontroverze između branitelja i tužioca vodile su se oko pitanja nadležnosti, a ne oko pitanja krivnje — jer nju i nije trebalo dokazivati. Ali on je u svom »staklenom kavezu« ipak i nešto više nego samo statist — on nas podsjeća do kakvih se potpuno nevjerojatnih sablasnih strahota stupnjevao taj Hitlerov pakao u kome je Adolf Eichmann — kako to on sam hoće da prikaže — bio samo jedan kotačić, samo »sastavljač voznih redova« za one hiljade i hiljade transporta ljudi otpremljenih u plinske komore po desecima koncentracionih logora. Iako je ovo proces protiv Eichmanna, tu se ne radi o osobama (pa ni o Eichmannovoj), nego o sistemu, o političkom i historijskom fenomenu fašizma, o legaliziranom zločinu. Gledajući iz tog aspekta, Herbert Grlin nam je u svojoj potresnoj knjizi prikazao proces u Jeruzalemu u jednoj dimenziji koju šturi Jiovinski izvještaji ne mogu obuhvatiti, i zato nas ta knjiga ponovo uzbuđuje, i nakon toliko pročitanih izvještaja sa samog suđenja, i zaokuplja nas svojom humanošću evocirajući u nama u cjelini tu strašnu dramu onih stravičnih evropskih dana što su započeli »kristalnom noći« u Berlinu, tim prvim velikim pogromom Židova u Njemačkoj, a završili u onim travanjskim danima godine 1945, kad je Eichmann izdavao posljednje naredbe i — prema njegovim riječima — posljednje »vozne redove« za odlazak u plinske komore. Herbert Grun (1925-1961) bio je izveštač lјublјanskog dnevnika `Delo` koji je pratio suđenje Adolfu Ajhmanu. Ovo je njegova reportaža sa tog suđenja. Poginuo je u saobraćajnoj nesreći decembra 1961. Adolf Eichmann, izrael, jerusalim, suđenje nacističkim zločincima

Herbert Grun Proces u Jerusalimu 1961Izdavač: NaprijedPrevod: Zvonko SkandaliGodina: 1962Broj strana: 246, 8 strana s tablama : ilustrovanoFormat: 20x14Povez: tvrdHerbert GrunPROCES U JERUZALEMUHerbert Grun, književni kritičar, dramski pisac i prevodilac, jedna od najaktivnijih ličnosti u slovenskom kulturnom životu posljednjih desetak godina (rođen u Ljubljani g. 1925, tragično poginuo u automobilskoj nesreći u Celju 20. XII 1961), bio je izvjestilac ljubljanskog dnevnika »Delo« na Eichmannovu procesu u Jeruzalemu. Međutim, njegova knjiga >Proces u Jeruzalemu« nije samo niz novinskih izvještaja, nije novinarska reportaža ili publicistički prikaz toka jednog procesa koji je uzbudio svijet i mjesecima punio stupce cjelokupne svjetske Štampe, Griin je u svojoj knjizi opisao čitavu tu sudsku proceduru kao dramatični eho onog Hitlerovog fašističkog pandemonijuma|^B vladavine što je štvorila ne samo nov pojam zločina, genocid, nego i nov tip zločinca, zločinca u bijelom ovratniku, birokrata, ubicu za pisaćim stolom. A jedan od tih nečovječnih ubojica birokrata bio je i Adolf Eichmann, čovjek koji je mime savjesti poslao u smrt šest milijuna nevinih ljudi, a na procesu na petnaest tačaka optužnice, na petnaest postavljenih pitanja osjeća li se krivim, odgovara činovnički i birokratski mirno: »U smislu optužnice ne osjećam se krivim.«Ali Eichmann —kako to Griin na nekoliko mjesta izvrsno primjećuje --i nije bio prisutan na tom procesu. »Knjigovođa smrti« bio je samo statist koji više nema nikakve uloge i nema Što da kaže u svoju obranu. Sve kontroverze između branitelja i tužioca vodile su se oko pitanja nadležnosti, a ne oko pitanja krivnje — jer nju i nije trebalo dokazivati. Ali on je u svom »staklenom kavezu« ipak i nešto više nego samo statist — on nas podsjeća do kakvih se potpuno nevjerojatnih sablasnih strahota stupnjevao taj Hitlerov pakao u kome je Adolf Eichmann — kako to on sam hoće da prikaže — bio samo jedan kotačić, samo »sastavljač voznih redova« za one hiljade i hiljade transporta ljudi otpremljenih u plinske komore po desecima koncentracionih logora. Iako je ovo proces protiv Eichmanna, tu se ne radi o osobama (pa ni o Eichmannovoj), nego o sistemu, o političkom i historijskom fenomenu fašizma, o legaliziranom zločinu. Gledajući iz tog aspekta, Herbert Grlin nam je u svojoj potresnoj knjizi prikazao proces u Jeruzalemu u jednoj dimenziji koju šturi Jiovinski izvještaji ne mogu obuhvatiti, i zato nas ta knjiga ponovo uzbuđuje, i nakon toliko pročitanih izvještaja sa samog suđenja, i zaokuplja nas svojom humanošću evocirajući u nama u cjelini tu strašnu dramu onih stravičnih evropskih dana što su započeli »kristalnom noći« u Berlinu, tim prvim velikim pogromom Židova u Njemačkoj, a završili u onim travanjskim danima godine 1945, kad je Eichmann izdavao posljednje naredbe i — prema njegovim riječima — posljednje »vozne redove« za odlazak u plinske komore.Herbert Grun (1925-1961) bio je izveštač lјublјanskog dnevnika `Delo` koji je pratio suđenje Adolfu Ajhmanu. Ovo je njegova reportaža sa tog suđenja. Poginuo je u saobraćajnoj nesreći decembra 1961.Adolf Eichmann, izrael, jerusalim, suđenje nacističkim zločincima5/33

Gaslajtera poznajete. To je vaš šarmantni, samouvereni, duhoviti tip sa kojim izlazite i koji vas kontroliše. To je koleginica koja uvek uspeva da pobere sve zasluge na poslu za vaš zajednički trud. To je političar koji nikad ne priznaje greške… Gaslajteri su majstori kontrole i manipulacije, koji često dovode u pitanje i vaš osećaj šta je stvarno, šta nije, i zbog kojih počinjete da preispitujete sopstvena osećanja, instinkte i zdrav razum. Gaslajteri koriste efikasan i perfidan oblik prikrivenog psihičkog i emotivnog zlostavljanja sa željom za manipulacijom, posedovanjem iili upravljanjem tuđim životom, a manipulacija je osnovni način njihovog ponašanja. Takve ljude možemo sresti bilo gde – u porodici, braku, prijateljstvu, komšiluku, na poslu, na društvenim mrežama, politici, sektama… Kako prepoznati gaslajtere? Zašto su toksični i kako da se na zdrav način zaštitite od njih? Zašto vas neko uverava u sve suprotno od onoga što osećate i znate? Zašto gaslajteri u početku izgledaju „normalno“ i koje su upozoravajuće „crvene lampice“? Šta da radite kada ste vi gaslajter? Koje su praktične strategije za prevazilaženje i suočavanje sa gaslajtingom? O terapiji, savetovanju i drugim načinima da dođete do pomoći. Inače, prva upotreba termina gaslajting (engl. gaslighting) je zabeležena još 1954. godine a postao je popularan zahvaljujući filmu Plinsko svetlo (Gaslight) u kojem glavni junak pokušava da uveri svoju suprugu da počinje da ludi. MANIPULACIJA – JEDINI ODNOS GASLAJTERA PREMA SVETU ● Kako gaslajteri jačaju svoju moć i kontrolu, a vašu zavisnost od njih? ● Neverstvo i gaslajteri – kako izaći iz veze sa gaslajterom? ● Šta navodi gaslajtera da baš vas izabere? ● Gaslajteri političari – bez empatije, izvrću stvarnost, pokušavaju ponovo da ispišu istoriju, dodeljuju sebi titule, opsednuti su simbolima, traže stalnu pažnju… ● Zašto su diktatori uvek gaslajteri i opstaju hraneći se tuđim strahom? Iako ova knjiga može žrtvama gaslajtinga biti bolna za čitanje, ipak će ih izvesti iz tame na svetlost dana i pomoći im da se oporave. New York Journal of Books Čitaj dalje

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Zavarivanje i srodni postupci - Milenko Rakin Tehnička knjiga, Beograd, 1971. 267 str. ilustrovano, tabele Zavarivanje je proces spajanja dva ili više metalna dela istog ili približno istog hemijskog sastava. Spajanjem se dobija nerazdvojiva veza. Zavarivanje se izvodi pod dejstvom toplote, uz dodavanje ili ponekad bez dodavanja dodatnog materijala i uz primenu pritiska ili bez njega. Pri zavarivanju vrši se lokalno zagrevanje ivice metalnih delova koje treba spojiti (zavariti). Zagrevanje se vrši do temperature pri kojoj metal prelazi iz čvrstog u testasto ili tečno stanje, što zavisi od vrste i načina zavarivanja. Postoje dve vrste zavarivanja: zavarivanje topljenjem i zavarivanje pritiskom. Različiti izvori energije se mogu koristiti za zavarivanje, kao što je mlaz vrućih plinova (plinski plamen ili mlaz plazme), električni luk, tok nelektrisanih čestica (mlaz elektrona ili jona u vakuumu), tokovi zračenja (laser), električna struja (elektrootporno zavarivanje), trenje, ultrazvuk i sl. Zavarivanje se može obavljati u radionici, na otvorenom prostoru, u vodi ili u svemiru. Sve do kraja 19. veka, jedino je bilo poznato kovačko zavarivanje, s kojim su kovači vekovima spajali željezo i čelik grejanjem i udaranjem čekića. Elektrolučno zavarivanje i gasno zavarivanje kiseonikom su bili među prvim postupcima koji su se razvili u 20. veku. Nakon toga su se razvili mnogi procesi, ali među najzastupljenijim je postalo ručno elektrolučno zavarivanje.[1] Istorija zavarivanja Istorija spajanja metala je započela pre nekoliko hiljada godina, u bronzano doba i u željezno doba, na prostorima današnje Evrope i Bliskog istoka. Razvilo se kao sastavni deo veština kovača, zlatara i livača pri izradi oruđa za rad, oružja, posuda, nakita i građevina. U srednjem veku se razvilo kovačko zavarivanje, gde su se dva dela koja su se spajala, na kovačkoj vatri, dovela do belog usijanja i ako je bilo potrebno, posipali bi se određenim prahom ili peskom za „čišćenje”. Čekićanjem spoja istiskivali bi se s dodirnih površina rastopljeni oksidi ili troska, te se sučeljavaju čiste metalne površine, kada počinju delovati međuatomske sile dva dela i dolazi do čvrstog spoja. Najbolji mačevi od čelika u srednjem veku bili su rađeni iz niskougljeničnog čelika (do 0,4% ugljenika), a na njihove rubove su kovački zavarivane (udarcima čekića u toplom stanju) trake od visokougljeničnog čelika (od 1,0 do 2,1% C), koje su uz određenu toplotnu obradu davale tvrde i oštre bridove. Mačevi, vrhovi strela i koplja, noževi i drugo, kod kojih su primenjivali kovačko zavarivanje, bili su poznati u Grčkoj, Franačkoj državi, Kini, Japanu, Indoneziji, te u Siriji. Poznata je bila tehnika spajanja traka iz različitih vrsta željeznih materijala kovanjem kao “damaskiranje” (od Damask, Sirija), a u cilju postizanja posebnih dobrih svojstava za mačeve i puške. Godine 1802. ruski naučnik Vasilij Petrov istražuje električni luk za opštu namenu i predlaže primenu za zavarivanje. Godine 1882. ruski naučnik Nikolaj Benardos prvi koristi električni luk između ugljene elektrode i metala, uz dodavanje žice u metalnu kupku. Godine 1888. ruski naučnik Nikolaj Slavjanov je predložio postupak elektrolučnog zavarivanja metalnom elektrodom. Godine 1895. počinje se koristiti aluminotermijsko zavarivanje koloseka i za popravku odlivaka. U isto vreme prvi put se zavaruje gasnim plamenikom, koji je koristio kiseonik i vodonik. Kasnije se razvija gasno zavarivanje kiseonik-acetilenskim (O2 + C2H2) plamenom. Godine 1907. švedski naučnik prvi patentira i primenjuje obloženu elektrodu. Obložena elektroda se proizvodila uranjanjem gole žice u rastvor minerala, a od 1936. obloga se nanosi ispresivanjem ili ekstrudiranjem. Od 1925. počinje zavarivanje u zaštitnoj atmosferi vodonika, a kasnije se prešlo na argon i helijum. Od 1930. primenjuje se automatsko zavarivanje pod praškom u brodogradnji SAD. Pred, a posebno nakon Drugog svetskog rata, počinje razvoj i primena zavarivanja u zaštitnom gasu - zavarivanje TIG postupkom. Zavarivanje MIG postupkom se počinje primenjivati 1948, a od 1953. u Sovjetskom Savezu se prvi put primenjuje zavarivanje MAG postupkom s CO2 zaštitnim aktivnim plinom. Hladno zavarivanje pod pritiskom se primenjuje od 1948. Nakon 1950. godine se razvijaju mnogi novi postupci kao što su: zavarivanje pod troskom (1951), zavarivanje trenjem (1956), zavarivanje snopom elektrona (1957), zavarivanje ultrazvukom (1960), zavarivanje laserom (1960), zavarivanje plazmom (1961) i drugi. Prvo zavarivanje i toplotno rezanje u svemiru izvedeno je 1969. na sovjetskom svemirskom brodu Sojuz 6. Godine 1932. u Rusiji, Konstantin Hrenov je prvi uspešno primenio podvodno elektrolučno zavarivanje....

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! LZ 129 Hindenburg (registracija: D-LZ 129) bio je veliki njemački komercijalni putnički cepelin, vodeći zračni brod u klasi Hindenburg. Bio je najduži u klasi letećih naprava i najveći zrakoplov po obujmu te širini i visini.[1] Projektiran je i izgrađen u tvrtci Zeppelin (Luftschiffbau Zeppelin GmbH) na obali Bodenseea u Friedrichshafenu. Zrakoplov je letio od ožujka 1936. godine do 6. svibnja 1937. kada je pri slijetanju u Mornaričku zrakoplovnu bazu Lakehurst (Manchester Township, New Jersey), nakon svog prvog transatlantskog putovanja za Sjevernu Ameriku, potpuno izgorio. U nesreći je poginulo trideset i šest osoba. Hindenburg je dobio ime po feldmaršalu Paulu von Hindenburgu (1847. – 1934.), predsjedniku Njemačke od 1925. do 1934. godine. Dizajn i razvoj Konstrukcija Hindenburga Blagovaonica Karta svijeta na zidu u dnevnom boravku Hindenburg je imao duraluminijsku konstrukciju koja uključuje uzduž poredanih 15 pregrada u obliku velikih obruča između kojih se nalazilo 16 pamučnih vreća ispunjenih plinom. Pregrade su bile međusobno ojačane uzdužnicama postavljene u krug uzduž pregrada. Oplata cepelina bila je od pamuka impregniranog s mješavinom reflektirajućih materijala kako bi se plinske vreće zaštitile od ultraljubičastog zračenja koje bi ih oštetilo i infracrvenog zračenja koje bi moglo izazvati pregrijavanje. Godine 1931. tvrtka Zeppelin kupila je u listopadu 1930. godine 5000 kg duraluminija koji su spašeni nakon pada britanskog cepelina R101 te su ga nakon recikliranja koristili u gradnji Hindenburga.[2] Za unutrašnji dizajn Hindenburga bio je zadužen Fritz August Breuhaus čije je dizajnersko iskustvo bilo uključeno u vagone Pullman Coachesa, prekooceanske linijske brodove kao i ratne brodove za Njemačku ratnu mornaricu.[3] U sredini gornje `A` palube nalazile su se velike javne prostorije: blagovaonica s lijeve i dnevni boravak s prostorijom za pisanje na desnoj strani (gledajući prema nosnom dijelu zrakoplova). Male putničke kabine protezale su se oko ovih prostorija. Slike na zidovima blagovaonice prikazivale su putovanja Graf Zeppelina u Južnu Ameriku. Stilizirana karta svijeta prekrivala je zid u dnevnom boravku. Dugi kosi prozori nalazili su se uzduž obje palube. Od putnika se očekivalo kako će većinu svog vremena provesti u javnim prostorima, a ne svojim skučenim kabinama.[4] Na donjoj `B` palubi nalazile su se praonice, blagovaonica za posadu te prostorija za pušenje. Harold G. Dick, američki predstavnik iz tvrtke Goodyear Zeppelin se prisjeća[5]: `Jedini ulaz u prostoriju za pušenje (koja je bila pod tlakom kako bi se spriječio ulazak vodika ako bi negdje propuštao) bio je preko bara koji je imao nepropusna vrata sa zakretnim zaključavanjem, a svi putnici koji su htjeli ući bili su pomno pretraženi od upravitelja bara kako bi bili sigurni da ne nose upaljenu cigaretu ili lulu.[6][7]` Upotreba vodika umjesto helija Kao plin za podizanje prvobitno je bio odabran helij jer je radi svoje nezapaljivosti najsigurniji za zračne brodove.[8] Međutim, u to vrijeme je helij bio relativno rijedak i iznimno skup. Dostupan je bio samo kao popratni proizvod izvornog prirodnog plina koje su se nalazili u SAD-u. Vodik se, u usporedbi, mogao jeftino proizvesti od strane bilo koje industrijalizirane nacije, lakši je od helija i postiže veći uzgon. Zbog svoje rijetkosti i troška, američki zračni brodovi koji koriste helij bili su prisiljeni očuvati plin po svaku cijenu što je otežavalo njihov rad.[9] Unatoč zabrani američkog izvoza helija (prema zakonu koji je taj plin odredio kao materijal s `vojnom vrijednosti`), Nijemci su osmislili cepelin za korištenje daleko sigurnijeg plina u uvjerenju kako će uvjeriti američku vladu za odobrenje izvoza. Kada su dizajneri doznali kako Amerika ne će odustati od zabrane izvoza bili su prisiljeni prilagoditi Hindenburg za korištenje vodika kao plina za uzgon.[8] Unatoč opasnosti korištenja zapaljivog vodika nijedan alternativni plin koji može pružiti dovoljno uzgona nije mogao biti proizveden u odgovarajućim količinama. Jedina korisna strana je bila mogućnost ugradnje više putničkih kabina. Njemačka duga povijest letenja vodikom ispunjenih putničkih zračnih brodova bez ijedne ozljede ili nezgode izazvalo je općeprihvaćeno vjerovanje kako su ovladali sigurnim korištenjem vodika. Hindenburgova prva sezona letenja to je i demonstrirala...

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Nuklearna fizika je grana fizike koncentrisana na jezgro atoma. Istorija Radioaktivnost je otkrio 1896. francuski naučnik Henri Bekerel dok je radio na fosforoscentnim materijalima. Ovi materijali svetle u mraku nakon izlaganja svetlu, i on je mislio da bi sjaj proizveden u katodnim zračnim cevima (cathode ray tubes) od strane X-zraka mogao nekako biti povezan sa fosforoscencijom. Zato je pokušao da uvije fotografsku pločicu (plate) u crnu hartiju i da stavi razne fosforoscentne minerale na nju. Svi rezultati su bili negativni dok nije isprobao korišćenje uranijumovih soli. Rezultat sa ovim jedinjenjima je bilo duboko crnjenje pločice. Ipak, ubrzo je postalo jasno da crnjenje pločice nema nikakve veze sa fosforoscencijom jer je ona crnela kada je mineral držan u mraku. Takođe ne-fosforoscentne soli uranijuma pa i metalski (metallic) uranijum su pocrnjivali pločicu. Bilo je jasno da postoji neka nova vrsta zračenja koja je mogla da prođe kroz papir koja je uzrokovala crnjenje pločice (U mnogim knjigama piše da je Bekerel slučajno otkrio radioaktivnost.) Isprva se činilo da je ovo novo zračenje bilo slično nedavno otkrivenim x-zracima. Ipak kasnija istraživanja Bekerela, Pjera Kirija, Marije Kiri, Ernesta Raderforda i drugih su otkrila tri različite vrste radioaktivnosti: alfa, beta i gama raspad. Ovi istraživači su takođe otkrili da mnogi drugi hemijski elementi imaju radioaktivne izotope. Opasnosti radioaktivnosti nisu odmah otkrivene. Akutno trovanje radiacijom je brzo otkriveno, ali je početna pretpostavka bila da, kao kod vatre, ako se odmah ne primeti efekat, nema opasnosti. Štaivše nije se znalo da će ako se unesu u telo, radioaktivni materijali nastaviti da zrače unutar tela, često prouzrokujući kancer ili druge ozbiljne probleme. Mnogi lekari i firme su počeli da reklamiraju radioaktivne supstance kao sredstvo lečenja; jedan posebno uzbunjujuć primer je bilo lečenje klistiranjem radijumom. Marija Kiri je pred smrt govorila protiv ovakve vrste lečenja, upozoravajući da efekti radijacije na ljudsko telo još nisu dobro ispitani. Za vreme Drugog svetskog rata, se došlo na ideju da bi se energija koju radioaktivnost oslobađa mogla koristiti kao oružje za masovno uništenje. I sile osovine i savezničke snage su započele projekte u cilju razvoja ovakvog oružja; Projekat Menhetn u SAD se na kraju pokazao uspešnim. Dve od prve tri bombe koje su proizvedene su bačene na Japan; tada je planirano da se proizvodnja ubrza na oko jednu bombu nedeljno, ali se Japan predao pre nego što je još atomskih bombi bačeno. Za vreme Drugog svetskog rata i u ranom hladnom ratu je nastavljen razvoj nuklearne tehnologije, dok se malo pažnje obraljalo na dugoročne opasnosti radijacije i radioaktivne kontaminacije. Jači otpad nastao proizvodnjom uranijuma je skladišten u velike tankove sa rokom trajnosti od samo par decenija, i nije bilo planova za dugoročnije skladištenje dok je manje jakom otpadu dopušteno da procuri u zemljište bez temeljnih proračuna o dugoročnim posledicama. Mnoga nuklearna oružja su testirana u atmosferi (to jest iznad povvršine Zemlje), što je oslobodilo dovoljno radioaktivnog materijala da veoma značajno podigne svetski nivo pozadinskog zračenja. Konačno je sporazum o ograničenim probama prekinuo ove probe u SAD i SSSR-u (mada su podzemne probe nastavljene u obe zemlje, a Francuska i Kina su nastavile atmosferske probe još dugo vremena). Zatim su razvijeni nuklearni reaktori za korišćenje u podmornicama, brodovima i za komercijalnu upotrebu. Od 1960-ih, protivnici nuklearne energije su tvrdili da dugoročno izlaganje niskim nivoima zračenja može da dovede do ozbiljnih zdravstvenih problema, i da radioaktivna kontaminacija iz životne okoline može da pređe na ljude dovodeći do ovakvih dugoročnih izlaganja. Ove tvrdnje su ostale kontrovrezne, vidi linear no threshold model, radiation hormesis. Usled ovih tvrdnje je javna zabrinutost dramatično porasla, sigurnosne mere su pojačane, a korišćenje radioaktivnih materijala poput torijuma u plinskim mrežicama (gas mantles) je smanjeno. Javna zabrinutost je znatno porasla usled nuklearnih nezgoda posebno onih u Tri majl ajlendu (Three Mile Island) i Černobilju. Ova zabrinutost se u mnogim slučajevima sastoji iz nenalačkog straha od svega što u svom imenu sadrži odrednicu `nuklearno`. Na primer, nuklearno magnetno rezonantna spektroskopija (nuclear magnetic resonance imaging spectroscopy) (NMRI), koja nema nikakve veze sa radioaktivnošću je preimenovana u magnetnu rezonancu (magnetic resonance imaging) (MRI) da bi se se ugušio javni strah. Radioaktivni izotopi i dalje imaju mnoge značajne primene, uključujući praćenje bioloških procesa u ljudskom telu za potrebe dijagnostike, očuvanje hrane u teglama ubijanjem bakterija i određivanje starosti geoloških nalaza bazirano na procenama o brzini raspada izotopa. Od ovih primena, pa do upotrebe nuklearne energije, nuklearna tehnologija je još uvek u širokoj upotrebi uprkos javnoj zabrinutosti. Izgradnja novih reaktora se nastavlja, posebno u Aziji, kao i razvoj novih tipova reaktora koji koriste nuklearnu fisiju i nuklearnu fuziju.

Odlično Gjuro Szabo: Stari Zagreb Predgovor, bilješke i tumačenja: Franjo Buntak Glavni i odgovorni urednik: Drago Zdunić Kolor fotografije: Milan Babić, Tošo Dabac, Vilko Zuber, Milan Pavić Crno bijele fotografije: Zdenko Strižić, Tošo Dabac, Muzej grada Zagreba Izdavači: Spektar, Znanje, Zagreb Jugoslavija Tisak: ČGP DELO 1971. Ljubljana Godina izdavanja: 1971 Mjesto izdavanja: Ljubljana Format: 17×24 cm Broj stranica: 224+64 Ljudske naseobine na širem zagrebačkom području postoje već u praistoriji. U pećini Veternici na jugozapadnim obroncima Medvednice, koja je paleolitskim lovcima služila kao sklonište ili boravište, pronađeno je kameno oruđe i oružje, kao i ostaci ognjišta čovekovih predaka koji su bili savremenici krapinskog pračoveka. Starost ostataka je datirana na oko 40.000 godina.[5] Tragovi života ljudi su pronađeni i u dolini reke Save, gde je pronađeno bronzano oruđe i grobovi kulture polja sa urnama, nazvane prema načinu sahranjivanja pokojnika. Antika Za vreme Rimskog carstva na području Zagreba, tačnije na mestu današnjeg sela Šćitarjeva u blizini Velike Gorice nalazila se Andautonija, starorimsko naselje i opština. Na mestu Andautonije se pre rimskog nalazilo ilirsko naselje. Andautonija se nalazila na desnoj obali reke Save na mestu gde je rimski put Siscija—Petovio (Sisak—Ptuj) prelazila reku. Arheološkim iskopavanjima otkriveni su bedemi, nekropole, termalni kompleks s vodovodom, kanalizacijom i sistemom za zagrevanje prostorija, tragovi luke i predmeti iz svakodnevnog života stanovnika. Andautonija gubi na značenju u razdoblju od 4. do 7. veka za vreme velikih seoba naroda. Srednji vek Kontinuirana istorija grada Zagreba može se pratiti od 1094. kada je ugarski kralj Ladislav I osnovao Zagrebačku biskupiju na Kaptolu.[6][7][8] Godine 1134, izdata je pismena povelja u kojoj se pominju osnivač biskupije kralj Ladislav, prvi zagrebački biskup sa sveštenstvom. Ta je povelja prvi pismeni trag o Zagrebačkoj biskupiji. Godine 1217, dovršena je i posvećena stolna crkva, koja je teško stradala pri najezdi Tatara 1242. godine.[9] Preživelo stanovništvo potražilo je spas u šumama Medvednice. Nakon odlaska Tatara deo stanovništva se vratio na viši breg koji je od susednog biskupskog naselja bio odeljen potokom Medveščakom. Ugarski kralj Bela IV, koji se i sam povlačio pred Tatarima, u znak zahvalnosti za sigurno utočište dodelio je novom naselju — Gradecu — i njegovim stanovnicima povelju kojom im je priznao znatne samoupravne povlastice u unutrašnjem uređenju, sudstvu i privrednom životu. Gradec je tako postao slobodna kraljevska varoš izuzeta od banske i županske vlasti i direktno podređena kralju.[6][7][8] Procenjuje se da je Zagreb tada imao približno 1.000 stanovnika. Novi vek Zagreb 1689. godine Gornji grad Zagreba Zagreb se prvi put spominje kao glavni grad Hrvatske 1557. godine.[6][7] Tokom 17. i 18. veka katastrofalni požari više puta su uništavali naselje. S postupnom gradnjom kuća od opeka vremenom je ograničena razorna moć čestih velikih požara. Isusovci su 1664. godine u Zagrebu osnovali prvu štampariju.[8] Godine 1669, osnovan je Zagrebački univerzitet.[7] Tada je kralj Leopold I poveljom Kraljevskoj akademiji potvrdio pravo univerziteta. U međuvremenu su 1667. godine izbili teški i krvavi sukobi u podgrađu i na mostu preko potoka Medveščaka koji je delio dva naselja. Između suparničkih varoških i kaptolskih stanovnika često je dolazilo do sporova, nesuglasica i sukoba, najčešće zbog prava lokalnog trgovanja, koji su kočili jači razvoj Zagreba u političko i privredno središte. Sukobi su se, međutim, vremenom stišali. Godine 1742, u Zagrebu je bilo 560 kuća sa 5.600 stanovnika. Dvadeset i pet godina kasnije, 1767. Kraljevsko veće je odredilo Varaždin za svoje privremeno sedište. No, nakon velikog požara u Varaždinu 1776. godine u kojem je uništena i zgrada Kraljevskog veća, u Zagreb su se trajno preselile visoke upravne, sudske i školske ustanove, kao i znatan deo plemstva.[6][7] 19. vek Početkom 19. veka u Zagrebu je živelo 7.706 stanovnika i taj broj je bio u stalnom porastu. Godine 1834, preuređenjem stare Gradske većnice Zagreb je dobio prvo stalno pozorište[6], a 1847. u Hrvatskom saboru, hrvatski jezik je proglašen službenim čime je zamenio dotadašnji službeni jezik — latinski. Revolucionarne 1848. godine Zagreb je, kao i ostatak Evrope, bio jedno od poprišta burnih političkih događaja. Središnji gradski trg je iste godine preimenovan u Jelačićev trg. Carskim patentom 7. septembra 1850. spojeni su dotadašnji delovi Zagreba u jedinstveno naselje,[6] čime su se stvorili uslovi za ubrzan razvoj modernog srednjoevropskog grada. To je bilo doba velike gradnje, u kojem je izraslo novo urbano središte, Donji grad. Za to vreme na Trnju i Trešnjevci su nastajala neplanski građena naselja siromašnih slojeva građana, dok se na severnim šumovitim brežuljcima gradio rezidencijalni deo grada. Godine 1862, kroz grad je prošla prva železnička pruga.[6] Pruga je izgrađena kao južni krak pruge Beč—Ljubljana—Trst i spajala je Zidani Most preko Zagreba sa Siskom.[8] Sledeće godine u rad je puštena gradska plinara. 1866. u Zagrebu je osnovana Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti (JAZU), današnja Hrvatska akademija znanosti i umjetnosti (HAZU). Iste godine na središnjem gradskom trgu postavljen je spomenik banu Jelačiću i dovršena je pravoslavna crkva na Trgu Petra Preradovića. Godine 1867, izgrađena je zagrebačka sinagoga, a 1874. Zagreb je dobio moderan univerzitet. Godine 1874. je uvedena javna plinska rasveta, a 1878. je počeo da radi javni gradski vodovod.[6] 9. novembra Godine 1880, Zagreb je zadesio snažan zemljotres u kojem su oštećene mnoge zgrade, ali bez većih ljudskih žrtava.[10][11] Usled oštećenja nastalih u zemljotresu, otpočela je obnova stolne crkve na Kaptolu i zagrebačka katedrala je dobila današnji izgled.[9] Prva telefonska linija u Zagrebu je proradila 1881, a od 1886. se uvodi javni telefonski saobraćaj. Zagreb dobija tramvaj 1891. godine,[6] a godinu kasnije izgrađena je glavna zgrada železničke stanice — Državni kolodvor — koju je projektovao glavni inženjer ugarskih državnih železnica Ferenc Faf (mađ. Ferenz Pfaff). Godine 1895, nikla je nova zgrada Hrvatskog narodnog kazališta. Zgrada Banskih dvora iz 1809. godine Ulaz na groblje Mirogoj izgrađeno 1876. godine Trg bana Jelačića 1880. godine sa spomenikom banu Jelačiću iz 1866. godine Zgrada JAZU, danas HAZU iz 1880. godine Novi neogotički tornjevi zagrebačke katedrale izgrađeni 1880—1902. Zgrada glavne železničke stanice iz 1892. godine 20. vek Pešačka zona u Ilici „Mamutica“ u Novom Zagrebu, po zapremini najveća zgrada u Zagrebu i Hrvatskoj, i jedna od najvećih zgrada u Evropi, sagrađena 1974. godine Zgrada Kockica na Prisavlju, izgrađena 1968. godine Na prelazu u 20. vek u Zagrebu je živelo 61.002 stanovnika. Nastavljeno je veliko proširivanje grada i gradskih sadržaja u kojem centar grada dobija današnji izgled. Grad se širi na istok prema Peščenici i na zapad prema Črnomercu. Prva dva stalna bioskopa u Zagrebu otvorena su 1906. godine. Iduće godine je u rad puštena prva javna elektrana, pa počinje izgradnja električne mreže i prvih kućnih priključaka. Kasno uvođenje električne energije u Zagreb pripisuje se ugovoru između Gradskog poglavarstva i plinare koja je imala koncesije na javnu plinsku rasvetu. Takođe, iste godine osnovana je i biblioteka namenjena građanstvu i koja čini jezgro današnjih Gradskih knjižnica. Električni tramvaj je zamenio tramvaj na konjsku vuču 1910. godine. Pred kraj Prvog svetskog rata i u prvim godinama nakon njega otvoreno je više fakulteta i visokih škola, među ostalima i Medicinski fakultet (1917), Poljoprivredno-šumarski fakultet (1919), Veterinarski fakultet (1924) i dr. 1921. godine u Zagrebu je prvi puta popisano više od 100.000 stanovnika, tačnije 108.674. Nakon rata na potezu između železničke pruge i reke Save grade se radnička naselja, dok se na nižim obroncima Medvednice dovršava gradnja rezidencijalne četvrti. Do 1931. godine stanovništvo Zagreba je poraslo za 70%, što je ujedno i najveći demografski skok u istoriji grada. Godine 1926, u Zagrebu je počela raditi prva radio-stanica — Radio Zagreb. Radio Zagreb je bio jedna od prvih radio-stanica u Evropi i prva radio-stanica u ovom delu Evrope.[12] 1929. Zagreb postaje sedište novoosnovane Savske banovine, a od koje će 1939. spajanjem sa Primorskom banovinom i delovima Zetske, Vrbaske, Drinske i Dunavske banovine nastati Banovina Hrvatska. Godine 1926. dovršen je hotel Milinov, današnji Dubrovnik, a otvoren je i veliki stambeni blok u istočnom delu Donjeg grada, najveći u Zagrebu do gradnje velikih stambenih zgrada u Novom Zagrebu. Dana 10. aprila 1941. u Zagrebu je proglašena Nezavisna Država Hrvatska (NDH). Iste godine je srušena zagrebačka sinagoga. Dana 8. maja 1945. godine Zagreb je oslobođen. Bogovićeva ulica Nakon rata započinje još jedan ciklus gradnje i industrijalizacije grada, koji za to vreme kontinuirano demografski raste. Zagreb ujedno postaje i administrativno središte, prvo NR, a potom i SR Hrvatske. Godine 1950, Zagreb je i upravno-teritorijalno proširen. Gradu su pripojena mnoga dotadašnja mala samostalna naselja: Podsused, Stenjevec, Vrapče, Špansko, Mlinovi, Gračani, Šestine, Remete, Markuševec. Zagreb se na desnu obalu Save počinje širiti od 1957. godine kada počinje izgradnja prvih velikih stambenih četvrti, najpre Savskog Gaja i Zapruđa.[8] Na prostoru gde je 1953. popisano samo 2.000 stanovnika niknuo je novi deo grada u kojem danas živi više od 100.000 stanovnika. U industrijskoj zoni na Žitnjaku iste godine počinje izgradnja postrojenja Organsko-kemijske industrije (OKI). 1964. godine Zagreb je pogodila najveća prirodna katastrofa u njegovoj istoriji.[6][8] Potkraj oktobra nabujale vode Save izlile su se iz rečnog korita i poplavile približno 60 km² uže teritorije grada. Da bi se izbegle opasnosti od novih poplava, 1971. godine je dovršen sistem novih savskih nasipa i odvodni kanal Sava—Odra—Sava. Iste godine u jesen, Zagreb je za vreme Hrvatskog proleća bio poprište studentskih demonstracija. Nakon sloma pokreta početkom decembra vodeći hrvatski političari su dali ostavke i povukli se iz političkog i javnog života, mnogi učesnici pokreta i studentske vođe bili su uhapšeni, a rad Matice hrvatske je zabranjen. Događanja iz te godine dovela su do toga da je 1974. godine donesen novi jugoslovenski Ustav u kojem su ispunjeni neki od zahteva pokreta. Godine 1975, otvoren je hotel „Interkontinental“, prvi hotel visoke kategorije u Zagrebu. Sledeće godine dovršena je najveća i tada najviša poslovna zgrada u Zagrebu, popularno nazvana Zagrepčanka. Za potrebe Univerzijade održane 1987. godine izgrađeno je ili obnovljeno mnoštvo sportskih objekata. Otvoreni su, prošireni ili izgrađeni i mnogi drugi objekti i prostori — muzej Mimara, Omladinski centar, Fakultet ekonomskih znanosti, hotel Dubrovnik, nova zgrada autobuske stanice, tj. „Autobusni kolodvor“. Uređeni su Trg bana Jelačića kao i fasade mnogih zgrada u Donjem gradu. Dana 11. jula iste godine u Zagrebu je simbolično obeleženo rođenje petmilijarditog stanovnika Zemlje. U Zagrebu je 8. oktobra 1991, tri meseca nakon Brionske deklaracije, stupila na snagu ustavna odredba Hrvatskog sabora iz meseca juna iste godine, o samostalnosti Hrvatske, sa Zagrebom kao glavnim gradom. Toj odluci je dan ranije prethodilo bombardovanje Banskih dvora za koje je optuženo Jugoslovensko ratno vazduhoplovstvo.[6] Tokom leta 1991. u Zagrebu je bilo sporadične pucnjave oko kasarne JNA „Maršal Tito“, ali intenzivnih borbi nije bilo pa je grad pošteđen razaranja. Nakon potpisivanja Sarajevskog primirja 3. januara 1992. godine, postignut je dogovor o povlačenju JNA, čije su se jedinice povukle tokom istog meseca. U maju 1995. Zagreb je bio meta raketnog napada u kojem je poginulo 6 civila, a ranjeno ih je najmanje 175.[6] Nakon što su Hrvatsku kao samostalnu zemlju priznale mnoge države, u Zagrebu se počinju otvarati ambasade od kojih je prvu otvorila SR Nemačka. Uvođenjem nove teritorijalne organizacije u Republici Hrvatskoj formirano je 20 županija i Grad Zagreb, takođe sa statusom županije. U Zagrebu se nalazi i sedište susedne Zagrebačke županije. Zgrada Hrvatskog državnog arhiva iz 1913. godine Trg burze 1930-ih godina Zgrada Hrvatske narodne banke Oblakoder Zagrepčanka iz 1976. godine (do 2005. najviša zgrada u Zagrebu) Zgrada Hrvatske radiotelevizije iz 1984. godine Zgrada Nacionalne i sveučilišne knjižnice iz 1995. godine Stanovništvo Raniji popisi Politika Privreda Kultura

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Hipokrat (Vladan) Đorđević (Beograd, 21. novembar/3. decembar 1844 — Baden, 31. avgust 1930) bio je srpski političar, lekar, oficir i književnik. Đorđević je bio predsednik ministarskog saveta Kraljevine Srbije, sanitetski pukovnik i osnivač Crvenog krsta Srbije[1] i Srpskog lekarskog društva.[2] Biografija Hipokrat (Vladan) Đorđević je rođen 21. novembra/3. decembra 1844. u Beogradu od oca Đorđa Đorđevića i majke Marije Đorđević, rođene Leko. Otac Đorđe, sanitetski potporučnik, poreklom Srbin, poticao je iz severne Grčke. Majka Marija rođena je u poznatoj beogradskoj porodici cincarskog porekla kao kćerka Marka Leka i praunuka Marka Leka iz Vlahoklisure. Porodica Leko, kao i druge cincarske porodice, iselila se iz današnje Severne Grčke u Austriju, tj. Vojvodinu, u Belu Crkvu, zbog turskih odmazda nad pravoslavnim stanovništvom. Iz Bele Crkve doselila se porodica Leko u Beograd tridesetih godina 19. veka.[2] U duhu grčko-cincarske kulture majčine porodice Vladan je kršten kao Hipokrat, sa željom roditelja da bude lekar. To ime je Đorđević nosio sve do mature, kada na predlog Đure Daničića počeo da koristi „narodnije“ ime Vladan, kao prevod drugog dela svog imena (kratija, gr. - vladavina).[2] Gimnaziju je završio u Beogradu, a kao đak je bio jedan od pokretača Ujedinjene omladine srpske i bio njen sekretar. U maju 1867. godine kada se u Moskvi održavala etnografska izložba i Sveslovenski sastanak (Drugi sveslovenski kongres), Ujedinjena omladina srpska je za svog predstavnika izabrala Vladana Đorđevića.[3] Iz Moskve je slao izveštaje listovima `Zastavi` u Novom Sadu i `Srbiji` u Beogradu. Iz izveštaja se vidi da je bio oduševljen celokupnom manifestacijom. Pod uticajem Josifa Pančića, opredelio se za studije medicine u Beču gde je i doktorirao 1869. Specijalizaciju iz hirurgije završio je u Beču (1869—1871) kod čuvenog profesora Bilrota i bio je prvi školovani hirurg u Srbiji. Da bi usavršio svoje hirurško znanje, uz dopuštenje srpske vlade, odlazi u Francusko-pruski rat i uključuje se u rad pruskog saniteta. U ovom ratu u blizini Frankfurta Đorđević je organizovao ratnu bolnicu, što mu je donelo vojni čin i pohvale hirurga Langebeka.[2] Na opelu Vuka Karadžića u Beču „Na pogrebu Vukovom, piše jedan savremenik, bila je - razume se - sva omladina, a do groba na Sankt-Marksovom groblju nosili su Vuka ovi omladinci: filozof Aleksandar Sandić i pet medicinara: Đura Bastić, Isa Stojšić, Aleksandar (Šaca) Stepanović, Milan Jovanović (Morski) i ja .Na opelu održao je dugački govor Aleksandar Sandić, dugogodišnji Vukov prijatelj i pomoćnik u radu a posle opela, u grčkoj kapeli, govorio je, tada još bečki student, Vladan Đorđević.” [4] Povratak i karijera u Srbiji do Majskog prevrata Nakon povratka u Srbiju jedno vreme radio je kao privatni lekar, a zatim je primljen u srpsku vojsku u kojoj postaje prvi sanitetski pukovnik. [a] Vojni je lekar i šef hirurškog odeljenja vojne bolnice od 1871.[5] Jedan od osnivača Srpsko lekarsko društvo (1872) i pokretač časopisa Srpski arhiv za celokupno lekarstvo (1874). Od 1873. obavljao je dužnost ličnog lekara kneza Milana. Jedan je od glavnih osnivača Crvenog krsta u Srbiji (1876). U prvom srpsko-turskom ratu (1876) je bio načelnik sanitetske službe moravsko-timočke vojske, a u drugom (1877—1878) načelnik sanitetske službe vrhovne komande Srpske vojske. Osnovao je i bio prvi upravnik Vojne bolnice u Nišu od (1878). Načelnik je civilnog saniteta Srbije od 1879, a 1881. je isposlovao njegovu široku reformu. Na njegovu inicijativu osnovano je Prvo beogradsko društvo za gimnastiku i borenje, 26. decembra 1881, koje je počelo je sa radom 3. januara 1892. U srpsko-bugarskom ratu 1885/6. je bio načelnik sanitetske službe vrhovne komande. Đorđević je bio predsednik beogradske opštine 1884—1888, a ministar prosvete i privrede 1888. godine u vladi Nikole Hristića. Potom prelazi u diplomatiju kao poslanik Srbije u Atini od 1891. i u Carigradu od 1894. godine, gde je doprineo postavljanju srpskih vladika u Makedoniji. Izabran je za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije 23. januara 1888, a za redovnog 15. novembra 1892. Predsednik je vlade i ministar inostranih dela od 11. oktobra 1897. do 12. jula 1900. godine. Njegova vlada radila je na stišavanju žestokih partijskih borbi, ekonomskom napretku Srbije i jačanju njene vojske. Podneo je ostavku posle najave ženidbe kralja Aleksandara Dragom Mašin.[6] U zatvoru je na šest meseci 1906. godine, zbog navodnog objavljivanja državnih tajni u knjizi Kraj jedne dinastije. U toku Prvog svetskog rata bio je u austrijskoj konfinaciji, radi rusofilstva od aneksione krize iz 1908. godine.[2] Vladan Đorđević je preminuo poslednjeg dana avgusta 1930. u sanatorijumu u Badenu. Usamljen star i bolestan u 86 godini života okončao je svoj život nekadašnji prvi doktor hirurgije u obnovljenoj Srbiji, organizator civilnog i vojnog saniteta, osnivač niške Vojne bolnice, Crvenog krsta u Srbiji, diplomata, političar, ministar, predsednik vlade, akademik, pisac bezbrojnih romana... Država je o svom trošku „bez pompe i galame“, sahranila ovog srpskog velikana u Beogradu.[2] U okviru proslave stogodišnjice vojne bolnice u decembru 1938, u krugu Glavne vojne bolnice mu je otkriven spomenik.[7] Srpska akademija nauka i umetnosti je 2020. godinu proglasila godinom Vladana Đorđevića.[8] Od 3. novembra do 13. decembra 2020. u Galeriji SANU održava se izložba „Vladan Đorđević: portret neumornog stvaraoca”.[9] U decembru 2021. u SANU je održan naučni skup „Vladan Đorđević”.[10] Dela Fotografija spomen ploče kod glavnog ulaza na Novo groblje u Beogradu, jer je Đorđević bio osnivač tog groblja pukovnik Vladan Đorđević Kao predsednik Beogradske opštine Đorđević je je inicirao uvođenje plinskog svetla (javne rasvete), kanalizacije i vodovoda i kaldrmisanje beogradskih ulica. Izmestio je groblje sa Tašmajdana na Novo groblje, koje su mnogi stariji ljudi upamtili i kao Vladanovac. Dvadeset pet godina je dr Đorđević, kao glavni urednik brinuo o finansiranju i izlasku „Srpskog arhiva“, časopisa koji i danas izlazi i jedan je od najstarijih i najdugovečnijih medicinskih časopisa u svetu. Izdavao je i časopis Otadžbina od 1875. do 1892. godine.

Autor - osoba Furman, Timofej Nikolić, Ratko Malinović, Nedeljko Babić, Ljiljana Brkić, Miladin Crnobarac, Jovan Turkulov, Jovan Karlović, Đerđ Verešbaranji, Ištvan Petrović, Predrag Mačvanin, Nada Tošić, Milan Kečkeš, Janoš Simić, Dragoslav Mulić, Roman Kanački, Lidija Naslov Biodizel : proizvodnja i korišćenje : monografija / Furman, T. [Timofej], Nikolić, R. [Ratko], Malinović, N. [Nedeljko], Babić Ljiljana, Brkić, M. [Miladin], Crnobarac, J. [Jovan], Turkulov, J. [Jovan], Karlović, Đ. [Đerđ], Verešbaranji, I. [Ištvan], Petrović, P. [Predrag], Mačvanin Nada, Tošić, M. [Milan], Kečkeš, J. [Janoš], Simić, D. [Dragoslav], Mulić, R. [Roman], Kanački Lidija i saradnici Vrsta građe knjiga Jezik srpski Godina 1995 Izdavanje i proizvodnja Novi Sad : Poljoprivredni fakultet, Institut za poljoprivrednu tehniku, 1995 (Novi Sad : Ofsetprint) Fizički opis VI, 356 str. : ilustr. ; 24 cm (Broš.) Napomene Tiraž 400 Rezimei na engl. jeziku uz svako poglavlje Bibliografija uz svako poglavlje. Predmetne odrednice Biodizel Biodizel je općenito naziv za gorivo dobiveno iz bioloških izvora koje se može koristiti u nemodificiranim dizelskim motorima umjesto uobičajenog plinskog ulja. Biodizel je ustvari komercijalni naziv za metil-ester, koji se nalazi na tržištu tekućih goriva i prodaje krajnim korisnicima. To je standardizirano tekuće nemineralno gorivo, neotrovno, biorazgradivo i nadomjestak za fosilno gorivo (dizel). Metil-ester (ME) je kemijski spoj dobiven reakcijom (transesterifikacija) biljnog ulja (uljana repica, suncokret, soja, palma, ricinus itd.) ili životinjske masti, s metanolom, u prisutnosti katalizatora. Biodizel se najčešće dobiva iz biljnih ulja transesterifikacijom triglicerida. Pri tome zamjenom glicerola s metanolom od jedne molekule triglicerida nastaju tri molekule monoalkilnih estera pa su zbog smanjenja molekulske mase fizička svojstva biodizela pogodna za korištenje u nemodificiranim motorima. Može se proizvoditi iz biljnih ulja, recikliranog otpadnog jestivog ulja ili životinjske masti, procesom transesterifikacije, pri čemu kao sporedni proizvod nastaje glicerol. Izbor osnovne sirovine za dobijanje biodizela zavisi od odgovarajućih uslova i prilika, pa se u Europi se za proizvodnju biodizela najviše koristi ulje uljane repice (82,8%) i ulje suncokreta (12,5%), dok se u Americi najviše koristi ulje soje, a u azijskim zemljama se koristi i palmino ulje. Treba napomenuti da biodizel nije isto što i biljna ulja, koja se koriste u nekim dizel vozilima (sama ili pomiješana s fosilnim dizel gorivima). Mješavine biodizela Biodizel se često miješa s običnim dizel fosilnim gorivima. Kada je mješavina u postocima od 20% biodizela i 80% normalnog fosilnog dizela, onda se to zove mješavina B20. Neki ljudi pogrešno vjeruju da je ta mješavina zapravo čisti biodizel. Najčešće mješavine biodizela su: B100 je čisti biodizel; B20 je mješavina od 20% biodizela i 80% normalnog fosilnog dizela; B5 je mješavina od 5% biodizela i 95% normalnog fosilnog dizela; B2 je mješavina od 2% biodizela i 98% normalnog fosilnog dizela; Mješavine do 20% biodizela se mogu koristiti bez ikakvih, ili samo s malim izmjenama na postojećim dizelskim motorima, iako se neki proizvođači motora ograđuju od toga. Za korištenje B100 ipak su potrebne odgovarajuće preinake motora: plastika kao što je polietilen visoke gustoće (HDPE) je podesan za rad s biodizelom, ali polivinil klorid (PVC) se polako razgrađuje. Polistiren se razgrađuje u dodiru s biodizelom. bakreni materijali (mjed, bronca) su osjetljivi na biodizel, kao i cink, kositar, olovo i ljevano željezo. Od nehrđajućih čelika, legure SS 316 i SS 304 su najotpornije, kao i aluminij. biodizel reagira i s prirodnom gumom ili kaučukom, koji se može naći kod starijih automobila. Studije su pokazale da i elastomeri na bazi fluora su osjetljivi na biodizel. Sintetičke gume, koje se koriste u novijim tipovima automobile, kao što su FKM, GBL-S i FKM- GF-S, su otporni na biodizel, u svim uvjetima. Prednosti i nedostaci biodizela Prednosti biodizela su: osim što je po svojim energetskim sposobnostima jednak običnom fosilnom dizelu, ima puno bolju mazivost, pa značajno produžava radno trajanje motora; najvažnije su njegove osobine vezane uz smanjenje onečišćenja okoliša (prilikom rada motora, na ispušnoj cijevi se oslobađa čak 10% kisika i smanjuje emisiju ugljikovog dioksida). Biodizel je biorazgradiv, nije otrovan i tipično proizvodi oko 60% manje emisije ugljikovog dioksida gledajući cijeli životni vijek. To je zbog toga jer prilikom rasta biljke uzimaju iz atmosfere određeni dio ugljikovog dioksida u procesu koji se zove fotosinteza; biodizelska goriva ne sadrže sumpor, ni teške metale (olovo), koji su glavni onečišćivači zraka prilikom uporabe dizela dobivenog iz nafte; pretvara NOx u bezopasni dušik; moguća je proizvodnja u kućnoj radinosti; viši cetanski broj, što znači lakšu zapaljivost od fosilnog dizela; transport biodizela gotovo je potpuno neopasan za okoliš, jer se dospjevši u tlo razgradi nakon 28 dana. Ako nafta tijekom manipulacije ili transporta dospije u vodu, jedna litra zagadi gotovo milijun litara vode, dok kod biodizela takvo zagađenje ne postoji, jer se on u vodi potpuno razgradi već nakon nekoliko dana; biodizel je obnovljivi izvor energije, koji se može proizvoditi od algi, biljnog ulja, životinjskih masnoća ili iz recikliranih restoranskih masnoća; biodizel ima znatno višu točku zapaljivosti od običnih dizela (iznad 160 °C). To znači da je rizik od zapaljenja prilikom prijevoza, skladištenja i upotrebe znatno manji nego kod običnih dizel goriva. pri proizvodnji biodizela iz uljane repice, nastaje čitav niz veoma profitabilnih nusprodukata, poput pogače ili sačme, koja je visokovrijedan proteinski dodatak stočnoj hrani. Dobivamo i glicerol, koji se koristi kao sirovina u kozmetičkoj i farmaceutskoj industriji. Na kraju tehnološkog procesa, kao nusprodukt se dobiva i uljni mulj, koji se koristi kao visokokvalitetno gnojivo za povrtne kulture u ekološkoj poljoprivredi; biodizel je pokazao da ima karakteristike slične fosilnim dizel gorivima u više od 50 milijuna cestovnih kilometara, u gotovo svim tipovima vozila, bezbrojnim off-road kilometrima i bezbrojnim satima pogona plovila. biodizel ima smanjeni nivo emisije poliaromatskih ugljikovodika ili PAH (engl. polycyclic aromatic hydrocarbons) i nitro-poliaromatskih ugljikovodika, koji su identificirani kao tvari koje potencijalno uzrokuju rak. Nedostaci biodizela su: postoji mogućnost začepljenja injektora na dizelskom motoru; miris prženog ulja iz ispuha; visoka viskoznost; energetska vrijednost: 37,2 MJ/l (nafta 42, MJ/l ), što znači i veća potrošnja, jer je energetska vrijednost biodizela oko 90% energetske vrijednosti običnog fosilnog dizela; biodizel je općenito skuplji za kupiti od normalnih fosilnih dizel goriva, ali ta bi razlika mogla nestati zbog ekonomije veličine, rastućih cijena goriva i poreznih poticaja od strane država. U Njemačkoj je na primjer biodizel općenito jeftiniji od normalnog dizela na benzinskim postajama koje prodaju oba goriva; ukoliko će se koristiti deforestacija šuma i monokulturne poljoprivredne tehnike, biodizel bi mogao postati ozbiljna prijetnja prirodnom okolišu; kukuruz je glavna sirovina za trenutnu masovnu proizvodnju biogoriva poput biodizela i bioetanola. Kukuruz koji je prije bio namijenjen za proizvodnju hrane, sada kupuju proizvođači biogoriva koji su spremni platiti veću cijenu od proizvođača hrane, pa na kraju i cijene hrane rastu; Povijest biodizela Transesterifikaciju biljnog ulja prvi put su izveli 1853. znanstvenici E.Duffy i J.Patrick puno ranije od nastanka prvog funkcionalnog dizel motora. Rudolf Diesel svoj je prvi čelični, trimetarski, jednocilindrični motor sa zamašnjakom, upogonio ničim drugim, nego uljem kikirikija 10. kolovoza 1893. u Augsburgu u Njemačkoj. Za uspomenu na taj događaj 10. kolovoza je proglašen za „Međunarodni dan biodizela“. U svom govoru 1912, Rudolf Diesel je napomenuo da je korištenje jestivog ulja za dizelske motore možda beznačajno za to vrijeme, ali da će doći vrijeme kada će jestivo ulje kao gorivo biti iste važnosti kao i nafta. Prije i za vrijeme Drugog svjetskog rata zabilježena su testiranja biogoriva u Belgiji, Francuskoj, Italiji, Velikoj Britaniji, Portugalu, Njemačkoj, Brazilu, Argentini, Japanu i Kini. Primjećeni su problemi s viskoznošću (gustoćom) biodizela u radu motora. G. Chavanne je na Sveučilištu u Brusselsu, 31. kolovoza 1937. patentirao „Postupak za pretvorbu jestivog ulja za gorivo motora (fr. „Procédé de Transformation d’Huiles Végétales en Vue de Leur Utilisation comme Carburants“ – Belgian Patent 422 877). Tim postupkom je opisana transesterifikacija jestivog ulja korištenjem metanola, da bi se odvojio glicerol i zamijenio s kratkim bazama alkohola. To je bio prvi zapis što se danas podrazumijeva pod proizvodnjom biodizela. 1977. brazilski znanstvenik Expedito Parente je izumio industrijski postupak za dobivanje biodizela. Danas brazilski znanstvenici rade na proizvodnji biopetroleja (biokerozin). 1979. su se nastavila proučavanja u Južnoafričkoj Republici na korištenju suncokretovog ulja za dobivanje biodizela. U Australiji je 1989. otvoreno prvo postrojenje koje je koristilo 30 000 tona uljene repice za dobivanje biodizela. Prinosi raznih kultura za biodizel Biodizel se može proizvoditi iz biljnih ulja, recikliranog otpadnog jestivog ulja ili životinjske masti, procesom transesterifikacije, pri čemu kao sporedni proizvod nastaje glicerol. Izbor osnovne sirovine za dobijanje biodizela zavisi od odgovarajućih uslova i prilika, pa se u Europi se za proizvodnju biodizela najviše koristi ulje uljane repice (82,8%) i ulje suncokreta (12,5%), dok se u Americi najviše koristi ulje soje, a u azijskim zemljama se koristi i palmino ulje. Prinosi raznih kultura za biodizel Kultura Prinos L/ha SAD galon /acre Alge [6] ~ 3 000 ~300, 1500 - 3000 Kineska lojna biljka (lat. Sapium sebifera) 907 97 Palmino ulje 4752 508 Kokosovo ulje 2151 230 Ulje uljane repice 954 102 Sojino ulje 554-922 59.2-98.6 Kikiriki ulje 842 90 Suncokretovo ulje 767 82 Konopljino ulje 242 26 Proizvodnja biogoriva iz algi ima mnoge prednosti koje taj postupak čine gotovo savršenim izvorom goriva. Alge rastu 50 do 100 puta brže od tradicionalnih kultura za proizvodnju biogoriva. Dodatna velika prednost je to što su alge jednostanični organizmi koji ne zahtijevaju svježu pitku i zemljište da bi rasli, a to znatno pojednostavnjuje proizvodnju. Prema nekim stručnjacima proizvodnja goriva iz algi je najbolja zamjena fosilnim gorivima i uz dobru podršku, ta bi biogoriva u budućnosti mogla u potpunosti izbaciti fosilna goriva iz upotrebe. Jatrofa je biljka koja uglavnom raste u Brazilu (ali i na Filipinima, Maliju i Indiji), a prinos se procjenjuje na oko 1500 do 2000 litara biodizela po hektaru. Prinos ipak dosta ovisi o klimatskim prilikama i vrsti zemlje. Kontroverze Ograničenost mogućnosti proizvodnje biodiesela dovodi u pitanje njegovu očekivanu upotrebu u ne tako dalekoj budućnosti. Osnovni problem se sastoji u malenoj efikasnosti proizvodnih pogona i motora koji trebaju koristiti biodiesel. Kada bi se danas sveukupne poljoprivredne površine SAD koristile za proizvodnju ovog goriva zadovoljilo bi se samo 16 posto američkih potreba za gorivom. Ta činjenica stavlja pod veliki upitnik budućnost korištenja biodiesela, kao i istinitost kampanje vođene već desetak godina u njegove korist. MG155 (N)