Plinski gorionici sa pocetka proslog veka .Cena je po komadu

TRUKA podmetac stavlja se direktno na plinski plamenik odnosno elektricnu plocu ili ognjiste - moze se upotrebiti sa obe strane uvoznik: `LORIS` export-import ZAGREB proizvodjac: FA. S. IBERT Osterreich ////////////////////////////////////////// Ploca sa pocetka 70-ih godina proslog veka (sadrzi pomocnu sipku koja je danas veoma retka ako se ovaj proizvod nadje u ponudi) - sam omot nije najbolje ocuvan (pogledajte slike) - prodaje se u stanju kao na slikama

Plinska lampa luks 1N-PB `Sloboda` Čačak Jugoslavija,u originalnoj kutiji sa uputstvima,nekorištena.

Brošura (prospekt) stroja za plinsko rezanje tip OPTOTOAJ 20 `ULJANIK` Pula Jugoslavija,iz 70-tih ili 80-tih godina,u dobrom je stanju.

Brošura (prospekt) stroja za plinsko rezanje tip OPTOTOAJ 15 `ULJANIK` Pula Jugoslavija,iz 70-tih ili 80-tih godina,u dobrom je stanju.

Opis proizvoda U ovoj knjizi nije riječ o energiji, nego o moći i politici, i to o vanjskoj politici. Primjer ruskog korištenja plinske trgovine u politici moći pokazuje da korištenje ekonomskih instrumenata (osobito vanjske trgovine) kao starog alata vanjske politike ni danas nije izgubilo na važnosti. Trgovina plinom je ekonomski, vanjskotrgovinski odnos, no specifičan jer zbog vrste robe kojom se trguje obiluje političko-sigurnosnim eksternalijama; plin nije samo roba nego strateški, vanjskopolitički resurs.Europska je unija plinsku trgovinu s Ruskom Federacijom doživljavala, u skladu s liberalnom paradigmom, kao međuovisan odnos koji će doprinijeti obostranoj nadoknadi limitiranih resursa i prelijevanju ekonomske na druga područja suradnje. U 21. stoljeću Ruska je Federacija toj trgovini dodijelila novu ulogu, pretvorivši je u instrument realističke moći. Ta je trgovina iz potencijala za zbližavanje aktera tako postala potencijalna, materijalna i konstruirana, prijetnja, što ju je dovelo u područje sigurnosti, a kooperativan odnos dva aktera je postao kompetitivan, pa i konfliktan. Europska je unija tako uvidjela da dostatnu razinu sigurnosti opskrbe zbog izloženosti vanjskopolitičkim izazovima ne može isporučiti isključivo tržište.Plinska trgovina između EU i RF tako je dobila ulogu i u diskurzivnom smislu: liberalno-ekonomski diskurs je ustupio mjesto realističko-strateškom i umjesto o plinskoj trgovini govori se o energetskoj sigurnosti.Rad je empirijski i znanstveno-teorijski relevantan, jer kombinira empirijsko područje –istražuje se što je i kako omogućilo promjenu uloge plinske trgovine u odnosima između EU i RF i koje to ima implikacije na međusobne odnose aktera i šire, s teorijskim područjem –analiziraju se implikacije empirijskih procesa na koncept energetske sigurnosti.– prof. dr. Luka BrkićAutorica ukazuje na to da energetski ciljevi nisu uvijek ekonomski ciljevi, kao i na to da ekonomski ciljevi nisu uvijek, a u slučaju plinske trgovine između EU i RF rijetko su identični vanjskopolitičkim ciljevima.– prof. dr. Siniša TatalovićJelena Radić Đozić magistrirala je na temu „Njemačko-francuski odnos u novom okruženju – posthladnoratovski izazovi i šanse“;. Doktorirala je na temu „Politizacija i sekuritizacija plinske trgovine: studija slučaja odnosa Europske unije i Ruske Federacije“; na Fakultetu političkih znanosti u Zagrebu. Bavi se sigurnosnim aspektima međunarodnih odnosa, s naglaskom na Europskoj uniji i NATO savezu.

61272) LASER fizikalne osnove, konstrukcija i primjena, Stjepan Lugomer , Mladen Stipančić , Svjetlost Sarajevo 1977 , I. UVOD 1.1. Neka svojstva svjetlosti 1.2. Atom kao kvantni sistem II. EMISIJA I APSORPCIJA SVJETLOSTI 2.1. Spontana emisija 2.1.1. Oblik i širina spektralne linije 2.1.2. Doplerovo širenje 2.2. Inducirana apsorpcija 2.3. Inducirana emisija 2.4. Populacijska inverzija 2.4.1. Populacijska inverzija u sistemu sa dva nivoa 2.4.2. Populacijska inverzija u sistemu sa tri nivoa 2.4.3. Populacijska inverzija u sistemu sa četiri nivoa III. PONAŠANJE ELEKTROMAGNETSKIH VALOVA U ŠUPLJINI 3.1. Opći tip šupljine 3.2. Fabry-Perot šupljina IV. PRAG LASERSKE AKCIJE 4.1. Struktura laserskih oscilacija V. SVOJSTVA LASERSKIH REZONATORA I GENERIRANJE JEDNO- FAZNE VALNE FRONTE 5.1. Konfiguracije rezonatora 5.1.1. Plan-paralelni rezonator 5.1.2. Zrcala velikog radijusa 5.1.3. Konfokalni rezonator 5.1.4. Sferički rezonator 5.1.5. Konkavno-konveksni rezonator 5.1.6. Hemisferički rezonator VI. PODJELA LASERA VII. PLINSKI LASER 7.1. Plinski izboj 7.2. Karakteristike cijevi plinskog lasera 7.3. Atomski laser 7.3.1. He-Ne laser 7.3.2. Cs laser 7.4. Ionski laser 7.4.1. Ar ionski laser 7.5. Molekularni laser. 7.5.1. Pobudivanje molekula 7.5.2. Elektronska stanja molekula 7.5.3. Vibracijska stanja molekula 7.5.4. Rotacijska stanja molekula 7.5.5. Rotacijsko-vibracijski spektri 7.6. CO, laser 7.6.1. Vibracijsko-rotacijski prijelazi u CO, 7.6.2. Princip pobuđivanja C*O_{2} molekula 7.6.3. Selektivno pobuđivanje CO, molekula 7.6.4. Konstrukcija C*O_{2} - N_{2} lasera 7.6.5. CO laseri velike snage 7.7. N, laser 7.8. Kemijski laser VIII. ČVRSTI LASER 8.1. Grada čvrstih tijela 8.2. Neka optička svojstva čvrstog tijela 8.3. Optičko pumpanje 8.4. Laseri na kristalima. 8.4.1. Rubinski laser 8.4.2. Rubinski laser,,gigantskih` pulseva 8.4.3. Drugi kristalni laseri 8.5. Laseri na amorfnim tijelima 8.5.1. Luminiscentna svojstva stakala 8.6. Poluvodički laser 8.6.1. Karakteristike poluvodiča 8.6.2. pn spoj 8.6.3. Injekcioni laser IX. TEKUĆI LASER 9.1. Laseri na helatima 9.2. Laseri na organskim bojama X. MANIPULIRANJE LASERSKIM SNOPOM 10.1. Komponente laserske optike XI. LASERSKA SPEKTROSKOPIJA 11.1. Uvod.. 11.2. RAY leigh i Raman spektroskopija 11.2.1. Molekularne tekućine 11.2.2. Čvrsta tijela.. 11.3. Brillouinova spektroskopija 11.3.1. Kristali 11.3.2. Tekućine XII. HOLOGRAFIJA XIII. OBRAĐIVANJE MATERIJAL APOMOĆU LASERA XIV. PRAVCI RAZVOJA LASERA mek povez, format 16,5 x 24 cm , ilustrovano, latinica, 191 strana, školska posveta na predlistu

Opis Tehnički priručnik obuhvata povezivanje različitih standarda koji se najvećim delom koriste u mašinskoj i procesnoj industriji, kao i drugim privrednim delatnostima. U Srbiji je do sada bilo više prevoda ili stranih izdanja sličnih priručnika, a ovo je prvi put da na našim prostorima imamo priručnik srpskog autora i srpskog izdavača. Tehnički priručnik sadrži 11 poglavlja: Matematičke oznake i tabele; Opšte tehničke informacije; Tehnički materijali; Cevi; Prirubnice; Cevni pribor; Armature; Danca; Manometri, Manometarske armature i pribor; Plinske boce, ventili i navoji plinskih boca; Maziva. Tehnički priručnik je obimom koji zahvata, nezamenjiv prvenstveno za studente tehničkih fakulteta, kao i svih ostalih koji se u praksi susreću sa materijalom koji on obrađuje. Priručnik će obogatiti stručnu literaturu u Srbiji, te je neophodan za budućnost srpske mašinske, procesne, tehnološke, rudarske, poljoprivredno-prehrambene, građevinske, i ostalih delatnosti.

Odlomak : ’’Žene, djeca i starci čekaju u šumarku stotinjak metara od plinskih komora nacističkog logora smrti Auschwitz-Birkenau. Uskoro će se svući i biti odvedeni u plinske komore. Njihova će mrtva tijela potom biti spaljena u pećima u toj zgradi ili u obližnjim jamama. Na fotografiji su Židovi deportirani u Auschwitz-Birkenau iz Mađarske krajem svibnja ili početkom lipnja 1944. godine. Fotografija je iz foto-albuma jednog Nijemca koji je u to vrijeme radio u logoru. Mnoge fotografije iz tog albuma pokazuju što se dogodilo Židovima odmah po dolasku u logor. Uz fotografiju snimljenu u šumarku nalazi se opis: "Beskorisne žene i djeca." Šumarak stoji i danas. Sve što je ostalo od žena i djece jest ova fotografija. Ova knjiga opisuje što su ljudska bića u stanju napraviti drugim ljudskim bićima kad demokratske vrijednosti zamijeni ideologija netolerancije, mržnje i nasilja. Iznose se mnoge činjenice o Holokaustu i nastoji objasniti kako je nezamislivo postalo stvarnost. U knjizi je i poglavlje o Holokaustu u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj, odnosno o povijesti židovske zajednice u hrvatskim zemljama te o zločinima koje su nad njezinim pripadnicima učinili ustaše između 1941. i 1945. godine.’’

Evro Giunti,JRJ. Uspavana lepotica. Lisica i roda cvrcak i mrav. Macka i tigar-2 komada. Ruzno pace. Uobrazeni petao. Tri mala praseta. Cipelina pepeljuga. Princeze i vile. Lav i mis. Stanje kao na slikama,za sva pitanja tu sam. Veliki izbor goblena,lutki barbika,motora za biciklu,punilica za kobasice,antikviteta,kolekcionarskih predmeta,ventilatora,kablova za podno i grejanje rasada i plastenika,biciklistickih pantalona,biciklistickih majica,etno predmeta,albuma,slicica,albuma za fotografije,razglednica,duboreza,brosura,knjiga,romana,filmova,serija, flasa,limenih kutija,intex,kombinezona za surf i ronjenje,steznika,lovackih sesira,ortoza,ploca,semena,znacki,casopisa,plinskih resoa,udzbenika i još mnogo toga. HTELI BI DA KUPUJETE I PRODAJETE NA LIMUNDU I KUPINDU,LAKO JE,REGISTRUJTE SE NA http://www.limundo.com/ref/BobanT75 I KRENITE SA TRGOVINOM. POGLEDAJTE I http://www.kupindo.com/Clan/BobanT75/SpisakPredmeta

Zmajski most Gorazd Humar SLO NOVO RETKO Zmajski most je cestni most čez Ljubljanico, ki se nahaja severovzhodno od Vodnikovega trga v Ljubljani. Zgrajen je bil za časa županovanja Ivana Hribarja kot nadomestilo za leseni Mesarski most, ki je stal prej na tistem mestu in je bil poškodovan v ljubljanskem potresu leta 1895. Zgradba je bila za tisti čas inovativna, iz armiranega betona po tehniki avstrijskega inženirja Josefa Melana. Namesto železnih palic, vgrajenih v betonsko strukturo, je bil zgrajen na oboku iz železnih tramov, kar je omogočilo gradnjo brez začasne podporne strukture.  Most je oblikoval arhitekt Jurij Zaninović (1876–1946). Izšel je iz dunajske arhitekturne šole prof. Wagnerja (tudi Plečnik je bil njegov učenec). V projekt se je zelo poglobil in nastala je ena najlepših stvaritev secesijske arhitekture na evropskih tleh. Na obeh bočnih fasadah so napisi in relief, ki posnemajo patiniran bron. Zaradi previsokih cen brona so mostne odprtine nad glavnim lokom naredili iz betonskih fasadnih plošč z listjem v obliki reliefa. Betonski so tudi balustradni stebrički mostne ograje. Da bi dosegel videz kamna, je Zaninovich predvidel površinsko obdelavo betona v načinu štokanja. Najpomembnejši okras mostu so štirje zmaji, ki stojijo na podstavkih na štirih vogalih (poleg številnih manjših - skupaj je na njem 20 kipov zmajev). Namesto zmajev so bili prvotno predvideni kipi krilatih levov, ki so bili kasneje zamenjani s simbolom Ljubljane. Narejeni so iz bakrene pločevine, saj je bil bron predrag. Izdelali so jih v dunajski tovarni dekorativnih predmetov A. M. Beschorner. Bronaste kandelabre so odlili na Dunaju in jim dodali steklene krogle. Ob otvoritvi 1901 še niso bile izdelane plinske luči, ampak so bile postavljene kasneje. Sama voziščna površina je bila narejena iz asfalta in nalepljena na betonsko podlago. Gre za prvo asfaltno površino v Sloveniji. Asfaltni so bili tudi pločniki. Sodobno je bilo tudi to, da so bile izvedene kinete za dovod plinskih cevi za razsvetljavo pod pločniki.  Celotni stroški gradnje so znašali 158.500 kron (v tej ceni ni zmajev in kandelabrov).  Ob otvoritvi leta 1901 je bil most posvečen štiridesetletnici vladavine cesarja Franca Jožefa I. in poimenovan Jubilejni most (nemško Jubiläumsbrücke). Na stranicah so v ta namen izpisane letnice 1848 - 1888, obletnico pa sta obeleževali tudi spominski plošči v slovenščini in nemščini. Takrat je bil eden prvih železobetonskih mostov v Evropi in prva železobetonska konstrukcija v mestu. S 33,34 m premera je imel tretji najdaljši lok med tedanjimi evropskimi mostovi.  Kmalu je raba uradnega imena zamrla in most je zaradi svojega okrasja postal znan kot »Zmajski most«. Med letom 1983 in 1984 je bil temeljito prenovljen. Danes se šteje za enega najlepših primerov secesijske arhitekture mostov na svetu in je zaščiten kot tehniški spomenik, predstavlja tudi eno od znamenitosti mesta Ljubljane.  164 str. Format 24 x 29 cm. Novo idealno za poklon

Odlična očuvanost !!! Izuzetno očuvano !!! 1366 grama oko 1100 strana Povijesni roman Život i sudbina mnogi s pravom smatraju Ratom i mirom dvadesetog stoljeća. U ovom remek-djelu Grossman prikazuje svijet koji razdiru ideološke tiranije i rat, oslikavajući život svoje zemlje u dramatičnome povijesnom razdoblju kroz paralelne priče pojedinih članova jedne obitelji te ljudi koji su s njima na razne načine sudbinski povezani. Središnja je tema romana Staljingradska bitka, no uz ratnu epopeju iznimno su zorno i krajnje potresno prikazane i druge strahote rata, poput smrti u plinskim komorama i progona, u kojima se radi pukog preživljavanja žrtvuje čak i vlastito dijete. Ne negirajući herojstvo naroda u obrani zemlje od nacističkog osvajača, Grossman realno iznosi sve mane sovjetskog režima i pritom ne štedi tadašnju političku elitu sa Staljinom na čelu. Stoga je ovo djelo, dovršeno 1960., zaplijenio KGB te je objavljeno tek dvadeset godina poslije, nakon što je prokrijumčareno iz SSSR-a. Život i sudbina jedan je od najboljih prikaza strahota jednoumlja ne samo nacizma nego i staljinizma. Kao epska priča o Drugome svjetskom ratu i ujedno obračun s mračnim silama koje su dominirale 20. stoljećem ovaj je roman bespoštedno realističan, što ga, uz moralnu čvrstinu, čini jednim od najboljih ostvarenja moderne ruske književnosti. New York Review Books Classics Život i sudbina knjiga je koja zahtijeva da se o njoj govori. Guardian Jedno od najvažnijih remek-djela 20. stol

Zivot i sudbina Vasilij Grosman RUS roman veci format 501 str. NECITANA knjiga ima posvetu Život i sudbina mnogi s pravom smatraju Ratom i mirom dvadesetog stoljeća. U ovom remek-djelu Grossman prikazuje svijet koji razdiru ideološke tiranije i rat, oslikavajući život svoje zemlje u dramatičnome povijesnom razdoblju kroz paralelne priče pojedinih članova jedne obitelji te ljudi koji su s njima na razne načine sudbinski povezani. Središnja je tema romana Staljingradska bitka, no uz ratnu epopeju iznimno su zorno i krajnje potresno prikazane i druge strahote rata, poput smrti u plinskim komorama i progona, u kojima se radi pukog preživljavanja žrtvuje čak i vlastito dijete. Ne negirajući herojstvo naroda u obrani zemlje od nacističkog osvajača, Grossman realno iznosi sve mane sovjetskog režima i pritom ne štedi tadašnju političku elitu sa Staljinom na čelu. Stoga je ovo djelo, dovršeno 1960., zaplijenio KGB te je objavljeno tek dvadeset godina poslije, nakon što je prokrijumčareno iz SSSR-a. Život i sudbina jedan je od najboljih prikaza strahota jednoumlja ne samo nacizma nego i staljinizma. Kao epska priča o Drugome svjetskom ratu i ujedno obračun s mračnim silama koje su dominirale 20. stoljećem ovaj je roman bespoštedno realističan, što ga, uz moralnu čvrstinu, čini jednim od najboljih ostvarenja moderne ruske književnosti. New York Review Books Classics Život i sudbina knjiga je koja zahtijeva da se o njoj govori. Guardian Jedno od najvažnijih remek-djela 20. stoljeća. Times Literary Supplement Grossmanov Život i sudbina više govori o ljudskoj slobodi nego bilo koje drugo djelo ruskih pisaca u 20. stoljeću. Zato je vjerojatno i ostao toliko dugo pod ključem. Foreign Policy Remek-djelo Vasilija Grossmana Život i sudbina fascinira zbog mnogih razloga... Istodobno je majstorski splet sudbina i snažna deklaracija osobnog stava. Grossman svjesno i hladnokrvno pokušava iznijeti sve što zna o Velikome domovinskom ratu, nastojeći ponovno napisati Rat i mir. London Review of Books Na poprištu Staljingradske bitke ovaj snažni i duboko potresni roman oslikava svijet razdiran ratom i ideološkom tiranijom. George Steiner Ponajbolji roman nadahnut Drugim svjetskim ratom. The Guardian

Odlična očuvanost !!! Izuzetno očuvano !!! 1366 grama oko 1100 strana Povijesni roman Život i sudbina mnogi s pravom smatraju Ratom i mirom dvadesetog stoljeća. U ovom remek-djelu Grossman prikazuje svijet koji razdiru ideološke tiranije i rat, oslikavajući život svoje zemlje u dramatičnome povijesnom razdoblju kroz paralelne priče pojedinih članova jedne obitelji te ljudi koji su s njima na razne načine sudbinski povezani. Središnja je tema romana Staljingradska bitka, no uz ratnu epopeju iznimno su zorno i krajnje potresno prikazane i druge strahote rata, poput smrti u plinskim komorama i progona, u kojima se radi pukog preživljavanja žrtvuje čak i vlastito dijete. Ne negirajući herojstvo naroda u obrani zemlje od nacističkog osvajača, Grossman realno iznosi sve mane sovjetskog režima i pritom ne štedi tadašnju političku elitu sa Staljinom na čelu. Stoga je ovo djelo, dovršeno 1960., zaplijenio KGB te je objavljeno tek dvadeset godina poslije, nakon što je prokrijumčareno iz SSSR-a. Život i sudbina jedan je od najboljih prikaza strahota jednoumlja ne samo nacizma nego i staljinizma. Kao epska priča o Drugome svjetskom ratu i ujedno obračun s mračnim silama koje su dominirale 20. stoljećem ovaj je roman bespoštedno realističan, što ga, uz moralnu čvrstinu, čini jednim od najboljih ostvarenja moderne ruske književnosti. New York Review Books Classics Život i sudbina knjiga je koja zahtijeva da se o njoj govori. Guardian Jedno od najvažnijih remek-djela 20. stoljeća. Times Literary Supplement Grossmanov Život i sudbina više govori o ljudskoj slobodi nego bilo koje drugo djelo ruskih pisaca u 20. stoljeću. Zato je vjerojatno i ostao toliko dugo pod ključem. Foreign Policy Remek-djelo Vasilija Grossmana Život i sudbina fascinira zbog mnogih razloga... Istodobno je majstorski splet sudbina i snažna deklaracija osobnog stava. Grossman svjesno i hladnokrvno pokušava iznijeti sve što zna o Velikome domovinskom ratu, nastojeći ponovno napisati Rat i mir. London Review of Books Na poprištu Staljingradske bitke ovaj snažni i duboko potresni roman oslikava svijet razdiran ratom i ideološkom tiranijom. George Steiner Ponajbolji roman nadahnut Drugim svjetskim ratom. The Guardian

Obuhvatajući razdoblje od neolitske ere do naših dana, autor u ovoj knjizi proučava narode, društva i kulture u području između Jadranskog mora na zapadu i Crnog mora na istoku, između alpske regije i podunavskog basena na severu i Egejskog mora na jugu. Ovo nije konvencionalna istorija Balkana. Oslanjajući se na arheologiju, antropologiju, ekonomiju, psihologiju i lingvistiku isto kao i na istoriju, autor je pokušao da ostvari totalnu istoriju koja objedinjuje mnoga područja balkanskog iskustva. Knjiga Balkanski svetovi: Prva i poslednja Evropa , koju je naša publika dobila tako brzo i u tako otmenom ruhu (izvorno je objavljena pod naslovom Balkan Worlds: The First and Last Europe u Njujorku 1994. a s engleskog ju je prevela Ivana Đordević) predstavlja, bez preterivanja, jedno od najambicioznijih i metodološki radikalnih ostvarenja istorijske »škole Anala«, u kojoj je profesor Stojanovic dovršio svoje usavršavanje u zanatu istoricara. Ova knjiga o Balkanu u svim stolećima nema onu svima poznatu artikulaciju koja prati smenjivanje velikih epoha (antika, srednji vek, novi vek), vec jednu sasvim drugačiju, u kojoj su osnovni kompleksi: Kultura zemlje, Biotehnika i društvena biologija, Tehnika, Društvo, Privreda, Licčost i kultura, Slobode i prinude kulture i Uzajamni odnos populacionih sistema. Ova knjiga izborom dimenzija koje nastoji da osvetli, perspektivom i razmerom izlaganja, pojmovnim aparatom čitavog niza nauka o čoveku i društvu, usmerava duhovne oči čitalaca prema onome što je opšte, što je dugog trajanja, što se kao morska struja kreće sporo u dubini noseći na sebi sve ono što se brzo kreće i talasa. Takav pristup autoru omogućuje da razabere najvažnije promene, one koje se ne daju razabrati usredsređivanjem na uobičajeni niz “istorijskih zbivanja”. Stojanović npr., istražuje stvari kao što su klima, odnos izmedu vida i sluha kod balkanskog čoveka, te upotrebu plinskog osvetljenja u balkanskim gradovima – da pomenemo samo neke od tema – kako bi razumeo najdublje promene koje su se tokom milenijuma dogodile na Balkanu. Takav pristup on zasniva na neverovatno dobrom poznavanju istorijskih izvora i procesa, ne samo u datoj oblasti vec i šire, i neminovno ukazuje na opsežnije procese koji su se odvijali u većim oblastima, a svakako u dobrom delu Evroazije. Svejedno da li je posmatramo kao svetsku ili balkansku istoriju, ovu knjigu je pravo uživanje čitati. Gotovo na svakoj stranici, zadivljeni smo Stojanovićevim temama, primerima, vezama koje iznalazi – rečju, kako širokim rasponom pitanja kojima se bavi tako i bogatstvom dokaznog materijala. Ovo je jedna od onih knjiga koje raspaljuju um i opčinjavaju srce. Knjigu je s engleskog prevela Ivana Đorđević, dobitnica nagrade “Miloš Đurić” za prevodilaštvo.

Autor: Robert Bryndza Godina izdanja: 2020. Br. str.: 352 Povez: Mek Format: 150mm x 228mm Pismo: Latinica Opis Smrtonosne tajne – autor Robert Bryndza Smrtonosne tajne (Deadly Secrets) šesti je nastavak u serijalu o detektivki Foster. Na ledeno božićno jutro, tijelo prelijepe mlade plesačice Marisse Lewispronađeno je prerezana vrata i natopljeno krvlju. Čini se da je Marissa vodila uzbudljiv život, no kakva osoba bi učinila nešto tako okrutno? Detektivka Erika Foster još se uvijek oporavlja od posljednjeg teškog slučaja, no ovakva okrutnost ne daje joj vremena za predah. Okuplja svoj tim istražitelja i ubrzo otkriva da je u predgrađu južnog Londona u kojem je ubijena Marissa napadnuto nekoliko osoba koje su se kasno noću vraćale kući. Jedan detalj povezuje ih s Marissinim ubostvom – napadač je bio odjeven u crno i nosio plinsku masku. Kada se otkrije zapetljana mreža tajni koje okružuju smrt mlade žene, čini se da će biti nemoguće otkriti ubojicu. Erika počne povezivati tragove koji je primoraju da se suoči s bolnim sjećanjima na svoju prošlost, no mora reagirati brzo i pronaći ubojicu kako ne bi ponovio zločin. A ovoga puta u opasnosti nije ona, nego netko od njezinih bližnjih… »Priča vas drži u napetosti do samog kraja s više obrata i šokova, a zatim vas iznenadi rješenjem koje niste mogli ni zamisliti! « Stardust Book Reviews »Ovaj novi dio serijala ima vrhunsku napetost, akciju i obrate kao i ostali autorovi romani. Od prve stranice vas privuče i ne ispušta do samoga, iznenađujućeg kraja!« It`s All About Books Robert Bryndza (1979.) britanski je autor kriminalističkih romana koji su prevedeni na 28 jezika i prodani u više od 3 milijuna primjeraka širom svijeta. Svoju spisateljsku karijeru započeo je humorističnim romanima o Coco Pinchard, a najveći uspjeh postigao je serijalom o detektivki Eriki Foster. Prvi roman iz serijala Žena u ledu postao je svjetski bestseler, a nakon njega su uslijedili romani Noćna grabežljivica, Mutna voda, Posljednji dah i Hladna krv (svi objavljeni u Znanju). Smrtonosne tajne šesti je nastavak u serijalu o detektivki Foster. Robert Bryndza je nedavno objavio i prvi roman u svom novom serijalu o privatnoj istražiteljici Kate Marshall, pod nazivom Nine Elms. O autoru Robert Bryndza (1979.) britanski je autor kriminalističkih romana koji su prevedeni na 28 jezika i prodani u više od 3 milijuna primjeraka širom svijeta. Svoju spisateljsku karijeru započeo je humorističnim romanima o Coco Pinchard, a najveći uspjeh postigao je serijalom o detektivki Eriki Foster. Prvi roman iz serijala Žena u ledu postao je svjetski bestseler, a nakon njega su uslijedili romani Noćna grabežljivica, Mutna voda i Posljednji dah ( svi objavljeni u Znanju). Hladna krv peti je nastavak u serijalu o detektivki Foster. Robert Bryndza je nedavno objavio i prvi roman u svom novom serijalu o privatnoj istražiteljici Kate Marshall, pod nazivom Nine Elms.

Odlomak iz Radnika i seljaka: HISTORY CHANNEL (Lora pro nobis – 3) Obratite pažnju u Kapou na kadar u kome Riva izvršava samoubistvo bacivši se na električnu ogradu: čovek koji se u tom trenutku odluči za vožnju kamere unapred, kako bi što bolje kadrirao mrtvo telo – pažljivo smeštajući podignutu ruku u ćošak finalne kompozicije – taj je čovek vredan najdubljeg prezira. Jacques Rivette From: [email protected] To: [email protected] Date: 25. Jan. 23:55 Štovani gospodine Krez, Već punih mjeseca dana nadzirem Vašu nadzornu kameru. Mogao bih Vam o njoj sastaviti detaljan izvještaj, uključujući fotografije koje sam načinio u različita doba dana i iz različitih uglova da posluže kao dokazni materijal. Koliko god izgledalo infantilno, snimati napravu za snimanje predstavljalo je za mene stanoviti, mada tjeskoban, izazov. Dosad sam u tri navrata pismenim putem prosvjedovao, a jednom čak i osobno došao u policijsku upravu, tražeći da se dotična sprava ukloni ili preusmjeri tako da ne vrši agresiju na moju intimu. Budući da sam svaki put bio ignoriran ili nepristojno odbijen, odlučio sam preskočiti niže stepenice i obratiti se direktno Vama, načelniku policijske uprave, iako bez realne nade da ćete ovaj dopis uopće pročitati, a kamoli poduzeti nešto u smislu uvažavanja mojeg zahtjeva. To, međutim, ne znači da ću odustati. S vremenom sam shvatio kako se vrijeme – nasuprot raširenom uvjerenju – najbrže troši uz fatalističko prihvaćanje datosti i meku socijalnu prilagodbu. Ukratko, da ponovim ono što sam već tri puta naglasio Vašim blaziranim i neotesanim službenicima: nadzorna kamera u Ulici oslobođenja, u neposrednoj blizini križanja s Goličkom, postavljena je na fasadi peterokatnice otprilike po sredini drugoga kata (ili možda malo više) i usmjerena je – nominalno – prema podružnici Sberbank-a koja se nalazi u prizemlju na suprotnoj strani ceste. Do ostakljene podružnice Sberbank-a, hiperdizajnirana interijera, neukusnog do povraćanja, nalaze se još dopadljiva mala pekara, odakle se šire topli i slani mirisi nepodložni videorecepciji, prodavaonica talijanskih cipela, sva u žućkastim tonovima, i haustor zgrade u kojoj živim, službena adresa: Ulica oslobođenja br. 28. No potpuno je jasno da se u vidokrugu Vaše nadzorne kamere nalazi i prozor moga stana na prvome katu, smješten malo ulijevo iznad spomenute bankarske ispostave. Za nevolju je to dvostruki francuski prozor, širok gotovo dva metra, pa shodno tome objektiv Vašeg sigurnosnog uređaja prodire i obuhvaća (bilježi, kontrolira, špijunira, registrira, snima) dobru trećinu sobe koju koristim kao radni prostor, a to ne mogu doživjeti drugačije nego kao bezočan akt nasilja nad mojom privatnošću. Ne znam koliko je takav stav dostupan Vašem policijskom umu (zamišljam ga kao nedovoljno skuhano jaje, s meckavim žutanjkom), ali kada okolnosti nastupe tako da se putanje javne sigurnosti i moje privatnosti neopravdano ukrste, bez razmišljanja se stavljam na svoju stranu. To da Vaši podređeni, pretpostavljam školovani špiclovi, ili (još gore) lica na dežurstvu s par razreda pučke škole i kvocijentom inteligencije mahovine, uz pomoć banalnoga tehničkog pomagala ulaze kroz moj prozor i promatraju na ekranu što ja činim unutar svoja četiri zida – čak i kada ništa ne činim, jer je dovoljno već to što mi nije dopušteno da se osjećam samim – za mene je potpuno neprihvatljivo. Da ne govorim koliko mi je gadljivo. Koliko mi je uvredljivo. A k tome ne mogu podnijeti zavjese. Ne želim zbog imbecilne policijske samovolje na svoj prozor navlačiti teške zastore, gospodine načelniče, jer bih se bez danje svjetlosti vjerojatno ugasio, ona mi je nužna kao opozicija mojem unutrašnjem mraku, s kojim Vas – budite bez brige – nemam namjeru upoznavati. Moj je dakle zahtjev krajnje jednostavan: premjestite Vašu nadzornu kameru na primjerenije mjesto, ili je u najmanju ruku zakrenite prema dolje za 20 do 25 stupnjeva (postupak od nekoliko minuta), tako da podružnica Sberbank-a i dalje bude u njenom fokusu, a da moja malenkost i prostor moje intime ostanu izvan domašaja Vašega brižnog elektronskog oka. Zar to nije prosto? Zar to ne iziskuje najmanji mogući napor s Vaše strane? Ja doista nemam ništa protiv toga da bdijete nad dnevnim utrškom bandita koji gule ovaj narod po visokim kamatnim stopama, niti da pod firmom tobožnje zaštite nacionalne sigurnosti kontrolirate ponašanje općinstva na javnim mjestima (jer je, koliko sam se uspio informirati, nekoliko stotina ovakvih kamera raspoređeno po čitavom gradu), no nisam toliko solidaran građanin da bih zbog toga podnosio policijsku invaziju na svoju ličnu autonomiju. Uvjeravam Vas, gospodine načelniče, da sa svoga prozora ne mogu niti ozbiljnije remetiti javni red i mir, a kamoli ugroziti sigurnosne prilike i opću stabilnost ovoga dijela grada. Nemam ekshibicionističkih sklonosti. Ne spadam među poremećene tipove koji će se iz čista mira razgaćiti i privlačiti pozornost prolaznika. Čak ni Vaš istrenirani policijski mozak ne bi uspio smisliti sablazan koju bih ja odavde mogao izvesti i koja bi bila dostatan razlog da me se drži na oku. U ovim godinama više nisam u stanju ni zdušnije dahtati nad djevojkama koje ponosno, najčešće s nespretnom vulgarnošću, šeću guzičice Ulicom oslobođenja. I dalje promatram, to da, ali sada bez traga žudnje, gospodine načelniče, jedva da još uspijevam dodati notu sjete na ravnodušnost. Ipak, pošto se uporno oglušujete na moju molbu, zaključujem da Vam je moj slučaj zbog nečeg interesantan. Nečim očigledno privlačim Vašu pozornost. Zbog nečega Vam je naročito stalo da sitničavo njuškate po mojoj osobnoj sferi, u koju nitko – a pogotovo ne elektronski opremljene snage državnog redarstva – ne bi smio imati pravo uvida. Kako da Vas privolim da me skinete s nišana? Kako da utolim Vašu voajersku glad? Bi li pomoglo ako Vas kratko uputim u svoje sasvim konvencionalne stambene prilike (i prema tome dnevne navike), ako Vam predočim nekoliko kadrova koje Vaša nadzorna kamera – u čijem je optičkom polju tek trećina moje radne sobe – nije u stanju registrirati? Pa dobro, pokušajmo. Desno od prozora, iz perspektive Vašeg osujećenog teleskopa, nalazi se pisaći stol od potamnjele hrastovine, mjestimično izbrazdan po obodima, s blago ulegnutom radnom plohom, na njemu dvije-tri nesređene hrpe papira i knjiga, te laptop demodirane serije (toshiba) na čijem se poklopcu mogu vidjeti tragovi cigaretnog pepela i skorenih kapljica kave; do njega je biblioteka koja se podiže do stropa, također nesređena, uglavnom biografije i historiografski naslovi (prikladno mojem zapostavljenom zvanju), više fotografija raspoređenih po policama, izdvajam uspomenu s vjenčanja mojih roditelja u okviru od lažnog mahagonija; prva vrata iz hodnika vode u skučenu kuhinju, stol ispod prozora s kariranim (crveno-bijelim) plastičnim stolnjakom, na njemu košara za voće od pletenoga pruća u čijim se žljebovima gnijezdi višegodišnja, slijepljena prašina, plinski šporet, blijedozeleni kuhinjski elementi koji su u donjem dijelu impregnirani tankim slojem masnoće, balkončić veličine četiriju ljudskih stopa što gleda na vežu; sljedeća su vrata od spavaće sobe moje kćerke u koju Vas ne kanim uvoditi, a do njih ulaz u moju spavaonicu gdje nema ničega vrijednog spomena (osim ako Vas zanima tragično škripavi krevet od orahovine i čaša za protezu na noćnom ormariću); samim hodnikom dominira starinski samostojeći čiviluk, obiteljsko naslijeđe, ukrašen s više stotina rupica koje su udarničkim radom izbušili nevidljivi drvožderi, na zidovima opet fotografije, fotografije, mrtvi, mrtvi; naposljetku jednostavno kupatilo u bijelim pločicama, ovalni lavabo, slavina obrasla brdašcima kamenca, ogledalo bez rama, solidna kada u kojoj, s jednom nogom prebačenom preko ruba, nahereno leži leš krupnijeg muškarca, čini se prerezana grla. S osobitim štovanjem, Milorad Baranovski, prof. povj. umr.

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Nuklearna fizika je grana fizike koncentrisana na jezgro atoma. Istorija Radioaktivnost je otkrio 1896. francuski naučnik Henri Bekerel dok je radio na fosforoscentnim materijalima. Ovi materijali svetle u mraku nakon izlaganja svetlu, i on je mislio da bi sjaj proizveden u katodnim zračnim cevima (cathode ray tubes) od strane X-zraka mogao nekako biti povezan sa fosforoscencijom. Zato je pokušao da uvije fotografsku pločicu (plate) u crnu hartiju i da stavi razne fosforoscentne minerale na nju. Svi rezultati su bili negativni dok nije isprobao korišćenje uranijumovih soli. Rezultat sa ovim jedinjenjima je bilo duboko crnjenje pločice. Ipak, ubrzo je postalo jasno da crnjenje pločice nema nikakve veze sa fosforoscencijom jer je ona crnela kada je mineral držan u mraku. Takođe ne-fosforoscentne soli uranijuma pa i metalski (metallic) uranijum su pocrnjivali pločicu. Bilo je jasno da postoji neka nova vrsta zračenja koja je mogla da prođe kroz papir koja je uzrokovala crnjenje pločice (U mnogim knjigama piše da je Bekerel slučajno otkrio radioaktivnost.) Isprva se činilo da je ovo novo zračenje bilo slično nedavno otkrivenim x-zracima. Ipak kasnija istraživanja Bekerela, Pjera Kirija, Marije Kiri, Ernesta Raderforda i drugih su otkrila tri različite vrste radioaktivnosti: alfa, beta i gama raspad. Ovi istraživači su takođe otkrili da mnogi drugi hemijski elementi imaju radioaktivne izotope. Opasnosti radioaktivnosti nisu odmah otkrivene. Akutno trovanje radiacijom je brzo otkriveno, ali je početna pretpostavka bila da, kao kod vatre, ako se odmah ne primeti efekat, nema opasnosti. Štaivše nije se znalo da će ako se unesu u telo, radioaktivni materijali nastaviti da zrače unutar tela, često prouzrokujući kancer ili druge ozbiljne probleme. Mnogi lekari i firme su počeli da reklamiraju radioaktivne supstance kao sredstvo lečenja; jedan posebno uzbunjujuć primer je bilo lečenje klistiranjem radijumom. Marija Kiri je pred smrt govorila protiv ovakve vrste lečenja, upozoravajući da efekti radijacije na ljudsko telo još nisu dobro ispitani. Za vreme Drugog svetskog rata, se došlo na ideju da bi se energija koju radioaktivnost oslobađa mogla koristiti kao oružje za masovno uništenje. I sile osovine i savezničke snage su započele projekte u cilju razvoja ovakvog oružja; Projekat Menhetn u SAD se na kraju pokazao uspešnim. Dve od prve tri bombe koje su proizvedene su bačene na Japan; tada je planirano da se proizvodnja ubrza na oko jednu bombu nedeljno, ali se Japan predao pre nego što je još atomskih bombi bačeno. Za vreme Drugog svetskog rata i u ranom hladnom ratu je nastavljen razvoj nuklearne tehnologije, dok se malo pažnje obraljalo na dugoročne opasnosti radijacije i radioaktivne kontaminacije. Jači otpad nastao proizvodnjom uranijuma je skladišten u velike tankove sa rokom trajnosti od samo par decenija, i nije bilo planova za dugoročnije skladištenje dok je manje jakom otpadu dopušteno da procuri u zemljište bez temeljnih proračuna o dugoročnim posledicama. Mnoga nuklearna oružja su testirana u atmosferi (to jest iznad povvršine Zemlje), što je oslobodilo dovoljno radioaktivnog materijala da veoma značajno podigne svetski nivo pozadinskog zračenja. Konačno je sporazum o ograničenim probama prekinuo ove probe u SAD i SSSR-u (mada su podzemne probe nastavljene u obe zemlje, a Francuska i Kina su nastavile atmosferske probe još dugo vremena). Zatim su razvijeni nuklearni reaktori za korišćenje u podmornicama, brodovima i za komercijalnu upotrebu. Od 1960-ih, protivnici nuklearne energije su tvrdili da dugoročno izlaganje niskim nivoima zračenja može da dovede do ozbiljnih zdravstvenih problema, i da radioaktivna kontaminacija iz životne okoline može da pređe na ljude dovodeći do ovakvih dugoročnih izlaganja. Ove tvrdnje su ostale kontrovrezne, vidi linear no threshold model, radiation hormesis. Usled ovih tvrdnje je javna zabrinutost dramatično porasla, sigurnosne mere su pojačane, a korišćenje radioaktivnih materijala poput torijuma u plinskim mrežicama (gas mantles) je smanjeno. Javna zabrinutost je znatno porasla usled nuklearnih nezgoda posebno onih u Tri majl ajlendu (Three Mile Island) i Černobilju. Ova zabrinutost se u mnogim slučajevima sastoji iz nenalačkog straha od svega što u svom imenu sadrži odrednicu `nuklearno`. Na primer, nuklearno magnetno rezonantna spektroskopija (nuclear magnetic resonance imaging spectroscopy) (NMRI), koja nema nikakve veze sa radioaktivnošću je preimenovana u magnetnu rezonancu (magnetic resonance imaging) (MRI) da bi se se ugušio javni strah. Radioaktivni izotopi i dalje imaju mnoge značajne primene, uključujući praćenje bioloških procesa u ljudskom telu za potrebe dijagnostike, očuvanje hrane u teglama ubijanjem bakterija i određivanje starosti geoloških nalaza bazirano na procenama o brzini raspada izotopa. Od ovih primena, pa do upotrebe nuklearne energije, nuklearna tehnologija je još uvek u širokoj upotrebi uprkos javnoj zabrinutosti. Izgradnja novih reaktora se nastavlja, posebno u Aziji, kao i razvoj novih tipova reaktora koji koriste nuklearnu fisiju i nuklearnu fuziju.

Odlično Gjuro Szabo: Stari Zagreb Predgovor, bilješke i tumačenja: Franjo Buntak Glavni i odgovorni urednik: Drago Zdunić Kolor fotografije: Milan Babić, Tošo Dabac, Vilko Zuber, Milan Pavić Crno bijele fotografije: Zdenko Strižić, Tošo Dabac, Muzej grada Zagreba Izdavači: Spektar, Znanje, Zagreb Jugoslavija Tisak: ČGP DELO 1971. Ljubljana Godina izdavanja: 1971 Mjesto izdavanja: Ljubljana Format: 17×24 cm Broj stranica: 224+64 Ljudske naseobine na širem zagrebačkom području postoje već u praistoriji. U pećini Veternici na jugozapadnim obroncima Medvednice, koja je paleolitskim lovcima služila kao sklonište ili boravište, pronađeno je kameno oruđe i oružje, kao i ostaci ognjišta čovekovih predaka koji su bili savremenici krapinskog pračoveka. Starost ostataka je datirana na oko 40.000 godina.[5] Tragovi života ljudi su pronađeni i u dolini reke Save, gde je pronađeno bronzano oruđe i grobovi kulture polja sa urnama, nazvane prema načinu sahranjivanja pokojnika. Antika Za vreme Rimskog carstva na području Zagreba, tačnije na mestu današnjeg sela Šćitarjeva u blizini Velike Gorice nalazila se Andautonija, starorimsko naselje i opština. Na mestu Andautonije se pre rimskog nalazilo ilirsko naselje. Andautonija se nalazila na desnoj obali reke Save na mestu gde je rimski put Siscija—Petovio (Sisak—Ptuj) prelazila reku. Arheološkim iskopavanjima otkriveni su bedemi, nekropole, termalni kompleks s vodovodom, kanalizacijom i sistemom za zagrevanje prostorija, tragovi luke i predmeti iz svakodnevnog života stanovnika. Andautonija gubi na značenju u razdoblju od 4. do 7. veka za vreme velikih seoba naroda. Srednji vek Kontinuirana istorija grada Zagreba može se pratiti od 1094. kada je ugarski kralj Ladislav I osnovao Zagrebačku biskupiju na Kaptolu.[6][7][8] Godine 1134, izdata je pismena povelja u kojoj se pominju osnivač biskupije kralj Ladislav, prvi zagrebački biskup sa sveštenstvom. Ta je povelja prvi pismeni trag o Zagrebačkoj biskupiji. Godine 1217, dovršena je i posvećena stolna crkva, koja je teško stradala pri najezdi Tatara 1242. godine.[9] Preživelo stanovništvo potražilo je spas u šumama Medvednice. Nakon odlaska Tatara deo stanovništva se vratio na viši breg koji je od susednog biskupskog naselja bio odeljen potokom Medveščakom. Ugarski kralj Bela IV, koji se i sam povlačio pred Tatarima, u znak zahvalnosti za sigurno utočište dodelio je novom naselju — Gradecu — i njegovim stanovnicima povelju kojom im je priznao znatne samoupravne povlastice u unutrašnjem uređenju, sudstvu i privrednom životu. Gradec je tako postao slobodna kraljevska varoš izuzeta od banske i županske vlasti i direktno podređena kralju.[6][7][8] Procenjuje se da je Zagreb tada imao približno 1.000 stanovnika. Novi vek Zagreb 1689. godine Gornji grad Zagreba Zagreb se prvi put spominje kao glavni grad Hrvatske 1557. godine.[6][7] Tokom 17. i 18. veka katastrofalni požari više puta su uništavali naselje. S postupnom gradnjom kuća od opeka vremenom je ograničena razorna moć čestih velikih požara. Isusovci su 1664. godine u Zagrebu osnovali prvu štampariju.[8] Godine 1669, osnovan je Zagrebački univerzitet.[7] Tada je kralj Leopold I poveljom Kraljevskoj akademiji potvrdio pravo univerziteta. U međuvremenu su 1667. godine izbili teški i krvavi sukobi u podgrađu i na mostu preko potoka Medveščaka koji je delio dva naselja. Između suparničkih varoških i kaptolskih stanovnika često je dolazilo do sporova, nesuglasica i sukoba, najčešće zbog prava lokalnog trgovanja, koji su kočili jači razvoj Zagreba u političko i privredno središte. Sukobi su se, međutim, vremenom stišali. Godine 1742, u Zagrebu je bilo 560 kuća sa 5.600 stanovnika. Dvadeset i pet godina kasnije, 1767. Kraljevsko veće je odredilo Varaždin za svoje privremeno sedište. No, nakon velikog požara u Varaždinu 1776. godine u kojem je uništena i zgrada Kraljevskog veća, u Zagreb su se trajno preselile visoke upravne, sudske i školske ustanove, kao i znatan deo plemstva.[6][7] 19. vek Početkom 19. veka u Zagrebu je živelo 7.706 stanovnika i taj broj je bio u stalnom porastu. Godine 1834, preuređenjem stare Gradske većnice Zagreb je dobio prvo stalno pozorište[6], a 1847. u Hrvatskom saboru, hrvatski jezik je proglašen službenim čime je zamenio dotadašnji službeni jezik — latinski. Revolucionarne 1848. godine Zagreb je, kao i ostatak Evrope, bio jedno od poprišta burnih političkih događaja. Središnji gradski trg je iste godine preimenovan u Jelačićev trg. Carskim patentom 7. septembra 1850. spojeni su dotadašnji delovi Zagreba u jedinstveno naselje,[6] čime su se stvorili uslovi za ubrzan razvoj modernog srednjoevropskog grada. To je bilo doba velike gradnje, u kojem je izraslo novo urbano središte, Donji grad. Za to vreme na Trnju i Trešnjevci su nastajala neplanski građena naselja siromašnih slojeva građana, dok se na severnim šumovitim brežuljcima gradio rezidencijalni deo grada. Godine 1862, kroz grad je prošla prva železnička pruga.[6] Pruga je izgrađena kao južni krak pruge Beč—Ljubljana—Trst i spajala je Zidani Most preko Zagreba sa Siskom.[8] Sledeće godine u rad je puštena gradska plinara. 1866. u Zagrebu je osnovana Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti (JAZU), današnja Hrvatska akademija znanosti i umjetnosti (HAZU). Iste godine na središnjem gradskom trgu postavljen je spomenik banu Jelačiću i dovršena je pravoslavna crkva na Trgu Petra Preradovića. Godine 1867, izgrađena je zagrebačka sinagoga, a 1874. Zagreb je dobio moderan univerzitet. Godine 1874. je uvedena javna plinska rasveta, a 1878. je počeo da radi javni gradski vodovod.[6] 9. novembra Godine 1880, Zagreb je zadesio snažan zemljotres u kojem su oštećene mnoge zgrade, ali bez većih ljudskih žrtava.[10][11] Usled oštećenja nastalih u zemljotresu, otpočela je obnova stolne crkve na Kaptolu i zagrebačka katedrala je dobila današnji izgled.[9] Prva telefonska linija u Zagrebu je proradila 1881, a od 1886. se uvodi javni telefonski saobraćaj. Zagreb dobija tramvaj 1891. godine,[6] a godinu kasnije izgrađena je glavna zgrada železničke stanice — Državni kolodvor — koju je projektovao glavni inženjer ugarskih državnih železnica Ferenc Faf (mađ. Ferenz Pfaff). Godine 1895, nikla je nova zgrada Hrvatskog narodnog kazališta. Zgrada Banskih dvora iz 1809. godine Ulaz na groblje Mirogoj izgrađeno 1876. godine Trg bana Jelačića 1880. godine sa spomenikom banu Jelačiću iz 1866. godine Zgrada JAZU, danas HAZU iz 1880. godine Novi neogotički tornjevi zagrebačke katedrale izgrađeni 1880—1902. Zgrada glavne železničke stanice iz 1892. godine 20. vek Pešačka zona u Ilici „Mamutica“ u Novom Zagrebu, po zapremini najveća zgrada u Zagrebu i Hrvatskoj, i jedna od najvećih zgrada u Evropi, sagrađena 1974. godine Zgrada Kockica na Prisavlju, izgrađena 1968. godine Na prelazu u 20. vek u Zagrebu je živelo 61.002 stanovnika. Nastavljeno je veliko proširivanje grada i gradskih sadržaja u kojem centar grada dobija današnji izgled. Grad se širi na istok prema Peščenici i na zapad prema Črnomercu. Prva dva stalna bioskopa u Zagrebu otvorena su 1906. godine. Iduće godine je u rad puštena prva javna elektrana, pa počinje izgradnja električne mreže i prvih kućnih priključaka. Kasno uvođenje električne energije u Zagreb pripisuje se ugovoru između Gradskog poglavarstva i plinare koja je imala koncesije na javnu plinsku rasvetu. Takođe, iste godine osnovana je i biblioteka namenjena građanstvu i koja čini jezgro današnjih Gradskih knjižnica. Električni tramvaj je zamenio tramvaj na konjsku vuču 1910. godine. Pred kraj Prvog svetskog rata i u prvim godinama nakon njega otvoreno je više fakulteta i visokih škola, među ostalima i Medicinski fakultet (1917), Poljoprivredno-šumarski fakultet (1919), Veterinarski fakultet (1924) i dr. 1921. godine u Zagrebu je prvi puta popisano više od 100.000 stanovnika, tačnije 108.674. Nakon rata na potezu između železničke pruge i reke Save grade se radnička naselja, dok se na nižim obroncima Medvednice dovršava gradnja rezidencijalne četvrti. Do 1931. godine stanovništvo Zagreba je poraslo za 70%, što je ujedno i najveći demografski skok u istoriji grada. Godine 1926, u Zagrebu je počela raditi prva radio-stanica — Radio Zagreb. Radio Zagreb je bio jedna od prvih radio-stanica u Evropi i prva radio-stanica u ovom delu Evrope.[12] 1929. Zagreb postaje sedište novoosnovane Savske banovine, a od koje će 1939. spajanjem sa Primorskom banovinom i delovima Zetske, Vrbaske, Drinske i Dunavske banovine nastati Banovina Hrvatska. Godine 1926. dovršen je hotel Milinov, današnji Dubrovnik, a otvoren je i veliki stambeni blok u istočnom delu Donjeg grada, najveći u Zagrebu do gradnje velikih stambenih zgrada u Novom Zagrebu. Dana 10. aprila 1941. u Zagrebu je proglašena Nezavisna Država Hrvatska (NDH). Iste godine je srušena zagrebačka sinagoga. Dana 8. maja 1945. godine Zagreb je oslobođen. Bogovićeva ulica Nakon rata započinje još jedan ciklus gradnje i industrijalizacije grada, koji za to vreme kontinuirano demografski raste. Zagreb ujedno postaje i administrativno središte, prvo NR, a potom i SR Hrvatske. Godine 1950, Zagreb je i upravno-teritorijalno proširen. Gradu su pripojena mnoga dotadašnja mala samostalna naselja: Podsused, Stenjevec, Vrapče, Špansko, Mlinovi, Gračani, Šestine, Remete, Markuševec. Zagreb se na desnu obalu Save počinje širiti od 1957. godine kada počinje izgradnja prvih velikih stambenih četvrti, najpre Savskog Gaja i Zapruđa.[8] Na prostoru gde je 1953. popisano samo 2.000 stanovnika niknuo je novi deo grada u kojem danas živi više od 100.000 stanovnika. U industrijskoj zoni na Žitnjaku iste godine počinje izgradnja postrojenja Organsko-kemijske industrije (OKI). 1964. godine Zagreb je pogodila najveća prirodna katastrofa u njegovoj istoriji.[6][8] Potkraj oktobra nabujale vode Save izlile su se iz rečnog korita i poplavile približno 60 km² uže teritorije grada. Da bi se izbegle opasnosti od novih poplava, 1971. godine je dovršen sistem novih savskih nasipa i odvodni kanal Sava—Odra—Sava. Iste godine u jesen, Zagreb je za vreme Hrvatskog proleća bio poprište studentskih demonstracija. Nakon sloma pokreta početkom decembra vodeći hrvatski političari su dali ostavke i povukli se iz političkog i javnog života, mnogi učesnici pokreta i studentske vođe bili su uhapšeni, a rad Matice hrvatske je zabranjen. Događanja iz te godine dovela su do toga da je 1974. godine donesen novi jugoslovenski Ustav u kojem su ispunjeni neki od zahteva pokreta. Godine 1975, otvoren je hotel „Interkontinental“, prvi hotel visoke kategorije u Zagrebu. Sledeće godine dovršena je najveća i tada najviša poslovna zgrada u Zagrebu, popularno nazvana Zagrepčanka. Za potrebe Univerzijade održane 1987. godine izgrađeno je ili obnovljeno mnoštvo sportskih objekata. Otvoreni su, prošireni ili izgrađeni i mnogi drugi objekti i prostori — muzej Mimara, Omladinski centar, Fakultet ekonomskih znanosti, hotel Dubrovnik, nova zgrada autobuske stanice, tj. „Autobusni kolodvor“. Uređeni su Trg bana Jelačića kao i fasade mnogih zgrada u Donjem gradu. Dana 11. jula iste godine u Zagrebu je simbolično obeleženo rođenje petmilijarditog stanovnika Zemlje. U Zagrebu je 8. oktobra 1991, tri meseca nakon Brionske deklaracije, stupila na snagu ustavna odredba Hrvatskog sabora iz meseca juna iste godine, o samostalnosti Hrvatske, sa Zagrebom kao glavnim gradom. Toj odluci je dan ranije prethodilo bombardovanje Banskih dvora za koje je optuženo Jugoslovensko ratno vazduhoplovstvo.[6] Tokom leta 1991. u Zagrebu je bilo sporadične pucnjave oko kasarne JNA „Maršal Tito“, ali intenzivnih borbi nije bilo pa je grad pošteđen razaranja. Nakon potpisivanja Sarajevskog primirja 3. januara 1992. godine, postignut je dogovor o povlačenju JNA, čije su se jedinice povukle tokom istog meseca. U maju 1995. Zagreb je bio meta raketnog napada u kojem je poginulo 6 civila, a ranjeno ih je najmanje 175.[6] Nakon što su Hrvatsku kao samostalnu zemlju priznale mnoge države, u Zagrebu se počinju otvarati ambasade od kojih je prvu otvorila SR Nemačka. Uvođenjem nove teritorijalne organizacije u Republici Hrvatskoj formirano je 20 županija i Grad Zagreb, takođe sa statusom županije. U Zagrebu se nalazi i sedište susedne Zagrebačke županije. Zgrada Hrvatskog državnog arhiva iz 1913. godine Trg burze 1930-ih godina Zgrada Hrvatske narodne banke Oblakoder Zagrepčanka iz 1976. godine (do 2005. najviša zgrada u Zagrebu) Zgrada Hrvatske radiotelevizije iz 1984. godine Zgrada Nacionalne i sveučilišne knjižnice iz 1995. godine Stanovništvo Raniji popisi Politika Privreda Kultura

Namera autora je bila da ovom knjigom pruži čitljivo i atraktivno štivo iz oblasti seizmičkog planiranja i projektovanja i to kako za arhitekte koji nemaju širu tehničku podlogu iz oblasti zemljotresnog inženjerstva i seizmologije, tako i za građevinske inženjere kao uvodno štivo neophodno za eventualno kasniju detaljniju primjenu u projektovanju i proračunu seizmički otpornih objekata. Na ovaj način je napravljen pokušaj popune dela praznine koja evidentno postoji u našoj stručnoj literaturi iz ove oblasti. Imajući u vidu generalni značaj Eurokodova i njihovo planirano prihvatanje i primenu i u našoj zemlji, kroz čitavu knjigu je napravljena konekcija između pojedinih segmenata seizmičkog projektovanja i odgovarajućih odredbi pravilnika Eurokod 8 koje tretiraju taj dio projektovanja objekata visokogradnje u seizmičkim područjima. Da bi se olakšalo razumevanje izloženog teksta, svuda gde je to bilo moguće dati su kraći računski primeri iz pojedinih oblasti. Pošto se u vezi sa predmetnom materijom ove knjige danas često postavlja osnovno pitanje: "Zašto je potrebno arhitekti da zna osnove seizmičkog planiranja i projektovanja?" - neophodno je odmah odgovoriti na njega. Iako još uvek nedovoljno potencirana, uloga arhitekte pri seizmičkom planiranju i projektovanju je svakako veoma velika i značajna i ogleda se kroz dva segmenta: pri prostornom i urbanističkom planiranju i pri projektovanju individualnih objekata. Sva dosadašnja iskustva u planiranju, projektovanju i građenju u seizmički aktivnim područjima, pokazuju da se preventivom protiv štetnog uticaja zemljotresa mora početi već u fazi izrade prostornih i urbanističkih planova. Stradanja ljudi, objekata i infrastrukture su se masovno dešavala u prošlosti kao posledica loše sprovedenog prostornog planiranja. Negativni primjeri, kao što su: građenje objekata na tlu neujednačenog geološkog sastava, na klizištima (prirodnim ili onim koja su postala nestabilna tokom gradnje objekata na njima), zatim na nevezanim nanosima, muljevitom tlu, močvarnim i vodom zasićenim terenima, nemogućnost pristupa ugroženim područjima zbog lošeg rješenja saobraćajnica, sudaranje i rušenje objekata pri dejstvu zemljotresa zbog nedovoljnog rastojanja između njih, oštećenja vodovodne, kanalizacione, plinske i elektro mreže i slično, su samo neki slučajevi koji su se mogli spriječiti dobrim prostornim planiranjem, u okviru kojeg bi se razmatralo i realno postojanje seizmičkog rizika. Kao što se dobrim seizmičkim projektovanjem smanjuje povredljivost same zgrade, tako se i kvalitetnim seizmičkim planiranjem smanjuje povredljivost društva u cjelosti. Prema samoj prirodi stvari uloga arhitekata u ovoj fazi je od presudnog značaja. Što se tiče individualnih objekata, smatra se da glavnu ulogu u obezbeđivanju seizmički sigurnog objekta imaju seizmolozi i građevinski inženjeri. Prvi - da obezbede pouzdane i kvalitetne ulazne podatke za proračun konstrukcije - kroz pouzdano definisanje seizmičkog hazarda lokacije objekata, a drugi - da na osnovu ovih podataka analiziraju, proračunaju i projektuju seizmički siguran objekat. Međutim, mnogi iskusni inženjeri iz oblasti zemljotresnog inženjerstva su mišljenja (na prvi pogled iznenađujućeg) da su u stvari arhitekti ti koji su najvažniji da prilikom dejstva zemljotresa projektovani objekat ima zadovoljavajuće ponašanje. Zašto? Kada su u pitanju objekti visokogradnje, arhitekti su po pravilu vodeći projektanti koji koordiniraju cjelokupni proces projektovanja i oni donose odluke koje u velikoj mjeri utiču na seizmičko ponašanje objekata. Uticaj arhitekte na seizmičku sigurnost objekta se može vezati za sljedeća tri elementa: konfiguraciju objekta, koja se može definisati kao veličina, oblik i dimenzije trodimenzionalne forme objekta, arhitektonske detalje, kojima se utiče na dimenzije nosećih elemanata kao što su grede, stubovi ili zidovi i nekonstruktivne komponente, čije seizmičko ponašanje (koje može biti i opasno po ljudske živote) u većini slučajeva se može smatrati da je u ingerenciji arhitekte. Građevinski inženjeri, kao i arhitekte, mogu prihvatiti ovu knjigu kao štivo koje je poželjno, čak i neophodno pročitati i razumeti pre nego što se upuste u detaljnije seizmičke analize i proračune objekata. Veoma je važno da se već i u početnim fazama projektovanja (to jest pri izradi idejnih rešenja i idejnih projekata) objekata u seizmičkim područjima, što pre uključi građevinski inženjer, kako bi se seizmička pitanja uskladila sa arhitektonskim zahtjevima. Da bi ova saradnja između arhitekte i građevinskog inženjera bila uspešna, neophodno je međusobno razumijevanje o osnovnim principima njihovih disciplina. Prema tome, koliko građevinski inženjer mora shvatiti arhitektonske estetske i funkcionalne zahtjeve, toliko i arhitekta mora imati osnovno razumevanje o osnovnim principima seizmičkog projektovanja. Naravno, pri tome se ne očekuje da arhitekta preuzme ulogu građevinskog inženjera i sprovodi seizmičku analizu i proračun konstrukcije. Zbog toga su u knjizi prikazani prije svega osnovni principi i koncepti prilikom seizmičkog projektovanja, a tek ponegdje i konkretni zahtjevi i odredbe date u seizmičkim pravilnicima. Upravo je i namera bila da se pomogne da arhitekti i inženjeri postanu još uspešniji partneri, da bolje razumeju stručni jezik one druge profesije i da se ohrabri uspostavljanje višeg nivoa njih ove saradnje od one koja obično postoji pri uobičajenom, "neseizmičkom" projektovanju. Ova knjiga je, kao dopunski oblik udžbenika, primarno namenjena studentima građevinskih i arhitektonskih fakulteta, ali i kao podsetnik i diplomiranim inženjerima arhitekture i građevine. Zbog korišćenog pristupa koji tehnički, odnosno matematički, nije previše zahtevan - ova knjiga može biti upotrebljiva i za druge učesnike u kompleksnom procesu planiranja, projektovanja, izgradnje i održavanja objekata visokogradnje u seizmičkim uslovima, kao što su: investitori, vlasnici objekata, stručnjaci koji rade u državnoj upravi i inženjeri na izvođenju. Verovatno svi oni mogu naći neku interesantnu oblast u ovoj knjizi. Knjiga je organizovana u pet poglavlja: 1. Zemljotresi i seizmički hazard, 2. Zemljotresna zaštita i upravljanje seizmičkim rizikom, 3. Zemljotresno inženjerstvo - uloga seizmičkog projektovanja, 4. Idejno projektovanje seizmički otpornih objekata i 5. Seizmičko projektovanje nekonstruktivnih komponenti. Prvo poglavlje se bavi generalno zemljotresima i definisanjem seizmičkog hazarda. U uvodnom delu prvog poglavlja dati su podaci koji ukazuju na stepen ugroženosti od zemljotresa danas, kao i značaj borbe protiv ove prirodne nepogode. Nakon toga date su neke osnovne definicije iz oblasti inženjerske seizmologije u smislu kako, gdje i kada se javljaju zemljotresi, vrste seizmičkih talasa, merenja vibracija i slično. Opisani su različiti načini izražavanja jačine zemljotresa i to preko magnitude i preko intenziteta, pri čemu je dat detaljan opis evropske makroseizmičke skale intenziteta iz 1998. godine koja je danas u Evropi u zvaničnoj upotrebi. Posebno su obrađeni najčešće primjenjivani parametri oscilacija tla, pomoću kojih se danas sve više izražava intenzitet zemljotresa. Ukazano je na razliku između determinističkog (dominantnog u prošlosti) i probabilističkog (danas dominantnog) pristupa pri definisanju seizmičkog hazarda. Poglavlje završava opisom različitih efekata zemljotresa: vibracije tla, likvefakcije, klizišta, aktivOsnove ne rasedne zone i cunami talasi, sa akcentom na značaj njihove analize prilikom prostornog i urbanističkog planiranja. U drugom poglavlju su opisani načini zaštite od zemljotresa. Prvo je dat način utvrđivanja seizmičkog rizika preko seizmičkog hazarda i povredljivosti. Nakon toga opisani su i različiti programi aktivnosti i mjera preko kojih je moguće ublažiti seizmički rizik. Objašnjeni su i drugi aspekti zemljotresne zaštite, kao što su pripremljenost na zemljotres, urgentni odgovor i oporavak nakon zemljotresa. Drugo poglavlje se završava opisom neophodnosti uspostavljanja visokog stepena profesionalne saradnje između investitora, arhitekte i građevinskog inženjera, kao još jedne mogućnosti za smanjenje seizmičkog rizika. Da bi arhitekte i građevinski inženjeri mogli dati svoj doprinos u smanjenju seizmičkog rizika, neophodno je da poznaju osnove zemljotresnog inženjerstva, što je predmet trećeg poglavlja. U okviru ovog poglavlja prvo je prikazana analiza ponašanja objekata na dejstvo zemljotresa i ukazano na specifičnosti seizmičkog dejstva u odnosu na druge tipove opterećenja; zatim je objašnjen koncept spektra odgovora koji je veoma važan pri definisanju seizmičkog opterećenja, kao i uloga međuspratne tavanice u prenosu opterećenja na vertikalne sisteme. Takođe, analiziran je odgovor objekta u osnovi sa davanjem definicija za centar masa i centar krutosti. Potom su date osnovne konstruktivne karakteristike koje utiču na seizmičko ponašanje: krutost, nosivost i duktilnost. Opisane su osnovne metode seizmičke analize. Istorijski razvoj seizmičkog projektovanja, njegov značaj, projektni ciljevi seizmičkog projektovanja kao i osnovne postavke metode programiranog ponašanja su date u okviru dela "Osnovni principi seizmičkog projektovanja". Poglavlje 3 završava opisom nekih novih pristupa u projektovanju i izvođenju objekata u seizmičkim područjima. Četvrto poglavlje se bavi idejnim projektovanjem seizmički otpornih objekata. Predmet prvog dijela ovog poglavlja je izbor vertikalne i horizontalne konfiguracije objekta sa ukazivanjem na nepoželjne konfiguracije sa seizmičkog aspekta, koje u velikoj meri otežavaju, a ponekad i onemogućuju obezbeđenje seizmičke sigurnosti objekta. Nakon toga, opisani su osnovni konstruktivni sistemi sa svim svojim prednostima i manama. Analizirana je takođe i seizmička sigurnost objekata koji su se gradili u okviru pojedinih arhitektonskih stilova u prošlosti. Kako se veliki deo ovog poglavlja odnosi na projektovanje novih objekata, principi poboljšanja seizmičke sigurnosti postojećih objekata su tretirani u posebnom dijelu. Najzad, poglavlje 5 tretira seizmičko projektovanje nekonstruktivnih komponenti, pitanje koje je u svetu svakim danom sve aktuelnije. Izložen je značaj razmatranja nekonstruktivnih komponenti i dati su uzroci njihovih oštećenja. Posebno su razmatrani nekonstruktivni elementi koji utiču, a posebno koji ne utiču na seizmičko ponašanje objekata. Recenzenti Prof. dr Mladen Ulićević, dipl.inž.građ., Prof. dr Branislav Glavatović dipl.inž.geol. i Doc.dr Veljko Radulović, dipl.inž.arh. na SADRŽAJ PREDGOVOR 1 ZEMLJOTRESI I SEIZMIČKI HAZARD 1.1 Ugroženost od zemljotresa i opšti aspekti seizmičkog rizika 1.2 Zemljotresi i seizmički talasi 1.3 Veličina zemljotresa Primjer 1.1 1.4 Parametri oscilacija tla kao mjere intenziteta zemljotresa Primjer 1.2 Primjer 1.3 Primjer 1.4 Primjer 1.5 1.6 Efekti zemljotresa 2 ZEMLJOTRESNA ZAŠTITA I UPRAVLJANJE SEIZMIČKIM RIZIKOM 2.1 Utvrđivanje seizmičkog rizika 2.2 Ublažavanje seizmičkog rizika 2.3 Pripremljenost na zemljotres 2.4 Urgentni odgovor 2.5 Oporavak nakon zemljotresa (obnova i rekonstrukcija) 2.6 Osvrt na stanje u zemljama u razvoju 2.7 Profesionalna saradnja i komunikacija 3 ZEMLJOTRESNO INŽENJERSTVO - ULOGA SEIZMIČKOG PROJEKTOVANJA 3.1 Analiza ponašanja objekata pri seizmičkim dejstvima Primjer 3.1 Primjer 3.2 Primjer 3.3 Primjer 3.4 Primjer 3.5 3.2 Osnovne konstruktivne karakteristike Primjer 3.6 3.3 Metode seizmičke analize Primjer 3.7 3.4 Osnovni principi seizmičkog projektovanja 3.5 Novi trendovi u zemljotresnom inženjerstvu 4 IDEJNO PROJEKTOVANJE SEIZMIČKI OTPORNIH OBJEKATA 4.1 Izbor konfiguracije objekata Primjer 4.1 4.2 Izbor konstruktivnog sistema i materijala 4.3 Arhitektonske forme kroz vrijeme - seizmički aspekt 4.4 Osnovni principi poboljšanja seizmičke sigurnosti (ojačanja) postojećih objekata 5 SEIZMIČKO PROJEKTOVANJE NEKONSTRUKTIVNIH KOMPONENTI 5.1 Uvodna razmatranja Primjer 5.1 5.2 Nekonstruktivni elementi koji utiču na seizmičko ponašanje objekta 5.3 Nekonstruktivni elementi koji ne utiču na seizmičko ponašanje objekta LITERATURA Naslov: Osnove seizmičkog planiranja i projektovanja za inženjere arhitekture i građevine Izdavač: AGM Knjiga Strana: 280 (cb) Povez: tvrdi Pismo: latinica Format: 17 x 24 cm Godina izdanja: 2014 ISBN: 978-86-86363-48-0