Slonova trava je jedna od najlepših i najvećih vrsta trave. Kultura atraktivnog izgleda može dobro da funkcioniše kao zaštita od vetra i buke. Čvrste stabljike i vitki dugački listovi ove trajnice rastu veoma brzo. Trava ne zahteva nikakvo održavanje i prirodno skladišti izuzetno veliku količinu CO2. žEco2Grass se razlikuje po • šest puta većoj apsorpciji CO2 nego šumsko drveće. •Prirodno i kružno rešenje za životnu sredinu. •Zahvata amonijak i čestice iz okoline. •Prečišćavanje vode i poboljšanje zemljišta . •Eko-sirovina za proizvode na bazi biologije. Koncept je pogodan i za ratarsku proizvodnju . Više informacija Domaći Naziv Ukrasna trava, Miskantus Visina Rasta 2.8 m Širina Rasta 2 m Brzina Rasta Brzo Otpornost Srednje Otporna Boja Cveta Bakarna Vreme Cvetanja Jul - Septembar Miris No Boja Lista Zeleno?ut Posebni Zahtevi /

Za paulovniju se slobodno može reći da je drvo budućnosti. Upotreba paulovnije je višestruka. Kao i Elongata, i Tomentosa je listopadno drvo koje spada među najbrže rastuće vrste drveća na svetu i za 5 godina dostiže visinu do 20 metara i prečnik stabla do 30-40cm. Bolje podnosi niske temperature od Elongate. Elongata nakon cepovanja moze podneti do -27 C a Tomentosa i do -35 C. Posle treće godine počinje najveći debljinski prirast i on traje do pete godine. Posle četvrte godine se može seći za ogrev ili građu kada daje oko 0,4 kubika drveta, a nakon što se poseče iz panja raste ponovo i opet se za isti period može seći. Ciklusi sečenja se mogu ponavljati desetak puta. Izuzetno je kalorična, više od bukve ili hrasta po kilogramu drveta, a od sagorevanja jednog kubnog metra drveta ostaje samo pola kilograma pepela, pri čemu nema emisije štetnih gasova. Nakon treće godine cveta i medi, cveta krajem aprila, nekoliko nedelja pre bagrema. Daje vise meda od Elongate, oko jedne tone izuzetno kvalitetnog meda po hektaru. Paulovnija je cenjeno drvo i za izradu nameštaja, slabo upija vlagu pa se može koristiti i za izradu buradi. Lako je drvo i ne deformiše se, koristi se u avioindustriji, a recimo daske za surfovanje se danas proizvode isključivo od paulovnije. Kubni metar kvalitetnog drveta dostiže cenu do 1000 dolara. Od treće godine se može seći za izradu biomase ili biodizela. Krupan list paulovnije je izuzetno bogat azotom, sadrži ga više nego lucerka pa se može koristiti za ishranu stoke, silažu, kompost ili za đubrenje zemljišta zaoravanjem. List i kora se koriste i u medicinske svrhe a pogodna je i za sadnju u parkovima jer cvet deluje izuzetno dekorativno. Paulovnija je biljka koja bi mogla biti najzaslužnija za promenu ekološke slike planete. Proizvodi najveće koncentracije kiseonika. Odraslo drvo svakog sata apsorbuje 2,25 kg CO2 i u isto vreme proizvede 1,75 kg kiseonika. Godišnje je to neverovatnih 19,5 tona apsorbovanog CO2 i 15 tona proizvedenog kiseonika. To je svrstava u grupu veoma retkih biljaka pripadnika C4 grupe fotosinteze. Takođe svojim ogromnim listovima i samom korom stabla godišnje prečisti 6,4 miliona kubnih metara vazduha tako što se čestice prašine, čađi i ostalih zagađivača zalepe za njenu površinu. Pored toga što sagorevanjem drveta nema emisije štetnih gasova, jedno stablo paulovnije dnevno preradi 90 litara otpadnih voda, što je danas izuzetno bitna činjenica. Jos jedna razlika u odnosu na Elongatu je ta sto joj je krosnja vise razgranata pa ima manje ravnih komada drveta. Prednost u odnosu na Elongatu je, kao sto sam rekao, sto je medonosnija, podnosi nize temperature i izuzetno je dekorativna. UZGOJ Paulovnija se iz semena moze uzgojiti na dva nacina. Prvi je sejanjem u kontejnere. Za supstrat je najbolje koristiti treset ili prosejani prevreli kompost biljnog porekla. Seme se prekrije tankim slojem supstrata, oko 3 mm i odrzava se vlaznost. Nikne za desetak dana. Drugi nacin je naklijavanjem semena u vodi, cime se ubrzava proces i efikasnije se iskoristi seme jer je tako procenat klijavosti preko 90%, a desava se da je cak i skoro 100%. Seme stavite u casu ciste vode, po mogucnosti destilovanje. Za oko 7-10 dana iz semena ce niknuti mali koren i prva dva listica. Nakon toga pazljivo posadite biljke u kontejnere u nakvasen treset, tako sto cackalicom napravite malu rupu u koju ubacite mladu biljku iz case. Biljke iz case vadite takodje cackalicom, nemojte pincetom da se nebi ostetile. U oba slucaja kad biljke malo porastu presadjujete u vecu posudu zapremine oko 1 litar, u kojoj ce biti dok ne porastu oko 20 cm. Tad se presadjuju napolje. Kupujete 200 semenki. Tekst je moje vlasništvo i njegova upotreba bez moje dozvole je protivzakonita.

500 Semena Paulownia Tomentosa - Paulovnija Cena je za pakovanje od 500 Semena. Poreklom iz Kine, ime je dobila po Ani Pavlovnoj (1795 - 1865), kćeri ruskoga cara Pavla I Petroviča Romanova. Vrlo dekorativno i egzotično ukrasno drvo, neki ga nazivaju `najbrze rastućem na svetu`, do 20 metara visine sa sirokom krosnjom koja leti daje prekrasnu hladovinu. Uz to ima vrlo uzak i dubok koren pa ne predstavlja problem sadnje uz kuću ili terasu. Listovi su vrlo veliki, srcoliki, sa gornje strane dlakavi, zelene boje; u jesen otpadaju dosta rano i to odjednom u vrlo kratkom roku, pa je olaksano uklanjanje lisća ispod stabla. Cvetni pupoljci se oblikuju već u kasnu jesen, no cveta tek na proleće i to pre olistavanja pa drvce izgleda prekrasno, obasuto velikim ljubičastim grozdovima mirisnih cvetova od aprila do maja. Cveta već u trećoj do četvrtoj godini starosti. Drvo paulovnije je boje meda i vrlo visokog kvaliteta, iako dosta mekano, pa ima i veliku ulogu u izradi namjestaja i muzičkih instrumenata. Osim toga i vrlo skupo usprkos tome da je spremno za seču već nakon 10 godina od sadnje. Paulovnija trazi rastresito, plodno zemljiste i nikako ne uspeva na tezim zemljistima, pogotovo onima gde se voda zadrzava tokom zime. Nakon sadnje potrebno je redovno zalivanje da se biljka stabilizuje na svom stanistu, međutim kasnije ne zahteva nikakvu paznju. Jako dobro podnosi orezivanje, pa čak i ako je orezete do panja, ponovno će poterati grane. Čak se u praksi pri industrijskom uzgoju stabla nakon prve godine zivota biljka oreze do dna kako bi potjerala jači izbojak koji je pri tom sposoban u samo jednoj godini vegetacije narasti i do 3 metra u visinu. Često se sadi kao drvored u gradovima ili uz industrijska postrojenja, no i pojedinačno unutar dvorista i to najčesće uz terase, obzirom da vrlo brzo leti osigurava hlad, a ranim otpadanjem lisća propusta dovoljnu količinu svjetlosti u jesen i rano proleće! Vrlo otporna na gradsko zagađenje ali i na bolesti, međutim bolje i brze raste u toplijim klimatskim zonama. Ne voli jako hladne zime pa je ne treba saditi na mestima gde je izlozena jakim severnim vetrovima. Jedno stablo paulovnije zbog svog izuzetno brzog rasta, sposobno je u samo 10 godina od sadnje apsorbovati pola tone CO2, glavnog krivca za efekt staklene baste na Zemlji, pa je zato pozeljno saditi je u gradovima i uz industrijska postrojenja, kao zeleni zid uz puteve i sl. I jos jedna zanimljivost: U delovima Kine postoji tradicija kad se u porodici rodi devojčica da se zasadi drvo paulovnije za sreću, ali i za miraz, jer se stablo seče na dan venčanja i sluzi za izradu namestaja. Uputstvo za Sejanje Razmnožavanje: Semenom Predtretman: 0 Stratifikacija: 0 Vreme Sejanja: tokom cele godine Dubina Sejanja: Seme klija na svetlosti! Samo pospite na površini podloge + blago pritisnite i naravno odrzavajte vlazno. Vrsta Substrata: Mi uvek preporucujemo substrat br.1 Sejanje temperatura: 22-25 ° C Sejanje Lokacija: svetlo + držati stalno vlažno ne mokro Vreme Klijanja: zavisno od uslova 4-6 nedelja Zalivanje: redovno tokom vegetacije Copyright © 2012 Seeds Gallery - Saatgut Galerie - Galerija semena. All Rights Reserved.

Paulownia Tomentosa - Paulovnija Seme Cena je za pakovanje od 25 Semena. Poreklom iz Kine, ime je dobila po Ani Pavlovnoj (1795 - 1865), kćeri ruskoga cara Pavla I Petroviča Romanova. Vrlo dekorativno i egzotično ukrasno drvo, neki ga nazivaju `najbrze rastućem na svetu`, do 20 metara visine sa sirokom krosnjom koja leti daje prekrasnu hladovinu. Uz to ima vrlo uzak i dubok koren pa ne predstavlja problem sadnje uz kuću ili terasu. Listovi su vrlo veliki, srcoliki, sa gornje strane dlakavi, zelene boje; u jesen otpadaju dosta rano i to odjednom u vrlo kratkom roku, pa je olaksano uklanjanje lisća ispod stabla. Cvetni pupoljci se oblikuju već u kasnu jesen, no cveta tek na proleće i to pre olistavanja pa drvce izgleda prekrasno, obasuto velikim ljubičastim grozdovima mirisnih cvetova od aprila do maja. Cveta već u trećoj do četvrtoj godini starosti. Drvo paulovnije je boje meda i vrlo visokog kvaliteta, iako dosta mekano, pa ima i veliku ulogu u izradi namjestaja i muzičkih instrumenata. Osim toga i vrlo skupo usprkos tome da je spremno za seču već nakon 10 godina od sadnje. Paulovnija trazi rastresito, plodno zemljiste i nikako ne uspeva na tezim zemljistima, pogotovo onima gde se voda zadrzava tokom zime. Nakon sadnje potrebno je redovno zalivanje da se biljka stabilizuje na svom stanistu, međutim kasnije ne zahteva nikakvu paznju. Jako dobro podnosi orezivanje, pa čak i ako je orezete do panja, ponovno će poterati grane. Čak se u praksi pri industrijskom uzgoju stabla nakon prve godine zivota biljka oreze do dna kako bi potjerala jači izbojak koji je pri tom sposoban u samo jednoj godini vegetacije narasti i do 3 metra u visinu. Često se sadi kao drvored u gradovima ili uz industrijska postrojenja, no i pojedinačno unutar dvorista i to najčesće uz terase, obzirom da vrlo brzo leti osigurava hlad, a ranim otpadanjem lisća propusta dovoljnu količinu svjetlosti u jesen i rano proleće! Vrlo otporna na gradsko zagađenje ali i na bolesti, međutim bolje i brze raste u toplijim klimatskim zonama. Ne voli jako hladne zime pa je ne treba saditi na mestima gde je izlozena jakim severnim vetrovima. Jedno stablo paulovnije zbog svog izuzetno brzog rasta, sposobno je u samo 10 godina od sadnje apsorbovati pola tone CO2, glavnog krivca za efekt staklene baste na Zemlji, pa je zato pozeljno saditi je u gradovima i uz industrijska postrojenja, kao zeleni zid uz puteve i sl. I jos jedna zanimljivost: U delovima Kine postoji tradicija kad se u porodici rodi devojčica da se zasadi drvo paulovnije za sreću, ali i za miraz, jer se stablo seče na dan venčanja i sluzi za izradu namestaja. Uputstvo za Sejanje Razmnožavanje: Semenom Predtretman: 0 Stratifikacija: 0 Vreme Sejanja: tokom cele godine Dubina Sejanja: Seme klija na svetlosti! Samo pospite na površini podloge + blago pritisnite i naravno odrzavajte vlazno. Vrsta Substrata: Mi uvek preporucujemo substrat br.1 Sejanje temperatura: 22-25 ° C Sejanje Lokacija: svetlo + držati stalno vlažno ne mokro Vreme Klijanja: zavisno od uslova 4-6 nedelja Zalivanje: redovno tokom vegetacije Copyright © 2012 Seeds Gallery - Saatgut Galerie - Galerija semena. All Rights Reserved.

Zlatna bukovaca Micelijum (Seme) (Pleurotus citrinopileatus) Cena je za pakovanje od 10 ml. Zlatna bukovaca (Pleurotus Citrinopileatus) je ukusna jestiva gljiva i odlično pomoćno ljekovito sredstvo. Kao gljivu koja jača imunitet vjekovima su je koristili Kinezi, a krajem prošlog stoljeća počeli su je koristiti i u Europi. U prirodi bukovača raste u buketima ili grupama, po hladnom vremenu,na mrtvom drvetu, najčešće listopadnih vrsta. Radi se o gljivi asimetričnog oblika, glatkog šešira sa ekscentrično ili lateralno postavljeno drškom, koja ima svoje obožavatelje spremne da savladaju razne prepreke kako bi došli do ukusnog zalogaja. Uzgojene vrste su svakako najpopularnije i po zastupljenosti na tržištu su odmah iza šampinjona. Kinezu su je koristi se za ublažavanje bolova i relaksaciju mišića. Pored toga, upotrebljavali su je i u lječenju lumbaga, ukočenosti ekstremiteta i tetiva, kao i za lječenje loše cirkulacije. Preporučena doza za lječenje je tri do devet grama suhe bukovače u toku dana. Uzgoj : Gljive se uzgajaju na sirovinama koje su slabo iskoristive u druge svrhe. Mogu se proizvoditi tijekom cijele godine na relativno malom prostoru u kratkom ciklusu proizvodnje. Za pripremanje uzgojne hranjive podloge najčešće se upotrebljava slama žitarica, npr. pšenice i raži, koja bi se inače spalila ili zaorala. Nakon uzgoja bukovače, prorašteni supstrat se u nekim zemljama koristi kao stočna hrana. Osim slame žitarica za uzgoj gljiva može se koristiti i pljeva, kukuruzovina, lišće, piljevina, stari papir i drveni otpaci. Ciklus uzgoja bukovače je kraći od ciklusa uzgoja šampinjona. Do pojave prvih plodišta ne prođe ni pun mjesec dana, a očekivani prinos iznosi otprilike 50% od težine upotrijebljene suhe mase. U prirodi bukovača (Pleurotus ostreatus) raste na panjevima, srušenim stablima i komadima drva koji ostaju iza sječe. Prvi pokušaji uzgoja bili su na drvu. Ova se metoda uzgoja i danas uspješno koristi. U posljednje vrijeme, bukovača se uzgaja na poljoprivrednim nusproizvodima, npr. slami različitih žitarica pomiješanoj s različitim omjerima kukuruzovine, sijena, pljeve, piljevine i sl. Na takvim podlogama ciklus uzgoja traje dva do najviše tri mjeseca. Bukovača se može uzgajati u zatvorenim, djelomično zatvorenim i otvorenim ali natkrivenim prostorima. Mjesto uzgoja mora biti zaštićeno od kiše, jakog vjetra i izravnih Sunčevih zraka. Mora biti osigurana stalna visoka vlažnost zraka, dobro prozračivanje i 12-satno osvjetljenje. Slama koja se koristi za pripremu podloge mora biti zdrava, zlatno-žute boje i suhih vlati. Podlozi se može dodati sijeno (10-30%), kukuruzni oklasci (25-75%), kukuruzovina (25-50%) ili slama soje ili graška (10-30%). Dodatak sijena u hranjivu podlogu povećava prinos za oko 20% i smanjuje napad zelenih plijesni na supstrat. Sve sirovine koje se koriste kao hranjiva podloga moraju biti dobro usitnjene. Uzgojem bukovača na slami dobit će se zdrava hrana i iskoristiti slama koja bi se inače spalila ili zaorala. MATERIJAL I METODE Micelij bukovače nasađivat će se na usitnjenu slamu ječma ili pšenice. Prije nasađivanja micelija supstrat će se sterilizirati vrenjem na temperaturi 100 st. C oko pola sata kako bi se uništili mikroorganizmi i potom dobro ohladiti jer temperatura od 33 st. C ubija micelij bukovača. Steriliziranom supstratu (100 kg) se dodaje micelij (5 litara). u slojevima. Smjesa se stavlja u plastične vreće veličine 45 x 90 cm i to tako da se slaže sloj supstrata, sloj micelija i tako do vrha vreće. Na vrećama se radi prozračivanja izbuše rupe promjera 15-20 mm na razmaku od dvadesetak centimetara. Vreće se stavljaju u zamračenu prostoriju na temperaturu 22 st. C. Nakon otprilike tri tjedna vreće su gotovo sasvim proraštene i premještaju se u prostoriju za uzgoj. U tim prostorijama mora biti osigurano 12-satno osvjetljenje i vlažnost 90-95% Prilikom berbe stručak se reže blizu same površine na kojoj je izrastao. Nakon 10-15 dana pojavit će se nove bukovače. Moguće su tri berbe, a nakon toga je supstrat iscrpljen. Faze prorastanja Kod uzgoja bukovače tijekom faze prorastanja potrebno je ispuniti samo jedan uvjet. Toplina uzgojne prostorije treba biti 24 °C. Ukoliko je toplina uzgojne prostorije niža doći će do smanjivanja prinosa. Do toga dolazi jer bukovača nije nakupila optimalnu količinu hranjiva u gljivači (miceliju) potrebnu za obilno plodonošenje u slijedećoj fazi. Bukovača vrlo dobro prorasta podlogu i na nižoj toplini od 10-20 °C i naizgled sve je u redu, no onda plodonosi slabije od očekivanog. Razlog se nalazi u tome da enzimi koje bukovača ispušta u podlogu kako bi je mogla probaviti ne rade na ovim nižim toplinama dobro te gljiva ne može nakupiti potrebnu količinu hranjiva kako bi obilno plodonosila. Zbog toga tijekom zime ne treba škrtariti na grijanju jer će nam se optimalno grijana bukovača odužiti visokim prinosom. Tijekom prorastanja nije dobro nit dozvoliti da se toplina uzgojne prostrije popne preko 30 °C. Na tako visokoj toplini enzimi razgrađuju podlogu vrlo brzo pa dolazi do jakog grijanja unutar vreća što u konačnici dovodi do odumiranja gljivače i izostanka ili velikog pada prinosa. Na 30 m2 moglo bi se kvalitetno smjestiti maksimalno do 400 vreća sa supstratom na kojima rastu gljive. Na 50 m2, oko 800 vreća, na 100 m2 do oko 1600 vreća. Održavanje prostora za uzgoj ● u prostoriji za uzgoj mora biti osigurano 12-satno osvjetljenje i vlažnost 90-95% ● vlažnost se postiže zalijevanjem betonskog poda ili orošavanjem leđnim, ručnim ili ugrađenim automatskim ovlaživačem. Izbijegavati direktno polijevanje vreća i gljiva koje izrastaju ● osigurati dovoljnu svjetlost (prirodnu ili umjetnu)ovisno o površini prostora ● ako nema dovoljno prirodne ventilacije potrebno je ugraditi dva ventilatora. Jedan se postavlja iznad poda 10 cm (za izbacivanje CO2 ), a drugi ispod plafona (za ubacivanje čistog zraka). ​Berba gljiva ● prva berba se očekuje nakon 4 tjedna. Berbe se obavljaju prosječno svakih 7 dana ili češće ako je to potrebno. ● Bukovače se beru kad veličina klobuka naraste promejra do 10 cm. Bere se cijeli grm iz korijena, ništa se ne ostavlja na tom mjestu. ● Rezanje se vrši 2 cm ispod klobuka ● uobičajeno je da se ostvare 3 berbe Uzgoj na drvetu U prirodi bukovača raste na drvetu lisnatog drveća. Zato je možete uzgajati i na drvenim oblicama dužine 30–80 cm. Možete upotrijebiti oblice svih vrsta lisnatog drveća (ne četinara!) Drvo ne bi trebalo biti starije više od pola godine od odsijecanja. Postoji mnogo mogućnosti zasijavanja oblica bukovačom. Bitno je da bukovača dođe direktno u kontakt sa drvetom kako bi hife bukovače mogle prorastati u drvo. Micelijem obrasle kolčiće kasnije zabodite do 1/3 u zemlju u vrt, na mjesto koje je u polusjeni. U slučaju suše prskajte ih vodom. Oblice rađaju 2–5 godina (ovisno o hranjivosti drveta). GAJENJE PEČURAKA NA SOPSTVENOJ PODLOGI VIDEO

Brestovaca Gljiva – Micelijum – Seme (Pleurotus sapidus) Cena je za pakovanje od 10 ml. Sesir: precnika 10-15cm levkastog oblika, krem do svetlo smedje boje. listici: boje sesira, gusti, dugo se spustaju niz drsku. Drska: iz zajednickog stabla, racvaju se grane koje nose sesir. Cela figura podseca na svecnjak. Moze biti visoka do 15cm. Isarana je linijama i plitkim jamicama. Otisak spora: u masi bele boje, nakon nekoliko sati prah na vazduhu oksidise u prljavolila boju. Meso: u sesiru lomljivo, u drsci zilavo. Prirodno Staniste: stari panjevi brestova, redje na drugoj belogorici. Kao gljivu koja jača imunitet vjekovima su je koristili Kinezi, a krajem prošlog stoljeća počeli su je koristiti i u Europi. U prirodi Brestovaca raste u buketima ili grupama, po hladnom vremenu,na mrtvom drvetu, najčešće listopadnih vrsta. Radi se o gljivi asimetričnog oblika, glatkog šešira sa ekscentrično ili lateralno postavljeno drškom, koja ima svoje obožavatelje spremne da savladaju razne prepreke kako bi došli do ukusnog zalogaja. Uzgojene vrste su svakako najpopularnije i po zastupljenosti na tržištu su odmah iza šampinjona. Kinezu su je koristi se za ublažavanje bolova i relaksaciju mišića. Pored toga, upotrebljavali su je i u lječenju lumbaga, ukočenosti ekstremiteta i tetiva, kao i za lječenje loše cirkulacije. Preporučena doza za lječenje je tri do devet grama suhe bukovače u toku dana. Uzgoj : Gljive se uzgajaju na sirovinama koje su slabo iskoristive u druge svrhe. Mogu se proizvoditi tijekom cijele godine na relativno malom prostoru u kratkom ciklusu proizvodnje. Za pripremanje uzgojne hranjive podloge najčešće se upotrebljava slama žitarica, npr. pšenice i raži, koja bi se inače spalila ili zaorala. Nakon uzgoja bukovače, prorašteni supstrat se u nekim zemljama koristi kao stočna hrana. Osim slame žitarica za uzgoj gljiva može se koristiti i pljeva, kukuruzovina, lišće, piljevina, stari papir i drveni otpaci. Ciklus uzgoja bukovače je kraći od ciklusa uzgoja šampinjona. Do pojave prvih plodišta ne prođe ni pun mjesec dana, a očekivani prinos iznosi otprilike 50% od težine upotrijebljene suhe mase. U prirodi bukovača (Pleurotus ostreatus) raste na panjevima, srušenim stablima i komadima drva koji ostaju iza sječe. Prvi pokušaji uzgoja bili su na drvu. Ova se metoda uzgoja i danas uspješno koristi. U posljednje vrijeme, bukovača se uzgaja na poljoprivrednim nusproizvodima, npr. slami različitih žitarica pomiješanoj s različitim omjerima kukuruzovine, sijena, pljeve, piljevine i sl. Na takvim podlogama ciklus uzgoja traje dva do najviše tri mjeseca. Bukovača se može uzgajati u zatvorenim, djelomično zatvorenim i otvorenim ali natkrivenim prostorima. Mjesto uzgoja mora biti zaštićeno od kiše, jakog vjetra i izravnih Sunčevih zraka. Mora biti osigurana stalna visoka vlažnost zraka, dobro prozračivanje i 12-satno osvjetljenje. Slama koja se koristi za pripremu podloge mora biti zdrava, zlatno-žute boje i suhih vlati. Podlozi se može dodati sijeno (10-30%), kukuruzni oklasci (25-75%), kukuruzovina (25-50%) ili slama soje ili graška (10-30%). Dodatak sijena u hranjivu podlogu povećava prinos za oko 20% i smanjuje napad zelenih plijesni na supstrat. Sve sirovine koje se koriste kao hranjiva podloga moraju biti dobro usitnjene. Uzgojem bukovača na slami dobit će se zdrava hrana i iskoristiti slama koja bi se inače spalila ili zaorala. MATERIJAL I METODE Micelij bukovače nasađivat će se na usitnjenu slamu ječma ili pšenice. Prije nasađivanja micelija supstrat će se sterilizirati vrenjem na temperaturi 100 st. C oko pola sata kako bi se uništili mikroorganizmi i potom dobro ohladiti jer temperatura od 33 st. C ubija micelij bukovača. Steriliziranom supstratu (100 kg) se dodaje micelij (5 litara). u slojevima. Smjesa se stavlja u plastične vreće veličine 45 x 90 cm i to tako da se slaže sloj supstrata, sloj micelija i tako do vrha vreće. Na vrećama se radi prozračivanja izbuše rupe promjera 15-20 mm na razmaku od dvadesetak centimetara. Vreće se stavljaju u zamračenu prostoriju na temperaturu 22 st. C. Nakon otprilike tri tjedna vreće su gotovo sasvim proraštene i premještaju se u prostoriju za uzgoj. U tim prostorijama mora biti osigurano 12-satno osvjetljenje i vlažnost 90-95% Prilikom berbe stručak se reže blizu same površine na kojoj je izrastao. Nakon 10-15 dana pojavit će se nove bukovače. Moguće su tri berbe, a nakon toga je supstrat iscrpljen. Faze prorastanja Kod uzgoja bukovače tijekom faze prorastanja potrebno je ispuniti samo jedan uvjet. Toplina uzgojne prostorije treba biti 24 °C. Ukoliko je toplina uzgojne prostorije niža doći će do smanjivanja prinosa. Do toga dolazi jer bukovača nije nakupila optimalnu količinu hranjiva u gljivači (miceliju) potrebnu za obilno plodonošenje u slijedećoj fazi. Bukovača vrlo dobro prorasta podlogu i na nižoj toplini od 10-20 °C i naizgled sve je u redu, no onda plodonosi slabije od očekivanog. Razlog se nalazi u tome da enzimi koje bukovača ispušta u podlogu kako bi je mogla probaviti ne rade na ovim nižim toplinama dobro te gljiva ne može nakupiti potrebnu količinu hranjiva kako bi obilno plodonosila. Zbog toga tijekom zime ne treba škrtariti na grijanju jer će nam se optimalno grijana bukovača odužiti visokim prinosom. Tijekom prorastanja nije dobro nit dozvoliti da se toplina uzgojne prostrije popne preko 30 °C. Na tako visokoj toplini enzimi razgrađuju podlogu vrlo brzo pa dolazi do jakog grijanja unutar vreća što u konačnici dovodi do odumiranja gljivače i izostanka ili velikog pada prinosa. Na 30 m2 moglo bi se kvalitetno smjestiti maksimalno do 400 vreća sa supstratom na kojima rastu gljive. Na 50 m2, oko 800 vreća, na 100 m2 do oko 1600 vreća. Održavanje prostora za uzgoj ● u prostoriji za uzgoj mora biti osigurano 12-satno osvjetljenje i vlažnost 90-95% ● vlažnost se postiže zalijevanjem betonskog poda ili orošavanjem leđnim, ručnim ili ugrađenim automatskim ovlaživačem. Izbijegavati direktno polijevanje vreća i gljiva koje izrastaju ● osigurati dovoljnu svjetlost (prirodnu ili umjetnu)ovisno o površini prostora ● ako nema dovoljno prirodne ventilacije potrebno je ugraditi dva ventilatora. Jedan se postavlja iznad poda 10 cm (za izbacivanje CO2 ), a drugi ispod plafona (za ubacivanje čistog zraka). ​Berba gljiva ● prva berba se očekuje nakon 4 tjedna. Berbe se obavljaju prosječno svakih 7 dana ili češće ako je to potrebno. ● Bukovače se beru kad veličina klobuka naraste promejra do 10 cm. Bere se cijeli grm iz korijena, ništa se ne ostavlja na tom mjestu. ● Rezanje se vrši 2 cm ispod klobuka ● uobičajeno je da se ostvare 3 berbe Uzgoj na drvetu U prirodi bukovača raste na drvetu lisnatog drveća. Zato je možete uzgajati i na drvenim oblicama dužine 30–80 cm. Možete upotrijebiti oblice svih vrsta lisnatog drveća (ne četinara!) Drvo ne bi trebalo biti starije više od pola godine od odsijecanja. Postoji mnogo mogućnosti zasijavanja oblica bukovačom. Bitno je da bukovača dođe direktno u kontakt sa drvetom kako bi hife bukovače mogle prorastati u drvo. Micelijem obrasle kolčiće kasnije zabodite do 1/3 u zemlju u vrt, na mjesto koje je u polusjeni. U slučaju suše prskajte ih vodom. Oblice rađaju 2–5 godina (ovisno o hranjivosti drveta). Gajenje pečuraka na sopstvenoj podlogi VIDEO

Jabuka je temelj voćarske proizvodnje i služi kao osnovica za upoređivanje isplativosti gajenja drugih voćaka. Njeni plodovi sazrevaju od najranijeg leta sve do zime. Plodovi zimskih sorata jabuka najcenjeniji su jer postižu najbolji kvalitet, a i sezona potrošnje im je zimi kada nema velikog izbora drugih vrsta voća. To voće ima gotovo sve što je potrebno ljudskom organizmu: voćne šećere i voćne kiseline, vitamine, minerale, pektine i sasvim čistu vodu. Jabuka zahteva srednje prosečne temperature vazduha u vegetaciji 14 - 19 °C. Podnosi vrlo niske temperature vazduha od -25 do -28 °C (bez težih posledica) u vreme dubokog zimskog mirovanja kao i apsolutne maksimalne temperature do 35 °C (bez težih posledica, ali zavisno o relativnoj vlazi vazduha i vlazi zemljišta). Pogoduje joj umjerena relativna vlažnost vazduha do 60 % i blaga strujanja u doba povećane vlažnosti vazduha ili jakih letnjih žega, ali joj štete topli i suvi vetrovi u vreme oplodnje. Osetljiva je na grad u svako doba vegetacije ali ne i snežni pokrivač u doba velikih hladnoća (pokriveno zemljište sprečava smrzavanje korenja). Sistem navodnjavanja preporučljiv je kod intezivnog gajenja jabuka. Najčešće se upotrebljava sistem »kap po kap«. Najveću potrebu za vodom jabuke imaju u vreme cvetanja, tj. u maju. Jabuka zahteva duboka zemljišta, peskovito-ilovastog sastava, s dovoljno humusa (barem 3 %) i mineralnih hraniva (npr. 10 mg fosfora i 20 mg kalijuma) kao i sa dobrim poljskim vodnim kapacitetom. Voli zemljišta blago kisele reakcije (pH 5,5 - 6,5) koja nemaju previše fiziološki aktivnog kreča (ne više od 5 %). Zadovoljavajuće nadmorske visine terena za gajenje zimskih jabuka bi bile između 120 i 600 m. Bolji kvalitet plodova zimskih sorata jabuka postiže se na severnim nego na južnim ekspozicijama. Najpogodniji nagib terena bio bi oko 4° jer takav pad ipak omogućava najpovoljniju primenu mašina, lako oticanje površinske vode i suvišne vode zemljišta, dobru osvetljenost krošnje, dobru regulaciju temperature vazduha (zimi u vreme naročito niskih temperatura, u hladno proleće u vreme cvetanja i leti za vreme jakih žega), a da pri tom ne izaziva eroziju zemljišta. Pre dubokog oranja (na dubinu 40 - 50 cm) ili rigolovanja potrebno je uneti preporučenu količinu fosfornih i kalijumovih mineralnih đubriva, da bi se ta hraniva izmešala po čitavoj dubini oranja (tamo gde će sledećih godina rasti korenovog mreža). Glavna masa korenovog sistema rasprostire se na dubini do 50 cm, što zavisi od plodnosti zemljišta i dubini propusnog sloja. Duboko oranje (ili rigolovanje) obavlja se leti (ako se planira jesenja ili prolećno sadnja voća) ili u jesen (planira li se prolećno sadnja). Izrigolovanu površinu (pre označavanja sadnih mesta - kolčenja i sadnje) potrebno je iztanjirati. Jabuka je jedina voćna vrsta koja ima na raspolaganju širok raspon raznovrsnih tipova vegetativnih podloga za različita podneblja, različit kvalitet zemljišta i za podizanje raznovrsnih sistema gajenja - od ekstenzivnog (najbujnije podloge), preko poluintenzivnog (bujne podloge), intenzivnog (srednje bujne podloge) do superintenzivnog (slabobujne podloge). Za superintenzivne jabučnjake predlažu se podloge M9 (EMIX), MM 106. Podloga M9, zbog slabog učvršćenja u zemljištu, traži naslon (armaturu) i vezanje produžnice uz armaturu kao i savijanje i vezanje primarnih elemenata uz armaturu. Standardna armatura za taj uzgojni oblik su deblji kolci uz svako stablo ili složena armatura - koju čine stubovi (betonski ili drveni), jedna zategnuta žica između stubova na visini 170 cm i jedan kolac uz svaku sadnicu. Budući da je u svetu poznato čak više od 10 000 sorata jabuka, teško je razumeti da od tako velikog broja nije lako odabrati nekoliko najboljih za određeno ekološko područje. Bez obzira na to što je u područjima gde se gaji jabuka u svetu zastupljen tek neznatan broj istih vodećih zimskih sorti jabuka, ipak se mora voditi računa o sklonostima potrošača koji više vole određene sorte (ili grupe sličnih sorti) jabuka - bilo po krupnoći (vrlo krupne, srednje krupne), obliku (okrugle, čunjaste, zvonolike), po boji (crvene, žute, zelene), ukusu (slatke, kisele, slatko-kiselkaste itd.), mirisu (vrlo mirisne, nenametljivo mirisne itd.), sočnosti, teksturi itd. Za gajenje jabuka u gustim zasadima najčešće se primenjuje uzgojni oblik vitki vretenast žbun koji se sastoji od produžnice s primarnim granama, koje su ujedno i rodno drvo ili nose na sebi rodno drvo (sekundarne elemente). Najbolja kombinacija je uzgojnih oblika vretenastog žbuna na donjoj trećini krošnje i vitkog vretenastog žbuna na gornje dve trećine krošnje. Time će se dobiti vrlo prikladan uzgojni oblik, koji će obediniti sve pozitivne osobine obeju uzgojnih oblika. Visina mu je oko 220 cm i uske je krošnje (100 - 140 cm), što zavisi o bujnosti sorte i razmaku unutar reda. Takva stabla pružaju velike prednosti u proizvodnji jabuka jer se u svim pomotehničkim zahvatima (oblikovanje, rezidba, berba) smanjuje ljudski rad. Zbog niskog stabla, svi radovi se mogu obaviti sa zemlje (bez uporabe merdevina), čime se postižu visoki učinci u rezidbi i berbi. Na takvim stablima, zbog njihove velike rodne površine po jedinici površine voćnjaka postižu se vrlo visoki prinosi. Za sadnju voćaka kopaju se jame dimenzija korena mlade sadnice. Posle sadnje (jesenje ili proletnje), pre početka vegetacije, potrebno je sadnice prekratiti na visinu (za predviđeni uzgojni oblik) 80 cm od zemljišta. Za predviđeni gusti zasad jabuka s uzgojnim oblikom »vitko vreteno« predlažu se razmaci sadnje od 3,2 x 1,2 m, odnosno 2 604 sadnica/ha. Rezidba rodnih stabala obavlja se u periodu mirovanja voćaka i u doba vegetacije. Zimskom rezidbom može se održavati uzgojni oblik zamišljenih svojstava i usmeravati uravnoteženi odnos vegetativnog i generativnog rasta. Letnjom rezidbom uklanjaju se nepotrebni letorasti (time se poboljšava osvetljenost unutrašnjeg dela krošnje i omogućava bolji kvalitet prskanja), a hraniva koja se troše za rast nepotrebnih letorasta preusmeravaju se u rast skeleta krošnje, rast plodova i rodnih pupoljaka. Međuredni prostor zatravljuje se tek nakon 2 - 3 godine nakon podizanja zasada. Košenjem i malčiranjem površine u jabučnjaku povećava se sadržaj organske materije, poboljšavaju fizička, hemijska i biološka svojstva zemljišta. Sloj usitnjene organske materije omogućava bolje upijanje kiše i snega na padinama. Smanjuju se nagla kolebanja temperature zemljišta, pa je leti zemljište ispod malčiranog sloja hladnije (uz visoke temperature zemljišta koren slabije prima hranu), a zimi toplije (pa teško dolazi do izmrzavanja gornjega korenja). Otpali plodovi pre berbe i u berbi manje se oštećuju i prljaju. Iz zemljišta ispod tratine smanjuje se gubitak azota. Posle košenja trave taj azot se vraća u zemljište, ali tada u organskom obliku. Time se voćnjaci mogu štedljivije đubriti azotom, pa ne dolazi do zagađenja vodotokova. Nedostatak je u tome što u razdobljima suše, travni pokrivač oduzima potrebnu vlagu korenu jabuke. Da bi se to ublažilo, zatravljeni sloj u voćnjaku mora se redovno kositi 6 - 8 puta tokom vegetacije. Prva godina - Pri sadnji voćaka dodaje se 40 - 60 t/ha zrelog stajskog đubriva u brazde s obe strane reda. Čim korovi počnu da niču ručno se okopa deo zemljišta oko voćki koji se ne može obraditi mašinama. Pre ručnog okopavanja, oko sadnica, u prečniku 30 - 40 cm, rasipa se KAN 27% u količini od 100 g po svakom sadnome mestu. Drugo prihranjivanje voćaka obavlja se početkom juna, na istoj površini i istom vrstom i količinom mineralnog đubriva. Krajem avgusta u međuredove voćnjaka rasipa se 500 kg/ha mineralnog đubriva KAN 27%. Nakon toga sledi oranje, tanjiranje i drljanje međurednog prostora kako bi se mogla obaviti setva uljane repice (za zelenišno đubrenje). Druga godina - Pre početka vegetacije obavlja se prihrana azotom (150 g KAN 27% po stablu). Uljana repica u međurednom prostoru se zaorava kada bude u punom cvetanju. Drugo prihranjivanje azotom obavlja se početkom maja istom vrstom i količinom đubriva kao i u prvom prihranjivanju. Treća godina - Prihranjivanje azotom obavlja se mesec dana pre cvetanja jabuka (u prvih deset dana marta), i to traktorskim rasipačem, s 200 kg/ha KAN-a 27%. Drugo prihranjivanje azotom obavlja se takođe mašinom, neposredno posle cvetanja (krajem aprila) s 200 kg/ha KAN-a 27%. U jesen, posle berbe plodova, aplicira se mineralno đubrivo NPK 5:20:30, u količini 800 kg/ha. Četvrta godina - Prvo prihranjivanje azotom obavlja se mesec dana pre cvetanja jabuka, a drugo prihranjivanje posle cvetanja i to oba sa 150 kg/ha KAN-a 27 %. Dva su stepena zrelosti plodova jabuka i podjednako su važna za određivanje vremena berbe: • Fiziološka zrelost - nastupa kad je plod jabuke najkrupniji, a semenke mogu u povoljnim uslovima proklijati. • Tehnološka zrelost - nastupa kad plodovi postignu najbolje karakteristike potrebne za dalju namenu (konzumacija, čuvanje u skladištu, čuvanje u hladnjači ili prerada). Za različite sorte jabuka potrebni su različiti uslovi čuvanja. Preporučuje se čuvanje plodova jabuka u hladnjači s kontrolisanom atmosferom (0 - 5 °C, koncentracija CO2 2 - 4 %, koncentracija O2 1 % i relativna vlažnost vazduha 90 - 92 %). U takvim uslovima jabuka se može čuvati 6 - 12 meseci. Ako plodovi jabuka stoje 4 dana na temperaturi 20 °C, smanjuje im se vreme čuvanja u hladnjači za jedan mesec. Plodovi namenjeni dužem čuvanju moraju biti zdravi (bez znakova fiziološkog oboljenja) i što ujednačeniji. Ako ne postoji mogućnost čuvanja jabuka u hladnjači, onda ih je potrebno potopiti u rastvor bogat kalcijumom.

Jabuka je temelj voćarske proizvodnje i služi kao osnovica za upoređivanje isplativosti gajenja drugih voćaka. Njeni plodovi sazrevaju od najranijeg leta sve do zime. Plodovi zimskih sorata jabuka najcenjeniji su jer postižu najbolji kvalitet, a i sezona potrošnje im je zimi kada nema velikog izbora drugih vrsta voća. To voće ima gotovo sve što je potrebno ljudskom organizmu: voćne šećere i voćne kiseline, vitamine, minerale, pektine i sasvim čistu vodu. Jabuka zahteva srednje prosečne temperature vazduha u vegetaciji 14 - 19 °C. Podnosi vrlo niske temperature vazduha od -25 do -28 °C (bez težih posledica) u vreme dubokog zimskog mirovanja kao i apsolutne maksimalne temperature do 35 °C (bez težih posledica, ali zavisno o relativnoj vlazi vazduha i vlazi zemljišta). Pogoduje joj umjerena relativna vlažnost vazduha do 60 % i blaga strujanja u doba povećane vlažnosti vazduha ili jakih letnjih žega, ali joj štete topli i suvi vetrovi u vreme oplodnje. Osetljiva je na grad u svako doba vegetacije ali ne i snežni pokrivač u doba velikih hladnoća (pokriveno zemljište sprečava smrzavanje korenja). Sistem navodnjavanja preporučljiv je kod intezivnog gajenja jabuka. Najčešće se upotrebljava sistem »kap po kap«. Najveću potrebu za vodom jabuke imaju u vreme cvetanja, tj. u maju. Jabuka zahteva duboka zemljišta, peskovito-ilovastog sastava, s dovoljno humusa (barem 3 %) i mineralnih hraniva (npr. 10 mg fosfora i 20 mg kalijuma) kao i sa dobrim poljskim vodnim kapacitetom. Voli zemljišta blago kisele reakcije (pH 5,5 - 6,5) koja nemaju previše fiziološki aktivnog kreča (ne više od 5 %). Zadovoljavajuće nadmorske visine terena za gajenje zimskih jabuka bi bile između 120 i 600 m. Bolji kvalitet plodova zimskih sorata jabuka postiže se na severnim nego na južnim ekspozicijama. Najpogodniji nagib terena bio bi oko 4° jer takav pad ipak omogućava najpovoljniju primenu mašina, lako oticanje površinske vode i suvišne vode zemljišta, dobru osvetljenost krošnje, dobru regulaciju temperature vazduha (zimi u vreme naročito niskih temperatura, u hladno proleće u vreme cvetanja i leti za vreme jakih žega), a da pri tom ne izaziva eroziju zemljišta. Pre dubokog oranja (na dubinu 40 - 50 cm) ili rigolovanja potrebno je uneti preporučenu količinu fosfornih i kalijumovih mineralnih đubriva, da bi se ta hraniva izmešala po čitavoj dubini oranja (tamo gde će sledećih godina rasti korenovog mreža). Glavna masa korenovog sistema rasprostire se na dubini do 50 cm, što zavisi od plodnosti zemljišta i dubini propusnog sloja. Duboko oranje (ili rigolovanje) obavlja se leti (ako se planira jesenja ili prolećno sadnja voća) ili u jesen (planira li se prolećno sadnja). Izrigolovanu površinu (pre označavanja sadnih mesta - kolčenja i sadnje) potrebno je iztanjirati. Jabuka je jedina voćna vrsta koja ima na raspolaganju širok raspon raznovrsnih tipova vegetativnih podloga za različita podneblja, različit kvalitet zemljišta i za podizanje raznovrsnih sistema gajenja - od ekstenzivnog (najbujnije podloge), preko poluintenzivnog (bujne podloge), intenzivnog (srednje bujne podloge) do superintenzivnog (slabobujne podloge). Za superintenzivne jabučnjake predlažu se podloge M9 (EMIX), MM 106. Podloga M9, zbog slabog učvršćenja u zemljištu, traži naslon (armaturu) i vezanje produžnice uz armaturu kao i savijanje i vezanje primarnih elemenata uz armaturu. Standardna armatura za taj uzgojni oblik su deblji kolci uz svako stablo ili složena armatura - koju čine stubovi (betonski ili drveni), jedna zategnuta žica između stubova na visini 170 cm i jedan kolac uz svaku sadnicu. Budući da je u svetu poznato čak više od 10 000 sorata jabuka, teško je razumeti da od tako velikog broja nije lako odabrati nekoliko najboljih za određeno ekološko područje. Bez obzira na to što je u područjima gde se gaji jabuka u svetu zastupljen tek neznatan broj istih vodećih zimskih sorti jabuka, ipak se mora voditi računa o sklonostima potrošača koji više vole određene sorte (ili grupe sličnih sorti) jabuka - bilo po krupnoći (vrlo krupne, srednje krupne), obliku (okrugle, čunjaste, zvonolike), po boji (crvene, žute, zelene), ukusu (slatke, kisele, slatko-kiselkaste itd.), mirisu (vrlo mirisne, nenametljivo mirisne itd.), sočnosti, teksturi itd. Za gajenje jabuka u gustim zasadima najčešće se primenjuje uzgojni oblik vitki vretenast žbun koji se sastoji od produžnice s primarnim granama, koje su ujedno i rodno drvo ili nose na sebi rodno drvo (sekundarne elemente). Najbolja kombinacija je uzgojnih oblika vretenastog žbuna na donjoj trećini krošnje i vitkog vretenastog žbuna na gornje dve trećine krošnje. Time će se dobiti vrlo prikladan uzgojni oblik, koji će obediniti sve pozitivne osobine obeju uzgojnih oblika. Visina mu je oko 220 cm i uske je krošnje (100 - 140 cm), što zavisi o bujnosti sorte i razmaku unutar reda. Takva stabla pružaju velike prednosti u proizvodnji jabuka jer se u svim pomotehničkim zahvatima (oblikovanje, rezidba, berba) smanjuje ljudski rad. Zbog niskog stabla, svi radovi se mogu obaviti sa zemlje (bez uporabe merdevina), čime se postižu visoki učinci u rezidbi i berbi. Na takvim stablima, zbog njihove velike rodne površine po jedinici površine voćnjaka postižu se vrlo visoki prinosi. Za sadnju voćaka kopaju se jame dimenzija korena mlade sadnice. Posle sadnje (jesenje ili proletnje), pre početka vegetacije, potrebno je sadnice prekratiti na visinu (za predviđeni uzgojni oblik) 80 cm od zemljišta. Za predviđeni gusti zasad jabuka s uzgojnim oblikom »vitko vreteno« predlažu se razmaci sadnje od 3,2 x 1,2 m, odnosno 2 604 sadnica/ha. Rezidba rodnih stabala obavlja se u periodu mirovanja voćaka i u doba vegetacije. Zimskom rezidbom može se održavati uzgojni oblik zamišljenih svojstava i usmeravati uravnoteženi odnos vegetativnog i generativnog rasta. Letnjom rezidbom uklanjaju se nepotrebni letorasti (time se poboljšava osvetljenost unutrašnjeg dela krošnje i omogućava bolji kvalitet prskanja), a hraniva koja se troše za rast nepotrebnih letorasta preusmeravaju se u rast skeleta krošnje, rast plodova i rodnih pupoljaka. Međuredni prostor zatravljuje se tek nakon 2 - 3 godine nakon podizanja zasada. Košenjem i malčiranjem površine u jabučnjaku povećava se sadržaj organske materije, poboljšavaju fizička, hemijska i biološka svojstva zemljišta. Sloj usitnjene organske materije omogućava bolje upijanje kiše i snega na padinama. Smanjuju se nagla kolebanja temperature zemljišta, pa je leti zemljište ispod malčiranog sloja hladnije (uz visoke temperature zemljišta koren slabije prima hranu), a zimi toplije (pa teško dolazi do izmrzavanja gornjega korenja). Otpali plodovi pre berbe i u berbi manje se oštećuju i prljaju. Iz zemljišta ispod tratine smanjuje se gubitak azota. Posle košenja trave taj azot se vraća u zemljište, ali tada u organskom obliku. Time se voćnjaci mogu štedljivije đubriti azotom, pa ne dolazi do zagađenja vodotokova. Nedostatak je u tome što u razdobljima suše, travni pokrivač oduzima potrebnu vlagu korenu jabuke. Da bi se to ublažilo, zatravljeni sloj u voćnjaku mora se redovno kositi 6 - 8 puta tokom vegetacije. Prva godina - Pri sadnji voćaka dodaje se 40 - 60 t/ha zrelog stajskog đubriva u brazde s obe strane reda. Čim korovi počnu da niču ručno se okopa deo zemljišta oko voćki koji se ne može obraditi mašinama. Pre ručnog okopavanja, oko sadnica, u prečniku 30 - 40 cm, rasipa se KAN 27% u količini od 100 g po svakom sadnome mestu. Drugo prihranjivanje voćaka obavlja se početkom juna, na istoj površini i istom vrstom i količinom mineralnog đubriva. Krajem avgusta u međuredove voćnjaka rasipa se 500 kg/ha mineralnog đubriva KAN 27%. Nakon toga sledi oranje, tanjiranje i drljanje međurednog prostora kako bi se mogla obaviti setva uljane repice (za zelenišno đubrenje). Druga godina - Pre početka vegetacije obavlja se prihrana azotom (150 g KAN 27% po stablu). Uljana repica u međurednom prostoru se zaorava kada bude u punom cvetanju. Drugo prihranjivanje azotom obavlja se početkom maja istom vrstom i količinom đubriva kao i u prvom prihranjivanju. Treća godina - Prihranjivanje azotom obavlja se mesec dana pre cvetanja jabuka (u prvih deset dana marta), i to traktorskim rasipačem, s 200 kg/ha KAN-a 27%. Drugo prihranjivanje azotom obavlja se takođe mašinom, neposredno posle cvetanja (krajem aprila) s 200 kg/ha KAN-a 27%. U jesen, posle berbe plodova, aplicira se mineralno đubrivo NPK 5:20:30, u količini 800 kg/ha. Četvrta godina - Prvo prihranjivanje azotom obavlja se mesec dana pre cvetanja jabuka, a drugo prihranjivanje posle cvetanja i to oba sa 150 kg/ha KAN-a 27 %. Dva su stepena zrelosti plodova jabuka i podjednako su važna za određivanje vremena berbe: • Fiziološka zrelost - nastupa kad je plod jabuke najkrupniji, a semenke mogu u povoljnim uslovima proklijati. • Tehnološka zrelost - nastupa kad plodovi postignu najbolje karakteristike potrebne za dalju namenu (konzumacija, čuvanje u skladištu, čuvanje u hladnjači ili prerada). Za različite sorte jabuka potrebni su različiti uslovi čuvanja. Preporučuje se čuvanje plodova jabuka u hladnjači s kontrolisanom atmosferom (0 - 5 °C, koncentracija CO2 2 - 4 %, koncentracija O2 1 % i relativna vlažnost vazduha 90 - 92 %). U takvim uslovima jabuka se može čuvati 6 - 12 meseci. Ako plodovi jabuka stoje 4 dana na temperaturi 20 °C, smanjuje im se vreme čuvanja u hladnjači za jedan mesec. Plodovi namenjeni dužem čuvanju moraju biti zdravi (bez znakova fiziološkog oboljenja) i što ujednačeniji. Ako ne postoji mogućnost čuvanja jabuka u hladnjači, onda ih je potrebno potopiti u rastvor bogat kalcijumom.

Secerna Trska Seme (Saccharum officinarum) Cena je za pakovanje od 10 semena. Šećerna trska je skupni naziv za više vrsta trava iz roda Saccharum koje se koriste za proizvodnju šećera. Šećerna trska je višegodišnja biljka koja je uglavnom uzgaja u tropskim područjima jer je osjetljiva na mraz. Šećerna trska ima debelu vlaknastu stabljiku promjera do 5 cm, koja je bogata šećerima, a može narasti od 2 do 6 metara. Sve vrste šećerne trske koje se koriste u poljoprivredi su križanci i uglavnom vrlo složeni hibridi. Glavni proizvod koji se dobija od šećerne trske je saharoza ili bijeli šećer, a uglavnom se nalazi u stabljici šećerne trske. Saharoza ili bijeli šećer se proizvodi u šećeranama i vrlo je važan prehrambeni proizvod. Osim prehrane, šećer se može iskoristiti za dobivanje etanola (ili bioetanola) vrenjem (fermentacija). Šećerna trska se kao usjev najviše proizvodi u svijetu od svih drugih poljoprivrednih kultura. U 2010. FAO (Organizacija za prehranu i poljoprivredu) je procijenio da se šećerna trska uzgaja na 23,8 milijuna hektara, u više od 90 država svijeta, a godišnje se ubere oko 1,69 milijarde tona širom svijeta. Najveći svjetski proizvođač šećerne trske je Brazil, a iza njega slijede Indija, Kina, Tajland, Pakistan i Meksiko. 80% proizvodnje šećera u svijetu potječe od šećerne trske, a ostatak se uglavnom odnosi na šećernu repu. Šećerna trska se uglavnom uzgaja u tropskim područjima, dok šećerna repa raste u hladnijim krajevima. Osim šećera, od šećerne trske se dobiva melasa, slatki sirup ili falarnum, rum, alkoholno piće cachaça (posebno u Brazilu), bagasa (otpaci u preradi šećerne trske) i etanol (ili bioetanol). U nekim krajevima se od šećerne trske rade olovke, otirači, pregrade za zgrade ili krovovi. Mladi cvjetovi (još nerazvijeni) se jedu sirovi, ali isto pečeni ili kuhani na pari, u nekim dijelovima Indonezije. Šećerna trska se počela koristiti u Indiji negdje između 6. i 4. vijeka pne., a kasnije su je nastavili koristiti Perzijanci i stari Grci („trska koja daje med bez pčela“). Nakon toga arapski trgovci je prodaju kao začin, a sve do 18. vijeka šećerna trska se uzgajala jedino u Indiji. Od 18. vijeka šećerna trska se raširila po cijelom svijetu, slično kao i pamuk, uzrokujući ogromne selidbe ljudi koji su obrađivali te nasade, etničko mješanje ljudi, političke sukobe i kulturne promjene, pogotovo na Karibima, Južnoj Americi, te otocima Indijskog i Tihog oceana. Opis Izgledom, šećerna (sladorna) trska podsjeća na bambus ili kukuruz. Stabljika može doseći promjer do 5 cm, a može narasti do visine od 6 metra. Šećerna trska je tropska višegodišnja biljka koja stvara bočne izdanke u korijenu, iz kojeg raste više stabljika, a prosječna visina je od 3 do 4 metra. Stabljika šećerne trske sačinjava oko 75% cijele biljke, a zrela stabljika sadrži 11 – 16% vlakana, 12 – 16% topivih šećera, 2 – 3% nešećera, te 63–73% vode. Šećerna trska je osjetljiva na klimu, vrstu tla, navodnjavanje, gnojiva, kukce, bolesti i na vrijeme berbe. Prosječni urod je od 60 do 70 tona po hektaru godišnje, ali taj prinos se može mijenjati od 30 do 180 tona po hektaru godišnje, ovisno o načinu uzgoja i primijenjenim tehnologijama. Iako poljoprivrednici je uglavnom uzgajaju zbog prodaje, može poslužiti i kao stočna hrana. Povijest Šećerna trska potječe iz južne i jugoistočne Azije. Različite vrste potječu iz različitih krajeva, pa tako Saccharum barberi potječe iz Indije, a Saccharum edule i Saccharum officinarum dolazi iz Nove Gvineje. Zapisi o kristalu šećera se mogu naći i u zapisima starim oko 5 000 godina iz civilizacije Doline Inda (današnji Pakistan i sjeverna Indija). Oko 8. vijeka arapski trgovci uvode šećernu trsku u područja gdje su vladali Abasidi (južni Mediteran, Mezopotamija, Egipat, sjeverna Afrika i Andaluzija). Tako postoje zapisi iz 10. vijeka koji govore da nije postojalo selo u Mezopotamiji gdje se nije uzgajala šećerna trska. Nakon otkrića Amerike, to je bila jedna od prvih biljki koje su raširili Španjolci s njihovih polja na Kanarskim otocima, te Portugalci s njihovih polja na Madeiri.[3] "Kuće s kotlovima" su od 17. do 19. vijeka pretvarale sirup šećerne trske u sirovi šećer. Te su se kuće nalazile obično uz plantaže zapadnih kolonija. Robovi su zagrijavali kotlove u vrlo teškim radnim uvjetima. Peći su se radile od opeka ili kamenja obrađenog u pravokutni oblik, a imale su otvor na dnu peći za stvaranje vatre i uklanjanje pepela. Na vrhu tih peći se postavljalo do 7 bakrenih kotlića, a svaki sljedeći kotlić bio manji i topliji od prethodnog. Sok šećerne trske se stavljao prvo u najveći kotlić. Sok bi se tako zagrijavao, a vapno bi se dodavalo da bi se uklonile nečistoće. Nakon što bi se pokupila nečistoća s vrha sirupa, sok bi se prelio u sljedeći manji kotlić. Tako bi u zadnjem najmanjem kotliću nastao sirup šećerne trske. Nakon toga se sirup hladio, a na površini ljepljive kore melase, stvarali su se kristali šećera. Kristali šećera bi se pokupili u drvene bačve, gdje bi kasnije došlo do otvrdnjavanja šećera u skladištu. Šećerna trska se i danas dosta uzgaja na Karibima. Kristofor Kolumbo je šećernu trsku donio na svom drugom putovanju na otok Hispaniola (danas Haiti i Dominikanska Republika). Kasnije su uzgoj preuzeli robovi koji su dovedeni iz Afrike. Šećer (obično u obliku melase) se kasnije prevozio u Evropu ili Novu Englesku, gdje se obično prerađivao u rum. Zarada od prodaje ruma se dalje koristila za kupovinu novih robova u zapadnoj Africi, koji bi se prevozili na Karibe i tako se stvarao "trgovački trokut". Dobru zaradu od šećerne trske su shvatili i Francuzi, pa su dio Kanade mijenjali za Gvadalupu, Martinik i Svetu Luciju na kraju Sedmogodišnjeg rata. Slično su Nizozemci na kraju Sedmogodišnjeg rata preuzeli Surinam (bivša Nizozemska Gvajana) umjesto borbe za Novu Nizozemsku (New York). Kuba je u 20. vijeku prodavala šećernu trsku u Sovjetski Savez, od kojeg su dobivali materijalnu pomoć i sigurno tržište. Nakon 1991. i raspada Sovjetskog Saveza, Kuba je zatvorila veći dio svoje industrije šećera. Šećerna trska je i danas ostala vrlo važna grana gospodarstva u Gvajani, Belizeu, Barbadosu, Haitiju, Dominikanskoj Republici, Guadeloupeu i Jamajki. Plantaže šećerne trske u 19. vijeku Slično kao i pamuk, nasadi šećerne trske su doveli do razvoja robovlasništva i preseljenja velikog broja ljudi u 19. vijeku i početkom 20. vijeka. Nakon što je ukinuto ropstvo 1833. u Ujedinjenom Kraljevstvu, oslobođeni robovi su napustili svoje bivše vlasnike. To je dovelo do rasula na plantažama šećerne trske. Teški rad i vlažni uvjeti rada su zahtijevali redovnu, poslušnu i slabo plaćenu radnu snagu. Zato su bivši robovlasnici tražili ponovno jeftinu radnu snagu. Pronašli su je u Indiji i Kini.[6] Britanci su stvorili novi legalni sustav, koji je u stvari dosta sličio na nekadašnje ropstvo. Umjesto da su ih zvali robovi, zvali su ih "dužnička radna snaga". Prvi brod s dužničkom radnom snagom napustio je Indiju 1836. Slično kao i robove iz Afrike, Indijce i Kineze se tretiralo vrlo nehumano. Nisu smjeli napuštati svoje plantaže i plaće su im bile gotovo bezvrijedne. Bilo kakvo kršenje ugovora bilo je strogo kažnjavano i često su završavali u zatvoru. Tako se dogodilo da je velik broj Indijaca i Kineza raseljen na mnogo mjesta po čitavom svijetu. Neki otoci i naselja imaju od 10 do 50% Indijaca i Kineza, kao na primjer: Fidži, Natal,(KwaZulu-Natal je provincija u Južnoafričkoj Republici), Mianmar (nekad Burma), Šri Lanka (nekad Cejlon), Malezija, Britanska Gvajana, Jamajka, Trinidad i Tobago, Martinik, Francuska Gvajana, Gvadalupa, Grenada, Sveta Lucija, Sveti Vincent, Sveti Kristofor i Nevis, Saint Croix, Mauricijus. Uzgoj šećerne trske Plantaže šećerne trske se nalaze uglavnom u tropskim područjima, a rijetko u umjerenom pojasu, ali jedino gdje nema mraza. Zahtijevaju najmanje 600 litara kiše godišnje po četvornom metru. Šećerna trska ima jednu od najuspješnijih fotosinteza u biljnom svijetu. Tako u nekim državama može dati i do 15 kilograma šećerne trske po četvornom metru. Za uzgoj je potrebno dosta vode, i to od 6 do 7 mjeseci, bilo s kišom ili navodnjavanjem. Šećerna trska se može naći i na nadmorskim visinama od 1 600 metara, ali samo u blizini ekvatora (Kolumbija, Ekvador i Peru). Šećerna trska može rasti na mnogim različitim vrstima tla. Iako šećerna trska stvara i sjemenke, uobičajeno je za proizvodnju šećera rezati stabljike. Svaka odrezana stabljika mora imati barem jedan pupoljak i rezanje se često i danas radi ručno (oko 50% u svijetu). Samo najrazvijenije države kao SAD i Australija obavljaju sadnju strojno. Branje šećerne trske svake sljedeće godine daje sve manji urod, tako da je uobičajeno da jedna sadnja daje od 2 do 10 berbi. U najrazvijenijim tehnologijama kao u SAD berba se vrši 2 do 3 puta, dok u nekim tradicionalnim krajevima, kao što je francuski otok Réunion, bere se i do 10 puta prije nove sadnje. Kod ručnog branja prvo se zapali vatra, koja osuši listove i ubije opasne otrovne zmije, bez oštećivanja stabljike i korijena. Zatim radnici rezu šećernu trsku malo iznad zemlje s noževima za šećernu trsku ili s mačetama. Vješti radnik može porezati i do 500 kilograma šećerne trske na sat. Za mehaničko branje šećerna trska koristi se kombajn ili posebni stroj za branje šećerne trske, koji mogu porezati i do 100 tona na sat. Rezanje šećerne trske se treba brzo obaviti jer nakon rezanja stabljika počinje gubiti svoj sadržaj šećera, pa zato mehaničko branje ima svoje velike prednosti, a ne treba ni paliti vatru prije branja. Proizvodnja šećera od šećerne trske Proizvodnja šećera od šećerne trske služi za dobijanje saharoze (šećera iz šećerne trske). Ostali proizvodi su melasa, bagasa i filter-kolač. Bagasa ili zaostala suha vlakna šećerne trske (biomasa šećerne trske) se mogu iskoristiti na više načina: za dobivanje vodene pare ili se koristi kod peći za sušenje, za proizvodnju papira, za zagrtanje biljaka, kao sirovina za neke kemikalije. Suhi filter-kolač se koristi kao stočna hrana, kao gnojivo ili za dobivanje voska od šećerne trske. Melasa se dobiva u dva oblika: suha melasa koja nije jestiva i sirup, koji je jestiv. Suha melasa se koristi kao dodatak prehrani stoke, ali se može koristiti i za dobivanje etanola, kvasca, limunske kiseline i ruma. Sirup od melase se često miješa s javorovim sirupom ili sirupom od kukuruza.[10] Tradicionalno proizvodnja šećera od šećerne trske zahtijeva dva koraka. Prvi korak je u mlinovima za šećernu trsku gdje se dobiva šećer od svježe šećerne trske (ponekad se i bijeli da bi se dobio bijeli šećer za lokalnu upotrebu). Drugi korak se obavlja u rafinerijama (u Sjevernoj Americi, Evropi i Japanu), gdje se dobiva čisti bijeli šećer koji sadrži oko 99% saharoze. Noviji trend je da se uz mlinove obavlja i rafinacija šećera. Šećerane ili rafinerije šećera Šećerane ili rafinerije šećera dalje pročišćavaju sirovi šećer. Sirovi šećer se miješa s gustim sirupom i zatim centrifugira da bi se odvojio vanjski dio kristala šećera, koji je manje čist od unutarnjeg dijela. Zatim se preostali šećer otapa da bi se dobio sirup koji ima 60% krute tvari (težinski). Otopina šećera se dalje pročišćava dodavanjem kalcijevog hidroksida (vapneno mlijeko Ca(OH)2) i fosforne kiseline (H3PO4), koji zajedno dovode do izdvajanja kalcijevog fosfata. Čestice kalcijevog fosfata prihvaćaju još neke nečistoće, plutaju na vrhu spremnika gdje se mogu odstraniti. Osim fosfatacije postoji i drugi način (karbonatacija), vrlo sličan postupak koji koristi ugljikov dioksid CO2 i kalcijev hidroksid, koji stvara kalcijev karbonat za uklanjanje. Nakon filtriranja preostalih krutih čestica, čisti sirup se propušta kroz aktivni ugljen da bi izgubio bilo kakvu boju (ugljik upija preostale nečistoće koje bojaju sirup). Čistom sirupu se dalje povećava koncentracija da bi se iz prezasićene otopine u vakuumu izdvojio bijeli rafinirani šećer. Kristali šećera se izdvajaju od melase centrifugiranjem. Od preostalog šećera koji se nije izdvojio centrifugiranjem naknadno se dobiva smeđi šećer. Kada se iz melase ne može više izdvojiti šećer, dobiva se završna melasa koja ima od 20 do 30% saharoze, te 15 do 25% glukoze i saharoze. Bijeli rafinirani šećer se nakon toga suši, prvo u rotacionim sušilicama, a zatim se puše hladni zrak iznad njega nekoliko dana. Brazil je vodeći proizvodač šećerne trske u svijetu s berbom od 719,157.000 tona u 2010. Indija je drugi proizvodač s 277,750.000 tona, dok je Kina treća s 111,454.000 tona. Prosječni urod u 2010. je 70,7 tona po hektaru. Najproduktivniji proizvodači su u Peruu gdje je prosjek 125,5 tona po hektaru. Brazil je osim najveće svjetske proizvodnje šećera poznat i po tome da je najveći svjetski proizvodač bioetanola iz šećerne trske.