Smilja Avramov GENOCID U JUGOSLAVIJI U SVETLOSTI MEĐUNARODNOG PRAVA Autor: Smilja Avramov Izdavač: Politika Beograd Godina izdanja: 1992 Broj strana: 532 Format: 24 x 17cm Povez: Tvrdi povez sa zaštitnim omotom Opis i stanje: Sadržaj na slici, veoma dobro očuvano 1. deo: Genocid - Medjunarodno krivično delo... 2. deo: Genocid nad Srbima, Jevrejima i Romima u Jugoslaviji Tags: Genocid Ratni zločin Jugoslavija 01.02.2024.

Odlično očuvano Ima posvetu Retko Izdavač: Prosveta, Beograd 1970; Sabrana dela Georgija Ostrogorskog: knj. 4. Detaljnije: tvrd povez sa omotom, strana 654+ilustracije, 22cm Georgije Aleksandrovič Ostrogorski (rus. Георгий Александрович Острогорский; Sankt Peterburg, 19. januar 1902 — Beograd, 24. oktobar 1976) bio je istoričar, profesor vizantijske istorije na Beogradskom univerzitetu i osnivač Vizantološkog instituta SANU. Jedan je od najvećih vizantologa dvadesetog veka i dobitnik mnogih domaćih i stranih naučnih priznanja. Biografija[uredi | uredi izvor] Rođen je u Sankt-Peterburgu, školovao se u velikim univerzitetskim centrima Nemačke i Francuske. Georgije Ostrogorski se 1933. godine, posle odbranjene doktorske disertacije 1927. i nekoliko godina profesure na univerzitetu u Vroclavu, doselio u Srbiju, tadašnju Jugoslaviju. Dobio je mesto na Beogradskom univerzitetu, na Filozofskom fakultetu, Odeljenje za istoriju, gde je na predmetu Istorija Vizantije radio čitavog života. Osnovao je Vizantološki institut[1] SANU, koji je, zahvaljujući njegovom ugledu, postao važna institucija svetske vizantologije. Georgije Ostrogorski je napisao Istoriju Vizantije publikovanu 1963 godine u Monaku→ [1].Ha nemačkom jeziku izašla je u čuvenoj Milerovoj seriji „Handbuch der Altertumswissenschaft“. Ovo delo ima nekoliko srpskih izdanja, a prevedeno je i na sve svetske jezike i danas se još uvek smatra jednim od najsveobuhvatnijih jednotomnih pregleda vizantijske istorije. U svojim mnogobrojnim delima proučavao je gotovo sve vidove života Vizantije: političku istoriju, socijalno-ekonomsku istoriju, istoriju ideja, odnose sa slovenskim svetom. Supruga mu je bila Fanula Papazoglu. Važniji radovi[uredi | uredi izvor] Ostrogorsky, Georg (1929). Studien zur Geschichte des byzantinischen Bilderstreites (1. izd.). Breslau: Marcus. Ostrogorski, Georgije (1935). „Sinajska ikona sv. Jovana Vladimira” (PDF). Glasnik Skopskog naučnog društva. 14: 99—106. Arhivirano iz originala 27. 06. 2023. g. Pristupljeno 27. 06. 2023. Ostrogorski, Georgije (1935). „Avtokrator i Samodržac: Prilog za istoriju vladalačke titulature u Vizantiji i u Južnih Slovena”. Glas SKA. 164: 95—187. Ostrogorski, Georgije (1939). „Pismo Dimitrija Homatijana Sv. Savi i odlomak Homatijanovog pisma patrijarhu Germanu o Savinom posvećenju”. Svetosavski zbornik. 2. Beograd: SKA. str. 90—113. Ostrogorski, Georgije (1948). „Uticaj Slovena na društveni preobražaj Vizantije”. Istoriski glasnik. 1 (1): 12—21. Ostrogorski, Georgije (1949). „Porfirogenitova hronika srpskih vladara i njeni hronološki podaci”. Istoriski časopis. 1 (1948): 24—29. Ostrogorski, Georgije (1951). „Dušan i njegova vlastela u borbi sa Vizantijom”. Zbornik u čast šeste stogodišnjice Zakonika Cara Dušana. Beograd: Srpska akademija nauka. str. 79—86. Ostrogorski, Georgije (1951). Pronija: Prilog istoriji feudalizma u Vizantiji i u južnoslovenskim zemljama. Beograd: Naučna knjiga. Ostrogorski, Georgije (1952). „Postanak tema Helada i Peloponez”. Zbornik radova Vizantološkog instituta. 1: 64—77. Ostrogorski, Georgije (1953). „Taktikon Uspenskog i Taktikon Beneševića: O vremenu njihovog postanka”. Zbornik radova Vizantološkog instituta. 2: 39—59. Ostrogorski, Georgije, ur. (1955). Vizantiski izvori za istoriju naroda Jugoslavije. 1. Beograd: Vizantološki institut. Ostrogorsky, George (1956). History of the Byzantine State. Oxford: Basil Blackwell. Ostrogorsky, George (1957). History of the Byzantine State. New Brunswick: Rutgers University Press. Ostrogorsky, George (1968). History of the Byzantine State. Oxford: Basil Blackwell. Ostrogorsky, George (1969). History of the Byzantine State. New Brunswick: Rutgers University Press. Ostrogorsky, George (1956). „The Byzantine Emperor and the Hierarchical World Order”. The Slavonic and East European Review. 35 (84): 1—14. Ostrogorski, Georgije, ur. (1959). Vizantiski izvori za istoriju naroda Jugoslavije. 2. Beograd: Vizantološki institut. Ostrogorsky, George (1959). „The Byzantine Empire in the World of the Seventh Century”. Dumbarton Oaks Papers. 13: 1—21. Ostrogorsky, George (1959). „Byzantine Cities in the Early Middle Ages”. Dumbarton Oaks Papers. 13: 45—66. Ostrogorski, Georgije (1963). „Gospodin Konstantin Dragaš”. Zbornik Filozofskog fakulteta. Beograd. 7 (1): 287—294. Ostrogorski, Georgije (1964). „Hristopolj između Srba i Vizantinaca”. Zbornik Filozofskog fakulteta. Beograd. 8 (1): 333—342. Ostrogorsky, George (1965). „The Byzantine Background of the Moravian Mission”. Dumbarton Oaks Papers. 19: 1—18. Ostrogorski, Georgije (1965). Serska oblast posle Dušanove smrti. Beograd: Naučno delo. Ostrogorski, Georgije; Barišić, Franjo, ur. (1966). Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije. 3. Beograd: Vizantološki institut. Ostrogorski, Georgije (1968). „O serskom mitropolitu Jakovu”. Zbornik Filozofskog fakulteta. Beograd. 10 (1): 219—226. Ostrogorski, Georgije (1968). „Prostagme srpskih vladara”. Prilozi za književnost, jezik, istoriju i folklor. 34 (3-4): 245—257. Ostrogorski, Georgije (1969). Istorija Vizantije. Beograd: Prosveta. Ostrogorski, Georgije (1969). O vizantijskom feudalizmu. Beograd: Prosveta. Ostrogorski, Georgije (1969). Privreda i društvo u Vizantijskom carstvu. Beograd: Prosveta. Ostrogorski, Georgije (1970). Vizantija i Sloveni. Beograd: Prosveta. Ostrogorski, Georgije (1970). Iz vizantijske istorije, istoriografije i prosopografije. Beograd: Prosveta. Ostrogorski, Georgije (1970). O verovanjima i shvatanjima Vizantinaca. Beograd: Prosveta. Ostrogorski, Georgije (1970). „Sveta Gora posle Maričke bitke”. Zbornik Filozofskog fakulteta. Beograd. 11 (1): 277—282. Ostrogorski, Georgije; Barišić, Franjo, ur. (1971). Vizantijski izvori za istoriju naroda Jugoslavije. 4. Beograd: Vizantološki institut. Ostrogorski, Georgije (1971). „Komitisa i svetogorski manastiri”. Zbornik radova Vizantološkog instituta. 13: 221—256. Ostrogorsky, George (1971). „Observations on the Aristocracy in Byzantium”. Dumbarton Oaks Papers. 25: 1—32. Ostrogorsky, Georg (1974). Byzanz und die Welt der Slawen: Beiträge zur Geschichte der byzantinisch-slawischen Beziehungen. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft. Ostrogorski, Georgije (1975). „Srbija i vizantijska hijerarhija država”. O knezu Lazaru. Beograd-Kruševac: Filozofski fakultet. str. 125—137. Reference[uredi | uredi izvor] ^ „Ostrogorski i Beogradska vizantološka škola”. Arhivirano iz originala 02. 10. 2016. g. Pristupljeno 28. 09. 2016. Istorija Vizantije

U častv 60. godišnjice Saveza komunista Jugoslavije Proučavanjem, djela akademika dr Grge Novaka a posebno onih 0 prošlosti srednje Dalmacije i njenih otoka, primjerice Hvara 1 Visa, uočljivo je da on nije stigao da šire objasni mukotrpan život i rad obalnih i otočkih težaka, ribara i radnika, pogotovo u međuratnom razdoblju. Na trud njihovih predaka ukazuju količinski i dužinski neizmjerne, rukom izgrađene gomile. Pomoću njih su oni na pobrđima i po »poljima« onemogućavali prirodno-erozivno djelovanje, a da bi prokrčili tlo, odvajali zemlju od kamena, te silnim znojem zasadili terasaste vinograde maslinjake i površine pod aromatičnim biljem. Iz redova siromašnih i srednjih težaka, najčešće željnih i tvrda kruha, ponikle su mase profesionalnih i sezonskih ribara, te najamnih radnika svih vrsta. Njihovim znojem podignute su luke i najljepše zgrade u naseljima, njihovim otporom suzbijane su talijanske denacionalizatorsko-asimilatorske težnje, a njihova borba i prolivena krv doprinijeli su osnivanju nove države Srba, Hrvata i Slovenaca. U monarhističkoj Jugoslaviji navedene socijalne grupacije bezdušno su iskorištavane i izigravane. Na viškom otočju, pripadnici viške težačke grupacije, usprkos žustroj i upornoj borbi, grubo su izigrani od monarhističkog režima, a sve građanske stranke i crkveni krugovi nastojali su, bez trajnijeg uspjeha, da onemoguće razvitak i djelovanje komiško-općinskog radničko-težačko- -ribarskog bloka, predvodnika siromašnih i većeg dijela srednje egzistentnih slojeva. To povijesno razdoblje između dva svjetska rata autor je obradio u djelu koje mu je omogućilo da bolje shvati kasnija lokalna i zbivanja šireg značenja koja su se na viškom otočju odigrala tijekom narodnooslobodilačke borbe (NOB-e). Međutim, novčani i drugi uvjeti omogućavaju da se sada objavi ovo djelo, koje obuhvata čitav period NOB-e, uz prethodne sažete SADRŽAJ Strana PREDGOVOR UVODNI PODACI Viško otočje u historiografiji 20. stoljeća Opći podaci geografskog karaktera Neke značajke međuratnih prilika DIO PRVI ETAPA VIŠKO-OTOCKOG ZNAČENJA (od sloma u travnju 1941. do kapitulacije Italije 9. rujna 1943) Glava I ORGANIZACIONO STANJE KPH I PROMJENE 1941. GODINE Partijske organizacije Organizacije SKOJ-a Oslonac na mase Procjene predvodničkih snaga Glava II POČETAK DRUGE TALIJANSKE OKUPACIJE I ANEKSIJE Stanje do dolaska okupatora Uspostavljanje talijanske okupacije Aneksija i početne mjere Glava III ORGANIZIRANJE AKTIVNOG OTPORA I PRVE ŽRTVE Početne aktivnosti i širenje utjecaja komunista Hapšenja, prvi ilegalci i smrt Mladena Ivulić-Burela Poziv KPJ na oružani ustanak i pripreme na otočju Lik i pogibija Ante Brajčića, prvog viško-otočkog borca u NOP odredima na kopnu Glava IV AKTIVNOSTI ZA SIRENJE ORGANIZIRANOSTI NOP-a Ilegalno prevoženje dobrovoljaca ribarskim brodovima sredinom kolovoza 1941. godine Organiziranje otpora talijanskoj politici odnarođivanja Mjere za jačanje aktivnosti Paljenje tvornice sardina »Braća Mardešić« u Komiži Protutalijanske demonstracije komiških žena 10. prosinca 1941. Stanje NOP-a na viškom otočju koncem 1941. godine Glava V PRIPREME ZA UPUĆIVANJE DOBROVOLJACA U NOP ODREDE NA KOPNU Talijanska kaznena ekspedicija na otoku Visu početkom 1942. godine - 71 Jakov Radišić-Malenko žrtva talijanske zasjede . . . . . . . 74 Napori za uspostavljanje ilegalnih pomorskih kanala za prebacivanje dobrovoljaca u NOP odrede na kopnu Glava VI ORGANIZIRANOST NOP-a U 1942. GODINI Osnivanje Kotarskog komiteta KPH za viški kotar i organizaciono stanje Organizacije SKOJ-a Osnivanje i razvitak Saveza mlade generacije (SMG) Odbori narodne pomoći Osnivanje narodnooslobodilačkih odbora, masovnih i političkih organizacija Važnije aktivnosti Glava VII RAZVITAK I DJELOVANJE ORGANA NARODNE VLASTI DO KAPITULACIJE ITALIJE Opći podaci Specifičnosti u razvitku ilegalnog sistema narodne vlasti Djelatnost narodnooslobodilačkih odbora u omasovljavanju NOP-a Organizacioni oblici Ilegalna tehnika i tisak Sadržaji »Izvještaja« Ekonomske prilike i mjere Narodnooslobodilački fond Narodno sudstvo i njegove mjere Glava Vili RAZVITAK I DJELOVANJE PARTIJSKIH I MASOVNIH ORGANIZACIJA U 1943. GODINI DO OSLOBOĐENJA VIŠKOG KOTARA Strana Partijske organizacije Organizacije SKOJ-a i USAOH-a Masovne organizacije NOP-a Najvažnije aktivnosti za razvitak i učvršćenje NOP-a Glava IX PROCES DOBROVOLJNOG STUPANJA U NOP ODREDE NA KOPNU I ILEGALNA PREVOŽENJA (od početka NOB-e do 8. rujna 1943) Mogućnosti i teškoće Ilegalni kanal sa Splitom i napori za povoljnija rješenja Ilegalni kanal s trogirsko-rogozničkim područjem Ilegalni kanal viško-hvarsko-biokovsko područje Zbirni rezultati Glava X DOGAĐAJI I STANJE PRED KAPITULACIJU ITALIJE Herojska smrt Nikole Marinković-Topa Osnivanje Viškog udarnog bataljona i »Leteće čete« Razoružanje posade izvidno-signalne stanice na brdu Hum Kaznena ekspedicija, represalije i strijeljanje 20 talaca Predaja posada talijanskih garnizona i stanje NOP-a DIO DRUGI ETAPA HISTORIJSKOG ZNAČENJA (od 9. rujna 1943. do 26. listopada 1944) Podjela etape Glava XI PRERASTANJE ZNAČENJA OTOKA VISA DO ODLUKE O NJEGOVOJ UPORNOJ OBRANI Mjere narodne vlasti na oslobođenom području Obrambene mjere i osnivanje novih viških jedinica —r Prvi viški bataljon — »Leteća četa«; dvije samostalne čete; Komanda otoka — Viška flotila . . — Drugi viški bataljon — Treći viški bataljon — Viški dobrovoljački bataljon Uspostavljanje prvih veza sa saveznicima u južnoj Italiji Porast značenja otoka Visa do konca njemačke jesenje ofenzive . . . 208 Kako je donijeta konačna odluka VS NOV i POJ o upornoj obrani otoka Visa Glava XII PRETVARANJE OTOKA U SNAŽNU BAZU NOVJ Uloga 26. divizije, ostalih jedinica i stanovništva u utvrđivanju otoka Razvitak Mornarice NOVJ s osloncem na otok Vis Vojno-pozadinska organizacija i zadaci Saveznički dijelovi i njihova uloga Viški aerodrom, saveznička i zračna baza NOVJ Sistem veza — Pomorsko-saobraćajni pravci i veze — Veze tehničkim sredstvima (signalne, telefonsko-telegrafske, radio-veze — Tanjugova djelatnost na otoku Visu Glava XIII ULOGA OTOKA VISA U RAZBIJANJU NJEMAČKE PREVLASTI NA JADRANU I NAPADNE AKTIVNOSTI S OTOKA Raznovrsnosti značenja otoka Visa Njemački planovi za osvajanje otoka i njihove važnije aktivnosti . . . 273 Planovi za napadne aktivnosti s otoka Visa Desantni diverzioni prepadi Desantno-prepadne operacije ograničenih razmjera —• Desantni prepad na otok Mljet — Desantno-prepadna operacija na otoku Korčuli — Desantni prepad na otok Šoltu —■ Tragedija pri potapljanju bolničkog broda »Marin II« — Desantno prepadna operacija na otok Brač Aktivnosti za neprekidno iznuravanje protivnika Desatna operacija za konačno oslobođenje otoka i obale — Pripreme do Titovog govora 12. rujna — Desant na srednjodalmatinske otoke i poluotok Pelješac . . . 288 — Desant na kopno Glava XIV RAZNOVRSNOST OPCE I VOJNE NAMJENE OTOKA VISA KAO BAZE Prihvatno-otpremni centar ranjenika, bolesnika i izbjeglica — Zbrinjavanje ranjenika i bolesnika — Zbrinjavanje izbjeglica Transportno skladišni centar Snabdjevačko i pomorsko-prometno središteSnabdijevanje — Pomorski promet Centar obuke vojno-stručnih i političkih kadrova Središte sportskih aktivnosti i jedinice NK »Hajduk-NOVJ« Glava XV SREDISTE DALMACIJE (od 28. prosinca 1943. do 26. listopada 1944) Razlozi boravka oblasnih rukovodstava na otoku Visu Oblasni komitet kao usmjeritelj djelatnosti Oblasni NO odbor kao organizator vlasti i poslovanja — Organiziranost ONOO-a i razvitak narodne vlasti — Rješavanje opće problematike — Poljoprivreda — Ribarstvo i industrija za preradu ribe — Unutarnja trgovina Trgovina s južnom Italijom Agitaciono-propagandna i izdavačka djelatnost na otoku Visu — Vojno-izdavačka djelatnost — Izdavačka djelatnost političkih i organa vlasti Glava XVI SREDISTE SREDNJODALMATINSKOG OTOČKOG PODRUČJA (od 28. prosinca 1943. do 26. listopada 1944) Organiziranost na okružnom području Djelatnost Okružnog NOO-a za SDO područje — Radne brigade i posebne radne čete Privredna i politika obnove — Vinogradarstvo i ratarstvo — Ribarstvo i zanatstvo — Narodnooslobodilački fond i procjene šteta Glava XVII KOTAR VIS I NJEGOVO STANOVNIŠTVO OD SIJEČNJA DO 20. LISTOPADA 1944. GODINE Do prestanka opasnosti njemačkog desanta Partijsko-političke organizacije i njihov rad Djelatnost organa narodne vlasti Dobra i proizvodnja na raspolaganju okupljenima na otocima Visu i Biševu SREDIŠTE NOVE JUGOSLAVIJE (od 7. lipnja 1944. do 15. listopada 1944) Prikaz prethodnih napora NOP-a za međunarodno priznanje tekovina NOB-e Dolazak VŠ NOV i POJ i centralnih rukovodstava NOP-a s maršalom Josipom Brozom Titom na čelu na otok Vis Smještaj i početni boravak maršala . Tita i članova centralnih rukovodstava NOP-a Proces i rezultati borbe za međunarodno priznanje nove Jugoslavije na otoku i s otoka Visa — Do sporazuma — Sporazum Tito-šubašić ili »Viški sporazum« — Titov posjet savezničkim predstavnicima u Italiji i rezultati 377 — Nova dostignuća Govor maršala Tita 12. rujna i njegov odlazak sa otoka Visa 18. rujna Neke od djelatnosti centralnih rukovodstava na otoku Visu — Usmjeravanje razvitka NOVJ i rukovođenje operacijama — Napori za daljnji razvitak narodne vlasti — Ugovori općeg značenja i razvitak međunarodne suradnje — Zakonodavni akti DIO TREĆI ZAVRŠNA ETAPA (od 20. listopada 1944. i do konca NOB-e) . . Glava XIX KOTAR VIS U ZAVRŠNOJ ETAPI NOB-e Borci s viškog kotara u jedinicama NOVJ Normaliziranje prilika na području viškog kotara Izbori za mjesne i seoske narodnooslobodilačke odbore Djelatnost NO odbora od rujna 1944. godine do kraja NOB-e Izbor narodnih zastupnika i povratak izbjeglica ■ 1- Glava XX REKAPITULACIJA DOPRINOSA I ŽRTAVA U NOB-i Općenito o doprinosima stanovništva i značenju otoka Visa Zbirni podaci Pregledi-spiskovi rekapitulacije — Članovi KPJ na viškom otočju polovinom travnja 1941. godine — Članovi KPJ na viškom otočju od polovine travnja 1941. do 9. rujna 1943. godine. 504 — Pregled stanja partijskih organizacija, kandidata i simpatizera KPJ od travnja 1941. do rujna 1943. godine — Organizacije SKOJ-a, SMG-e i USAOH-e do konca rujna 1943. godine — Komiški i biševski dobrovoljci pri pokušaju da 16/17. VIII 1941. ilegalnim prevoženjima stupe u NOP odrede na kopnu — Ilegalna prevoženja dobrovoljaca s viškog otočja radi stupanja u NOP odrede i NOVJ zaključno 7/8. rujna 1943. godine — Žrtve tijekom NOB-e — Nosioci »Spomenice 1941.« i važnija odlikovanja Zaključak22 PRILOZI I — Objašnjenje skraćenica II — Tablice, pregledi i pjesme III — Sheme i crteži . IZVORI I LITERATURA I — Arhivi 1. Neobjavljena građa . 2. Objavljena građa . . . . . II — Memoarska građa 1. Neobjavljena građa 2. Objavljena građa 3. Konzultirani III — Enciklopedije i zbirke IV — Literatura 1. Knjige 2. Radovi u raznim izdanjima (časopisi)8 3. Tisak 4. Tisak na otoku Visu 1943—1944 odlično očuvana NOVLI.10

Published by Arno Press, New York, 1971 Nekorišćeno John Cam Hobhouse Broughton, Baron / JOURNEY THROUGH ALBANIA reptint iz 1971 engleski jezik Prvi put je štampano u Londonu (James Cawthorn, 1813) JAKO RETKO U PONUDI! A Journey through Albania, and other Provinces of Turkey in Europe and Asia, to Constantinople, during the years 1809 and 1810. John Cam Hobhouse (1786-1869), later Lord Broughton, travelled to the East accompanying his friend and fellow student at Cambridge, Lord Byron, who funded the venture. This book, first published in 1813, ran through two editions in that year. Hobhouse is considered the most profound analyst of public and social life in the urban centres of continental Greece and one of the most fervent supporters of the Greek cause. Balkans storija Albanije formira deo istorije Evrope. Tokom klasičnih vremena, Albanija je bila dom nekoliko Ilirskih plemena kao što su Ardijejci, Albani, Amantini, Enhelejci, Taulanti i mnogi drugi, ali isto tako tračanskim i grčkim plemenima. U njoj je takođe postojalo nekoliko grčkih kolonija uspostavljenih na ilirskoj obali. U 3. veku p. n. e, ovu oblast je anektirao Rim i postala je deo rimskih provincija Dalmacija, Makedonija i Mezija. Nakon toga, teritorija je ostala pod rimskom i vizantijskom kontrolom do migracija Slovena u 7. veku. Ona je bila integrisana u Bulgarsko carstvo u 9. veku.[1] Antička Albanija[уреди | уреди извор] Kraljevina Ilirija u doba kralja Agrona (3. vek p. n. e.), prostire se „od Epira do Neretve”. Od 4. veka p. n. e. Albanija se nalazi pod makedonskom vlašću. Nakon smrti Aleksandra Velikog (323. p. n. e.) nastala su nova ilirska kraljevstva. Kralj Glaucius je isterao je Grke iz Drača, a do kraja 3. veka p. n. e. kralj Agron je ujedinio brojne nezavisne gradove i proširio ilirsku teritoriju (plemenski savez Ardijejaca). Agron je uspostavio Shkodër (Skadar) kao prestolnicu i naložio je da se izgraditi jaka mornarica, kako bi štitio ilirske gradove i luke. Njegovo kraljevstvo se prostiralo od Dalmacije na severu, delova Crne Gore, Hercegovine i Albanije, do reke Vojuše na jugu. Nakon Agronove smrti 231. p. n. e., presto je nasledila njegova udovica, kraljica Teuta. Kraljica je vodila nekoliko napada na susedne države, ali je piratskim napadima na trgovačke brodove izazvala bes Rima.[2] Sve od 229. p. n. e. do 168. p. n. e. Ardijejci povremeno ratuju protiv Rimske republike. U Ilirskim ratovima od 229. p. n. e, Rimljani su osvojili ilirska naselja u dolini Neretve. Rimske snage su porazile Teutinu vojsku i zauzele luku Epidamnos, koju će Rimljani preimenovati u Durrachium (Drač). Godine 168. p. n. e. Rimljani su uspeli da pobede kralja Gencija u Skadru i da ga odvedu u Rim 165. p. n. e. Vek kasnije, Julije Cezar i njegov rival za presto Pompej Veliki borili su se u blizini Drača (Dyrrachium). Rim je napokon potpuno porazio i asimilirao Ilire za vreme vladavine cara Tiberija 9. godine. Albanija je tada podeljena između rimskih provincija: Ilirik, Makedonije i Epira. Sledeća četiri veka rimska je uprava okončala do tada česte plemenske sukobe i dovela do ekonomskog i kulturnog napretka zemlje. Ilirski gorštaci su bili lojalni lokalnim gospodarima, ali su svake godine, na Cezarovoj proslavi, polagali zakletvu odanosti caru.[3] Između Vizantije i Slavena[уреди | уреди извор] Vizantijsko carstvo 1025. godine Epirska despotovina, Bugarska, Latinsko carstvo i Nikejsko kraljevstvo 1204. godine Dugo vremena Ilirik je bio izvor ljudstva za carsku vojsku, a širom Albanije nicala su mala obrambena utvrđenja. Za vreme vladavine Rimskog i Vizantijskog carstva, u Albaniju kratkotrajno prodiru Huni i Vizigoti, da bi u 6. veku došlo do prodora Slavena (Srbi i Hrvati)[4] koji potiskuju starosedilačko stanovništvo u planinske krajeve.[5] Od 620. godina zbog povlačenja carske vojske za obranu provincija na Bliskom Istoku, Slaveni dominiraju centralnom Albanijom, dok su obalski gradovi ostali pod direktnom vizantijskom kontrolom. Početkom 9. veka vizantijske vlasti u Albaniji organiziraju upravu sa središtem u Draču. Od 861. do 1018. godine (Bitka kod Drača (1018) albanska teritorija se našla pod vlašću prvog slavenskog carstva i Samuilove države, da bi potom ponovo bila pod vlašću Vizantije (Vasilije II). S vremenom vizantijska vlast slabi i započinje asimilacija Slavena s albanskim starosedeocima. Potkraj 11. veka Albanija je poprište sukoba Vizantije i južnoitalijanskih Normana. Tada dolazi i do prvog pominjanja imena naroda Albanaca kada su 1081. godine, u otporu vizantijskom caru Aleksiju I Komninu (Bitka kod Drača (1081) poduprli normansku flotu koju je podržavao Vatikan (vizantijski pisac Mihailo Atalijat). Spomenik Skenderbegu u Tirani Srednji vek[уреди | уреди извор] Tokom većeg dela srednjeg veka, Albanija pripada Vizantiji. Slabljenjem vizantijske države krajem XII veka javljaju se i prvi pokušaji osamostaljivanja albanskih oblasti između Škumbe i Drima, sa središtem u Kroji, gde se porodica Progona osamostaljuje s težnjom da objedini sve albanske zemlje.[6] Dimitrije Progon se proglašava „arhontom Arbanasa” i stupa u međunarodne veze sa Dubrovnikom, Venecijom i Raškom.[6] Godine 1204. zbog pomoći u ratovanju protiv Mlečana, Vizantija uspostavlja nezavisnu Epirsku kneževinu, od Drača do Korintskog zaliva, sa prestonicom u Arti.[7] Lješka Liga (1444–1479) Nakon propasti Epira 1261. pod vlašću Karla Anžujskog ujedinjen je veći deo albanske teritorije u Kraljevinu Albaniju (Regnum Albaniae), sa sedištem u Draču. Kraljevina Albanija je obuhvatala širi prostor albanskih zemalja, sa gradovima Krojom, Beratom i Valonom, kao i ostrvom Krfom. Ova kraljevina se održala do 1286, kada je tu ponovo uspostavljena vizantijska vlast.[6] Srpski imperator Stefan Dušan osvaja skoro čitavu Albaniju, osim Drača, u kampanji 1342/1343. godine. U svojoj tituli Dušan se naziva „car i samodržac Srbljem, Grkom, Blgarom i Arbanasom”.[6] Karlo Topija obnavlja nekadašnju Kraljevinu Albaniju sa sedištem u Draču (1359-1388). Energičan otpor Albanaca protiv Turaka organizovan je 1433. godine, kada najpre Dukađini napadnu i osvoje od Turaka grad Danj kod Skadra, a potom se koalicija albanskih prvaka „od skadarskih planina do Valone” na čelu sa Arnitom Spatom (Arijanitom Komnenom), tri godine uspešno nosila sa žestokim turskim napadima.[8] U 15. veku, kada je veliki deo balkanskog poluostrva pao u ruke Turaka, Albanci su pod vođstvom Skenderbega, „zmaja od Albanije”, vodili bespoštednu borbu protiv Osmanskog carstva čitave dve decenije.[9] Đorđ Kastriot Skenderbeg oslobađa i ujedinjuje skoro celu Albaniju u Lješku Ligu,[10] utvrđuje se u gradu Kroji i postaje glavna ličnost u savezu albanskih gospodara protiv Osmanlija.[11] Godine 1450. je turska vojska bezuspešno opsela Kroju, ali je Murat II morao da se povuče. Godine 1457. se Skenderbeg povlaći u planine pred turskom vojskom, koja je provalila preko Albanije u Zetu. Kroja je bez uspeha opsađivana 1466. i 1467.[6] Skenderbeg umire u Lješu 1468. godine. Nakon Skenderbegove smrti, albanski otpor se nastavio još deset godina, sve dok otomanska vojska 1478. godine, iz četvrtog pokušaja, konačno nije zauzela Kruju, njegov rodni grad. Albanija u Osmanskom carstvu[уреди | уреди извор] Spomenik Ali-paši Janinskom u Tirani Odmah početkom 16. veka veliki deo stanovništva emigrirao je u južnu Italiju, Grčku i Egipat gde su očuvali svoj Arbanaški identitet. Nad onima što su ostali započinje proces islamizacije. Tokom osmanskog razdoblja na području Albanije izbija više neuspelih ustanaka s ciljem zbacivanja osmanske vlasti (1481, 1537, 1571, 1708-1711 i 1716). Slabljenje Osmanskog carstva dovelo je do stvaranja gotovo nezavisnih državica pod vlašću domaćih poturčenih velikaša iz porodice Bušatlije (sa sedištem u Skadru) i Tepeleni (sa sedištem u Janjini). Nakon pogibija njihovih najistaknutijih predstavnika Ali-paše Janinskog (1822) i Mehmed-paše Bušatlije (1831), središnja vlast pokušala je neuspelo da sprovede reforme i učvrstiti svoj uticaj, ali je to bilo ometano mnogobrojnim i dugotrajnim bunama (1831-1837,1840-1843, 1855-1869). Uporedo je tekao i proces nacionalnog osvešćivanja Albanaca, te su u drugoj polovini 19. veka prvi put bili istaknuti i zahtevi za stvaranjem nezavisne albanske države. Godine 1878. osnovana je vojno-politička organizacija Prizrenska liga, nastala radi suprostavljanja odlukama Berlinskog kongresa kojima je deo teritorija većinski naseljenog albanskim stanovništvom pripao Crnoj Gori i Grčkoj, te ujedinjenju teritorija naseljenog Albancima (Velika Albanija) i njena autonomija u sklopu Osmanskog Carstva. Prizrenska liga je uspela da nametne pitanje albanske nacije ispred Velikih sila i postavila je temelje kasnijoj Pećkoj lizi, koja je imala spoljnu potporu Italije i Austrougarskog carstva, ali i osnivanje Druge prizrenske lige (profašističke organizacije) 1943. godine. Princ Vilhelm i princeza Sofija prilikom dolaska u Albaniju 7. marta 1914. godine Albanija kao protektorat[уреди | уреди извор] Opšti ustanak protiv osmanske vlasti izbio je tokom Prvog balkanskog rata, a vođa ustanka, Ismailj Ćemali proglasio je nezavisnost Albanije.[12][13] Nezavisnost je priznata na konferenciji Velikih sila u Londonu 20. decembra 1912. godine.[14] Albanska kneževina je potvrđena Londonskim mirovnim ugovorom 30. maja 1913. godine, ali je država stavljena pod protektorat. Velike sile su odredile i granice države, a za vladara postavile kneza Vilhelma I Vida (koji je formalno vladao od 7. marta 1914). Njegova vladavina nije bila prihvaćena, te je izbio ustanak koji je Vida 2. novembra 1914. primorao na bekstvo iz zemlje. tags: balkan putopisi albanija putovanje kroz albaniju putovanja balkana istorija albanije albanaca bartl turske turska turci grčka grčke grci srbi srbije srba srpska srpskog naroda albanskog