U dobrom stanju Mek povez, 220 strana, ilustrovano. Tiraž 500. Tekstovi na makedonskom, hrvatskom i engleskom. СОДРЖИНА / SADRŽAJ / CONTENTS Катица Ќулавкова ВРАЌАЊЕТО НА МИРОСЛАВ КРЛЕЖА – Сто години од првото доаѓање во Македонија ……… Горан Калоѓера КРЛЕЖА И СКОПЈЕ ВО ТРИ ЧИНА (Превод Б. Јовановска) …….. Божо Рудеж КРЛЕЖА, ЛЕТО ГОСПОДОВО 2013 (Превод Б. Јовановска)……. Гане Тодоровски КРЛЕЖА И МАКЕДОНИЈА ………… Katica Ćulavkova POVRATAK MIROSLAVA KRLEŽE – Sto godina od prvog dolaska u Makedoniju (Prijevod B. Jovanovska) ….. Goran Kalogjera KRLEŽA I SKOPJE U TRI ČINA ……. Božo Rudež KRLEŽA A.D. MMXIII. …. Gane Todorovski KRLEŽA I MAKEDONIJA (Prijevod B. Jovanovska) …. Autori tekstova / Texts Written by Катица Ќулавкова / Katica Ćulavkova Горан Калоѓера / Goran Kalogjerа Божо Рудеж / Božo Rudež Гане Тодоровски / Gane Todorovski

OCUVANA 4 TVRDE KORICE,,UDZBENICKI FORMAT VOJNOIZDAVACKI I NOVINSKI CENTAR B-4

SVIJET SUVREMENE STVARNOSTI STVARNOST zagreb 1969 meke korice 186 str dobro očuvana

Francisco Alvero Francés - Lo esencial en la ortografía Orbe, La Habana, 1979 318 str. meki povez stanje: dobro EditorialEditorial Pueblo y Educación impreso dos colores. Este libro contiene explicaciones necesarias para desarrollar una ortografía básica, esencial. Incluye fragmentos de obras poéticas y narrativas de la lengua española, citados para ejemplificar el buen uso de las palabras y su ortografía; también para emplearlos en dictados y comprabar después el avance de lo estudiado. Cuando usar mayuscula Cuando usar b vocabulario: palabras con b, no sujetas a regla Palabra homófonas: b v se parecen pero Escribiremos v Ronda de letras: c, z, s, x Vocabulario: palabras con c, no sujetas a regla Palabras homófonas: c, s se parecen pero Escribe z Vocabulario: palabras con z, no sujetas a regla Palabras homófonas: z, s se parecen pero Escribe s Vocabulario: palabras con s, no sujetas a regla Escribe x Vocabulario: palabras con x, no sujetas a regla Palabras homófonas: x, s, se parecen pero Vocabulario: palabras con g, no sujetas a regla Palabras homófonas: g, j Escribe j Vocabulario: palabras con j, no sujetas a regla Práctica comprobación: acentuación El acento diacrítico Nonfiction, ortografia, ortografija

Mek povez - 314 strana -24 cm- ilustrovana PROSVJETA HERCEG NOVI 2007 Korice su sa vidljivim znacima koriscenja Po knjizi nije podvlaceno ni pisano Unutrasnjost je dobro ocuvana B - A

SAVA BANKOVIĆ U PREDVORJU PAKLA Meki povez Један свештеник потпуно невин провео је пуних 19 година у комунистичким затворима. Ово је његова прича. Најпотреснија књига о Титовим тамницама: Сава Банковић – У предворју пакла Књигу препоручују: Митрополит Амфилохије Радовић, Антоније Ђурић, Срђан Цветковић, протојереј Саво Б. Јовић. А5 формат, мек повез, 263 стране Catena Mundi

Izdavač: Kulturni centar Beograda Edicija: Festival jednog pisca, knjiga 2 Priredio: Gojo Tešić Povez: broširan Broj strana: 397 Ilustrovano. Tekst štampan dvostubačno. Sadržaj priložen na slikama. Pečatirana, par štikliranja, odlično očuvana. Stanislav Vinaver je bio erudita, stvaralac izvrsne kritičarske lucidnosti, duhovitosti i pesničke virtuoznosti, ovdašnji najbolji prevodilac vrhunskih dela svetske literature, muzički, literarni, pozorišni sladokusac. Citat Vinaver, antologija sačinjena od objavljenih tekstova Stanislava Vinavera: od prvog „o čitanju“ iz 1908. do poslednjeg posvećenog knjižaru i izdavaču Svetislavu B. Cvijanoviću, iz 1955. godine. (K-134)

SIGNALIZAM AVANGARDNI STVARALAČKI POKRET, Kulturni centar Beograda 1984, str. 96. Zbornik tekstova. Očuvanost 4-; na prvoj stranici ima štambilj `PRIMLJENO U OKRUŽNOM JAVNOM TUŽILAŠTVU U BEOGRADU` 1983. godine, uz mnoštvo učesnika (Miloš I. Bandić, Zoran Markuš, Vuk Milatović, Živan S. Živković, Žarko Đurović, Đorđe Janić, Radojica Tautović, Miljurko Vukadinović, Jelena V. Cvetković, Ostoja Kisić, Spasoje Vlajić, Dušan Đokić, Miodrag B. Šijaković, Milan Đorđević, Miroljub Todorović i Milivoje Pavlović; svoje priloge su naknadno dostavili i Veselin Ilić i Radoslav Đokić), upriličen je, od 12. do 14. decembra, u Kulturnom centru Beograda, simpozijum „Signalizam – avangardni stvaralački pokret“.

Odlično očuvano! Autor - osoba Gluščević, Zoran, 1926-2006 = Gluščević, Zoran, 1926-2006 Naslov Mit, književnost i otuđenje / Zoran Gluščević Vrsta građe esej URL medijskog objekta odrasli, ozbiljna (nije lepa knjiž.) Jezik srpski Godina 1970 Izdavanje i proizvodnja Beograd : `Vuk Karadžić`, 1970 (Beograd : Savremena administracija) Fizički opis 262 str. ; 20 cm Drugi autori - osoba Dimitrijević, Raško, 1898-1988 = Dimitrijević, Raško, 1898-1988 Gluščević, Zoran, 1926-2006 = Gluščević, Zoran, 1926-2006 Zbirka ǂBiblioteka ǂZodijak ; ǂknj. ǂ26 ISBN (Broš.) Napomene Beleška o piscu: str. 261. Predmetne odrednice Man, Tomas, 1875-1955 Hese, Herman, 1877-1962 Književnost -- Motivi -- Mitologija SADRŽAJ TOMAS MAN: JEDNO PUTOVANJE U SREDIŠTE MITA 1) Kraljevsko visočanstvo ili dekorativna ličnost kao izraz otuđenja 7 2) Spoljašnje dočaravanje egzistencije 13 3) Hese i Tomas Man: odnos prema mitu 18 4) Tomas Man i Karl Kerenji: prepiska 27 5) Mit i savremeno zbivanje 35 6) Mitsko i individualno 39 7) Mitska inspiracija i proza 43 8) Mitsko-tipsko kruženje 48 9) Mit i otuđenje 55 10) Gete i Tomas Man (Skica za jednu nemačku demonologiju) 59 11) Anamneza i stvaranje 74 a) Strepnja i strah 76 b) Izmirenje života i smrti u stvaranju 78 v) Moire i predosećanje smrti 81 g) Ambivalenca između bolesti i stvaranja 83 12) Otuđenje psihopatologija umetničkog stvaranja i stvaralačka sudbina pisca 89 a) Stvaralac kao „ukleto“ biće 89 b) Raspolućenost na građanina i stvaraoca 92 v) Umetničko delo kao sistem „obmana“ i stvaraočev doživljaj krivice 94 g) Umetnost kao estetska igra otuđivanja od života i njene mentalne posledice 101 d) Evolucija u shvatanju umetnosti kao privida 105 đ) „Razotuđenje“ umetnosti 106 e) Kratko upoređenje: Tomas Man, Hese i Kafka 112 13) Umetnost kao jemstvo života 114 14) Manova „teorija odraza“ 117 15) Vanestetsko poreklo estetičkih shvatanja 121 16) Čemu umetnost? 123 HERMAN HESE ILI RAĐANJE MITA IZ SNA I NEUROZE 1) Put do monističkog i panteističkog jedinstva sveta 137 2) Između dve romantike 141 3) Valter Kempf i druge priče 149 4) Mala fantazija na minijature o Knulpu 153 5) Gertruda i magičan doživljaj muzike 157 6) Rat i mir ili između Gertrude i Stepskog vuka (1910–1927) 172 a) Rat i patriotizam 172 b) Težnja za bekstvom 181 v) Kako prekinuti krvoproliće? 188 g) Sa lica rata zderati sve maske 195 d) Najdublji korenovi rata ili rat i teorija otuđenja 201 7) Aktivno i kontemplativno 206 8) Rađanje mita iz sna i neuroze 212 9) Stepski vuk 214 10) Problem otuđenja i put do razotuđenja u Stepskom vuku 219 11) Narcis i Zlatousti ili polarno jedinstvo ličnosti 273 12) Magija i mitska simbolika vodenog ogledala 245 13) Kriza evropskog duha i Heseova koncepcija kulture 250 a) Valerijeva koncepcija kulture 251 b) Heseov kulturni koncept 253 v) Sindrom „braća Karamazovi“ 254 g) Heseova kulturna sinteza 258 Zoran Gluščević (Užička Požega, 23. maj 1924 – Beograd, 11. maj 2006) bio je srpski književnik, prevodilac, književni i likovni kritičar i esejista. Njegov legat nalazi se u Udruženju za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju „Adligat” u Beogradu. Rođen je 23. maja 1924. godine u Užičkoj Požegi. U Požarevcu i Beogradu pohađao je gimnaziju, nakon čega je diplomirao na Filozofskom fakultetu u Beogradu, na katedri za germanistiku. Bio je oženjen za Milku Lučić Gluščević, novinarku i dugogodišnju urednicu Kulturnog dodatka lista „Politika`. Veoma rano se afirmisao na književnoj i kulturnoj sceni. Bavio se nemačkom književnošću, prevođenjem, pisanjem eseja, drama za radio i televiziju, studija i kritika. Za sobom je ostavio oko tridesetak književnih dela. Priredio je i prvi objavio sabrana dela nemačkog nobelovca Hermana Hesea, a važio je za jednog od najboljih poznavalaca Heseovog opusa, kao i stvaralaštva Franca Kafke. Sa Maricom Josimčević i Radovanom Popovićem, priredio je i sabrana dela Isidore Sekulić. Bio je urednik lista „Umetnost i kritika`, zatim Izdavačkog preduzeća „Vuk Karadžić` i Izdavačkog zavoda „Jugoslavija` i glavni i odgovorni urednik „Književnih novina`. U „Književnim novinama” je 1969. godine objavio tekst u kojem je osudio ulazak vojnih trupa SSSR u Čehoslovačku, zbog čega je osuđen na šest meseci zatvora. Bio je politički angažovan intelektualac, što pokazuju i njegova dela „Kosovo i nikad kraja” (1989), „Ratne igre oko Kosova” (1999) i „F-117, ili, Sunovrat NATO strategije` (1999), u kojima kritikuje međunarodnu politiku prema Kosovu i SCG. Zoran je bio predsednik Udruženja književnika Srbije, kao i predsednik žirija za dodelu NIN-ove nagrade. Dobitnik je brojnih nagrada i priznanja, od kojih su neke Oktobarska nagrada grada Beograda 1966. godine, za delo „Putevima humaniteta`. Dela Kako se posmatra književno delo (1953) Putevi humaniteta I i II (1964, 1965) Perom u raboš (1966) Epoha romantizma (1966) Romantizam (1967) Mit, književnost i otuđenje (1970) Studija o Kafki (1971) Kafka: Ključevi za Zamak (1972) Alfa i omega (1975) Kafka: krivica i kazna (1980) Poezija i magija, eseji o pesnicima (1980) Kosovo i nikad kraja (1989) F-117, ili, Sunovrat NATO strategije (1999) Ratne igre oko Kosova (1999) Sava Rakočević, monografija o savremenom srpskom slikaru (2001) Okultna moć (2001) Mefisto i on, roman (2005) Gete (2011) Legat Zorana i Milke Gluščević Juna 2018. godine Milka Lučić, Zoranova udovica, formirala je legat „Zorana i Milke Gluščević“ u Udruženju za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju „Adligat`. Tom prilikom Udruženju je poklonjena njihova cela biblioteka strane literature, kao i mnoštvo nagrada i drugih predmeta iz zajedničkog stana Milke i Zorana. Legat se nalazi u Muzeju srpske književnosti na Banjici. MG62 (L)

KNJIGA IMA POSVETU AUTORA. Izdavač: Radio B92, Beograd Godina: 1996. 246 strana Format: 20 cm Edicija: Apatridi Povez: broširan SADRŽAJ: KAKO PREPOZNATI PISCA Sećanje na Danila Kiša Pesnik života - literature Kišov arhipelag - Majstor bufonerija Slučajno izgubljen ključ Na marginama Kišove poeme `Pesnik revolucije na predsedničkom brodu` Da mu u večnosti pevaju ptice Vrana, tuga i uspomena Gospar u zgradu KAKO DRAMATIZOVATI ANTOLOGIJSKI SONET Hrt u mori, trt u zori KAKO POLEMISATI Životinjska književnost u 500 knjiga Šta hoće Luka Terenko Spucić!? Tko stoji iza P Čudića? Luka Terenko Spucić ili M Milišić!? KAKO OŽIVETI PESNIČKU TRADICIJU (Zbogom, musava zemljo moja) Mi znamo `UDBU (po AŠantiću) Himna nesvrstanih (po Đ Jakšiću) Izdajica (po Zmaju) Ostajte ovdje, telohranitelji! (po A Šantiću) Padajte, braćo! (po Đ Jakšiću) Otac narodne armije (po B Ćopiću) Moji očevi `91 Boca (po A Šantiću) Poslovi i dani ŠTA RODOLJUPCI NE ČITAJU Srpski romantizam Selektori i igrači Rep periferijskog zmaja Honorar za oproštajno pismo Braneći svoja pradedinjska ognjišta Postmodernisti i njihova prava Pisci i nac inženjering · Srpska književna piramida Nevolje s ocem Mali rečnik sveopšteg zaborava KAKO SAM NAPISAO FILMSKU KRITIKU ŽIVOTA Filmska kritika KAKO JE NEZAHVALNO PISATI PESME O PROLAZNIM POJAVAMA Bajka o Vučku KAKO POSLE SVEGA DOBITI NEKO KNJIŽEVNO PRIZNANJE Saveti mladom piscu ili književna početnica Bajka o Nobelu i nagradi

33053) HAZARSKA PRIZMA , Jovan Delić , Prosveta / Oktoih / Dečje novine / Dosije, 1991 , tumačenje proze Milorada Pavića , sadržaj : Pisac hazarskog lica Uvod u književno djelo Milorada Pavića A. Pavićeva književna djela A. 1. Palimpsesti, pesme A. 2. Mesečev kamen, pesme A. 3. Gvozdena zavesa A. 4. Konji svetog Marka A. 5. Ruski hrt A. 6. Duše se kupaju poslednji put A. 7. Izvrnuta rukavica B. Pavićeva naučna djela Interpretacija Pavićevih romana Hazarska prizma Ključni princip broja tri u Pavićevom `Hazarskom rečniku` Provociranje mrtvih Dubrovačka vještica Demonski svijet `Hazarskog rečnika` Muški i ženski primjerak `Hazarskog rečnika` Hazarske priče o Adamu Preobražaj idioritmika u Kenobita I Mali noćni roman: Mit kao ogledalo II Čitalac kao Kinez: uspravno čitanje `romana za ljubitelje ukrštenih reči` Prva vertikala: ukrštanje glasova Druga vertikala: Srbin Atanasije Kostin Svilar postaje Amerikanac Atanas Fjodorovič Razin Treća vertikala: Pejzaži slikani čajem Četvrta vertikala: Sudbina Vitače Milut Peta vertikala: Ljubavna priča Šesta vertikala: tri sestre Uspravno: `crna polja` Odnos: autor - književni junak - čitalac u Pavićevoj prozi I Književni junak kao pisac, pisac kao književni junak II Čitalac kao autor romana, autor kao čitalac III Čitalac kao književni junak, književni junak kao čitalac Opštija razmatranja Hazarski rečnik u komparativnom kontekstu Pavić i Srednji vijek I Bogojavljenska noć dvadesetovjekovnog romana - srednji vijek i dvadesetovjekovni evropski roman - II Srpski neovizantinac Pavićevi trikovi mek povez, format 12,5 x 20,5 cm , 317 strana , latinica,

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Zdenko Lešić (2. januar 1934-18. maj 2018) bio je kritičar, esejist, prozajist. Diplomirao (1957) i doktorirao (1965), tezom o književnom djelu I. G. Kovačića, na Filozofskom fakultetu u Sarajevu, na kojem je bio profesor teorije književnosti do penzionisanja 2004. Redovni je član Akademije nauka i umjetnosti BiH od 2002. Njegov se naučni interes kretao od problema jezika u književnosti, teorije književne povijesti do teorije drame i književnosti avangarde. Pisao je i o hrvatskom pjesništvu, posebno o A. B. Šimiću, M. Krleži, T. Ujeviću i I. G. Kovačiću. Prevodio je s engleskoga za pozorište, a u novije doba i s korejskog jezika.[1] Biografija Zdenko Lešić rođen je 1934. na otoku Ugljanu kraj Zadra. Djetinstvo je proveo na dalmatinskim otocima (Ugljan, Brač, Vis). Godine 1940. s roditeljima je došao u Sarajevo gdje je završio osnovnu, učiteljsku i višu pedagošku školu. Od 1952. do 1954. radio je kao nastavnik u osnovnoj školi u Kreševu. Filozofski fakultet (Odsjek za historiju jugoslavenskih književnosti) završio je 1957. i bio odmah izabran za asistenta na predmetu Teorija književnosti. Godine 1965. odbranio je doktorsku disertaciju pod naslovom Književno djelo Ivana Gorana Kovačića. Iste godine izabran je za docenta na predmetu Teorija književnosti. Godine 1971. izabran je za vanrednog, a 1977. za redovnog profesora Filozofskog fakuleta Sarajevo. U međuvremenu je kao nastavnik gostovao u Školi za istočnoevropske i slavenske studije Londonskog Univerziteta (1967–1969), na Columbia University u New Yorku (1974) te na Indiana University Bloomington, SAD (1987–1988). Nakon dvije godine provedene u opkoljenom Sarajevu, krajem 1993. po pozivu Britanskog Savjeta prihvatio je da radi kao profesor na Londonskom Univerzitetu. U Londonu je ostao dvije godine, a zatim je odtišao u Seul (1996–1999.) na Korejski univerzitet za strane studije gdje je ostao tri godine. Godine 1999. vratio se u Sarajevo i bio ponovno izabran za redovnog profesora na predmetu Teorija književnosti na Filozofskom fakultetu. Penzionisan je 1. januara 2004. godine.[2] Lešićev naučni rad obuhvata široku oblast teorije književnosti i metodologije proučavanja književnosti (Jezik i književno djelo 1971, Moderna tumačenja književnosti, 1981; Književnost i njena istorija, 1985, Nova čitanja, 2003, Novi istoricizam i kulturni materijalizam 2003, Teorija književnosti, Sarajevo 2006, Beograd 2008; Suvremena tumačenja književnosti, 2007). Posebno je značajan njegov trotomni prikaz historije dramskih teorija pod naslovom Teorija drame kroz stoljeća (tom I 1977, tom II 1979; tom III 1990). Kao književni historičar bavio se raznim pojavama u južnoslovenskim književnostima, od književnog djela Ivana Gorana Kovačića (Polja svjetla i tamna, 1971), preko poezije najznačajnih srpskih i hrvatskih pjesnika iz 20-tih godina XX stoljeća (Klasici avangarde), do pripovijedne književnosti u Bosni i Hercegovini (Pripovjedači, 1988, Pripovjedačka Bosna, u dva toma, 1990). Lešić je autor 15 knjiga (od kojih su neke višetomne, a neke su doživjele više izdanja) te stotinjak naučnih i stručnih radova, objavljenih u različitim domaćim i stranim časopisima i zbornicima. Autor je i dva romana (Sarajevski tabloid, Split 2001; Knjiga o Tari, Sarajevo 2004; Novi Sad 2009). Objavio je i više prijevoda s engleskog jezika. Uz svoju naučnu, vršio je i neke društvene dužnosti, za što je odlikovan Ordenom zasluga za narod sa srebrenim zracima, a dobitnik je i Šestoaprilske nagrade grada Sarajeva te nagrade “Veselin Masleša” za naučni rad. Bio je član Savjeta Međunarodnog udruženja prevodilaca te osnivač i predsjednik PEN Centra BIH. Za dopisnog člana ANUBiH izabran 1987, a za redovnog člana 2002. godine. Lešić je preminuo 18. maja 2018. u Sarajevu, gdje je i sahranjen na gradskom groblju Bare.

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Sadržaj: Zdenko Lešić: NOVI ISTORICIZAM Zdenko Lešić: KULTURNI MATERIJALIZAM [I] NOVI ISTORICIZAM Stiven Grinblat: Kolanje društvene energije Luis A. Montrouz: Poetika i politika kulture [II] KULTURNI MATERIJALIZAM Džonatan Dolimur: Šekspir, kulturni materijalizam i novi istoricizam Alan Sinfield: Kulturna baština i tržište, regulacija i desublimacija Ketrin Belzi: Konstruisanje subjekta dekonstruisanje teksta Navedena dela Podaci o autorima Literatura (za dalje čitanje) Zdenko Lešić (2. januar 1934-18. maj 2018) bio je kritičar, esejist, prozajist. Diplomirao (1957) i doktorirao (1965), tezom o književnom djelu I. G. Kovačića, na Filozofskom fakultetu u Sarajevu, na kojem je bio profesor teorije književnosti do penzionisanja 2004. Redovni je član Akademije nauka i umjetnosti BiH od 2002. Njegov se naučni interes kretao od problema jezika u književnosti, teorije književne povijesti do teorije drame i književnosti avangarde. Pisao je i o hrvatskom pjesništvu, posebno o A. B. Šimiću, M. Krleži, T. Ujeviću i I. G. Kovačiću. Prevodio je s engleskoga za pozorište, a u novije doba i s korejskog jezika.[1] Biografija Zdenko Lešić rođen je 1934. na otoku Ugljanu kraj Zadra. Djetinstvo je proveo na dalmatinskim otocima (Ugljan, Brač, Vis). Godine 1940. s roditeljima je došao u Sarajevo gdje je završio osnovnu, učiteljsku i višu pedagošku školu. Od 1952. do 1954. radio je kao nastavnik u osnovnoj školi u Kreševu. Filozofski fakultet (Odsjek za historiju jugoslavenskih književnosti) završio je 1957. i bio odmah izabran za asistenta na predmetu Teorija književnosti. Godine 1965. odbranio je doktorsku disertaciju pod naslovom Književno djelo Ivana Gorana Kovačića. Iste godine izabran je za docenta na predmetu Teorija književnosti. Godine 1971. izabran je za vanrednog, a 1977. za redovnog profesora Filozofskog fakuleta Sarajevo. U međuvremenu je kao nastavnik gostovao u Školi za istočnoevropske i slavenske studije Londonskog Univerziteta (1967–1969), na Columbia University u New Yorku (1974) te na Indiana University Bloomington, SAD (1987–1988). Nakon dvije godine provedene u opkoljenom Sarajevu, krajem 1993. po pozivu Britanskog Savjeta prihvatio je da radi kao profesor na Londonskom Univerzitetu. U Londonu je ostao dvije godine, a zatim je odtišao u Seul (1996–1999.) na Korejski univerzitet za strane studije gdje je ostao tri godine. Godine 1999. vratio se u Sarajevo i bio ponovno izabran za redovnog profesora na predmetu Teorija književnosti na Filozofskom fakultetu. Penzionisan je 1. januara 2004. godine.[2] Lešićev naučni rad obuhvata široku oblast teorije književnosti i metodologije proučavanja književnosti (Jezik i književno djelo 1971, Moderna tumačenja književnosti, 1981; Književnost i njena istorija, 1985, Nova čitanja, 2003, Novi istoricizam i kulturni materijalizam 2003, Teorija književnosti, Sarajevo 2006, Beograd 2008; Suvremena tumačenja književnosti, 2007). Posebno je značajan njegov trotomni prikaz historije dramskih teorija pod naslovom Teorija drame kroz stoljeća (tom I 1977, tom II 1979; tom III 1990). Kao književni historičar bavio se raznim pojavama u južnoslovenskim književnostima, od književnog djela Ivana Gorana Kovačića (Polja svjetla i tamna, 1971), preko poezije najznačajnih srpskih i hrvatskih pjesnika iz 20-tih godina XX stoljeća (Klasici avangarde), do pripovijedne književnosti u Bosni i Hercegovini (Pripovjedači, 1988, Pripovjedačka Bosna, u dva toma, 1990). Lešić je autor 15 knjiga (od kojih su neke višetomne, a neke su doživjele više izdanja) te stotinjak naučnih i stručnih radova, objavljenih u različitim domaćim i stranim časopisima i zbornicima. Autor je i dva romana (Sarajevski tabloid, Split 2001; Knjiga o Tari, Sarajevo 2004; Novi Sad 2009). Objavio je i više prijevoda s engleskog jezika. Uz svoju naučnu, vršio je i neke društvene dužnosti, za što je odlikovan Ordenom zasluga za narod sa srebrenim zracima, a dobitnik je i Šestoaprilske nagrade grada Sarajeva te nagrade “Veselin Masleša” za naučni rad. Bio je član Savjeta Međunarodnog udruženja prevodilaca te osnivač i predsjednik PEN Centra BIH. Za dopisnog člana ANUBiH izabran 1987, a za redovnog člana 2002. godine. Lešić je preminuo 18. maja 2018. u Sarajevu, gdje je i sahranjen na gradskom groblju Bare.

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Mihail Mihajlovič Bakhtin (5. novembar [17], 1895. [1] [2] [...], Orel [4] - 7. marta 1975. [2] [5] [...], Moskva [1]) - ruski filozof, kulturolog, teoretičar Evropska kultura i umetnost. Istraživač jezika, epskih oblika naracije i žanra evropskog romana. Tvorac nove teorije evropskog romana, uključujući pojam polifonizma (polifonije) u književnom delu. Istražujući umetničke principe romana Francoisa Rabelaisa, Bakhtin je razvio teoriju univerzalne popularne kulture smeha. Pripada književnim pojmovima kao što su polifonizam, kultura smeha, hronotop, karnevalizacija, menippea, duhovni gornji i telesni donji. Bahtin je autor više lingvističkih radova posvećenih opštem teorijskom pitanju, stilizmi i teoriji govornih žanrova. Intelektualni vođa naučnog i filozofskog kruga, koji je poznat kao `Bahtinov krug`. Rođen je u Orelu u brojnoj porodici zaposlenog u banci. Tada je živeo sa porodicom u Vilni i Odesi. Prema njegovim rečima, studirao je na univerzitetima u Petrogradu i Novorosijsku (nema dokumentovanih dokaza). Stariji brat je Nikolaj, filozof, istoričar antike. Od 1918. živeo je u gradu Nevel, gde je predavao u jednoj radnoj školi. Bakhtin je takođe razvio uski krug intelektualaca istomišljenika: M. I. Kagan, L. V. Pumpianski, V. N. Voloshinov, M. V. Iudina, B. M. Zubakin. 1919. godine - prvi objavljeni članak, „Umetnost i odgovornost“. Bakhtin.JPG Od 1920. živeo je u Vitebsku, gde je predavao u pedagoškom institutu i ​​konzervatorijumu, držao javna predavanja o filozofiji, estetici i književnosti. Njegovi poznanici uključuju P. N. Medvedeva, V. N. Voloshinova i I. I. Sollertinskog. U 1920-1924. Godini radio je na nedovršenim filozofskim traktatima i ranom izdanju knjige o Dostojevskom. 1921. oženio se Elenom Aleksandrovnom Okolovič. 1924. godine, na poziv Medvedeva koji se prethodno tamo vratio, vratio se u Lenjingrad. U krugu Bakhtina (koji sada, zajedno sa M. V. Iudinom, P. N. Medvedevim, V. N. Voloshinovom, L. V. Pumpianskim i I. I. Sollertinskim, koji su se preselili iz Vitebska i Nevela, obuhvata I. I. Kanaev , pesnik K. K. Vaginov i orijentalista M. I. Tubjanski), nastavljeni su kućni razgovori i seminari o filozofiji religije, etike i književnosti. Freud je takođe raspravljao o teoriji psihoanalize. Izveštaj Instituta za istoriju umetnosti „Problem heroja i autora u umetničkom stvaralaštvu“ 28. juna U decembru 1928. godine Bakhtin je zajedno s još nekoliko Lenjingradskih intelektualaca uhapšen u vezi sa aktivnostima grupe A. A. Meier (Uskrsnuće). 5. januara 1929. godine Bakhtin je pušten iz zatvora u kućnom pritvoru zbog bolesti (multipli osteomijelitis). 22. jula, dok je bio u bolnici, osuđen je u odsustvu na pet godina u logoru Solovetski, ali zahvaljujući naporima supruge i prijatelja, kazna je preinačena na 5 godina progonstva u Kustanaiu. Juna 1929. objavljena je prva Bahtinova monografija, „Problemi stvaralaštva Dostojevskog“. Posle prestanka izgnanstva 1936. godine, zbog zabrane života u velikim gradovima, Bakhtin je dobio posao u Mordovskom državnom pedagoškom zavodu u Saransk, ali je tamo bio prisiljen da napusti 1937. i do 1945. živeo je u stanici Saviolovo, u regionu Kalinin, gde je radio kao učitelj u škola broj 14. 1938. godine, zbog osteomijelitisa, amputirana mu je desna noga [6]. Pre rata, Bakhtin je učestvovao u odseku za teoriju književnosti Instituta za svetsku književnost. A. Gorki Akademija nauka SSSR-a (IMLI), gde je sačinio dva izveštaja o teoriji romana [7]. Prvi izveštaj, „Reč u romanu“, sačinjen je 14. oktobra 1940 (ovaj izveštaj je objavljen u „Pitanjima o književnosti“ 1965, br. 8), a drugi izveštaj, „roman kao književni žanr“, pročitan je 24. marta 1941. (objavljen u „Pitanja o književnosti“) 1970. br. 1) [8]. 15. novembra 1946. Bakhtin je odbranio disertaciju u Moskvi na Institutu svetske književnosti na temu `Rabelais u istoriji realizma` [9] i dobio doktorat [6]. Iste godine vratio se u Saransk, gde je ponovo radio na odeljenju za opštu književnost Državnog pedagoškog zavoda u Mordoviji (od 1957 - Državni univerzitet u Mordoviji) do 1961. Skoro savremeni zaboravljeni (između 1930. i 1963., osim tri manje novinske beleške, nisu štampane), Bahtin se 1960. vratio u naučni prostor SSSR-a, zahvaljujući pomoći istomišljenika koji su ga prepoznali kao svog učitelja: 1960. dobio je kolektivno pismo književnih naučnika - naučnici Instituta za svetsku književnost V. V. Kožinov, S. G. Bočarov, G. D. Gačev, P. V. Palievski, V. D. Skvoznikov [10]. Godine 1969. Bakhtin se preselio iz Saranska u Moskvu, pod pokroviteljstvom Jurija Andropova, koji mu je naredio da nađe dostojan stan književnom kritičaru [11]. Tokom 1960-ih i 1970-ih, Bakhtinovi su članci objavljeni u IMLI publikacijama: časopisu Voprosi literaturi i zbirci Contekt. Uspeo je da objavi svoju knjigu o Rabeli, da ponovo objavi knjigu o Dostojevskom (zapravo novo izdanje), da pripremi zbirku članaka o literaturi, „Pitanja o književnosti i estetici. Studije različitih godina “(objavljeno ubrzo nakon smrti autora). Umro je 7. marta 1975. u 79. godini. Sahranjen je u 21. delu Vvedenskog groblja [12]. Legaci Glavna djela Bakhtina ubrzo su prevedena i postala su vrlo poznata na Zapadu. U Engleskoj, na Univerzitetu u Sheffieldu, postoji Bakhtinski centar koji vrši naučni i obrazovni rad [13]. Bakhtinov rad postao je posebno popularan u Francuskoj, gde su ga promovisale Tsvetan Todorov i Julia Kristeva. Bakhtin je veoma poznat i u Japanu, gde je objavio prvo u svetu svoje sakupljene radove, a objavio je i veliki broj monografija i radova o njemu. Od 1992. godine u Vitebsku (od 2000. godine, zapravo u Moskvi) objavljen je „časopis za naučna istraživanja o biografiji, teorijskoj baštini i eri M. M. Bakhtina“ („kvartalni časopis za istraživanje izdavači, sledbenici i protivnici M. M. Bakhtina “, zatim -„ časopis za naučna istraživanja o biografiji, teorijskoj baštini i eri M. M. Bakhtina “) -„ Dijalog. Karneval. `Hronotop`. Posle pauze od 2004. do 2008. godine, od 2009. godine časopis izlazi dva puta godišnje. U delu M. Bakhtina veliko mesto zauzimaju problemi pozorišta i drame, filozofija scenske umetnosti u celini. Braća Bakhtin su u detinjstvu, pod vođstvom svoje guvernante, igrali scene iz Iliade i nastavili da postavljaju pozorišne predstave posle njenog odlaska. U problemu „M. Bahtin i pozorište “ističu se sledeći aspekti: uloga pozorišta u Bahtinovom životu i radu, u stvaranju njegove ličnosti i kreativnosti interesovanja; `Pozorišne` činjenice iz biografije naučnika u kontekstu kulture; problemi dramaturgije, pozorišne estetike i pozorišne filozofije u radovima naučnika, njihova povezanost sa opštim kulturnim procesima doba, Bahtinova interpretacija ideja `teatralnosti`, opšti kulturni univerzal - metafora `svet - pozorište`, jasno ažurirana u 20. veku. Bahtinova arhiva se čuva u Odseku za rukopise RSL-a, fond 913......

Autor - osoba Unamuno, Miguel de, 1864-1936 = Unamuno, Migel de, 1864-1936 Naslov Život Don Kihota i Sanča Panse : prema romanu Migela Servantesa Savedre / Migel de Unamuno ; preveo Gojko Vrtunić ; predgovor Sreten Marić Jedinstveni naslov Vida de don Quijote y Sancho Segun. srpski jezik Vrsta građe knjiga Jezik srpski Godina 1969 Izdavanje i proizvodnja Beograd : Kultura, 1969 (Beograd : Prosveta) Fizički opis XXXIX, 319 str. ; 18 cm Drugi autori - osoba Vrtunić, Gojko, prevodilac = Vrtunić, Gojko, prevodilac Marić, Sreten, 1903-1992 = Marić, Sreten, 1903-1992 Zbirka ǂBiblioteka ǂEseji i studije ISBN (Karton s omotom) Napomene Prevod dela: Vida de don Quijote y Sancho Segun: Miguel de Cervantes Saavedra explicada y comentada / por Miguel de Unamuno Don Kihot juče i danas: povodom Unamunove knjige o Don Kihotu: str. V-[XL] Napomene uz tekst. Predmetne odrednice Servantes Saavedra, Migel de, 1547-1616 -- Don Kihot i Sančo Pansa Migel de Unamuno (šp. Miguel de Unamuno y Jugo; Bilbao, 29. 9.1864. – Salamanca, 31. 12. 1936), španski pesnik, novelista, filozof. Studirao jezike i filozofiju na Univerzitetu u Madridu. Nakon povratka u zavičaj, radio kao profesor. Literarna dela počeo objavljivati u četrdeset i trećoj godini života. Bio je rektor Univerziteta u Salamanki. Romani i pripovetke Paz en la guerra (1895); izbor i prevod (Građanski rat i mir): Aleksandra Mančić Milić. Beograd: Vreme, 1993. Amor y pedagogía (Ljubav i pedagogija) (1902); prevod: Valentina Otmačić. Zagreb: Demetra, 2004; Recuerdos de niñez y mocedad (1908); El espejo de la muerte (1913); Niebla (Magla) (1914); prevod: Bogdan Radica. Zagreb, 1929; prevod: Jelena Rajić. Beograd : BMG, 1999; prevod: Ana Kalenić. Zagreb: Demetra, 2000. Abel Sánchez (Abel Sančes) (1917.); preveo: Vuk Šećerović; pogovor: Nikola Milošević. Beograd: Todra, 1999; Tulio Montalbán (1920.); Tres novelas ejemplares y un prólogo (Tri poučne novele i jedan prolog) (1920.); prevod: Andreja Jakuš. Zagreb: Demetra, 2008; prevod (Pripovetke): Bogdan Kadmonović. Beograd : Alma, 2010. Pripovetka Nada menos que todo un hombre (Muškarac od glave do pete); prevod: Kalmi Baruh. Sarajevo : Pregled, 1928. Ista pripovetka, prevedena kao `Čovek`; prevod: B. Kadmonović. Beograd: Narodna knjižnica, [b.g]. La tía Tula (Tetka Tula) (1921); prevod: Sonja Hornjak, Dragana Ćorić. Zrenjanin : Gradska narodna biblioteka `Žarko Zrenjanin`, 2011; prevod: Andreja Jakuš. Zagreb: Demetra, 2011; Teresa (1924); Cómo se hace una novela (Kako nastaje roman) (1927); prevod: Aleksandra Mančić. Beograd: Rad, 2006; prevod: Andreja Jakuš; priredio: Dimitrije Savić. Zagreb: Demetra, 2010; San Manuel Bueno, mártir, Don Sandalio, jugador de ajedrez (1930). Filozofski radovi i eseji En torno al casticismo (1895); prevod (Suština Španije): Nina Marinović. Sremski Karlovci ; Novi Sad : Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića, 2010; Vida de Don Quijote y Sancho (Život Don Kihota i Sanča) (1905); prevod: Gojko Vrtunić; predgovor Sreten Marić. Beograd : Kultura, 1969; prevela: Andreja Jakuš. Zagreb: Demetra, 2007. Por tierras de Portugal y España (1911); Del sentimiento trágico de la vida (O tragičnom osećanju života) (1913); prevod: Olga Košutić; predgovor Nikola Milošević. Beograd: Kultura, 1967. Beograd: Dereta, 1990; prevod: Ana Maria Bogišić. Zagreb: Alfa, 2002; prevod: Andreja Jakuš. Zagreb: Demetra, 2010; La agonía del cristianismo (Agonija hrišćanstva) (1925); prevod: Nikola Visković. Mogućnosti, 1998; prevod: Biljana Bukvić. Beograd: Clio, 2000; prevod: Andreja Jakuš. Zagreb: Demetra, 2007. Pozorišna dela La esfinge (1898); La venda (1899); La princesa doña Lambra (1909); La difunta (1909); El pasado que vuelve (1910); Fedra (1910); Soledad (1921); Raquel encadenada (1921); Sombras de sueño (1926); El otro (1926); El hermano Juan o el mundo es teatro (1929). Migel de Unamuno i Hugo (1864–1936), španski književnik i filozof, jedan od najistaknutijih predstavnika Generacije ‘98 koja je krajem XIX veka okupljala značajne španske intelektualce, filozofe i pisce. Za života je bio poznat po svojim esejima o religiji, metafizici, politici i španskoj kulturi. Danas se pre svega pamti po svojoj prozi u kojoj je na sebi svojstven način i pesničkom upotrebom jezika izražavao psihološka stanja i emocionalne konflikte. Kao jedan od preteča egzistencijalizma, u svojoj filozofiji je ispitivao napet odnos razuma i vere, religiju, slobodu misli i tragičnost smrti. Artur A. Koen ga smatra „najvećim stilistom španskog jezika posle Servantesa.“ Aktivno je učestvovao u akademskom i političkom životu svoje zemlje. Predavao je grčki jezik i istoriju španske književnosti na Univerzitetu u Salamanki, a 1900. godine prvi put je imenovan za rektora…Migel de Unamuno je osećao snažnu potrebu, da obrazloži svoja književna rešenja i rado je iznosio viđenje vlastitog dela u brojnim predgovorima, te su upravo ovi tekstovi od izuzetnog značaja za razumevanje njegove stvaralačke poetike, čiju sintezu na izvestan način predstavlja prolog iz zbirke Tri uzorne novele i jedan prolog. U njemu sam pisac pojašnjava svoj odnos prema stvarnosti, realizmu, romanu i posebno prema likovima koji su suštinski element svakog književnog dela. Odbacuje ideju o junacima kao marionetama kojima stvaralac upravlja po vlastitom nahođenju i jasno izražava da mu je cilj da u svojoj prozi razvije likove iz perspektive onoga što određuje kao želju za postojanjem ili volju. I zaista, protagoniste ovih novela odlikuje snažna volja koju bezobzirno nameću svojim bližnjima odvodeći ih u očajanje ili smrt. Njihovi postupci su različito motivisani: u slučaju Rakel iz novele Dve majke u pitanju je fanatična želja za majčinstvom, kod Karoline iz Markiza od Lumbrije žeđ za osvetom, a kod Alehandra iz novele Pravi muškarac neobično visoko mišljenje o vlastitoj vrednosti. Nasuprot tradicionalnoj podeli prema kojoj su žene slabiji pol, u Unamunovim novelama iz ove zbirke žene su jaka bića volje. Sve one svojom voljom postaju deo ljubavno-emotivnog trougla i opsesivno nastoje da dosegnu ostvarenje onoga za čim žude. U noveli Dve majke bezazleni slabić don Huan nije ništa drugo do marioneta u rukama Rakel, oličenju zla i propasti, i Berte, oličenju dobra i spasenja. U noveli Markiz od Lumbrije, u kojoj se dobra sestra Luisa i zla Karolina nadmeću da osvoje Tristana, koji je sveden na ulogu igračke. U oba slučaja protagonistkinje se ne bore za ljubav muškarca već za nadmoć nad njim kako bi ga iskoristile da ostvare svoje ciljeve. Samo u trećoj noveli Pravi muškarac, protagonista je snažan, samouveren muškarac, ali i u njoj na kraju priče otkrivamo da Alehandrova moćna volja i samopouzdanje nisu ništa drugo do privid i da krhka Hulija nije nejaka supruga kao što se isprva čini. MG26 (L)

Autor - osoba Đurić, Silvija, 1946-2013 = Đurić, Silvija, 1946-2013 Naslov Đura Jakšić : bibliografija / Silvija Đurić Ostali naslovi Bibliografija Đure Jakšića Vrsta građe knjiga Jezik srpski Godina 1984 Izdavanje i proizvodnja Beograd : Narodna biblioteka Srbije ; Novi Sad : Biblioteka Matice srpske, 1984 (Beograd : Narodna biblioteka Srbije) Fizički opis [XIII], 510 str. : slika Đure Jakšića, faks. ; 28 cm Drugi autori - osoba Živanov, Miodrag, 1928-2000 = Živanov, Miodrag, 1928-2000 Sadržaj S a d r ž a j: Đura Jakšić i bibliografija / Miodrag Živanov (IX-XIII). - I (1-238): A. Posebna izdanja (3-62); B. Prilozi u serijskim i monografskim publikacijama (63-238). - II Bibliografija radova o Đuri Jakšiću (239-451). - Registri (453-508): 1. Registar naslova radova Đure Jakšića (455-472); 2. Registar prvih stihova pesama Đure Jakšića (473-486); 3. Registar prevedenih dela Đure Jakšića (487); 4. Autorski registar (488-501); 5. Hronološki registar radova o Đuri Jakšiću (502-508); Napomene (509-510). ISBN (Pl.) Napomene Stv. nasl. u kolofonu: Bibliografija Đure Jakšića `Objavljeno povodom sto pedesete godišnjice rođenja Đure Jakšića` --> prelim. str. Tiraž 1.000 Str. [IX-XIII]: Đura Jakšić i bibliografija / Miodrag Živanov Registri Predmetne odrednice Jakšić, Đura, pesnik, 1832-1878 -- Bibliografije -- Srbija Bibliografija -- Personalna -- Đura Jakšić Đura Jakšić (8. avgust 1832. – 16. novembar 1878) Đura Jakšić (rođen u Srpskoj Crnji, preminuo u Beogradu) je bio srpski slikar, pesnik, pripovedač, dramski pisac, učitelj i boem. Rođen je 8. avgusta (27. jula po julijanskom kalendaru) 1832. godine u Srpskoj Crnji, u Banatu, u svešteničkoj porodici. Otac ga upisuje u trgovačku školu iz koje beži tri puta i na kraju upisuje nižu gimnaziju u Segedinu. Posle završene osnovne škole u Srpskoj Crnji i niže gimnazije u Segedinu (danas Mađarska), odlazi u Temišvar (danas Rumunija) da uči slikanje. Uoči revolucionarne 1848. godine bio je student umetničke akademije u Pešti, ali je zbog revolucionarnih događaja morao da je napusti. Vrativši se u rodni kraj produžio je da uči slikarstvo u Bečkereku kod Konstantina Danila čuvenog slikara tog doba, tražeći sopstveni umetnički izraz i produbljujući svoja znanja, između ostalog i nemačkog jezika. U revoluciji od 1848–1849. iako šesnaestogodišnjak, učestvuje kao dobrovoljac. Kada se revolucija završila porazom, napisao je: „Ah, zašta ginusmo i stradasmo – a šta dobismo!” Ubrzo ga neimaština primorava da prihvati razne poslove. Tih godina često menja mesta boravka, odlazi u Beograd, ali se vrlo brzo upućuje u Beč da nastavi studije slikarstva. U Beču se kreće u umetničkim krugovima sa Brankom Radičevićem i Đurom Daničićem. Njegovi poetski prvenci ugledali su svetlost dana u Serbskom letopisu 1853. godine. Besparica ga primorava da se vrati kući, ali ubrzo zatim odlazi na Akademiju finih umetnosti u Minhen. Krajem 1855. nastanio se u Kikindi i živeo od slikarstva. Piše pesme i štampa ih u Sedmici pod pseudonimom Teorin. U Novi Sad prelazi 1856. godine, podstaknut povratkom prijatelja sa kojima je drugovao u Beču koji se okupljaju oko novosadskih listova Sedmica i Dnevnik. Po povratku sa slikarskih studija, živi u Banatu do 1856. Od 1857. prelazi u Srbiju, gde ostaje sve do smrti. U Srbiji radi kao seoski učitelj (u Podgorcu, Sumrakovcu, Sabanti, Rači kod Kragujevca i Požarevcu, u kome se i oženio) i kao gimnazijski učitelj crtanja (u Kragujevcu, Beogradu i Jagodini). Đura Jakšić je bio svestran umetnik i rodoljub: pesnik, pripovedač, dramski pisac i slikar. Ali i boem. Stvaralački i stradalački život tog obrazovanog i temperamentnog čoveka često se odvijao u boemskom ambijentu skadarlijskih kafana Tri šešira i Dva jelena. Boemska atmosfera bila je njegovo prirodno okruženje u kome je dobijao stvaralačku inspiraciju, izazivao divljenje i aplauze veselih gostiju i boemskih družbenika, ali i bes vlasti čijoj se sirovosti i lakomosti rugao, originalno i starično. Stalno je živeo u oskudici, i teško je izdržavao svoju brojnu porodicu. Pritisnut porodičnim obavezama i dugovima, sklon boemiji, bolestan, Đura Jakšić se potucao kroz život. Razočaran u ljude i život, nalazio je utehu u umetničkom stvaranju, pesničkom i slikarskom. Bio je nežan, iskren drug i bolećiv otac, ali u mračnim raspoloženjima razdražljiv i jedak. Njegova bolna i plahovita lirika veran je izraz njegove intimne ličnosti, tragične i boemske. Oboleo od tuberkuloze, u dugovima, gonjen je i otpuštan (1871) iz državne službe. Uz pomoć Stojana Novakovića dobija posao u Državnoj štampariji 1872. godine. Smrt ga je zatekla na položaju korektora Državne štamparije u Beogradu 16. novembra 1878. godine (po julijanskom kalendaru). Sahranjen je na Novom groblju u Beogradu. Književni rad Đura Jakšić najveći je liričar srpskog romantizma i jedan od najdarovitijih i najznačajnijih srpskih slikara 19. veka. Strastven, izuzetne imaginacije, snažne osećajnosti, buntovan i slobodarski, pisao je za romantičarskim zanosom pesme o slobodi, protiv tiranije, rodoljubivu liriku, ali i stihove lirskog posvećenja i dubokog bola. Kontroverzan, posvetio je zbirku poezije Knezu Milanu Obrenoviću. Jakšić je začetnik i najistaknutiji predstavnik anakreolske poezije kod Srba, ali i autor brojnih dosetki, aforizama, poetskih minijatura. U duhu epohe u kojoj je živeo i stvarao, Đura Jakšić je imao svoje uzore, među pesnicima Petefija i Bajrona, a među slikarima Rembranta. Često je obrađivao iste motive i u književnim delima i na slikarskim platnima. Iako uspešni pesnik i dramski pisac, Jakšić je za srpsku književnost važan i kao pripovedač. Oglasio se u trenutku kada se kod nas javljaju nagoveštaji realizma, posebno vidljivi u prodoru savremene tematike. Pisao je nekoliko vrsta pripovedaka. Najpre one u kojima je idealizovao naš srednji vek, prikazujući nemanjićka vremena. Drugu grupu čine pripovetke o životu banatskog sela, a među njima je najpoznatija „Sirota Banaćanka”, koja i govori o stradanju naroda tokom burnih događaja iz 1848, 1849. Treću grupu čine pripovetke inspirisane srpsko-turskim ratom, i u njima je rodoljubiva tematika iz Jakšićevih pesama dobila svoj prirodni produžetak. Napisao je oko 40 pripovedaka, tri drame u stihu: „Stanoje Glavaš”, „Seoba Srbalja” i „Jelisaveta”. Ostavio je nezavršen istorijski roman Ratnici o srpsko-turskom ratu 1876-1878. Jakšić je stvarao lirsku, epsku i dramsku poeziju. Svoje lirske pesme objavljuje skoro po svima srpskim časopisima. Za života je objavio zbirku svoje lirike „Pesme”. Najznačajnije epske pesme su: „Bratoubica”, „Nevesta Pivljanina Baja”, „Barjaktarovići”, „Mučenica” i „Pričest”. Njegov rad na drami je dvostruko obimniji nego na lirici i epu. Jakšić je jedan od najranijih i najplodnijih srpskih pripovedača. Najviše je pisao u prozi: oko četrdeset pripovedaka i skica, od kojih nekoliko nedovršenih. Od drama, umetnički je najuspelija Jelisaveta kneginja crnogorska, pisana u duhu šekspirovske dramaturgije, sa namerom da se na istorijskoj osnovi prikaže i jedna politička drama, tako važna za celokupnu našu istoriju, a vezana za vladarevu ženu, strankinju poreklom. Mnogo sukoba, strasti, mržnje, oblikuju dramatičan odnos među junacima, i zbog toga je logično što dva glavna junaka, Jelisaveta i Radoš Orlović, na kraju tonu u ludilo. Najmanje je radio na lirici, pa ipak, Đura Jakšić je stvorio izvestan broj pesama od trajne i klasične vrednosti. Neke od njih, kao „Na Liparu”, „Mila”, „Koga da ljubim”, „Put u Gornjak”, „Kroz ponoć nemu”, spadaju u najbolje stihove srpske poezije. Kritički osvrt Kad je reč o Jakšiću, onda se u prvom redu misli na njegov lirski talent, i u pogledu temperamenta i u pogledu izražaja. Jakšić je romantik u najpotpunijem smislu. On se razvio pod uticajem Branka Radičevića, Zmaja, Bajrona i Petefija. Kao i svi veliki romantičarski pesnici, i Jakšić je buntovna i strasna priroda, neobuzdane i plahovite mašte i nadahnuća, ustreptao i bujan i u osećanjima i u izražaju, nezadovoljan životom, sav u čežnji za uzvišenim i nedokučivim. U lirskim pesmama, gde je neposredno i jednostavno uobličavao raspoloženje, on je postigao velike uspehe, kad nije padao u preteran zanos i verbalizam. U epu, drami i pripoveci, gde je potrebno više mirnoće, sklada i mere u kompoziciji, on je stvarao samo osrednje. Ukoliko ta njegova dela vrede, vrede gotovo isključivo zbog snažnih lirskih mesta. On je bio i slikarski talent, i celoga se života bavio slikarstvom. Svoje prve pesme je potpisivao „Đura Jakšić, moler”. U slikarstvu je njegov uzor bio Rembrant, iz čijih portreta, rađenih isključivo kontrastnim bojama, izbija neka unutarnja vatra ispod same boje, izvan kontura koje su izgubljene u boji. Tako je Jakšić shvatio reč kao izražaj, — čisto slikarski. Burna i opojna emocija, ljuta „kao vrh od handžara”, kako sam kaže, iskren je i spontan izraz njegove ličnosti, ne nameštena poza i knjiška sentimentalnost. Iskreni, vatreni i opojni zanos, to je odlika njegova romantičarskog temperamenta, koji on kod nas najbolje predstavlja, kao što Bajron predstavlja engleski, ili Viktor Igo francuski romantizam. Vatreni zanos svoga osećanja, ljubav ili rodoljublje, setu ili pesimizam, on dočarava rečima koje gomila po boji, po zvuku, po sposobnosti da potstaknu naročitu vrstu osećanja, ali ne radi toga da izazove konkretnu sliku ili jasan pojam, već samo radi toga da dočara svoje osnovno raspoloženje. On zna moć reči, nigda mu ih nije dosta, nigda nije zadovoljan izborom; bira ih i raspoređuje, zatim gomila i zasipa. To isto, kat-kada, radi i sa slikama i pojmovima. Njegove najlepše pesme („Na Liparu”, „Padajte, braćo” i druge) uobličene su na taj način. On više polaže na ritam nego na plastiku, zato su njegove slike samo apstraktni nagoveštaji nečeg što se naslućuje. Kao što u snažnim raspoloženjima prevlađuju burne orkestracije i gromki uzvici, tako u nežnima prevlađuje prisan, topao ton, šapat i cvrkutanje. Ali taj podignuti ton, igra sa osećanjima i jezikom, često je promašila i prešla u bleštav stil. Jakšić je imao lepih uspeha, ali i mnogo neuspeha. Još je Skerlić tačno primetio da je „reč bila njegova vrlina i njegova mana”, rekavši da je Jakšić „pesnik snage, ali bez mere i sklada”. Jakšićeve drame u stihu prikazuju karaktere iz naše prošlosti. Sentimentalne ljubavi, nameštena patetika i deklamatorski ton prevlađuju svuda podjednako. „Seoba Srbalja” je pisana narodnim desetercem, a „Jelisaveta” i „Stanoje Glavaš” vrlo slikovitim i živim jambom. Te su drame više za čitanje nego za gledanje; u njima vrede snažna lirska mesta. Jakšićevi dramski karakteri su odveć naivni i preterano idealisani; oni se ne uobličavaju kroz radnju, već kroz neprirodne i duge monologe; radnja je uopšte oskudna i slabo motivisana. Kao romantični repertoar za širu publiku, koja voli istorijske kostime i deklamaciju, one su sve igrane u pozorištu; „Stanoje Glavaš” se i danas igra. Iako je Jakšić najviše radio u prozi, taj deo njegova književnog rada je najmanje značajan. On piše istorijske pripovetke i pripovetke sa predmetom iz savremenog života, srbijanskog i banatskog, savremene seoske pripovetke uglavnom. Najbolje su mu pripovetke u kojima slika banatsko selo i seljaka. U svima pripovetkama izbija njegov zanosni lirizam, ljubav prema nacionalnoj i ličnoj slobodi i pobuna protiv društvene nepravde. On je jedan od začetnika socijalne pripovetke, koja se razvila tek u doba realizma, i osnivač lirske priče. MG139

U dobrom stanju, nekorišćena Priroda kritike / Svetozar Petrović Vrsta građe naučna monografija Jezik srpski Godina 2003 Beograd : Samizdat B92, 2003 (Beograd : Standard 2) Fizički opis 370 str. ; 24 cm Edicija Reč / Samizdat B92 Napomene uz pojedina poglavlja Registar. Predmetne odrednice Književna kritika Književno delo Nauka o književnosti PREGLED SADRŽAJA KRITIKA I DJELO ... 27 Okvir ... 29 Kronika knjige i bibliografski podaci. Prikazi o knjizi: nesporazum i njegov smisao. Poslije deset godina: opći osvrt, promjene u jezičnoj upotrebi; pregled historijata i prikaz škola analitičke kritike; dva duga: R. S. Crane i Sekcija za teoriju književnosti. Predgovor ... 38 Metodologija literarnog studija kao nova grana pro-učavanja književnosti: razlika prema starijim raspravama o književnoj kritici; nastanak i suvremena proširenost; Čikaška kritika. Gledišta tzv. Zagrebačke škole kao neposredan povod ovoj raspravi i razlog ograničenju njenog interesa na imanentno-analitičku kritiku. Zamka trivijalnosti: metodološki torzo B. Vodnika kao pouka ... 38 Kritika triju osnovnih opredjeljenja u suvremenoj metodologiji literarnog studija: gledište o ključnoj metodi, gledište o komplementarnosti metoda i gledište o totalnoj metodi. Neodrživost pojma metode u književnoj kritici: književna kritika kao kreativna aktivnost. Šta može značiti izraz »sociološka kritika«? Mogućnost da se tri gledišta u nekim granicama ipak praktički primijene ... 44 Smisao opisa književne kritike kao kreativne aktivnosti. Kritika prema umjetničkim književnim rodovima: ograničenje svrhom i predmetom. Bitno zajedništvo povijesti književnosti i književne kritike: Lanson o metodi u povijesti književnosti; pitanje o naučnosti književnopovijesnog studija; ni povijest književnosti ne može izbjeći pitanje o vrijednosti djela. Smisao tvrdnje o subjektivnosti suda: subjektivnost i neobrazloženost; razlika prema impresionističkoj kritici. Doživljaj tradicije kao uporište književnokritičkog suda ... 49 Unutrašnji pristup književnom djelu ... 56 Prethistorija i glavne škole zastupnika unutrašnjeg pristupa. Unutrašnji pristup prema tradicionalnoj nauci o književnosti: kritika biografskog, psihološkog, sociološkog i ideološkog tumačenja djela. Shvaćanje djela kao u sebi zatvorene jezične strukture i iz tog izvedeno shvaćanje o karakteru i zadatku studija književnosti. Eliotovi prigovori i mogućnost kritike polaznih stanovišta unutrašnjeg pristupa (jedan privremeni zaključak). 2. Lingvistička invazija u studiju književnosti ... 67 Richardsov memorandum o agresiji lingvističke znanosti na područje humanističkih nauka. Lingvistička invazija izazvana je karakterom moderne književnosti. Dvije vrste moderne stilistike: lingvistička stilistika i stilistička kritika; važnost održavanja granice među njima; njihov različit odnos prema proučavanju književnosti. 3. Nekoliko zaključaka ... 75 Prvi, o zamci što nam je postavlja pozitivistički mentalitet: o komotnom, konformističkom relativizmu gluhoga (i uzgred o onim osobinama pozitivističkoga kodeksa ponašanja koje su vrijedne da prežive). Drugi, o potrebi da se razlikuju pojmovi pristup i metoda (tj. o potrebi i načinu prevladavanja jednog privremenog zaključka). Treći, i najvažniji, o pitanju: ima li u književnom djelu išta što nije jezik? Djelo kao dijalektičko jedinstvo triju dimenzija: pisca, teksta i čitaoca. Stanovišta pisca i čitaoca; princip održavanja distance. Neka tradicionalna shvaćanja književnog djela kao posebni slučajevi ovog shvaćanja. 4. Stil i struktura ... 87 Za »čišćenje jezične situacije«, ali ne takvo koje vodi samo do privatnih rješenja. Pojam čvrstog termina i termina indikatora; primjeri: »rima« i »realizam«. Definirani unutar jedne dimenzije teksta, čvrsti termini omogućuju objektivnu upotrebu ali ne otvaraju prema djelu perspektivu iz koje se ono može vrednovati. Smisao i posljedice nastojanja, u stilističkoj kritici, da se »stil« i »struktura« iz termina indikatora pretvore u čvrste termine. Definicije stila koje sežu dalje od jezika; u praksi stilističkih kritičara i inače u studiju književnosti. Pojam strukture u nauci XX stoljeća, i u stilističkoj kritici. Stil i struktura u lingvističkoj znanosti. Neupotrebljivost, u studiju književnosti, opisa` »jezik izriče a stil ističe«, i teškoća da se ma koje shvaćanje stila potpuno pomiri sa modernim poimanjem književnosti. Kritika gledišta koje u utvrđivanju devijacija od jezične norme vidi osnovu za objektivnu interpretaciju književnog djela. Lingvistika i studij književnosti. 5. Unutrašnji pristup kao vrsta književne kritike ... 104 Unutrašnji pristup kao nov tip akademske kritike i kao nastavljač antipozitivističke pobune. Sklonost teo-retičara unutrašnjeg pristupa običnim, i obično neistinitim, protustavovima. Sklonost monolitizmu škole u oblasti u kojoj je individualnost sve. Važnost, međutim, metodoloških ispovijesti vodećih imanentnih analitičara za raspravu o prirodi književne kritike. Kriteriji što ih sugeriraju za vrednovanje književnog djela nisu, doduše, ni objektivni ni imanentni tekstu ali su jasna i korisna indikacija o modernoj senzibilnosti iz koje je i unutrašnji pristup nastao. 6. Književna kritika i nauka o književnosti .. ..114 Mogućnost objektivnog kriterija u vrednovanju književnih djela ne može se dokazivati strahom od gubnog subjektivizma. Objektivan kriterij ne može se osnovati na uvjerenju da se ljudi od ukusa uglavnom slažu u sudu o djelima prošlosti (jer je ono zabluda). Sud o književnom djelu ne može se uopće dokazati tako da bi morao biti prihvatljiv svakom čitaocu: vrednovanje u kritici kao razvijanje kritičarevog ličnog stava prema djelu. Priroda naučnog objašnjenja, i nemogućnost takvog objašnjenja u književnoj kritici. Relativno ograničenje subjektivnosti književnokritičkog suda, i njegove posljedice. Rađanje ideala objektivne književne kritike; hoće li ona nastati ako se u budućnosti uzmognu egzaktno mjeriti čovjekove reakcije na književni tekst? Književna kritika nije nesavršena nauka nego svojevrsna čovjekova djelatnost; njena priroda i mehanizam kojim se ostvaruje. Teorija književnosti kao nauka o književnosti u pravom smislu riječi. Međuodnos književne kritike i teorije književnosti: nije domino. Dodatak prvi: Kritika i etički kriterij ... 128 Jedan etički zahtjev, tj. demaskirati. — Jedna etička kriza, tj. koga? — Kritika i etika, tj. opredjeljenje protiv etičke kvalifikacije autora u književnoj i naučnoj kritici. Dodatak drugi: Interpretacija u kritici i u nastavi ... 136 Iskustvo dosadašnjih rasprava o interpretaciji; tri pitanja i tri odgovora. Kategorično ne, na zahtjev da se stilska interpretacija književnog djela smatra nadmoćnom interpretacijama druge vrste. Kategorično da, na zahtjev da interpretacija djela bude osnovni posao književnoga kritičara i nastavnika književnosti; što je interpretacija? o interpretaciji Krležine »Jesenje pjesme«. Uvjetno ipak, na zahtjev da književni kritičar ili nastavnik književnosti raspravlja i o pitanjima kojima djelo može biti povod ali nisu pitanja o djelu; o uvjetima. Bilješke ... 146 Predgovor (3: pohvala fusnoti; 5: kritika, etika, aristokratizam i mogućnost komunikacije; 12: princip kom plementarnosti; 14: književna kritika, historija i teorija; 15: Vodnik o utjecaju sadašnjosti na viđenje prošlosti; 16: tekst kao sredstvo ograničavanja subjektivnosti vizije) ... 146 1. Unutrašnji pristup književnom djelu (3: Longin; 7: Eliotov »historijski smisao« ... 151 2. Lingvistička invazija u studiju književnosti (3: iracionalnost pretpostavki našeg jezičnog purizma; 7: stilistika P. Guberine; 8: Auerbach o stilističkoj kritici i modernoj literarnoj senzibilnosti) ... 153 3. Nekoliko zaključaka (1: sadržaj i forma; 4: H. Levin o konvenciji; 5: iskrenost u poeziji) ... 157 4. Stil i struktura (1: književna terminologija; 9: Riffaterreov postupak stilske analize) ... 159 5. Unutrašnji pristup kao vrsta književne kritike (1: tradicionalni kontekst modernoga pjesničkog izraza) ... 161 6. Književna kritika i nauka o književnosti (1: osude krajnjeg subjektivizma; 5: L. Spitzer; 9: mogućnosti egzaktnog proučavanja književnosti) ... 164 Dodatak drugi: Interpretacija u kritici i u nastavi ... 167 FILOLOGIJA U VREMENU ... 169 Okvir ... 171 Kronika i bibliografski podaci. Pitanje o mogućnosti angažirane filologije. Lijevi i desni stav o nacionalnom pitanju. Angažman u filologiji kao angačman za traženje istine: laboratorija i svijet. Filologija i društvene nauke: o teoriji nacije ... 171 Uz tekst »Pojam književne terminologije«: termini prošlosti i stanovište sadašnjosti. Uz tekst »Metodološka pitanja...«: o nekim formulacijama; dvije riječi u sarajevskoj diskusiji; specifičan položaj naših književnosti i vrijednost djela koja u njima nastaju; atipičan razvoj; usmena književnost u historiji naciolnalne književnosti ... 182 Metodološka pitanja specifična za proučavanje naših nacionalnih književnosti ... 193 Devet teza o specifičnosti književnog razvoja na rubu jedne civilizacije, a u jednoj istovremeno maloj, ne-razvijenoj i višenacionalnoj zemlji; o osobitosti problema koji stoji pred historičarem takve književnosti, o njegovim neprilikama i o njegovoj šansi u poslu na konstituiranju jedne opće nauke o književnosti. Objašnjenja i ilustracije. Paralele našoj situaciji. Mjesto usmene književnosti u našoj historiji književnosti. Kolektivna i individualna historija književnosti. Kritičko izdanje i njegove moguće zamjene. Funkcija i karakter književnosti u zadatim horizontima. Atipičan razvoj i književnohistorijska ideja progresivne evolucije. Tradicije nacionalne i regionalne, i međuodnos I naših nacionalnih književnosti. Pojam, književne terminologije ... 208 Pristup. — Matošev i naš problem: termini i terminologija ... 208 Ujednačiti? — Od težnje ujednačavanju do sumnje u mogućnost tačne definicije. Osobitosti književne ter-minologije: u porijeklu i u karakteru ... 211 Univerzalna ili evropska književna terminologija. — Vjerovanje u univerzalnost književne terminologije općenito je ali neosnovano. Izbor orijentalnih termina u evropskim i američkim rječnicima nije reprezentativan za orijentalne književnosti nego za razdoblja egzotizma u evropskim književnostima. Terminologija i koju smatramo univerzalnom neadekvatna je raspravi o orijentalnim književnostima. Potreba komparativneg ) proučavanja evropskoga premallfugim ferminološkim sistemima. Šta nosi budućnost, a šta previđanje razlike u sadašnjosti 214 Književna terminologija i nacionalna književna tradicija. — Cjelovitost evropske književne terminologije, i neujednačenosti u njoj. Ogledne analize: »pjesma«; »balada« i »romanca«; »lirika«, »epika« i »dramatika«; »kritika«; »narodna« i »umjetnička« književnost. Književna terminologija i književna tradicija .. ..218 Slavenske književnosti i evropska književna terminologija. — Specifično slavenski termini u zapadnoevropskim rječnicima. Odstupanje slavenske književne terminologije od opće evropske, napose u području usmene književnosti: podudarnosti i razlike među slavenskim književnostima. Slavenski ekvivalenti njemačkog »Marchen« i »Sage«. Adaptacija međunarodne terminologije. Odnos prema njemačkoj .... 224 Zastarjelo, jednostrano i pogrešno u književnoj terminologiji. — Rezultat jednog pokušaja da se književni termini suvremeni i živi luče od zastarjelih. Pitanje o zastarijevanju termina kao pitanje o zastarijevanju književnosti: književna i naučna terminologija. Izvorna značenja termina nadživljavaju teoretski sistem odnosno shvaćanje unutar kojega su nastala. Šta tu može značiti »jednostrano« i »pogrešno« .... 229 Dragocjena neujednačenost. — Književna terminologija kao pomoćno oruđe istraživača i kao zasebna književnopovijesna činjenica ... 231 Stanovište sadašnjosti i stanovište prošlosti u historiji književnosti (Prilog utvrđivanju granice među filologijom i politikom) ...236 Filolog u međunacionalnim sporovima o jeziku i književnosti. Razlike među naučnom i praktično-političkom razinom. Osnovna dužnost filologa i prema vlastitom narodu: da bude filolog. Politički sporovi o književnosti, i domet praktičkih rješenja. Kako se može ispravno dokazivati valjanost književnohistorijske teze u takvim slučajevima? Pojam stanovišta prošlosti i stanovišta sadašnjosti. Gledište o stanovištu sadašnjosti i ahistorizam. Pojam nacionalne književnosti: nastanak, sudbina u XIX st., kriza pozitivističke koncepcije nacionalne književnosti i suvremene alternative. Nacionalna književnost kao jedna od perspektiva u kojima se književno djelo vidi. Pitanje: »jugoslavenska književnost« ili »jugoslavenske književnosti«?, i i kako se odgovor na to pitanje može dokazivati. Nesretne posljedice okolnosti da se političke rasprave o književnosti zbivaju u duhovnom horizontu krize pozitivizma: pojedinačni pojmovi naslijeđeni iz mrtve teorije vladaju se kao predmet iracionalne vjere; uspješna rješenja na političkoj razini tada su teška. Prevladavanje antipozitivističke pobune ... 251 Kritiku pozitivizma naučili smo lučiti od pobune protiv metodičnosti i znanja; pozitivističku metodološku poziciju od njezinih nepametnih tumača. Nedostaje, međutim, pouzdan kriterij za razlikovanje pozitivističke i nepozitivističke pozicije: antipozitivistička pobuna ostala je puka, nespecifična pobuna. Neprihvatljivost rješenja koje se svodi na nabrajanje pojedinačnih osobina. Razlike među kritičarima pozitivizma u odnosu prema pitanjima o uzoru prirodnih nauka, o pozitivizmu kao filozofskom stavu, o metafizičkim pretpostavkama i empirijskoj osnovanosti bavljenja književnošću. Protivurječan karakter antipozitivističke pobune kao posljedica okolnosti da se u pobuni protiv pozitivizma dovršava zasebno konstituiranje dviju vrsta bavljenja književnošću: empirijske nauke o književnosti i kreativnih djelatnosti književne kritike i historije književnosti. Smisao suprotstavljanja duhovne nauke prirodnoj na jednoj i na drugoj strani. Stanovište prošlosti kao bitna oznaka pozitivističke pozicije u književnoj kritici i historiji književnosti. Važnost prevladavanja antipozitivističke pobune. Književnost malog naroda i strani utjecaj ... 259 Sadržaj pitanja i njegova iskušenja. Inherentne neprilike književnosti koja nastaje u malom narodu; neprilike književnosti koja nastaje u narodu politički neslobodnom. Književnost politički podjarmljenog naroda i strani utjecaj; od ksenofobije do formule: domaće = originalno. O utjecaju i originalnosti u književnosti. Odlučan potez u književnoj igri: na tlu ni nacionalnog ni univerzalnog nego individualnog. Otpor stranom utjecaju u književnosti, motiviran ksenofobijom i formulom domaće=originalno, kao zalaganje za konzervativno i drugorazredno; nesposobnost koja nije vrlina ni kad je nužda. Položaj pisca malog naroda: u književnosti i u svijetu. Bilješke ... 267 Okvir (1: kontinuitet lijevog stava prema nacionalnom pitanju; 3: tri komentara o jednom shvaćanju pojma jugoslavenske književnosti; 4: »muška pripovijetka« i »Sage«) ... 267 Metodološka pitanja specifična za proučavanje naših nacionalnih književnosti (6: zašto naši pisci ne mare da formuliraju svoju poetiku?) ... 274 Pojam književne terminologije (12: evropski i vanevropski termini, posebno nazivi za pojave spontanog nastanka; 16: »poema«; 24: metrika i retorika prema lingvistici i književnoj kritici; 39: »pripovijetka« i »pripovijest«, »novela« i »roman«) ... 277 Prevladavanje antipozitivističke pobune .... 287 Književnost malog naroda i strani utjecaj .... 288 POJAM KNJIŽEVNE KRITIKE I POJAM MARKSISTIČKE KNJIŽEVNE KRITIKE ... 289 Okvir 291 Pitanje o marksističkoj književnoj kritici i pitanja sa njim prepletena: o metodi njihovog ispitivanja. O utvrđivanju ideološkog smisla i društvenog ekvivalenta umjetničkih pojava, o G. Lukacsu, o smjeni umjetničkih orijentacija kao predmetu književne historije, o funkciji kritike i autonomiji umjetnosti. Bibliografski podaci. Tri riječi u diskusiji na beogradskom sastanku o vidovima i mogućnostima marksističke kritike. O prethistoriji, pretpostavkama i pravilima za ovaj razgovor ... 311 Dosadašnje iskustvo iz spora o tvrdnji da »nešto što bi se ispravno moglo nazvati marksističkom književnom kritikom ne postoji« kao ilustracija teškoća u razgovoru među ljudima različitih intelektualnih fizionomija i interesa. Tri pretpostavke i tri pravila za ponašanje u interdisciplinarnoj situaciji. Pretpostavka o postojanju više vrsta znanja o književnoj kritici, i pravilo intelektualne otvorenosti i radoznalosti. Pretpostavka da međuodnos raznih vrsta znanja nije odnos jednostavne komplementarnosti, i pravilo o razumijevanju razlike među razinama u razgovoru. Pretpostavka da plodno međusobno sravnjivanje rezultata jest ipak moguće, i pravilo o usmjerenosti na uspostavljanje kontakta sa subesjednikom. O pojmu književne kritike... 319 Jedno određenje književne kritike. Njegov karakter i elementi od kojih je sastavljeno; značenje opisa: kreativna aktivnost, doživljaj djela, kontekst, sud o djelu, tumačenje djela. Funkcija književne kritike; njen nastanak i uslovi njenog postojanja. Književna kritika prema teoriji književnosti (legitimnom nasljedniku tradicionalne poetike i retorike), prema običnom komentaru o djelu i običnom sudu o djelu. Primjedbe i prigovori koji se ovom shvaćanju književne kritike mogu zamisliti, prije svega sa stanovišta koje nije književno teoretsko. Primjer: tretman nekih pojmova naučne psihologije u ovom izlaganju. Pojava interdisciplinarne refrakcije, njen protivurječan karakter. Pitanje o relativnom određenju književne kritike među srodnim.oblicima čovjekove aktivnosti kao pitanje kojemu se interdisciplinarna diskusija o književnoj kritici može najplodnije posvetiti. Mogućnosti njegova sistematskog razmatranja, i dvije ogledne analize. Prva, na primjeru književne terminologije: promjena u značenju i, osobito, u prirodi termina koji prelazi iz književne kritike u teoriju književnosti ili filozofski sistem. Druga, na primjeru rasprave o metodi u književnoj kritici: pitanje o ulozi kritičarevih filozofskih, književnoteoretskih i drugih pretpostavki u književnokritičkom činu (neka važnost ili odlučna važnost). O marksizmu i književnoj kritici ... 333 Uslovi pod kojima bi se pojam marksističke književne kritike mogao valjano zamisliti: da se kritika dosljedno shvati kao primijenjena aktivnost odlučno određena kritičarevim filozofskim pretpostavkama; da se promijeni današnje naše značenje izraza »književna kritika«; da se marksizam shvati kao cjelovit a individualan doživljaj svijeta. Nemogućnost odnosno neplodnost pokušaja da se ma koji od tih uslova zadovolji. Treći uslov, i odnos politike i književnosti. Podjela čovjeka na sfere, zov utopije i zamka pseudoutopije. Cjelovito osjećanje svijeta i subjektivistička interpretacija opće povezanosti i uzajamne zavisnosti. Razlozi zbog kojih ni uslovna ni približna upotreba naziva »marksistička književna kritika« nije poželjna: struktura naziva sugerira pogrešnu orijentaciju kritičaru koji se inspirira marksizmom i pogrešno vrednovanje kritike (i nasljeđa lijeve kritike); žilavost narodnjačke retorike u našoj književnosti čini preciznost riječi za nas životno važnom. Književna kritika svoje potpuno opravdanje mora sadržavati u sebi. Bilješke ... 341 (3: pitanje o mogućnosti marksističke književne kritike nije terminološkoj 7: poslije brodoloma univerzalnog čovjeka, šta da se radi; 14: iskustvo tzv. filozofske ili ontološke književne kritike kao primjer protivurječnog ponašanja doktrinarnog kritičara; 16: pojam suda o djelu; 25: protivurječan karakter utopijskog; 26: historija književne kritike koja ne razlikuje književnu kritiku od teorije književnosti; 37: Taineove filozofske pretpostavke; »treći odgovor« na pitanje o odnosu književne kritike i teorije; 38: pitanje o metodi kao pitanje o činjenicama djela; 40: Lukacseva estetika i njegova književna kritika; 41: kritika i književna kritika; 43: riječ »totalitaran«; 47: Lenjin o književnosti; 48: »katolička književna kritika«). Knjigu Priroda kritike objavio je 1972. zagrebački Liber, kao drugu knjigu onome što se kasnije prozvalo Bibliotekom L. U ovo izdanje tekst se prenosi onako kakav je bio i u originalnom, sa svim neujednačenostima u jeziku i u pravopisu, pa u dva tri slučaja i u pisanju stranih imena (što je sve posljedica da li prestrogog? izvoda iz uverenja da u spisima ove vrste jednom objavljen tekst, u načelu, ne treba naknadno da se ispravlja). Ispravljao sam samo, u originalnom izdanju rijetke, slovne pogreške. Nisam ipak odolio da ne ispravim, po rukopisu, i jednu riječ koju sam propustio da ispravim kada je tekst objavljen u časopisu, a odatle je stigla i u knjigu: na str. 144 originalnog izdanja, u 23. redu odozgo, pisalo je ``estetski``, a u novom na istoj strani, u 18. redu odozgo, piše ispravno ``etički``. Ova pogreška, pretpostavljam, nije mogla da zbuni pažljivog čitaoca, ali jedna bezazlena slovna pogreška (kojoj nema traga ni u jednoj od četiri publikacija u kojima je taj tekst, prije knjige objavljen), nekog možda i jest: na str. 237, u 17. redu odozdo, pisalo je ``u nekoj namjeri``, umjesto ``u nekoj mjeri (kako je sada u 15. redu odozdo). Prikaži manje