Stazom bršljana - savremena irska priča manji format pečati biblioteke, potpis pret. vlasnika olovkom prezvrljan, prvih desetak listova imaju manji talas nema fleke Zbirka nije zamišljena tako da treba da predstavlja presek savremene irske proze, niti da bude tematski zaokružena celina ili prikaz jedne generacije savremenih irskih pisaca. Ona je, pre svega, želja priređivača i prevodioca, Ivane Milivojević, da upozna naše čitaoce sa lepotom savremene irske priče, kao i da ih podseti `na nezaboravne priče koje na sasvim individualne načine izražavaju Irishness`. Bez obzira da li govore o ljubavi, smrti, traganju za ispunjenjem sudbine ili strmoglavim životnim putevima, svaka od ovih priča nosi unutar strukture oluju, vrtoglavicu i poniranje, ali i svetlost, nadu i neutaživu ljubav prema životu, takvom kakav jeste. Priče u Savremenoj irskoj priči potpisuje niz vrsnih pripovedača: Viljem Trevor, Džon Banvil, Edna O` Brajen, Nil Džordan, Rodi Dojl... Bolja preporuka za čitanje ovog dela nije potrebna.

Zemaljski dugovi, Ivo Andrić u priči Laguna KAO NOVA Ivo Andrić kao književni junak. Majstori savremene srpske priče. Kako i kome Andrić plaća svoje dugove u poslednjim časovima života, koje su njegove poslednje reči i čime zavetuje medicinsku sestru koja ga neguje, zašto pred Andrićeva vrata dolazi sibirski tigar, ko je žena koju je Andrić upoznao u Madridu, u čijoj je hotelskoj sobi zaboravio pulover i šal, kako se Andrić ponaša na večerama i šta vidi u šarama tapeta svoje radne sobe, šta sve mora da sluša kada ga presretne kritičar ulizica, gde je reka Mostonga i kakva je istorija njenih ćuprija…? U trideset priča savremenih srpskih i jednog argentinskog pripovedača, u kojima se Ivo Andrić pojavljuje kao književni junak, čitaoci će naći ne samo prvorazrednu prozu već i odgovore na pitanje kako današnji pisci vide Andrića kao ličnost i stvaraoca. Danilo Kiš, Ivana Dimić, Dragoslav Mihailović, Miroslav Josić Višnjić, Danilo Nikolić, Gordana Ćirjanić i Oktavio Prens, Milisav Savić, Ljiljana Đurđić, Vasa Pavković, Vida Ognjenović, Igor Marojević, Milovan Marčetić, Jovica Aćin, Vladimir Kecmanović, Mihajlo Pantić, Vule Žurić, Mirko Demić, Dejan Stojiljković, Dejan Simonović, Mileta Prodanović, Vesna Perić, Ratko Dangubić, Nikola Malović, Miodrag Vuković, Zoran Ćirić, Đorđe Pisarev, Jakov Grobarov, Miodrag Raičević, Sava Damjanov, Svetislav Basara.

Historijska čitanka 1 - Miljenko Jergović VBZ, Zagreb, 2006 meke korice, 220 str. Kultna knjiga Miljenka Jergovića – subjektivna povijest jednog vremena, zemlje i grada... Ova knjiga ne govori o stvarnim događajima, nego o sjećanju na stvarne događaje i o strategiji zaboravljanja. U njoj postoje krivo zapamćena imena i godine, neki su gradovi postali drugim gradovima, a s novčanica su nestala lica zeničkih topioničara i pojavila se lica husinskih rudara. Vjerojatno postoji neko pravilo prema kojem čovjek pamti i zaboravlja, ali budući da su priče o sjećanju obično historija ili fikcija, izbjegavamo misliti o takvim pravilima. `Historijska čitanka` nije ni historija, ni fikcija, nego je popis onoga što još uvijek postoji kao inventar jedne posve subjektivne povijesti grada, zemlje i vremena. Kao i svaki popis, tako bi i ovaj trebao težiti preciznosti. On ništa ne uljepšava, ne obrađuje i ne osmišljava, nego nabraja, sve dok ima što nabrajati. U njemu ima ponavljanja, i onih emocija kojih bi se sramila svaka ozbiljna priča o vremenu, ali ih se ne srame porodični albumi s fotografijama. `Historijska čitanka` zapravo je porodični album jer se čovjek uvijek familijarizira s ljudima u vremenu koje je prošlo i koje si želi objasniti. Miljenko Jergović (1966, Sarajevo), živi na selu pokraj Zagreba, piše i objavljuje na svom jeziku. U Srbiji je od 2001. objavio osam proznih knjiga, romana i zbirki kratkih priča. Pesničke knjige: Opservatorija Varšava, Zagreb, 1988; Uči li noćas neko u ovom gradu japanski, Sarajevo, 1990; Himmel Comando, Sarajevo, 1992; Preko zaleđenog mosta, Zagreb, 1996; Hauzmajstor Šulc, Zagreb, 2001; Dunje 1983 (izabrane i nove pjesme), Zagreb, 2005; Izabrane pjesme Nane Mazutha, Cetinje 2011; Zbirke priča: Sarajevski Marlboro, Zagreb, 1994; Karivani, Zagreb, 1995; Mama Leone, Zagreb, 1999; Inšallah, Madona, Inšallah, Zagreb, 2004; Mačka čovjek pas, Beograd, 2012. Izabrane priče: Sarajevski Marlboro, Karivani i druge priče, Zagreb 1999; Rabija i sedam meleka, Sarajevo, 2004; Drugi poljubac Gite Danon, Zagreb, 2007; Tango bal i druge priče, Cetinje, 2010. Romani i novele: Buick Rivera (novela), Zagreb, 2002; Dvori od oraha, Zagreb, 2003; Gloria in excelsis, Zagreb, 2005; Ruta Tannenbaum, Zagreb 2006; Srda pjeva, u sumrak, na Duhove, Zagreb 2007; Freelander (novela), Sarajevo 2007; Volga, Volga (novela), Zagreb 2009; Roman o Korini (pripovest), Beograd, 2010; Otac, Beograd, 2010; Psi na jezeru, Zagreb, 2010; Rod, Zagreb, 2013. Ogledi, eseji, članci i dr. književne forme: Naci bonton, Zagreb, 1998; Historijska čitanka, Zagreb-Sarajevo, 2001; Historijska čitanka 2, Zagreb-Sarajevo, 2004; Žrtve sanjaju veliku ratnu pobjedu, Zagreb, 2006; Transatlantic Mail (koautor s Semezdinom Mehmedinovićem, fotografije Milomira Kovačevića Strašnog), Zagreb, 2009; Zagrebačke kronike (novinske kronike, kolumne, feljtoni), Beograd, 2010; Bosna i Hercegovina, budućnost nezavršenog rata (esej, intervju; koautor s Ivanom Lovrenovićem), Zagreb, 2010; Pamti li svijet Oscara Schmidta (projekti, skice, nacrti), Zagreb, 2010; Muškat, limun i kurkuma, Zagreb, 2011; Drame: Kažeš anđeo, Zagreb, 2000. Njegov neobjavljeni roman Wilimowski pročitan je i emitovan na Trećem programu Radio Beograda od 4. do 21. maja 2012 (čitala Koviljka Panić).

Odlično očuvano! Autor - osoba Andrić, Ivo, 1892-1975 = Andrić, Ivo, 1892-1975 Naslov Kuća na osami / Ivo Andrić Vrsta građe kratka proza odrasli, opšte (lepa književnost) Jezik srpski Godina 1976 Izdavanje i proizvodnja Beograd : Srpska književna zadruga, 1976 (Beograd : Kultura) Fizički opis 189 str., [1] list s autorovom slikom ; 19 cm Drugi autori - osoba Đoković, Milan, 1908-1993 = Đoković, Milan, 1908-1993 Đurić, Milorad, 1937-2013 = Đurić, Milorad, 1937-2013 (Plast.; varijanta poveza) Napomene Str. 177-180: Beleška o Ivi Andriću / Milan Đoković Str. 181-189: Ivo Andrić i Srpska književna zadruga / Milorad Đurić. Predmetne odrednice Andrić, Ivo, 1892-1975 -- Srpska književna zadruga U Matici rođenih crkve Svetog Ivana Krstitelja u Travniku, pod rednim brojem 70, stoji da je 9. oktobra 1892. godine rođen Ivan, sin Antuna Andrića, podvornika i Katarine Andrić, rođene Pejić. Budući veliki srpski pisac rodio se u Travniku sticajem okolnosti, dok mu je mati boravila u gostima kod rodbine. Andrićevi roditelji bili su Sarajlije: očeva porodica decenijama je bila vezana za ovaj grad u kojem se tradicionalno bavila kujundžijskim zanatom. Osim bavljenja istim poslom, članove roda Andrićevih vezivala je i zla kob tuberkuloze: mnogi piščevi preci, uključujući i sve njegove stričeve, podlegli su joj u mladosti, a sam Andrić bez oca je ostao kao dvogodišnji dečak. Suočavajući se sa besparicom, Katarina Andrić svoga jedinca daje na čuvanje muževljevoj sestri Ani i njenome mužu Ivanu Matkovšik u Višegrad. U gradu koji će, više nego ijedno drugo mesto, obeležiti njegovo stvaralaštvo, gledajući svakodnevno vitke stubove na Drini ćuprije, Andrić završava osnovnu školu, a potom se vraća majci u Sarajevo, gde 1903. godine upisuje Veliku gimnaziju, najstariju bosansko-hercegovačku srednju školu. Za gimnazijskih dana, Andrić počinje da piše poeziju i 1911. godine u Bosanskoj vili objavljuje svoju prvu pesmu „U sumrak“. Kao gimnazijalac, Andrić je vatreni pobornik integralnog jugoslovenstva, pripadnik je naprednog nacionalističkog pokreta „Mlada Bosna“ i strastveni je borac za oslobođenje južnoslovenskih naroda Austrougarske monarhije. sarajevoDobivši stipendiju hrvatskog kulturno-prosvetnog društva „Napredak“, Andrić oktobra meseca 1912. godine započinje studije na Mudroslovnom fakultetu Kraljevskog sveučilišta u Zagrebu. U gradu na Savi, on pomalo uči, pomalo posećuje salone, družeći se sa zagrebačkom inteligencijom od koje će na njega posebno veliki uticaj imati dvadeset godina stariji Matoš. Naredne godine prelazi u Beč gde sluša predavanja iz istorije, filosofije i književnosti. Bečka klima mu ne prija i on, hereditarno opterećen osetljivim plućima, često boluje od upala. Obraća se za pomoć svom gimnazijskom profesoru i dobrotvoru, Tugomiru Alaupoviću, i već sledeće godine prelazi na Filosofski fakultet Jagelonskog univerziteta u Krakovu. Intenzivno uči poljski jezik, upoznaje kulturu i sluša predavanja vrhunskih profesora. Sve vreme piše refleksivne pesme u prozi, a u junu mesecu 1914. godine Društvo hrvatskih književnika u Zagrebu objavljuje mu šest pesama u prozi u panorami Hrvatska mlada lirika. Na Vidovdan, 28. juna 1914. godine, na vest o sarajevskom atentatu i pogibiji Nadvojvode Franca Ferdinanda, Andrić pakuje svoje oskudne studentske kofere i napušta Krakov: zatomljeni instinkt bivšeg revolucionara goni ga u zemlju, na poprište istorije. Odmah po dolasku u Split, sredinom jula, austrijska policija hapsi ga i odvodi prvo u šibensku, a potom u mariborsku tamnicu u kojoj će, kao politički zatvorenik, ostati do marta 1915. godine. Među zidovima marburške tamnice, u mraku samice, „ponižen do skota“, Andrić intenzivno piše pesme u prozi. Po izlasku sa robije, Andrić biva bačen u konfinaciju u Ovčarevo i Zenicu gde ostaje sve do leta 1917. godine. Zbog ponovljene bolesti pluća, odmah odlazi na lečenje u Zagreb, u čuvenu Bolnicu Milosrdnih sestara, stecište hrvatske inteligencije koja se klonila učešća u ratu, na strani Austrije. Tu Andrić, zajedno sa konte Ivom Vojnovićem, dočekuje opštu amnestiju i aktivno se uključuje u pripreme prvog broja časopisa Književni jug. bolnica milosrdnih sestara 1918Istovremeno, pažljivo dovršava knjigu stihova u prozi koja će pod nazivom Ex Ponto biti objavljena u Zagrebu 1918. godine sa predgovorom Nika Bartulovića. U Zagrebu ga i zatiče slom Austrougarske monarhije, a potom i ujedinjenje i stvaranje Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. U danima koji neposredno prethode formalnom ujedinjenju, Andrić u tekstu „Nezvani neka šute“ objavljenom u zagrebačkim Novostima, oštro odgovara na prve simptome nesloge u državi koja još nije ni stvorena i poziva na jedinstvo i razum. Nezadovoljan atmosferom u Zagrebu, Andrić ponovo moli pomoć dr Tugomira Alaupovića i već početkom oktobra 1919. godine počinje da radi kao činovnik u Ministarstvu vera u Beogradu. Sudeći prema pismima koja piše prijateljima, Beograd ga je srdačno prihvatio i on intenzivno učestvuje u književnom životu prestonice, družeći se sa Crnjanskim, Vinaverom, Pandurovićem, Sibetom Miličićem i drugim piscima koji se okupljaju oko kafane Moskva. Već početkom 1920. godine Andrić započinje svoju vrlo uspešnu diplomatsku karijeru postavljenjem u Poslanstvu pri Vatikanu. Te godine zagrebački izdavač Kugli objavljuje novu zbirku pesama u prozi Nemiri, a izdavač S. B Cvijanović iz Beograda štampa pripovetku „Put Alije Đerzeleza“. S jeseni 1921. godine Andrić je postavljen za činovnika u Generalni konzulat Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca u Bukureštu, iste godine započinje saradnju sa Srpskim književnim glasnikom objavljujući u broju 8 priču „Ćorkan i Švabica“. Godine 1922. premešten je na rad u Konzulat u Trstu. Tokom te godine štampa još dve pripovetke („Za logorovanja“ i „Žena od slonove kosti“), ciklus pesama „Šta sanjam i šta mi se događa“ i nekoliko književnih prikaza. Početkom 1923. godine on je vicekonzul u Gracu. Budući da nije završio fakultet, preti mu otkaz u Ministarstvu spoljnih poslova. Između mogućnosti da fakultet završi državnim ispitom ili odbranom doktorata, Andrić bira drugu mogućnost i u jesen 1923. godine upisuje se na Filosofski fakultet u Gracu. Tokom ove godine Andrić je objavio nekoliko pripovedaka od kojih se neke svrstavaju među njegova najznačajnija prozna ostvarenja: „Mustafa Madžar“, „Ljubav u kasabi“, „U musafirhani“ i „Dan u Rimu“. U junu mesecu 1924. godine u Gracu je odbranio doktorsku tezu Razvoj duhovnog života u Bosni pod uticajem turske vladavine. Petnaestog septembra, pošto je odbranio doktorat, stiče pravo da se vrati u diplomatsku službu. Krajem godine prelazi u Beograd u Političko odelenje Ministarstva inostranih dela. Ove godine pojavljuje se Andrićeva prva zbirka priča u izdanju Srpske književne zadruge u koju, pored nekih već objavljenih u časopisima, ulaze i nove – „U zindanu“ i „Rzavski bregovi“. Na predlog Bogdana Popovića i Slobodana Jovanovića, godine 1926, Ivo Andrić biva primljen za člana Srpske akademije nauka i umetnosti, a iste godine u Srpskom književnom glasniku objavljuje pripovetke „Mara milosnica“ i „Čudo u Olovu“. Oktobra meseca biva postavljen za vicekonzula Generalnog konzulata Kraljevine Jugoslavije u Marseju. Sledeće godine, tri meseca provodi na radu u Generalnom konzulatu u Parizu: gotovo sve slobodno vreme u Parizu Andrić provodi u Nacionalnoj biblioteci i Arhivu Ministarstva inostranih poslova proučavajući istorijsku građu o Bosni s početka devetnaestog veka i čitajući korespondenciju Pjera Davida, francuskog konzula u Travniku. S proleća 1928. godine premešten je za vicekonzula u Poslanstvu u Madridu. Te godine objavljuje priče „Olujaci“, „Ispovijed“ i „Most na Žepi“.most na zepi Sredinom sledeće godine prelazi u Brisel, na mesto sekretara poslanstva, a u Srpskom književnom glasniku pojavljuje se njegov esej „Goja“. Već 1. januara 1930. godine u Ženevi počinje da radi kao sekretar stalne delegacije Kraljevine Jugoslavije pri Društvu naroda. Te godine objavljuje esej o Simonu Bolivaru, priču „Kod kazana“ i tekst „Učitelj Ljubomir“. U Beogradu sledeće godine izlazi i druga knjiga pripovedaka kod Srpske književne zadruge u kojoj se, pored priča ranije objavljenih u časopisima, prvi put u celini štampaju „Anikina vremena“, a u kalendaru-almanahu sarajevske Prosvjete pojavljuje se putopis „Portugal, zelena zemlja“. Godine 1932. Andrić objavljuje pripovetke „Smrt u Sinanovoj tekiji“, „Na lađi“ i zapis „Leteći nad morem“. U martu mesecu 1933. godine vraća se u Beograd kao savetnik u Ministarstvu inostranih poslova. Iako intenzivno piše, ove godine objavljuje samo pripovetku „Napast“ i nekoliko zapisa. Iste godine, 14. novembra pismom odgovara dr Mihovilu Kombolu i odbija da njegove pesme budu uvrštene u Antologiju novije hrvatske lirike: „...Ne bih nikada mogao učestvovati u jednoj publikaciji iz koje bi principijelno bili isključeni drugi naši meni bliski pesnici samo zato što su ili druge vere ili rođeni u drugoj pokrajini. To nije moje verovanje od juče nego od moje prve mladosti, a sad u zrelim godinama takva se osnovna vrednovanja ne menjaju“. Sledeće godine unapređen je za savetnika 4. grupe 2. stepena Ministarstva inostranih poslova. Postaje urednik Srpskog književnog glasnika i u njemu objavljuje pripovetke „Olujaci“, „Žeđ“ i prvi deo triptiha „Jelena, žena koje nema“. Postaje načelnik političkog odeljenja Ministarstva inostranih dela 1935. godine i stanuje u hotelu Ekscelzior. Štampa pripovetke „Bajron u Sintri“, „Deca“, esej „Razgovor s Gojom“ i jedan od svojih značajnijih književnoistorijskih tekstova - „Njegoš kao tragični junak kosovske misli“. Tokom sledeće godine Srpska književna zadruga štampa drugu knjigu Andrićevih pripovedaka koja, među onima koje su objavljivane u časopisima, sadrži još i priče „Mila i Prelac“ i „Svadba“. Andrićeva diplomatska karijera ide uzlaznom linijom i on u novembru mesecu 1937. godine biva imenovan za pomoćnika ministra inostranih poslova. Te godine dobija i visoka državna odlikovanja Poljske i Francuske: Orden velikog komandira obnovljene Poljske i Orden velikog oficira Legije časti. Iako okupiran diplomatskom službom, Andrić tokom ove godine objavljuje priče „Trup“ i „Likovi“, a iste godine u Beču, prikupljajući građu o konzulskim vremenima u Travniku, u Državnom arhivu proučava izveštaje austrijskih konzula u Travniku od 1808. do 1817. godine - Paula fon Mitesera i Jakoba fon Paulića. Početkom 1938. godine pojavljuje se prva monografija o Andriću iz pera dr Nikole Mirkovića. Diplomatska karijera Ive Andrića tokom 1939. godine doživljava vrhunac: prvog aprila izdato je saopštenje da je Ivo Andrić postavljen za opunomoćenog ministra i izvanrednog poslanika Kraljevine Jugoslavije u Berlinu. Andrić stiže u Berlin 12. aprila, a 19. aprila predaje akreditive kancelaru Rajha - Adolfu Hitleru. U jesen, pošto su Nemci okupirali Poljsku i mnoge naučnike i pisce odveli u logore, Andrić interveniše kod nemačkih vlasti da se zarobljeništva spasu mnogi od njih. Političari u Beogradu, međutim, ne računaju baš uvek na svoga poslanika, i mnoge kontakte sa nemačkim vlastima održavaju mimo Andrića. Pisac i u takvim okolnostima objavljuje: pripovetka „Čaša“ i zapisi „Staze“ i „Vino“ izlaze u Srpskom književnom glasniku tokom 1940. godine. U rano proleće 1941. godine Andrić nadležnima u Beogradu nudi ostavku: „...Danas mi u prvom redu službeni a zatim i lični mnogobrojni i imperativni razlozi nalažu da zamolim da budem ove dužnosti oslobođen i što pre povučen sa sadašnjeg položaja...“ Njegov predlog nije prihvaćen i 25. marta u Beču, kao zvanični predstavnik Jugoslavije prisustvuje potpisivanju Trojnog pakta. Dan posle bombardovanja Beograda, 7. aprila, Andrić sa osobljem Poslanstva napušta Berlin. Potom odbija ponudu nemačkih vlasti da ide u bezbedniju Švajcarsku, ali bez ostalih članova Ambasade i njjihovih porodica: bira povratak u okupirani Beograd. Novembra meseca biva penzionisan, ali odbija da prima penziju. Živi povučeno u Prizrenskoj ulici, kao podstanar kod advokata Brane Milenkovića. Odbija da potpiše Apel srpskom narodu kojim se osuđuje otpor okupatoru. Piše pismo Srpskoj književnoj zadruzi da za vreme dok „narod pati i strada“ ne objavljuje njegove pripovetke. U tišini svoje iznajmljene sobe, piše prvo Travničku hroniku, a krajem 1944. godine okončava i Na Drini ćupriju. Oba romana objaviće u Beogradu nekoliko meseci po završetku rata, a koncem 1945. godine u Sarajevu izlazi i roman Gospođica. Prve posleratne godine postaje predsednik Saveza književnika Jugoslavije i potpredsednik Društva za kulturnu saradnju sa Sovjetskim Savezom i većnik III zasedanja ZAVNOBIH-a. Tokom 1946. godine živi u Beogradu i Sarajevu, postaje redovan član SANU. Te godine, među ostalim, objavljuje pripovetke „Zlostavljanje“ i „Pismo iz 1920. godine“. Sledeće godine postaje član Prezidijuma Narodne skupštine NR Bosne i Hercegovine i objavljuje „Priču o vezirovom slonu“, nekoliko tekstova o Vuku Karadžiću i Njegošu, a tokom 1948. godine prvi put će biti štampana „Priča o kmetu Simanu“. Narednih nekoliko godina vrlo aktivno bavi se javnim poslovima, drži predavanja, govori na javnim skupovima, kao član različitih delegacija putuje u Sovjetski Savez, Bugarsku, Poljsku, Francusku, Kinu. Objavljuje uglavnom kraće tekstove, odlomke pripovedaka, priče „Bife Titanik“ (1950), „Znakovi“ (1951), „Na sunčanoj strani“, „Na obali“, „Pod Grabićem“, „Zeko“ (1952), „Aska i vuk“, „Nemirna godina“, „Lica“ (1953). Godine 1954. postaje član Komunističke partije Jugoslavije. Prvi potpisuje Novosadski dogovor o srpskohrvatskom književnom jeziku. Te godini štampa u Matici srpskoj Prokletu avliju , a pripovetka „Igra“ pojavljuje se 1956. godine. Godine 1958. u šezdeset šestoj godini, Ivo Andrić se venčava sa svojom dugogodišnjom ljubavlju - Milicom Babić, kostimografom Narodnog pozorišta iz Beograda, udovicom Nenada Jovanovića. Sa ženom se seli u svoj prvi stan - u Ulici Proleterskih brigada 2a. Te godine objavljuje pripovetke „Panorama“, „U zavadi sa svetom“ i jedini predgovor koji je ikada za neku knjigu napisao: uvodni tekst za knjigu Zuke Džumhura „Nekrolog jednoj čaršiji“. „Za epsku snagu“ kojom je „oblikovao motive i sudbine iz istorije svoje zemlje“, Ivo Andrić je 1961. godine dobio Nobelovu nagradu. Besedom „O priči i pričanju“ u kojoj je izložen njegov spisateljski vjeruju, 10. decembra 1961. godine zahvalio je na priznanju. Iako su do tada njegova dela prevođena na mnoge jezike, posle dodeljivanja nagrade počinje veliko interesovanje sveta za dela pisca sa Balkana i njegovi se romani i pripovetke štampaju na preko tridest jezika. Iako odbija mnoge pozive, tih godina Andrić boravi u Švedskoj, Švajcarskoj, Grčkoj, Egiptu. Celokupni iznos Nobelove nagrade poklonio je iz dva dela bibliotečkom fondu Bosne i Hercegovine. Uz to, veoma često učestvuje u akcijama pomoći bibliotekama i daje novac u humanitarne svrhe. Godine 1963. kod Udruženih izdavača (Prosveta, Mladost, Svjetlost i Državna založba Slovenije) izlaze prva Sabrana dela Ive Andrića u deset tomova. Naredne godine boravi u Poljskoj gde u Krakovu biva promovisan za počasnog doktora Jagelonskog univerziteta. Piše veoma malo, ali se njegove knjige neprekidno preštampavaju i u zemlji i inostranstvu. U martu mesecu 1968. godine Andrićeva žena Milica umire u porodičnoj kući u Herceg Novom. Sledećih nekoliko godina Andrić nastoji da svoje društvene aktivnosti svede na najmanju moguću meru, mnogo čita i malo piše. Zdravlje ga polako izdaje i on često boravi u bolnicama i banjama na lečenju. Trinaestog marta 1975. godine svet će napustiti jedan od najvećih stvaralaca na srpskom jeziku, pisac mitotvorne snage i mudri hroničar balkanskog karakazana. MG94

Izdavač: Laguna Format: 13x20 cm Broj strana: 376 Pismo: Latinica Povez: Mek Godina izdanja: 25. februar 2021. Samo nekoliko naših autorki s kraja XIX i početka XX veka uspele su da dobiju zasluženo mesto u srpskoj književnosti. Takve su bile Isidora Sekulić i Desanka Maksimović. Druge, poput Danice Marković, Milice Janković ili Jelene J. Dimitrijević, tek danas stiču sve veći broj poklonika, dok su pravi literarni biseri pojedinih književnica, Selene Dukić ili Milice Vulović, zahvaljujući ovoj knjizi ponovo dostupni čitaocima. U knjizi Nemiri između četiri zida sabrano je dvadeset pet izuzetnih priča o najrazličitijim ženskim iskustvima i doživljajima stvarnosti. Erotska žudnja, nespokoj tela, ideje o slobodnoj ljubavi, vanbračni odnosi, neželjena trudnoća, intenzivna (samo)analiza, kao i neophodnost i nemogućnost da se izađe iz stega patrijarhalnog društva, samo su neke od tema kojima se bave autorke ovih priča. Zbog toga su one ne samo vredne sagovornice već i naše savremenice. *** Edicija „Savremenice“ je nastala u želji da se osveži ili upotpuni naše kulturno pamćenje o složenom radu značajnih Srpkinja iz XIX i s početka XX veka, kao i o istoriji privatnog života žena tog doba. Slika srpske književnosti i kulture ovog perioda postaće raznovrsnija i bogatija zahvaljujući novom tumačenju i prevrednovanju nezasluženo zaboravljenih dela. Prikaz knjige „Nemiri između četiri zida“: Otkrivanje zaboravljenih savremenica U savremenom književnom stvaralaštvu čini se da su pali rodni stereotipi, te da su i žene dobile svoje zasluženo mjesto u književnom kanonu. Jedan od dokaza toga su svjetska popularnost Elene Ferante i Done Tart, između ostalih. Pomaci se vide i u regionalnoj književnosti. Književnice poput Lane Bastašić, Rumene Bužarovske i Asje Bakić postale su važna književna imena i van prostora bivše Jugoslavije, a ohrabrujuće je i to što su Senka Marić i Ivana Bodrožić dobitnice nagrade „Meša Selimović“. Iako se može raspravljati da li je ovim jednakost potpuno osvojena, nesumnjivo je napravljen veliki pomak. Ipak, ženska borba za jednakost, kako u svakodnevnom životu, tako i u književnosti, ne počinje i ne završava danas. Iako znamo za mnoge velike pisce koji su obilježili našu književnost, malo je književnica koje danas posmatramo kao klasike. Da bi se uspjeh savremenih spisateljica stavio u potpun kontekst, mora se znati o onim ženama koje su pisale prije njih, a čiji su glasovi izgubljeni zbog njihovog pola. Zato je jednako važno otkriti ne samo kvalitetne književne savremenice, već i njihove prethodnice, koje pišu stotinama godina. Izdavačka kuća Laguna iz Srbije je napravila važan korak u tom smjeru edicijom Savremenice. U pitanju je edicija koja priređuje žanrovski raznolika djela srpskih spisateljica prve polovine dvadesetog vijeka, koja su iz ovog ili onog razloga, nepravično zaboravljena. Prva knjiga ove edicije je bila memoarska proza kraljice Natalije Obrenović „Ruža i trnje“. Potom su objavljene knjige putopisa Jelene J. Dimitrijević, romani Isidore Sekulić, Milice Janković i Julke Hlapec Đorđević, te zbornik priča Milutina A. Popovića o zatvorenicama Požarevačkog kaznenog zavoda. Svojevrsna kruna ove edicije je antologijska zbirka „Nemiri između četiri zida“. Urednica Žarka Svirčev je i autorka predgovora. U pitanju je izbor od 25 pripovjedaka ukupno trinaest autorki koje su stvarale tokom prve polovine dvadesetog vijeka. Urednica izbora upućuje da se na osnovu recepcije spisateljice u knjizi mogu podijeliti na kanonske (Isidora Sekulić i Desanka Maksimović), te autorke za koje se zna u užim krugovima i čija djela se u posljednje vrijeme popularizuju (Milica Janković, Jelena J. Dimitrijević, Anđelija Lazarević, Danica Marković, Jela Spiridonović Savić i Milka Žicina), te one koje su skoro pa potpuno zaboravljene (Milica Vulović, Selena Dukić, Smilja Đaković, Frida Filipović, Nadežda Ilić Tutunović). Posmatrana kao cjelina, knjiga je vođena jasnom uredničkom vizijom na koji način treba predstaviti i revitalizovati zastupljene autorke. Priče autorki su pisane u periodu prve polovine XX vijeka, pri čemu je hronološki prva objavljena pripovijetka Bolničarka Milice Janković, 1911. u Srpskom književnom glasniku, a posljednja pripovijetka Sa ulice Milke Žicine, 1939. u časopisu Žena danas. Jedan od osnovnih ciljeva knjige je bio predstavljanje tematske raznolikosti i raskošnosti ženskog književnog stvaralaštva. Posebna odlika jeste hrabrost u izboru tema, koje nerijetko ruše društvene tabue. Možda najbolji primjer za to je pripovijetka Aneta Anđelije Lazarević u kojoj se tematizuje predbračni seks i ilegalni abortus. Tu treba dodati da je milje u kojem živi i strada autorkina junakinja ruralni i da njena tragičnost kontrastira veseloj, skoro pa karnevalskoj atmosferi s početka pripovijetke. I po izboru teme i načinu obrade, ova pripovijetka je spada među najbolje pripovijetke regionalne književnosti tog doba (1924). Drugi tematski spektri zahvataju ludilo (D. Maksimović, Ludilo srca), rat (M. Janković, Rat, Smilja Đaković, Ujak Aksentije), neželjeni brak (M. Vulović, Nemiri između četiri zida), odnos generacija (S. Dukić, Ja kao kći) i prostituciju (F. Filipović, Konfete). U izboru pripovjedaka, kao i u samom ženskom pisanju, veoma je važna pozicija margine, koja je prisutna u skoro svim pričama. Junaci i junakinje su marginalizovane ličnosti. Razlozi njihove podređene pozicije su raznoliki. U Bolničarki Milice Janković junakinja samu sebe karakteriše kao ružnu i osrednju osobu, usidjelicu. Junakinja usidjelica se javlja i u pripovijeci Gospođica Georgina Jele Spiridonović Savić. Pripovijetka Ujak Aksentije Smilje Đaković otvara prostore različitih marginalizacija, od rodne (pripovjedačica je ratna bolničarka) do klasne (siromašna djevojčica i njena majka koja umire u štali). U priči se pojavljuje ideološka tendencija ka brisanju svih vrsta razlika, prvenstveno klasnih. Naslovni lik je hristoliki junak koji se nikada ne pojavljuje, ali čitalac iz govora drugih likova saznaje o njegovom svjetonazoru koji ukida klasnu podjelu i ističe da među svim kategorijama postoje dobri i loši ljudi. Već sama pozicija žene u ratnim dešavanjima, koja je dominantna i u priči Rat Milice Janković, sama po sebi spada u marginu ratnog diskursa. Klasna marginalizacija je izražena u svim pričama Milke Žicine, ali i u njenom kompletnom stvaralaštvu. U Dozivu nečastivog Danice Marković problematizuje se pozicija obrazovane žene i spisateljice u palanačkoj sredini i kako takav položaj dovodi do psiholoških previranja koja dovodi do ideje o prodaji duše đavolu. Urednica time ističe da je početna priča u ovom izboru, Krug Isidore Sekulić, u neku ruku i autopoetička, jer se upravo u njoj ističe jasna dihotomija između onoga što je centralizovano i autokratsko i onoga što je sa strane, u svojevrsnoj podređenoj poziciji. Ova pripovijetka zato jasno ističe temu bunta, koja je više ili manje izražena u ostalim pripovijetkama. „Mrzim obožavanje središta, i strah me je robovanja njemu.“ Dominantan diskurs ovoga izbora je ispovjedni. On na neki način uslovljava rušenje tabua, a sam je uslovljen marginalizovanom pozicijom junaka i junakinja, ali i samih autorki. Za savremenog čitaoca, ovaj trenutak bi mogao da predstavlja određenu vrstu recepcijske barijere, pogotovo ako uporedimo sa savremenim ženskim stvaralaštvom. Priče Milice Janković i Jele Spiridonović Savić jesu dokumenti jednog vremena i načina pisanja koji se odlikovao ispovjednim sentimentalizmom koji je dalek savremenom senzibilitetu. Sa druge strane, u nekima od njih se može naći i prećutno prihvatanje patrijarhata. Strukturno su mnogo uspjelije priče Nemiri između čeitiri zida Milice Vulović i Ja kao kćerka Selene Dukić. Obje autorke izabrale postupak toka svijesti, čime predstavljaju buntovne junakinje koje osjećaju probleme u društvu u kojem žive, ali same nemaju prostor da svoj bunt iskažu, osim u svojim mislima i između svoja četiri zida. Obje se oslanjaju na esejističko-ispovjedni postupak Isidore Sekulić i u mnogo čemu ga proširuju i nadopunjuju. Junakinja Milice Vulović suočava se sa neželjenim brakom, dok junakinja Selene Dukić kroz unutrašnji monolog vodi dijalog sa svojom majkom i borbu sa patrijarhalnim normama koje kroz vaspitanje žene prenose jedna drugoj. Osim sličnosti samih priča i književna sudbina autorki je bliska, jer su obje pale u svojevrsni književni zaborav. Dok je Selena Dukić zaboravljena zbog prerane smrti, Milica Vulović je imala drugu sudbinu. Supruga Vladimira Velmar-Janković i majka Svetlane Velmar-Janković, ostala je u sjeni svoje porodice, iako u svom pripovijedanju pokazuje veliku originalnost i vještinu. Sudbina njenog djela možda i više nego ono samo govori o poziciji žene u našem tradicionalnom društvu. Uprkos svim tim preprekama, antologija „Nemiri između četiri zida“ pokazuje snažno prisustvo žena na domaćoj književnoj sceni prve polovine dvadesetog vijeka. Po svom konceptu, ona je dokaz njihovog postojanja, kao i pregled razvoja njihovog pisanja. Ono što je značajno za svakog čitaoca, bez obzira na njegov pol ili vremenski kontekst, jeste izuzetno moderna tendencija rušenja tabua i pripovijedanja iz pozicije margine. U tom pogledu, autorke zastupljene u ovom izboru jesu naše savremenice koje treba ponovo da otkrijemo. I sama knjiga kao takva, poziva nas na preispitivanje kanona i posmatranje naše književne tradicije iz jedne druge pozicije koja ne polazi iz središta već sa strane koja se često prećutkuje i previdi. MG37