Слободан Вујасиновић и Иван Матић: ОСНОВИ ХИДРОЕКОЛОГИЈЕ Тврди повез, формат А4, страна 276+ Одлично очувано

Odlicno stanje Udzbenik za drugi razred tehnickih skola Jako tanano izvalansirana teorija i prakticna primena Topla preporuka za sve koji zele da umeju i razumeju Retko Za sve srednjoskolce profesore studente ...

2006god SANU 136 strana udzbenički format nekorišćena ilustrovana Sadržaj: O mravima Mrav Morfologija mrava Značaj mrava Poreklo mrava Kasta radilica Altruizam kod mrava Mravi farmeri Robovlasništvo kod mrava Ratovi među mravima Gnezdo Mirmekofili i paraziti mrava Spisak nekih parazita u gnezdima mrava Mravi Srbije i Crne Gore Pregled istraženosti mirmekofaune Srbije i Crne Gore Učestalost pojedinih taksona u mirmekofauni Srbie u Crne Gore Diverzitet mrava Srbije i Crne Gore Najčešće vrste u Srbiji i Crnoj Gori

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! U prvoj knjizi hem. olovkom ostavljane kvacice na marginama i po koja recenica podvucena, nista strasno! Sve ostalo uredno! Retko !!! I Izdanje !!! 1959 g, Supekovo delo nije ni fizika, ni istorija, ni filozofija - ono je zapravo sve troje zajedno. Pisano je živim i tečnim stilom, naučna je materija izložena kontinuirano i svakome pristupačno, a problemi o kojima se govori prikazani su sažeto i celovito. Izdavač IKP Naprijed Zagreb, 1959. godine, 16 x 23 cm, tvrdi povez, 289 + 278 stranica Supek, Ivan, hrvatski fizičar, filozof i književnik (Zagreb, 8. IV. 1915 – Zagreb, 5. III. 2007). Studij fizike i filozofije započeo je u Zagrebu, a nastavio u Zürichu i Leipzigu, gdje je doktorirao (1940). Bio je asistent Wernera Karla Heisenberga i radio na kvantnoj teoriji polja. Pošto ga je 1941. uhitio Gestapo, pa je potom na Heisenbergovu intervenciju pušten, vratio se u Hrvatsku i djelovao u Prosvjetnom odjelu ZAVNOH-a (1943). Kao član predsjedništva Kongresa kulturnih radnika u Topuskom (1944) upozorio je na opasnost od nuklearnog oružja. Predavao je fiziku na Medicinskom fakultetu u Zagrebu (1945–46) i bio prvi profesor teorijske fizike na Prirodoslovno-matematičkom fakultetu (1947–85), gdje je osnovao školu teorijske fizike koja je fiziku u Hrvatskoj podigla na europsku razinu. Osnovao je Institut Ruđer Bošković (1950) i bio njegov prvi direktor, a zbog protivljenja nemirnodopskomu korištenju nuklearne energije za izradbu atomske bombe bio je isključen s Instituta (1958). Bio je i prvi profesor filozofije znanosti na Sveučilištu u Zagrebu, a osnovao je i Institut za filozofiju znanosti i mir (1960). Sudjelovao je u osnutku Pugwashke konferencije o znanosti i svjetskim zbivanjima. Pokrenuo je i uređivao časopis Encyclopaedia moderna. Rektor Sveučilišta u Zagrebu (1968–71), potaknuo je osnivanje Interuniverzitetskoga centra u Dubrovniku (1970). Nakon 1971. prisilno je bio isključen iz javnoga života; javnu djelatnost obnovio je 1989. Redoviti član JAZU (danas HAZU) od 1960., predsjednik (1991–97), profesor emeritus od 2000. Dobitnik je Nagrade za znanost »Ruđer Bošković« (1960) i Nagrade za životno djelo (1970). Bavio se problemima supravodljivosti i kvantne elektrodinamike, teorijom metala na niskim temperaturama, preinačio je Blochovu integralnu jednadžbu u diferencijalnu jednadžbu za električnu vodljivost na Fermijevoj plohi. Uz sveučilišne udžbenike i stručne knjige (Teorijska fizika i struktura materije, 1949; Moderna fizika i struktura materije, 1965; Nova fizika, 1965; Počela fizike: uvod u teorijsku fiziku, 1994), pisao je djela iz povijesti i filozofije znanosti (Od antičke filozofije do moderne nauke o atomima, 1946; Povijest fizike, 1980). U književnosti se javio dramama, koje je 1959. tiskao u drugom dijelu znanstvenoesejističkog izdanja Na atomskim vulkanima (Velika piramida, konačna verzija Piramida, 1971; Na atomskom otoku, konačna verzija 1974; Bijeg u svemirsku utopiju, poslije tiskana pod naslovom Let u nebo, 1970). Mnoštvo drama objavio je i 1960-ih, npr. Bajka modernog vremena (1962), kojom naznačuje političko-društvene i znanstvene igre oko izgradnje i vođenja Instituta »Ruđer Bošković«, Proces stoljeća (1962), koja prethodi pojavi istoimenoga romana, a u kojoj se usredotočio na suđenje R. Oppenheimeru, koji se protivio izradbi hidrogenske bombe, U kasarni na rubu šume (1963), Mirakul (1964), koja tematizira Hvarsku bunu pod vodstvom M. Ivanića, U predsoblju (1965), u kojoj bivši ratnici traže osobne odgovore na kominformsku osudu Jugoslavije, i Lovište (1969). Veliku pozornost izazvala je drama Heretik (1968) o M. de Dominisu, u kojoj se Supek približava metodologiji Sartreove filozofske drame, te nudi predodžbu o arhetipskom heretiku koji može biti i naš suvremenik. U povijesnoj drami Pjesnik i vladar (1980) rekonstruira sudbinu Jana Panonca. U posljednjih petnaestak godina stvaralaštva dramska je ostvarenja tiskao samo u periodici: Lutrija imperatora Augustusa (1991), Vrag je tiho naglas (1991), Gabrijel (1994), Biskup i ban (1995), Pusta, zatrovana zemlja (1996), Tais (1997). – Romaneskni prvijenac Dvoje između ratnih linija (1959; prerađeno izdanje objavljeno 1970. pod naslovom Sve počinje iznova) autobiografska je kronika o predratnim i ratnim političkim previranjima na Zagrebačkom sveučilištu. Pisao je i povijesne romane, a prema svojim ranijim dramama: Heretik (1968), Extraordinarius (1974) i Buna Janusa Pannoniusa (1992). Sva tri se bave izvorima hrvatskoga vjerskoga, političkog i državničkoga humanizma te idejama i nazorima njegovih pronositelja. Takav je donekle i političko-dokumentarni roman Krunski svjedok protiv Hebranga (1983; redigirana verzija Krunski svjedok u Hebrangovu slučaju, 1990). Sjećanja na pojedine epizode iz vlastitoga života sabrao je u romanu Otkriće u izgubljenom vremenu (1987). Zanimljiv je i satirični znanstvenofantastični roman EPR-efekt (1995), u kojem se bavi američko-ruskim sukobom što prijeti uništenjem života na planetu. Svojevrsni je misaoni vrhunac Supekova stvaranja romaneskni ciklus Hrvatska tetralogija (1995: Između ratnih linija; U prvom licu; Medvedgrad; Uzašašće), »društveno-povijesna freska« više naraštaja. Supekova esejistička i publicistička djela (Superbomba i kriza savjesti, 1962; Posljednja revolucija, 1965; Opstati usprkos, 1971; Krivovjernik na ljevici, 1980; Povijesne meditacije, 1996) također nose humanističku poruku. God. 2007. objavljena je njegova »intelektualna autobiografija« Tragom duha kroz divljinu. Ivan Supek (Zagreb, 8. travnja 1915. - Zagreb, 5. ožujka 2007.), hrvatski fizičar, filozof, pisac, borac za mir i humanist. Doktorirao je u Leipzigu pod vodstvom fizičara i nobelovca Wernera Heisenberga, s kojim je do 1943. radio na kvantnoj teoriji polja. Radom na zagrebačkom sveučilištu od 1946. podiže fiziku na europsku razinu, a 1950. vodi gradnju Instituta Ruđer Bošković kojem postaje prvi predsjednik. Ivan Supek rodio se u Zagrebu od oca Rudolfa i majke Marije, rođene Šips.[1] Nakon mature 1934. godine upisuje studij matematike, fizike i filozofije na Filozofskom fakultetu Sveučilišta u Zagrebu, te nastavlja studij u Beču, Parizu, Zurichu i Leipzigu. 1940. godine doktorira fiziku i filozofiju u Leipzigu pod vodstvom fizičara Wernera Heisenberga,[1] s kojim nastavlja rad na kvantnoj teoriji polja do 1943. godine. Kasnije se bavio istraživanjem teorije metala na niskim temperaturama te je poznat po otkriću diferencijalne jednadžbe za električnu vodljivost materijala na tim temperaturama. 1941. u Njemačkoj je uhićen od Gestapa, ali ga spašava Heisenberg pod izlikom da mu treba asistent bez kojega ne može provoditi daljnja istraživanja. Kao dosljedan antifašist pridružuje se narodnooslobodilačkom pokretu i u kolovozu 1943. odlazi na oslobođeni teritorij gdje radi u Prosvjetnom odjelu ZAVNOH-a. 1944. - u Topuskom, na kongresu kulturnih radnika, održao je zapaženi govor o znanosti, na kojem je uputio prvi javni apel protiv uporabe nuklearnog oružja a za stvaranje svjetske zajednice slobodnih i razoružanih naroda.[2] Nakon toga prekida s Partijom. 1946. - postaje profesor teorijske fizike na Sveučilištu u Zagrebu, gdje vodi grupu studenata koji fiziku u Zagrebu podižu na europsku razinu. 1948. - postaje dopisni član Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti (tada Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti).[3] 1950. - vodi gradnju Instituta Ruđer Bošković i postaje njegov prvi direktor. Godine 1958. isključen je iz Instituta zbog protivljenja planovima jugoslavenske Federalne Komisije za Nuklearnu energiju za izradu atomske bombe (predsjednik te komisije bio je Aleksandar Ranković). 1960. - osniva Institut za filozofiju znanosti i mira kao odjel HAZU. Institut je bio sjedište jugoslavenske konferencije svjetske organizacije protiv nuklearnog naoružanja Pugwash, među čijim je osnivačima, i organizacije Svijet bez bombe, čiji je također suosnivač i predsjednik.[2] 1961. - postaje redoviti član tada Odjela za matematičke, fizičke i tehničke nauke JAZU, danas Razreda za matematičke, fizičke i kemijske znanosti HAZU.[3] 1966. - inicira izdavanje tromjesečnika Encyclopedia moderna. 1969. - postao je rektorom Sveučilišta u Zagrebu.[2] 1970. - inicira osnivanje Interuniverzitetskog centra u Dubrovniku (IUC).[4] 1971. - Za Hrvatskog proljeća na popisu je nepoželjnih javnih osoba te je nakon konferencije u Karađorđevu, kada nije prihvatio zaključke CK SKJ, prisilno isključen iz javnog života na 18 godina.[5] 1976. - potpisuje Dubrovnik-Philadephia deklaraciju. Uz Supeka deklaraciju potpisuju i Ava i Linus Pauling, Philip Noel-Baker, Sophia Wadai te Aurelio Peccei.[6] Bio je kritičar procesa globalizacije i zagovornik teze o socijalnoj jednakosti te je u doba prisilne šutnje u domovini održavao predavanja na mnogim svjetskim sveučilištima (američkim, britanskim, njemačkim i francuskim).[5] Bio je predsjednik HAZU od 1991. do 1997. godine.[3] Umro je u svom stanu u Zagrebu 5. ožujka 2007. nakon duge bolesti. U spomen na Ivana Supeka, gimnazija u Zagrebu nosi njegovo ime kao X. Gimnazija `Ivan Supek` te svake godine od 5. ožujka do kraja mjeseca travnja održava proslavu Dani Ivana Supeka.[7] Književnost Supek je autor brojnih romana i drama s filozofskim, političkim i znanstveno-fantastičnim temama. Njegov roman Proces stoljeća priča je o procesu protiv poznatog američkog fizičara Roberta Oppenheimera. Popis njegovih radova može se pronaći na njegovoj stranici pri HAZU.

Drugo izdanje poznatog udzbenika teorijske fizike. Materijal koji se i danas izucava na fakultetima ali je na pristupačnijem nivou. Odstupa od klasicne podele fizike i čitalac se odmah usmerava ka atomskoj teoriji. Izdavac Školska knjiga Zagreb, 1951. Sadžaj se može videti na slikama. Knjige su jako dobro očuvane na suvom mestu u ormanu. Bez mirisa!

Zivotno delo Ivana Vladimirovica Micurina - inz. Dusan Stankovic, Beograd, 1946. godine na 51 stranu. Ivan Vladimirovic Micurin Stanje knjige je dobro, korice su malo pozutele od starosti.

Polovna knjiga, izuzetno očuvana. Autori: Dragan Karadžić, Ivan Milenković, Slobodan Milanović... Izdavač: Vojvodinašume - Petrovaradin, 2017. god. Tvrd povez, 24,5 cm. 154 str. Kunstdruk, ilustrovano Najznačajnije parazitske i saprofitske gljive u hrastovim šumama na području JP Vojvodinašume

Univerzitet u Beogradu – Rudarsko-geološki fakultet - 2019 - 389 STRANA, MEK POVEZ, 30 cm. ZADNJA KORICA DIJAGONALNO PRESAVIJENA U DONJEM LEVOM UGLU.

Naslov: Fizičkohemijski osnovi zaštite životne sredine : Stanja i procesi u životnoj sredini Autor: Dragan S. Veselinović, Ivan A. Gržetić, Šimon A. Đarmati, Dragan A. Marković Izdavač: Beograd : Fakultet za fizičku hemiju Pismo: ćirilica Br. strana: 496 ; ilustr. Format: 24 cm Povez: tvrdi Knjiga je u celosti (listovi, korice, povez) veoma lepo očuvana: listovi su potpuno čisti i ravni, nigde nema podvlačenja, obeležavanja, dopisivanja, `magarećih ušiju` i sl., i odlično su povezani međusobno i sa koricama; majušna flekica na nekoliko poslednjih listova kada se slika posmatra sa strane. biosfera

PETNIČKE SVESKE broj 54 zbornik radova Istraživačka stanica Petnica, 2002. Udžbenički format, 380 strana. Lepo očuvana, spolja malo požutela. Astronomija Evolucija dvojnih asteroida bliskih Zemlji (Čubrović Mihailo) Promene orbitalnog perioda eklipsno dvojne zvezde AK Herculis (Topolovački Vesna, Stanić Miloš, Sovtić Nemanja) Provera Lume-Bauelovog zakona preko fazne krive Meseca (Dimitrievska Aleksandra, Đorđević Katarina) Određivanje radijanta meteorskog roja sa fotografija standardnim postupkom (Dimitrievska Aleksandra, Petruševska Tanja, Ćuić Danijela) Separacija čestica u meteorskim rojevima (Marjanović Aleksandra, Đoković Nevena) Fizika Karakteristike DLA modela fraktala (Papuga Pavle) Analiza mogućnosti za modulaciju poluprovodničkog lasera (Đorđević Mladen) Elektronika Laserski komunikator (Pajović Danica, Knežević Jana, Cvetković Jovana) Senzori vlažnosti vazduha (Đakonović Biojana, Adamović Bojan) Elektronsko merenje nivoa neprovodne tečnosti kapacitivnom metodom (Đervida Dražen, Ćosić Ivan) Računarstvo YAMOS: multi-computer operativni sistem (Savić Miloš) Simulacija osvetljenja građevinskih objekata (Raca Mirko) Biologija Efekat NaCl ma klijanje semena tri vrste roda Centaurium (C. spicatum, C. tenuiflorum, C. erythraea) (Zeljić Katarina) Ispitivanje antifugalne aktivnosti petroletarskih i metanolnih ekstrakata mahovina Hypnum cupressiforme Hedw. i Pelliaendiviifolia (Dicks.) Dumort. (Jevtić Dragan) Gljive prouzrokovači truleži drveta topola (Populus spp.) (Marković Vladimir) Ispitivanje sadržaja teških metala u dominantnim vodenim makrofitama Petničkog jezera (Popović Željko) Epifitski lišaji kao bioindikatori zagađenosti vazduha u Petnici i okolini (Cvijan Nataša) Uticaj magnetnog polja na morfološke osobine i količinu ukupnog hlorofila kod graška (Pisum sativum L.) (Marković Marijana, Tadić Siniša) Biomedicina Antioksidantna svojstva alkoholnih rastvora propolisa (Čučulanović Sonja) Antimutagena svojstva soka od crne ribizle (Rubes nigrum) (Mihajlović Luka) Uticaj temperature na stepen ekstrakcije teških metala iz čaja (Lendak Dajana) Geologija Rudni minerali sliva Borinske reke (Marković Stefan) Geo-staza – turistička karta staze geoloških zanimljivosti planine Tare (Štrbački Milica, Sretenović Tijana, Marjanović Miloš) Uticaj geološke građe na formiranje hemijskog sastava Đavolje vode (Černok Ana, Ristivojević Bojan) Kvalitet vode Palićkog jezera (Simić Ivana) Hemija Sinteza, karakterizacija i umrežavanje nezasićenih poliestara (Mujačić Lidija) Optimizacija uslova sinteze epoksidnih smola (Tadić Srđan, Ivanović Milan) Uticaj ultrazvuka na taloženje ogledalnih slojeva (Nedić Anka) Poređenje kiselinsko-bazne titracije sa jodimetrijskim metodama za određivanje vitamina C (Milutinović Milena, Vulović Bojan) Uticaj sirćetne kiseline na izolovanje solanidina iz klica krompira (Miljković Maja) Antropologija Zaječarski `Sekač`: Semiološka analiza folklornih priča o ubistvima (Rajković Ivan) Arheologija Analiza antičke keramike sa lokaliteta Crkvine, Rovni (Brković Čarna) Antičko rudarstvo na Kosmaju (Celner Ksenija Senka, Tešović Ana, Mašović Mila) Rekognosciranje pećina u selu Senokos na Staroj planini (Velčev Milica, Rašić Marija, Pešić Mladen) Lingvistika Dekompovanje predikata (Žarković Olivera) Analiza strukture razlika između tekstova na ambalaži robe široke potrošnje za područja Jugoslavije, Bosne i Hercegovine i Hrvatske (Simonović Marko) Promena osnovnih brojeva dva, tri i četiri u srpskom jeziku (Soković Darko M.) Semantičko variranje leksema engleskog i srpskog jezika (Ivanović Kristina, Major Agota, Gajić Danica, Roskić Jelena, Đurić Bojana, Radivojević Branislava) Psihologija Fenomen taketa i malouma-vizualizacija pseudoreči (Dinić Bojana, Nešović Zlatka, Zečević Anđelka) Dominacija tipa geometrijske transformacije kod grupisanja geometrijskih oblika (Milovanović Biljana, Nikolić Snežana, Knežević Ivan) Preferencija položaja tri objekta na slici (Đermanović Danijela, Jovanović Monika, Marcikić Aleksandra, Vladisavljević Marko) k

PETNIČKE SVESKE broj 56 zbornik radova Istraživačka stanica Petnica, 2003. Udžbenički format, 314 strana. Lepo očuvana, spolja malo požutela. Astronomija Univerzalonost i skaliranje parametra haotičnog transporta u perturbovanim hamiltonijanskim sistemima: kinetički model i numerički tekstovi (Čubrović Mihajlo) Fizika Primena Monte Carlo i Bethe ansatz metoda u ispitivanju osobina 1D Hajzenbergovog modela magnetika (Marinković Marina) PARPER – paralelizovani simulator procesa perkolacije na kvadratnim rešetkama (Savić Miloš) Određivanje putanja naelektrisane čestice u električnom polju primenom genetičkog algoritma (2D slučaj) (Vranić Marija) Matematika Ispitivanje magičnosti grafa po čvorovima (Bajić Biljana, Stanimirović Ivan, Kovačević Tijana) Elektronika Pojačivač D klase (Pajović Danica) Biologija Komparativna analiza populacija vrste Maniola jurtina (rhopalocera, Satyridae) iz okoline Petnice i planine Goč (Tomašev Nenad) Prilog poznavanju araneofaune okoline Valjeva (Novković Biljana) Analiza karakteristika staništa okoline Petnice sa aspekta faune ptica (Radišić Dimitrije) Teški metali u tkivima žutooke Rutilus rutilus kao indikator zagađenja vode Petničkog jezera (Grujičić Draško, Purjakov Stefan, Klajić Živko) Laboratorijsko uzgajanje krpelja simulacijom prirodnih uslova (Đokić Vitomir) Biomedicina Ispitavanje uticaja svetlosti na atibakterijsko dejstvo ekstrata kantariona (Vujanić Tijana) Uticaj kalijumovih i fosfornih veštačkih đubriva na koncentraciju likopena i vitamina C u plodu paradajza (Cvetković Biljana) Geologija Poreklo voda Niške Banje (Vanić Marko) Rudni minerali gornjeg dela sliva Dobrave (Šćepanović Božidar, Marković Stefan) Oblici i savremeni procesi centralnog dela Delibatske peščare (Pruner Iva, Černok Ana) Hemija Katalitičko razlaganje vodonik-peroksida u prisustvu zeolita A izmenjenog jonima bakra (II) (Denić Marija) Uticaj upotrebe atrazina na količinu različitih oblika azota u zemljištu (Pasti Igor) Uticaj Fe 3+ jona kao katalizatora u reakciji kopolimerizacije akrilne maleinske kiseline (Trajković Miloš) Fotokataličko razlaganje fenola uz TiO2 (Santrač Darko) Sinteza i karakterizacija kompleksa bakra (II) sa semikarbazonom piridoksala (Spasojević Tijana) Antropologija Strukturalna analiza proročanstva vezano za pomračenje Sunca 1999. godine (Brković Čarna, Rajić Miroslava) Arheologija Čačak i okolina u poznoj antici (Milosavljević Monika) Rezultati analize keramike sa lokaliteta Na njive (Jošić Smiljana, Kovačević Vanja, Simić Alaksandra, Rajić Sanja) Istorija Odraz društvenih prilika na pisanje specijalizovanog časopisa u Srbiji (Simendić Marko) Lingvistika Raspored konstituentskih jedinica u jeziku dece školskog uzrasta (Vuksanović Ivana) Kolokacije u pismenim zadacima (Pejčinović Lidija) Psihologija Povezanost stilova afektivnog vezivanja i koncepta o sebi kod polaznika IS Petnica (Đoković Nevena, Lekić Teodora, Mandić Marija) Razlike u proceni horizontalne i vertikalne udaljenosti (Simović Anja, Stanojević Ivana, Stepandović Mladen) Subjektivni doživljaj umetničkih slika različitih po temi i pripadnosti slikarskom pravcu (Radanović Jelena, Šarenac Tamara) Opaženje forme u tačkastim sklopovima (Stojanović Kristina, Popov Jelena) Konotativno značenje parova pojmova (Dačić Nevena, Todorović Nevena) Povezanost socio-demografskih odlika roditelja dece prvog razreda osnovne škole izbora između predmeta veronauke i građanskog vaspitanja (Milovanović Biljana, Marcikić Aleksandra, Knežević Ivan, Gajić Danica, Major Agota, Nešović Zlatka) k

Ђурђица и Арпад Такачи/Ненад Ђапић/Ивана Штајнер-Папуга: ЗБИРКА ЗАДАТАКА ИЗ АНАЛИЗЕ 1 први део- граница, непрекидност, извод Издавач: ПРИРОДНО-МАТЕМАТИЧКИ ФАКУЛТЕТ, Нови Сад, 2000.год. Меки повез, 250 страна, латиница. Врло пристојно очувано. РЕЂЕ У ПОНУДИ.

DISKRETNA MATEMATIKA I ALGORITMI - PRIRUČNIK ZA LABORATORIJSKE VEZBE - Ana Savic - Svetlana Strbac-Savic - Ivana Stefanovic Izdavac: Visoka skola elektrotehnike i racunarstva strukovnih studija - Beograd Mek povez 127 str. Evidencija pohadjanja vezbi je ispisana i potpisana. Mestimicno ispisani neki zadaci u knjizi. knjiga ima manji feler verovatno pri povezivanju knjige.

MATEMATIKA 2 - PRIRUČNIK ZA LABORATORIJSKE VEŽBE - Ana Savic - Svetlana Strbac Savic - Ivana Stefanovic Izdavac: Visoka skola elektrotehnike i racunarstva strukovnih studija - Beograd 2017. Mek povez 139 str. Tragovi ostecenja na rubu korica knjige i rubu knjiznog bloka. Neke vezbe su ispisane i popunjena evidencija uradjenih vezbi i prisustva , gde su potpisi profesora.

Stiven Hoking - Na plećima divova Alnari, Beograd, 2006 252 str. tvrdi povez stanje: vrlo dobro Ivan Jovanović (prevod) |Naslov originala: On the shoulders of Giants / Stephen Hawking Koji to zakoni prirode vladaju nebesima? Kako se planete kreću? Šta ih drži u orbiti? Ovo su pitanja na koja ljudi već hiljadama godina pokušavaju da nađu odgovore. Da bi se do tih odgovora došlo, bili su potrebni hrabri i odvažni naučnici vizionari. U ilustrovanoj knjizi Na plećima divova susrešćete se sa petoricom takvih vizionara: Nikolom Kopernikom, Galilejom, Johanom Keplerom, Isakom Njutnom i Albertom Ajnštajnom. Ono što ovu knjigu čini zaista revolucionarnom jeste to što ona sadrži ključne odlomke iz najznačajnijih dela ovih naučnika – i pruža nam mogućnost da spoznamo um genija i steknemo uvid u njihov način razmišljanja. U ovoj knjizi čitalac će naći odlomke iz Ajnštajnovih Principa relativiteta, potom O revoluciji nebeskih sfera Nikole Kopernika, Dijalozima u vezi s dve nove nauke Galileja Galileija, Harmonije sveta od Keplera i Principiae Isaka Njutna. Ovo su dela koja su promenila tok nauke i fiziku i astronomiju iz srednjeg veka uvele u savremeno doba. Kroz njih se može pratiti evolucija nauke – od Kopernika pa do Ajnštajna. Ova knjiga je zapravo jedna priča koja potpuno opčinjava čitaoca. Kao što je teoretičar fizike Stiven Hoking u svom uvodu primetio, „Kopernik i Ajnštajn izazvali su temeljne promene u onome što mi doživljavamo kao poredak stvari. Nestalo je naše povlašćeno mesto u središtu vaseljene, nestale su večnost i sigurnost, kao i apsolutni prostor i vreme.“

PETNIČKE SVESKE broj 62 zbornik radova Istraživačka stanica Petnica, 2016. Udžbenički format, 520 strana. Lepo očuvana, spolja malo požutela. Prednja korica zacepljena pri dnu. Astronomija Određivanje osnovnih parametara otvorenog zvezdanog jata M41 II (Kološnjaji Bojan) Segregacija mase u dvokomponentnim zbijenim zvezdanim jatima (Radojević Dimitrije) Ispitivnje strukture u raspodeli Zemaljskih sudarnih kratera (Cvijović Ivana, Radaković Tamara) Kretanje apsidne linije eklipsno dvojnog sistema PV Cassiopeiae (Tomić Zoran, Jovanović Ivan) Pritisak faznog prelaza u planetama Jupiterovog tipa (Savić Kristina) Fizika Uticaj topologije mreže na razvoj kooperativnosti (Alorić Aleksandra) Dobijanje i ispitivanje osobina mikrosočiva u sloju želatina (Pajović Jelena, Jovanović Martin) Samoorganizovana kritičnost u otvorenom sistemu saobraćaja (Marković Jelena) Matematika Određivanje granica Ramzejevih brojeva metodom slučajnih grafova (Trokicić Aleksandar, Milosavljević Nikola) Hamingov kod kao savršen kod (Oklapi Erna, Numanović Sanela) Kombinatorni identiteti izvedeni Fibonačijevim i Katalanovim matricama (Stanimirović Stefan, Pantić Mladen) Elektronika Konstrukcija uređaja za psivnu izvora zvuka u ravni TDOA metodom (Razumenić Ivan) Konstrukcija ultrazvučnog sonara i testiranje negovog rada u različitim uslovima (Otašević Nikola, Bogdanović Miroslav) Merenje temperature vazduha pomoću ultrazvuka (Basić Miodrag) Merenje horizontalnog profila snage zvučnika u nelaboratorijskim uslovima (Anastasijević Ana) Računarstvo Eksploatacija buffer overflowa na x86_64 Linux platformi (Nikolić Aleksandar) CallTheTux (Čordaš Robert) Biologija Ispitivanje antimutagenog dejstva infuza od nevena, bokvice i koprive testom somatskih mutacija i rekombinacija (Milovanović Dragomir, Kiralj Arpad, Arnaut Marina) Utvrđivanje filogenetskih odnosa u porodici Rosaceae na osnovu količine kvercetina (Šviković Saša) Prilog poznavanju diverziteta biljnih zolja (Symphyta, Hymenoptera) u okolini Valjeva (Horvat Sonja) Analiza uticaja ekoloških faktora na florističku strukturu obalskih ekosistema Banje i Pocibrave (Zorić Nina) Interspecijsko predatorstvo među larvama vilinih konjica (Insecta: Odonata) na Petničkom jezeru (Baljozović Andreja) Ocena kvaliteta vode Petničkog jezera na osnovu sastava fitoplanktonske zajednice (Plavša Jovana, Đokić Jelena) Biomedicina Ispitivanje inhibicije aktivnosti butiriholinesteraze ekstraktima štavelja, medunike, kupine i vrbičice (Tomić Goran, Vaslić Jelena) Odloženi uticaj perinatalnog stresa na aktivnost acetilholinesteraze u mozgu pacova (Đorović Đorđe) Ispitivanje uloge MAPK, JAK/STAT i NF-κB u regulaciji produkcije interleukina-17 u ćelijama limfnog čvora miša stimulisanim konkanavalinom A (Tomić Goran) Uticaj propolisa i njegovih aktivnih sastojaka na rast i razmnožavanje gram-pozitivnih i gram-negativnih bakterija (Janjić Iva, Janjić Iva) Karakterizacija prirodnih izolata bakterija mlečne kiseline (Petrović Ivana) Ispitivanje inhibicije procesa lipidne peroksidacije ekstraktima kupine, ambrozije, medunike, vrbičice i štavelja (Jovanović Minja) Uticaj ultrazvuka na klijanje semena pšenice (Savić Vedrana) Uticaj miricetina i kampferola na aktivnost enzima glutation reduktaze (Martinović Vladan) Geologija Petrografske karakteristike stena padina Žeželja (Andrić Nevena, Perišić Marko) Ispitivanje osnovnih hemijskih karakteristika vode bušotine ML-1 kod Ždrela (Jacanović Ilija) Promena hemijskog sastava vode jezera Bukulja (Mladenović Marina) Hemija Ispitivanje uticaja ultrazvuka na karakteristike evolucije Briggs-Rauscher oscilatornog sistema u funkciji temperature i koncentracije IO3- jona (Milić Jovana, Kolarski Dušan) Ispitivanje superoksid dismutazne i antibakterijske aktivnosti kompleksa bacitracina sa prelaznim metalima (Prokopović Vladimir) Ispitivanje reakcije degradacije kvercetina u vodenim sredinama (Janićijević Željko, Pantelić Aleksandar) Uticaj ultrazvuka na ponašanje bakarne elektrode pri elektrohemijskom dobijanju vodonika i kiseonika (Baljozović Miloš) Dobijanje biodizela od korišćenog jestivog ulja, ispitivanje njegovih osnovnih karakteristika i uporedno ispitivanje osnovnih karakteristika smeše bio-dizela i konvecionalnog dizela u različitim odnosima (Milojević Marko) Uticaj ultrazvuka na aktivnost β-proteaze izolovane iz deterdženata (Krstić Gordana) Ispitivanje uticaja Co2+ i Ni2+ jona na elektrolitički indukovanu polimerizaciju akril-amida (Paunović Vladimir) Ispitivanje inhibitornog efekta formaldehida na koroziju gvožđa (Jeremić Rada, Slijepčević Irena) Optimizacija postupka hromatografskog odvajanja kompleksa Cu(II) sa Šifovim bazama u uslovima hromatografije na tankom sloju (TLC) (Bogojević Jelena) Antropologija Analiza proizvodnje elemenata kulturnog kapitala među valjevskim gimnazijalcima (Milić Milica) Analiza prostornog ponašanja u kafiću Gradska kafana u Bačkoj Topoli (Žugić Jasna) Arheologija Neolitska plastika sa lokaliteta Crkvine – Mali Borak (Milenković Milena) Predstave na skordističkom novcu sa šire teritorije grada Beograda (Glavonjić Stefan, Mučibabić Mihailo) Analiza kameni predmeta sa lokaliteta Crkvine u Malom Borku (Stevanović Danica) Kulturno-hronološko opredeljenje gvozdenodopskog tumula sa lokaliteta Savinac (Marković Milan, Cvijanović Saška) Tipološka i funkcionalna analiza srednjevekovnih lula sa lokaliteta Šabačka tvrđava (Filipić Tatjana, Đukić Efterpi) Srednjovekovni stakleni predmeti sa lokaliteta Šabačka tvrđava (Radišić Teodora, Moldvai Nina) Episkopska crkva na lokalitetu Brangović (Pavlović Tamara, Gajić Aleksandar) Istorija Analiza repertoara leskovačkih bioskopa 1933-1937. godine (Vukašinović Milan) Omladinska strana Gročanskih novina (Jovanović Čarna, Vukašinović Milan, Živančević Milan, Pešić Uroš) Lingvistika Karakteristike jezika četa (Miljković Vanja) Svadbena leksika na području svrljiško-zaplanjskog govornog tipa prizrensko-timočkog dijalekta (Ristić Biljana) Prilog: Leksikon svadbenik termina na području svrljiško-zaplanjskog govornog tipa prizrensko-timočkog dijalekta (Ristić Biljana) Upotreba srpskog jezika kod mađarsko-srpskih bilingvala:analiza grešaka u pismenim radovima učenika (Kovač Aniko) Načini građenja množine imenica druge deklinacije koje se proširuju infiksom -t (Košprdić Miloš) Grafičke modifikacije reči na četu i forumu (Ristić Bojana, Begović Dunja) Odlike srpskih hrematonima u funkciji reklame (Novaković Sara, Parandilović Nađa) Psihologija Uticaj međusobne udaljenosti između stubića grafikona na čitljivost stubičlastih grafikona (Nenadić Filip, Apić Ognjen) Kako vidim sebe, kako vidim tebe (Trutin Dunja, Lazić Jelena) Uticaj muzike na uspešnost rezonovanja (Pejović Jovana) Povezanost self-koncepta adolescenata i njihove procene o tome kako ih vide roditelji (Vermezović Ana, Papulić Ivana) Uticaj konteksta grupe na ocenjivanje znanja (Nikolovski Srđan) Uticaj teme i stila na procenu denotativnog značenja slika (Sučević Jelena, Duvnjak Sanja) Estetska dimenzija optičkih iluzija (Marić Tamara, Danić Bogdan) Dostupnost vizuelnih informacija i anizotropija opaženog prostora (Grahek Ivan, Žunac Stefan, Jovanović Ljubica) Uticaj konteksta na pamćenje reklama (Simić Selena, Rat Sara) Uticaj emocionalnosti i osetljivosti kože na golicljivost (Minić Marija, Milanović Dušan, Vukelić Nina) Uticaj tekstualnih markera na pamćenje sadržaja teksta (Trkulja Marija, Rujević Goran) k

Autor: Milorad Dokić Povez: tvrd Br. strana: 213 Format: 16,5x23,5 - Resursi i ekologija - - Knjiga je istraživački projekat koji opominje, ali i zastrašuje jer dokazuje da se broj zagađivača vodotoka iz dana u dan povećava uprkos postojanju brojnih zakonskih sankcija i inspekcija koje bi trebali to da sprečavaju. Braneći Vrbanju, Dokić brani sve naše rijeke - rekao je direktor Narodne biblioteke „Ivo Andrić“ iz Čelinca, koja je izdavač ove knjige, Momčilo Spasojević. Recenzent knjige prof. dr Drago Branković je naglasio da je karakter ove knjige informativan i edukativan. Prema njegovim riječima knjiga je obogaćena brojnim podacima i vrijednim fotografijama koje potvrđuju da su ljudi nesvjesni vrijednosti čiste životne sredine ugrozili život sadašnje i narednih generacija. Sliv rijeke Vrbanje prostire se na 778 kvadratnih kilometara, Vrbanja je duga 84 km, a na tom prostoru u kojem živi preko 100.000 ljudi evidentirano je čak 1.845 zagađivača. Branković kaže da je ova knjiga priča o vodi i ljudima koji treba da promijenu svoj odnos, prije svega svoju svijest, prema sveukupnom životu i autor baš u tom pravcu daje mnogobrojne ideje i analize. - Ova knjiga je izvanredna analiza stanja resursa i zagađenosti u vrbanjskom slivu. Prema njegovim riječima s jedne strane stoje mnogobrojne prirodne ljepote koji su pravi biseri prirode, a s druge zagađivači koji su crna mrlja našeg društva. Šijaković je podsjetio da je knjiga rezultat djelovanja Udruženja za zaštitu i revitalizaciju sliva rijeke Vrbanje „Vrbanjski biseri“ čiji je Dokić predsjednik - istakao je drugi recenzent knjige sociolog prof. dr Ivan Šijaković. Univerzitetski profesor Miodrag Romić, član „Vrbanjskih bisera“ rekao je da ni jedna rijeka, pa ni Vrbanja, ne pripada ljudima, nego ljudi koji žive na njenim obalama pripadaju rijeci. On je primijetio da autor knjige poziva čitaoce i ljude koji žive na obalama rijeka da proizvedu zdrav život. Autor knjige Milorad Dokić (Čelinac, 1938), kome je ovo prva knjiga, cijeli svoj radni vijek posvetio je privredi i ekologiji. Obavljao je niz istaknutih privrednih i političkih funkcija, a ovom prilikom je naglasio da je cilj knjige da informiše o aktuelnom stanju u životnoj sredini i mobiliše sve one koji su zainteresovani za opstanak na ovim prostorima da zaštite ono što im je najvrednije. - B. MAKSIMOVIĆ.

Prirodne organske materije u vodi Božo Dalmacija 6804*02-2023 - problem kvalitetnog vodosnabdevanja Božo Dalmacija,Ivana Ivančev-Tumbas autor-i izdasnje: PMF Novi Sad 2002.g ISBN 86-7031-033-36 Tvrd povez,latinica, 301.strana,ilustrovana, format: 24 cm, težina 800.grama stanje: nekorišteno - novo✔️ Sve veći zahtevi za kvalitetnom vodom uslovljavaju sve češće preispitivanje normi kvaliteta vode za piće. U želji da se bude najbolji, prihvataju se norme koje se u praksi ne mogu dostići, prvenstveno zbog (za sada) lošeg materijalnog položaja našeg društva. Svakako, da se kvalitet voda mora dovesti na nivo koji neće ugrožavati zdravlje stanovništva, ali se mora raditi i na dragim poljima kao što je informisanje javnosti. Maksimalnim mobilisanjem svih potencijala našeg društva može se postići cilj i sa manje raspoloživih sredstava. Da bi se postigao taj cilj neophodno je sticati novo znanje i iskustvo, jer u sadašnjoj ekonomskoj krizi našeg društva nemamo mogućnosti da pravimo greške u planiranju optimalnog sistema za vodosnabdevanje.

Novi Sad 2012. Tvrd povez, zaštitni omot, bogato ilustrovano, 390 strana. Napomena: na predlistu posveta; ako se to izuzme, knjiga je odlično očuvana. Prof. dr Ljiljana Merkulov „Ono što ovoj knjizi daje posebnu vrednost i čini je veoma pristupačnom za korišćenje je koncizan i objedinjen prikaz karakteristika vrste i alergijske manifestacije i bolesti koje ona prouzrokuje. Knjiga svakako opravdava nameru autora za širim pobnavanjem alergijskih biljaka kao i reakcija i bolesti koje izazivaju, što će doprineti uspešnijoj prevenciji i lečenju“ Prof. dr Dragica Vilotić „Zahvaljujući dugogodišnjim istraživanjima alergijskih biljaka, njihovim praćenjem na terenu i obradom u laboratorijama, autori su napisali knjigu značajnu ne samo za našu florističku literaturu već i za medicinsku literaturu. Zajednička želja autora je bila da na multidisciplinaran način prikažu biljke koje stvaraju alergijske probleme. Knjiga ima za cilj da upozna kako stručnu tako i širu javnost sa biljnim vrstama koje su izazivači alergijskih reakcija, a sve u cilju da se uspešno izbore sa problemom koje im alergijske biljke stvaraju” Prof. dr Ivana Binić „Autori u knjizi, pored najsavremenijih saznanja o alergijskim biljkama koje mogu izazvati polensku, nutritivnu ili kontaktnu alergiju, izlažu i mehanizme nastanka različitih alergijskih reakcija. Knjiga je bogato ilustrovana, sa detaljnim prikazom svake potencijalno alergijske biljke, njenim karakteristikama i opisima reakcija koje može izazvati. Podela na određena poglavlja će pomoći u lakšem snalaženju i identifikovanju biljaka kao mogućeg uzroka alergije. Koristeći najnoviju literaturu, veliko timsko i lično iskustvo, autori daju savremen, jednostavan i edukativan pristup alergijskim biljkama.“ Mr. sc. dr Dušica Jarić „Dobra sistematizacija i preglednost velikog broj podataka potkrepljno odličnim fotografijama čine da je knjiga pre svega praktična. Ovim delom skreće se pažnja i na one biljke koje se u praksi retko prepoznaju, a zahvaljujući širokoj primeni u kozmetici , fitoterapiji, gastronomiji i prehrambenoj industriji postale su relativno čest uzrok alergijskih reakcija“.

PETNIČKE SVESKE broj 76 zbornik radova Istraživačka stanica Petnica, 2017. Udžbenički format, 830 strana. Veoma lepo očuvana. Sa donje strane malo uprljana - zanemarljivo. Astronomija Modelovanje i analiza krive sjaja cefeide sa egzoplanetom (Savić Nikola, Obradović Božidar, Herček Filip) Simulacija nastanka polar-ring galaksija (Ristić Danilo) Numeričko ispitivanje plimskog zagrevanja Encelada (Anastasijević Ilija) DSLR fotometrija promenljive zvezde V2455 Cyg (Jevtić Sava) Uticaj atmosfere i površine planete na njenu nastanjivost (Bulaja Luka) Posmatranje i analiza krive sjaja tranzita egzoplanete (Špegar Jelena) Teorijska analiza nastanka preèage kod spiralnih galaksija usled bliskog prolaza dve galaksije (Dodović Matija) Modelovanje i analiza gravitacionih talasa pri inspiralu crne rupe unutar imitatora supermasivne crne rupe (Jevtović Luka) Fizika Uticaj dipolne interakcije na oblik Fermijeve površi (Ristić Jelena, Ilić Anastasija) Numerički model distribucije kompanija po veličini (Đorđević Emilija, Đajić Anja) Primena Markovljevih procesa na problem širenja informacija u mreama (Jakovljević Andrej) Ispitivanje efikasnosti grafena u zaštiti metala od atoma vodonika metodom molekularne dinamike (Božanić Milica, Nikolić Kristina) Lokalizacija zvuka u metamaterijalima (Kukolj Trivko) Uticaj topologije neuronske mree na sinhronizaciju neurona (Ristivojević Aleksandar) Minimizator dejstva na sferi oblika (Cupać Milan, Raonić Bogdan) Kontrola kriostata (Pavlov Dimitrije, Đukić David) Detekcija kvantne uvezanosti korišćenjem POVM merenja sa primenom u komunikacionim protokolima (Vuković Vuk, Mijović Mia) Ispitivanje dinamike kvazičestica u neravnotežnoj superprovodnosti (Vukosavljević Katarina, Burmazović Ivana) Kvantni haos u faznim prelazima (Radović Vuk) Matematika Probabilistički metod i zero-sum Ramseyevi brojevi (Silađi Eva, Šobot Branislav) O lavirintima i ugradivanju stabala u grid grafove (Jakšić Tijana, Poznanović Isidora) Primenjena fizika i elektronika Lokalizacija na osnovu markera (Mićić Dragan, Tonić Danilo) Izdvajanje vokala iz audio zapisa (Radović Srđan, Stefanović Aleksa) Modeliranje, simulacija i implementacija samobalansirajućeg robota (Parag Filip, Stefanović Milomir) Simulacija rada piezo motora i ispitivanje njegovih performansi u zavisnosti od dimenzija (Bogdanović Anđela, Brestovački Lenka) Analiza parametara upravljačkog sistema Ballbota (Sekulić Diana, Bašić Mladen) Detekcija i klasifikacija saobraćajnih znakova (Aleksić Milica, Seke Ervin) Generisanje obučavajućih slika suparničkim neuronskim mreama (Grbić Mihailo) Računarstvo Traženje duplikata u kodu analizom apstraktnih sintaksnih stabala (Bebić Nikola) Konstrukcija unapređenog sigurnosnog protokola za bežičnu mrežnu komunikaciju (Šikuljak Igor) Predikcija sekvencijalnog kretanja u 2D ravni (Tešić Aleksa) Poređenje predviđanja vodostaja reke na osnovu istorijskih podataka upotrebom neuronske mreže i skrivenog Markovljevog modela (Gavrić Milenko) Biologija Uticaj kateholamina na rast, formiranje biofilma i pokretljivost bakterijskih sojeva gastrointestinalnog trakta (Pavlović Dunja) Efekat 1,8-cineola na faktore virulencije bakterijskog soja P. aeruginosa 15442 (Nedeljković Marija) Diverzitet kolembola Nacionalnog parka Fruška gora (Sántha Kinga) Ispitivanje protektivnog dejstva ekstrakta koprive na modelu humanih hepatocita tretiranih benzo[a]pirenom i benz[a]antracenom (Šolaja Sofija, Torbica Teodora, Mitrović Lazar) Potencijal vrste Alyssum murale Waldst & Kit s. l. za hiperakumulaciju nikla na ultramafitima Maljena (Joković Nikola) Selekcija bakterije Escherichia coli za rezistenciju na ultrazvučnu sonifikaciju (Stojković Pavle) Uticaj temperature na uspostavljanje napona kod mikrobioloških gorivnih ćelija sa biokatodom (Simić Milena) Ispitivanje uticaja dibutil ftalata (DBP) na endotelne ćelije krvnih sudova na modelu humane ćelijske linije EA.hy926 (Gordić Vuk) Biomedicina Sinergističko dejstvo ekstrakta belog luka (Allium sativum) i amfotericina B na gljivu Candida Albicans (Kocić Ana) Optimizacija tretmana kurkuminom inkapsuliranim u kompleks želatina i arapske gume u odbrani melanoma B16 od UV-A zračenja (Sušić Vladana) Biološka kontrola biljnog parazita Fusarium graminearum pomoću sinergističkog odnosa Bacillus subtilis i ekstrakta Pellia endiviifolia (Banić Biljana) Ispitivanje uticaja gingerola na vijabilnost ćelijske linije mišijeg melanoma B16 (Milošević Anđela) Testing the Hepatotoxicity of Single Walled and Multi Walled Carbon Nanotubes (Gjoshevska Kristina) Geologija Mogućnost sanacije zagađenja rečne vode glinama (Vizi Aleksa, Karanović Snežana) Hidrohemijske osobine površinskih i podzemnih voda na području planine Avale (Vulović Maša) Razlike u petrografskim karakteristikama kvarclatita planine Rudnik (Ninić Anastasia) Hemijske karakteristike vode Kuršumlijske banje (Lazić Dušica) Uticaj padavina na promenu kvaliteta prirodnih voda u gornjem delu sliva reke Dragobiljice (Dmitrović Jovan) Geneza minerala arsena i gvožđa u slivu reke Ribnice (Kostić Branko, Belotić Branislav) Koncentracije olova i antimona u podzemnim i površinskim vodama reke Štire na području Zajače (Rašević Marijana) Ispitivanje efikasnosti i optimizacija procesa hemijske koagulacije za preradu komunalnih otpadnih voda (Antić Sara) Geološki razvoj centralnog dela planine Kosmaj (Ćirić Nikolina) Procena intenziteta erozije na teritoriji opštine Beočin (Tadić Elena) Hemija Sinteza i solvatohromizam diazo boja derivatizovanih iz pirazolo[1,5-a]pirimidina (Nikoletić Anamarija) Biosorpcija boje Acid orange 7 biomasom hrasta kitnjaka (Quercus Petraea L.) (Topalović Igor) Spektrofotometrijska metoda za određivanje kobalta na bazi njegove reakcije sa 4-(2-pirimidilazo)-rezorcinolom (Čižik Hana) Deponovanje nanočestica srebra na grafen i ispitivanje katalitičkog dejstva dobijenog kompozita na redukciju nitroaromata (Milosavljević Momčilo) Biosorpcija jona olova (Pb2+) iz vodenih rastvora upotrebom ljuski kikirikija kao biosorbenta (Ivković Jelena) Ispitivanje katalitičkog dejstva jona bakra(II) adsorbovanih na površini klinoptilolita na reakciju kuplovanja aril-bromida i alifatičnih diola (Mijatović Aleksa) Kinetička metoda za određivanje nanokoličina kobalta i milikoličina oksalata zasnovana na katalizi i inhibiciji reakcije oksidacije rezorcinola vodonik-peroksidom (Tomić Miona) Antropologija Šta nas odvaja od drugih: Definisanje etničkog identiteta i etničke distance na primeru Slovaka iz Stare Pazove (Kostić Katarina) Antropološka analiza tech veštičarenja na sajtu Tumblr (Čapko Isidora) Semiotička analiza epizode serije The 100 (Šamaraj Ana) Arheologija Predstave muzičkih instrumenata na freskama iz zadužbina kralja Milutina (Pantić Nevena) Dentalna analiza skeleta sa nekropole u okviru objekta 1 na lokalitetu Anine u Ćelijama (Babinjec Dušana, Maksimović Tamara) Interpretacija nekropole iz XVII–XVIII veka sa lokaliteta Anine (Andrić Nenad) Tipološko-hemijska analiza rimskih staklenih narukvica sa lokaliteta Anine u Ćelijama (Đerković Predrag) Analiza ivotinjskih kostiju iz vile sa stambenim i ekonomskim delom sa lokaliteta Anine u Ćelijama (Bogojević Maša, Brančić Anastasija) Društveno-humanističke nauke Uticaj upoznatosti sa materijalom i dužine izlaganja na estetsku procenu renesansnih i slika iz apstraktnog ekpresionizma (Majerle Mia) Istorija Crveni krst u Novom Pazaru od 1976. do 1987. godine: delatnost organizacije u socijalizmu i uticaj ideologije na rad (Antonijević Pavle) Humanitarni rad kraljice Marije Karađorđević u periodu od 1921. do 1941. godine (Bogićević Aleksandar) Udruženje nosilaca Albanske spomenice u Leskovcu 1967–1982. (Milovanović Aleksandar) Beogradski odbor Jadranske straže 1922–1941: Između elitizma i nacionalizma (Milenković Ivan) Konfiskacija i nacionalizacija imovine pod uticajem kolonizacije i potreba KPJ u Opštini Odžaci 1945–1948. (Beronja Branko) Opštinska konferencija SSRN Stara Pazova 1966–1980. (Mirosavljević Igor) Rad Saveza udruženja estradnih umetnika i izvođača Vojvodine na suzbijanju neprofesionalnosti i šunda (1973–1990) (Pajtić Alisa) Lingvistika Da li dijalekatske osobine opstaju i danas: procena i samoprocena kod govornika kosovsko-resavskog dijalekta (Milošević Mina) Uticaj objektivne produktivnosti derivacionih sufiksa na brzinu obrade imenica srpskog jezika (Terzić Milana) Psihologija Depresija u adolescenciji: Koliko znamo i kakvi su nam stavovi? (Lazić Una) Uticaj broja i glasnoće prikazivanih zvukova i veličine kontrasta između mete i pozadine na pojavu iluzije vizuelnog treperenja (Miličić Ivana, Bajić Marina) Akademsko laganje: uticaj nagrade i relacija sa akademskim self-konceptom (Devedžić Darja) Razlike u stavovima adolescenata prema rodnim ulogama u odnosu na raspodelu rodnih uloga u porodici i dominatan pol prijatelja (Osmani Dajana) PIKSNAP: Konstrukcija i validacija skale neakademske prokrastinacije (Tomić Konstantin, Mačkić Pavle) Svesno nesavesni: Ispitivanje prediktora stava adolescenata prema rizičnom seksualnom ponašanju (Damjanović Milica, Žunjić Nevena, Karaman Mina) Dizajn Ljuljaške i zastave (Seminar dizajna 2017) k

PETNIČKE SVESKE broj 75 zbornik radova Istraživačka stanica Petnica, 2016. Udžbenički format, 640 strana. Veoma lepo očuvana. Astronomija Univerzalnost I-Love-Q relacija kod belih patuljaka (Đukić Vladan) Određivanje nastanjive zone u tesno dvojnim sistemima (Stojanović Matija) Atmosferski parametri egzoplanete HD189733b (Obradović Božidar) Rotirajući haloi superfluidne tamne materije (Savić Nikola, Despotović Predrag) Fizika Ispitivanje zavisnosti brzine uljeza u granularnom sistemu pod uticajem horizontalnih vibracija od parametara sistema (Đorđević Emilija) Spontana sinhronizacija dva zvučna izvora – cevi orgulja i zvučnika (Burmazović Ivana, Vukosavljević Katarina) Ispitivanje 2D struktura magnetnih čvrstih sfera u spoljašnjem magnetnom polju metodom molekularne dinamike (Miljković Helena, Denčevski Aleksa) Merenje odnosa grananja Higsovog bozona na dva Z bozona (Ristić Jelena, Maksić Nikola) Van der Pauwov metod na uzorku sa izolovanom rupom (Božanić Milica, Nikolić Kristina) Multipleks mreža naučnih kolaboracija (Rapajić Isidora) Usporavanje svetlosti upotrebom elektromagnetno indukovane transparencije u višeslojnoj sfernoj kvantnoj tački kaskadne energetske konfiguracije (Šušnjar Marko, Petrović Katarina) Eksperimentalno ispitivanje Ajnštajnovog i Debajevog modela (Raonić Bogdan, Jakovljević Andrej) Konstrukcija optičkog sistema upotrebom genetskog algoritma (Stojiljković Ivana) Matematika NZD matrice i jaki nizovi deljivosti (Šobot Branislav) Dve topologije na skupu celih brojeva (Danilović Dalibor) O pozicionoj igri na grafovima (Tarajić Magdalena) Primenjena fizika i elektronika Izdvajanje karakterističnih obeležja lica (Parag Filip) Poređenje klasičnih klasifikacionih metoda, konvolucionih neuronskih mreža i mašina sa vektorima podrške za detekciju P300 stimulusa na primeru P300 spelera (Đokić Danilo, Stefanović Milomir) Poređenje metoda ponovnog odabiranja kod partikl filtra (Gajić Svetislav, Šoškić Pavle) Kreiranje dubinske mape korišćenjem stereo kamere (Tonić Danilo, Skakun Marko) Prepoznavanje govora pomoću žiroskopa (Mićić Dragan, Bašić Mladen) Analiza uspešnosti identifikacije govornika korišćenjem obeležja u spektralnom i vremenskom domenu (Hajdarević Barbara, Amanović Ratko) Računarstvo Razvoj točka od slučajno generisanih mnogouglova primenom genetskih algoritama (Vuković Vuk) Analiza zauzeća memorije različitih reprezentacija višeslojnog terena (Nožinić Stefan) Procena oblačnosti sa noćnih snimaka petničke all-sky kamere za snimanje meteora (Tešić Aleksa) Prepoznavanje meteora sa serije uzastopnih snimaka all-sky kamere (Gavrić Milenko) Biologija Parametri oksidativnog stresa u svetloćelijskom karcinomu bubrega (Ljubičić Jelena, Mihailović Milica) Analiza sastava i strukture segetalnih zajednica okopavina kukuruza u okolini sela Petnica (Valjevo) (Pantelić Ilija, Radovanović Vladana) Efekti etarskih ulja pelina (Artemisia absinthium) i čajnog drveta (Melaleuca alternifolia) na odabrane klinički značajne bakterijske sojeve (Nedeljković Marija, Kojić Marko, Chalabi Etir) Diverzitet briofita u okolini Valjeva (Šumanović Sanja) Uticaj askorbinske kiseline na rast sojeva Escherichia coli i Salmonella typhimurium u zavisnosti od kiselosti sredine (Joković Nikola) Biomedicina Poređenje količine melitina i fosfolipaze A2 u pčelinjem otrovu prikupljenom za vreme paše uljane repice i suncokretove paše (Mračajac Vukašin) Uticaj geraniola i citrala na inhibiciju α-amilaze (Kalaba Dragica) Geologija Da li karte geoloških hazarda uvek ukazuju na područja najveće opasnosti: primer klizišta na desnoj obali Save (Umka, Beograd) (Kovačević Katarina, Milovanović Mila) Poreklo nitratnih i amonijačnih jona vode bunara u Zemunu (Vizi Aleksa) Distribucija teških metala u zemljištu industrijskih zona Sever i Jug u Novom Sadu (Tadić Elena) Geološka građa gornjeg toka Lomničke reke (Ćirić Nikolina) Ispitivanje sadr_x0002_aja teških metala u podzemnim vodama kao mogućeg uzroka balkanske endemske nefropatije u selu Miloševac (Milovanović Ljubica) Kvalitet vode reke Lepenice duž njenog toka kroz grad Kragujevac (Biočanin Ivona) Hemija Sinteza i primena polimera na bazi 4-vinilpiridina ili alilamina kao sorbenata pri HPLC/MS analizi atrazina i terbutilazina u jabukama i paradajzu (Vuković Lazar) Analiza titelskog lesa i ispitivanje njegovih sorpcionih svojstava jonima teških metala Pb2+ i Cd2+ (Tomić Miona, Čižik Hana) Sinteza nanocevi niobijum(V)-oksida i nanocevi litijum-niobata, srebrom dopiranog niobijum(V)-oksida i ispitivanje njihovih fotokatalitičkih dejstava na kristal violetu (Milosavljević Momčilo) Ispitivanje stabilnosti kompleksa cink(II) i bakar(II) sa feofitinom a u zavisnosti od pH vrednosti (Mijatović Aleksa) Antropologija Projektno finansiranje u civilnom sektoru: analiza feminističke nevladine organizacije u kontekstu postsocijalizma (Pavlović Tamara) Šta su kupovali drugovi i drugarice, a šta danas kupuju gospoda i gospođe: antropološka analiza narativa o robi u socijalizmu u postsocijalizmu (Marković Teodora) Arheologija Uticaji na ikonografiju predstava scena Velikih praznika na ikonostasu crkve Uspenja Presvete Bogorodice u Petnici (Radosavljević Aleksandar) Određivanje tragova upotrebe na replikama vinčanskih tesli tokom eksperimenta u posebnim uslovima (Dobrosavljević Ana) Analiza zooarheološkog materijala iz objekata 5 i 6 na lokalitetu Jerinin grad-Brangović (Milutinović Lora, Pantić Nevena) Detekcija tragova upotrebe na neolitskim strugačima pomoću optičkih instrumenata srednjeg uvećanja (Grujić Danica) Istorija Pisanje kragujevačkog lista Lid o dešavanjima na Kosovu i Metohiji u periodu od 1997. do 2000. godine (Riznić Jelena) Turističko preduzeće „Putnik” Zaječar (1952-1963) (Stanković Jana) Delatnost Biroa za posredovanje rada u Kraljevu 1952–1960 (Radovanović Isidora) Između srpstva i jugoslovenstva: Odbor gospođa „Kneginja Ljubica” 1918–1941 (Ristić Tamara) Rad Kotarskog suda u Staroj Pazovi od 1941. do 1944. (Mirosavljević Igor) Lingvistika Efekat primovanja slogom u kognitivnoj obradi reči pri čitanju na primeru kosovsko-resavskog dijalekta (Milošević Mina) Psiholingvistički pristup figurativnom i bukvalnom značenju globalnih idioma kod izvornih govornika srpskog jezika (Radičević Luka) Psihologija Povezanost vršnjačke afektivne vezanosti i motivacije za igranje video igara (Marić Anastasija) Uticaj boje i pokreta na brzinu vizuelne pretrage (Radović Sara, Milojčić Jelica) Uticaj težine zadatka i valence fidbeka na motivaciju za nastavak rada i procene zanimljivosti zadatka (Ilić Lenka, Anđelić Sara, Mrkobrada Anja) Da li je uviđanje pravilnosti u slučajnim nizovima povezano sa tendencijom da se nejasan stimulus opaža kao relevantan? (Kolarević Vuk) Dizajn Medijske reprezentacije šume kroz čulni svet (Seminar dizajna 2016) k

PETNIČKE SVESKE broj 77 zbornik radova Istraživačka stanica Petnica, 2018. Udžbenički format, 810 strana. Veoma lepo očuvana. Astronomija Mogući scenario nastanka Velikog južnog toka u galaksiji M31 (Dodović Matija, Despotović Predrag) Analiza stabilnosti rotirajućih haloa ultra-lake aksionske tamne materije (Savić Nikola, Jevtović Luka) Određivanje parametara globularnog jata M92 pomoću funkcije luminoznosti (Dakić Vinka) Orbitalna dinamika tela pod dejstvom vremenski-periodičnih perturbacija (Stepanović Milica, Ćeranić Ana-Marija) Uticaj smera rotacije spiralnih galaksija pri sudaru na formiranje elipične galaksije (Vrhovac Katarina) Ispitivanje verovatnoće nastanka polar-ring galaksija kao posledice malog sudara analizom podataka projekta Illustris (Ristić Danilo) Mapiranje elektronske temperature i elektronske koncentracije centra Orion magline upotrebom spektroskopije integralnog polja (Bulaja Luka) Fizika Simuliranje kretanja grupa pešaka pod usmerenjem vođe (Vasović Zlatan, Stošić Maja) In silico poređenje efekata različitih nanočestica u Ožeovoj radioterapiji (Prokić Dunja, Krstić Marija) Evolucija populacije koja igra kooperativne igre (Urošević Milica, Zdravković Nina) Analiza i razvoj modela konačnih dipolnih heliksa (Petreski Nikola, Radojević Mihajlo) Ispitivanje osobina spin-ice materijala (Jakovljević Andrej, Raonić Bogdan) Fenomen kreiranja konusnog oblika na vrhu zaleđenih kapljica rastvora alkohola (Miljković Sofija) Ispitivanje Vajsenbergovog efekta u njutnovskim fluidima (Jakovljević Nina, Bukorović Stefan) Optimizacija dizajna solarnih ćelija (Dimitrijević Jovan) Matematika Periodične orbite i Štefan-konstruktibilnost (Gavrić Tanja, Marković Dragan) Verovatnoća pogotka pri pogrešnoj primeni teoreme (Petrović Ana, Maksimović Milica) Primenjena fizika i elektronika Klasifikacija raka analizom mikronizova (Sekulić Diana, Aleksić Tijana) Praćenje šake korišćenjem dubinske kamere (Radović Srđan, Njaradi Valentina) 3D skener (Račić Aleksa, Stefanović Aleksa) Regulacija proizvodnje vetrogeneratora u sopstvenoj mreži (Marinković Jelena, Mićić Milena) Detekcija govornog signala očitavanjem vibracija staklene površine (Miković Andriana, Čejić Ivan) Protočna FPGA arhitektura za filtriranje slike linearnim i adaptivnim medijanskim filtrom (Grbić Mihailo, Parag Filip) Simulacija i poređenje modela automobila u zavisnosti od tipa simuliranih guma (Bogdanović Anđela, Polić Marko) Računarstvo Ekstrakcija melodije iz polifonih zvučnih izvora (Milanović Nemanja) Poređenje strategija za igru jamb (Stanković Matija) Poređenje tačnosti metoda K-najbližih komšija i neuronske mreže na prepoznavanje cifara (Lunić Vladimir) Biologija Ispitivanje toksičnosti i teratogenosti metilparabena i natrijum-benzoata na modelu zebrice (Danio rerio) (Stefanović Marija) Procena ekološkog potencijala akumulacije Pocibrava na osnovu LHS protokola i faune dna (Graovac Ana, Petrović Kristina) Fauna familije Sarcophagidae (Insecta: Diptera) okoline sela Petnica (Valjevo) (Vujić Mihajlo) Komparativna analiza ishrane kukuvije (Tyto alba) u okolini Čačka i Vršca (Stevović Tamara, Đokić Bojana) Gljive Fomes fomentarius i Trametes versicolor kao producenti ligninolitičkih enzima u toku čvrste kultivacije na ječmenoj slami (Savić Teodora) Uticaj hroničnog tretmana niskim dozama bisfenola a (BPA) na endotelne ćelije krvnih sudova na modelu humane ćelijske linije EA.hy926 (Gordić Vuk) Utvrđivanje toksičnosti i genotoksičnosti efluenta sa deponije grada Valjeva i ispitivanje potencijala za primenu biljnog otpada u prečišćavanju otpadnih voda (Tubić Simonida, Krstić Lazar) Biomedicina Uticaj nespavanja na fiziološke, emotivne i kognitivne sposobnosti polaznika IS Petnica (Jojić Natalija, Damnjanović Milica) Uticaj timola na membransku permeabilnost i antibiotsku osetljivost E. coli (Barić Marko) Uticaj zagađenja opušcima cigareta na populacije bakterija u zemljištu (Đukić Marija) Uticaj diltiazema i nifedipina na embriogenezu, srčani rad i aktivnost SOD kod zebrica (Danio rerio) (Jokić Aleksandar) Implementacija i optimizacija modela bakterijske konjugacije zasnovanog na ćelijskom automatu – TALOS (Velimirov Luka, Banjanin Sofija) Uticaj inhibicije Rag GTPaza gliciretinskom kiselinom na mTORC1 u MG ćelijskoj liniji humanog osteosarkoma i CRL2066 ćelijskoj liniji tumora pluća (Petrović Anđela) Geologija Prisustvo arsena u vodnim objektima na širem području grada Zrenjanina i njegovo uklanjanje metodom sorpcije nanočesticama magnetita (Antić Sara) Uticaj Petničkog jezera na promenu kvaliteta vode potoka Pocibrava (Vulović Maša, Lazić Dušica) Kvalitet vode kanala Dunav-Tisa-Dunav na području opštine Odžaci (Držajić Nađa) Kvalitet vode reke Dunav i podzemnih voda na teritoriji grada Novog Sada (Jovanović Pavle) Analiza promene kvaliteta vode reke Gradac kao prirodnog dobra od lokalnog značaja (Marković Uroš, Vizi Aleksa) Strukturno-tektonska analiza područja u slivu Bukovske reke (Belotić Branislav) Hemija Primena kopolimera divinilbenzena i 2-akrilamido-2-metil-1-propansulfonske kiseline kao kiselog katalizatora u reakciji zaštite alkohola THP-om (Čubraković Damjan) Sinteza termosenzitivnih hidrogelova na bazi poli(N-izopropilakrilamida), inkapsulacija i praćenje kontrolisanog otpuštanja paracetamola (Arsenijević Dunja) Sinteza i modifikovanje površinskog naelektrisanja nanočestica TiO2 i ispitivanje njihovog dejstva na fotokatalitičku degradaciju katjonskih i anjonskih boja (Koldžić Filip) Nove diazo boje na bazi barbiturne kiseline: sinteza i solvatohromizam (Topalović Igor) Voltametrijska metoda za određivanje kvercetina pomoću elektrode modifikovane provodljivim PANI polimerom (Baljak Jovan) Sinteza p-ksilena iz 2,5-dimetilfurana i akrilne kiseline pomoću Luisovih kiselina (Kujučev Petar) Ispitivanje migracije plastifikatora bis(2-etilheksil)-adipata iz polivinilhloridne (PVC) folije u sireve (Dinić Jovana) Dobijanje sorbenata sa potencijalnom primenom u ekstrakciji diosgenina pomoću čvrste faze (Ugrinov Stefan) Antropologija Pioniri posle Tita: identifikovanje kao emancipatorni otpor kod mladih „Jugoslovena” (Lazarević Mateja) Zajednièko „naše”, različiti „mi”: Etnička identifikacija pripadnica srpske zajednice u posleratnoj Baranji (Dvornić Sara) Konstrukcija ideje pozera u metal zajednici u Beogradu (Brašanac Marija) Arheologija Antropološka analiza četiri skeleta sa nekropole u okviru srednjovekovnog manastira Slavkovica (Krstić Jovana, Maksimović Tamara, Pantić Nevena) Ikonografska analiza predstava pauna na rimskom novcu (Antić Todor, Stevanović Mateja) Eksperimentalno ispitivanje tragova upotrebe na koštanim šilima (Pavlović Nemanja, Stojanović Anastasija) Geofizička istraživanja u okviru porte crkve Uspenja Presvete Bogorodice u Petnici (Brkić Maša, Milosavljević Sanja, Nikolić Jovan) Mogućnosti primene kombinovanih tehnika na primeru keramičkih lonaca sa lokalieta Jerinin grad u Brangoviću (Bogojević Maša, Brančić Anastasija) Društveno-humanističke nauke Autovanje kao obred prelaza – lični izveštaji mladih osoba sa iskustvom autovanja (Fraisner Maria Sara) Šta nam deca govore: zadirkivanje u školi iz ugla učenika i učenica prvog razreda osnovne škole (Groydanovski Nevena) Identiteti u prostoru: Projekat „Skopje 2014” i osećanje nacionalne pripadnosti mladih Makedonaca (Arsić Relja) Istorija Radničko samoupravljanje u Valjevskoj pivari 1950–1971. (Ignjatović Pavle) Slika SSSR-a u propagandi zaraćenih strana na prostoru podgoričkog sreza 1941–1945. (Vukčević Marko) Uloga privrednih komora u posleratnom privređivanju leskovačkog sreza 1945-1962. (Milenković Milan) Javno zdravlje i stanje u zdravstvu na teritoriji somborskog sreza u periodu 1944–1961. godine (Beronja Branko) Lingvistika Automatizovana identifikacija prefiksa na imenicama srpskog jezika zasnovana na pravilima (Ivanović Stefan, Jevtić Kosta) Spontano usvajanje srpskog jezika kod izvornih govornika španskog (Petković Đurđa) Konceptualizacija somatizmima u frazeologizmima srpskog jezika – primer glave i nekih njenih delova (Barać Sara) Mačka ili komšinica – ko je sedeo na kauču? Prilog proučavanju parsiranja relativnih klauza u srpskom jeziku (Rajković Milica) Psihologija Uticaj povezanosti značenja višeznaćnih reči na njihovo pamćenje (Manojlović Milica) Adolescentsko shvatanje onlajn prijateljstava i povezanost vršnjačke afektivne vezanosti sa motivima za njihovo formiranje (Osmani Dajana) Uticaj indukovane anksioznosti na efikasnost radne memorije i organske funkcije (Damnjanović Milica, Jojić Natalija) Povezanost emocionalne regulacije i negativnih emocija sa zadacima moralnog odlučivanja (Micić Mihajlo) Kako se piše ironija: uloga valence emotikona i emodžija u proceni ironičnosti i jasnoće poruke (Jovičić Luka) Uticaj vizuelne perspektive posmatrača na indukovanje lažnih sećanja (Lazić Una, Miličić Ivana) Uticaj karakteristika ženskog govora na procenu privlačnosti (Despotović Anja) Dizajn Knjiga-objekat (Seminar dizajna 2018) k

Dobro očuvano sem naslovne strane gde je iscepljen ćošak gde je verovatno bio neki pečat pa je sa njim otišao i delić teksta sa prve Božidar Stojanović Beograd Ne piše godina izdanja Deluje da je iz pedesetih ili šezdesetih Interesantan citat na koricama Nikola Tesla (Smiljan, 10. jul 1856 — Njujork, 7. januar 1943) bio je srpski i američki[1][2][3] pronalazač, inženjer elektrotehnike i mašinstva i futurista, najpoznatiji po svom doprinosu u projektovanju modernog sistema napajanja naizmeničnom strujom. Nikola Tesla Tesla circa 1890.jpeg Nikola Tesla u 37. godini (1893); fotografija Napoleona Seronija Datum rođenja 10. jul 1856. Mesto rođenja Smiljan Austrijsko carstvo Datum smrti 7. januar 1943. (86 god.) Mesto smrti Njujork Sjedinjene Američke Države SAD Religija pravoslavni hrišćanin Polje fizika Škola Gimnazija Karlovac, Tehnički univerzitet u Gracu Roditelji Milutin Tesla Georgina Tesla Poznat po naizmenična struja, asinhrona mašina, magnetno polje, mreža preko bežičnih sistema prenosa, radiotehnika Nagrade Edison Medal (AIEE, 1916), Elliott Cresson Gold Medal (1893), John Scott Medal (1934) TCH Rad Bileho Lva 1 tridy (pre1990) BAR.svg Orden belog lava SRB Orden Belog Orla BAR.svg Orden belog orla Ord.St.Sava-ribbon.jpg Orden Svetog Save ME Order of Danilo I Knight Grand Cross BAR.svg Orden knjaza Danila I Ordre de la Couronne de Yougoslavie (Royaume).png Orden Jugoslovenske krune Potpis TeslaSignature.svg Najznačajniji Teslini pronalasci su polifazni sistem, obrtno magnetsko polje, asinhroni motor, sinhroni motor i Teslin transformator. Takođe, otkrio je jedan od načina za generisanje visokofrekventne struje, dao je značajan doprinos u prenosu i modulaciji radio-signala, a ostali su zapaženi i njegovi radovi u oblasti rendgenskih zraka. Njegov sistem naizmeničnih struja je omogućio znatno lakši i efikasniji prenos električne energije na daljinu. Bio je ključni čovek u izgradnji prve hidrocentrale na Nijagarinim vodopadima. Preminuo je u svojoj 87. godini, siromašan i zaboravljen. Jedini je Srbin po kome je nazvana jedna međunarodna jedinica mere, jedinica mere za gustinu magnetnog fluksa ili jačinu magnetnog polja — tesla. Nikola Tesla je autor više od 700 patenata, registrovanih u 25 zemalja, od čega u oblasti elektrotehnike 112.[4][5] Biografija Detinjstvo, mladost i porodica Parohijska Crkva Sv. Petra i Pavla i kuća, dom Teslinih u Smiljanu. U pozadini se vidi brdo Bogdanić, ispod kojeg izvire potok Vaganac, koji je proticao ispod same kuće i crkve. Iznad kuće je seosko groblje na kome se nalazi masovna grobnica iz vremena Nezavisne Države Hrvatske.[6] Fotografija iz 1905. Krštenica Nikola je rođen 28. juna 1856. godine po starom, odnosno 10. jula po novom kalendaru u Smiljanu u Lici, kao četvrto dete od petoro dece Milutina, srpskog pravoslavnog sveštenika, i majke Georgine, u Vojnoj krajini Austrijskog carstva nedaleko od granice sa Osmanskim carstvom. Kršten je u srpskoj pravoslavnoj Crkvi Sv. Petra i Pavla u Smiljanu. Ime Nikola je dobio po jednom i drugom dedi. Dete je bilo bolešljivo i slabo pa su krštenje zakazali mimo običaja, sutradan, bojeći se da neće preživeti. Krštenje deteta obavio je pop Toma Oklopdžija u crkvi Svetog Petra i Pavla u Smiljanu, a kum je bio Milutinov prijatelj, kapetan Jovan Drenovac. U crkvenim knjigama je zapisano crkvenoslovenski da je dete dobilo ime Nikolaj, a zapravo je dobilo ime po jednom i drugom dedi Nikola. Nikolin otac je bio nadareni pisac i poeta koji je posedovao bogatu biblioteku u kojoj je i Nikola provodio svoje detinjstvo čitajući i učeći strane jezike.[7] Po jednom verovanju, Tesle vode poreklo od Draganića iz Banjana. Po navodima Jovana Dučića, Tesle su poreklom iz Stare Hercegovine, od plemena (Oputni) Rudinjani iz sela Pilatovaca u današnjoj nikšićkoj opštini.[8] Međutim, o Teslinom poreklu postoji i verzija da su od Komnenovića iz Banjana u Staroj Hercegovini. Po legendi koja se zadržala u Banjanima, Komnenovići su zidali crkvu prilikom čega su se posvađali sa majstorima usled čega je došlo do krvavih obračuna. Kao rezultat toga, deo Komnenovića se preselio sa Tupana u drugi kraj Banjana zbog čega su ih prozvali Čivije (ekseri) koji i danas žive u Banjanima, dok se drugi deo odselio u Liku koji je prozvan Tesla po tesli, vrsti tesarskog alata. Nikolina majka bila je vredna žena s mnogo talenata. Bila je vrlo kreativna i svojim izumima olakšavala je život na selu. Smatra se da je Nikola Tesla upravo od majke nasledio sklonost ka istraživačkom radu.[9] Teslini roditelji su, osim njega, imali sina Daneta i kćerke Angelinu i Milku, koje su bile starije od Nikole, i Maricu, najmlađe dete u porodici Tesla. Dane je poginuo pri padu s konja kad je Nikola imao pet godina i to je ostavilo veliki trag u porodici. Dane je smatran izuzetno obdarenim, dok se za Nikolu verovalo da je manje inteligentan.[10] Veruje se da je Danetova smrt osnovni razlog što otac dugo nije pristajao da mu dozvoli da pohađa tehničku školu daleko od kuće. Školovanje Prvi razred osnovne škole pohađao je u rodnom Smiljanu. Otac Milutin rukopoložen je za protu u Gospiću, te se porodica preselila u ovo mesto 1862. godine.[11] Preostala tri razreda osnovne škole i trogodišnju Nižu realnu gimnaziju završio je u Gospiću.[12] U Gospiću je Nikola prvi put skrenuo pažnju na sebe kada je jedan trgovac organizovao vatrogasnu službu. Na pokaznoj vežbi kojoj je prisustvovalo mnoštvo Gospićana, vatrogasci nisu uspeli da ispumpaju vodu iz reke Like. Stručnjaci su pokušali da otkriju razlog zašto pumpa ne vuče vodu, ali bezuspešno. Tesla, koji je tada imao sedam ili osam godina, je instiktivno rešio problem ušavši u reku i otčepivši drugi kraj creva. Zbog toga je slavljen kao heroj dana.[10][13] Teško se razboleo na kraju trećeg razreda škole 1870. godine. S jeseni je otišao u Rakovac[14] kraj Karlovca da završi još tri razreda Velike realke. Maturirao je 24. jula 1873. godine u grupi od svega sedam učenika sa vrlo dobrim uspehom jer je iz nacrtne geometrije bio dovoljan. Tada je imao 17 godina. Nakon završene mature vratio se u Gospić i već prvi dan razboleo od kolere. Bolovao je devet meseci. U tim okolnostima uspeo je da ubedi oca da mu obeća da će ga umesto na bogosloviju upisati na studije tehnike.[10] Studije Pošto je ozdravio, otac ga šalje ujaku proti Tomi Mandiću, u Tomingaj kod Gračca, da boravkom na selu i planini prikuplja snagu za napore koji ga očekuju. Na studije elektrotehnike kreće 1875. godine, dve godine nakon mature. Upisuje se u Politehničku školu u Gracu, u južnoj Štajerskoj (danas Austrija). Tada mu je bilo 19 godina. Spava veoma malo, svega četiri sata dnevno i sve slobodno vreme provodi u učenju. Ispite polaže sa najvišim ocenama. Još tada ga je zainteresovala mogućnost primene naizmenične struje. Čita sve što mu dođe pod ruku (100 tomova Volterovih spisa). Nikola je o sebi pisao: „Pročitao sam mnogo knjiga, a sa 24 godine sam mnoge znao i napamet. Posebno Geteovog Fausta.” Zabrinuti za njegovo zdravlje, profesori šalju pisma njegovom ocu u kojima ga savetuju da ispiše sina ukoliko ne želi da se ubije prekomernim radom. Nikola Tesla, 1879. sa 23 godine Nakon prve godine studija izostaje stipendija Carsko-kraljevske general-komande (kojom su pomagani siromašni učenici iz Vojne krajine). Dva puta se za stipendiju obraća slavnoj Matici srpskoj u Novom Sadu. Prvi put 14. oktobra 1876, a drugi put 1. septembra 1878. godine. Oba puta biva odbijen. U decembru 1878. godine napušta Grac i prekida sve veze sa bližnjima. Drugovi su mislili da se utopio u Muri. Odlazi u Marburg (današnji Maribor) gde dobija posao kod nekog inženjera. Odaje se kockanju. Otac ga nakon višemesečne bezuspešne potrage pronalazi i vraća kući. Otac, uzoran čovek, nije mogao da nađe opravdanje za takvo ponašanje. (Nedugo potom otac umire 30. aprila 1879. godine). Nikola je te godine jedno vreme radio u gospićkoj realnoj gimnaziji. Januara 1880. godine, odlazi u Prag da prema očevoj želji okonča studije.[15] Tamo ne može da se upiše na Karlov univerzitet jer u srednjoj školi nije učio grčki. Najverovatnije je slušao predavanja iz fizike i elektrotehnike. Živeo je na adresi Ve Smečkah 13, gde je 2011. godine postavljena memorijalna tabla.[16][17] Većinu vremena provodio je bibliotekama u Klementinumu i narodnoj kavarni u Vodičkovoj ulici. Naredne godine, svestan da njegovi bližnji podnose ogromnu žrtvu zbog njega, rešava da ih oslobodi tog tereta i napušta studije.[13][15] Tesla je naveo u svojoj autobiografiji kako je živo i plastično doživljavao momente inspiracije. Od ranih dana je imao sposobnost da u mislima stvori preciznu sliku pronalaska pre nego što ga napravi. Ova pojava se u psihologiji naziva „Vizuelno razmišljanje”.[18] Teslino prvo zaposlenje Godine 1881, se seli u Budimpeštu gde se zapošljava u telegrafskoj kompaniji pod nazivom „Američka Telefonska Kompanija”. Tesla je pri otvaranju telefonske centrale 1881. godine postao glavni telefonijski tehničar u kompaniji. Tu je izmislio uređaj koji je, prema nekima, telefonski pojačavač, dok je prema drugima prvi zvučnik. U Budimpeštanskom parku se Tesli javila ideja o rešenju problema motora na naizmeničnu struju bez komutatora, dok je šetao sa prijateljem i recitovao Geteovog „Fausta”, a onda iznenada počeo štapom po pesku da crta linije sila obrtnog magnetskog polja. Za dva naredna meseca je razradio skice mnogih tipova motora i modifikacija koje će pet godina kasnije patentirati u Americi.[13] Zaposlenje u Parizu i posao u Strazburu U Pariz se seli 1882. godine gde radi kao inženjer za Edisonovu kompaniju na poslovima unapređenja električne opreme. Godine 1883, trebalo je da kompanija u Štrazburgu (današnji Strazbur) osposobi jednosmernu centralu jer se na otvaranju očekivao nemački car lično. Tesli je dat ovaj zadatak i on je boravio u Strazburu od 14. oktobra 1883. do 24. februara 1884. godine.[13] Tesla ovde potpisuje prvi poslovni ugovor u vezi realizacije prvog indukcionog motora, tako je krajem 1883. godine u Strazburu nastao prvi indukcioni motor koji koristi princip obrtnog magnetskog polja naizmeničnih struja. Počeo je i sa razvojem raznih vrsta polifaznih sistema i uređaja sa obrtnim magnetskim poljem (za koje mu je odobren patent 1888. godine). Prelazak okeana sa preporukom Edisonu Tesla je, 6. juna 1884. godine, došao u Ameriku u Njujork sa pismom preporuke koje je dobio od prethodnog šefa Čarlsa Bečelora.[19] U preporuci je Bečelor napisao: „Ja poznajem dva velika čoveka, a vi ste jedan od njih; drugi je ovaj mladi čovek”. Edison je zaposlio Teslu u svojoj kompaniji Edisonove mašine. Tesla je ubrzo napredovao i uspešno rešavao i najkomplikovanije probleme u kompaniji. Tesli je ponuđeno da uradi potpuno reprojektovanje generatora jednosmerne struje Edisonove kompanije.[20] Razlaz sa Edisonom Spomenik Nikoli Tesli na Nijagarinim vodopadima u Kanadi Pošto je Tesla opisao prirodu dobitaka od njegove nove konstrukcije, Edison mu je ponudio 50.000$ (1,1 milion $ danas)[21] kad sve bude uspešno završeno i napravljeno. Tesla je radio blizu godinu dana na novim konstrukcijama i Edisonovoj kompaniji doneo nekoliko patenata koji su potom zaradili neverovatan profit. Kada je potom Tesla pitao Edisona o obećanih 50.000$, Edison mu je odgovorio „Tesla, vi ne razumete naš američki smisao za humor.”. i pogazio svoje obećanje.[22][23] Edison je pristao da poveća Teslinu platu za 10$ nedeljno, kao vrstu kompromisa, što znači da bi trebalo da radi 53 godine da zaradi novac koji mu je bio prvobitno obećan. Tesla je dao otkaz momentalno.[24] Edison je kao dobar biznismen zarađivao novac korišćenjem svojih jednosmernih generatora struje koji su bili veoma skupi za postavljanje i održavanje. Bilo je potrebno i po nekoliko stanica jednosmerne struje da bi se obezbedila jedna gradska četvrt, dok je Teslin generator naizmenične struje bio dovoljan za snabdevanje kompletnog grada. Uvidevši efikasnost Teslinih patenata, Edison je koristio razne načine da uveri javnost kako je ta struja opasna, hodao je po gradskim vašarima i pred medijima naizmeničnom strujom usmrćivao životinje (pse, mačke, i u jednom slučaju, slona).[25] Na njegovu ideju stvorena je i prva električna stolica. Kao odgovor tome Tesla se priključio u kolo naizmenične struje što je prouzrokovalo užarenje niti električne sijalice, i tim pobio predrasude štetnosti naizmenične struje. Srednje godine Prvi patenti iz naizmeničnih struja Godine 1886. Tesla u Njujorku osniva svoju kompaniju, Tesla električno osvetljenje i proizvodnja (Tesla Electric Light & Manufacturing).[26][5] Prvobitni osnivači se nisu složili sa Teslom oko njegovih planova za uvođenje motora na naizmeničnu struju i na kraju je ostao bez finansijera i kompanije. Tesla je potom radio u Njujorku kao običan radnik od 1886. do 1887. godine da bi se prehranio i skupio novac za svoj novi poduhvat. Prvi elektromotor na naizmeničnu struju bez četkica je uspeo da konstruiše 1887. godine, i demonstrirao ga pred „Američkim društvom elektroinženjera” (American Institute of Electrical Engineers, danas IEEE) 1888. godine. Iste godine je razvio principe svog Teslinog kalema i počeo rad sa Džordžom Vestinghausom u laboratorijama njegove firme „Vestinghaus električna i proizvodna kompanija” (Westinghouse Electric & Manufacturing Company). Vestinghaus ga je poslušao u vezi njegovih ideja o višefaznim sistemima koji bi omogućili prenos naizmenične struje na velika rastojanja. Eksperimenti sa Iks-zracima Aprila 1887. godine Tesla počinje istraživanje onoga što će kasnije biti nazvano Iks-zracima koristeći vakuumsku cev sa jednim kolenom (sličnu njegovom patentu 514170). Ovaj uređaj je drugačiji od drugih ranih cevi za Iks-zrake jer nije imao elektrodu-metu. Savremen izraz za fenomen koji je razlog ovakvog dejstva uređaja je „probojno zračenje”. Do 1892. godine je Tesla već bio upoznat sa radom Vilhelma Rendgena i njegovim pronalaskom efekata Iks-zraka. Tesla nije priznavao postojanje opasnosti od rada sa Iks-zracima, pripisujući oštećenja na koži ozonu pre nego, do tada nepoznatom zračenju: „U vezi štetnih dejstava na kožu… primećujem da su ona pogrešno tumačena… ona nisu od Rendgenovih zraka, već jedino od ozona stvorenog u kontaktu sa kožom. Azotna kiselina bi takođe mogla biti odgovorna, ali u manjoj meri”. (Tesla, Electrical Review, 30. novembar 1895.) Ovo je pogrešna ocena što se tiče katodnih cevi sa Iks-zračenjem. Tesla je kasnije primetio opekotine kod asistenta koje potiču od Iks-zraka i stoga je vršio eksperimente. Fotografisao je svoju ruku i fotografiju je poslao Rendgenu, ali nije javno objavio svoj rad i pronalaske. Ovaj deo istraživanja je propao u požaru u laboratoriji u ulici Hjuston 1895. godine. Američko državljanstvo, eksplozija raznih otkrića Teslin sistem proizvodnje naizmenične struje i prenos na velike daljine. Opisan u patentu US390721. Američko državljanstvo dobija 30. jula 1891, sa 35 godina, a tada započinje rad u svojoj novoj laboratoriji u ulici Hauston u Njujorku. Tu je prvi put prikazao fluorescentnu sijalicu koja svetli bez žica. Tako se prvi put pojavila ideja o bežičnom prenosu snage. Sa 36 godina prijavljuje prvi patent iz oblasti višefaznih struja. U nastavku istraživanja se posvećuje principima obrtnih magnetnih polja. Postaje potpredsednik Američkog instituta elektroinženjera (kasnije IEEE) u periodu od 1892. do 1894. godine. Put u Evropu, smrt majke, dolazak u Beograd Tesla 1892. godine putuje u Evropu, gde prvo drži 3. februara senzacionalno predavanje u Londonu u Britanskom institutu elektroinženjera „Eksperimenti sa naizmeničnim strujama visokog potencijala i visoke frekvencije”. Potom u Parizu 19. februara članovima društva inženjera drži isto predavanje i ostaje mesec dana pokušavajući, po drugi put, da u Parizu nađe investitore za svoj novi polifazni sistem struja. Tu ga zatiče telegram sa vešću da mu je majka na samrti. Žurno napušta Pariz da bi boravio uz svoju umiruću majku i stiže 15. aprila, par sati pre smrti. Njene poslednje reči su bile: „Stigao si Nidžo, ponose moj.” Posle njene smrti Tesla se razboleo. Proveo je tri nedelje oporavljajući se u Gospiću i selu Tomingaj kod Gračca, rodnom mestu njegove majke i manastiru Gomirje u kome je arhimandrit bio njegov ujak Nikolaj.[13] Jedini boravak Nikole Tesle u Beogradu bio je od 1. — 3. juna 1892. godine.[27][28] Došao je na poziv Đorđa Stanojevića u Beograd 1. juna.[29] Sledećeg dana je primljen u audijenciju kod kralja Aleksandra Obrenovića kojom prilikom je odlikovan ordenom Svetog Save. Potom je Tesla održao čuveni pozdravni govor u današnjoj zgradi rektorata, studentima i profesorima beogradske Velike škole. Ja sam, kao što vidite i čujete ostao Srbin i preko mora, gde se ispitivanjima bavim. To isto treba da budete i vi i da svojim znanjem i radom podižete slavu Srpstva u svetu. — početak Teslinog govora u Velikoj školi Tom prilikom Jovan Jovanović Zmaj je odrecitovao pesmu „Pozdrav Nikoli Tesli pri dolasku mu u Beograd” koju ja napisao tim povodom.[30] Teslin boravak u Beogradu je ostavio dubokog traga, međutim, iako je dobio 12. septembra priznanje engleskog udruženja inženjera i naučnika, ubrzo i počasnu titulu doktora Univerziteta Kolumbija, krajem 1892. godine nije prošao na izboru za redovnog člana Srpske kraljevske akademije. Za dopisnog člana izabran je 1894. a za redovnog 1937. godine.[31] Zlatne godine stvaralaštva Od 1893. do 1895. godine Tesla istražuje naizmenične struje visokih frekvencija. Uspeva da proizvede naizmeničnu struju napona od milion volti koristeći Teslin kalem i proučavao je površinski efekat visokih frekvencija u provodnim materijalima, bavio se sinhronizacijom električnih kola i rezonatorima, lampom sa razređenim gasom koja svetli bez žica, bežičnim prenosom električne energije i prvim prenosom radio-talasa. U Sent Luisu je 1893. godine, pred 6000 gledalaca, Tesla prikazao na atraktivan način mnoge eksperimente uključujući i prenos sličan radio komunikaciji. Obraćajući se Frenklinovom institutu u Filadelfiji i Nacionalnoj asocijaciji za električno osvetljenje on je opisao i demonstrirao svoje principe detaljno. Tesline demonstracije izazivaju veliku pažnju i pomno se prate. Svetska izložba u Čikagu Svetska izložba 1893. godine u Čikagu, Svetska Kolumbovska izložba, je bila međunarodna izložba na kojoj je po prvi put ceo salon izdvojen samo za električna dostignuća. To je bio istorijski događaj jer su Tesla i Vestinghaus predstavili posetiocima svoj sistem naizmenične struje osvetljavajući celu izložbu.[32] Prikazane su Tesline fluorescentne sijalice i sijalice sa jednim izvodom. Tesla je objasnio princip obrtnog magnetskog polja i indukcionog motora izazivajući divljenje pri demonstraciji obrtanja bakarnog jajeta i postavljanja na vrh, što je predstavljeno kao Kolumbovo jaje. To je korišćeno da se objasni i prikaže model obrtnog magnetskog polja i induktivnog motora. Priznanja, nedaće i rat struja Detaljnije: Rat struja Februara 1894. se pojavljuje prva knjiga o Tesli, „Otkrića, istraživanja i pisani radovi Nikole Tesle”. Ubrzo knjiga biva prevedena na srpski i nemački jezik. Veliki udarac za istraživanja se desio 13. marta 1895. godine kada izbija veliki požar u laboratoriji u Južnoj petoj aveniji broj 35 kojom prilikom je izgorelo oko 400 električnih motora, električni i mehanički oscilatori, transformatori, mnoge originalne konstrukcije i rukopis skoro završene knjige „Priča o 1001 indukcionom motoru”.[33] Međutim, to je bilo vreme izuzetne Tesline kreativnosti i žilavosti. Već 15. marta osniva kompaniju pod imenom „Nikola Tesla” i nastavlja rad. Kasnih 1880-ih, Tesla i Tomas Edison su postali protivnici, povodom Edisonovog pokretanja sistema distribucije električne energije na osnovu jednosmerne struje uprkos postojanja efikasnijeg, Teslinog, sistema sa naizmeničnom strujom. Kao rezultat rata struja, Tomas Edison i Džordž Vestinghaus su zamalo bankrotirali, pa je 1897. godine Tesla pocepao ugovor i oslobodio Vestinghausa obaveza plaćanja korišćenja patenata. Te 1897. godine je Tesla radio ispitivanja koja su vodila ka postavljanju osnova za istraživanja u oblasti kosmičkih zračenja. Otkriće radija i bežičnog prenosa Sijalica gori u Teslinoj ruci Kada je napunio 41 godinu, podneo je svoj prvi patent br. 645576 iz oblasti radija. Godinu dana kasnije američkoj vojsci prikazuje model radijski upravljanog broda, verujući da vojska može biti zainteresovana za radio-kontrolisana torpeda. Tada je on govorio o razvoju „umeća telematike”, vrste robotike. Radio kontrolisan brod je javno prikazan 1898. godine na električnoj izložbi u Medison Skver Gardenu.[34][35] Samo godinu dana kasnije predstavio je u Čikagu brod koji je bio sposoban i da zaroni. Ovi uređaji su imali inovativni rezonantni prijemnik i niz logičkih kola. Radio-daljinsko upravljanje ostaje novotarija sve do Drugog svetskog rata.[36] Iste godine Tesla je izmislio električni upaljač ili svećicu za benzinske motore sa unutrašnjim sagorevanjem, za šta mu je priznat patent 609250 pod nazivom „Električni upaljač za benzinske motore”. Kolorado Springs Tesla sedi u svojoj laboratoriji u Kolorado Springsu unutar svog „Uveličavajućeg prenosnika” koji proizvodi milione volti napona. Lukovi su dugi i po 7 m. (Prema Teslinim beleškama ovo je dvostruka ekspozicija) Tesla je 1899. odlučio da se preseli i nastavi istraživanja u Koloradu Springsu, gde je imao dovoljno prostora za svoje eksperimente sa visokim naponima i visokim učestanostima. Po svom dolasku je novinarima izjavio da namerava da sprovede eksperiment bežične telegrafije između Pajks Pika (vrh Stenovitih planina u Koloradu) i Pariza. Teslini eksperimenti su ubrzo postali predmet urbanih legendi. U svom dnevniku je opisao eksperimente koji se tiču jonosfere i zemaljskih talasa izazvanih transferzalnim ili longitudinalnim talasima. Tesla je u svojoj laboratoriji dokazao da je Zemlja provodnik i vršeći pražnjenja od više miliona volti proizvodio veštačke munje duge više desetina metara. Tesla je takođe proučavao atmosferski elektricitet, posmatrajući pražnjenja svojim prijemnicima. Reprodukujući njegove prijemnike i rezonantna kola mnogo godina kasnije se uvideo nepredvidivi nivo kompleksnosti (raspodeljeni helikoidni rezonator visokog faktora potiskivanja, radiofrekventno povratno kolo, kola sa grubim heterodinim efektima i regenerativnim tehnikama). Tvrdio je čak da je izmerio i postojanje stojećih talasa u Zemlji. U jednom momentu je utvrdio da je u svojoj laboratoriji zabeležio radio-signale vanzemaljskog porekla. Naučna zajednica je odbacila njegovu objavu i njegove podatke. On je tvrdio da svojim prijemnicima meri izvesne ponavljajuće signale koji su suštinski drugačiji od signala koje je primetio kao posledica oluja i zemljinog šuma. Kasnije je detaljno navodio da su signali dolazili u grupama od jednog, dva, tri i četiri klika zajedno. Tesla je kasnije proveo deo života pokušavajući da šalje signal na Mars. Tesla napušta Kolorado Springs 7. januara 1900, a laboratorija se ruši i rasprodaje za isplatu duga. Međutim, eksperimenti u Kolorado Springsu su Teslu pripremili za sledeći projekat, podizanje postrojenja za bežični prenos energije. U to vreme prijavljuje patent u oblasti rezonantnih električnih oscilatornih kola. Svetska radio stanica na Long Ajlandu Teslina kula na Long Ajlandu u saveznoj državi Njujork Tesla počinje planiranje Svetske radio-stanice — Vardenklif kule 1890. godine sa 150.000 $ (od kojih je 51% ulaže Džej Pi Morgan). Gradnja počinje 1901. godine, a januara 1902. godine ga zatiče vest da je Markoni uspeo da ostvari transatlantski prenos signala. Juna 1902. je Tesla premestio laboratoriju iz ulice Hjuston u Vardenklif. Velelepna kula Svetske radio-stanice još nije dovršena, a glavni finansijer, Morgan, se novembra povlači iz poduhvata, dok su novine to propratile natpisima Teslin Vardenklif je milionska ludorija. Godine 1906. Tesla napušta kulu i vraća se u Njujork. Ta kula je tokom Prvog svetskog rata razmontirana, pod izgovorom da može poslužiti nemačkim špijunima. Američki patentni zavod je 1904. godine poništio prethodnu odluku i dodelio Đuljelmu Markoniju patent na radio, čak je i Mihajlo Pupin stao na stranu Markonija. Od tada počinje Teslina borba za povratak radio patenta. Na svoj 50. rođendan Tesla je priredio javno predstavljanje svoje turbine bez lopatica snage 200 konjskih snaga (150 kW) sa 16.000 min−1 (obrtaja u minuti). Tokom 1910—1911. su u Votersajd elektrane u Njujorku testirane Tesline turbine snaga između 100 i 5000 konjskih snaga. Markoni 1909. godine dobija Nobelovu nagradu za otkriće radija, odnosno doprinos u razvoju bežične telegrafije što čini Teslu duboko ogorčenim. Godine 1915, Tesla podnosi tužbu protiv Markonija, tražeći sudsku zaštitu svojih prava na radio, međutim već 1916. je bankrotirao zbog velikih troškova. U tim trenucima njegov život opasno klizi ka ivici siromaštva. Ratne prilike i neprilike Pred Prvi svetski rat Tesla je tražio investitore preko okeana. Kad je počeo rat, Tesla je prestao da prima sredstva od svojih evropskih patenata. Nakon rata izneo je svoja predviđanja u vezi s posleratnim okruženjem. U članku objavljenom 20. decembra 1914. godine, Tesla je izneo mišljenje da Liga naroda nije rešenje za tadašnje probleme. Mada bez materijalnih sredstava Tesli ipak stižu priznanja. Tako 18. maja 1917. godine dobija zlatnu Edisonovu medalju za otkriće polifaznog sistema naizmeničnih struja. Te večeri je izrečena misao da kada bi jednog momenta prestali da rade svi Teslini pronalasci, industrija bi prestala da radi, tramvaji i vozovi bi stali, gradovi bi ostali u mraku, a fabrike bi bile mrtve. Istorijski obrt je upravo u tome što je Tesla dobio medalju sa imenom čoveka koji mu je bio ljuti protivnik sa svojom idejom i izgubio u toj bici, ali je Edison na kraju stekao bogatstvo, a Tesli je ostalo samo priznanje. Tesline opsesije i nevolje Tesla je počeo da jasno pokazuje simptome opsednutosti bizarnim detaljima. Pored već ranije pokazanog straha od mikroba postao je opsednut brojem tri. Često mu se dešavalo da obilazi oko bloka zgrada tri puta pre nego što bi ušao u zgradu, zahtevao je da se pored tanjira uvek postave tri platnene salvete pre svakog obroka, itd. Priroda ovog poremećaja je u to vreme bila nedovoljno poznata, tako da se mislilo da su simptomi koje je ispoljavao, bili pokazatelji delimičnog ludila. Ovo je nesumnjivo oštetilo ono što je preostalo od njegovog ugleda. Tesla u tom periodu boravi u hotelu Valdorf-Astorija, u iznajmljenom apartmanu sa odloženim plaćanjem. Zbog naplate nagomilanog duga od 20.000$, vlasnik hotela, Džordž Bolt, je preuzeo vlasništvo nad Vordenklajfom. Baš 1917. godine u vreme dok Bolt ruši kulu da bi rasprodao placeve, Tesla dobija najviše priznanje Američkog instituta električnih inženjera, Edisonovu medalju. Ironija ovog događaja je u Teslinom slučaju bila višestruka. Avgusta 1917. godine Tesla je postavio principe u vezi sa frekvencijom i nivoom snage prvog primitivnog radara. Emil Žirardo je 1934. godine radeći prvi francuski radarski sistem tvrdio da je sve radio „prema principima koje je postavio gospodin Tesla”. Pozne godine i usamljenički život Kralj Petar II u poseti Nikoli Tesli, apartman hotela Njujorker, jun 1942. (od levo Miloš Trifunović ministar, Franc Snoj ministar, Teslin sestrić Sava Kosanović ministar, a od desno Radoje Knežević ministar dvora i Ivan Šubašić ban Hrvatske banovine) Stanovao je 1927. godine Tesla na petnaestom spratu njujorškog hotela „Pensilvanija”. Živeo je on samačkim životom u sobi broj 1522 E, vodeći pažljivo naročitu brigu o svojoj ishrani.[37] Na njegov sedamdeset peti rođendan 1931. godine ga Tajm magazin stavlja na naslovnu stranu. U podnaslovu je naglašen njegov doprinos sistemima proizvodnje električne energije. Tesli je odobren poslednji patent 1928. godine u oblasti vazdušnog saobraćaja kada je predstavio prvu letelicu sa vertikalnim poletanjem i sletanjem. Tesla 1934. godine piše jugoslovenskom konzulu Jankoviću i zahvaljuje Mihajlu Pupinu na ideji da vodeće američke kompanije formiraju fond kojim bi Tesli bila obezbeđena bezbrižna starost. Tesla odbija takvu pomoć i bira da prima skromnu penziju od jugoslovenske vlade i bavi se istraživanjima u skladu sa svojim mogućnostima. Poslednje godine života proveo je hraneći golubove i živeo je uglavnom od godišnjeg honorara iz svoje domovine. U 81. godini Tesla izjavljuje da je kompletirao jedinstvenu teoriju polja. Tvrdio je da je razradio sve detalje i da će ih otkriti svetu uskoro. Teorija nikad nije objavljena, a naučna javnost je već bila ubeđena da se njegove izjave ne mogu uzimati ozbiljno. Većina danas veruje da Tesla nikad nije u celosti razradio takvu teoriju, a ono što je ostalo ima više istorijsku vrednost dok je u fizici potpuno odbačeno. Tesla je bio nominovan za orden Svetog Save prvog reda, ali pošto je imao američko državljanstvo nije ga dobio, ali je primio orden Svetog Save drugog reda. Jedno predveče 1937. tokom uobičajenog izlaska udario ga je taksi. Nikola Tesla je pao na zemlju nepomičan, a onda je ustao i vratio se u hotel. Prema nekim izvorima polomio je tri rebra, a prema drugima to su bile samo lakše povrede. Trebalo mu je šest meseci da se oporavi.[38] Godine 1939. na predlog svojih kolega iz kompanije Vestinghaus, vratio se na posao za nedeljnu platu od 125 dolara.[38] Teslina smrt i epilog Elektromehanički uređaji i principi koje je razvio Nikola Tesla: razni uređaji koji koriste obrtno magnetsko polje (1882) induktivni motor, obrtni transformatori i altenator za visoke frekvencije način za povećanje jačine električnih oscilacija polifazni sistemi sistem za prenos električne energije posredstvom naizmeničnih struja na velike razdaljine (1888) [39] Teslin transformator, njegova svetska radio stanica i drugi načini za pojačanje jačine električnih oscilacija (uključujući preneseno pražnjenje kondenzatora i Teslin oscilator) elektroterapija Teslinim strujama turbina bez lopatica bifilarni namotaj telegeodinamika Teslin efekat i Teslino elektrostatičko polje sistem bežične komunikacije (prvi korak prema pronalazku radija) i radiofrekventni oscilatori robotika i `I` logičko kolo [40] cevi za Iks-zrake koje koriste proces kočenja zračenja uređaj za jonizovane gasove uređaji za emitovanje jakih polja Uređaj za emitovanje zraka sa naelektrisanim česticama metode za obezbeđivanje ekstremno malog nivoa otpora prolasku električne struje (preteča superprovodnosti) kola za pojačanja napona uređaji za pražnjenje visokih napona sistemi za lučno osvetljenje uređaje za zaštitu od groma Teslin kompresor Teslin upaljač Tesline pumpe VTOL avion dinamička teorija gravitacije koncepti za električna vozila Tesla umire od srčanog udara sam u hotelskom apartmanu 3327 na 33. spratu Njujorker hotela 7. januara 1943. godine u 87. godini života.[41] Zvanično je zabeleženo da je umro od srčane tromboze, 7. januara 1943. godine u 22 časa i 30 minuta. I pored prodaje patenata u oblasti naizmeničnih struja, Tesla umire siromašan i u dugovima. Tim povodom, gradonačelnik Njujorka Lagvardija je rekao: „Nikola Tesla je umro. Umro je siromašan, ali je bio jedan od najkorisnijih ljudi koji su ikada živeli. Ono što je stvorio veliko je i, kako vreme prolazi, postaje još veće”. Posmrtni obred je održan 12. januara u Crkvi Svetog Jovana Bogoslova na Menhetnu u Njujorku. Posle službe telo je kremirano. Ispraćaju Teslinih posmrtnih ostataka prisustvovalo je oko 2000 ljudi, među kojima su bile i mnoge značajne ličnosti i nobelovci. Svi vodeći njujorški listovi imali su svoje izveštače. Urna sa Teslinim ostacima u Muzeju Nikole Tesle u Beogradu Na sahrani je svirao njegov prijatelj, violinista Zlatko Baloković, tada jedan od najvećih virtuoza na svetu u pratnji slovenačkog hora Slovan, i to po Teslinoj želji, prvo Šubertovu kompoziciju „Ave Marija”, a onda srpsku pesmu Tamo daleko. Ostao je zabeležen i upečatljiv oproštajni govor tadašnjeg gradonačelnika Njujorka Fjorela Henrija Lagvardije.[42] Kasnije 1943. godine Vrhovni sud SAD vratio je Tesli pravo na patent 645.576, priznajući mu prvenstvo na patent radija.[43] Ubrzo po Teslinoj smrti FBI je zatražio od Useljeničke službe oduzimanje sve pokojnikove lične stvari i dokumenata, iako je Tesla bio američki državljanin. Kasnije je Ministarstvo odbrane kontaktiralo FBI, a Teslina dokumenta proglašena vrhunskom tajnom. Sva Teslina lična imovina po nalogu Edgara Huvera i predsednikovih savetnika dobila je etiketu „veoma poverljivo” zbog prirode Teslinih otkrića i patenata. Borba rodbine za ličnu imovinu Teslina porodica i jugoslovenska ambasada su se borili sa američkim zvaničnicima za povratak dokumenata i ličnih stvari, zbog mogućeg značaja nekog od njegovih istraživanja. Konačno, njegov sestrić Sava Kosanović uspeva da dođe do dela njegovih ličnih stvari i to je sada smešteno u Muzeju Nikole Tesle u Beogradu. Njegov pepeo je prenesen u Beograd jula 1957. godine. Urna je smeštena u Muzeju Nikole Tesle gde i danas stoji. Dana 28. februara 2014. je potpisan sporazum između Srpske pravoslavne crkve, Vlade Republike Srbije i Privremenog organa Grada Beograda o prenosu posmrtnih ostataka Nikole Tesle u portu Hrama Svetog Save.[44][45] Tesline društvene aktivnosti U svojim srednjim godinama, Tesla je imao prijateljski odnos sa Markom Tvenom koji je obožavao da provodi puno vremena u Teslinoj laboratoriji. Među njegovim najbližim prijateljima je bilo i umetnika. Družio se sa urednikom Century Magazine časopisa Robertom Džonsonom koji je objavio par pesama Jovana Jovanovića Zmaja u Teslinom prevodu, dok je sa Katarinom Džonson negovao prijateljstvo.[46] U ovom periodu je Tesla bio društveno aktivan, a poznato je da je jedno vreme čitao o Vedskoj filozofiji. Nakon incidenta sa Edisonom, Tesla je ostao ogorčen na njega, i nikada nisu popravili svoje odnose. Kada je Edison već bio star, Tesla je izjavio da mu je jedna od grešaka to što nikada nije poštovao Edisonov rad, ali to je malo značilo za popravljanje njihovog skoro nepostojećeg odnosa. Čovek koji je izumeo dvadeseti vek Imao je više od 700 zaštićenih patenata i inovacija. Njegovo ime uvedeno je u Dom slavnih pronalazača Amerike. Najznačajnija nagrada u domenu električne energije zove se Nagrada Nikole Tesle, a dodeljuje je Savet Elektro inženjera — IEEE. Osam američkih država (Njujork, Nju Džerzi, Pensilvanija, Kolorado, Nevada, Minesota, Arizona i Indijana) proglasile su Teslin dan rođenja za državni praznik. Tog dana, između ostalog, na svim javnim zgradama mora se istaći državna zastava, a učitelji u svim školama jedan čas posvećuju Tesli. Govorio je mnogo jezika — srpski, engleski, nemački, italijanski, francuski, češki, mađarski, latinski i slovenački.[47] Mnogi današnji obožavaoci Tesle su skloni verovanju da je on „čovek koji je izumeo dvadeseti vek” i nazivaju ga „Prometej 20. veka”. Počasni doktorati i ordeni Najvažniji pronalasci Od 1943. Tesla se smatra pronalazačem radija, koji je predložen u patentu[50] predatom Patentnom birou SAD 20. marta 1900. Pre toga se prvenstvo u ovom pronalasku davalo Markoniju, koji je imao više poslovnog duha. Izmislio je električni asinhroni motor sa polifaznim alternatorom, sa tri faze u obliku zvezde, i sa komutatorom. Nikola Tesla je koristio jonizovane gasove za transformaciju električne energije na principima Volte, Herca i Faradeja, a po zakonima indukcije. Bio je glavni promoter tehnike prenosa električne energije naizmeničnom strujom. Godine 1889, zainteresovao se za visoke frekvencije i realizovao generator frekvencije od 15 kiloherca. Počev od 1896, eksperimentisao je sa daljinskim upravljanjem. Razvio je Teslinu bobinu, na principu Hercovog oscilatora, što je bio prvi projektovani odašiljač talasa. Time je postavio temelje teleautomatike.[51] Imao je ideju da će se jednoga dana bežičnom telegrafijom upravljati vozilima bez posade udaljenim stotinama kilometara. Načinio je dva ploveća objekta kojima se upravljalo telekomandama, od kojih je jedan mogao da roni. Njegovi patenti iz 1895. su u stvari specifikacije torpednog čamca bez posade, koji bi nosio šest torpeda dugih 4,20 m. Patenti Aktuelna lista Teslinih patenata[52] sadrži bibliografske podatke o 166 patenata iz 26 različitih zemalja na svih pet kontinenata (Argentina, Australija, Austrija, Belgija, Brazil, Ujedinjeno Kraljevstvo, Viktorija, Danska, Indija, Italija, Japan, Kanada, Kuba, Mađarska, Meksiko, Nemačka, Novi Zeland, Novi Južni Vels, Norveška, Rodezija, Rusija, Transval, Francuska, Švajcarska, Švedska i Španija). Od navedenih zemalja, Tesla je najviše patenata imao u Velikoj Britaniji i Francuskoj — po 29. Malo je iznenađujući podatak da je imao čak 24 patenta u Belgiji, dok mu je u Nemačkoj odobreno 18 patenata i u Italiji 12. U ostalim zemljama sa ove liste Tesla je imao znatno manje patenata i taj broj se kreće u rasponu od 1 do 7.[53] Donedavno se smatralo da Tesla u zemljama izvan SAD nije imao patente iz oblasti elektroenergetike, te da se njegovi prvi patenti iz 1891. godine odnose na varnični oscilator. Među patentima prijavljenim u drugim zemljama ima nekih novih, do sada nepoznatih javnosti. Međutim, tu nema većih iznenađenja, osim nekoliko manjih izuzetaka. (Kako svaki patent važi samo u državi koja je izdala taj patent, Tesla je u svakoj od zemalja gde je želeo da zaštiti neki od svojih pronalazaka morao podneti posebnu prijavu patenta, pa se njima uglavnom štite suštinski isti pronalasci.)[53] Analizom podataka utvrđeno je da je Nikola Tesla imao 116 originalnih patenata, od kojih su 109 američki i 7 britanski patenti. Sa ovih 116 patenata, Tesla je zaštitio ukupno 125 različitih pronalazaka. Takođe je utvrđeno da je Tesla imao 162 analoga ovih patenata uključujući tu i dopunske i reizdate patente, što znači da je za svoje pronalaske Tesla dobio ukupno 278 patenata u 26 zemalja sveta. Utvrđeno je da oni formiraju 107 patentnih familija, tj. grupa patenata za isti pronalazak iz različitih zemalja.[53] Zanimljivosti Nikola Tesla na naslovnoj stranici časopisa Tajm 20. jula 1931. god. (detalj Plavog portreta, autor: Vilma Ljvov-Parlagi, 1916) Pisma Nikole Tesle o Mihajlu Pupinu upućena Radoju Jankoviću, generalnom konzulu Kraljevine Jugoslavije u Njujorku (poslata 1934-1935). Nalaze se u Udruženju Adligat u Beogradu. On je planove za njegove izume čuvao u glavi, a nije ih zapisivao zbog opasnosti od krađe. U čast doprinosu nauci Nikole Tesle, na stogodišnjici njegovog rođenja 27. juna 1956. godine u Minhenu, Međunarodna Elektrotehnička Komisija, odlučila je da uvede jedinicu Tesla (T) za magnetnu indukciju. (T=Wb/m² ili T=N/(m×A))[54][55] U svetu filma postoji nagrada koja je nazvana po Nikoli Tesli — zvanični naziv: Nicola Tesla Award in Recognition for Visionary Achievements in the World of Digital Technology and Sound. Nagrada se dodeljuje ljudima koji su postigli izuzetne rezultate u polju filmske tehnike. Do sada su je primili: 2005. — Džeri Luis, 2004. — reditelj Džejms Kameron, 2003. — reditelj Džordž Lukas, Sten Vinston… Odlukom Vlade Srbije iz avgusta 2010. godine, dan rođenja Nikole Tesle 10. jul proglašen je Danom nauke u Srbiji.[56] U Beogradu postoji elektrotehnički institut „Nikola Tesla”, osnovan 1936. godine. Univerzitetska biblioteka Univerziteta u Nišu nosi naziv Nikola Tesla. Elektrotehničke škole u Beogradu, Nišu, Zrenjaninu, i Elektrotehnička i građevinska škola u Jagodini nose ime „Nikola Tesla”.[57][58][59][60] Dve termocentrale u Srbiji su nazvane „Nikola Tesla A” i „Nikola Tesla B” u čast Tesle Aerodrom u Beogradu se zove Aerodrom Nikola Tesla.[61] Akceleratorska instalacija u Institutu za nuklearne nauke Vinča nosi naziv „Tesla”. Tokom postojanja Republike Srpske Krajine je univerzitet u Kninu nosio naziv Univerzitet „Nikola Tesla”.[62] Šesta lička divizija NOVJ u čijem sastavu su bili uglavnom Srbi iz Like, je ukazom Vrhovnog štaba NOVJ od 19. marta 1944, za postignute uspehe proglašena proleterskom i dobila naziv Šesta lička proleterska divizija „Nikola Tesla”. Arhivska građa iz Tesline zaostavštine, iz Muzeja Nikole Tesle, je na osnovu odluke generalnog direktora Uneska, Koićira Macure, 16. oktobra 2003. godine upisana u registar Uneska Pamćenje sveta. Američki hard rok bend Tesla je nazvan po našem naučniku kao izraz zahvalnosti što im je omogućio struju, bez koje ne bi postojale ni električne gitare.[63] Godine 1975, njegovo ime uvedeno je u Dom slavnih pronalazača Amerike. 10. jula 1990. godine u američkom Kongresu je proslavljen Teslin rođendan. Na svečanosti su govorila devetorica kongresmena i senator Karl Levin iz Mičigena. Takva čast u američkoj istoriji nije ukazana ni jednom američkom naučniku, čak ni Tomasu Edisonu niti Aleksandru Grejamu Belu. Postoji nebesko telo, asteroid, 2244 Tesla. Asteroid je otkrio sa beogradske Astronomske opservatorije, a zatim i imenovao astronom Milorad B. Protić.[64] Nils Bor je jednom prilikom rekao: Teslini genijalni pronalasci duboko su uticali na čitavu našu civilizaciju. Američki inženjer i profesor B. A. Berend 1921. godine u svojoj knjizi je zapisao: Tesla nije ostavio drugima ništa više da urade. Kada bismo iz industrije isključili rezultate Teslinog istraživačkog rada, svi točkovi te industrije prestali bi da se okreću, naši tramvaji i vozovi bi stali, naši gradovi bi bili u mraku, a fabrike mrtve i besposlene. Tesla se hranio isključivo vegetarijanskom hranom.[65] Čuveni Muzej voštanih figura Madam Tiso, njujorški ogranak slavne londonske kuće, priprema figuru Nikole Tesle u vosku i postaviće je pored Aleksandra Bela, pronalazača telefona. Iako su mnogi umetnici želeli da im Tesla pozira za portret, on je to gotovo uvek odbijao. Jedino je slikarki i princezi Vilmi Ljvov-Parlagi pošlo 1916. godine za rukom da ubedi Teslu da joj pozira. Svi ostali Teslini portreti rađeni su prema fotografijama. Tesli se nije dopalo osvetljenje u ateljeu i sam je načinio aranžman svetiljki čija je svetlost filtrirana kroz plavo staklo. Tako je nastao portret u tehnici ulja na platnu, poznat pod nazivom Plavi portret, koji je reprodukovan januara 1919. godine u časopisu Elektrikal Eksperimenter kao ilustracija uz Teslin autobiografski feljton Moji izumi i 20. jula 1931. godine na naslovnoj strani časopisa Tajm. Nije poznato gde se ovaj portret danas nalazi. Tesla je samo jednom izrazio želju da neki umetnik izradi njegov portret. Godine 1939, 18. avgusta, uputio je tim povodom svom prijatelju, poznatom jugoslovenskom vajaru Ivanu Meštroviću telegram u Zagreb. Meštrović je sticajem okolnosti izradio Teslinu bistu tek 1952. godine. Odlivci ove biste čuvaju se u Muzeju Nikole Tesle u Beogradu, u Muzeju Like u Gospiću i u Tehničkom muzeju u Beču. Godine 1993, povodom pedesetogodišnjice smrti ovog velikog naučnika, a u sećanje na njegov neprocenjivi doprinos čovečanstvu, nastaje slika „Duh Tesle” Dragana Maleševića Tapija. Ova slika našla se na naslovnoj strani kataloga izložbe organizovane ovim povodom u Muzeju savremenih umetnosti u Beogradu i ujedno predstavlja i jedno od najznačajnijih dela ovog srpskog slikara. Umetnica Marina Abramović snimila je 2003. godine u Muzeju Nikole Tesle u Beogradu video-instalacije Računajte na nas i Računajte na nas II, koje su inspirisane životom i delom Nikole Tesle. Dejvid Boui — britanski muzičar, tumači ulogu Tesle u filmu Prestiž (2006), gde nastupa zajedno sa Hjuom Džekmenom, Kristijanom Bejlom, Majklom Kejnom i Skarlet Džohanson. Prestiž je režirao renomirani britanski reditelj Kristofer Nolan. Američka kompanija Tesla motors prva je počela serijsku i masovnu proizvodnju čisto električnog automobila, prvo sportskog Tesla roudster tokom 2008. godine a potom 2012. i Tesla S porodični auto. Krater Tesla se nalazi na Mesecu. Ima prečnik od 26 km. Njegova selenografska širina je −2,0°, a dužina −132.0°.[64] Gugl je u čast Teslinog rođendana 10. jula 2009. prikazao svoj logo sa slogom „G” u obliku teslinog transformatora.[66][67] Tesla Pančevo, firma za proizvodnju električnih sijalica iz Pančeva. Hrvatska kompanija koja se bavi telefonijom nosi ime Nikola Tesla Erikson. Naselje Nikola Tesla u opštini Niška banja. Fabrika elektronske opreme i radio lampi (elektronskih cevi) „Tesla” u Liptovskom Hradoku u republici Slovačkoj, osnovana za vreme Čehoslovačke. Teslino Naselje u Subotici, koje je mahom sagrađeno za radnike fabrike SEVER, Subotica, koja se bavi proizvodnjom električnih rotacionih mašina, baziranih na obrtnom polju. Prema podacima Srpskog DNK projekta Tesle pripadaju slovenskoj haplogrupi R1a-M458. To je zaključeno testiranjem muških srodnika Nikole Tesle.[68] Američki proizvođač hibridnih i električnih kamiona i kamioneta nosi naziv po Teslinom imenu Nikola Motor Company. Tesla kao književna inspiracija Lik, delo i život Nikole Tesle decenijama predstavljaju inspiraciju mnogim piscima, pa su tako proteklih decenija nastala mnoga književna dela sa Teslom kao jednim od likova, ponekad i glavnim. Neki od njih su: Prestiž Kristofera Prista iz 1951. godine, koji je kod nas objavljen 2006. godine. Prema ovom romanu takođe je 2006. snimljen i istoimeni film.[69] Vladimir Pištalo objavio je 2006. godine roman Tesla, mladost,[70] a 2008. nastavak Tesla, portret među maskama,[71] za koji je iste godine dobio NIN-ovu nagradu. Goran Skrobonja objavio je 2010. godine fantastični roman Čovek koji je ubio Teslu ili dnevnik apsinta i krvi,[72] da bi već 2013. usledio i nastavak, Sva Teslina deca.[73] Pisma Nikole Tesle Dva pisma Nikole Tesle o Mihajlu Pupinu, koja su upućena Radoju Jankoviću, generalnom konzulu Kraljevine Jugoslavije u Njujorku, se nalaze u stalnoj postavci Udruženja za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju Adligat.[74] U ovim pismima se govori o porušenom zdravstvenom stanju Mihajla Pupina i Teslinoj želji da ga poseti u bolnici. Pisma ukazuju na dobar odnos Nikole Tesle i Mihajla Pupina, uprkos brojnim nagađanjima o njihovom sukobu.[75][76] U pismu iz 1921. godine, sačuvanom u Kongresnoj biblioteci, Tesla je prijatelju Amerikancu obrazložio svoje poreklo i nacionalnu pripadnost.[77] Foto-galerija Teslino poreklo Istina o Nikoli Tesli Detinjstvo