Izuzetno retko u ponudi. Veoma dobro očuvano! Autor - osoba Vakalopulos, Hristos Karavuzis, Sarandis Teos, Dimos Skliris, Stamatis Renzis, Tanasis Bakojanopulos, G. Papaleksandropulos, Stelios Begzos, Marios Naslov Tarkovski u ogledalu / prevod s grčkog S. Jakšić ; prevod s ruskog Zoran Šarenac, Aleksandar Badnjarević, Miroslav Toholj Vrsta građe dr.knjiž.oblici Jezik srpski Godina 1994 Izdavanje i proizvodnja Novi Sad : Prostor, 1994 (Novi Sad : Futura) Fizički opis 118 str. : ilustr. ; 20 cm Drugi autori - osoba Jakšić, Stanimir Šarenac, Zoran, 1970- = Šarenac, Zoran, 1970- Badnjarević, Aleksandar Toholj, Miroslav, 1957-2021 = Toholj, Miroslav, 1957-2021 Zbirka Biblioteka Svetlost i senke ; knj. 1 Sadržaj S a d r ž a j: Razgovor sa Andrejem Tarkovskim (5-25); Precizno osećanje za duhovno kod A. Tarkovskog : razgovor sa Hristosom Vakalopulosom (26-35). Tarkovski i slikarstvo / Sarandis Karavuzis (36-37). O Tarkovskom : razgovor sa Dimosom Teosom (39-41); O opravoslavljenju filmske umetnosti i o Andreju Tarkovskom : razgovor sa ocem Stamatisom Sklirisom (42-59); O idealu u filmskoj umetnosti A. Tarkovskog : razgovor sa Tanasisom Renzisom (60-63). A. Tarkovski: `Nostalgija` / G. Bakojanopulos (64-67). Na periferiji nauke ; povodom filma `Solaris` Andreja Tarkovskog / Stelios Papaleksandropulos (68-77). O umetnosti, veri i nauci : odlomci iz razmišljanja Andreja Tarkovskog (79-80). Od rascepa do veze - nauka i vera / Marios Begzos (81-84). Najviše me začuđuje : razgovor sa Andrejem Tarkovskim (85-89); Pred novim zadacima : razgovor sa Andrejem Tarkovskim (90-95); Poslednji intervju (96-100). - Izbor pesama Arsenija Tarkovskog / prevod s ruskog Aleksandar Badnjarević, Miroslav Toholj (101-118): * [Deset mi je godina bilo kad je pesak...] / (prevod A. Badnjarević) (103); Note / (prevod A. Badnjarević) (104); * [Postoji grad, nad reke vodama...] / (prevod A. Badnjarević) (105-106); Muzika u gradskom parku / (prevod A. Badnjarević) (107-108); * [U mrljama svetla i spletu linija...] / (prevod A. Badnjarević) (109); * [Na polje nepožnjevana žita...] / (prevod A. Badnjarević) (110); * [Setio sam se gradova kojih više nema...] / (prevod A. Badnjarević) (111); Golubovi na trgu / (prevod A. Badnjarević) (112); * [U detinjstvu se razboleh...] / (prevod M. Toholj) (113-114); Kolevka / (prevod M. Toholj) (115-116); * [Jednom ćemo se tu naći...] / (prevod M. Toholj) (117); Posveta / (prevod M. Toholj). ISBN 86-901529-1-1 (Broš.) Predmetne odrednice Tarkovski, Andrej, 1932-1986 Andrej Tarkovski rođen je 4. aprila 1932. godine u porodici pesnika Arsenija Aleksandroviča Tarkovskog i Marije Ivanovne Višnjakove. Godine 1961. završio je režiju na Sveruskom državnom univerzitetu za film „Gerasimov“ (VGIK) u klasi Mihaila Iljiča Roma. Od 1961. do 1982. radio je kao režiser u filmskoj kući „Mosfilm“. Od 1982. radio je u Italiji, Engleskoj, Švedskoj. Andrej Tarkovski preminuo je 29. decembra 1986. u Parizu. Filmografija 1956. Ubice – (studentski rad) 1958. Danas nema otpuštanja (seminarski rad sa A. Gordonom) 1961. Parni valjak i violina (diplomski rad) 1962. Ivanovo detinjstvo 1966. Andrej Rubljov 1972. Solaris 1974. Ogledalo 1979. Stalker 1982. Putovanje u vremenu 1983. Nostalgija 1986. Žrtvovanje Pozorišna i radijska dela 1965. Potpuni preokret (Radio, Moskva) 1977. Hamlet („Lenkom“,833 Moskva) 1983. Boris Godunov (Kovent Garden,834 London) Bibliografija „Martirologijuma“ Martyrolog: Tagerbücher 1970–1986, Berlin, 1989630 Μαρτυρολογιο, Athens, 1990 Time within time: The diaries, Calcutta, 1991 Martirolog vol. I–II, Tokyo, 1991–1993 Journal 1970–1986, Paris, 1993 Time within time: The diaries, London, 1994 Denik 1970–1986, Brno, 1997 Dzienniki, Warsawa, 1998 Diari: Martirologio, Firenze, 2002 Martirologio, Salamanca, 2008 MG117 (N)

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Klasični, najprodavaniji priručnik za fotografe, više od 600 zasebnih unosa ilustrovanih sa 1.250 fotografija, dijagrama i grafikona pokrivaju čitav niz tema, od izbora kamere do čuvanja gotovih otisaka. Džon Hedžko (24. mart 1932 — 3. jun 2010) je bio britanski fotograf, profesor fotografije na londonskom Kraljevskom koledžu umetnosti (RCA) i autor fotografske publicistike. Poreklo i profesionalna karijera Otac Džona Hedžkoa, Vilijam, radio je kao bankar u Aziji i služio je kao vatrogasac u Londonu tokom Drugog svetskog rata. Za to vreme Džon je evakuisan da živi sa tetkom u Gulvalu, selu blizu Penzansa u jugoistočnom Kornvolu, gde je pohađao lokalnu školu. Na svoj 14. rođendan, Džon je od oca dobio prvu kameru i postavio mračnu komoru u garaži roditeljske kuće. Hedgecoe je služio vojni rok u Kraljevskom ratnom vazduhoplovstvu (RAF), gde je imao zadatak da napravi fotografije iz vazduha razaranja izazvanih vazdušnim bombama tokom rata. 1957. Hedgecoe se upisao na Guildford School of Art. Iste godine Hedgecoe je počeo da prodaje svoje radove fotografskim časopisima i časopisima kao što su Amateur Photographer i Kueen, kasnije Sundai Times i Observer između ostalih, pokrivajući širok spektar fotografskih tema kao što su arhitektura, pejzaž, moda i portret. Posebno su bili poznati njegovi portreti britanskih ličnosti. Do sredine 1960-ih, Hedgecoe je između ostalih fotografisao bivšeg britanskog premijera Ser Vinstona Čerčila, slikara Frensisa Bejkona i umetnike Dejvida Hoknija, Džona Betjemana i Pitera Blejka. Njegove fotografije engleskog vajara Henrija Mura pokazale su se posebno uspešnim, a Hedgecoe prikazuje umetnika kako radi u svom ateljeu i okružen njegovim skulpturama i radnim materijalima. Serija slika je predstavljena na brojnim izložbama i dovela je do objavljivanja nekoliko knjiga o Muru.[1] 1965. Hedgecoe je prihvatio poziv londonske umetničke škole Roial College of Art (RCA). Tu je postavio katedru za fotografiju, gde je od 1975. godine postao profesor. Godine 1976. objavio je svoju prvu teorijsku knjigu o fotografiji i fotografskim tehnikama (The Book of Photographi; dt: Simpli photographing), koja se od mnogih drugih foto udžbenika tog vremena razlikovala po brojnim štampanim fotografijama. Tokom svog života, Hedgecoe je objavio više od 30 drugih udžbenika fotografije, koji su zajedno imali tiraž od preko devet miliona.[2] Hedgecoe je živeo u Oknead Hallu u Norfolku do svoje smrti. Dvorana i njen park su sada popularna prilika za fotografisanje venčanih parova.[3] `Brend mašina` Godine 1966. Hedgecoe je dobio zadatak da napravi profilnu fotografiju kraljice Elizabete II, koju je vajar Arnold Machin (1911–1999) koristio kao jedan od šablona za reljef, koji je Hedgecoe snimio na crnoj pozadini. Reprodukcija ove fotografije kao motiva marke postala je skoro sveprisutna u engleskom govornom području kao „Machin Stamp“. Sa više od 200 milijardi primeraka na poštanskim markama Engleske i Komonvelta, Hedgecoeova slika se smatra najrepliciranijom fotografijom na svetu.[4][5] Hedgecoe je zaslužan za njegovo učešće u slici tek na prelazu milenijuma, nakon što je dobio pravnu bitku sa Kraljevskom poštom. U početku su pogrešno naveli engleskog fotografa Lorda Snoudona kao autora. 2007. godine, na 40. godišnjicu njegovog originalnog objavljivanja, specijalnim izdanjem odao je počast Hedgecoeovom doprinosu radu tako što ga je imenovao kao fotografa slike...

Autor - osoba Read, Herbert, 1893-1968 = Rid, Herbert, 1893-1968 Naslov Henry Moore : studija o životu i delu / Herbert Read ; [prevod Ivan V. Lalić] Vrsta građe stručna monografija URL medijskog objekta odrasli, ozbiljna (nije lepa knjiž.) Jezik hrvatski, srpski Godina 1970 Izdavanje i proizvodnja Beograd : `Jugoslavija`, 1970 (Beograd : `Srbija`) Fizički opis 284 str. : ilustr. ; 22 cm Drugi autori - osoba Lalić, Ivan V., 1931-1996 = Lalić, Ivan V., 1931-1996 (Karton s omotom) Napomene Beleške u tekstu: str. 263-264 Odabrana bibliografija: str. 265-266 Spisak ilustracija: str. 267-281 Registar. Predmetne odrednice Mur, Henri, 1898-1986 Henri Mur (engl. Henry Moore; Kaslford, 30. jul 1898 – Mač Hedam, 31. avgust 1986) je bio britanski vajar. Njegove skulpture nalaze se na mnogim javnim mestima, kao što su zgrada UNESKO u Parizu i centar „Linkoln“ u Njujorku. Rodio se kao sedmo od osmoro dece u porodici rudara. Otac mu je bio ubeđeni socijalista. Iz Prvog svetskog rata se vratio kao invalid usled trovanja bojnim otrovima. Posle rata je studirao i putovao po Francuskoj, Italiji i Španiji. Krajem 19. veka Kaslford u Jorkširu nalikovao je drugim industrijskim gradovima u Engleskoj tog vremena: imao je rudnik, grnčarske radionice, istovetne kuće u nizu. Opšte sivilo ublažavalo je postojanje biblioteke, javnog parka i pijace. Na prvi pogled život je proticao mirno, ali u pozadini su organizovani brojni štrajkovi: svesni značaja i opasnosti svog poziva, rudari su pokušavali da poboljšaju uslove rada i plate. U toj sredini, 30. jula 1898. godine, u mnogočlanoj porodici rodio se Henri Mur. Kao sedmo od osmoro dece, odrastao je uz veliku ljubav bližnjih i nije primećivao da mu išta u skromnom domu nedostaje. Od malena je slušao očeve poučne priče: o pradedi koji je zbog gladi i prenaseljenosti morao da napusti Irsku, teškom poslu rudara, lepoti učenja i muzike. U kući od crvenih opeka, jednoj u nizu istih, porodica Mur imala je dnevni boravak, kuhinju i kupatilo u prizemlju, dve spavaće sobe na spratu i izlaz u zadnje dvorište. Sve je odzvanjalo od dečje graje, ali se poštovala reč starijih. Po povratku s posla otac je najpre sedao u kadu da opere čađ sa sebe, a nakon kraćeg odmora hvatao knjigu u ruke. Pomagao je Henriju da reši zadatke iz matematike i čita Šekspira, ali je i sam učio. Sa setom se sećao svog dečaštva, kada je morao da zarađuje plašenjem vrana na njivi. Zbog iskustva siromaštva, u pripravnosti je čuvao zanat obućara, kojim se bavio tokom štrajkova u rudniku. Za svoju dušu svirao je violinu, čime je unosio dobro raspoloženje među ukućane. Ko je pored predivne muzike mario što će nekad za obrok, umesto celog, dobiti pola kuvanog jajeta? Radost i tuga Svestan nedostataka sviranja po sluhu, otac je Henrija upisao u muzičku školu, na odsek violine. Međutim, ništa nije teklo po planu: đak se žalio da ne može da podnese škripu koju neveštim rukovanjem proizvodi na instrumentu i bol u zglobu šake. Kada je dva puta pao na ispitu, ispisali su ga sa nastave. Od tada je imao više vremena za igru, što je koristio koliko god je mogao. Zimi se duže zadržavao u toploj sobi (ugalj su dobijali besplatno), ali leti gotovo nije ulazio u kuću. S ostalom decom jurcao je po okolnim ulicama, dvorištima i livadama, čas vadio iz džepa klikere, a čas klis. Pošto je za igru klisa valjalo napraviti odgovarajući oblik drveta, za deljanje je koristio nožić. U tim početničkim vajarskim koracima uživao je više nego u samoj igri! Dok je s drugovima lutao poljima tragao je za gnezdima, poljskim cvećem, ali i glinom za grnčariju. Čim bi se snabdeo materijalom, krenuo je da veoma vešto vaja figure i razne igračke. Pomišljao je koliko je srećan što mu roditelji nisu bogati, jer bi u tom slučaju boravio u internatu, lišen slobode. Nije mogao da zamisli nikakvu nesreću, osim tuče sa dečacima iz druge škole. Nažalost, sudbina ga je uverila u suprotno! Kada je sa dve godine starijom sestrom otišao na javno kupalište, otvoreno te 1911. godine, uporno je tražio da se trkaju u plivanju. Sestra je više puta prihvatala izazov, nesvesna da njeno slabo srce ne može da izdrži napor. Kada je iznenada preminula, Henri je, pored užasne tuge, osećao i grižu savesti (premda za bolest niko nije znao). S pitanjima o večnom životu duše pokušao je da pronađe utehu u crkvi. U petnaestoj godini snažno se predao veri: na konfirmaciji (krizma, miropomazanje, čin svesnog stupanja u verski život kod rimokatolika, posle krštenja) učinilo mu se kao da „lebdi četiri stope nad tlom”. Nedeljom ujutru odlazio je na molitvu, posle koje su sledili pevanje himni i propoved. Veoma se iznenadio kada je sveštenik, kao primer razborite poslušnosti, naveo priču o genijalnom Mikelanđelu. Upijao je svaku reč: „Jednoga dana u dvorskoj radionici na otvorenom, četrnaestogodišnji Mikelanđelo klesao je glavu Fauna. Vrtom je prošao Lorenco Mediči, zvani Veličanstveni, koji je pogledao rad i u šali rekao kako starcima ipak nisu svi zubi na broju. Pošto je primedba ozbiljno shvaćena, nasmejani Faun ostao je bez jednog zuba. A kada je po povratku iz šetnje Lorenco video ispravku, toliko se oduševio da je mladog umetnika pozvao kod sebe na dvor”. Od toga dana Henri je počeo da čita likovnu enciklopediju, proučava skulpture, pravi skice i sanja da postane vajar. Drugovima se hvalio da toliko dobro vlada oblicima da može da prepozna svaku devojku iz kraja samo po izgledu njenih nogu. Đubre u muzeju? Kao srećna okolnost pokazalo se to što je u gimnaziji dobio novu nastavnicu likovnog, jer mu se prethodna izrugivala kad je na figurama prikazivao stopala koja „vise”, na način srednjovekovnih slikara. Sada je dobio priliku da se iskaže: sa mnogo uspeha crtao je kostime za školske priredbe, izrađivao keramiku, vajao. S nekoliko drugova odlazio je na obuku u atelje, gde su posle časova pili čaj, razgovarali i čitali časopis „Studio” (koji je pisao o novitetima na polju umetnosti, posebno o vladajućem „art nuvou”). Na kraju godine pojavila se mogućnost da dobije stipendiju iz likovnog, ali očev savet u vezi s učiteljskim pozivom ipak je nadjačao. Nakon diplomiranja morao je da se prijavi u vojsku, pa je 1917. godine otišao u London. Iskoristio je priliku da obiđe Nacionalnu galeriju i Britanski muzej, što mu je proširilo vidike. Odmah posle obuke, kao pripadnik Petnaeste londonske brigade, našao se na zapadnom frontu u Francuskoj. Borio se u rovu kao mitraljezac, a jednom je čak morao da preuzme komandovanje grupom jer se desetar napio. Kada se nakon nemačkog bombardovanja otrovao gasom, odneli su ga na nosilima u bolnicu. Posle oporavka vratili su ga u Englesku i već tokom puta u sebi je ponavljao samo dve reči – biću vajar! Izložba „Henri Mur – grafičar” održava se u Narodnom muzeju u Beogradu od 11. septembra do 31. oktobra 2014. godine. Predstavljeno je osamdeset grafika, pet modela skulptura, jedan radni model (uz dodatak koji čine fotografije umetnika). Radovi pripadaju zbirci Britanskog saveta i deo su međunarodnog gostovanja. Izložba se u novembru seli u Muzej Vojvodine u Novom Sadu. Septembra 1919. godine počeo je da studira u Umetničkoj školi u Lidsu: kretao je jutarnjim vozom iz Kaslforda, a vraćao se tek u jedanaest uveče. Iznenadio se kada je shvatio da je jedini student vajarstva, ali se tešio da će mu profesor pružiti više pažnje. Uskoro je dobio dozvolu da posećuje bogatu zbirku umetničkih dela (Tarner, Matis, Gogen, Sezan), koja se nalazila u vlasništvu upravnika škole. Od 1921. do 1924. godine pohađao je Kraljevski koledž umetnosti u Londonu, srećan što mu se ostvaruje dugogodišnji san. Međutim, kada je jednoga dana naslikao „Noć”, po uzoru na etrurski sarkofag, od profesora je dobio kritiku da se „hrani đubretom”! Zapitao se šta će se desiti kad počne da vaja prema drevnoj crnačkoj i meksičkoj skulpturi ili po osećaju, a ne po prirodi. Za slučaj nove osude, smislio je odgovor: „Tvrdi kamen nije isto što i živi zec. Njegova lepota ne može da bude ista lepota”. Velika majka Sa dobijenom stipendijom otputovao je u Italiju, a po povratku se zaposlio kao predavač na istom koledžu. Tih godina vredno je stvarao, s uverenjem da umetnik treba da bude „nežni gospodar materijala”. S prvom samostalnom izložbom 1928. godine napravio je pravu senzaciju, ali i uzbunu! Novine su pisale da je delo „nemoralno i boljševičko” i da je sramota što čovek poput njega uči studente. Pošto se i na koledžu raspravljalo o njegovom otkazu, sa istim brojem glasova „za” i „protiv”, zatražio je premeštaj za umetničku školu u Čelziju. Slobodno vreme i dane raspusta koristio je za vajanje, rešen da ne skreće sa svog puta. U vreme najžešćih napada dobio je podršku devojke Irine, studentkinje slikarstva, sa kojom se uskoro venčao. Kupili su kuću u selu Barfreston, u grofoviji Kent, koja im je služila kao atelje. Neko vreme živeli su u Kingstonu, a zatim su se trajno preselili u selo Peri Grin, u grofoviji Hertford. Henri je nalazio vremena da se druži s umetnicima iz Londona, drži predavanja i stvara čudesna dela („Majka sa detetom”, „Devojka”, „Dve forme”, „Figure sa žicama”). U crtežima i grafikama beležio je rađanje zamisli za skulpture, ali je zbog Drugog svetskog rata proširio teme. Godine 1940. ovekovečio je prestrašene i napaćene ljude koji su se od bombardovanja skrivali u skloništima, a kasnije i prizore iz rudnika u kome je radio njegov otac. Godine 1941. sakupio je sva svoja dela i napravio veliku izložbu u Lidsu. Ovoga puta mnogo bolje je primljen, pa je dobio porudžbinu da iskleše Bogorodicu s Hristom, za crkvu Sv. Mateja u Northemptonu. Posao je sa oklevanjem prihvatio, jer je manje razmišljao o veri a više o dostignućima umetnosti. Sa željom da razmenjuje iskustva sa velikanima vajarstva, posetio je Brankusija u njegovom ateljeu i ostao zadivljen pravilom „ništa suvišno”. (Inače, umetnike nije delio na realiste i moderniste, već samo na darovite i nedarovite.) Od 1946. godine, kada mu se rodila kćerka Meri, za teme je birao porodične grupe, a umesto u drvetu i kamenu, sve češće je stvarao u bronzi. Svake druge ili treće godine pravio je izložbe, pa je nakon Njujorka, Pariza, Londona, Sao Paola stekao svetsku slavu! Uskoro je stigao i u naše krajeve: 1955. godine boravio je sa suprugom Irinom u Jugoslaviji i posetio Ljubljanu, Zagreb, Dubrovnik, Beograd. U Umetničkom paviljonu „Cvijeta Zuzorić” na Kalemegdanu održao je izložbu sa devedeset radova – skulptura, slika, crteža. A kada se upoznao sa stvaralaštvom vajara Tome Rosandića, nije krio oduševljenje. Od 1975. godine postao je inostrani član Srpske akademije nauke i umetnosti (SANU). Poslednjih dvadeset godina rada opredelio se uglavnom za dve teme – ležeću figuru (misao) i Veliku majku (osećanja). U nekim delima nesvesno je dotakao dubine ljudske duše, o kojima su raspravljali psihoanalitičari. Recimo, kada je predstavio dete koje kljunom napada majku koja ga doji, podsetio je na teorije Melani Klajn o dečjim doživljajima „dobre” i „loše” majke. S druge strane, svesno je slao opomenu svetu: pored figura ratnika koji pada i glave šlema, uradio je „Atomski komad” 1964. godine. Oblik koji nastaje posle eksplozije atomske bombe, ujedno je lep i užasan a govori o snazi i uništenju. Predmet lepote I kada je postao slavan i bogat, Henri Mur zadržao je skromnost: radio je kao kustos Tejt galerije, živeo u istoj staroj kući, vredno stvarao. Većinu novca usmeravao je u fondaciju sa svojim imenom. Govorio je: „Najviše me zanima ljudska figura, a principe oblika i ritma pronašao sam u prirodi – u kamenu, stenama, kostima, drveću, biljkama”. Isticao je da poštuje materijal koji obrađuje i da nema osećaj da mu udahnjuje život, jer neka energija tu već postoji. Pre nego što je preminuo, 31. avgusta 1986. godine, ponovio je: „Radije bih svoju skulpturu stavio u pejzaž, bilo koji pejzaž, nego u najlepšu zgradu za koju znam”. Godinu dana kasnije izložba njegovih dela postavljena je u Jorkšir parku, 2007. godine u najvećoj londonskoj botaničkoj bašti Kju Gardens, kao i na drugim mestima. Ljudi su dobili mogućnost da uživaju u umetničkim radovima dok šetaju ili odmaraju se nakon napornog posla. San jednog od najznačajnijih skulptora dvadesetog veka time je do kraja ispunjen! Vreme je pokazalo da skulpture Henrija Mura podjednako osvajaju gledaoce, kao i prostor. Primećeno je da neobično snažno deluju na decu koja pokušavaju da ih pomaze, zagrle ili da se na njih popnu. Uvedeno je i takmičenje da se pored njegovog dela načini što zanimljivija fotografija, najčešće portret. Ali, ispostavilo se da lako dostupna umetnost ima i tamnu stranu – njegovi radovi našli su se na meti brojnih kradljivaca! Nestale su skulpture iz jedne njujorške galerije, fondacije u Hertfordširu, parka u Škotskoj (neke su pronađene). Počinioce nije zanimalo što dela imaju „snagu velikih planina”, već novac koji mogu da dobiju prodajom, a koji se meri hiljadama i milionima dolara. Međutim, u filmu „Predmet lepote” Majkla Lindzija-Hoga u kome igraju Endi Mekdauel i Džon Malkovič, pomenuta je i druga mogućnost. Na pitanje zašto je odnela skupocenu Murovu skulpturu iz hotelske sobe, gluvonema devojka dala je objašnjenje – „Čula sam je!” MG97 (N)

Odlično stanje Skulpture na otvorenom / Sculture all`aperto. Muzej savremene umetnosti, Beograd, 6. jun–septembar; Villa Comunale, Milano, 27. oktobar–decembar 1973 Beograd Milan RETKO! ... Olga Jevrić Oto Logo Sime Vulas Branko Ružić Franc Rotar ... Igino Balderi Gio Pomodoro ... Olga Jančić (Bitolj, 1. februar 1929 — Beograd, 26. oktobar 2012) bila je srpska vajarka. Biografija[uredi | uredi izvor] Olga Jančić sa roditeljima 1930. dolazi u Beograd gde pohađa osnovnu školu (1936-1940) i IV žensku gimnaziju (1940-1945). Godine 1945. upisuje Akademiju likovnih umetnosti u Beogradu kod profesora Lojza Dolinara i Tome Rosandića a posle završenih studija od 1950. do 1954. je na specijalizaciji u Majstorskoj radionici Tome Rosandića. Od 1948. godine učestvuje na brojnim kolektivnim izložbama u zemlji i inostranstvu. Prvu samostalnu izložbu održala je 1959. godine u Beogrady Jedan je od osnivača grupe „Prostor 8“ 1957. godine. Gradu Beogradu 1993. godine predaje lagat od devedeset skulptura koji se danas čuva u Kući legata. Preminula je 26. oktobra 2012. godine u 83. godini života u Beorgadu. Umetnost[uredi | uredi izvor] Jezgro oblika II, 1969-1970, Park skulptura Muzeja savremene umetnosti u Beogradu Skulptorska umetnost Olge Jančić postavljeno je još u samom početku stvaralaštva na stabilnim osnova pretklasične i klasične evropske umetnosti, koliko i na postulatima visokog modernizma odakle je ona izgradila jedan autentični plastički svet jedinstven u srpskom i jugoslovenskom vajarstvu. Bilo da se iražavala u punoj, voluminoznoj formi ili u reljefima, ona je istraživala elementarnu suštinu ikoničke predstave ostavljajući posmatračima dovoljno prostora da njene radove upotpune vlastitom percepcijom i imaginacijom. Za Olgu Jančić skulptorsko delo je bilo mesto na kome je od arhetipova pravila monumentalnu magijsku predstavu, katkada izobličavajući njen smisao, katkada i samim nazivom radova upućujući posmatrača ka jasnom zapažanju ili različitim asocijacijama od erotskog do narativnog, od izgleda tektonskih masa do pseudofigurativnih kompozicija. Dva su materijala u kome ona stvara: kamen (katkada mermer) i bronza, i u oba slučaja trag i potez njene ruke bilo da kleše ili da oblikuje gipsanu masu, vodili su ka izazivanju mentalnih i vizulenih senzacija koja pokreću i zadovoljavaju estetske potrebe gledalaca. Od pedesetih godina prošlog veka Olga Jančić je davala puni doprinos onome što je u kritici nazvano savremenost u likovnim umetnostima i sa svojim delima ona je ravnopravno stajala sa istovremenim slikarstvom koje je bilo ispirisano istim kreativnim motivima koji su proizašli iz te epohe. Nagrade[uredi | uredi izvor] 1959. Nagrada za skulpturu na I međunarodnom bijenalu mladih, Pariz 1960. Nagrada za skulpturu na I bijenalu mladih, Rijeka 1961. Nagrada za skulpturu na IV mediteranskom bijenalu, Aleksandrija 1961. Nagrada za skulpturu na I trijenalu likovnih umetnosti, Beograd 1973. Nagrada za skulturu na I jugoslovenskom bijenalu male plastike, Murska Sobota 1977. Nagrada „Politike“ iz Fonda Vladislav Ribnika, Beograd 1977. Nagrada ULUS-a na izložbi Prostor `77, Beograd 1984. Nagrada za skulpturu na Oktobarskom salonu, Beograd 1987. Oktobarska nagrada grada Beograda za skulpturu, Beograd 1995. Nagrada za skulpturu na II bijenalu crteža i male plastike, Beograd Samostalne izložbe[uredi | uredi izvor] 1959 Umetnički paviljon Beograd, Beograd, Moderna galerija, Ljubljana, Galerija likovnih umjetnosti, Rijeka 1960 Gradska galerija suvremene umjetnosti, Zagreb, Festival of the Visual Arts, Harrogate (Engleska) 1964 Salon Moderne galerije, Beograd Olga Jančić, Forma (1990), Narodni muzej Kraljevo 1975 Galerie Heritage, Toronto 1977 Galerija Doma JNA, Beograd, Narodni muzej, Kragujevac 1981 Narodni muzej, Labin, Izložbeni salon, Pula 1982 Atrijum, Križanke, Ljubljana, Galerija Forum, Zagreb, Likovna galerija Kulturnog centra, Beograd 1987 Muzej savremene umetnosti, retrospektivna izložba, Beograd 1991 Likovna galerija Kulturnog centra, Beograd, Gradska galerija, Užice 1992 Gospodar-Vasin konak, Kraljevo 1994 Galerie du Centre Culturel Yougoslave, Paris 1997 Umetnička galerija, Kruševac, Galerija ULUS, Beograd 1998 Galerija Cepter, Beograd, Savremena galerija umetničke kolonije Ečka, Zrenjanin 2005 Muzej 25. maj, retrospektivna izložba, Beograd 2007 Umetnička galerija HAOS, Crteži i mala , Beograd 2018 Kuća legata, Legat Olge Jančić, Beograd Skulpture u slobodnom prostoru[uredi | uredi izvor] Botanička bašta u Vankuveru, Skulptura `Plod VIa` 1957. Kompozicija, kamen, Petrovaradinska tvrđava, Novi Sad 1963. Materinstvo III, kamen, Portorož 1965. Zatvoren oblik III, mermer, Vrnjačka Banja 1969. — 1970. Jezgro oblika II, mermer, Park skulpture, Muzej savremene umetnosti, Beograd 1971. Jezgro oblika VI, mermer, Aranđelovac 1975. Plod VIa, mermer, Vandusenova botanička bašta, Vankuver 1977. Labinski sklop, kamen, Park skulptura, Labin 1977. Veliki trinom, mermer, Savski kej, Beograd 1984. Hiljadudevetstoosamdesetpeta, bronza, Kraljevo Bibliografija (izbor)[uredi | uredi izvor] Knjige i studije 1955 Oto Bihalji Merin, La Sculpture Yougoslave du vingtième siècle, pp. 3-24, Jugoslavija, Beograd 1959 Michele Seuphor, La sculpture de ce siècle, pp. 177, 284, Griffon, Neuchatel 1960 Dictionnaire de la sculpture moderne, Fernand Hazan, Paris, Robert Maillard, London 1961 Lexicon der Modernen Plastik, pp. 149, Deutsche Buch-Gemeinschaft, Berlin, Darmschadt, Wien 1961 Miodrag Kolarić, Novija jugoslovenska skulptura, Jugoslavija, Beograd 1964 Miodrag B. Protić, Savremenici II, pp. 260-263, Nolit, Beograd 1964 Herbert Read, A Concise History of Modern Sculpture, p.p. 191, 308, Thames and Hudson, London 1966 Herbert Rid, Istorija moderne skulpture, pp. 191, 332, Jugoslavija, Beograd 1970 Nouveau dictionnaire de la sculpture moderne, pp. 144, Fernand Hazan, Paris 1970 Lazar Trifunović, Putevi i raskršća srpske skulpture, Umetnost, br. 22, april-jun, pp. 5-38, Beograd 1971 Katarina Ambrozić, Moderna umetnost u Jugoslaviji, Opšta enciklopedija Larousse, knj. 1, pp. 860-870, Vuk Karadžić, Beograd 1972 Michel Ragon, L`art Abstrait, II, pp. 230, Maeght, Paris 1974 Michel Ragon, L`art Abstrait, IV, pp. 244, Maeght, Paris 1974 Phaidon Dictionary of twentieth-century Art, pp. 178, London 1982 Miodrag B. Protić, Skulptura HH veka, Jugoslavija, Beograd, Spektar, Zagreb, Prva književna komuna, Mostar Monografije i predgovori kataloga 1959 Katarina Ambrozić, Umetnički paviljon Beograd, Beograd, Moderna galerija, Ljubljana, Galerija likovnih umjetnosti, Rijeka 1959 Katarina Ambrozić, Prvi Bijenale u Parizu, Muzej moderne umetnosti grada Pariza, Pariz 1962 Miodrag B. Protić, XXXI Biennale Internayionale d`arte, Venecija 1964 Katarina Ambrozić, Salon Moderne galerije, Beograd 1970 Ješa Denegri, Skulptura, IV beogradski trijenale jugoslovenske likovne umetnosti, Muzej savremene umetnosti, Salon Muzeja savremene umetnosti, Beograd 1975 Miodrag B. Protić, Jugoslovenska skulptura 1870-1950, Jugoslovenska umetnost HH veka, Muzej savremene umetnosti, Beograd 1977 Stojan Ćelić, Skulptura Olge Jančić, Narodni muzej, Kragujevac 1981 Moma Pavlović, Narodni muzej, Labin 1982 Zoran Pavlović, Likovna galerija Kulturnog centra, Beograd 1983 Jovan Despotović, Jugoslovenska skulptura posle 1950, Galerija-legat Milice Zorić i Rodoljuba Čolakovića, Muzej savremene umetnosti, Beograd 1987 Marija Pušić, Skulpture Olge Jančić, retrospektivna izložba, Muzej savremene umetnosti, Beograd 1991 Zoran Gluščević, Galerija Kulturnog centra, Beograd 1994 Irina Subotić, Galerija Jugoslovenskog kulturnog centra, Pariz 1997 Irina Subotić, Ivana Simeonović Ćelić, Olga Jančić. Skulptura, Clio, Beograd 1998 Mileta Prodanović, Galerija Cepter, Beograd 2004 Irina Subotić, Galerija Cepter - deset godina postojanja 1994-2004, Galerija Cepter, Beograd 2005. Grupa autora, Olga Jančić, retrospektivna izložba, Muzej 25. maj, Beograd Kritike i prikazi 1951 Petar Lubarda, Povodom izložbe mladih likovnih umetnika Srbije, Književne novine, 10. novembar, Beograd 1954 Miodrag B. Protić, Izložba saradnika Tome Rosandića, Književne novine, 25. mart, Beograd 1954 Mića Popović, Izložba saradnika Majstorske radionice Tome Rosandića, NIN, 4. april, Beograd 1957 Pavle Vasić, Savremena srpska skulptura, Politika, 20. januar, Beograd 1957 Rade Predić, Refleksija o jednoj umetnici, Vidici, V, januar-februar, pp. 24-25, Beograd 1959 Pavle Vasić, Skulptura Olge Jančić, Politika, 23. mart, Beograd 1959 Miodrag B. Protić, Skulptura Olge Jančić, NIN, 29. mart, Beograd 1961 Oto Bihalji Merin, Naše moderno vajarstvo, Politika, 18. juni, Beograd 1964 Đorđe Kadijević, Olga Jančić, NIN, 19. januar, Beograd 1964 Dragoslav Đorđević, Intimni život forme, Borba, 22. januar, Beograd 1965 Zoran Pavlović, Olga Jančić, Umetnost, br. 1, januar-mart, pp. 105, Beograd 1965 Lazar Trifunović, Savremena jugoslovenska likovna umetnost, Međunarodna politika, 1. novembar, Beograd 1977 Stojan Ćelić, Skulptura Olge Jančić, Umetnost, br. 52-53, mart-jun, pp. 22-45, Beograd 1977 Slobodan Ristić, Nezavidan položaj savremene beogradske skulpture, Politika, 27. avgust, Beograd 1987 Zoran Markuš, Vitalnost kao umetnost, Politika, 27. mart, Beograd 1987 Jovan Despotović, Odnos skulpture prema okolini, Jedinstvo, Priština 1991 Ljubiša Simović, Olga Jančić, Likovni život, maj-juni, pp. 2, Beograd 1998 Jovan Despotović, Olga Jančić, reljefi, skulpturem crteži. Autentični svet modernizma, Danas, 24. mart, Beograd Literatura[uredi | uredi izvor] 1976. U zenitu savremene umetnosti (Henri Mur), Borba, 28. februar, Beograd 1986. On nas je probudio (na vest o smrti Henrija Mura), Borba, 2. septembar, Beograd 1992. Protiv „fiktivnih“ muzeja, Politika, 23. janura, Beograd 1993. Intelektualac u smutnom vremenu (glas bez dobrodošlice), Politika, 25. janusr, Beograd 1993. Umetnost mirnog življenja (razglednica iz Pariza), Politika, 18. septembar, Beograd Olga Jevrić (Beograd, 29. septembar 1922 — Beograd, 10. februar 2014) bila je srpska vajarka, redovni član SANU. Biografija[uredi | uredi izvor] Olga Jevrić je rođena u Beogradu od oca Srbislava Jevrića, direktora Bankarsko-trgovačkog društva i majke Ane.[1] Deda po ocu bio je sveštenik i prevodilac Damjan Jevrić. Diplomirala je na Muzičkoj akademiji u klasi profesora Ćirila Ličara 1946, a na vajarskom odseku Akademije likovnih umetnosti u klasi profesora Sretena Stojanovića 1948, gde je i magistrirala 1949. Prvi put izlaže na Izložbi radova studenata Akademije likovnih umetnosti i VII izložbi ULUS-a 1947. Godine 1949. upisuje Istoriju umetnosti na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Izabrana za dopisnog člana SANU 1977, a 1983. za redovnog člana Odeljenja likovne i muzičke umetnosti SANU. Od 1981. godine počinje u SANU rad na naučnom projektu Rečnik pojmova iz oblasti likovnih umetnosti. Stvaralaštvo[uredi | uredi izvor] Olga Jevrić se pojavljuje u vreme koje je veoma burno i okrenuto novim vrednostima, neposredno nakon II svetskog rata. U promenama koje su se dogodile u likovnim umetnostima u Jugoslaviji posle 1950. godina, kada se ona oslobodila državne estetike socijalističkog realizma, Olga Jevrić je od sredine te decenije dala značajan doprinos za nastajanje modernog i savremenog izraza u skulptorskom stvaralaštvu. Izložba Olge Jevrić „Prostorne kompozicije“, održana u galeriji ULUS 1957. godine, snažno je odjeknula na likovnoj sceni. Ova izložba okarakterisala je Olgu Jevrić kao vajara koja je na smeo i radikalan način, prva među jugoslovenskim i srpskim skulptorima, prekinula tradiciju predstavljanja stvarnosti, okrenuvši se samoj suštini skulpture u kojoj je videla podsticaj za sopstveno delovanje i formiranje jedinstvenog umetničkog izraza. Godine 1958. Olga Jevrić izlaže na XXIX Venecijanskom Bijenalu kada je zapaža i strana likovna kritika. Gotovo šest decenija dugim prisustvom na našoj likovnoj sceni, skulptorski opus Olge Jevrić izdvaja se autentičnim modernizmom. Njene skulpture poseduju univerzalna formalna i metaforička značenja izražena ekspresivnim i senzibilnim jezikom, pri čemu je ona stvorila originalnu, čisto likovnu formu pročišćenu do apstraktnog, univerzalnog oblika. Postoji Legat Olge Jevrić u SANU. Samostalne izložbe[uredi | uredi izvor] 1957 Galerija ULUS, Beograd 1959 Galleria Notizie, Torino 1960 Galerija Srema, Sremska Mitrovica 1962 Drian Galleries, London 1964 Galerija suvremene umjetnosti, Zagreb 1965 Salon Muzeja savremene umetnosti, Beograd 1981 Muzej savremene umetnosti, (retrospektivna izložba), Beograd 1988 Galerija Studentskog kulturnog centra, Beograd 1989 Savremena galerija Centra za kulturu „Olga Petrov“, Pančevo 1993 Centar za vizuelnu kulturu „Zlatno oko“, Novi Sad 1999 Narodna biblioteka Srbije, Beograd 2001 Galerija SANU, Beograd, Zamak kulture, Vrnjačka Banja, Galerija „Platoneum“, Novi Sad 2008 Galerija likovne umetnosti-poklon zbirka Rajka Mamuzića, Novi Sad 2012 Kuća legata, Beograd 2014 Muzej savremene umetnosti Vojvodine, Novi Sad 2016 Henri Mur Institut[2], Lids 2019 PEER galerija[3], London 2019 Narodni muzej Kraljevo, Kraljevo 2022 Galerija SANU, Beograd[4] Nagrade (izbor)[uredi | uredi izvor] 1961 Nagrada za dostignuća u skulpturi iz Fonda Vladislav Ribnikar, Politika, Beograd, Nagrada za skulpturu na I jugoslovenskom trijenalu likovnih umetnosti, Beograd 1967 Nagrada za skulpturu na III jugoslovenskom trijenalu likovnih umetnosti, Beograd 1969 Nagrada za skulpturu na X oktobarskom salonu, Beograd 1979 Sedmojulska nagrada SR Srbije za životno delo, Beograd 1990 Nagrada autoru čije je delo od trajne vrednosti u srpskoj kulturi, Jesenja izložba ULUS-a, Beograd 1993 Specijalna nagrada na VII Pančevačkoj izložbi jugoslovenske skulpture, Pančevo 2001 Nagrada Vukove zadužbine, Beograd 2013 Nagrada Sava Šumanović, Novi Sad 2013 Nagrada Grada Beograda za likovno i primenjeno stvaralaštvo, vizuelne i proširene medije, Beograd Reference[uredi | uredi izvor] ^ Olga Jevrić - sitna žena velikih skulptura („Večernje novosti“, 4. novembar 2015) ^ Olga Jevrić `Predlozi za spomenike` - Henri Mur Institut u Lidsu [mrtva veza] ^ Olga Jevrić `Skulpture` - PEER Gallery ^ „Izložba „Olga Jevrić – Kompozicija i struktura””. SANU. Pristupljeno 10. 10. 2022. Literatura[uredi | uredi izvor] Ješa Denegri, Skulptor Olga Jevrić, Muzej savremene umetnosti, Beograd, 1981 (pred. kat.) Ješa Denegri, Olga Jevrić, Topy i Vojnoizdavački zavod, Beograd, 2005 Izvori[uredi | uredi izvor] Dokumentacija Muzeja savremene umetnosti, Beograd Dictionnaire de la sculpture moderne, Hazan, Pariz, 1960 Dictionary of Modern Sculpture, Metheuen and CO LTD, London, 1962 Enciklopedija likovnih umjetnosti, III, Jugoslavenski leksikografski zavod, Zagreb, 1964 Sculpture index, vol. I, The Scare-Crow press inc, Metuchen, Njujork, 1970 Opšta enciklopedija Larousse, Vuk Karadžić, Beograd, 1971 Evropski umetnostno zgodovinski leksikon, Mladinska knjiga, Ljubljana, 1971 Dictionary of Twentieth Century Art, Phaideon, London, Njujork, 1973 Dictionnaire des peintres, sculpteures, dessinateurs et graveures, tom. 6, Jacobs-Loyer, Librairie gründ, Pariz, 1976 Mala enciklopedija, Prosveta, Beograd, II izd. 1968, III izd. 1978 Moderna skulptura jugoslovenska umetnost xx veka skulptori jugoslovenski umetnici u svetu izlozbe u italiji katalog katalozi avangarda

glumica glumac portret film paramount dim. 25,5 x 20 cm Ann Harding (August 7, 1902 – September 1, 1981) was an American theatre, motion picture, radio, and television actress. Born Dorothy Walton Gatley at Fort Sam Houston in San Antonio, Texas, to George G. Gatley and Elizabeth `Bessie` Crabb. The daughter of a career army officer, she traveled often during her early life. Her father was born in Maine and served in the American Expeditionary Force in World War I. He died in San Francisco, California in 1931. She grew up in East Orange, New Jersey and graduated from East Orange High School. Harding attended Bryn Mawr College in Bryn Mawr, PA, on the Pennsylvania Main Line outside Philadelphia. Following school, she found employment as a script reader. She began acting and made her Broadway debut in 1921. She soon became a leading lady, who kept in shape by using the services of Sylvia of Hollywood. She was a prominent actress in Pittsburgh theatre for a time, performing with the Sharp Company and later starting the Nixon Players with Harry Bannister. In 1929, she made her film debut in Paris Bound, opposite Fredric March. In 1931, she was nominated for the Academy Award for Best Actress for Holiday. First under contract to Pathé, which was subsequently absorbed by RKO studio, Harding (who was promoted as the studio`s `answer` to MGM`s superstar Norma Shearer), co-starred with Ronald Colman, Myrna Loy, Herbert Marshall, Leslie Howard, Richard Dix, and Gary Cooper, often on loan out to other studios, such as MGM and Paramount. At RKO, Harding, along with Helen Twelvetrees and Constance Bennett, comprised a trio who specialized in the `women`s pictures` genre. Her performances were often heralded by the critics, who cited her diction and stage experience as assets to the then-new medium of `talking pictures`. Harding`s second film was Her Private Affair, in which she portrayed a wife of questionable morality. The film was an enormous commercial success. During this period, she was generally considered to be one of cinema`s most beautiful women, with her long waist-length blonde hair as one of her most noted physical attributes. Her films during her peak include The Animal Kingdom, Peter Ibbetson, When Ladies Meet, The Flame Within, and Biography of a Bachelor Girl. Harding, however, eventually became stereotyped as the innocent, self-sacrificing young woman. Following lukewarm responses by both her critics and the public to several of her later 1930s films, she eventually quit making movies when she married the conductor Werner Janssen in 1937. However, she returned in 1942 to make Eyes in the Night and to take secondary roles in other movies. In 1956, she again starred with Fredric March, this time in The Man in the Gray Flannel Suit. The 1960s marked her return to Broadway after an absence of decades — she had last appeared there in 1927. In 1962, she starred in General Seeger, directed by and co-starring George C. Scott, and in 1964 she appeared in Abraham Cochrane. Both productions had brief runs, with the former play lasting a mere three performances (including previews). Harding made her last acting appearance in 1965 in an episode of Ben Casey before retiring from acting. Harding married actor Harry Bannister in 1926. They had one child together before divorcing in 1932. Their daughter Jane was born in 1928 and died in December 2005. In 1937, Harding married Werner Janssen, the famous conductor. Janssen and Harding enjoyed life in a number of cities, before settling down in California to work more closely with Hollywood. The couple divorced in 1962. Her death certificate states that she had an adoptive daughter Grace Kaye Harding. On September 1, 1981, Harding died at the age of 79 in Sherman Oaks, California. After cremation, her urn was placed in the Court of Remembrance wall at Forest Lawn Memorial Park in Hollywood Hills, California. For her contributions to the motion picture and television industries, Harding has two stars on the Hollywood Walk of Fame located at 6201 (motion picture) and 6840 Hollywood Boulevard (television).

Samuel Fuller by NICHOLAS GARNHAM Published by Viking press (1972) na 176. strana, bogato ilustrovano. Knjiga je odlicno ocuvana. The Baron of Arizona (1950) was a fact-based tale about a greedy landowner (Vincent Price) who nearly corrals the entire Arizona Territory. The Steel Helmet (1951) was the first of Fuller’s war movies, a blistering account of the Korean War. It was the first American movie about that war and the first to mention the internment of Japanese Americans that had occurred during World War II. The movie generated controversy with its frank discussions of racism and its depiction of an American soldier shooting an unarmed prisoner of war. Fuller faced accusations that he had produced anti-American propaganda, but he maintained that war was, for the soldier, often simply something to survive. The Steel Helmet, shot in only 10 days, brought Fuller to the attention of the major studios, and he was signed by Twentieth Century-Fox, where he would make seven of his next eight pictures. First came another Korean War picture, Fixed Bayonets! (1951). Fuller then directed Park Row (1952), a tribute to journalism set among dueling newspapers in 1886 New York City. Pickup on South Street (1953) was a noir with a Cold War theme. Richard Widmark played a penny-ante pickpocket who unknowingly lifts a roll of microfilm that both the Russians and the FBI want, ultimately landing him on the side of the law. Thelma Ritter was Oscar nominated for her colourful role as a hard-luck snitch. Hell and High Water (1954) was a more conventional submarine adventure also starring Widmark. House of Bamboo (1955) was a crime story set in Japan, with Robert Stack as an army investigator who goes undercover to hunt a gang of rogue American ex-soldiers (led by Robert Ryan) who are robbing army ammunition trains. Run of the Arrow (1957) exhibited the distinctive Fuller touch of black humour mixed with a deep streak of cynicism. A bitter Confederate soldier (Rod Steiger) joins a Sioux tribe after the American Civil War. Forty Guns (1957) was a western, with Barbara Stanwyck as the haughty head of Tombstone until being tamed by lawman Barry Sullivan. China Gate (1957) was an anticommunist action film that featured Gene Barry and Nat King Cole as mercenaries working for the French to blow up a munitions stockpile in Vietnam. With Shock Corridor (1963) and The Naked Kiss (1964), both made for Allied Artists, Fuller had almost total freedom, resulting in two of his most accomplished—and disturbing—works. Shock Corridor starred Peter Breck as a reporter who has himself committed to an institution in order to track down a murder suspect but ultimately loses his sanity. The three mental patients who witnessed the murder serve as a symbolic critique of America: an African American college student who acts like a white racist, a nuclear weapons scientist who has regressed to childhood, and a veteran, broken by torture during captivity in Korea, who believes he is the Confederate general Jeb Stuart. The Naked Kiss was even more shocking, centred on a former prostitute (Constance Towers) who tries to attain respectability by moving to a quiet town but learns that her new boyfriend (Anthony Eisley) is a child molester. The opening scene, shot mostly in handheld point-of-view shots, has often been cited as a perfect example of Fuller’s explosive style: Towers beats up her pimp, who in turn tears off her wig to reveal her bald head. The Naked Kiss’s unblinking confrontation of utter loathsomeness shocked audiences of the day. Unsurprisingly, it was not commercially successful. Fuller had come to be appreciated by younger directors. He appeared as himself in a cameo in Jean-Luc Godard’s Pierrot le Fou (1965). In that movie, when asked by Jean-Paul Belmondo to define cinema, Fuller’s reply—which came to epitomize his movies—was: “A film is like a battleground. It’s love. Hate. Action. Violence. Death. In one word: emotions.” In 1969 he directed Burt Reynolds in Shark! (also called Caine), a treasure-hunt picture made as a coproduction with a Mexican company. Tote Taube in der Beethovenstrasse (1973; Dead Pigeon on Beethoven Street) was shot for West German television as an episode of the crime series Tatort. Glenn Corbett starred as a private eye in the Raymond Chandler vein who is hired by a woman played by Christa Lang. (Lang was Fuller’s real-life wife; Fuller himself played a U.S. senator.)

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Veliki format. Đorđe Đoka Jovanović (Novi Sad, 21. januar 1861 — Beograd, 23. mart 1953) bio je srpski vajar i akademik Srpske akademije nauka i umetnosti. Kao jedan od osnivača Umetničke škole, iz koje je kasnije nastala Umetnička akademija, Jovanović je bio veoma posvećen pedagoškom radu. Najznačajniji deo njegovog stvaralačkog opusa predstavljaju javni spomenici i portreti, među kojima posebno mesto zauzimaju Spomenik kosovskim junacima u Kruševcu, Knezu Milošu u Požarevcu, Josifu Pančiću, Kosti Taušanoviću, Vuku Karadžiću i Vojvodi Vuku u Beogradu, kao i niz spomenika na beogradskom Novom groblju.[1] Biografija Rođen je u Novom Sadu kao najmlađe sedmo dete, u porodici grčkog porekla. Od oca Nikole Jovanovića koji bio je učitelj, a majke `lepe Grkinje` Johanide ili Jovanke (po srpski). Porodica se preselila zbog očeve službe u Požarevac, gde je završio on osnovnu školu. Učitelj Jovanović se tu družio sa kolegom Đurom Jakšićem, koji je `kir` Nikolu opisao u pripovetki `Čiča Tima`: `debeli daskal, rodom iz Jelade`. Đorđe je krenuo u Kragujevačku gimnaziju, pa je po majčinoj želji prešao ubrzo na Zemljodeljsko-šumarsku školu u Požarevcu. Po majčinoj smrti izmolio je ministra prosveta 1879. godine, da mu se dozvoli upis u gimnaziju.[2] Fotografija Jovanovića iz mlađih dana Po završenoj beogradskoj Realci 1882. godine, upisao je Veliku školu u Beogradu, gde je na Tehničkoj školi, na odseku za arhitekturu, studirao godinu dana. Studije je prekinuo zbog odlaska u Beč gde je 1884. upisao Akademiju likovnih umetnosti. Već naredne godine prešao je u Minhen, i nastavio studije na Akademiji, u klasi prof. M. Vidmana (M. Widnmann). Oženio se prvi put tokom studija u Minhenu, sa Nemicom, Emom Viktorijom Šajtler. Iz tog `neskladnog` braka rodila su se dva sina, Aleksandar i Mirko. Nakon rastavljanja, prebacio je otac oba sina u Pariz gde je nastavio obrazovanje. U prestonici Francuske upoznaće mladu devojku Parižanku od 15 godina - Margaretu, koja će mu prvo pomoći oko dece, a zatim postati i supruga.[3] Sin Mirko, će poginuti u Prvom svetskom ratu na reci Marni 1915. godine, boreći se kao dobrovoljac u francuskoj Legiji stranaca. Iz Minhena je 1887. prešao u Pariz i tamo je na École des Beaux-Arts, u klasi profesora Šapija i Enžablera diplomirao vajarstvo 1890. Bio je prvi srpski akademski vajar.[4] Vratio se u Srbiju i tokom 1891. radio kao nastavnik crtanja u Prvoj beogradskoj gimnaziji. Već 1892. ponovo je otišao u Pariz, gde je ostao do 1903. Ponovo se vratio u Beograd gde je postao profesor, a potom i direktor Umetničko-zanatske škole, od 1905. do 1919, s tim što je ratne godine proveo u Francuskoj. Posle rata, do penzionisanja 1926, radio je kao profesor u Četvrtoj beogradskoj gimnaziji i kao inspektor Ministarstva građevina. Član Srpske kraljevske akademije nauka i umetnosti od marta 1921.[5] Đorđe Jovanović je bio atletskog stasa i avanturističkog - sportskog duha, i spada u prve i najbolje srpske velosipediste i planinare. Pravio je nekoliko velikih evropskih tura, vozeći velosiped (preteču bicikla) po hiljadu i više kilometara kilometara u nizu, kao 1886. godine. Uputio se iz Pariza u rumunski grad Kostancu na obali Crnog mora. Njegova umetnički građena i ukrašena vila u beogradskoj ulici Skerlićeva 6. bila je pravi umetnički dom. U toj kući sa velikim ateljeom, on će izvajati sjajna dela i mirno proživeti uz svoju drugu suprugu, mnogo mlađu Francuskinju, obožavanu lepoticu Margo. On je jedan od osnivača slikarskog društva Lada i njen član do 1910. Bio je u član i umetničkog društva Medulić. Posle rata ponovo je bio član Lade, sve do 1932. Jedan je od osnivača Udruženja likovnih umetnika Beograda. Delo Prvi put je izlagao na Pariskom salonu i Svetskoj izložbi u Parizu 1889, tada je dobio bronzanu medalju. Dobio je zlatnu medalju na Svetskoj izložbi 1900. godine u Parizu. Samostalno je izlagao prvi put u Novom Sadu 1905, a potom često u Beogradu. Svoja dela je izlagao u okviru paviljona Kraljevine Srbije na međunarodnoj izložbi u Rimu 1911. godine.[6] Pripada prvoj generaciji srpskih vajara čije delovanje ima pionirski karakter. Uradio je veliki broj bista i skulptura, ali i medalja, plaketa. Od njegovih radova najpoznatiji su: Spomenik Josifu Pančiću (1891) u Univerzitetskom parku u Beogradu; spomenik knezu Milošu Obrenoviću (1898) u Požarevcu; spomenik Kosovskim junacima (1910) u Kruševcu; Crnogorac na straži (1903) u pariskoj opštini; spomenik Branku Radičeviću (1899) u Sremskim Karlovcima; spomenik vojvodi Mišiću (1921); Spomenik Vuku Karadžiću (1929) u Beogradu; spomenik vojvodi Stepi Stepanoviću (1930) itd. Izabran je za redovnog člana Srpske kraljevske akademije 16. februara 1920. Đorđe Jovanović o umetnosti i umetnicima svog doba „... Oni mnogo lutaju, a trebali bi već da nađu svoj put. Vidite, mnogi od njih misle da je umetnost, samo ono što je najnovije, poslednja moda, pa bio to ma kakav ekstrem. A u umetnosti, nema novog i starog; postoji samo dobro – umetnost, i rđavo- neumetnost. Pravci, škole i razni „...izmi“ to je sve sporedno...“. Koliko naša sredina podstiče stvaralački rad Đ.Jovanović je rekao: „Izgleda vrlo malo. Kulturni ljudi koji razumeju šta je umetnost, profesori, učitelji – ti nemaju novaca, a oni koji kod nas imaju novaca ti se više interesuju za automobile.“

London / Njujork 1974. Tvrd povez, zaštitni omot, engleski jezik, ilustrovano, veliki format (30 cm), 160 strana. Knjiga je odlično očuvana. THE POP SCENE changes so rapidly that today`s greats are tomorrow`s has-beens, and yesterday`s old favourites are often completely forgotten until somebody says `whatever happened to...?` By looking at the top records and stars year by year since 1955, this book will not only revive memories and set the reader singing the old songs, it will also provide an outline of the development of the great explosion of interest in pop since the early days of Elvis Presley, Tommy Steele, Bill Haley and the rest. Rock `n` roll, skiffle, twist, Merseybeat, folk, country-and-western, heavy rock—all these and others have had periods of tremendous popularity. And with each change of style has come the new stars. Some like Elvis Presley, Cliff Richard, The Beatles, The Rolling Stones, seem to go on for as long as they like at the top; others shoot up the charts, enjoy brief spells of adulation, and as rapidly disappear. The author does not attempt to analyse the reasons records or artists were successful, nor does he express opinions on the relative merits of the hits he writes about: he is content to trace general trends and list the best-sellers year by year. Perhaps the most evocative aspect of the book is the photographs, of which there are over 250, including 16 full-page pictures in colour. The pictures show the artists in their hey-days: thus Cliff Richard is shown as he looked when he made Living Doll in 1959; The Beatles are shown with their 1963 hair-cuts (why was the `Beatle hair-cut` such a sensation at the time?) and these pictures can be compared with that of today`s high priest of pop, David Bowie. While the book can be used as a work of reference to the records made over the last nineteen years, it will bring most joy to readers who like an occasional nostalgic reminder of the pop heroes of younger days, and who like to remember the old tunes while enjoying the new. Sadržaj: 1955 Bill Haley and the Comets: Rock Around The Clock Tony Bennett: Stranger in Paradise Johnnie Ray: Hernando`s Hideaway Frankie Laine: Cool Water 1956 Elvis Presley: Heartbreak Hotel Bing Crosby: True Love Lonnie Donegan: Rock Island Line Johnny Mathis: Wonderful, Wonderful 1957 Buddy Holly: Peggy Sue Tommy Steele: Singing The Blues Jerry Lee Lewis: Great Balls of Fire Paul Anka: Diana 1958 Duane Eddy: Rebel Rouser Peggy Lee: Fever Connie Francis: Who`s Sorry Now Conway Twitty: Its Only Make Believe 1959 The Everly Brothers: Take A Message To Mary Cliff Richard: Living Doll Adam Faith: What Do You Want Russ Conway: Side Saddle Roy Orbison: Only The Lonely The Shadows: Apache Bobby Vee: Rubber Ball Chubby Checker: The Twist 1961 Helen Shapiro: Walking Back To Happiness Kenny Ball: Midnight in Moscow Gene Pitney: Town Without Pity Eden Kane: Well I Ask You 1962 Herb Alpert: Lonely Bull Frank Ifield: I Remember You Nat King Cole: Rambling Rose The Tornados: Telstar 1963 The Beatles: I Want To Hold Your Hand Trini Lopez: If I Had A Hammer Gerry And The Pacemakers: I Like It Dave Clark Five: Glad All Over 1964 The Rolling Stones: Not Fade Away Herman`s Hermits: I`m Into Something Good The Bachelors: Diane Billy J. Kramer and The Dakotas: Little Children 1965 Tom Jones: It`s Not Unusual Sonny and Cher: I Got You Babe Donovan: Catch The Wind Sandie Shaw: Long Live Love 1966 Simon and Garfunkel: Sounds Of Silence The Troggs: With A Girl Like You Cream: Wrapping Paper The Lovin` Spoonful: Daydream 1967 Engelbert Humperdinck: The Last Waltz The Doors: Light My Fire The Monkees: I`m A Believer The Beatles: All You Need is Love 1968 Mary Hopkin: Those Were The Days Esther and Abi Ofarim: Cinderella Rockafella Steppenwolf: Born To Be Wild Joe Cocker: With A Little Help From My Friends 1969 Marmalade: 0b La Di 0b La Da Peter Sarstedt: Where Do You Go To Clodagh Rogers: Come Back And Shake Me Stevie Wonder: Yester-Me, Yester- You, Yesterday 1970 Anne Murray: Snowbird Freda Payne: Band Of Gold James Taylor: Sweet Baby James Christie: Yellow River 1971 The Sweet: Co-Co Middle Of The Road: Chirpy Chirpy Cheep Cheep Rod Stewart: Maggie May Melanie: Brand New Key 1972 The Osmonds: Crazy Horses David Cassidy How Can I Be Sure Elton John: Crocodile Rock Nilsson: Without You 1973 Wizzard: Ball Park Incident Alice Cooper: Hello Hurray T. Rex: Solid Gold Easy Action Thin Lizzy: Whiskey in The Jar 1974 Elvis Presley, Gilbert O`Sullivan, Engelbert Humperdinck and Guess Who?

Danica Antic (1910 - 1989) Francstal, iza Zemuna, 1933 akvarel 22 x 31,2 signatura dole desno, D Antic 1933 na poledjini: `Francstal` Iza Zemuna, Danica Antic ArtMedia fotosertifikat. Geneza vlasnistva je par excellence. Anticeva je slikarstvo u ateljeu Jovana Bijelića (1931-1934), a nastavila je na Akademiji za likovnu umetnost u Beogradu. Boravila je u Parizu od 1938. godine do 1940. godine. Nakon rata završila je studije slikarstva na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu u klasi Nedeljka Gvozdenovića. Izlagala je često u zemlji i inostranstvu. Ogromna imovina Nemaca u Zemunu, posle Drugog svetskog rata, podeljena je kolonistima i `pobednicima` Kuće u Francstalu vrede 100 miliona evra Ne postoje zvanični podaci o tome koliko je bilo nemačkih kuća, ali, prema najgrubljim procenama, više ih je od 2.000, na desetine radionica, trgovina, restorana i još mnogo toga Prema zvaničnim podacima Kraljevine Jugoslavije, po popisu iz 1931. godine, u Zemunu je živelo 8.354 stanovnika nemačke nacionalnosti. Po podacima tadašnje nemačke zajednice u Jugoslaviji, u ovom gradu živelo je 8.686 pripadnika ovog naroda. Od formiranja građanske uprave pre 250 godina, pa do sada, većinsko stanovništvo bilo je srpsko. Po broju stanovnika, posle Srba bili su Nemci, pa Hrvati, dok su ostale nacionalnosti bile zastupljene sa po nekoliko stotina stanovnika. Prema nezvaničnim podacima, jer popis nije sproveden 1941. godine, na početku Drugog svetskog rata u Zemunu je živelo oko 35.000 stanovnika. Kao i ostali gradovi u Austrougarskoj, i Zemun je bio podeljen na četvrti. Tako su u samoj `varoši`, današnjem Starom jezgru, živeli mahom obrazovaniji i bogatiji Zemunci svih nacionalnosti. U Gornjoj varoši, kao većinsko stanovništvo bili su Srbi, a u Francstalu Nemci i međusobno su se graničili današnjom Ugrinovačkom ulicom. Oni su takođe živeli i u drugim delovima današnje teritorije Zemuna, ali ne kao većinsko stanovništvo. Pored toga što ih je bilo katolika i protestanata, tokom i posle Drugog svetskog rata pojavile su se cele porodice kao pohrvaćeni Nemci. Takođe postoje i one nemačke porodice čiji su neki članovi bili u KPJ i tako su spašeni njihovi životi i imovina. Doduše, to je bio zanemarljivo mali procenat ovog naroda da bi bitnije uticao na ishod kakav je bio. Nemci poljoprivrednici, zanatlije, trgovci i ugostitelji, živeli su u naselju Francstal ili Francestal, dok su intelektualci, bankari, činovnici, bogati trgovci, lekari i apotekari živeli u centru grada. Tadašnji Francstal ili Franjin dol, kako su ovo nemačko naselje nazivali Hrvati, prostirao se na velikom prostoru današnjeg Gornjeg grada. Naseljavanje Nemaca Prema arhivskim podacima, Nemci su masovnije u Zemun počeli da se doseljavaju početkom 18. veka, dolazili su kao zanatlije sa vojskom. Francstal su osnovale 72 nemačke porodice koje su se tu doselile 1816. godine. Pošto je prostor u koji su se doselili, bio dolina, kasnije su naselju dali ime Francstal, što bi u prevodu značilo Franjina dolina. Broj stanovnika se vremenom povećavao, a naselje se širilo i bogatilo. Poznati po vrednoći i disciplini, Nemci su razvijali razne zanate, gajenje domaćih životinja i povrtarskih i ratarskih kultura. NJihovi odnosi sa ostalim stanovništvom Zemuna bili su tradicionalno dobri, pošto su živeli u slobodnom gradu sa građanskom upravom. Sudbina pobeđenih i osveta pobednika Nemci su krajem leta 1944. godine vozovima organizovali transport civilnog stanovništva iz Zemuna, koje nije želelo da čeka dolazak Crvene armije i komunista. Posle propasti nemačke komande i njihovog povlačenja iz grada, ostalo je svega 900 Nemaca i doživeli su sudbinu poraženih u vrtlogu pira pobednika. Prema podacima Nemačkog narodnog saveza iz Subotice, od tog broja odmah je ubijeno: 201 muškarac, 80 žena i četvoro dece. - Posle toga, ostali su strpani u logore. Tamo je u Titovim logorima smrti likvidirano još 136 muškaraca, 117 žena i 12 dece, ukupno njih 265. Od njih 900, sa početka priče, koji su pali komunistima u ruke, ubijeno je ukupno 550 ili 61 odsto - rekao je za `Glas` Rudolf Vajs. Prema njegovim rečima, ostalim preživelim, punoletnim Nemcima, posle logora, određen je prinudni rad u trajanju od tri godine. Nakon `odsluženja`, morali su da plate novoj državi veću sumu novca, kako bi mogli da otkupe ispis iz državljanstva kao uslov iseljenja odavde i useljenja u Nemačku ili neke druge zemlje. - Nemci su snabdevali grad poljoprivrednim proizvodima, mlekom, sirom, puterom, povrćem i voćem, jer je to bila osnovna delatnost većine stanovnika ovog naselja. Pored poljoprivrede, bavili su se i raznim zanatima. Imali su tekstilne i druge radionice, veće i manje restorane i trgovine. U ovom naselju bila je poznata nemačka porodica Mozer, koja je imala svoju vinariju i veleprodaju vina, to je današnji `Navip` - počeo je razgovor prof. dr Miodrag Dabižić, dugogodišnji kustos Zavičajnog muzeja, sada penzioner. Prema njegovim rečima, na početku Drugog svetskog rata na svim važnijim mestima u Zemunu bili su Nemci. Grad je pripojen NDH-ziji, jer je Hrvatska bila obavezna da daje vojnike za istočni front. Kako Miodrag Dabižić naglašava, nemačke vlasti su bile korektne prema Srbima i u mnogim situacija zaštitile su ih od ustaša. Većina lokalnog nemačkog stanovništva, koje je na ovim prostorima bilo duže od dva veka, nije bilo nacistički orijentisano, ali su bili prinuđeni da se prilagode. Prema njegovim rečima, velika i moćna familija Mozer imala je dosta obrazovanih i bogatih predstavnika. Tako je advokat Johanes-Hans Mozer bio 2,5 godine za vreme Drugog svetskog rata gradonačelnik Zemuna. Bruno Mozer i njegov sin, vlasnici `Vinarije Mozer`, sredinom rata pobegli su iz zemlje u Tursku, ali je vino i dalje pravljeno za Nemce. Posle rata su ipak optuženi i oduzeta im je sva nepokretna imovina, vinarija i vila u dvorištu, kao okupatorima. To se odnosilo i na većinu drugih i na sve što je pripadalo `kažnjenom` nemačkom narodu. Od vandalizma nisu pošteđene ni njihove crkve i groblje u Francstalu. Prema rečima Dabižića, Nemačka i Slovačka, Evangelička crkva, mlađima poznatija kao `Crkvica`, na uglu ulica Tošin bunar i Jakuba Kuburovića, podignuta je desetak godina pre početka Drugog svetskog rata. Po dolasku na vlast komunisti su kao simbol svoje moći stavili petokraku na krov i pretvorili lepu i novu protestantsku crkvu u svoje vlasništvo. Služila je godinama u razne svrhe, od mesne kancelarije do sedišta Mesne zajednice. Poslednjih 10 godina poslužila je i kao noćni klub, a kladionica i petokraka su još tamo. Nemci u Francstalu su, pored visokoparternih i parternih kuća, pomoćnih objekata, gostionica, restorana, radionica, radnji, mesara, trgovina, apoteka, ordinacija, posedovali i ogromne površine obradive zemlje. - U centru Zemuna živeli su ugledniji i bogatiji Nemci, intelektualci, činovnici, bankari, advokati, lekari, apotekari i trgovci. Tako su tri velike apoteke držali oni. Porodica Tajbl imala je bioskopsku dvoranu u Glavnoj ulici, gde je i sada bioskop `Sloboda` - objašnjava Miodrag Dabižić. Umesto na groblju mermer na stepeništu Kako Miodrag Dabižić objašnjava, na mestu sadašnje bolnice `Bežanijska kosa` bio je kompleks nemačkog groblja u Francstalu koje je posle Drugog svetskog rata uništeno.Ostao je sačuvan samo jedan spomenik koji nije srušen i koji svedoči o tome. Dabižić nije mogao da potvrdi glasine koje su kružile Zemunom, da su komunisti mermerom sa ovog francstalskog groblja popločali stepenište od Tošinog bunara do parka Kalvarija. Raznobojno stepenište pokazuje da u tome ima neke istine. Arhitektonska vrednost - Velika i velelepna katolička crkva Svetog Vendelina u Francstalu podignuta je 1888. godine po planovima Hermana Bolea, poznatog zagrebačkog arhitekte. Crkva je bila u dvorištu škole koja je podignuta 1901. godine, koja je sačuvana i nastavila da postoji kao OŠ `Petar Kočić` u Prvomajskoj ulici. Na zahtev novopridošlih stanovnika Francstala, crkva je srušena 1955. godine, a sam posao uklanjanja izvršili su radnici Gradske čistoće - priča istoričar Miodrag Dabižić. On još ističe da se ovde radilo o objektu izuzetne arhitektonske vrednosti od značaja za istoriju Zemuna kao grada. Ne postoje zvanični podaci o tome koliko je bilo nemačkih kuća, ali, prema najgrubljim procenama, više ih je od 2.000, na desetine radionica, trgovina, restorana i još mnogo toga. Pošto su se Nemci najviše bavili poljoprivredom, pripadalo im je više hiljada hektara kvalitetne zemlje. Pitanje vraćanja ove imovine nije javno pokretano do sada, ali ne znači da ne teku pripreme za tako nešto. - Ogroman deo nemačke imovine posle rata oduzet je od vlasnika samo zbog toga što su bili nemačke nacionalnosti. Manji deo Nemaca, tu mislim na one koji su sa dokazima, stvarno i neosporno, osuđeni kao ratni zločinci i čija je imovina oduzeta, neće biti predmet razgovora o nadoknadi. Ne postoji nijedan pojedinac, niti organizacija u našem narodu koji bi pokrenuo pitanje vraćanja imovine takvima - objašnjava Rudolf Vajs, predsednik Nemačkog narodnog saveza, interesne organizacije Nemaca u Jugoslaviji sa sedištem u Subotici. Na pitanje koliko je tačno da su Nemci iz Vojvodine, dolaskom u matičnu zemlju, dobili konkretnu pomoć i neku vrstu obeštećenja, predsednik Vajs je odgovorio: - Nemci iz Vojvodine koji su se preselili u SR Nemačku dobili su pomoć države da počnu novi život. Oni koji su imali papire o oduzetoj imovini, ili bilo koji drugi dokaz, dobili su procentualno manji deo svoje imovine kao obeštećenje. Oni koji nisu imali nikakve dokaze, dobili su sredstva kao pomoć za novi početak - objašnjava Vajs. Prema njegovim rečima, to se odnosilo samo na Nemce koji su se preselili u Nemačku, ali ne i na one koji su otišli u druge zemlje Evrope i Ameriku. Po odluci Narodne vlasti, novi vlasnici oduzetih kuća i zemlje, postali su kolonisti. U Francstalu još ima starih nemačkih kuća, ali većina je porušena zbog izgradnje stambenih naselja `Sava Kovačević`,`Marija Bursać` i drugih. Na oduzetoj nemačkoj zemlji izgrađene su fabrike.

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! S A D R Ž A J: PITANJA METODA - Šumanović - slikar „napretka“ i „povratka“ PERIODIZACIJA - Hronologija i tipologija 1896-1914: VINKOVCI, ŠID, ZEMUN - Počeci (Sezan, Van Gog) 1914-1918: ZAGREB - Umetnička škola 1918-1920: ZAGREB (samostalni rad) - Između starog i novog - proljetni salon, početak „sintetičkog“ „konstruktivnog“ slikarstva 1920-1921: PARIZ (prvi boravak) - „Estetika suviše stvarnog“, postkubizam, konstruktivni ekspresionizam, neoklasicizam (početak „povratka“) 1921-1925: ZAGREB (drugi boravak) - Samostalna izložba (1921) neoklasicizam - Pusen, Engr, povratak povratku, umetnost umetnosti 1926-1927: PARIZ (drugi boravak) - Ekspresionizam boje i gesta, kolorizam - povratak neposrednoj osećajnosti 1928-1930: PARIZ (treći boravak) - Poetski realizam, povratak realnom 1930-1942: ŠID, BEOGRAD, ŠID - Povratak prirodi i „stvarima samim“, „kako znam i umem stil“ ZAKLJUČAK - Od stvarnosti slike do slike stvarnosti ŠUMANOVIĆEVI TEKSTOVI REPRODUKCIJE DOKUMENTACIJA - Biografija, samostalne izložbe, grupne izložbe, bibliografija, monografske studije, literatura o umetniku Sava Šumanović (Vinkovci, 22. januar 1896 — Hrvatska Mitrovica, 30. avgust 1942) bio je srpski slikar. Smatra se jednim od najznačajnijih slikara srpske umetnosti dvadesetoga veka.[1][2] Njegov opus obuhvata 800 slika i 400 crteža i skica. Uvršten je u 100 najznamenitijih Srba. Savu Šumanovića su 30. avgusta 1942. godine ubile ustaše. Najpre je odveden u zatvor u Hrvatskoj Mitrovici (današnja Sremska Mitrovica) gde je mučen i dva dana kasnije streljan zajedno s ostalim zarobljenicima.[3] Biografija U Vinkovcima mu je otac radio kao šumarski inženjer, od oca Milutina (1862—1937) i majke Perside (1875—1968), rođene Tubić.[4][5] Kada je imao četiri godine porodica se preselila u Šid. Gimnaziju pohađa u Zemunu, gde počinje da pohađa časove slikanja kod učitelja Isidora Janga, koji ga upoznaje sa slikarstvom Sezana i van Goga.[6] Kasnije će se usprotiviti očevoj želji da postane advokat i 1914. u Zagrebu upisati Višu školu za umjetnost i obrt.[6] U tom periodu družio se sa Milanom Štajnerom i Antunom Brankom Šimićem.[6] Ovu školu završava sa najboljim ocenama 1918. Tada počinje da javno izlaže svoja dela. U svojim ranim delima, Sava insistira na atmosferi i spretno koristi bojene senke i tanke slojeve boje. Pored slikarstva, bavi se ilustracijom, grafikom i scenografijom. Slikarstvo Save Šumanovića u ovom periodu pokazuje uticaje secesije i simbolizma. Jeseni 1920. Sava je otišao u Pariz i iznajmio atelje na Monparnasu.[7] Učitelj mu je bio Andre Lot, istaknuti likovni pedagog pravca analitičkog kubizma. U Parizu se družio sa Rastkom Petrovićem, Modiljanijem, Maks Žakobom i drugim umetnicima. Uticaji kubizma su vidljivi u ovoj ali i u kasnijim fazama slikarevog rada. Može se opravdano reći da je ovaj slikarski jezik Sava Šumanović doneo u Srbiju i da njegova dela ostaju najreprezentativniji primer domaćeg kubističkog slikarstva. Narednih godina živi i slika u Zagrebu. Javnost i kritika ne prihvataju njegova dela, pa se iz protesta potpisuje francuskom transkripcijom na slikama. Godine 1924. piše studije „Slikar o slikarstvu“ i „Zašto volim Pusenovo slikarstvo“, dela koja su polazište za razumevanje njegove estetike. Ponovo boravi u Parizu 1925, gde prihvata uticaje Matisovog slikarstva. Spomen kuća Save Šumanovića u Šidu. Godine 1927. Sava Šumanović je naslikao „Doručak na travi“ koji je naišao na odlične kritike u Francuskoj. Nešto kasnije je za 7 dana i noći intenzivnog rada naslikao sliku „Pijana lađa“ koju je izložio na salonu nezavisnih. Inspiracija za sliku je bila istoimena pesma Artura Remboa koja je do njega došla preko Rastka Petrovića koji mu ju je recitovao. Druga inspiracija je bila slika Teodor Žerikoa „Splav Meduza“. Kritičari su ovo delo dočekali sa podeljenim kritikama, a Sava je iscrpljen radom teško podneo one negativne. Vraća se u Šid 1928, umoran od teških uslova života, rada i loših kritika. U Šidu slika sremske pejzaže. Njegovu samostalnu izložbu u Beogradu kritičari su veoma pozitivno ocenili. Novac od prodaje slika omogućio mu je da ponovo ode u Pariz. Tu nastaju značajne slike: „Luksemburški park“, „Crveni ćilim“, „Most na Seni“. Ova dela karakteriše poetski realizam i umereni koloristički ekspresionizam. Šumanovićeva dela iz poznijeg perioda se odlikuju svetlim bojama, i lirskom atmosferom. Svoj stil, koji sam naziva kako znam i umem, prilagođava motivu. Bista Šumanovića u dvorištu Galerije u Šidu Po povratku u Šid, 1930, slika lokalne pejzaže i aktove. Tri godine radi na ciklusu velikih platana „Šiđanke“, a kasnije na ciklusu „Beračice“, posvećenom berbi grožđa. Na izložbi u Beogradu septembra 1939. izložio je 401 platno.[8][9] Za vreme Drugog svetskog rata Šid ulazi u sastav Nezavisne Države Hrvatske i ćirilica je zabranjeno pismo, pa se Sava iz protesta ne potpisuje već samo označava godinu nastanka slike. Na Veliku Gospojinu, 28. avgusta 1942. godine[10], Savu su, zajedno sa još 150 Srba iz Šida, oko 6 sati ujutru, uhapsile ustaše i odvele u Hrvatsku Mitrovicu (ovaj naziv Sremska Mitrovica je nosila za vreme postojanja NDH). Svi oni su posle mučenja streljani, verovatno 30. avgusta[10], posle čega su sahranjeni u zajedničku masovnu grobnicu. Njemu u čast ustanovljena je slikarska nagrada Sava Šumanović. Povodom 125 godina od rođenja objavljena je 2021. poštanska marka u Srbiji posvećena Savi Šumanoviću.[11] O Šumanovićevom životu snimljen je 2023. godine snimljen art-dokumentarni film „Svetlost i senke”. Film je osvojio osam nagrada, uključujući nekoliko nagrada za kratki dokumentarni film u Aziji.[12] Sačuvano je više njegovih pisama upućenih Rastku Petroviću.

Polovna knjiga, izuzetno očuvana. Priredio Slavko Timotijević, Autori tekstova: Slavko Timotijević, Vujica Rešin Tucić, Slobodan Tišma, Stevan Vukajlović, Sava Stepanov i Nenad Milošević, Izdavač: Muzej savremene umetnosti Vojvodine - Novi Sad, 2015. god. Tvrd povez, 26,5X22,5 cm. 185 str. Kunstdruk, ilustrovano Dei Leči - Radovi 1957/1965 Objavljena monografija o dvojcu „Dei leči”, koji je pre pola veka performansima zabavljao Novosađane, a američki umetnički časopis objavio je njihov portfolio na šest strana. Po dvorištima, trgovima, parkovima i rečnim obalama Novog Sada, još pre pola veka, između 1957. i 1965, gimnazijalci Dragoljub Pavlov i Bora Vitorac izvodili su svoje akcije, hepeninge i performanse, praveći parodije na malograđanski duh i spasavajući prolaznike od uštogljenosti i dosade. Filmofili, odrasli na stripu i rokenrolu - mladi i buntovni, mangupčići s kipućom željom da se pobune, da šokiraju i da ne pristanu, bili su u stalnoj potrazi za nekom frkom, zbrkom i igrom. Snimali su filmove i fotografije koje je časopis „Art in America” objavio na čak šest strana, a kad su se ove preteče novosadske konceptualne umetnosti malo uozbiljile, počeli su da pišu poeziju i da privlače pažnju svojim izložbama. Alergični na sivilo i jednoobraznost, delovali su na periferiji umetničkog sistema, jer su institucije za njih geto, zatvoren za duh ove urbane gerile. Dragoljub i Bora, koji su se pojavili pre evropskih performera Džilberta i Džordža, u oneobičavanju svakodnevnih situacija videli su pribežište slobode. A ako bi usred njihovih akcija naišao policajac, uzvikivali bi „Dei leči”, a potom i svoj dvojac prozvali tako, što na šatrovačkom znači „ide čile”, čilac, stariji čovek da razjuri omladinu. Priču za naš list počinje Bora Vitorac (76): „Obojica smo bili slabijeg materijalnog stanja, i umesto da odemo na umetnost, završili smo poljoprivredni fakultet. Mene privlači periferija grada, gde nalazim drugare, igranke, ali i tuče, i u jednoj zadobijam povredu, zbog koje sam oslobođen vojske. Radio sam i kao tapkaroš, drugovao i sa nosačima sa železničke stanice. Otac mi dopada zatvora zbog verbalnog delikta i govora protiv komunista, a ja ću kasnije praviti svoje neke verbalne kalambure.” „Inspirisani nemim komedijama, u filmu ’Protrčavanje’ snimili smo kako četvoronoške prelazimo prometnu raskrsnicu. Fotografija ’Spomenik’ je parodija na spomenike dizane bez jasnog povoda, a ispod postamenta montirali smo slavinu iz koje curi voda, da detronizuje uvaženu figuru sa spomenika. Zabeležili smo i kako na pijaci jedemo burek. Bunili smo se protiv onih koji žele da nahrane narod sa nekakvim iluzijama”, seća se Bora Vitorac, poznat po izložbama rađenim hemijskom olovkom i naliv-perom. Tek od 2007. „Dei leči” prave svoje izložbe u Novom Sadu, Bečeju, Beogradu, Zrenjaninu, Nišu. Istoričar umetnosti Slavko Timotijević pravi monografiju „Dei leči”, u izdanju Muzeja savremene umetnosti Vojvodine, koja je predstavljena nedavno u Domu kulture „Studentski grad”, a Nenad Milošević snima o njima film. Bilo je to doba kada dvojac auto-stopom ide iz Novog Sada do Kinoteke. Otkrivaju dadaiste, Džojsa, stari džez koji je za njih tera inkognita. Znali su za Armstronga, Benija Gudmana i Glena Milera, ali ne i za Kinga Olivera, Badija Boldena, Besi Smit. „Saznajemo za Ma Rejni, a njenu stvar ’Misery blues’ i danas kad slušam obuzme me ushićenje. Dok slušate Vilija Džonsona i Lemona Džefersona kao da ste negde bosi na prašini, a kad Ledbeli svira na gitari na 12 žica, to je neverovatan doživljaj, maltene kao orgulje”, opisuje Pavlov. Naš sagovornik je osmislio svoje izložbe sa biljnim pigmentima, nazvavši ih florelima. Kaže da su pravili i slike – omaže dragim likovima, komičarima iz nemih filmova: Basteru Kitonu koji nije koristio mimiku, osnovno oruđe glumca u nemom filmu, nego je imao kameno lice i pogled kao jedino izražajno sredstvo. Fotografija „Četkar” inspirisana je Gručom Marksom; vole i komičare prvih zvučnih filmova, koji su zadržali tu burlesknost. I u vojsci je Pavlov snimao fotografije, na kojim je nosio čaplinovske brkove, a osmelio se i na performans. Prvi – u Opatiji u luna-parku, gde se publika valjala od smeha. Govorilo se da ruši ugled armije, ali kapetan je video da je bezazlen i da se samo ludira. „Drugi sam izveo na vojnoj vežbi u Učki, na ivici šume. Prvi sam se probudio i izveo rimejk scene iz filma ’Sedam samuraja’, gde samuraj sam vežba odbranu za napad s leđa, uz onaj njihov krik. Kapetan je mislio da sam skrenuo... Jednom je Tristan Cara rekao: ’Umetnost je privatna stvar. Umetnik stvara sam za sebe.’ I mi smo bili apsolutno slobodni u svojim svetovima koji su nedodirljivi”, ističe Pavlov. Njegove prve pesme izlaze 1966. u „Poljima”, a poslednja zbirka „Dunavska”, u izdanju „Prometeja”, 2010. posvećena je Novom Sadu. Iz te zbirke, pesmičurak „Ledara” kaže: „Spokojan, pun neostvarenih želja, prolazim kraj ledare”. A pesma „Pred raspust” glasi: „Nagli dolazak leta, glas nastavnika dobija boju, kakotanja.” „U časopisu ’Sport i svet’, izlazio je kurs za jogu, sa opisima vežbi. U gimnaziji otkrivam neverovatan polet za te vežbe koje su mi dale smirenost i entuzijazam za raznorazne akcije”, ističe Pavlov. Ovaj inženjer voćarstva i vinogradarstva ovako je maštao o životu: zaposliće se u Sremu, na nekom imanju. Neće da ide traktorom i mopedima, to mu je bezveze, već će da uzjaše konja kroz plantažni breskvik. „Breskve su procvetale, pčelice zuje, ja jašem, dolazim kući, puštam Baha i slikam. Na fakultetu su me zanimale genetika i organska hemija, koje su povezane sa suštinskim stvarima tela i života, tako da ni to nije u koliziji sa umetnošću. Možda bih bio umetnik – vuk samotnjak, ali završio sam kao berzanski agent. Od nečeg se moralo živeti. Život je pun iznenađenja!” U časopisu „Art in America”, skulptori Vejd Saunders i Ana Rošet zapisali su: „Mesec jul 2009. proveli smo boraveći kao artists-in-residence u severnoj Srbiji. Tamo smo upoznali Boru Vitorca i zapanjili se kada smo pregledali katalog iz 2007. sa izložbama fotografija koje su sačinili on i njegov drug od detinjstva Dragoljub Pavlov. Mi smo izdvojili svoje favorite među više od 40 njihovih fotografija. Na jednoj, pod nazivom ’Manifest’ (1957), u tamno odeven mladić sa štrikanom kapom iz male beležnice čita momku koji stoji pred zidom vezanih ruku i sa povezom preko očiju. Ta scena mogla se odigrati bilo gde, bilo kad, a momci se igraju u doba rata, kao uvod u pogubljenje. Danas se može tumačiti kao jezgrovita predigra jugoslovenskog krvavog raspleta. Prestali su da fotografišu i ove slike ostale su tajna do 2007. Negativi razvijeni u kućnoj radinosti, nestali su. Većina fotografija predstavlja unikate. Nijedna nije retuširana. Prikazi stoje mirno i divno.” Politika Četvrtak, 24.03.2016.

fotografija iz 1995. Kengo Kuma, arhitekta Bijenale u Veneciji Kengo Kuma (隈 研吾 Kuma Kengo, born 1954) is a Japanese architect and professor at the Graduate School of Architecture at the University of Tokyo. Frequently compared to contemporaries Shigeru Ban and Kazuyo Sejima, Kuma is also noted for his prolific writings. Kuma was born in Yokohama, and attended Eiko Gakuen junior and senior high schools. After graduating in Architecture from the University of Tokyo in 1979, he worked for a time at Nihon Sekkei and Toda Corporation. He then moved to New York City in the USA for further studies at Columbia University as a visiting researcher from 1985 to 1986.[citation needed] Career[edit] In 1987, he founded the `Spatial Design Studio`, and in 1990, he established his own office `Kengo Kuma & Associates`. He has taught at Columbia University, University of Illinois at Urbana-Champaign, and Keio University, where in 2008, Kuma was awarded his Ph.D. in Architecture.[2] As a professor at the Graduate School of Architecture at the University of Tokyo, he runs diverse research projects concerning architecture, urbanity and design within his own Laboratory, Kuma Lab.[3] His office Kengo Kuma & Associates employs over 150 architects in Tokyo and Paris, designing projects of diverse type and scale throughout the world. Philosophy and writings[edit] Kuma`s stated goal is to recover the tradition of Japanese buildings and to reinterpret these traditions for the 21st century. In 1997, he won the Architectural Institute of Japan Award and in 2009 was made an Officier de L`Ordre des Arts et des Lettres in France. Kuma lectures extensively and is the author of numerous books and articles discussing and criticizing approaches in contemporary architecture. His seminal text Anti-Object: The Dissolution and Disintegration of Architecture written in 2008, calls for an architecture of relations, respecting its surroundings instead of dominating them. Kuma`s projects maintain a keen interest in the manipulation of light with nature through materiality. Material theory[edit] Bato Hiroshige Museum Although remaining in continuity with Japanese traditions with the clarity of structural solutions, implied tectonics, and importance of light and transparency, Kengo Kuma does not restrain himself to the banal and superficial use of ‘light’ materials. Instead, he goes much deeper, extending to the mechanisms of composition to expand the possibilities of materiality. He utilizes technological advancements which can challenge unexpected materials, such as stone, into providing the same sense of lightness and softness as glass or wood. Kuma attempts to attain a sense of spatial immateriality as a consequence of the ‘particulate nature’ of the light and establishing a relationship between a space and the natural round[clarification needed] around it.[4] Commune by the Great Wall of China “You could say that my aim is ‘to recover the place’. The place is a result of nature and time; this is the most important aspect. I think my architecture is some kind of frame of nature. With it, we can experience nature more deeply and more intimately. Transparency is a characteristic of Japanese architecture; I try to use light and natural materials to get a new kind of transparency.” –Kengo Kuma[5] In many of Kengo Kuma’s projects, attention is focused on the connection spaces; on the segments between inside and outside, and one room to the next. The choice of materials stems not so much from an intention to guide the design of the forms, but to conform to the existing surroundings from a desire to compare similar materials, yet show the technical advances that have made possible new uses. When dealing with stone work, for example, Kuma displays a different character from the preexisting buildings of solid, heavy, traditional masonry construction. Instead his work surprises the eye by slimming down and dissolving the walls in an effort to express a certain “lightness” and immateriality, suggesting an illusion of ambiguity and weakness not common to the solidity of stone construction.[5] Projects[edit] Key projects include the Suntory Museum of Art in Tokyo, Bamboo Wall House in China, LVMH (Louis Vuitton Moet Hennessy) Group`s Japan headquarters, Besançon Art Center in France, and one of the largest spas in the Caribbean for Mandarin Oriental Dellis Cay.[6] Stone Roof, a private residence in Nagano, Japan, built in 2010, consists of a roof which is meant to spring from the ground, providing a complete enclosure to the home. A local stone was chosen to intimately relate itself to the preexisting natural environment of the mountain side. The exterior stone work is made light and airy by cutting each stone into thin slices and bracing each slice as a pivoting panel. In this way, the heavy quality of stone is diluted and provides the eye with an illusion of lightness, allowing light and air directly into the space within. With this choice of material and construction, a new kind of transparency emerges; one that not only frames nature the way a glass curtain wall would, but also deeply relates itself to the mountain side.[7] In 2016, Kuma also delved into designing pre-fabricated pavilions in partnership with Revolution Precrafted. He designed the mobile multifunctional pavilion named The Aluminum Cloud Pavilion. The structure, composed of aluminum panels joined using Kangou technique, can be used as a teahouse or a space of meditation.[8] Kuma Lab[edit] Kuma Lab is a Research Laboratory headed by Kuma based in the Department of Architecture, Faculty of Engineering at the University of Tokyo`s Hongo Campus that was started in 2009.[3] In 2012, Kuma Lab published the book Patterns and Layering, Japanese Spatial Culture, Nature and Architecture,including the research from various Doctoral Candidate Lab members.[9] Its research topics consist of a comprehensive survey of architectural, urban, community, landscape, and product designs; survey of structural, material, and mechanical designs; and methodology for bridging sustainable, physical, and information designs. Its activities include participation in architectural design competitions, organization and management of regional and international design workshop, joint research with other departments at the University of Tokyo, and research and proposal to aid the recovery from the Great East Japan earthquake. Selected works[edit] Nagasaki Prefectural Art Museum Taikoo Li Sanlitun in Beijing M2 building (1989–1991) Kiro-San observatory (1994) Kitakami Canal Museum (1994) Water/Glass, Atami (1995) Bato Hiroshige Museum (2000) Stone Museum (2000) Great (Bamboo) Wall House, Beijing (2002) Plastic House (2002) LVMH Group Japan headquarters, Osaka (2003) Lotus House (2003) Suntory`s Tokyo office building Nagasaki Prefectural Art Museum (2005) Kodan apartments (2005) Water Block House (2007) The Opposite House, Beijing (2008) Nezu Museum, Minato, Tokyo, (2009) V&A at Dundee[10] (2010) Stone Roof (2010) Taikoo Li Sanlitun, Beijing (2010) Akagi Jinja and Park Court Kagurazaka (2010) Yusuhara Wooden Bridge Museum (2011) Meme Meadows Experimental House, Hokkaido. Japan (2012)[11] Wisdom Tea House (2012)[12] Seibu 4000 series Fifty-two Seats of Happiness tourist train refurbishment (2016)[13] Japanese Garden Cultural Village, Portland, Oregon, USA (2017)

Jedna zlata vredna REC & DVA harizmaticna imena Nadezdino pismo - dopisnica iz 1907. godine - bratu Rastku Petrovicu (nadrealisti, nadrealizam) za sta je moguce dobiti i fotosertifikat. Nadežda Petrović Izvor: Wikipedia Nadežda Petrović Autoportret Rođenje 1873 Čačak, Kneževina Srbija Smrt 1915 Valjevo, Kraljevina Srbija Nacionalnost srpska Polje slikarica Nadežda Petrović (Čačak, 1873. – Valjevo, 1915.), najznačajnija srpska slikarica s kraja 19. i početka 20. vijeka. Sadržaj/Садржај 1 Biografija 2 Umjetnički rad 2.1 Münchensko razdoblje (1898. - 1903.) 2.2 Srbijansko razdoblje (1903. - 1910.) 2.3 Pariško razdoblje (1910. - 1912.) 2.4 Ratno razdoblje (1912. - 1915.) 3 Bibliografija 4 Vanjske veze Biografija S obitelji se 1884. godine preseljava u Beograd. Višu žensku školu završila je u Beogradu 1891. godine. Sljedeće 1892. godine polaže ispit za nastavnicu crtanja u srednjim školama te postaje učenica u ateljeu Đorđa Krstića. 1896/97. godine pohađa školu kod Kirila Kutlika. Od 1898. godine počinje školovanje u Münchenu u ateljeu Slovenca Antona Ažbea. Već 1900. godine imala je prvu samostalnu izložbu u Beogradu. Godine 1901. započinje rad u ateljeu Juliusa Extera u Münchenu. Od 1904. godine angažira se u domovini oko Prve jugoslavenske umjetničke izložbe, osnivanja Lade i Prve jugoslavenske umjetničke kolonije (Sićevo, Pirot, 1905. godine). Do 1912. godine izlaže na mnogobrojnim izložbama: Izložba Lade; Izložba jugoslavenske kolonije 1907; Izložba srpskog umjetničkog udruženja 1908; Druga samostalna izložba u Ljubljani 1910; iste godine u Parizu na Jesenskom salonu i u Zagrebu u okviru grupe Medulić; sljedeće 1911. godine izlaže u srpskom paviljonu na Međunarodnoj izložbi u Rimu, na Salonu internacionalne unije i Jesenskom salonu u Parizu. U Beogradu 1912. godine otvara slikarsku školu i sudjeluje na četvrtoj jugoslavenskoj izložbi. U Prvom balkanskom ratu sudjeluje kao dobrovoljna bolničarka na bojišnici. Sa srpskom vojskom je ponovo 1913. i 1914. godine. Umrla je od tifusa u Valjevu gdje je bila na dužnosti dobrovoljne bolničarke. Umjetnički rad Slikarstvo Nadežde Petrović, najznačajnije srpske umjetnice s početka 20. vijeka uvodi srpsku umjetnost u tokove suvremene europske umjetnosti. Zahvaljujući njenom duhu koji je, iz male Srbije, stremio modernom svijetu, ali i sretnim okolnostima da se početkom 20. vijeka školovala u likovnim središtima Evrope, njeno slikarstvo ide, najvećim dijelom, u korak s evropskim ekspresionizmom, a ponekad se i približava tada još neafirmiranoj apstrakciji. Na njenim najboljim radovima dominiraju velike površine, njene omiljene užareno crvene boje i, njoj komplementarna, zelena. Ljubav prema bojama stvara na nekim platnima koloristički vrtlog gdje se, pored ostalih, ističu fovistička ljubičasta, plava i crna boja. Snažni potezi kista i široki i gusti, pastozni namazi ponekad platno pretvaraju u dinamičnu reljefastu površinu. Voljela je slikati portrete i pejzaže, a njeno domoljublje ogledalo se i u čestom izboru tema iz nacionalne povijesti i slikanju ljudi i predjela Srbije. Djelo Nadežde Petrović, u cjelini, zrači strašnom ekspresijom, snagom i hrabrošću ove jedinstvene slikarice s Balkana. Školovanje u Münchenu, posjete Parizu i Italiji i stalni povratak tradicionalnoj Srbiji ostavili su trag na njenim platnima, te se njen opus može podijeliti na nekoliko razdoblja. Münchensko razdoblje (1898. - 1903.) Prvi dio - učenje u školi Antona Ažbea, slovenskog slikara (Bavarac, kopije starih majstora). Drugi dio - rad u ateljeu Juliusa Extera, jednog od osnivača münchenske Secesije (Bavarac sa šeširom, Vodenica, Iberze, Borova šuma, Jelova šuma, Akt s leđa) Bavarac sa šeširom, 1900. Umjetnička galerija `Nadežda Petrović` Čačak Vodenica, 1901, Umjetnička galerija `Nadežda Petrović` Čačak Srbijansko razdoblje (1903. - 1910.) Prvi dio - poslije 1903. (Stablo u šumi, Resnik - više studija, Staro groblje, Žetva, Domaćin, Djevojče iz Sićeva, Sićevo - više studija, Guslar, Redovnik) Drugi dio - poslije Italije 1907. (Dereglije na Savi, Žena sa suncobranom, Anđa, Staro beogradsko groblje) Resnik, 1904, Narodni muzej Beograd Pariško razdoblje (1910. - 1912.) (Most na Seni, Kej na Seni, Kraljević Marko i Miloš Obilić, Bulonjska šuma, More, Plaža u Bretanji, Bogorodičina crkva u Parizu) Ratno razdoblje (1912. - 1915.) (Čaršija, Stari šedrvan u Prizrenu, Prizren, Gračanica - nekoliko studija, Kosovski božuri - nekoliko studija, Dušanov most, Vezirov most, Ruševine, Valjevska bolnica) Stari šadrvan u Prizrenu, 1913, Umjetnička galerija `Nadežda Petrović` Čačak Gračanica, 1913, Umjetnička galerija `Nadežda Petrović` Čačak Turski most Stari Prizren Bibliografija Stanislav Živković, Nadežda Petrović (1873-1915), ZLUMS, Novi Sad 1966. Miodrag B. Protić, Srpsko slikarstvo XX veka, knjiga I, Nolit, Beograd 1970. Lazar Trifunović, Srpsko slikarstvo 1900-1950, Beograd 1973. Katarina Ambrozić, Nadežda Petrović 1873-1915, Beograd 1978. K. Ambrozic, Nadežda Petrović (1873-1915), Bayerische Staatsgemuldesammlungen/Neue Pinakothek, München 1985. Katalog stalne postavke sa vodičem kroz zbirke, Umetnička galerija `Nadežda Petrović`, Čačak 1995. Nadežda Petrović 1873-1915, PUT ČASTI I SLAVE, katalog, Beograd 1998. Vanjske veze Commons-logo.svg Nadežda Petrović na Wikimedijinoj ostavi Umetnička galerija `Nadežda Petrović` Čačak Надежда Петровић Из Википедије, слободне енциклопедије Надежда Петровић Надежда Петровић: Аутопортрет, 1907, Народни музеј, Београд Надежда Петровић: Аутопортрет, 1907, Народни музеј, Београд Информације Датум рођења 12. октобар 1873. Место рођења Чачак (Кнежевина Србија) Датум смрти 3. април 1915. Место смрти Ваљево (Краљевина Србија) Дела Надежда Петровић (Чачак, 12. октобар 1873 — Ваљево, 3. април 1915) била је најзначајнија српска сликарка с краја 19. и почетка 20. века. Садржај 1 Живот 2 Уметнички рад 2.1 I Минхенски период (1898 — 1903) 2.2 II Српски период (1903 — 1910) 2.3 III Париски период (1910 — 1912) 2.4 IV Ратни период (1912 — 1915) 3 Види још 4 Референце 5 Литература 6 Спољашње везе Живот Рођена у Чачку 12. октобра 1873. године од оца Димитрија - Мите Петровића и мајке Милеве, сестричине Светозара Милетића.[1] Њен млађи брат је књижевник Растко Петровић. Са породицом се 1884. године преселила у Београд. Вишу женску школу завршила је у Београду 1891. године. Следеће, 1892. године, полаже испит за наставницу цртања у средњим школама и постаје ученица у атељеу Ђорђа Крстића. 1896/97. године похађа школу код Цирила Кутљика. Од 1898. године почиње школовање у Минхену у атељеу Словенца Антона Ажбеа. Споменик Надежди Петровић у Пионирском парку, Београд, поклон града Аранђеловца поводом IX скупа Несврстаних земаља 1989. године Већ 1900. године имала је прву самосталну изложбу у Београду. Године 1901. започиње рад у атељеу Јулијуса Екстера у Минхену. Године 1903, 26. августа са Делфом Иванић и Милицом Добри оснива хуманитарно друштво Коло српских сестара.[2] Друштво је настало као одговор на погроме над хришћанима у, како се тада сматрало Старој Србији, након Илинденског устанка. Надежда је са Милицом Добри крајем 1903. чак отишла у Македонију и тамо делила хуманитарну помоћ коју је друштво сакупило. Са њима је под маском пратиоца ишао и Војислав Танкосић који је радио на стварању српске четничке организације. Надежда је своје импресије са овог опасног путовања оставила у драми Војвода Мицко Поречки, где је главни лик војвода Мицко Крстић. Драма није објављена за њеног живота. Од 1904. године ангажује се у домовини око Прве југословенске уметничке изложбе, оснивања Ладе и Прве југословенске уметничке колоније (Сићево, Пирот, 1905. године). Бавила се и ликовном критиком. До 1912. године излагала је на многобројним изложбама: Изложба Ладе; Изложба југословенске колоније 1907; Изложба српског уметничког удружења 1908; Друга самостална изложба у Љубљани 1910; исте године у Паризу на Јесењем салону и у Загребу у оквиру групе Медулић; наредне 1911. године излагала је у српском павиљону на Међународној изложби у Риму, на Салону интернационалне уније и Јесењем салону у Паризу. У Београду је 1912. године отварила сликарску школу и учествовала на четвртој југословенској изложби. Сликарка Надежда Петровић као ратна болничарка Отац јој је умро априла 1911, а мајка 1912. године. Њихову смрт је тешко поднела.[3] У Првом балканском рату учествује као добровољна болничарка на фронту. Са српском војском је поново 1913. и 1914. године. Умрла је у Ваљеву 3. априла 1915. године, од пегавог тифуса, била је на дужности добровољне болничарке. Епидемија у Ваљеву је однела животе и лекарима Драгињи Бабић, Селимиру Ђорђевићу и другима. У чачку се од 1960. одржава сликарско бијенале под називом Меморијал Надежде Петровић. Уметнички рад Сликарство Надежде Петровић, најзначајнијег нашег уметника с почетка века, уводи српску уметност у токове савремене европске уметности. Захваљујући њеном духу који је, из мале Србије, стремио модерном свету, али и срећним околностима да се, почетком 20. века, школује и да посети ликовне центре Европе, њено сликарство иде, највећим делом, у корак са европским експресионизмом, а понекад се чак приближава, тада још неафирмисаној, апстракцији. На њеним најбољим радовима доминирају велике површине, њене омиљене, ужарено црвене боје и, њој комплементарна, зелена. Љубав према бојама ствара на неким платнима колористички вртлог где се, поред осталих, истичу фовистичка љубичаста, плава и црна боја. Снажни потези четкице и широки и густи, пастуозни, намази понекад платно претварају у динамичну рељефасту површину. Волела је да слика портрете и пејзаже, а њен патриотизам огледао се и у честом избору тема из националне историје и сликању људи и предела Србије. Место сахране 1915. године, сликарке Надежде Петровић у Ваљеву умрле од тифуса. гроб на Новом гробљу у Београду Дело Надежде Петровић, у целини, зрачи страшном експресијом, снагом и храброшћу

Lepo očuvano Logika prostornosti mrtve prirode u figuralnim kompozicijama Save Šumanovića Kosta Bogdanović Izdavač: Muzej savremene umetnosti, Beograd 1984; Detaljnije: mek povez, strana 20, ilustracije, 30cm Коста Богдановић (Илиџа, 3. јун 1930 — Београд, 9. октобар 2012) био је српски вајар, историчар уметности, ликовни критичар и теоретичар визуелних уметности. Биографија[уреди | уреди извор] Дипломирао је Историју уметности на Филозофском факултету у Београду 1962. године. Вајарство је учио код Сретена Стојановића између 1958. и 1961. Од 1959. године учествује на бројним колективним изложбама у земљи и иностранству, а прву самосталну изложбу одржао је 1964. у Београду. Радио је у Музеју савремене уметности у Београду од 1967. до 1994. године где је био и в.д. директор 1985 — 1987. У Музеју је основао 1974. Центар за визуелну културу и информације. Предмет Визуелна култура предавао је на Академији ликовнх уметности у Сарајеву 1982 — 1991, а затим на Академији у Бањој Луци од 1992. На Академији у Новом Саду предаје Теорију визуелне културе од 1992. године. Члан је Међународног удружења уметничких критичара (AICA) и УЛУС-а од 1962. Стваралаштво[уреди | уреди извор] Скулптура[уреди | уреди извор] Када се неки уметник, попут Косте Богдановића који се скулптуром бави од 1958. године, а то није редак случај поготово у веку модернизма, истовремено бави стваралаштвом и теоријом стваралаштва, која се дакако не односи само на његово властито дело већ и на појаве у ширем ликовном пољу, тада је један од кључних проблема да се разуме шта из чега проистиче: да ли је уметност израз теоријског промишљања уметности и уметничког тренутка времена, или можда је пластичка форма последица искуства која се стиче из праксе уметничког стваралаштва? Богдановић спада у оне ствараоце у обема областима који је можда најсвеснији тих сталних процеса у уметности и то сазнање као трајну свест редовно репродукује у својим радовима - скулптурама, рељефима, сликама, цртежима. Та постојаност овог, међу аутентичнијим опусима у српској уметности и теорији последњих неколико деценија од изузетног је значаја за проналажење и формирање специфичног лика наше уметности али, с друге стране, и за њено укључивање у актуелне токове на међународној сцени. Теоријски рад[уреди | уреди извор] Упоредо са трагањем за новим облицима у својој скулптури Коста Богдановић је био посвећен и истраживањима и домену критичке интерпретације форме, колико нове толико и историјске. Макар површно познавајући његов теоријски комплекс који је он назвао „визуелна култура“ а који је низ година предавао као посебан предмет на ликовним академијама, истовремено са његовим радом у вајарском медију, није тешко проникнути у основне принципе његовог рада на оба поља - и у уметничкој пракси и у теоријском дискурсу. Та „свест о блику“ која је централно место његовог теоријског промишљања о уметности обележила је његову активност на овом плану. А она се креће у кругу темељних поставки модерног и савременог стваралаштва којима Богдановић безуветно припада доказујући то током целокупне каријере увек се залажући за отварање нових путева рада и интелектуалних активности али са једном дирекцијом - они морају бити одговорни доказаним естетичким принципима уметности овог века која је редовно део свог креативног капацитета црпла из уметности ранијих епоха, дакако у равни која је продирала у ново време. Самосталне изложбе[уреди | уреди извор] 1964 Галерија графички колектив, Београд 1965 Galerie 16, Graz 1967 Kulturzentrum deutschsprachiger leseraum, Wien 1968 Галерија Коларчевог народног универзитета, Београд 1969 Центар за културу - ликовни салон, Ниш, Галерија Дома омладине, Београд 1972 Галерија Коларчевог народног универзитета, Београд 1974 Салон Музеја савремене уметности, Београд 1977 Галерија Дома омладине, Београд 1978 Мала галерија, Љубљана, Галерија СКЦ, Београд 1980 Галерија Народног позоришта, Зеница 1982 Умјетничка галерија БиХ - Мала галерија, Сарајево 1987 Галерија Коларчевог народног универзитета, Београд 1988 University Art Gallery, Albany, New York, Савремена Галерија центра за културу „Олга Петров“, Панчево, Велика галерија Културног центра Новог Сада, Нови Сад 1989 Музеј града Зенице - Ликовна галерија, Зеница 1992 Салон Музеја савремене уметности, Београд 1993 Народни музеј, Шабац, Галерија „Велимир Лековић“, Бар 1994 Галерија СКЦ, Београд 1995 Галерија „Дворац“, Никшић, Галерија „Меандер“, Апатин 1996 Галерија Центра за културу, Панчево 1997 Народни музеј, Краљево, Музеј науке и технике, Галерија науке и технике САНУ, Београд, Музеј савремене ликовне уметности, Нови Сад 2000 Галерија „Хаос“, Београд 2001 Ликовна галерија Културног центра Београда, Београд, Уметничка галерија, Крушевац, Дворац краља Николе, Никшић 2003 Градска галерија, Пожега, Музеј савремене ликовне уметности, Нови Сад 2004 Галерија Цептер, Београд, Модерна галерија, Лазаревац, Галерија Графички колектив, Београд 2005 Галерија савремене ликовне уметности „Србија“, Ниш 2006 Народни музеј, Шабац, Београдска тврђава, Београд 2007 Савремена галерија, Зрењанин, Легат Миће Поповића и Вере Божичковић Поповић, Лозница 2008 Галерија Народног музеја, Зајечар 2009 Galerija Urban District 16-11, Нови Сад, Музеј Мацура, Београд, Центар савремене умјетности Црне Горе, Галерија „Центар“, Подгорица, Галерија „Блок“, Нови Београд, Кућа легата, ретроспективна изложба, Београд Скулптуре у јавном простору[уреди | уреди извор] 1987 Спомен обележје Вуку Караџићу, Шабац 1987 Хефестов стуб, Сплит 1989 Ингот, Зеница 1990 Исток-запад, Кикинда 1991 Ингот I, Панчево 1992 Храст „Граница“, Шабац 1993 Чесма, Шабац 1994 Без назива, Мајданпек 1994 Извор, Владимирци 1994 5 скулптура у камену, Шабац 1994 Поздрав сунцу I, Апатин 1994 Поздрав сунцу II, Апатин 1996 Дрво живота, Апатин 1996 Јанко Веселиновић, Коцељева 1997 Врата жеља, Шабац 1997 Милован Глишић, Владимирци 1999 Лилит, Апатин 1999 Лира, Парк код Аутокоманде, Београд 2000 Очи, Панчево 2000 Forma sacralica, Кикинда 2005 Успон, Панчево 2009 Стећак, Музеј Мацура, Нови Бановци Библиографија (избор)[уреди | уреди извор] 1959 Коста Васиљковић, Богдановић, Видици, децембар, Београд 1964 Љубомир Глигоријевић, пред. кат., Галерија Графички колектив, Београд 1964 Ђорђе Кадијевић, НИН, 27. септембар, Београд 1968 Јеша Денегри, пред. кат., Галерија Коларчевог народног универзитета, Београд 1969 Јеша Денегри, пред. кат, Галерија Дома омладине, Београд 1972 Бојан Бем, пред. кат., Галерија Коларчевог народног универзитета, Београд 1974 Јеша Денегри, пред. кат., Салон Музеја савремене уметности, Београд 1974 Ђорђе Кадијевић, Бестелесна лепота, НИН, 7. јули, Београд 1974 Слободан Ристић, Коста Богдановић, Уметност, октобар-децембар, бр. 40, с. 77-78, Београд 1977 Бојан Бем, пред. кат., Галерија Дома омладине, Београд 1978 Јеша Денегри, пред. кат., Галерија СКЦ, Београд 1978 Слободан Ристић, У тражењу синтезе, Политика, 18. октобар, Београд 1987 Бојана Бурић, пред. кат., Галерија Коларчевог народног универзитета, Београд 1987 Јован Деспотовић, Стваралачка самоодговорност, Ослобођење, 9. новембар, Сарајево 1992 Јован Деспотовић, пред. кат., Салон Музеја савремене уметности, Београд 1993 Бојана Бурић, Византеме Косте Богдановића, Пројека(р)т, бр. 1, мај, с. 61-62, Нови Сад 1994 Јадранка Толић, Митологеме форме дрвета, Борба, 22. март, Београд 1995 Андреј Тишма, Опредмећени дух, Дневник, 8. јануар, Нови Сад 1997 Јеша Денегри, Коста Богдановић, у Фрагменти постмодерног плурализма. Београдска уметничка сцена осамдесетих и почетка деведесетих, с. 127-128, Cicero, Београд 1997 Јеша Денегри, Коста Богдановић, Осамдесете: теме српске уметности, с. 153-157, Светови, Нови Сад 1998 Гордана Станишић, Нови сензибилитет материјала - скулптура као новог имиџа, у Уметност на крају века I, с. 179, Clio, Београд 1999 Јеша Денегри, Коста Богдановић у деведесетим, у Деведесете: теме српске уметности, с. 163-166, Светови, Нови Сад 2001 Рајка Бошковић, пред. кат., Културни центар Београда, Београд 2004 Јеша Денегри, пред. кат., Галерија Цептер, Београд 2009 Љиљана Слијепчевић, пред. кат., Galerija Urban District, 16-11, Нови Сад 2009 Рајка Бошковић, Узвишено у сенци. Уметност Косте Богдановића, каталог ретроспективне изложбе, Кућа Легата, Музеј савремене уметности, Београд Дела[уреди | уреди извор] Књиге 1984 Теорија форме, ко-аутор, Завод за уџбенике, Београд (II издање 1999, III издање 2004) 1986 Увод у визуелну културу, Завод за уџбенике, Београд (II издање 2005) 1998 Свест о облику I, Музеј савремене уметности, Београд 1995 Свест о облику II, Прометеј, Нови Сад 2001 Десет основних палеотехничких принципа у обликовању и грађењу, Народни музеј, Центар за визуелну културу „Огледало“, Краљево 2002 Визибилност латентних динамизама у статичним формама, Фабрика папира, Центар за визуелна истраживања и развој визуелне културе „Круг“, Чачак 2004 Свет скулптуре - Преглед историје светске скулптуре од палеолита до седамдесетих година ХХ века, Универзитет уметности, Београд 2005 Поетика визуелног, Завод за уџбенике, Београд 2007 Поетика визуелног - Визибилно као спознаја и култура, Завод за уџбенике, Београд 2009 Лице и лик у визуелној спознаји, Завод за уџбенике, Београд Награде[уреди | уреди извор] 1959 II награда за скулптуру, на изложби „Млади - ликовно стваралаштво“, Београд 1968 Сребрна плакета и специјална диплома града Варшаве и Удружења ликовних уметника Пољске на „Међународној изложби скулптуре у металу“, Варшава 1970 Откупна награда на „VI Плавом салону“, Задар 1974 Златни беочуг, Београд 1991 Награда на „6. Панчевачкој изложби југословенске скулптуре“, Панчево 1993 Политикина награда из „Фонда Владислав Рубникар“, Београд 1998 Награда УЛУПУДС-а за животно дело, Београд 2000 Награда „33. Херцегновског зимског салона“, Херцег Нови 2000 Повеља Удружења Београђана, „VIII Београдски салон“, Београд 2001 Прва награда на „V пролећном аналу“, Чачак 2003 Награда „36. Херцегновског зимског салона“, Херцег Нови 2003 I награда за неостварене идеје на конкурсу пројекта „Идеја - не - реализација“, Пожега 2005 Награда Породице бистрих потока, Брезовица, Рудник 2008 Повеља Балканских библиотека, Чачак 2010 Награда града Београда, Београд 2012 Гран при 11. Међународног бијенала уметности минијатуре, Горњи Милановац Sava Šumanović

ITSI - Intenational theatre students information, broj 3, 1991 Theme: Performance art Temat casopisa posvecen umetnosti performansa. 47 strana. Robert Wilson, Joseph Beuys, avangarda, Stelarc, performans, konceptuala, konceptualna umetnost... Robert Wilson (born October 4, 1941) is an American experimental theater stage director and playwright who has been described by The New York Times as `[America]`s – or even the world`s – foremost vanguard `theater artist.``[1] He has also worked as a choreographer, performer, painter, sculptor, video artist, and sound and lighting designer. Wilson is best known for his collaboration with Philip Glass and Lucinda Childs on Einstein on the Beach, and his frequent collaborations with Tom Waits. In 1991, Wilson established The Watermill Center, `a laboratory for performance` on the East End of Long Island, New York, regularly working with opera and theater companies, as well as cultural festivals. Wilson `has developed as an avant-garde artist specifically in Europe amongst its modern quests, in its most significant cultural centers, galleries, museums, opera houses and theaters, and festivals`.[2] Early life and education Wilson was born in Waco, Texas, the son of Loree Velma (née Hamilton) and D.M. Wilson, a lawyer.[3] He had a difficult youth as the gay son of a conservative family.[4] `When I was growing up, it was a sin to go to the theater. It was a sin if a woman wore pants. There was a prayer box in school, and if you saw someone sinning you could put their name in the prayer box, and on Fridays everyone would pray for those people whose names were in the prayer box.`[5] He was stuttering and taken to a local dance instructor called Bird `Baby` Hoffman, who helped him overcome his stutter.[6] After attending local schools, he studied business administration at the University of Texas from 1959 to 1962. He moved to Brooklyn, New York in 1963 to change fields, study art and architecture. At some point he went to Arizona to study architecture with Paolo Soleri at his desert complex.[7] Wilson found himself drawn to the work of pioneering choreographers George Balanchine, Merce Cunningham, and Martha Graham, among others.[8] He engaged in therapeutic theater work with brain-injured and disabled children in New York. He received a BFA in architecture from the Pratt Institute in 1965.[9] He directed a `ballet for iron-lung patients where the participants moved a fluorescent streamer with their mouths while the janitor danced dressed as Miss America`.[6] During this period, he also attended lectures by Sibyl Moholy-Nagy (widow of László Moholy-Nagy), and studied painting with artist George McNeil.[citation needed] Career Theater Act IV, Scene 3C `Space Machine` from Einstein on the Beach in Amsterdam, 2013 In 1968, he founded an experimental performance company, the Byrd Hoffman School of Byrds (named for a teacher who helped him manage a stutter while a teenager). With this company, he directed his first major works, beginning with 1969`s The King of Spain and The Life and Times of Sigmund Freud. He began to work in opera in the early 1970s, creating Einstein on the Beach with composer Philip Glass and choreographer Lucinda Childs. This work brought the artists worldwide renown. Following Einstein, Wilson worked increasingly with major European theaters and opera houses.[10] For the New York debut of his first opera, the Metropolitan Opera allowed Wilson to rent the house on a Sunday, when they did not have a production, but would not produce the work.[11] In 1970, Wilson and a group of collaborators, including choreographer Andy deGroat and the dancer and actor Sheryl Sutton,[12] devised the `silent opera` Deafman Glance in Iowa City, where it premiered at the Center for New Performing Arts on December 15. The large cast of the premiere production of Deafman Glance included Raymond Andrews and Ana Mendieta. The show subsequently traveled to the Nancy Festival in France and to the Brooklyn Academy of Music. It later opened in Paris, championed by the designer Pierre Cardin.[11] The Surrealist poet Louis Aragon loved it and published a letter to the Surrealist poet André Breton (who had died in 1966),[11] in which he praised Wilson as: `What we, from whom Surrealism was born, dreamed would come after us and go beyond us`.[13] In 1975, Wilson dissolved the Byrds and started to use professional actors.[6] In 1983/84, Wilson planned a performance for the 1984 Summer Olympics, the CIVIL warS: A Tree Is Best Measured When It Is Down; the complete work was to have been 12 hours long, in 6 parts. The production was only partially completed; the full event was canceled by the Olympic Arts Festival, due to insufficient funds.[14] In 1986, the Pulitzer Prize jury unanimously selected the CIVIL warS for the drama prize, but the supervisory board rejected the choice and gave no drama award that year.[15] In 1990 alone, Wilson created four new productions in four different West German cities: Shakespeare`s King Lear in Frankfurt, Chekhov`s Swan Song in Munich, an adaptation of Virginia Woolf`s Orlando in West Berlin, and The Black Rider a collaboration by Wilson, Tom Waits and William S. Burroughs, in Hamburg.[14] In 1997, he was awarded the Europe Theatre Prize.[16] In 1998, Wilson staged August Strindberg`s A Dream Play, at Stockholms Stadsteater, Sweden. It later headlined festivals in Recklinghausen, Nice, Perth, Bonn, Moscow, New York and London.[17][18] In 2010 Wilson was working on a new stage musical with composer (and long-time collaborator) Tom Waits and the Irish playwright, Martin McDonagh.[19] His theatrical production of John Cage`s Lecture on Nothing, which was commissioned for a celebration of the Cage centenary at the 2012 Ruhrtriennale,[20] had its U.S. premiere in Royce Hall, UCLA, by the Center for the Art of Performance.[21] Wilson performed Lectures on Nothing in its Australian premiere at the 2019 Supersense festival at the Arts Centre Melbourne.[22] In 2013 Wilson, in collaboration with Mikhail Baryshnikov and co-starring Willem Dafoe, developed The Old Woman, an adaptation of the work by the Russian author Daniil Kharms. The play premiered at MIF13, Manchester International Festival.[23] Wilson wrote that he and Baryshnikov had discussed creating a play together for years, perhaps based on a Russian text.[24] The final production included dance, light, singing and bilingual monolog. Since 1999, Wilson has premiered nine theatrical works in Berlin. By contrast, as of 2013, his last commission in the United States was 21 years ago.[25] As of 2010, he continued to direct revivals of his most celebrated productions, including The Black Rider in London, San Francisco, Sydney, Australia, and Los Angeles; The Temptation of St. Anthony in New York and Barcelona; Erwartung in Berlin; Madama Butterfly at the Bolshoi Opera in Moscow; and Wagner`s Der Ring des Nibelungen at Théâtre du Châtelet in Paris.[10] Wilson also directs all Monteverdi operas for the opera houses of La Scala in Milan and the Palais Garnier in Paris.[26] In 2021 Wilson directed a revival of Shakespeare`s The Tempest at the Ivan Vazov National Theatre in Sofia, Bulgaria.[27] In 2022 he directed UBU, a theatrical performance, premiered at Es Baluard Museu in Palma.[28] Visual art and design In addition to his work for the stage, Wilson has created sculpture, drawings, and furniture designs. Exhibited in December 1976 at the Paula Cooper Gallery, Wilson`s storyboards were described by one critic as `serial art, equivalent to the slow-motion tempo of [Wilson`s] theatrical style. In drawing after drawing after drawing, a detail is proposed, analyzed, refined, redefined, moved through various positions.`[29] He won the Golden Lion at the 1993 Venice Biennale for a sculptural installation. [citation needed] In 2004, Ali Hossaini offered Wilson a residency at the television channel LAB HD.[30] Since then Wilson, with producer Esther Gordon and later with Matthew Shattuck, has produced dozens of high-definition videos known as the Voom Portraits. Collaborators on this well-received project included the composer Michael Galasso, the late artist and designer Eugene Tsai, fashion designer Kevin Santos, and lighting designer Urs Schönebaum. In addition to celebrity subjects, sitters have included royalty, animals, Nobel Prize winners and hobos.[31] In 2011, Wilson designed an art park dedicated to the Finnish designer Tapio Wirkkala (1915–1985), situated in the Arabianranta district of Helsinki. His plans for the rectangular park feature a central square divided into nine equally sized fields separated by bushes. Each field will be installed with objects related to the home. For example, one unit will consist of a small fireplace surrounded by stones that serve as seating. The park will be lit by large, lightbox-style lamps build into the ground and by smaller ones modeled on ordinary floor lamps.[32] In 2013 American pop singer Lady Gaga announced that she would collaborate with Wilson as part of her ARTPOP project. He subsequently designed the set for her 2013 MTV Video Music Awards performance.[33] Wilson also suggested that Gaga pose for his Voom Portraits.[33] Knowing he had an upcoming residency as guest curator at the Louvre, Wilson chose themes from the museum`s collection, all dealing with death. They shot the videos in a London studio over three days, Gaga standing for 14 or 15 hours at a time.[33] Called `Living Rooms,` the resulting exhibition included two video works: one inspired by Jacques-Louis David`s The Death of Marat, hung in the painting galleries, and another in which Lady Gaga brings to life a painting by Ingres.[11] In the Louvre`s auditorium, Wilson hosted and took part in a series of performances, conversations, film screenings, and discussions.[34] The centerpiece of the residency is a room filled with objects from the artist`s personal collection in New York, including African masks, a Shaker chair, ancient Chinese ceramics, shoes worn by Marlene Dietrich and a photo of Wilson and Glass taken in the early 1980s by Robert Mapplethorpe.[11] Personal life Wilson in 2014 Wilson lives in New York. As of 2000, he estimated that he `spends 10 days a year at his apartment in New York`.[35] For many years he was romantically involved with Andy de Groat, a dancer and choreographer with whom he collaborated in the 1970s.[36] Style Wilson is known for pushing the boundaries of theater. His works are noted for their austere style, very slow movement, and often extreme scale in space or in time. The Life and Times of Joseph Stalin was a 12-hour performance, while KA MOUNTain and GUARDenia Terrace was staged on a mountaintop in Iran and lasted seven days.[citation needed] Language Language is one of the most important elements of theater and Robert Wilson feels at home with commanding it in many different ways. Wilson`s impact on this part of theater alone is immense. Arthur Holmberg, professor of theater at Brandeis University, says that `In theatre, no one has dramatized the crisis of language with as much ferocious genius as Robert Wilson.`[37]: 41  Wilson makes it evident in his work that whats and whys of language are terribly important and cannot be overlooked. Tom Waits, acclaimed songwriter and collaborator with Wilson, said this about Wilson`s unique relationship with words: Words for Bob are like tacks on the kitchen floor in the dark of night and you`re barefoot. So Bob clears a path he can walk through words without getting hurt. Bob changes the values and shapes of words. In some sense they take on more meaning; in some cases, less.[37]: 43  Wilson shows the importance of language through all of his works and in many varying fashions. He credits his reading of the work of Gertrude Stein and listening to recordings of her speaking with `changing [his] way of thinking forever.`[38] Wilson directed three of Stein`s works in the 1990s: Doctor Faustus Lights the Lights (1992), Four Saints in Three Acts (1996), and Saints and Singing (1998). Wilson considers language and, down to its very ingredients, words, as a sort of `a social artifact`.[37]: 44  Not only does language change with time but it changes with person, with culture. Using his experience of working with mentally handicapped children and enlisting the collaboration of Christopher Knowles, a renowned autistic poet, has allowed Wilson to attack language from many views. Wilson embraces this by often `juxtaposing levels of diction – Miltonic opulence and contemporary ling, crib poetry and pre-verbal screams` in an attempt to show his audience how elusive language really is and how ever-changing it can be.[37]: 44  Visually showing words is another method Wilson uses to show the beauty of language. Often his set designs, program covers, and posters are graffiti`d with words. This allows the audience to look at the `language itself` rather than `the objects and meanings it refers to.`.[37]: 45  The lack of language is essential to Wilson`s work as well. In the same way an artist uses positive and negative space, Wilson uses noise and silence. In working on a production of King Lear, Wilson inadvertently describes his necessity of silence: The way actors are trained here is wrong. All they think about is interpreting a text. They worry about how to speak words and know nothing about their bodies. You see that by the way they walk. They don`t understand the weight of a gesture in space. A good actor can command an audience by moving one finger.[37]: 49  This emphasis on silence is fully explored in some of his works. Deafman Glance is a play without words, and his adaptation of Heiner Müller`s play Quartet [de] contained a fifteen-minute wordless prolog. Holmberg describes these works stating, Language does many things and does them well. But we tend to shut our eyes to what language does not do well. Despite the arrogance of words – they rule traditional theatre with an iron fist – not all experience can be translated into a linguistic code.[37]: 50  Celebrated twentieth century playwright Eugène Ionesco said that Wilson `surpassed Beckett` because `[Wilson`s] silence is a silence that speaks`.[37]: 52  This silence onstage may be unnerving to audience members but serves a purpose of showing how important language is by its absence. It is Wilson`s means of answering his own question: `Why is it no one looks? Why is it no one knows how to look? Why does no one see anything on stage?`[37]: 52  Another technique Wilson uses is that of what words can mean to a particular character. His piece, I was sitting on my patio this guy appeared I thought I was hallucinating, features only two characters, both of whom deliver the same stream-of-consciousness monolog. In the play`s first production one character was `aloof, cold, [and] precise` while the other `brought screwball comedy … warmth and color … playful[ness]`.[37]: 61  The different emphases and deliveries brought to the monolog two different meanings; `audiences found it hard to believe they heard the same monologue twice.`[37]: 61  Rather than tell his audience what words are supposed to mean, he opens them up for interpretation, presenting the idea that `meanings are not tethered to words like horses to hitching posts.`[37]: 61  Movement Movement is a key element in Wilson`s work. As a dancer, he sees the importance of the way an actor moves onstage and knows the weight that movement bears. When speaking of his `play without words` rendition of Ibsen`s When We Dead Awaken, Wilson says: I do movement before we work on the text. Later we`ll put text and movement together. I do movement first to make sure it`s strong enough to stand on its own two feet without words. The movement must have a rhythm and structure of its own. It must not follow the text. It can reinforce a text without illustrating it. What you hear and what you see are two different layers. When you put them together, you create another texture.[37]: 136  With such an emphasis on movement, Wilson even tailors his auditions around the necessity of it. In his auditions, `Wilson often does an elaborate movement sequence` and `asks the actor to repeat it.`[37]: 136  Thomas Derrah, an actor in the CIVIL warS, found the audition process to be baffling: `When I went in, [Wilson] asked me to walk across the room on a count of 31, sit down on a count of 7, put my hand to my forehead on a count of 59. I was mystified by the whole process`.[37]: 137  To further cement the importance of movement in Wilson`s works, Seth Goldstein, another actor in the CIVIL warS, stated `every movement from the moment I walked onto the platform until I left was choreographed to the second. During the scene at table all I did was count movements. All I thought about was timing.`[37]: 137  When it comes time to add the text in with movement, there is still much work to be done. Wilson pays close attention to the text and still makes sure there is enough `space around a text` for the audience to soak it up.[37]: 139  At this point, the actors know their movements and the time in which they are executed, allowing Wilson to tack the actions onto specific pieces of text. His overall goal is to have the rhythm of the text differ from that of the movement so his audience can see them as two completely different pieces, seeing each as what it is. When in the text/movement stage, Wilson often interrupts the rehearsal, saying things like `Something is wrong. We have to check your scripts to see if you put the numbers in the right place.`[37]: 139  He goes on to explain the importance of this: I know it`s hell to separate text and movement and maintain two different rhythms. It takes time to train yourself to keep tongue and body working against each other. But things happen with the body that have nothing to do with what we say. It`s more interesting if the mind and the body are in two different places, occupying different zones of reality.[37]: 139  These rhythms keep the mind on its toes, consciously and subconsciously taking in the meanings behind the movement and how it is matching up with the language. Similar to Wilson`s use of the lack of language in his works, he also sees the importance that a lack of movement can have. In his production of Medea, Wilson arranged a scene in which the lead singer stood still during her entire aria while many others moved around her. Wilson recalls that `she complained that if I didn`t give her any movements, no one would notice her. I told her if she knew how to stand, everyone would watch her. I told her to stand like a marble statue of a goddess who had been standing in the same spot for a thousand years`.[37]: 147  Allowing an actor to have such stage presence without ever saying a word is very provocative, which is precisely what Wilson means to accomplish with any sense of movement he puts on the stage. Lighting Wilson believes that `the most important part of theatre` is light.[37]: 121  He is concerned with how images are defined onstage, and this is related to the light of an object or tableau. He feels that the lighting design can really bring the production to life. The set designer for Wilson`s the CIVIL warS, Tom Kamm, describes his philosophy: `a set for Wilson is a canvas for the light to hit like paint.`[37]: 121  He explains, `If you know how to light, you can make shit look like gold. I paint, I build, I compose with light. Light is a magic wand.`[37]: 121  Wilson is `the only major director to get billing as a lighting designer` and is recognized by some as `the greatest light artist of our time`.[37]: 122  He designs with light to be flowing rather than an off-and-on pattern, thus making his lighting `like a musical score.`[37]: 123  Wilson`s lighting designs feature `dense, palpable textures` and allow `people and objects to leap out from the background.[37]: 123  In his design for Quartett, Wilson used four hundred light cues in a span of only ninety minutes.[37]: 122  He is a perfectionist, persisting to achieve every aspect of his vision. A fifteen-minute monolog in Quartett took two days for him to light while a single hand gesture took nearly three hours.[37]: 126  This attention to detail expresses his conviction that, `light is the most important actor on stage.`[37]: 128  In a conversation with theater expert Octavian Saiu, Wilson was asked whether he is disturbed by the fact that his style is often imitated. His response was that `the world is a library`, and therefore every artist is free to borrow from other artists.[39] Props Wilson`s interest in design extends to the props in his productions, which he designs and sometimes participates in constructing. Whether it is furniture, a light bulb, or a giant crocodile, Wilson treats each as a work of art in its own right. He demands that a full-scale model of each prop be constructed before the final one is made, in order `to check proportion, balance, and visual relationships` on stage.[37]: 128  Once he has approved the model, the crew builds the prop, and Wilson is `renowned for sending them back again and again and again until they satisfy him`.[37]: 128  He is so strict in his attention to detail that when Jeff Muscovin, his technical director for Quartett, suggested they use an aluminum chair with a wood skin rather than a completely wooden chair, Wilson replied: No, Jeff, I want wood chairs. If we make them out of aluminum, they won`t sound right when they fall over and hit the floor. They`ll sound like metal, not wood. It will sound false. Just make sure you get strong wood. And no knots.[37]: 129  Such attention to detail and perfectionism usually resulted in an expensive collection of props. `Curators regard them as sculptures`[37]: 129  and the props have been sold for prices ranging from `$4,500 to $80,000.`[40]: 113  Exhibitions Extensive retrospectives have been presented at the Centre Georges Pompidou in Paris (1991) and the Boston Museum of Fine Arts (1991). He has presented installations at the Stedelijk Museum Amsterdam, Museum Boymans-van Beuningen, Rotterdam (1993), London`s Clink Street Vaults (1995), Neue Nationalgalerie (2003), and the Solomon R. Guggenheim Museum in New York and the Guggenheim Museum Bilbao.[41] His tribute to Isamu Noguchi was exhibited at the Seattle Art Museum and his Voom Portraits exhibition traveled to Hamburg, Milan, Miami, and Philadelphia.[10] In 2012, Times Square Arts invited Wilson to show selections from his three-minute video portraits on more than twenty digital screens that lined Times Square.[41][42] In 2013 he participated at the White House Biennial / Thessaloniki Biennale 4. He collaborated with artist Bettina WitteVeen on an exhibition space based on her photography book `Sacred Sister.` The book consisted of photos of women that WitteVeen captured in Indonesia and Southeast Asia in 1995. The exhibition space was set up in 2003 at Art Basel Miami Beach, and was also composed of layers of autumn leaves on the floor of a studio.[43] Wilson is represented exclusively and worldwide by RW Work, Ltd. (New York), and his gallerist in New York City is Paula Cooper Gallery. The Watermill Center In 1991 Wilson established The Watermill Center on the site of a former Western Union laboratory on the East End of Long Island, New York. Originally styled as `a laboratory for performance`, The Watermill Center operates year-round artist residencies, public education programs, exhibitions, and performances. The center is situated within a ten-acre (4.0 ha) campus of gardens and designed landscape, and contains numerous works of art collected by Wilson.[35] Europe Theatre Prize In 1997 he was awarded the V Europe Theatre Prize, in Taormina, with the following motivation: The Jury of the fifth Europe Theatre Prize has unanimously awarded the Prize to Robert Wilson in recognition of his thirty years` work aimed at creating a personal reinvention of scenic art that has overturned the temporal dimension and retraced the spatial one. He refused to render a mere production of reality and offered an abstract or informal vision of the text and also redefined the roles, whenever possible, through global intervention in the creation of his performances where he was author, director, performer, scenographer and magic light designer. Architect by profession, the artist pursued an indisciplinary language that did not ignore the visual arts in enhancing the importance of the image and, restoring the support of music, he approached dance and simultaneously attempted to find a pure harmonious value in the spoken word, in an ideal tension towards a form of total theater. It has been said that his works can be considered part of a single opus in continual evolution that constitutes the synthesis. During his career Wilson has confronted himself with different genres and drawn them closer thanks to the conformity of language. He has executed classical works and specially written works and for this reasons he has stimulated the interest of eminent writers, such as William Burroughs and Heiner Müller establishing a particular bond with him. He has dedicated himself to teaching non theatrical literary works often adapted into monologs interpreted by eminent actors, such as Madeleine Renaud and Marianne Hoppe. He has ventured into the production of opera and ballet, he has created musicals sui generis in collaboration with illustrious emerging personalities, he has promoted performances especially with Christopher Knowles, he has directed spectacular fashion parades. His prolific activity as designer and visual artist can be seen in his paintings, sculptures, installations, graphic works, exhibitions. He was awarded the major prize at the Venice Biennale. Nothing new can be achieved without changing the conceptions of organization. He was a decisive promoter of coproduction of festivals since the `70s, of the creation of prototype-performances that could be translated in various nations with new casts, and also of the creation of serial works to be completed later in production studios. Thanks are due to him for the embrace between different nations, languages, styles and traditions. Even when using bigger and bigger and more and more international teams of collaborators Wilson has never renounced making his own imprint of perfectionist in a developing opera. He has to be accredited with the Watermill Centre, center of experimentation and training where his work as a teacher has helped him in retain an inexhaustible flow of fresh ideas from the contact with the young people.[44] Legacy and awards 1971 and 1980 Guggenheim Fellowship awards 1971 Drama Desk Award for Outstanding Director for Deafman Glance 1975 Rockefeller Foundation Fellowship 1981 Asian Cultural Council Fellowship 1986 Nomination for the Pulitzer Prize for Drama[45] 1987 Subject of documentary Robert Wilson and the Civil Wars, directed by Howard Brookner[46] 1993 Golden Lion for Sculpture from the Venice Biennale[47] 1996 The Dorothy and Lillian Gish Prize[47] 1997 Europe Theatre Prize[16] 2000 Election to the American Academy of Arts and Letters[45] 2001 National Design Award for Lifetime Achievement[47] 2002 Commandeur des arts et des lettres[47] 2005 Honorary doctorate from University of Toronto[45] 2009 Hein Heckroth Prize – Lifetime Achievement for Scenic Design[45] 2009 Medal for Arts and Sciences of the city of Hamburg[48] 2009 Trophée des Arts Award, Alliance française[10] 2013 Honorary doctorate from the City University of New York[45] 2013 Olivier Award: Best New Opera for Einstein on the Beach[49] 2013 Paez Medal of Art from VAEA[50] Works The King of Spain, 1969 The Life and Times of Sigmund Freud, 1969 Deafman Glance (film) (with Raymond Andrews), 1970 KA MOUNTAIN AND GUARDenia TERRACE: a story about a family and some people changing, 1972 The Life and Times of Joseph Stalin, 1973 A Letter for Queen Victoria, 1974 Einstein on the Beach (with Philip Glass), 1976 I Was Sitting on My Patio This Guy Appeared I Thought I Was Hallucinating (with Lucinda Childs), 1977 Death Destruction & Detroit, 1979 Edison (play), 1979 The Golden Windows (Die Goldenen Fenster), 1979 Dialogue/Curious George (play), 1980 Stations (play), 1982 Medea (opera with Gavin Bryars), Lyon 1984 The Civil Wars: A Tree Is Best Measured When It Is Down, 1984 Shakespeare`s King Lear, 1985 Heiner Müller`s Hamletmachine, 1986 Euripides` Alcestis, 1986–1987[51] Death Destruction & Detroit II, 1987 Heiner Müller`s Quartet [de], 1987 Le martyre de Saint Sébastien, 1988 Orlando (adapted by Darryl Pinckney from the novel by Virginia Woolf), 1989 Louis Andriessen`s De Materie, 1989 The Black Rider (with William S. Burroughs and Tom Waits), 1990 Richard Wagner`s Parsifal, Hamburg, 1991[52] Alice (musical, with Tom Waits and Paul Schmidt), 1992 Gertrude Stein`s Doctor Faustus Lights the Lights, Hebbel Theatre (Berlin) 1992 Skin, Meat, Bone (with Alvin Lucier), 1994 The Meek Girl (based on a story by Fyodor Dostoevsky), 1994 Timerocker (with Lou Reed), 1997 Persephone (texts by Homer, Brad Gooch, Maita di Niscemi, music by Gioachino Rossini and Philip Glass), Taormina, 1997[53] O Corvo Branco (with Philip Glass), Teatro Camões (Lisbon), 1998 Monsters of Grace (with Philip Glass), 1998 Lohengrin for the Metropolitan Opera, 1998 Wings on Rock for the Teatro della Fortuna, Fano, 1998[54] Bertolt Brecht`s The Flight Across the Ocean for the Berliner Ensemble, 1998[55] The Days Before – Death Destruction & Detroit III, (with Ryuichi Sakamoto), Lincoln Center 1999 Richard Wagner`s Der Ring des Nibelungen, Zurich Opera POEtry, (with Lou Reed), 2000 14 Stations (installation), 2000 Hot Water (multimedia concert), (with Tzimon Barto), 2000 Woyzeck (with Tom Waits), 2000 Persephone, 2001 Richard Strauss`s Die Frau ohne Schatten, Opéra National de Paris (Opéra Bastille), 2002 White Town an homage to Arne Jacobsen at Bellevue Teatret Copenhagen,2002 Isamu Noguchi exhibition, 2003 The Temptation of Saint Anthony (with Bernice Johnson Reagon) Opéra National de Paris, 2003 Aida, Royal Opera House (Covent Garden), 2003[56] I La Galigo, 2004 Jean de La Fontaine`s The Fables, 2005 Ibsen`s Peer Gynt, 2005 (in Norway) Büchner`s Leonce and Lena VOOM Portraits, exhibition, 2007 at ACE Gallery in Los Angeles, CA Brecht`s The Threepenny Opera, Berliner Ensemble, 2007 Beckett`s Happy Days, 2008 Rumi, Polish National Opera, 2008 Faust for the Polish National Opera, 2008 Sonnets (based on Shakespeare`s sonnets with music by Rufus Wainwright), Berliner Ensemble, 2009 [KOOL – Dancing in my mind], (a performance/portrait of choreographer and dancer Suzushi Hanayagi), 2009 Carl Maria von Weber`s Der Freischütz, Festspielhaus Baden-Baden, conductor Thomas Hengelbrock, 2009 Beckett`s Krapp`s Last Tape, 2009 L`Orfeo, by Claudio Monteverdi, La Scala, Milan, 2009 Káťa Kabanová, by Leoš Janáček, Národní divadlo, Prague, 2010 Věc Makropulos, by Karel Čapek, Stavovské divadlo, Prague, 2010 2010 : Oh les beaux jours de Samuel Beckett, Théâtre de l`Athénée Louis-Jouvet The Life and Death of Marina Abramović, with Marina Abramović, Manchester International Festival, July 9–16, 2011, The Lowry, Manchester, UK Il ritorno d`Ulisse in patria, by Claudio Monteverdi, La Scala, Milan 2011 Claude Debussy`s Pelléas et Mélisande, Teatro Real de Madrid, 2011 Mind gap exhibition, Norwegian Museum of Science and Technology, 2011 Peter Pan, with CocoRosie at the Berliner Ensemble, April 2013 The Life and Death of Marina Abramović, with Marina Abramović, Luminato Festival, Bluma Appel Theatre, Toronto, June 14–17, 2013 The Old Woman (play), with Willem Dafoe and Mikhail Baryshnikov, Manchester International Festival, Palace Theatre, Manchester, UK, July 2013 1914, based on The Last Days of Mankind by Karl Kraus and The Good Soldier Švejk by Jaroslav Hašek, Estates Theatre, Prague, Czech Republic, April 2014 Rhinoceros, by Eugène Ionesco, Teatrul Național Marin Sorescu, Craiova, Romania, July 2014[57] Faust I and II with Herbert Grönemeyer at the Berliner Ensemble, April 2015 Adam`s Passion with Arvo Pärt, Noblessner Foundry, Tallinn, Estonia, May 2015 Pushkin`s Fairy Tales (play) (with CocoRosie), Theatre of Nations, Moscow, Russia, June 2015 La Traviata with Teodor Currentzis, Perm Opera and Ballet Theatre, Perm, Russia, November 2016 Hamletmachine, by Heiner Müller and Robert Wilson (with the performers of the Accademia Nazionale di Arte Drammatica Silvio D`Amico), Auditorium Parco della Musica, Rome, 2017[58] Mary Said What She Said with Isabelle Huppert, Wiener Festwochen, Vienna, Austria, May 2019[59][60] Messiah (2020) The Tempest, Ivan Vazov National Theatre, Sofia, Bulgaria, November 2021[27] DVD (Operas) Orphée et Eurydice by Christoph Willibald Gluck. Théâtre du Châtelet, Paris, 1999. Orchestre Révolutionnaire et Romantique & Monteverdi Choir, John Eliot Gardiner, cond.; Magdalena Kožená (Orphée); Madeline Bender (Eurydice); Patricia Petibon (Amour); Arthaus Musik #100062 (2000)/ Warner Classics # 16577 (2009) Alceste by Christoph Willibald Gluck. Théâtre du Châtelet, Paris, 1999. English Baroque Soloists & Monteverdi Choir, John Eliot Gardiner, cond.; Anne Sofie von Otter (Alceste), Paul Groves (Admète), Dietrich Henschel (High Priest and Hercules), Yann Beuron (Evandre), Ludovic Tézier (A Herald and Apollo), Frédéric Caton (Oracle and Infernal God), Hjördis Thébault (Coryphée). Image Entertainment ID9307RADVD (2000) / Warner Classics #16570 (2009) Madama Butterfly by Giacomo Puccini, 2003. Netherlands Opera Chorus, Netherlands Philharmonic Orchestra Edo de Waart, cond.; Richard Stilwell (Sharpless), Catherine Keen (Suzuki), Martin Thompson (Pinkerton), Cheryl Barker (Butterfly), Peter Blanchet (Goro), Anneleen Bijnen (Kate Pinkerton). Kultur Video # 937 (2003) L`Orfeo by Claudio Monteverdi, La Scala, Milan 2009. Milan Teatro alla Scala Orchestra, Concerto Italiano, Rinaldo Alessandrini, cond.; Georg Nigl (Orfeo); Roberta Invernizzi (La Musica/Euridice/Eco); Sara Mingardo (Sylvia/Speranza); Luigi de Donato (Caronte); Raffaella Milanesi (Proserpina); Giovanni Battista Parodi (Plutone); Furio. OPUS ARTE 1044 Pelléas et Mélisande by Claude Debussy. Paris, 2012. Orchestre de l`Opéra national de Paris, Philippe Jordan, cond.; Chœur de l`Opéra national de Paris, Patrick Marie Aubert. Stéphane Degout (Pelléas); Elena Tsallagova (Mélisande); Vincent Le Texier (Golaud); Anne Sofie von Otter (Geneviève); Franz-Josef Selig (Arkel); Julie Mathevet (The little Yniold); Jérôme Varnier (Un berger, le médecin). Naive # 2159

Kao na slikama Retko u ponudi Leonard Michael Maltin (born December 18, 1950) is an American film critic and film historian, as well as an author of several mainstream books on cinema, focusing on nostalgic, celebratory narratives. He is perhaps best known for his book of film capsule reviews, Leonard Maltin`s Movie Guide, published annually from 1969 to 2014. Maltin was the film critic on Entertainment Tonight from 1982 to 2010. He currently teaches at the USC School of Cinematic Arts and has appeared regularly on Turner Classic Movies, and hosts the weekly podcast Maltin on Movies. He has written articles for The New York Times, The Los Angeles Times, Variety, Playboy and TV Guide. He served two terms as President of the Los Angeles Film Critics Association, and votes for films to be selected for the National Film Registry. He has written books on animation and the history of film. He has also hosted numerous specials and provided commentary for several films. In 2021, he released his memoir, Star Lucky: My Unlikely Road to Hollywood. He received the Robert Osborne Award from Turner Classic Movies in 2022. Early life and education[edit] Maltin was born in New York City, the son of singer Jacqueline (née Gould; 1923–2012) and Aaron Isaac Maltin (1915–2002), a lawyer and immigration judge.[3] Maltin was raised in a Jewish family in Teaneck, New Jersey.[4] He graduated from Teaneck High School in 1968.[5] Maltin began his writing career at age 15, writing for Classic Images and editing and publishing his own fanzine, Film Fan Monthly, dedicated to films from the golden age of Hollywood. Maltin earned a journalism degree at New York University. Career[edit] 1969–1979: Early writings[edit] Maltin went on to publish articles in a variety of film journals, newspapers, and magazines, including Variety and TV Guide. In the 1970s Maltin also reviewed recordings in the jazz magazine Downbeat. Maltin served as the film critic for Playboy for six years based on Roger Ebert`s suggestion.[6] Maltin wrote Leonard Maltin`s Movie Guide, a compendium of synopses and reviews that first appeared in September 1969 and was annually updated from October 1987 until September 2014, each edition having the following year`s date. Its original title was TV Movies, and some editions were Leonard Maltin`s Movie and Video Guide. In 2005, coverage of many films released no later than 1960 was moved into a spin-off volume, Leonard Maltin`s Classic Movie Guide, to allow the regular book to cover a larger number of more recent titles. He has also written several other works, including Behind the Camera, a study of cinematography, The Whole Film Sourcebook, Leonard Maltin`s Movie Encyclopedia, Our Gang: The Life and Times of the Little Rascals, and Of Mice and Magic: A History of American Animated Cartoons. 1980–2010: Entertainment Tonight[edit] Maltin in 1990 Starting on May 29, 1982, Maltin was the film reviewer on the syndicated television series Entertainment Tonight for 30 years. He praised the Tournee of Animation on the show at one point.[7] He also appeared on the Starz cable network, and hosted his own syndicated radio program, Leonard Maltin on Video, as well as the syndicated TV show Hot Ticket with Boston film critic Joyce Kulhawik (originally E! personality and game show host Todd Newton). Maltin also hosted a television show called Secret`s Out on ReelzChannel network. He also spearheaded the creation of the Walt Disney Treasures collectible DVD line in 2001,[8] and continued to provide creative input and host the various sets.[9] During the 1980s and 1990s, Maltin served on the advisory board of the National Student Film Institute.[10][11] In the mid-1990s, Maltin became the president of the Los Angeles Film Critics Association and is on the advisory board of the Hollywood Entertainment Museum. For nearly a decade, Maltin was also on the faculty of the New School for Social Research in New York City. As of 2018, Maltin teaches in the School of Cinematic Arts at the University of Southern California. In 1990, he took a look at the MGM years of The Three Stooges in a film called The Lost Stooges, available on a made-to-order DVD through the Warner Archive Collection. Maltin left Entertainment Tonight in 2010. His final appearance on the show as a regular correspondent was on July 19, 2010.[12] He also wrote the introduction for The Complete Peanuts: 1983–1984. In 1985, he delivered a three-word movie review on Entertainment Tonight for that year`s horror film spoof, Transylvania 6-5000. The review begins with a silent Maltin swaying to a recording of the Glenn Miller Orchestra playing `Pennsylvania 6-5000`, the instrumental melody interrupted by the sound of a telephone ringing (part of the original recording), after which the band chants the title of the song. In his review, Maltin timed it so that his review began with the phone ringing: `Transylvania 6-5000 ... stinks!`[13] Maltin at the 2010 Independent Spirit Awards Maltin also appeared as himself in Gremlins 2: The New Batch (1990), playing a film critic who blasts the first Gremlins film, but is attacked by the Gremlins. This scene echoed real life, as Maltin gave the first film a bad review, finding it mean-spirited, which affected his friendship with director Joe Dante. The scene was spoofed in the Mad magazine parody of Gremlins 2, in which he protests being eaten as Roger Ebert gives a worse review of the film, only for the Gremlins to remark they are waiting until Thanksgiving to find Ebert, as `he will feed a family of 15!`. Maltin appeared in the South Park episode `Mecha-Streisand` (1998) where he, Sidney Poitier and Robert Smith fight the titular, Godzilla-like robot version of Barbra Streisand. Maltin voiced himself in the Freakazoid! episode `Island of Dr. Mystico`, in which the titular villain, Dr. Mystico, abducted him to make use of his film knowledge. Maltin was one of the few people to appear as a `guest star` on Mystery Science Theater 3000 during its original run; during a Season Nine episode, he joins Pearl Forrester in torturing Mike Nelson and the bots with the film Gorgo.[14] He was also mocked on the show for giving the film Laserblast a rating of 2.5 stars. After Mike and the Bots finish watching the movie, they express amazement at the rating while Mike reads off a list of well-known films that Maltin gave similar ratings to.[15] Maltin hosted a compilation of National Film Board of Canada animated shorts, Leonard Maltin`s Animation Favorites from the National Film Board of Canada.[16] 2011–present[edit] Comedian Doug Benson`s podcast Doug Loves Movies features a segment called the Leonard Maltin Game, in which the guest must guess the name of a film based on a subset of the cast list in reverse order and a few intentionally vague clues from the capsule review of the film from Leonard Maltin`s Movie Guide. Maltin appeared on the podcast in February 2010 and played the game himself. He appeared on the show again in August 2010. In November 2010, Benson and Maltin played the game on Kevin Pollak`s Chat Show. Maltin repeated his appearances on Doug Loves Movies in September 2011 with Jimmy Pardo and Samm Levine, in September 2012 with Chris Evans and Adam Scott and in November 2013 with Peter Segal, `Werner Herzog` and Clare Kramer. Beginning in November 2014, Maltin has hosted the podcast Maltin on Movies. It began on Paul Scheer`s now-defunct Wolfpop network, with comedian and actor Baron Vaughn as a co-host. The two picked a topic generally based on what was currently in theaters and discussed three other movies within that topic: one that the two both liked, one that the two disliked and one they thought was a great lesser-known film, or `sleeper`, within the category. Topics included biopics, breakthrough performances and sequels.[17] Maltin currently co-hosts with his daughter Jessie Maltin.[18] From 2014 to 2019, Maltin hosted the quarterly Treasures From the Disney Vault on Turner Classic Movies. The last scheduled `Treasures from the Disney Vault` aired on September 2, 2019. Beginning in 2016, Maltin has served as the Honorary Head Juror of the Coronado Island Film Festival.[19] In 2020, the festival named their top award The Leonard Maltin Tribute Award.[20][21] In 2019, Maltin along with his daughter Jessie Maltin created a film festival called MaltinFest at the Egyptian Theater that spanned three days. Special guests included Laura Dern and Alexander Payne.[22] Since 2018, Maltin has served on the advisory board for Legion M.[23] In 2022, he was invited to join the Academy of Motion Pictures Arts and Sciences as part of the Member at Large branch.[24] In popular culture[edit] `Leonard Maltin`s Movie Guide` has been praised by comedian Patton Oswalt who described it as `A paperback Kubrickian monolith of one man`s massive and far-reaching tastes.`[25] Other admirers include Noah Baumbach, Alexander Payne, and Billy Bob Thornton.[26] In The Simpsons episode `A Star Is Burns`, Marge says: `Did you know there are over 600 critics on TV and Leonard Maltin is the best looking of them all?` Lisa replies `Ewwww!`[27] In the 1995 video release of the original Star Wars trilogy, there was an interview with George Lucas conducted by Maltin before the start of the films. Maltin is listed in the Guinness Book of World Records for the world`s shortest movie review; his two-star review of the 1948 musical Isn`t It Romantic? consists of the word `No`.[28] In 2020, a Leonard Maltin board game was released called King of Movies: The Leonard Maltin Game. [29] Personal life[edit] Maltin lives in Los Angeles. He is married to researcher and producer Alice Tlusty, and has one daughter, Jessie, who works with him (his production company, JessieFilm, is named for her). In July 2018, Maltin announced that he had been diagnosed with Parkinson`s disease three and a half years prior.[30] In 1998, Maltin settled a libel suit brought by former child star Billy Gray, of Father Knows Best fame, whom Maltin identified in his review of the film Dusty and Sweets McGee as a real-life drug addict and dealer. The statement had appeared in print in Maltin`s annual movie guide for nearly 25 years before Maltin publicly apologized for the error.[31][32] Awards and honors[edit] In 1997, Maltin received the Press Award from the International Cinematographers Guild.[33] In 2002, Maltin was honored by ASIFA-Hollywood at the 29th Annie Awards with the June Foray Award, given to those who have `a significant and benevolent or charitable impact on the art and industry of animation.`[34] In 2005, Maltin was awarded the ASC Bud Stone Award of Distinction by the American Society of Cinematographers.[35] That same year, Maltin was awarded with the Career Achievement Award at the Temecula Valley International Film Festival.[36] In 2007, Maltin received the Telluride Film Festival Silver Medallion in recognition of his achievements in the film industry.[37] In 2010, Maltin received the NFFC-Disneyana Fan Club Heritage Award.[38] In 2010, Maltin was honored by the National Board of Review with the William K. Everson Film History Award.[39] In 2013 Maltin received the Inkpot Award from Comic Con International.[40] In 2018, Maltin was inducted into the Online Film & Television Association`s Film Hall of Fame.[41] On April 24, 2018, the Los Angeles City Council declared it Leonard Maltin Day.[42] In August 2018, the California Independent Film Festival honored Maltin with the Golden Slate award for `his years of contribution to film and film history.`[43] In 2022, after a two-year delay caused by the COVID-19 pandemic, the TCM Film Festival honored Maltin with the Robert Osborne Award for helping `keep the cultural heritage of classic film alive for future generations.` The award was presented by Warren Beatty.[44] Bibliography[edit] As author[edit] Movie Comedy Teams (NAL, 1970; revised editions, 1974, 1985) Behind the Camera (NAL, 1971), reissued as The Art of the Cinematographer (Dover, 1978) The Great Movie Shorts (Crown, 1972), reissued as Selected Short Subjects (Da Capo, 1983) The Disney Films (Crown, 1973; revised edition, 1985; 3rd edition, 1995 from Hyperion; 4th ed., 2000, Disney Editions) Carole Lombard (Pyramid, 1976) Our Gang: The Life and Times of the Little Rascals (Crown, 1977; coauthor with Richard W. Bann; revised and reissued as The Little Rascals: The Life and Times of Our Gang, 1992) The Great Movie Comedians (Crown, 1978, revised edition, 1982) Of Mice and Magic: A History of American Animated Cartoons (NAL and McGraw Hill, 1980; revised edition, November 1987) The Complete Guide to Home Video (Crown, 1981; coauthor) The Great American Broadcast: A Celebration of Radio`s Golden Age (E.P. Dutton, 1997) Leonard Maltin`s Movie Crazy (M Press, 2008) Leonard Maltin`s 151 Best Movies You`ve Never Seen (HarperStudio, 2010) Hooked On Hollywood: Discoveries From A Lifetime of Film Fandom (GoodKnight Books 2018) Star Struck: My Unlikely Road to Hollywood (GoodKnight Books, 2021) As editor[edit] Leonard Maltin`s Movie Guide (originally published as TV Movies, then Leonard Maltin`s Movie & Video Guide) (NAL, 1969, 1974, 1978, 1980, 1982, 1984, 1986, 1987, published annually 1988 through 2014). Also published in a Dutch edition as Speelfilm Encyclopedie, and Swedish version as Bonniers Stora Film & Video Guide. The Real Stars (Curtis, 1973) The Real Stars #2 (Curtis, 1974) The Laurel & Hardy Book (Curtis, 1973) Hollywood: The Movie Factory (Popular Library, 1976) Hollywood Kids (Popular Library, 1978) The Real Stars #3 (Curtis, 1979) The Whole Film Sourcebook (NAL and Universe Books, 1983) Leonard Maltin`s Movie Encyclopedia (Dutton/Penguin, 1994) Leonard Maltin`s Family Movie Guide (Dutton/Signet, 1999) As a host[edit] Bugs & Daffy: The Wartime Cartoons VHS, 1989, MGM/UA Home Video The Little Rascals only on VHS tapes, Volumes 1–21 from Cabin Fever Entertainment not on DVD from Genius Products. Walt Disney Treasures DVD series, featuring Disney animation and television shows. Istorija filma filmovi filmska kritika filmski kritičar kritičari

str. 54, kompletno stanje : LOŠE samo srbija ne saljem ovaj predmet u inostranstvo serbia only I do not send this item abroad Endi Vorhol (6. avgust, 1928. – 22. februar, 1987.) bio je američki umetnik, koji se smatra tipičnim predstavnikom pop arta. Bio je slikar, filmski reditelj, pisac i zvezda. Osnivač je časopisa Interview. Rođen je kao Andrew Warhola u Pittsburghu u Pennsylvaniji. Njegov otac Andrej Warhola (prezime se pisalo Varhola u Evropi, ali je promenjeno na Warhola kada je emigrirao u SAD) i majka Ulja Justina Zavacka bili su imigranti radničke klase, rusinkog porekla iz sela Mikó, Ugarska. (Danas Slovačka: Miková). Porodica je pripadala Rusinskoj katoličkoj crkvi istočnog obreda. U trećem razredu Worhol se razboleo od horeje, koja izaziva bezvoljne trzaje mišića. Ova bolest je dovela i do promena u pigmentaciji kože, a kasnije je razvio i hipohondriju i strah od lekara i bolnica. Pošto je bio vezan za krevet kao mali, bio je isključen od društva svojih vršnjaka i veoma je postao vezan za majku. Kada je bio u krevetu voleo je da crta, sluša radio i skuplja sličice filmskih zvezda, koje je lepio oko kreveta. Warhol je kasnije svoje bolešljivo detinjstvo opisao kao veoma važno za razvoj njegove ličnosti i njegovih sposobnosti. Rano je pokazao svoj talenat za umetnost i studirao je dizajn na Carnegie Mellon University u Pittsburghu. Godine 1949. preselio se u New York City i počeo je uspešnu karijeru u magazinu, baveći se ilustracijom i advertisingom. Postao je poznat po svojim neobaveznim potezima pri crtanju cipela. To je dovelo do njegove prve izložbe u New Yorku u galeriji Bodley. Tokom 1960-ih Warhol je od ilustratora postao jedan od najpoznatijih umetnika Amerike. Na mnogo načina su Warhol i krug ljudi okupljeni oko njega definisali ovu deceniju. Tokom ove decenije Warhol je počeo da slika poznate američke proizvode, kao što su Campbell’s Soup Cans i Coca-Cola, kao i poznate popularne ikone, kao Marilyn Monroe, Troy Donahue i Elizabeth Taylor. Godine 1963. osnovao je „The Factory“ na Midtown Manhattnu i oko sebe je skupio slikare, pisce, muzičare i poznate underground ličnosti. Počeo je da se bavi štampom na tkanini i slike je radio u serijama, postižući time ne samo da se bavi umetnošću masovne proizvodnje, već i da sama umetnost postaje masovni produkt. Izjavljujući da želi da bude mašina i umanjujući značaj svoje kreativnosti u produkovanju svoje umetnosti, Warhol je načinio revoluciju u umetnosti. Njegov rad veoma brzo postaje kontroverzan i popularan. Od ovog perioda njegov rad se kreće oko američke pop (popularne) kulture. Štampao je slike novčanica, zvezda, brendiranih proizvoda i slike iz novina. Teme njegove umetnosti bile su prepoznatljive i dostupne masi – ovaj aspekt ga je najviše interesovao. Na primer, Warhol komentariše dostupnost Coca-Cole: Odlična stvar u vezi sa ovom zemljom je to da je Amerika započela tradiciju u kojoj najbogatiji ljudi kupuju suštinski iste stvari kao i najsiromašniji. Možete da gledate TV i vidite Coca-Colu i znate da i predsednik pije Colu, Liz Taylor poje Colu i, zamislite, i vi možete da pijete Colu. Cola je Cola i ne postoje pare kojima možete kupiti bolju Colu od one koju pije propalica na uglu. Sve Cole su iste i sve Cole su dobre. Liz Taylor to zna, Predsednik to zna, propalica to zna i vi to znate. Tokom 1950-ih Warhol je, kao ilustrator, koristio asistente da bi povećao svoju produktivnost. Sarađivanje sa drugima će ostati prepoznatljiv (i kontroverzan) aspekt njegovog načina rada tokom cele karijere, a posebno tokom 1960-ih. Jedan od njegovih najvažnijih saradnika iz ovog perioda je Gerard Malanga, koji mu je pomagao u štampi, snimanju filmova, skulpturi i drugim radovima. Među drugima koji su činili njegovu grupu bili su i Freddie Herko, Ondine, Ronald Tavel, Mary Woronov, Brigid Berlin (od koje je dobio ideju da snima svoje telefonske razgovore). Tokom decenije Warhol je negovao boemsku ekscentričnost sa kojom je prezentovao svoje „Superstars“, među kojima su Edie Sedgwick, Viva, Nico, Candy Darling, Ultra Violet, Jackie Curtis, Holly Woodlawn i dr. Ovi ljudi su učestvovali u snimanju filmova u Factory-u i neki su, kao Berlin, ostali Warholovi prijatelji do njegove smrti. Vazne ličnosti iz njujorškog underground umetničkog i filmskog sveta (kao pisac John Giorno i reditelj Jack Smith) pojavljivale su se u njegovim filmovima, što ukazuje na Warholovu povezanost sa različitim umetničkim krugovima u tom periodu. Krajem decenije Warhol je već i sam bio zvezda i pojavljivao se često u štampi zajedno sa svojim Superstarovima iz Factory-a, kao što je Sedgwick. Valerie Solanas se 3. juna, 1968. pojavila u Factory-u i pucala u Warhola. Mario Amaya je takođe bio meta. Pre ovoga Solanas je bila marginalna ličnost u Factory-u. Osnovala je „grupu“ (ona je bila jedina članica) pod nazivom S.C.U.M. - Society for Cutting Up Men (Društvo za sečenje muškaraca) i napisala je S.C.U.M Manifest, radikalno feministički napad na patrijarhat. Solanas se pojavljuje u Warholovom filmu iz 1968. godine I, A Man. Nešto ranije tog dana Solana je tražila da joj vrate scenario koji je dala Factory-u, ali joj nisu vratili. Scenario je bio, zapravo, zaturen. Warhol je bio ozbiljno ranjen i jedna je preživeo (lekari su morali da mu otvore grudni koš i masirali su mu srce da bi ga stimulisali). Fizičke posledice je trpeo do kraja života (morao je, recimo, da nosi korset, koji mu je držao abdomen). Pokušaj ubistva je imao trajne posledice i na njegov život i umetnost. Solanas je uhapšena narednog dana. Tokom ispitivanja izjavila je: „Imao je preveliku kontrolu nad mojim životom.“ Posle pokušaja ubistva Factory je postao krući zbog kontrole i mera opreza. Ovo je za mnoge značio kraj Factory-a 60-ih. U poređenju sa uspehom i skandalima iz 1960-ih, nova decenija je bila mnogo mirnija. Warhol je sada počeo da okuplja nove, bogatije ličnosti, među kojima su Mick Jagger, Liza Minnelli, John Lennon, Diana Ross, Brigitte Bordot i Michael Jackson, koje je portretisao. Njegov čuveni portret Mao Zedonga napravljen je 1973. zajedno sa Malangom osniva magazin Interview i objavljuje knjigu The Philosophy of Andy Warhol (1975). U knjizi prezentuje ideje o prirodi umetnosti: Pravljenje para je umetnost i rad je umetnost i dobar biznis je najbolja umetnost. Warhol je izlazio u Serendipity 3, a kanije u Studio 54, poznate noćne klubove na Manhattanu. Opisan je kao povučen, stidljiv i kao posmatrač koji uviđa detalje. Umetnički kritičar Robert Hughes ga naziva „bela krtica Union Square-a“ Tokom 1980-ih Warhol je ponovo doživljavao uspeh kod kritičara i u finansijama, delom i zbog njegovih novih prijateljstava sa mladim umetnicima, među kojima su Jean-Michel Basquiat, Julian Schnabel, David Salle, kao i sa takozvanim neo-ekspresionistima: Francesco Clemente, Enzo Cucchi i članovima Transavanrguardia grupe, koji su tada postali uticajni. Warhol je, takođe, cenio intenzivan hollywoodski glamur. Jednom je rekao: „Volim Los Angeles. Volim Hollywood. Tako su lepi. Sve je plastično, ali ja volim plastiku. Želim da budem plastičan.“ Warhol je bio jedan od prvih vodećih gej američkih umetnika koji su bili otvoreni po pitanju svoje seksualnosti. Mnogi su o njemu mislili kao o aseksualnoj osobi ili tek voajeru. To je međutim odbačeno od strane njegovih biografa (kao što je Victor Bockris), kao i članova scene Factory-a, poput Boba Colacella (u njegovoj knjizi Holy Terror: Andy Warhol Up Close) i akademaca, poput istoričara umetnosti Richarda Meyera. Pitanje kako je njegova seksualnost uticala na njegovu umetnost i oblikovala njegov odnos prema umetničkom svetu je glavna tema istoričara umetnosti, kao i pitanje koje je Warhol sam postavljao u intervjuima, u razgovorima sa savremenicima i u publikacijama (na primer: Popism: The Warhol Sixties). Tokom karijere Warhol je pravio erotske fotografije i crteže golih muškaraca. Mnogi njegovi čuveni radovi (poput portreta gej ikona, kao što su Liza Minnelli, Judy Garland, Elizabeth Taylor i fimovi kao My Hustler, Blow Job i Lonesome Cowboys) crpe snagu iz gej kulture i/ili otvoreno ispituju složenost seksualnosti i seksualne želje. Mnogi njegovi filmovi su premijerno pokazani u gej porno bioskopima. Neke od najinteresantnijih priča o njegovom razvoju kao umetnika jesu u vezi sa preprekama koje je njegova seksualnost u početku predstavljala dok se trudio da pokrene svoju karijeru. Prvi radovi koje je podneo galeriji bili su homoerotski crteži koji su odbijeni jer su bili isuviše otvoreno gej[1]. U Popism-u Warhol se seća svog razgovora sa rediteljem Emile de Antoniom o teškoćama koje je imao da bude prihvaćen od umetnika, kao što su Jasper Johns i Robert Rauschenberg, koji su takođe bili gejevi, ali ne outovani u to vreme. De Antonio objašnjava da je Warhol bio isuviše „swich“ (da je lako bilo pretpostaviti da je gej) i da ih je to plašilo. Warhol odgovara: „Nisam ništa mogao da kažem na to. Bio je isuviše istinito. Samo sam odlučio da ne brinem, jer su sve to bile stvari koje ionako nisam želeo da menjam, za koje sam mislio da ne treba da menjam... Drugi ljudi mogu da menjaju svoj stav o meni[2]. Ispitujući njegovu biografiju, mnogi definišu ovaj period – kasne 1950-e i početak 1960-ih – kao ključni za razvoj njegove ličnosti. Neki tvrde da njegovo često odbijanje da komentariše svoj rad i da priča o sebi (odgovarajući na pitanja novinara u intervjuima sa „Uhm, Yes“ i „Uhm, No“ i dozvoljavajući drugima da pričaju o njemu), pa i razvoj njegovog pop stila mogu da se prate do godina kada je Warhol odbijen od strane unutrašnjih krugova njujorškog umetničkog sveta. Warhol je praktikovao Katoličanstvo istočnog obreda. Redovno je volontirao u skloništima za beskućnike i opisivao je sebe kao religioznu osobu. Mnogi njegovi kasniji radovi sadrže skrivene religijske teme. Redovno je posećivao liturgije, a sveštenik crkve Saint Vincent Ferrer na Manhattnu je rekao da je Warhol u crkvu odlazio gotovo svakog dana. Na njegov rad je uticala ikonografska tradicija istočnog Hrišćanstva. Warholov brat je rekao da je Warhol bio „istinski religiozan, ali da nije želeo da ljudi to znaju, jer je to bila privatna stvar“. Warhol umire relativno rano, u svojoj 58. godini, 22. februara, 1987. godine u 6:32 u New Yorku. Prema novinskim izveštajima, Warhol se dobro oporavljao posle rutinske operacije žučne kese u uglednoj New York Hospital pre nego što je umro u snu od iznenadnog infarkta. Bolničko osoblje nije dobro pratilo njegovo stanje i posle operacije su ga „napunili“ tečnošću, zbog čega je došlo do hiperhidratacije, zbog čega je Warholov advokat podneo tužbu. Warhol je sahranjen na grkokatoličkom groblju u Bethel Parku, predgrađu Pittsburgha. Među ljudima koji su održali posmrtni govor bila je i Yoko Ono. Bilo je toliko puno predmeta koje je Warhol posedovao da je Sotheby’s devet dana izlagao njegove stvari na aukciji. Aukcijom se prikupilo više od 20 miliona dolara. Do početka 1960-ih Warhol je bio uspešni reklamni ilustrator. Warhol je bio toliko uspešan kao komercijalni ilustrator, da ga niko nije shvatao kao umetnika. Koristeći istu tehniku koju je koristio u ilustracijama, Warhol je uradio seriju crteža i podneo ih galeriji, koja ga je odbila. Počeo je da promišlja odnos između komercijalne umetnosti i umetnosti i umesto da ih vidi kao suprotnosti (što je bio slučaj sa ostalim umetnicima) počeo je da ih spaja stvarajući pop art. Pop art je bila eksperimentalna forma koju je nekoliko umetnika nezavisno počelo da usvaja. Neki od njih, kao što je Roy Lichtenstein kasnije će postati sinonimi za ovaj pokret. Warhol koji će postati poznat kao „Papa popa“ („Pope of Pop“) prihvatio je ovaj stil. Njegove prve slike prikazuju likove iz crtanih filmova i reklama, koje je radio ručno. Kasnije, Warhol svoje teme traži u samim ikonama popa – brendovima, zvezdama i dolarima – i isključuje svaki trag „ruke“. Warhol je tražio svoje teme, koje bi ga razlikovale od drugih pop-artista. Prijatelji su mu rekli da slika stvari koje najviše voli. Na sebi svojstven način da stvari shvata bukvalno počeo je da slika svoje omiljene stvari. Za svoju prvu veliku izložbu slikao je konzerve Campbell’s Soup, koje je jeo za ručak tokom celog života. Warhol je voleo novac, pa je slikao novčanice. Voleo je zvezde, pa je slikao i njih. Od ovakvih početaka razvio je svoj kasniji stil. Umesto da bira teme po kojima će biti prepoznatljiv, birao je prepoznatljiv stil, iz koga je polako istiskivao ruku u procesu stvaranja. Slike je počeo da radi kao štampu na tkanini. Od slikara Warhol je postao dizajner slike. U vrhuncu svoje slave, Warhol je imao nekoliko asistenata koji su radili po njegovim instrukcijama. Warhol se bavio i komičnim i ozbiljnim temama, birajući predmete od konzerve supe do električne stolice. Koristio je istu tehniku – tekstilna štampa, serijska reprodukcija i upotreba svetlih boja – bez obzira na to da li slika glamurozne zvezde, predmete iz svakodnevnog života ili slike samoubistava, saobraćajnih nesreća i sl. Slike iz serije „Dead and Disaster“ (1962-1963), kao što su „Red Car Crach“, „Purple Jumping Man“, „Orange Disaster“, transformišu ličnu tragediju u javnu spektakl i opominje medije da stalno prikazivanje ovakvih slika u medijima otupljuje publiku. Jedinstveni element njegovog rada je njegov keatonski stil – potpuna bezizražajnost. Ovo se ogledalo i u njegovom ponašanju – često se „pravio glup“ u medijima i odbijao je da objašnjava svoj rad. Poznat je po tome što je rekao da sve što treba da se zna o njemu i njegovom radu je već tu – na površini. U takvoj površnosti, bez oznaka iskrenosti, posmatrač je ostavljen da se pita i otkriva šta „pravi Andy“ misli. Da li je Andy užasnut smrću ili mu je ona smešna? Da li su njegove konzerve supe cinična primedba o bezvredosti popularne kulture, ili su „homage“ jednostavne udobnosti doma? Bez želje da odgovara na ova pitanja, njegov rad postaje interesantniji – ostavlja publici da interpretiraju njegovo značenje. Warhol je radio u mnogim medijima – slikarstvo, fotografija, crtež i skulptura. Pored toga, pravio je i filmove. Između 1963. i 1968. snimio je preko 60 filmova. Jedan od najpoznatijih filmova, Sleep (1963.) prati šestočasovno spavanje pesnika Johna Giorna. Film Blow Job (1963.) 41 minut prati izraz lica Toma Bakera kome Willard Maas čini felacio (kamera, međutim, prikazuje samo Tomovo lice). Film Empire sastoji se od osmočasovnog snimanja zgrade Empire States Building u sumrak. Njegov najpopularniji film koji je dobio i najbolje kritike je Chelsea Girls (1966). Film prikazuje dva filma istovremeno, sa različitim pričama. Posle pokušaja ubistva Warhol, koji je sada živeo povučenije, odustao je od snimanja filmova. Njegov asistent, reditelj Paul Morrissay nastavio je da pravi filmove za Factory, usmeravajući filmsku produkciju sa warholovske na više mainstream i filmove sa narativom, kao što su Flesh, Trash, Heat. Ovi filmovi, uključujući i Andy Warhol’s Dracula i Andy Warhol’s Frankenstein bili su više mainstream od bilo čega što je Warhol režirao. U ovim filmovima pojavljivao se Joe Dallesandro, koji je bio više Morrisseyeva nego Warholova zvezda. Warhol je prihvatio bend Velvet Underground kao jedan od svojih projekata tokom 1960-ih, „producirajući“ njihov prvi album The Velvet Underground and Nico i praveći naslovne slike. Njegova „produkcija“ ovog albuma se sastojala samo u plaćanju vremena u studiju. Posle ovog albuma Warhol i Lou Reed su počeli da se sukobljavaju oko ideje u kom pravcu bend treba da se razvija i konačno su prekinuli kontakt. Warhol je dizajnirao omote za dva albuma The Rolling Stones: Sticky Fingers (1971) i Love You Live (1977). Godine 1975. Warhol je uradio nekoliko portreta Mick Jaggera. Godine 1990. Lou Reed snima album Sons for Drella (jedan od Warholovih nadimaka bio je Drella, kao kombinacija imena Drakula i Cinderella (Pepeljuga)) sa John Caleom. Na albumu Reed se izvinjava Warholu zbog sukoba. Warhol je bio prijatelj sa mnogim muzičarima, uključujući Bob Dylana i John Lennona. Warhol je dizajnirao omot za Lennonov album Menlove Avenue, koji je posthumno izdat 1986. godine. Warhol se pojavljuje kao barmen u spotu pesme „Hello Again“ grupe The Cars i u spotu za singl „Mistif“ grupe Curiosity Killed the Cat. Warhol je imao veoma veliki uticaj na new wave/punk rock bend Devo, kao i na David Bowiea, koji je snimio i pesmu pod nazivom „Andy Warhol“ za album Hunky Dory (1971). Andy Warhol Museum u Pittsbughu je najveći američki muzej posvećen samo jednom umetniku. Čuva zbirku sa više od 12.000 umetničkih predmeta. Warholov brat, John Warhol i Warhol Foundation iz New Yorka osnovali su 1992. Warholov porodični muzej moderne umetnosti u Slovačkoj u mestu Medzilaborce, pored koga su rođeni Warholovi roditelji. U filmu The Doors (1991) Olivera Stona Warhola glumi Crispin Glover. David Bowie ga je glumio u filmu Basquiat Juliana Schnabela. U filmu I Shot Andy Warhol (1996), rediteljke Mary Harron glumio ga je Jared Harris, a Sean Gregory Sullivan u filmu 54. Poslednji film u kome se pojavljuje lik Andy Warhola je Factory Girl (2007) u kome ga glumi Guy Pearce. joseph beuys, harry madsen, doris lilly, david bowie, roman polanski lee radziwill

Kao na slici Nemačka arhitektura ima dugu, bogatu i raznovrsnu istoriju kroz periode. Zastupljen je svaki veliki evropski stil od rimskog do postmoderne, uključujući i čuvene karolinške, romanske, gotske, renesansne, barokne, klasične i moderne građevine. Vekovi parčanja Nemačke na kneževine i kraljevstva uslovili su veliku regionalnu različitost i `lokalnu arhitekturu`. Ovo je prouzrokovalo heterogenu arhitekturu, različitu od grada do grada. Dok se ova raznolikost i dalje može prepoznati u malim gradovima, uništenje arhitektonskog nasleđa u većim gradovima u toku Drugog svetskog rata dovelo je do ponovne izgradnje koju karakteriše jednostavna modernistička arhitektura. Antička arhitektura[uredi | uredi izvor] Porta Nigra u Triru, jedna od najvećih arhitektonskih relikvija iz rimskog perioda Rimsko carstvo se nekada rasprostiralo preko velikog dela današnje Savezne Republike Nemačke i danas i dalje postoje tragovi od oko 100. do 150. godine pre nove ere, rimski limes, sistem za odbranu granica koji su koristili Rimljani, a u ovo doba označavao je i granice Rimskog carstva.[1] Pored građevina predviđenih za vojsku, kao što su utvrđenja i kampovi, Rimljani su gradili i druge objekte kao što su (rimska) kupatila, mostovi i amfiteatri. Trir, na obalama reke Mozel, najstariji je grad u Nemačkoj, velika metropola osnovana (ili čak i pre) 16. godine nove ere. Najpoznatija građevina iz tog perioda je verovatno Porta Nigra, najbolje očuvana gradska kapija. Ovde takođe postoje i ostaci termalnih banja, rimski most i rekonstruisana Konstantinova bazilika. Sa odlaskom Rimljana, njihova urbana kultura i arhitektura (npr. grejanje, prozori i staklo) nestali su sa teritorije Nemačke. Predromanika[uredi | uredi izvor] Opatija Lorš Predromanički period u zapadnoevropskoj umetnosti obično datira iz perioda pojave Merovinške dinastije (franačkih kraljeva) oko 500 godine ili iz perioda Karolinške renesanse (period Karolinga - pokrenut na dvoru Karla Velikog) u kasnom 8. veku, a traje sve do početka 11. veka - romaničkog perioda. Od zdanja iz ovog perioda sačuvana je opatija Lorš. Ovde se vidi kombinacija elemenata romanskog slavoluka (lučni oblik prolaza, polustubovi) sa teutoničkim nasleđem (neutemeljenim trouglovima na ukrasnim arkadama, polihromatsko zidarstvo). Jedna od najznačajnijih crkava u ovom stilu je crkva Svetog Mihaila u Hildeshajmu,[2] izgrađena između 1001. i 1031. godine pod rukovodstvom episkopa Bernarda od Hildeshajma (993—1022) kao kapela njegovog Benediktinskog manastira. Sagrađena je u otonskom stilu (ranoj renesansi). Otonska renesansa je niža renesansa u pratnji vlade prva tri cara Saksonske dinastije, sva tri sa imenom Oto: Oton I (936—973), Oton II (973—983) i Oto III (983—1002). Romanika[uredi | uredi izvor] Katedrala u Špejeru Period romanike, od 10. do ranog 13. veka, okarakterisan je polukružnim lukovima, robustnim izgledom, malim uparenim prozorima i kružnim svodovima. Mnoge nemačke crkve datiraju upravo iz ovog vremena, uključujući dvanaest Kelnskih crkava. Najvažnija građevina ovog perioda u Nemačkoj je katedrala u Špejeru. Ona je građena u fazama od oko 1030. godine, a u 11. veku bila je najveće zdanje hrišćanskog sveta i arhitektonski simbol moći salijske dinastije, dinastije četiri nemačka kralja (1024—1125). Katedrale u Vormsu i Majncu su drugi važni primeri romaničkog stila. Mnoge crkve i manastiri su osnovani u ovoj eri, posebno u Saksoniji-Anhalt. Rajska romanika se javlja na katedrali u Limburgu.[3] Od važnosti je još i crkva Svetog Servatijusa u Kvedlinburgu, i katedrala u Libeku, u Brunsviku, u Trijeru i Bambergu, čija se poslednja faza konstrukcije prenela na gotički period. Opatija Maulbron je smatrana za značajan primer `monaške arhitekture`. Sagrađena je između 12. i 15. veka i iz tog razloga sadrži i gotičke elemente. U 11. veku takođe je počela izgradnja brojnih zamkova, uključujući poznati zamak Vartburg, koji je kasnije proširen u gotičkom stilu. Gotika[uredi | uredi izvor] Kelnska katedrala Gotička arhitektura je cvetala tokom visokog i kasnog perioda srednjeg veka. Izrasla je iz romaničke arhitekture. Prve gotičke građevine u Nemačkoj bile su građene od oko 1230. godine, kao na primer Gospina crkva u Triru (1233—1283), koja je jedna od najvažnijih ranih gotičkih katedrala u Nemačkoj i spada pod arhitektonsku tradiciju francuske gotike.[4] Frajburška katedrala je sagrađena u tri faze, prvoj sa početkom 1120. pod vođstvom vojvode od Zehringena, drugoj iz 1210. godine i trećoj fazi 1230. godine. Od originalne zgrade danas su ostali samo temelji. Zapisano je da je imala kulu od 116 m, za koju je Jakob Burkhart tvrdio da je najlepša u hrišćanskoj arhitekturi. Kula je skoro kvadratne baze, a u njenom centru nalazi se galerija u obliku dvanaestostrane zvezde. Iznad galerije, kula je osmostrana i sužava se do vrha kule. Ovo je jedina gotska crkva (sa kulom) u Nemačkoj koja je sagrađena u srednjem veku (1330) i preživela bombaške napade novembra 1944. godine, kada su uništene sve kuće na istočnoj i zapadnoj strani pijace. Kategrala u Kelnu je, posle milanske katedrale, najveća gotska katedrala u svetu. Njena konstrukcija započela je 1248. i sa prekidima trajala do 1880. godine - period od preko 600 godina. Ona je 144,5 m duga, 86,5 m široka i njene dve kule su 157 m visoke.[5] Zbog svojih ogromnih kula, ona takođe ima najveću fasadu od svih crkava u svetu. Katedralski hor, mereno između stubova, takođe se razlikuje po najvećoj razmeri visini i širini od bilo koje srednjovekovne crkve, 3,6:1, prevazilažeći čak i katedralu u Bovi, koja ima malo viši svod.[6] Pijaca u Dornštetenu sa kućama u fahverku i srednjovekovnom crkvom Svetog Martina sa desne strane Fahverk je specifičan stil gotske arhitekture koji se sreće u Zapadnoj Evropi, posebno u zapadnoj Nemačkoj i u regionima oko Baltičkog mora gde nema prirodnih resursa kamena. Građevine su građene više-manje samo od opeke. Gradska hala i crkva Svetog Nikole u Štralzundu su dobri primeri ovog stila. Gradovi kao što su Libek, Rostok, Vizmar, Štralzund, Grajfsvald i brojni ostali gradovi u današnjoj severnoj i zapadnoj Poljskoj su oblikovani upravo u ovom regionalnom stilu. Model za mnoge crkve iz Severne Nemačke bila je crkva Svete Marije u Libeku, sagrađena između 1200. i 1350. Gradnja gotskih crkava bila je praćena konstrukcijom esnafskih domova i gradskih hala od strane tadašnje buržoazije. Dobar primer je gotička gradska hala (13. vek) u Štralzundu. Takođe postoji i gradska hala u Bremenu (1410) i rekonstruisana gradska hala u Minsteru (prvo sagrađena 1350. godine). Stanovi iz ovog perioda bile su uglavnom poludrvne građevine, što se još može videti u Goslaru i Kvedlinburgu. Kvedlinburg ima neke od najstarijih poludrvnih kuća u Nemačkoj. Metoda konstrukcije, korišćena isključivo za kuće srednjovekovnog i renesanskog perioda, održala se čak do 20. veka za seoske kuće. Renesansa[uredi | uredi izvor] Dvorac Volfenbitel Renesansna arhitektura pripada periodu između ranog 15. i ranog 17. veka, a manifestovala se u raznim delovima Evrope, kada je postojalo svesno oživljavanje i razvoj nekih elemenata antičkog grčkog i rimskog razmišljanja i kulture. Najraniji primer renesansne arhitekture u Nemačkoj je Fuger kapela u crkvi Svete Ane u Augzburgu.[7] U to vreme, Nemačka je bila podeljena na mnogo kneževina, građani su imali tek nekolocinu prava, a oružane borbe, posebno religijski konflikti protestantske reformacije, učinili su da veliki delovi zemlje ostanu praktično nerazvijeni. Neki prinčevi su podržavali modernu umetnost, kao na primer u Torgau, Ašafenburgu i Landshutu, gde je era renesanse i nastala. Primeri obuhvataju dekorisano unutrašnje dvorište Trausnic dvorca[8] i vojvodski dvorac Landšut,[9] sagrađeni od strane italijanskih renesansnih majstora zanata. Crkva Svetog Mihaela u Minhenu (gradnja počela oko 1581) važna je renesansna građevina. Takođe postoji i Hajdelberg dvorac sa tipičnim renesansnim fasadama.[10] Gradska hala u Augsburgu je takođe važan primer, međutim sagrađena je kasno, u periodu 1614—1620, a arhitekta je bio Elijaz Hol iz Augzburga. U dolini reke Vezer postoje mnogi dvorci i kuće u stilu `vezerske renesanse`. U ovom stilu građeni su i gradovi Lemgo i Hameln. Dvorac Volfenbitel i jevanđeoska crkva Device Marije su takođe specifični primeri renesanse. U Tiringiji i Saksoniji, mnoge crkve i dvorci sagrađeni su u renesansnom stilu, na primer, Vilijamov dvorac u Šmalkaldenu, crkva u Rudolštadtu, dvorac Gota, gradska hala u Lajpcigu, enterijer prezbutarijanskih građevina, katedrala Frajberg, dvorac u Drezdenu i Šonhof u Gorlicu. U severnoj Nemačkoj nalazi se Gustrover zamak i bogat enterijer Štralsundske crkve Svetog Nikole. Barok[uredi | uredi izvor] Bogorodična crkva u Drezdenu Barokna arhitektura prvi put se javlja početkom 17. veka u Italiji, ponovno plasirajući humanistički rimski rečnik renesansne arhitekture u novom retoričkom, pozorišnom, vajarskom smislu, prikazujući trijumf apsolutističke crkve i države. Ali, dok je renesansa počivala na bogatstvu i moći italijanskih sudova, bila spoj sekularnih i religioznih snaga, barok se direktno povezuje sa kontrareformacijom, pokretom unutar katoličke crkve koji je služio kao odgovor na protestantske reformacije. Barokni stil stigao je u Nemačku posle tridesetogodišnjeg rata. Barokna arhitektura nemačkih vladinih i vladarskih rezidencija zasnivala se na modelu francuskog baroka, posebno na sud Luja XIV i Versaju. Primeri su Cvinger palata u Drezdenu, sagrađena od strane Mathausa Danijela Popelmana (1709—1728),[11] prvobitno napravljena da održavanje sudskih festivala. Arhitektura apsolutizma stavljala je uvek vladara u centar, čime je povećavala prostornu kompoziciju, na primer prikazujući moć vladara u obliku veličanstvenih stepenica koje vode do ove ličnosti (statue). Interakcija arhitekture, slikarstva i vajarstva bitna je odlika barokne arhitekture. Značajan primer je rezidencija Vurzburg sa halom imperatora i stepeništem, čija je konstrukcija započela pod vođstvom Johana Baltazara Nojmana 1720. godine. Freske na stepeništu delo su Đovanija Batiste Tijepola, rađene od 1751. do 1753.[12] Druge dobro poznate barokne palate su Nova palata u Potsdamu, palata Šarlotenburg u Berlinu,[13] palata Vajsenštajn u Pomersfeldenu[14] i Augzburški dvorac u Brilu, čiji su enterijeri većinom urađeni u rokoko stilu. Rokoko je kasna faza baroka u kojem je dekoracija postala obilnija i prikazivala većinu boja u svetlijim tonovima. Na primer, Sansusi dvorac, građen od 1745. do 1747, bio je prethodno letnja palata Fridriha Velikog, kralja Pruske, u Potsdamu blizu Berlina. Često se smatra nemačkim rivalom Versaja.[15] Među najpoznatijim primerima ubrajaju se i crkva u Benediktinu Otobairenu u bavarsko-baroknom stilu, Veltenburški manastir, Etal opatija i crkva Svetog Jovana Nepomukog (zvanoj Asam crkva u Minhenu). Drugi primeri barokne arhitekture crkava su Bazilika Vijercenhajlingena u Obergrankenu i restaurirana Bogorodična crkva u Drezdenu, čiji je tvorac Džordž Bar između 1722. i 1743.[16] Klasicizam[uredi | uredi izvor] Kraljevstvo vrtova Desau-Verlic Berlinska koncertna dvorana Klasicizam je stigao u Nemačku u drugoj polovini 18. veka. Inspiraciju je crpeo iz klasične arhitekture antike i bilo je reakcija na barokni stil u arhitekturi i dizajnu eksterijera (pejzaža). Kraljevstvo vrtova Desau-Verlic jedan je od prvih i najvećih parkova u Nemačkoj. Izgrađen je u kasnom 18. veku u vreme vladavine vojvode Leopolda III (1740—1817), nakon što se vratio iz `velike turneje` (tradicionalno putovanje za učene mladiće u 18. veku) prilikom koje je posetio Italiju, Holandiju, Englesku, Francusku i Švajcarsku, zajedno sa svojim prijateljem - arhitektom Fridrihom Vilhelmom fon Erdmansdorfom. Za razliku od formalnih baroknih bašti, ova je slavila naturalistički manir engleskih pejzažnih bašti i simbolisala je slobodu prosvetiteljstva. Brandenburška kapija, naručena od strane pruskog kralja Fridriha Vilhelma II kao znak mira, a završena od strane Karla Gotharda Langhansa 1791. godine, potencijalno je jedan od najpoznatijih spomenika klasicizma u Nemačkoj. Branderburška kapija restaurirana je od 2000. do 2002. godine od strane Deutsche Stiftung Denkmalschutz, organizacije za očuvanje spomenika iz Berlina.[17] Sada se smatra jednom od najpoznatijih evropskih znamenitosti. Najistaknutiji arhitekta ovog stila u Nemačkoj bio je nesumnjivo Karl Fridrih Šinkel. Šinkelov stil, u njegovom najproduktivnijem periodu, definisan je njegovom naklonošću ka grčkoj, pre nego rimskoj arhitekturi, a izbegavao je stil specifičan za skorašnje francuske okupatore. Njegove najpoznatije građevine nalaze se u i oko Berlina. Čine ih Novo stražarsko mesto (1816—1818); Berlinska koncertna dvorana (1819—1821) na Gendarmen skveru, koja je zamenila prethodno pozorište koje je bilo uništeno u vatri 1817. godine; i Altes muzej na Muzejskom ostrvu (1823—1830). Leo fon Klence (1784—1864) bio je dvorski arhitekta bavarskog kralja Ludviga I, još jedan istaknuti predstavnik oživljenog grčkog stila. Ludvigova strast za helenizam ispirisala je arhitektonski stil fon Klenca, koji je sagradio mnogo neoklasičnih građevina u Minhenu, uključujući i Rumes halu i hram Monopteros. Na Kunigsplacu je dizajnirao verovatno najpoznatije moderno helenističko arhitektonsko delo. Blizu Regenzburga je sagradio Valhala hram, nazvan po Valhali - prebivalištu palih ratnika u staronordijskoj mitologiji. Još jedna bitna građevina ovog perioda je Vilhelmov dvorac u Kaselu (početak gradnje 1786. godine). Istoricizam[uredi | uredi izvor] Semper opera, Drezden Istoricizam, takođe poznat i kao eklekticizam, umetnički je i arhitektonski stil koji crpe inspiraciju iz istorijskih umetničkih radova i stilova. Nakon neoklasičnog perioda (koji se može smatrati i pokretom u okviru istoricizma), nova faza istoricizma nastupa sredinom 19. veka, obeležena povratkom na antički klasicizam, posebno u arhitekturi i slikama sa istorijskim motivima. Zapaženi arhitekta ovog vremena bio je Gotfrid Zemper, koji je sagradio galeriju u Cvinger palati (1855) i Zemper operu u Drezdenu (1878), i bio je uključen u prvobitni dizajn dvorca Šverin. Zemperove građevine imaju primese renesansnog stila, baroka, a čak postoje i karakteristike korintskih stubova iz klasične Grčke.[18][19] Postojale su regionalne varijante istoricističkih stilova u Nemačkoj. Primeri su arhitektura `odmarališta` (posebno na Baltičkoj obali Nemačke), hanoverska škola arhitekture i nirnberški stil. Sklonost prema srednjovekovnim objektima vidi se na primeru dvorca Nojšanštajn, koji je Ludvig II naručio 1869. godine. Nojšanštajn je dizajniran od strane Kristijana Janka, scenskog dizajnera, što objašnjava fantastičnu prirodu rezultujuće građevine. Arhitektonska stručnost, neophodna za gradnju na tako opasnom mestu, prvi put je izvedena od strane dvorskog arhitekte Edvarda Ridela iz Minhena, a kasnije i Džordža fon Dolmana, zeta Lea fon Klenca. Bitne spomena su još i Ulm katedrala, i na kraju ovog perioda Rajhstag zgrada (1894) od strane arhitekte Pola Valota. Secesija[uredi | uredi izvor] Jedna od vila koju je projektovao Henri van de Velde Art nuvo (secesija) poznat je često i po nemačkom imenu jugendstil “stil mladih”. Ime je preuzeto iz umetničkog žurnala “Mladi”, koji je bio izdavan u Minhenu i koji je zagovarao novi umetnički pravac. Druga dva žurnala “Simplicizam” (jednostavnost), izdavan u Minhenu, i P“”an (tiganj), izdavan u Berlinu, dokazali su da su važni zagovornici stila mladih. Dva epicentra ovog stila u Nemačkoj bili su Minhen i Darmštat. Po ugledu na tradicionalnu nemačku grafiku, ovaj stil koristi precizne i oštre ivice, elemente koji su drastično drugačiji od tekućih i uvijenih linija po kojima je poznat art nuvo na drugim mestima. Henri van de Velde, koji je većinu svoje karijere ostvario u Nemačkoj, bio je Belgijanac koji je uticao na mnoge da nastave sa stilom vezanim za grafiku, uključujući Petera Berensa, Hermana Obrista i Ričarda Rajmeršmida. Avgust Endel je takođe poznati secesionistički dizajner.[20] Moderna[uredi | uredi izvor] Ajnštajnova kula u Potsdamu Bauhaus Desau Dvostruka kuća od Le Korbizijea i rođakom Pjer Žanreom u Štutgartu kao primer za primenu pet principa nove arhitekture Ono što modernu u arhitekturi karakteriše je eliminacija nepotrebnih ornamenata sa građevine i vernost njenoj strukturi i funkciji. Moto stila je sumiran u četiri slogana: ornamenti su zločin, `istina za materijale` (svaki materijal treba biti iskorišćen tamo gde pripada), forma prati funkciju, i Le Korbizijepov opis kuće kao `mašine za stanovanje`. Ovaj pokret razvijao se rano u 20. veku. Usvojen je od strane mnogih uticajnih arhitekti i arhitektonskih edukatora. Iako je tek nekoliko ovakvih građevina bilo sagrađeno u prvoj polovini veka, nakon Drugog svetskog rata ovaj stil postao je dominantan za arhitekturu institucija i zgrada korporacija za pune tri decenije. Inicijalni podsticaj za modernu arhitekturu u Nemačkoj je uglavnom bila idustijalizacijska konstrukcija, u kojoj arhitektonski dizajn nije podvrgnut važećem istoricizmu, na primer AEG fabrika turbina u Berlinu od strane Petera Bahrensa (1908—1909) i posebno Fagus fabrike od strane Valtera Gropijusa u Alfeldu (1911—1914). U toku ovog perioda (1915) konstruisan je prvi neboder u Jeni. Takozvani klasični modernizam u Nemačkoj identičan je Bauhausu, osnovanom od strane Valter Gropijusa 1919. godine, ubrzo nakon što je smenio Henrija van de Veldea u Vajmaru kao direktora umetničke škole. Bauhaus je postala najuticajnija umetnička i arhitektonska škola u 20. veku. Iako u početku nije postojalo odeljenje za arhitekturu, Gropijus je video to kao `najviši cilj svake umetničke aktivnosti`. Ajnštajnova kula u Postdamu je astrofizički opzervatorijum u Albert Ajnštajn naučnom parku u Potsdamu, dizajniran od strane arhitekte Eriha Mendelsona. Ovo je bio jedan od prvih velikih projekta za njega, završen u doba kada je mladi Rihard Nojtra bio u timu, a takođe je i Mendelsonova najpoznatija građevina. U vreme inflacije i ekonomskih kriza, bauhaus je tražio isplativ, funkcionalan i moderan dizajn za kuće. Tako je u Vajmaru 1923. godine nastala `kuća na rogu` Georga Muhea i Adolfa Mejera. Godine 1925, samo godinu dana nakon što su nacionalističke partije dobile većinu tiringijskog parlamenta, bauhaus u Vajmaru je ugašen. Te iste godine u Desau, Gropijus je otpočeo zidanje nove škole, završene 1926. godine. Bauhaus Desau je daleko najpoznatiji spomenik umetnosti klasičnog modernizma u Nemačkoj. Kada su Nacisti dobili na moći 1932, Bauhaus je ugašen. Nakon ovoga postojala je dijaspora magistara i studenata Bauhausa širom sveta, posebno u SAD, i Bauhaus stil se raširio svuda, postajući poznat kao internacionalni stil. Godine 1927. jedna od prvih i najznačajnijih manifestacija ovog stila bio je Vajzenhof projekat (naselja) u Štutgartu, sagrađen kao sastavni deo izložbe `Stan`, organizovane od strane Dojčer verkbunda, a nadgledanom od strane Misa van der Roa. Učestvovalo je petnaest arhitekata, od kojih su vezani za ovaj pokret: Mis, Peter Berens, Le Korbizije, Valter Gropijus, J.J. P. Oud, Mart Štam i Bruno Taut. Izložba je bila veoma popularna, sa hiljadama dnevnih posetilaca. Brojna stambena naselja sagrađena u ovom periodu sada su među najvažnijim građevinama modernističkog perioda. One uključuju Potkovičasto stambeno naselje u Berlinu (1930) čije su arhitekte bili Bruno Taut i Martin Vagner tokom Vajmarske republike; Aloment Damerštok (1930) u Karlsrueu od strane Gropijusa i Cehe Colverajn u Esenu, građen od 1927. do 1932, a na čelu projekta bile su arhitekte Fric Šup i Martin Kremer. Između 1926. i 1940. većina radio tornjeva građena je od drveta, od kojih je najviši Transmiter Milaker (190 m). Jedini preostao od njih je Glivice Radio toranj u Glivicama, današnja Poljska. Nacistička arhitektura (1933—1945) sa glavnim arhitektom Albertom Šperom služila je samo u marketinške (propagandne) svrhe.

konceptualna umetnost, nikola tesla, performans, avangarda, neoavangarda, postmoderna, instalacije u prostoru Kao novo Retko Tiraz 300 izbor, ideja, kocept Marica Radojcic RETKO OSVETLICU TAMNU STRANU MESECA Thu, 11/23/2006 - 05:00. / Vest Beograd Kulturna politika Marica Radojcic Tesla seecult.org writes, `BEOGRAD, 23. novembra (SEEcult.org) - Medjunarodni interdisciplinarni projekt ‘Osvetlicu tamnu stranu Meseca’, koji ce predstaviti radove cetrdesetak domacih i stranih umetnika inspirisane zivotom i delom Nikole Tesle, bice odrzan od 28. novembra do 9. decembra u vise prostora u Beogradu, povodom 150 godina od rodjenja tog velikog naucnika.` Projekat ce biti predstavljen u Javnom kupatilu Beograd, Magacinu Nolit, Muzeju Nikole Tesle, Gvarneriusu i Skupstini grada Beograda, a predstavice radove oko 40 domacih i stranih umetnika - iz Austrije, Nemacke, Belgije, Svajcarske i Srbije, najavila je Marica Radojcic. Prema navodima autorke tog projekta Marice Radojcic, ‘bice munja, gromova, animacija, muzike, skulptura, instalacija, performansa, ali i radova koji su jednovremeno i tehnicko, odnosno matematicko, i umetnicko ostavarenje, i instalacija i medicinsko pomagalo’. U okviru projekta ‘Osvetlicu tamnu stranu Meseca’, koji ce biti ostvaren u saradnji sa Muzejom Nikola Tesla, izgradjen je nov Teslin transformator za potrebe tog muzeja, ciji ce rad biti svecano demonstriran. Takodje, bice odrzan i medjunarodni muzicki festival pod nazivom ‘Safe & Sound’ (Jasno & glasno), ciji je autor koncepta i selektor kompozitor Miroslav Misa Savic Mipi. Rec je o stvaralackom dijalogu umetnika pozvanih iz sveta i domacih umetnika koji su ucestvovali na festivalu ‘Od zvuka ka’’, organizovanom u Studentskom kulturnom centru 1981. godine. Vecina ondasnjih ucesnika pozvana ja da ucestvuje u ‘Safe & Sound’, koji ce tako biti svojevrsni omaz ne samo Tesli, vec i tom festivalu iz 1981. Svaki umetnik je pozvan da obradi neku zvucnu temu, a svoj rad ce predstaviti u obliku predavanja, umetnickih radionica i performansa uzivo, ukljucujuci pritom jedan sat direktnog radio-prenosa. Projekt ‘Osvetlicu tamnu stranu Meseca’ zapocet je performansom ‘Nizanje’ (Stringing) koji su u julu ove godine izvele Marica Radojcic i Selena Savic u Skupstini grada, prilikom otvaranja izlozbe ‘Teslin cudesni svet elektriciteta’ autorke Zorice Ciric, kustoskinje Muzeja Nikola Tesla. Glavni finasijer projekta je Sekretarijat za kulturu grada Beograda, a finansijski su pomogli i austrijski Kulturni forum, Prohelvecija, Ministarstvo kulture, Deltagenerali. Никола Тесла (Смиљан, 10. јул 1856 — Њујорк, 7. јануар 1943) био је српски и амерички[1][2][3] проналазач, инжењер електротехнике и машинства и футуриста, најпознатији по свом доприносу у пројектовању модерног система напајања наизменичном струјом. Најзначајнији Теслини проналасци су полифазни систем, обртно магнетско поље, асинхрони мотор, синхрони мотор и Теслин трансформатор. Такође, открио је један од начина за генерисање високофреквентне струје, дао је значајан допринос у преносу и модулацији радио-сигнала, а остали су запажени и његови радови у области рендгенских зрака. Његов систем наизменичних струја је омогућио знатно лакши и ефикаснији пренос електричне енергије на даљину. Био је кључни човек у изградњи прве хидроцентрале на Нијагариним водопадима. Преминуо је у својој 87. години, сиромашан и заборављен. Једини је Србин по коме је названа једна међународна јединица мере, јединица мере за густину магнетног флукса или јачину магнетног поља — тесла. Никола Тесла је аутор више од 700 патената, регистрованих у 25 земаља, од чега у области електротехнике 112.[4][5] Лично је упознао два српска краља, краља Србије Александра Обреновића при посети Београду 1. јуна (17. маја) 1892, и краља Југославије Петра II Карађорђевића јуна 1942. године у Њујорку. Биографија Детињство, младост и породица Парохијска црква Светог Петра и Павла и кућа, дом Теслиних у Смиљану. У позадини се види брдо Богданић, испод којег извире поток Ваганац, који је протицао испод саме куће и цркве. Изнад куће је сеоско гробље на коме се налази масовна гробница из времена Независне Државе Хрватске.[6] Фотографија из 1905. Никола је рођен 28. јуна 1856. године по старом, односно 10. јула по новом календару у Смиљану у Лици, као четврто дете од петоро деце Милутина, српског православног свештеника, и мајке Георгине, у Војној крајини Аустријског царства недалеко од границе са Османским царством. Крштен је у српској православној цркви Светог Петра и Павла у Смиљану као Николај (слсрп. Николай). Име Никола је добио по једном и другом деди. Дете је било болешљиво и слабо па су крштење заказали мимо обичаја, сутрадан, бојећи се да неће преживети. Крштење детета обавио је поп Тома Оклопџија у цркви Светог Петра и Павла у Смиљану, а кум је био Милутинов пријатељ, капетан Јован Дреновац. У црквеним књигама је записано црквенословенски да је дете добило име Николај, а заправо је добило име по једном и другом деди Никола. Николин отац је био надарени писац и поета који је поседовао богату библиотеку у којој је и Никола проводио своје детињство читајући и учећи стране језике.[7] По једном веровању, Тесле воде порекло од Драганића из Бањана. По наводима Јована Дучића, Тесле су пореклом из Старе Херцеговине, од племена (Опутни) Рудињани из села Пилатоваца у данашњој никшићкој општини.[8] Међутим, о Теслином пореклу постоји и верзија да су од Комненовића из Бањана у Старој Херцеговини. По легенди која се задржала у Бањанима, Комненовићи су зидали цркву приликом чега су се посвађали са мајсторима услед чега је дошло до крвавих обрачуна. Као резултат тога, део Комненовића се преселио са Тупана у други крај Бањана због чега су их прозвали Чивије (ексери) који и данас живе у Бањанима, док се други део одселио у Лику који је прозван Тесла по тесли, врсти тесарског алата. Николина мајка била је вредна жена с много талената. Била је врло креативна и својим изумима олакшавала је живот на селу. Сматра се да је Никола Тесла управо од мајке наследио склоност ка истраживачком раду.[9] Теслини родитељи су, осим њега, имали сина Данета и кћерке Ангелину и Милку, које су биле старије од Николе, и Марицу, најмлађе дете у породици Тесла. Дане је погинуо при паду с коња кад је Никола имао пет година и то је оставило велики траг у породици. Дане је сматран изузетно обдареним, док се за Николу веровало да је мање интелигентан.[10] Верује се да је Данетова смрт основни разлог што отац дуго није пристајао да му дозволи да похађа техничку школу далеко од куће. Школовање Крштеница Николе Тесле. Теслин отац, Милутин Тесла. Никола Тесла, 1879. са 23 године. Први разред основне школе похађао је у родном Смиљану. Отац Милутин рукоположен је за проту у Госпићу, те се породица преселила у ово место 1862. године.[11] Преостала три разреда основне школе и трогодишњу Нижу реалну гимназију завршио је у Госпићу.[12] У Госпићу је Никола први пут скренуо пажњу на себе када је један трговац организовао ватрогасну службу. На показној вежби којој је присуствовало мноштво Госпићана, ватрогасци нису успели да испумпају воду из реке Лике. Стручњаци су покушали да открију разлог зашто пумпа не вуче воду, али безуспешно. Тесла, који је тада имао седам или осам година, је инстиктивно решио проблем ушавши у реку и отчепивши други крај црева. Због тога је слављен као херој дана.[10][13] Тешко се разболео на крају трећег разреда школе 1870. године. С јесени је отишао у Раковац[14] крај Карловца да заврши још три разреда Велике реалке. Матурирао је 24. јула 1873. године у групи од свега седам ученика са врло добрим успехом јер је из нацртне геометрије био довољан. Тада је имао 17 година. Након завршене матуре вратио се у Госпић и већ први дан разболео од колере. Боловао је девет месеци. У тим околностима успео је да убеди оца да му обећа да ће га уместо на богословију уписати на студије технике.[10] Студије Пошто је оздравио, отац га шаље ујаку проти Томи Мандићу, у Томингај код Грачца, да боравком на селу и планини прикупља снагу за напоре који га очекују. На студије електротехнике креће 1875. године, две године након матуре. Уписује се у Политехничку школу у Грацу, у јужној Штајерској (данас Аустрија). Тада му је било 19 година. Спава веома мало, свега четири сата дневно и све слободно време проводи у учењу. Испите полаже са највишим оценама. Још тада га је заинтересовала могућност примене наизменичне струје. Чита све што му дође под руку (100 томова Волтерових списа). Никола је о себи писао: „Прочитао сам много књига, а са 24 године сам многе знао и напамет. Посебно Гетеовог Фауста.” Забринути за његово здравље, професори шаљу писма његовом оцу у којима га саветују да испише сина уколико не жели да се убије прекомерним радом. Након прве године студија изостаје стипендија Царско-краљевске генерал-команде (којом су помагани сиромашни ученици из Војне крајине). Два пута се за стипендију обраћа славној Матици српској у Новом Саду. Први пут 14. октобра 1876, а други пут 1. септембра 1878. године. Оба пута бива одбијен. У децембру 1878. године напушта Грац и прекида све везе са ближњима. Другови су мислили да се утопио у Мури. Одлази у Марбург (данашњи Марибор) где добија посао код неког инжењера. Одаје се коцкању. Отац га након вишемесечне безуспешне потраге проналази и враћа кући. Отац, узоран човек, није могао да нађе оправдање за такво понашање. (Недуго потом отац умире 30. априла 1879. године). Никола је те године једно време радио у госпићкој реалној гимназији. Јануара 1880. године, одлази у Праг да према очевој жељи оконча студије.[15] Тамо не може да се упише на Карлов универзитет јер у средњој школи није учио грчки. Највероватније је слушао предавања из физике и електротехнике. Живео је на адреси Ве Смечках 13, где је 2011. године постављена меморијална табла.[16][17] Већину времена проводио је библиотекама у Клементинуму и народној каварни у Водичковој улици. Наредне године, свестан да његови ближњи подносе огромну жртву због њега, решава да их ослободи тог терета и напушта студије.[13][15] Тесла је навео у својој аутобиографији како је живо и пластично доживљавао моменте инспирације. Од раних дана је имао способност да у мислима створи прецизну слику проналаска пре него што га направи. Ова појава се у психологији назива „Визуелно размишљање”.[18] Теслино прво запослење Године 1881, се сели у Будимпешту где се запошљава у телеграфској компанији под називом „Америчка Телефонска Компанија”. Тесла је при отварању телефонске централе 1881. године постао главни телефонијски техничар у компанији. Ту је измислио уређај који је, према некима, телефонски појачавач, док је према другима први звучник. У Будимпештанском парку се Тесли јавила идеја о решењу проблема мотора на наизменичну струју без комутатора, док је шетао са пријатељем и рецитовао Гетеовог „Фауста”, а онда изненада почео штапом по песку да црта линије сила обртног магнетског поља. За два наредна месеца је разрадио скице многих типова мотора и модификација које ће пет година касније патентирати у Америци.[13] Запослење у Паризу и посао у Стразбуру У Париз се сели 1882. године где ради као инжењер за Едисонову компанију на пословима унапређења електричне опреме. Године 1883, требало је да компанија у Штразбургу (данашњи Стразбур) оспособи једносмерну централу јер се на отварању очекивао немачки цар лично. Тесли је дат овај задатак и он је боравио у Стразбуру од 14. октобра 1883. до 24. фебруара 1884. године.[13] Тесла овде потписује први пословни уговор у вези реализације првог индукционог мотора, тако је крајем 1883. године у Стразбуру настао први индукциони мотор који користи принцип обртног магнетског поља наизменичних струја. Почео је и са развојем разних врста полифазних система и уређаја са обртним магнетским пољем (за које му је одобрен патент 1888. године). Прелазак океана са препоруком Едисону Тесла је, 6. јуна 1884. године, дошао у Америку у Њујорк са писмом препоруке које је добио од претходног шефа Чарлса Бечелора.[19] У препоруци је Бечелор написао: „Ја познајем два велика човека, а ви сте један од њих; други је овај млади човек”. Едисон је запослио Теслу у својој компанији Едисонове машине. Тесла је убрзо напредовао и успешно решавао и најкомпликованије проблеме у компанији. Тесли је понуђено да уради потпуно репројектовање генератора једносмерне струје Едисонове компаније.[20] Разлаз са Едисоном Статуа Николе Тесле у Нијагариним водопадима, Онтарио, Канада. Пошто је Тесла описао природу добитака од његове нове конструкције, Едисон му је понудио 50.000$ (1,1 милион $ данас)[21] кад све буде успешно завршено и направљено. Тесла је радио близу годину дана на новим конструкцијама и Едисоновој компанији донео неколико патената који су потом зарадили невероватан профит. Када је потом Тесла питао Едисона о обећаних 50.000$, Едисон му је одговорио „Тесла, ви не разумете наш амерички смисао за хумор.”. и погазио своје обећање.[22][23] Едисон је пристао да повећа Теслину плату за 10$ недељно, као врсту компромиса, што значи да би требало да ради 53 године да заради новац који му је био првобитно обећан. Тесла је дао отказ моментално.[24] Едисон је као добар бизнисмен зарађивао новац коришћењем својих једносмерних генератора струје који су били веома скупи за постављање и одржавање. Било је потребно и по неколико станица једносмерне струје да би се обезбедила једна градска четврт, док је Теслин генератор наизменичне струје био довољан за снабдевање комплетног града. Увидевши ефикасност Теслиних патената, Едисон је користио разне начине да увери јавност како је та струја опасна, ходао је по градским вашарима и пред медијима наизменичном струјом усмрћивао животиње (псе, мачке, и у једном случају, слона).[25] На његову идеју створена је и прва електрична столица. Као одговор томе Тесла се прикључио у коло наизменичне струје што је проузроковало ужарење нити електричне сијалице, и тим побио предрасуде штетности наизменичне струје. Средње године Први патенти из наизменичних струја Никола Тесла 1885. године. Године 1886. Тесла у Њујорку оснива своју компанију, Тесла електрично осветљење и производња (Tesla Electric Light & Manufacturing).[5][26] Првобитни оснивачи се нису сложили са Теслом око његових планова за увођење мотора на наизменичну струју и на крају је остао без финансијера и компаније. Тесла је потом радио у Њујорку као обичан радник од 1886. до 1887. године да би се прехранио и скупио новац за свој нови подухват. Први електромотор на наизменичну струју без четкица је успео да конструише 1887. године, и демонстрирао га пред „Америчким друштвом електроинжењера” (American Institute of Electrical Engineers, данас IEEE) 1888. године. Исте године је развио принципе свог Теслиног калема и почео рад са Џорџом Вестингхаусом у лабораторијама његове фирме „Вестингхаус електрична и производна компанија” (Westinghouse Electric & Manufacturing Company). Вестингхаус га је послушао у вези његових идеја о вишефазним системима који би омогућили пренос наизменичне струје на велика растојања. Експерименти са Икс-зрацима Априла 1887. године Тесла почиње истраживање онога што ће касније бити названо Икс-зрацима користећи вакуумску цев са једним коленом (сличну његовом патенту 514170). Овај уређај је другачији од других раних цеви за Икс-зраке јер није имао електроду-мету. Савремен израз за феномен који је разлог оваквог дејства уређаја је „пробојно зрачење”. До 1892. године је Тесла већ био упознат са радом Вилхелма Рендгена и његовим проналаском ефеката Икс-зрака. Тесла није признавао постојање опасности од рада са Икс-зрацима, приписујући оштећења на кожи озону пре него, до тада непознатом зрачењу: „У вези штетних дејстава на кожу… примећујем да су она погрешно тумачена… она нису од Рендгенових зрака, већ једино од озона створеног у контакту са кожом. Азотна киселина би такође могла бити одговорна, али у мањој мери”. (Тесла, Electrical Review, 30. новембар 1895) Ово је погрешна оцена што се тиче катодних цеви са Икс-зрачењем. Тесла је касније приметио опекотине код асистента које потичу од Икс-зрака и стога је вршио експерименте. Фотографисао је своју руку и фотографију је послао Рендгену, али није јавно објавио свој рад и проналаске. Овај део истраживања је пропао у пожару у лабораторији у улици Хјустон 1895. године. Америчко држављанство, експлозија разних открића Теслин систем производње наизменичне струје и пренос на велике даљине. Описан у патенту US390721. Америчко држављанство добија 30. јула 1891, са 35 година, а тада започиње рад у својој новој лабораторији у улици Хаустон у Њујорку. Ту је први пут приказао флуоресцентну сијалицу која светли без жица. Тако се први пут појавила идеја о бежичном преносу снаге. Са 36 година пријављује први патент из области вишефазних струја. У наставку истраживања се посвећује принципима обртних магнетних поља. Постаје потпредседник Америчког института електроинжењера (касније IEEE) у периоду од 1892. до 1894. године. Пут у Европу, смрт мајке, долазак у Београд Проглас Намесништва које у име Александра Обреновића додељује Николи Тесли орден Светог Саве другог степена 11. јуна (30. маја) 1892. Указ је у службеним Српским новинама објављен 21. (9.) јуна 1892. Тесла 1892. године путује у Европу, где прво држи 3. фебруара сензационално предавање у Лондону у Британском институту електроинжењера „Експерименти са наизменичним струјама високог потенцијала и високе фреквенције”. Потом у Паризу 19. фебруара члановима друштва инжењера држи исто предавање и остаје месец дана покушавајући, по други пут, да у Паризу нађе инвеститоре за свој нови полифазни систем струја. Ту га затиче телеграм са вешћу да му је мајка на самрти. Журно напушта Париз да би боравио уз своју умирућу мајку и стиже 15. априла, пар сати пре смрти. Њене последње речи су биле: „Стигао си Ниџо, поносе мој.” После њене смрти Тесла се разболео. Провео је три недеље опорављајући се у Госпићу и селу Томингај код Грачца, родном месту његове мајке и манастиру Гомирје у коме је архимандрит био његов ујак Николај.[13] Једини боравак Николе Тесле у Београду био је од 1. — 3. јуна 1892. године.[27][28] Дошао је на позив Ђорђа Станојевића у Београд 1. јуна.[29] Следећег дана је примљен у аудијенцију код краља Александра Обреновића којом приликом је одликован орденом Светог Саве. Потом је Тесла одржао чувени поздравни говор у данашњој згради ректората, студентима и професорима београдске Велике школе. Ја сам, као што видите и чујете остао Србин и преко мора, где се испитивањима бавим. То исто треба да будете и ви и да својим знањем и радом подижете славу Српства у свету. — почетак Теслиног говора у Великој школи Том приликом Јован Јовановић Змај је одрецитовао песму „Поздрав Николи Тесли при доласку му у Београд” коју ја написао тим поводом.[30] Теслин боравак у Београду је оставио дубоког трага, међутим, иако је добио 12. септембра признање енглеског удружења инжењера и научника, убрзо и почасну титулу доктора Универзитета Колумбија, крајем 1892. године није прошао на избору за редовног члана Српске краљевске академије. За дописног члана изабран је 1894. а за редовног 1937. године.[31] Златне године стваралаштва Од 1893. до 1895. године Тесла истражује наизменичне струје високих фреквенција. Успева да произведе наизменичну струју напона од милион волти користећи Теслин калем и проучавао је површински ефекат високих фреквенција у проводним материјалима, бавио се синхронизацијом електричних кола и резонаторима, лампом са разређеним гасом која светли без жица, бежичним преносом електричне енергије и првим преносом радио-таласа. У Сент Луису је 1893. године, пред 6000 гледалаца, Тесла приказао на атрактиван начин многе експерименте укључујући и пренос сличан радио комуникацији. Обраћајући се Френклиновом институту у Филаделфији и Националној асоцијацији за електрично осветљење он је описао и демонстрирао своје принципе детаљно. Теслине демонстрације изазивају велику пажњу и помно се прате. Светска изложба у Чикагу Светска изложба 1893. године у Чикагу, Светска Колумбовска изложба, је била међународна изложба на којој је по први пут цео салон издвојен само за електрична достигнућа. То је био историјски догађај јер су Тесла и Вестингхаус представили посетиоцима свој систем наизменичне струје осветљавајући целу изложбу.[32] Приказане су Теслине флуоресцентне сијалице и сијалице са једним изводом. Тесла је објаснио принцип обртног магнетског поља и индукционог мотора изазивајући дивљење при демонстрацији обртања бакарног јајета и постављања на врх, што је представљено као Колумбово јаје. То је коришћено да се објасни и прикаже модел обртног магнетског поља и индуктивног мотора. Признања, недаће и рат струја Главни чланак: Рат струја Фебруара 1894. се појављује прва књига о Тесли, „Открића, истраживања и писани радови Николе Тесле”. Убрзо књига бива преведена на српски и немачки језик. Велики ударац за истраживања се десио 13. марта 1895. године када избија велики пожар у лабораторији у Јужној петој авенији број 35 којом приликом је изгорело око 400 електричних мотора, електрични и механички осцилатори, трансформатори, многе оригиналне конструкције и рукопис скоро завршене књиге „Прича о 1001 индукционом мотору”.[33] Међутим, то је било време изузетне Теслине креативности и жилавости. Већ 15. марта оснива компанију под именом „Никола Тесла” и наставља рад. Касних 1880-их, Тесла и Томас Едисон су постали противници, поводом Едисоновог покретања система дистрибуције електричне енергије на основу једносмерне струје упркос постојања ефикаснијег, Теслиног, система са наизменичном струјом. Као резултат рата струја, Томас Едисон и Џорџ Вестингхаус су замало банкротирали, па је 1897. године Тесла поцепао уговор и ослободио Вестингхауса обавеза плаћања коришћења патената. Те 1897. године је Тесла радио испитивања која су водила ка постављању основа за истраживања у области космичких зрачења. Откриће радија и бежичног преноса Никола Тесла демонстрира бежични пренос енергије, вероватно у својој њујоршкој лабораторији 1890-их. Када је напунио 41 годину, поднео је свој први патент бр. 645576 из области радија. Годину дана касније америчкој војсци приказује модел радијски управљаног брода, верујући да војска може бити заинтересована за радио-контролисана торпеда. Тада је он говорио о развоју „умећа телематике”, врсте роботике. Радио контролисан брод је јавно приказан 1898. године на електричној изложби у Медисон Сквер Гардену.[34][35] Само годину дана касније представио је у Чикагу брод који је био способан и да зарони. Ови уређаји су имали иновативни резонантни пријемник и низ логичких кола. Радио-даљинско управљање остаје новотарија све до Другог светског рата.[36] Исте године Тесла је измислио електрични упаљач или свећицу за бензинске моторе са унутрашњим сагоревањем, за шта му је признат патент 609250 под називом „Електрични упаљач за бензинске моторе”. Колорадо Спрингс Тесла седи у својој лабораторији у Колорадо Спрингсу унутар свог „Увеличавајућег преносника” који производи милионе волти напона. Лукови су дуги и по 7 m. (Према Теслиним белешкама ово је двострука експозиција) Тесла је 1899. одлучио да се пресели и настави истраживања у Колораду Спрингсу, где је имао довољно простора за своје експерименте са високим напонима и високим учестаностима. По свом доласку је новинарима изјавио да намерава да спроведе експеримент бежичне телеграфије између Пајкс Пика (врх Стеновитих планина у Колораду) и Париза. Теслини експерименти су убрзо постали предмет урбаних легенди. У свом дневнику је описао експерименте који се тичу јоносфере и земаљских таласа изазваних трансферзалним или лонгитудиналним таласима. Тесла је у својој лабораторији доказао да је Земља проводник и вршећи пражњења од више милиона волти производио вештачке муње дуге више десетина метара. Тесла је такође проучавао атмосферски електрицитет, посматрајући пражњења својим пријемницима. Репродукујући његове пријемнике и резонантна кола много година касније се увидео непредвидиви ниво комплексности (расподељени хеликоидни резонатор високог фактора потискивања, радиофреквентно повратно коло, кола са грубим хетеродиним ефектима и регенеративним техникама). Тврдио је чак да је измерио и постојање стојећих таласа у Земљи. У једном моменту је утврдио да је у својој лабораторији забележио радио-сигнале ванземаљског порекла. Научна заједница је одбацила његову објаву и његове податке. Он је тврдио да својим пријемницима мери извесне понављајуће сигнале који су суштински другачији од сигнала које је приметио као последица олуја и земљиног шума. Касније је детаљно наводио да су сигнали долазили у групама од једног, два, три и четири клика заједно. Тесла је касније провео део живота покушавајући да шаље сигнал на Марс. Тесла напушта Колорадо Спрингс 7. јануара 1900, а лабораторија се руши и распродаје за исплату дуга. Међутим, експерименти у Колорадо Спрингсу су Теслу припремили за следећи пројекат, подизање постројења за бежични пренос енергије. У то време пријављује патент у области резонантних електричних осцилаторних кола. Светска радио станица на Лонг Ајленду Теслина кула на Лонг Ајленду у савезној држави Њујорк Тесла почиње планирање Светске радио-станице — Варденклиф куле 1890. године са 150.000 $ (од којих је 51% улаже Џеј Пи Морган). Градња почиње 1901. године, а јануара 1902. године га затиче вест да је Маркони успео да оствари трансатлантски пренос сигнала. Јуна 1902. је Тесла преместио лабораторију из улице Хјустон у Варденклиф. Велелепна кула Светске радио-станице још није довршена, а главни финансијер, Морган, се новембра повлачи из подухвата, док су новине то пропратиле натписима Теслин Варденклиф је милионска лудорија. Године 1906. Тесла напушта кулу и враћа се у Њујорк. Та кула је током Првог светског рата размонтирана, под изговором да може послужити немачким шпијунима. Амерички патентни завод је 1904. године поништио претходну одлуку и доделио Ђуљелму Марконију патент на радио, чак је и Михајло Пупин стао на страну Марконија. Од тада почиње Теслина борба за повратак радио патента. На свој 50. рођендан Тесла је приредио јавно представљање своје турбине без лопатица снаге 200 коњских снага (150 kW) са 16.000 min−1 (обртаја у минути). Током 1910—1911. су у Вотерсајд електране у Њујорку тестиране Теслине турбине снага између 100 и 5000 коњских снага. Маркони 1909. године добија Нобелову награду за откриће радија, односно допринос у развоју бежичне телеграфије што чини Теслу дубоко огорченим. Године 1915, Тесла подноси тужбу против Марконија, тражећи судску заштиту својих права на радио, међутим већ 1916. је банкротирао због великих трошкова. У тим тренуцима његов живот опасно клизи ка ивици сиромаштва. Ратне прилике и неприлике Пред Први светски рат Тесла је тражио инвеститоре преко океана. Кад је почео рат, Тесла је престао да прима средства од својих европских патената. Након рата изнео је своја предвиђања у вези с послератним окружењем. У чланку објављеном 20. децембра 1914. године, Тесла је изнео мишљење да Лига народа није решење за тадашње проблеме. Мада без материјалних средстава Тесли ипак стижу признања. Тако 18. маја 1917. године добија златну Едисонову медаљу за откриће полифазног система наизменичних струја. Те вечери је изречена мисао да када би једног момента престали да раде сви Теслини проналасци, индустрија би престала да ради, трамваји и возови би стали, градови би остали у мраку, а фабрике би биле мртве. Историјски обрт је управо у томе што је Тесла добио медаљу са именом човека који му је био љути противник са својом идејом и изгубио у тој бици, али је Едисон на крају стекао богатство, а Тесли је остало само признање. Николај Велимировић и Никола Тесла Николај Велимировић и Никола Тесла су се упознали 1916. године у Њујорку, преко Теслиног пријатеља, професора Паје Радосављевића. Тада јеромонах, Николај је покушао да обједини Србе у Америци, да дају подршку Србији, која је војевала против Аустроугарске империје. У том правцу, Николају су Пупин и Тесла били обавезни саговорници. Затегнути односи Тесле и Пупина и јако критичан став Радосављевића према Пупину су учинили да заједнички проглас Тесле, Пупина и Радосављевића није потписан. Николај је касније писао Радосављевићу да жали што је покушао да уведе Теслу у ствари народне те да би био грех одвраћати га од његовог посла. Усменим предањем је сачувана анегдота о разговору Тесле и Николаја у погледу сличности (невидљивост) струје и силе Божије.[37] Теслине опсесије и невоље Тесла је почео да јасно показује симптоме опседнутости бизарним детаљима. Поред већ раније показаног страха од микроба постао је опседнут бројем три. Често му се дешавало да обилази око блока зграда три пута пре него што би ушао у зграду, захтевао је да се поред тањира увек поставе три платнене салвете пре сваког оброка, итд. Природа овог поремећаја је у то време била недовољно позната, тако да се мислило да су симптоми које је испољавао, били показатељи делимичног лудила. Ово је несумњиво оштетило оно што је преостало од његовог угледа. Тесла у том периоду борави у хотелу Валдорф-Асторија, у изнајмљеном апартману са одложеним плаћањем. Због наплате нагомиланог дуга од 20.000$, власник хотела, Џорџ Болт, је преузео власништво над Ворденклајфом. Баш 1917. године у време док Болт руши кулу да би распродао плацеве, Тесла добија највише признање Америчког института електричних инжењера, Едисонову медаљу. Иронија овог догађаја је у Теслином случају била вишеструка. Августа 1917. године Тесла је поставио принципе у вези са фреквенцијом и нивоом снаге првог примитивног радара. Емил Жирардо је 1934. године радећи први француски радарски систем тврдио да је све радио „према принципима које је поставио господин Тесла”. Аутобиографија `Моји изуми` је састављена од низа текстова који је Тесла објавио у неколико наврата у штампи, највероватније како би пажњу јавности, кроз часописе усмерио ка потенцијалним инвестоторима. Кроз те текстове описује своје вивидне визије, затим имагинацију толико снажну, препуну идеја, да је руком могао готово да пролази кроз идеју која као да лебди у ваздуху, пријатеље које је посећивао, са којима је разговарао, који су му били драги као и овоземаљски... Чак је у неколико наврата понудио, да његову специфичну менталну конституцију, научници подвргну детаљним испитивањима... Описује огледе пуштања струја одређених фреквенција кроз тело, како делују на виталност, итд. које је примењивао на себи. Поред осталих особености приметио је и описао да му је чуло слуха неколико пута јаче него што је то уобичајно. Документовано је око седам нервних сломова овог истраживача, од којих је већина изазвана претераним умним напорима, а затим и великим животним траумама. Оно говори о фрагилности Теслиног генија. Позне године и усамљенички живот Краљ Петар II у посети Николи Тесли, апартман хотела Њујоркер, јун 1942. (од лево Милош Трифуновић министар, Франц Сној министар, Теслин сестрић Сава Косановић министар, а од десно Радоје Кнежевић министар двора и Иван Шубашић бан Хрватске бановине) Становао је 1927. године Тесла на петнаестом спрату њујоршког хотела „Пенсилванија”. Живео је он самачким животом у соби број 1522 Е, водећи пажљиво нарочиту бригу о својој исхрани.[38] На његов седамдесет пети рођендан 1931. године га Тајм магазин ставља на насловну страну. У поднаслову је наглашен његов допринос системима производње електричне енергије. Тесли је одобрен последњи патент 1928. године у области ваздушног саобраћаја када је представио прву летелицу са вертикалним полетањем и слетањем. Тесла 1934. године пише југословенском конзулу Јанковићу и захваљује Михајлу Пупину на идеји да водеће америчке компаније формирају фонд којим би Тесли била обезбеђена безбрижна старост. Тесла одбија такву помоћ и бира да прима скромну пензију од југословенске владе и бави се истраживањима у складу са својим могућностима. Последње године живота провео је хранећи голубове и живео је углавном од годишњег хонорара из своје домовине. У 81. години Тесла изјављује да је комплетирао јединствену теорију поља. Тврдио је да је разрадио све детаље и да ће их открити свету ускоро. Теорија никад није објављена, а научна јавност је већ била убеђена да се његове изјаве не могу узимати озбиљно. Већина данас верује да Тесла никад није у целости разрадио такву теорију, а оно што је остало има више историјску вредност док је у физици потпуно одбачено. Тесла је био номинован за орден Светог Саве првог реда, али пошто је имао америчко држављанство није га добио, али је примио орден Светог Саве другог реда. Једно предвече 1937. током уобичајеног изласка ударио га је такси. Никола Тесла је пао на земљу непомичан, а онда је устао и вратио се у хотел. Према неким изворима поломио је три ребра, а према другима то су биле само лакше повреде. Требало му је шест месеци да се опорави.[39] Године 1939. на предлог својих колега из компаније Вестингхаус, вратио се на посао за недељну плату од 125 долара.[39] Теслина смрт и епилог Електромеханички уређаји и принципи које је развио Никола Тесла: разни уређаји који користе обртно магнетско поље (1882) индуктивни мотор, обртни трансформатори и алтенатор за високе фреквенције начин за повећање јачине електричних осцилација полифазни системи систем за пренос електричне енергије посредством наизменичних струја на велике раздаљине (1888) [40] Теслин трансформатор, његова светска радио станица и други начини за појачање јачине електричних осцилација (укључујући пренесено пражњење кондензатора и Теслин осцилатор) електротерапија Теслиним струјама турбина без лопатица бифиларни намотај телегеодинамика Теслин ефекат и Теслино електростатичко поље систем бежичне комуникације (први корак према проналазку радија) и радиофреквентни осцилатори роботика и `I` логичко коло [41] цеви за Икс-зраке које користе процес кочења зрачења уређај за јонизоване гасове уређаји за емитовање јаких поља Уређај за емитовање зрака са наелектрисаним честицама методе за обезбеђивање екстремно малог нивоа отпора проласку електричне струје (претеча суперпроводности) кола за појачања напона уређаји за пражњење високих напона системи за лучно осветљење уређаје за заштиту од грома Теслин компресор Теслин упаљач Теслине пумпе VTOL авион динамичка теорија гравитације концепти за електрична возила Тесла умире од срчаног удара сам у хотелском апартману 3327 на 33. спрату Њујоркер хотела 7. јануара 1943. године у 87. години живота.[42] Званично је забележено да је умро од срчане тромбозе, 7. јануара 1943. године у 22 часа и 30 минута. И поред продаје патената у области наизменичних струја, Тесла умире сиромашан и у дуговима. Тим поводом, градоначелник Њујорка Лагвардија је рекао: „Никола Тесла је умро. Умро је сиромашан, али је био један од најкориснијих људи који су икада живели. Оно што је створио велико је и, како време пролази, постаје још веће”. Посмртни обред је одржан 12. јануара у Цркви Светог Јована Богослова на Менхетну у Њујорку. После службе тело је кремирано. Испраћају Теслиних посмртних остатака присуствовало је око 2000 људи, међу којима су биле и многе значајне личности и нобеловци. Сви водећи њујоршки листови имали су своје извештаче. Урна са Теслиним остацима у Музеју Николе Тесле у Београду На сахрани је свирао његов пријатељ, виолиниста Златко Балоковић, тада један од највећих виртуоза на свету у пратњи словеначког хора Слован, и то по Теслиној жељи, прво Шубертову композицију „Аве Марија”, а онда српску песму Тамо далеко. Остао је забележен и упечатљив опроштајни говор тадашњег градоначелника Њујорка Фјорела Хенрија Лагвардије.[43] Касније 1943. године Врховни суд САД вратио је Тесли право на патент 645.576, признајући му првенство на патент радија.[44] Убрзо по Теслиној смрти ФБИ је затражио од Усељеничке службе одузимање све покојникове личне ствари и докумената, иако је Тесла био амерички држављанин. Касније је Министарство одбране контактирало ФБИ, а Теслина документа проглашена врхунском тајном. Сва Теслина лична имовина по налогу Едгара Хувера и председникових саветника добила је етикету „веома поверљиво” због природе Теслиних открића и патената. Борба родбине за личну имовину Теслина породица и југословенска амбасада су се борили са америчким званичницима за повратак докумената и личних ствари, због могућег значаја неког од његових истраживања. Коначно, његов сестрић Сава Косановић успева да дође до дела његових личних ствари и то је сада смештено у Музеју Николе Тесле у Београду. Његов пепео је пренесен у Београд јула 1957. године. Урна је смештена у Музеју Николе Тесле где и данас стоји. Дана 28. фебруара 2014. је потписан споразум између Српске православне цркве, Владе Републике Србије и Привременог органа Града Београда о преносу посмртних остатака Николе Тесле у порту Храма Светог Саве.[45][46] Теслине друштвене активности У својим средњим годинама, Тесла је имао пријатељски однос са Марком Твеном који је обожавао да проводи пуно времена у Теслиној лабораторији. Међу његовим најближим пријатељима је било и уметника. Дружио се са уредником Century Magazine часописа Робертом Џонсоном који је објавио пар песама Јована Јовановића Змаја у Теслином преводу, док је са Катарином Џонсон неговао пријатељство.[47] У овом периоду је Тесла био друштвено активан, а познато је да је једно време читао о Ведској филозофији. Након инцидента са Едисоном, Тесла је остао огорчен на њега, и никада нису поправили своје односе. Када је Едисон већ био стар, Тесла је изјавио да му је једна од грешака то што никада није поштовао Едисонов рад, али то је мало значило за поправљање њиховог скоро непостојећег односа. Човек који је из

Lepo očuvano Retko u ponudi Knjiga o mjuziklima Arthur Jackson Brodvej London Mjuzikl je žanr u filmskoj i pozorišnoj umjetnosti nastao početkom 20. vijeka kao oblik pozorišne predstave koja kombinuje pjesme, govorni dijalog, glumu i ples. Priča i emotivni sadržaj muzike — humor, patetika, ljubav, gnijev — prenose se riječima, muzikom, pokretom i tehničkim aspektima zabave kao integrisane cjeline. Nastao je iz potrebe za zabavom pozorišne publike. Tematika mjuzikla može da bude priča iz svakodnevnog života ili prerađeno književno djelo. Libreta mjuzikla je najčešće zasnovana na vrijednim književnim ostvarenjima — književnom tekstu pozorišnih komada ili romana, a muzičke tačke nose obilježja američke zabavne i džez muzike. Balet je sastavni dio dramske radnje, pa je i uloga koreografa istaknuta u realizaciji pojedinih muzičkih komedija. Iako se muzičko pozorište preklapa sa drugim pozorišnim formama poput opere i plesa, može se razlikovati po jednakom značaju koji se muzici daje u poređenju sa dijalogom, pokretom i drugim elementima. Od ranog 20. vijeka, pozorišna djela muzičkog teatra obično se nazivaju mjuziklima. Iako je muzika bila dio dramatičnih prezentacija od davnih vremena, moderno zapadno muzičko pozorište pojavilo se tokom 19. vijeka, sa mnogim strukturalnim elementima uspostavljenim u radovima Gilberta i Salivana u Britaniji i Edvarda Harigana i Tonija Harta u Americi. Nakon njih uslijedile su brojne Edvardovske muzičke komedije i muzička pozorišna djela američkih stvaralaca poput Džordža M. Kohana na prelazu u 20. vijek. Mjuzikl Princes (1915—1918) i druge pametne predstave kao što su Tebi ja pjevam (1931), su umjetnički korak naprijed izvan Revea i drugih površnih vidova zabave sa početka 20. vijeka i dovele su do prelomnih djela poput Putujuće pozorište (1927) i Oklahoma (1943). Neki od najpoznatijih mjuzikla kroz decenije koje su uslijedile su: Priča sa zapadne strane (1957), Fantastični (1960), Kosa (1967), Plesni zbor (1975), Mačke (1981), Jadnici (1985), Operski fantom (1986), Iznajmljivanje (1996), Producenti (2001), Zao (2011) i Hamilton (2015). Mjuzikli se izvode širom svijeta. Oni mogu biti predstavljeni u velikim prostorima, kao što su širokobudžetne produkcije Brodveja ili Vest Enda, u Njujorku ili Londonu. Alternativno, mjuzikli mogu biti postavljeni u manjim prostorima, kao što su rubni teatar, of Brodvej, of of Brodvej, regionalno pozorište ili pozorišna produkcija u zajednici, ili na turnejama. Mjuzikle često predstavljaju amaterske i školske grupe u crkvama, školama i drugim predstavama. Pored Sjedinjenih Država i Britanije, u kontinentalnoj Evropi, Aziji, Australiji, Kanadi i Latinskoj Americi postoje živopisne scene muzičkog teatra. Definicija i opsjeg[uredi | uredi izvor] Književni mjuzikli[uredi | uredi izvor] Gajeti djevojka (1893), jedan je od prvih hit mjuzikala. Od 20. vijeka, „književni mjuzikl“ je definisan kao muzička igra u kojoj su pjesme i plesovi potpuno integrisani u dobro urađenu priču sa ozbiljnim dramatičnim ciljevima koji mogu evocirati istinske emocije, osim smijeha.[2][3] Tri glavne komponente književnog mjuzikla su njegova muzika, tekstovi i knjiga. Knjiga ili scenario mjuzikla odnosi se na priču, razvoj lika i dramsku strukturu, uključujući govorni dijalog i scenske pravce, ali može se odnositi i na dijalog i stihove zajedno, koji se ponekad nazivaju i libreto (italijanski za „knjižica“). Muzika i tekstovi zajedno čine dramsku muziku i uključuju pjesme, scensku muziku i muzičke scene, koje su „pozorišni niz(ovi) postavljeni u muziku, često kombinujući pjesmu sa govornim dijalogom“.[4] Za interpretaciju mjuzikla odgovoran je njegovog kreativni tim, koji uključuje režisera, muzičkog direktora, obično koreografa, a ponekad i orkestra. Produkciju mjuzikla takođe kreativno karakterišu tehnički aspekti, kao što su scenografija, kostimi, scenska svojstva (rekviziti), osvjetljenje i zvuk. Kreativni tim, dizajni i interpretacije uglavnom se mijenjaju od originalne produkcije do uspješne produkcije. Neki proizvodni elementi, međutim, mogu se zadržati od originalne produkcije, na primjer, koreografija Boba Fosa u Čikagu. Ne postoji fiksna dužina muzike. Iako se može kretati od kratke zabave sa jednim činom do nekoliko činova i nekoliko sati (ili čak višesatne prezentacije), većina mjuzikala kreće se od jedan i po do tri sata. Mjuzikli se obično prikazuju u dva čina, sa jednim kratkim odmorom, a prvi čin je često duži od drugog. Prvi čin uglavnom uvodi gotovo sve likove i većinu muzike i često se završava uvođenjem dramatičnog sukoba ili komplikacija zapleta, dok drugi čin može uvesti nekoliko novih pjesama, ali obično sadrži reprize važnih muzičkih tema i rješava sukob ili komplikacije. Knjižni mjuzikl obično se gradi oko četiri do šest glavnih tema, koje se repriziraju kasnije u emisiji, mada se ponekad sastoji od niza pjesama koje nisu direktno povezane sa muzikom. Govorni dijalog je uglavnom isprepleten između muzičkih brojeva, mada se može koristiti i „otpjevani dijalog“ ili recitativ, posebno u takozvanim „otpjevanim“ mjuziklima kao što su Isus Hrist — Superzvijezda, Falsetos, Jadnici, Evita i Hamilton. Poslednjih decenija u jednom činu predstavljeno je nekoliko kraćih mjuzikla na Brodveju i Vest Endu. Trenuci najvećeg dramatičnog intenziteta u knjižnom mjuziklu često se izvode u pjesmi. Poslovično, „kada emocija postane previše jaka za govor — pjevaš; kada postane previše jaka za pjesmu, onda plešeš”.[5] U književnom mjuziklu, pjesma je idealno rađena da odgovara liku (ili likovima) i njihovoj situaciji unutar priče; iako je u istoriji mjuzikla bilo vremena (npr. od 1890-ih do 1920-ih) kada je ta integracija muzike i priče bila izrazita. Kritičar The New York Times-a, Ben Brantlej opisao je ideal pjesme u pozorištu prilikom revizije mjuzikla Cigani 2008. godine: „Između pjesme i karaktera uopšte ne postoji razdvajanje. To se događa u onim neobičnim trenucima kada muzičari dosiježu gore kako bi postigli svoje idealne razloge za to“.[6] Obično se mnogo manje riječi pjeva u petominutnoj pjesmi nego što se izgovara u petominutnom bloku dijaloga. Prema tome, manje je vremena za razvijanje drame u mjuziklu nego za ravno igranje ekvivalentne dužine, jer mjuzikl obično posvjećuje više vremena muzici, nego dijalogu. Unutar komprimirane prirode mjuzikla, pisci moraju da razviju i likove i zaplet. Materijal predstavljen u mjuziklu može biti originalan, ili se može prilagoditi romanima (Zli i Čovjek iz La Manče), dramama (Zdravo, Doli i Ringišpil), klasičnim legendama (Kamelot), istorijskim događajima (Evita) ili filmovima (Producenti i Bili Eliot). S druge strane, mnoga uspješna muzička pozorišna djela prilagođena su filmskom mjuziklu, poput: Priča sa zapadne strane, Moja lijepa gospođice, Moje pjesme, moji snovi, Oliver i Čikago. Poređenja sa operom[uredi | uredi izvor] Džordž Geršvin. Muzičko pozorište je usko povezano sa pozorišnim oblikom opere, ali se obično razlikuju odmjeravanjem niza faktora. Prvo, mjuzikli uglavnom imaju veći fokus na govornom dijalogu. Neki mjuzikli su, međutim, u potpunosti praćeni i pjevani, dok neke opere, poput Čarobne frule i većine opereta, imaju neki dijalog bez pratnje. Drugo, mjuzikli takođe uključuju više plesa kao suštinskog djela pripovijedanja, posebno od strane glavnih izvođača kao i hora. Treće, mjuzikli često koriste razne žanrove popularne muzike ili barem popularne pjevačke i muzičke stilove.[7] Mjuzikli obično izbjegavaju određene operne konvencije. Posebno, mjuzikl se gotovo uvijek izvodi na jeziku svoje publike. Na primjer, mjuzikli nastali na Brodveju ili Vest Endu se uvek pjevaju na engleskom jeziku, čak i ako su originalno napisani na nekom drugom jeziku. Dok je operski pjevač prije svega pjevač, a tek drugo glumac (i rijetko ko treba da igra), izvođač mjuzikla je najprije glumac, ali mora da bude i pjevač i plesač. Neko ko je podjednako postignut u sve tri discipline, naziva se `trostrukom prijetnjom`. Kompozitori muzike za mjuzikle često uzimaju u obzir vokalne zahtjeve uloga sa predstavnicima muzičkog pozorišta. Danas velika pozorišta koja postavljaju mjuzikle uglavnom koriste mikrofone i pojačanja glumačkih pjevačkih glasova na način koji se u operetnom kontekstu obično ne odobrava.[8] Neka djela, kao što su na primjer djela Džordža Geršvina, Leonarda Bernstajna i Stivena Sondhajma, napravljena su i u „mjuziklu“ i u „operskoj“ produkciji.[9][10] Slično tome, neke starije operete ili lagane opere (poput Pirati Patence` od Gilberta i Salivana) nastale su u modernim adaptacijama koje ih tretiraju kao mjuzikle. Za neka djela stilovi produkcije su gotovo jednako važni kao i muzički ili dramski sadržaj djela u određivanju u koju umjetnost komad spada.[11] Sondhajm je rekao: `Stvarno mislim da kada nešto nastupa u Broadveju — to je mjuzikl, a kada se igra u operskoj kući — to je opera. To je to. To su teren, priroda, očekivanja publike koji to čine jednim ili drugim“.[12] Ostaje preklapanje u formi između lakših operskih formi i muzički složenijih ili ambicioznijih mjuzikala. U praksi je često teško razlikovati različite vrste muzičkog pozorišta, uključujući „muzičku igru“, „muzičku komediju“, „operetu“ i „laku operu“.[13] Poput opere, pjevanje u mjuziklu generalno prati instrumentalni ansambl nazvan pit orkestar, koji se nalazi u spuštenom prostoru ispred bine. Dok opera obično koristi konvencionalni simfonijski orkestar, mjuzikli uglavnom koriste ansambl, od 27 svirača do svega nekoliko svirača. Rok muzičari obično koriste malu grupu uglavnom rok instrumenata, a neki muzičari mogu da zahtijevaju samo klavir ili dva instrumenta.[14] Muzika u mjuziklima koristi čitav niz „stilova i uticaja, uključujući operete, klasične tehnike, narodnu muziku, Džez i lokalne ili istorijske stilove koji su odgovarajući za podešavanje“.[4] Mjuzikl može da počne sa uvertirom od strane orkestra, koji zajedno izvode nekoliko poznatih melodija.[15] Istočne tradicije i drugi oblici[uredi | uredi izvor] Kineski operski izvođači. Postoje razne istočne tradicije pozorišta koje uključuju muziku, poput kineske opere, tajvanske opere, japanske No drame i indijskog muzičkog pozorišta, uključujući sanskritsku dramu, indijski klasični ples, pozorište Parsi i jakšagana.[16] Indija je od 20. vijeka producirala brojne mjuzikle, nazvane „bolivudski“ mjuzikli, a u Japanu se poslednjih decenija razvio niz 2.5 D mjuzikala zasnovanih na popularnim anime i manga stripovima. Kraće ili pojednostavljene „mlađe“ verzije mnogih mjuzikala dostupne su školama i omladinskim grupama, a vrlo kratka djela koja su deca stvorila ili prilagodila za izvjedbu ponekad se nazivaju i mini mjuzikli.[17][18] Istorija[uredi | uredi izvor] Rane preteče muzičkog pozorišta[uredi | uredi izvor] Predstave muzičkog pozorišta u Evropi mogu se pratiti do pozorišta drevne Grčke, gdje su muzika i ples bili uključeni u scenske komedije i tragedije tokom 5. vijeka prije nove ere.[19] Muzika iz drevnih formi je, međutim, izgubljena i malo je uticala na kasniji razvoj mjuzikala.[20] U 12. i 13. vijeku, vjerske drame predavale su liturgiju. Grupe glumaca koristile bi vagone na otvorenom (pozornice na točkovima) da bi ispričali svaki dio priče. Poetske forme su se ponekad naizmjenično promijenile s proznim dijalozima, a liturgijski napjevi ustupili su mjesto novim melodijama.[21] Pogled na Rodos Džona Veba, koji je naslikan na zadnjem klizaču za prvu predstavu Opsada Rodosa (1856) U evropskoj renesansi, stariji oblici razvijali su se u dva prethodnika mjuzikla: komedija del arte, gdje su hrabri klovnovi improvizovali poznate priče, a kasnije i operske bufove. U Engleskoj su Elizabetanske i Jakovske predstave često uključivale muziku,[22] a kratke muzičke predstave počele su da se uključuju u večernje dramatične zabave.[23] Dvorske maske su razvijene tokom perioda vladavine Tjudora, kako bi uključili muziku, ples, pjevanje i glume, često sa skupim kostimima i kompleksnim scenskim dizajnom.[24][25] One su se razvile u otpjevane drame koje su prepoznatljive kao engleske opere, a prvom se najčešće smatrala Opsada Rodosa (1656).[26] U međuvremenu, u Francuskoj je Molijer pretvorio nekoliko svojih farsičnih komedija u muzičke zabave sa pjesmama (muziku obezbijedio Žan-Batist Lili) i plesom krajem 17. vijeka. Oni su uticali na kratak period engleske opere,[27] kompozitora poput Džona Belova[28] i Henrija Persela.[26] Od 18. vijeka, najpopularniji oblici muzičkog teatra u Britaniji bile su opere balada, poput balada Džona Gaja Opere begara, koje su uključivale tekstove napisane na osnovu melodija popularnih pjesama tog dana, a kasnije i pantomime, koja se razvila iz komedije del arte, i strip opere sa najviše romantičnih crta linija, kao što je djelo Majkla Balfea Bohemska djevojka (1845). U međuvremenu, na kontinentu su se razvijale, zingšpil, komedija vodvilj, komična opera, zarzuela i drugi oblici lake muzičke zabave. Begarova opera bila je prva snimljena dugotrajna igra bilo koje vrste, koja se izvodila 62 puta uzastopno 1728. Prošlo je skoro vijek prije nego što je bilo koja predstava izvođena 100 puta zaredom, ali rekord je ubrzo dostigao 150 u kasnim 1820-im.[29] Drugi oblici muzičkog teatra razvijeni su u Engleskoj do 19. veka, poput muzičke dvorane, melodrame i burleta, koji su delom popularizovani jer je većina londonskih pozorišta licencirana samo kao muzičke dvorane i nije im bilo dozvoljeno da predstavljaju predstave bez muzike. Kolonijalna Amerika nije imala značajno pozorišno prisustvo sve do 1752. godine, kada je londonski preduzetnik Vilijam Halam poslao društvo glumaca u kolonije kojima upravlja njegov brat Luis.[30] U Njujorku, u ljeto 1753. godine, izvodili su opere sa baladama, poput Begar opere i balade farse.[30] Do 1840-ih, P. T. Barnum je upravljao zabavnim kompleksom na donjem Menhetnu.[31] Druga rana muzička pozorišta u Americi sastojala su se od britanskih formi, poput burleta i pantomima,[20] ali naziv komada nije nužno definisao šta je to. Brodvej ekstravaganca — Magični izazov iz 1852. godine predstavljao se kao Serija komičnih i tragičnih operativnih istorijskih ekstravagantnih burletističkih priča o očaranju (Comico Tragico Operatical Historical Extravaganzical Burletical Tale of Enchantment).[32] Pozorište u Njujorku preselilo se iz centra grada postepeno u sredinu, oko 1850. godine, i stiglo je na područje Tajms skvera tek 1920-ih i 1930-ih. Njujorški predstave zaostajale su daleko od onih u Londonu, ali `muzička burleta` Laure Kin — Sedam sestara (1860), srušila je prethodni rekord muzičkog pozorišta u Njujorku, sa 253 predstave zaredom.[33] 1850—1880[uredi | uredi izvor] Poster 1879. Oko 1850. godine, francuski kompozitor Erv, eksperimentisao je sa oblikom komičnog mjuzikla koji je nazvao opereta.[34] Najpoznatiji kompozitori opereta bili su Žak Ofenbah od 1850-ih do 1870-ih i Johan Štraus II u 1870-im i 1880-im.[20] Ofenbahove plodne melodije, u kombinaciji sa duhovitom satirom njegovih libretista, oblikovale su model mjuzikla koji je uslijedio.[34] Adaptacije francuskih opereta (izvođene u uglavnom lošim, rizičnim prevodima), muzičkih burleski, muzičke dvorane, pantomime i burleta dominirale su na londonskim muzičkim pozornicama 1870-ih.[35] U Americi, muzička pozorišna zabava sredinom 19. vijeka uključivala je reviju sirove raznolikosti, koja se na kraju razvila u vodvilj, predstave minstrelja, koje su prešle preko Atlantika u Britaniju i viktorijansku burlesku, koju su u SAD prvo popularizovale britanske trupe.[20] Izuzetno uspješan mjuzikl, koji je premijerno prikazan u Njujorku 1866. godine — Crni krug, bio je originalni muzički pozorišni komad koji je bio u skladu sa mnogim modernim definicijama mjuzikla, uključujući ples i originalnu muziku koju su pomogli da se ispriča priča. Spektakularna produkcija, poznata po svojim oskudnim kostimima, izborila se za rekordne 474 predstave zaredom.[36] Iste godine, Crna domina / Između vas, mene i pošte, bila je prva emisija koja je sebe nazvala `muzičkom komedijom`. Komičari Edvard Harigan i Toni Hart producirali su i glumili u mjuziklima na Brodveju između 1878. (Maligan gard piknik) i 1885. godine. Ove muzičke komedije sadržavale su likove i situacije preuzete iz svakodnevnog života njujorških nižih klasa i predstavljale su značajan korak naprijed ka većoj legitimnoj pozorišnoj formi. Glumili su visokokvalitetne pjevačice (Lilijan Rasel, Vivijan Segal i Faj Templeton) umjesto dama sumnjive reputacije koje su glumile u ranijim muzičkim formama. Kako se transport poboljšavao, siromaštvo u Londonu i Njujorku se smanjivalo, a ulična rasvjeta postala je sigurnija za putovanja noću, broj zaštitnika za sve veći broj pozorišta se enormno povećao. Predstava je trajala duže, što je dovelo do većeg profita i poboljšanih vrijednosti proizvodnje, a muškarci su počeli da dovode svoje porodice u pozorište. Prvo muzičko pozorišno djelo koje je prešlo 500 uzastopnih prikazivanja bila je francuska opereta Zvona Normandije 1878.[29] Engleska komična opera usvojila je mnoge od uspješnih ideja evropske operete, ništa uspješnije od serijala od više desetina dugogodišnjih strip opera Gilberta i Salivana, uključujući HMS Pinafjor (1878) i Mikado (1885).[34] To je bila senzacija na obje strane Atlantika i u Australiji i pomogla je u podizanju standarda za ono što se smatralo uspješnim šouom.[37] Ove emisije su bile dizajnirane za porodičnu publiku i bile su kontrast između rizičnih burleski, nepristojnih šoua u muzičkim dvoranama i francuskih opereta koje su ponekad privukle gomilu koja traži manje zdravu zabavu.[35] Samo nekoliko muzičkih komada iz 19. vijeka premašilo je broj nastupa Mikadoa, poput Doroti, koja je prvi put prikazana 1886. godine i postavila je novi rekord sa 931 nastupom zaredom. Uticaj Gilberta i Salivana na kasnije mjuzikle bio je dubok, stvarajući primjere kako da se `integrišu` mjuzikli tako da tekst i dijalog napreduju koherentnom pričom.[38][39] Njihova djela su kopirali rani autora i kompozitora mjuzikala u Britaniji[40][41] i Americi.[37]Meyerson, Harold; Ernest Harburg (1993). Who Put the Rainbow in the Wizard of Oz?: Yip Harburg, Lyricist. Ann Arbor: University of Michigan Press. str. 15–17.{{harvnb|Bradley|2005|p=9 Od 1890-ih do 20. vijeka[uredi | uredi izvor] Poster vokalne partiture mjuzikla Gejša, Sidnija Džonsa. Putovanje u Kineski grad (1891) bio je dugogodišnji rekorder Brodveja (do Irene 1919), sa 657 predstava zaredom, ali su predstave u Njujorku i dalje bile relativno kratke, sa nekoliko izuzetaka, u poređenju sa predstavama u Londonu, sve do 1920-ih.[29] Gilbert i Salivan su piratizovani i kopirani u Njujorku, od strane produkcija kao što su Robin Hud Redžinalda de Kovena, (1891) i El kapitan Džona Filipa Souze (1896). Izlet u Kantaun (1898) bila je prva muzička komedija u potpunosti producirana i izvedena od strane Afroamerikanaca na Brodveju (u velikoj mjeri inspirisana rutinom Minstrel šoua), nakon čega su slijedili regtajm šoui. Stotine muzičkih komedija predstavljeno je na Brodveju tokom 1890-ih i početkom 20. vijeka, sastavljenih od pjesama napisanih u njujorškom Tin Pan Aleju, uključujući i one Džordža M. Kohana, koje su radili na stvaranju američkog stila različitog od radova Gilberta i Salivana. Najuspješnije predstave u Njujorku često su bile praćene obimnim nacionalnim turnejama. Mark Evan Švarc, u svojoj knjizi — Oz prije duge, opisuje obimno putovanje vozom trupe mjuzikla Čarobnjak iz Oza, čija je turneja počela 1903. i trajala je 9 godina.[42] U međuvremenu, mjuzikli su preuzeli londonsku pozornicu u gej devedesetim, pod vođstvom producenta Džordža Edvarda, koji je smatrao da publika želi novu alternativu komičnim operama u stilu Savoi i njihovim intelektualnim, političkim, apsurdnim satirama. Eksperimentisao je sa modernim odjevanjem, porodičnim muzičkim pozorišnim stilom, sa laganim, popularnim pjesmama, žustrim, romantičnim zabavama i stilskim spektaklom u Gajetiju i drugim njegovim pozorištima. Oni su se oslanjali na tradiciju komične opere i koristili su elemente burleske i komade Harigana i Harta. Zamijenio je nepristojne žene burleske sa svojim „uglednim“ korpusom Gajeti djevojaka, kako bi upotpunio muzičku i vizuelnu zabavu. Uspjeh prvih od njih — U gradu (1892) i Gajeti djevojka (1893) postavili su stil za naredne tri decenije. Zapleti su uglavnom bili lagani, romantični; „siromašna djevojaka voli aristokrata i osvaja ga uprkos izgledima“, uz muziku Ivana Karila, Sidnija Džonsa i Lionela Monktona. Ove predstave su odmah kopirane u Americi, a Edvardovska muzička komedija zbrisala je ranije muzičke forme komične opere i operete. Gejša (1896) bila je jedna od najuspješnijih mjuzikala 1890-ih, emitovana je više od dvije godine i postigla je veliki međunarodni uspjeh. Ljepotica iz Njujorka (1898), postao je prvi američki mjuzikl koji je u Londonu gostovao više od godinu dana. Britanska muzička komedija Florodora (1899) bila je popularna sa obje strane Atlantika, kao i Kineski medeni mjesec (1901), koji se izborio za rekordnih 1,074 nastupa u Londonu i 376 u Njujorku. Nakon prelaska u 20. vijek, Sejmur Hiks se udružio sa Edvardom i američkim producentom Čarlsom Fromanom, kako bi stvorio još jednu deceniju popularnih predstava. Ostali hitovi Edvardovske muzičke komedije uključuju Arkadijance (1909)[43] i Kveker djevojku (1910).[44] Početak 20. vijeka[uredi | uredi izvor] Viktor Herbert, američki kompozitor. Gotovo eliminisane sa scene engleskog govornog područja, od strane sveprisutne edvardovske muzičke komedije, operete su se sa `Veselom udovicom vratile u London i Brodvej 1907. godine, a adaptacije kontinentalnih opereta postale su direktna konkurencija mjuziklima. Franc Lehar i Oskar Štraus komponovali su nove operete koje su bile popularne na engleskom jeziku do početka Prvog svjetskog rata.[45] U Americi, Viktor Herbert je producirao niz trajnih opereta, uključujući Priča sudbine (1898), Djevojke u Tojlandu (1903), Majl Modiste (1905), Crveni mlin (1906) i Nevaljala Marijeta (1910). Tokom 1910-ih, tim koji su činili Pelam Grenvil Vodehaus, Gaj Bolton i Džerom Kern, idući stopama Gilberta i Salivana, kreirali su šou `Princeza Pozorišta i utrlu put Kernovom kasnijem radu, pokazujući da mjuzikl može da kombinuje laganu, popularnu zabavu sa kontinuitetom između njene priče i pjesama.[38] Istoričar Gerald Bordman je napisao: Ove emisije izgradile su i ugladile kalup iz kojeg su nastale skoro sve kasnije velike muzičke komedije. ... Likovi i situacije su, u ograničenjima licence muzičke komedije, bili vjerovatni, a humor je proizašao iz situacija ili prirode likova. Kernove izvrsne lebdeće melodije upotrijebljene su za unapređenje akcije ili razvijanje karakterizacije. ... Edvardovska muzička komedija često je bila kriva za umetanje pjesama na način koji nije pogodio. Mjuzikli Princeza pozorišta doveli su do promjene u pristupu. P. G Vodehaus, najgledaniji, najpismeniji i najduhovitiji tekstopisac svog vremena. Uticaj tima Bolton, Vodehaus i Kern osjeća se do danas.[46] Pozorišnoj publici bila je potrebna eskapistička zabava tokom mračnih godina Prvog svjetskog rata. Hitri mjuzikl Irena iz 1919. godine, prikazan je 670 puta, što je bio rekord Brodveja, koji se zadržao do 1938.[47] Britanska pozorišna javnost podržavala je daleko duže nastupe poput one Sobarica iz planine (1.352 predstave), a posebno Ču čin šou. Njegov niz od 2.238 izvođenja bio je više nego dvostruko duži od bilo kojeg prethodnog mjuzikla, postavljajući rekord koji je stajao skoro četrdeset godina.[48] Revizije poput Bing Bojsi su ovdje u Britaniji, kao i djela Florensa Zigfelda i njegovih imitatora u Americi, takođe su bila izuzetno popularna.[32] Muzička partitura iz mjuzikla Sali, 1920. Mjuzikli Burnih dvadesetih, koji su pozajmljivali od vodvilja, mjuzikhola i drugih lakih zabavnih sadržaja, obično su isticali velike plesne rutine i popularne pjesme na račun zapleta. Tipične za tu deceniju bile su lagane produkcije poput Sali, Gospođice, Budi dobra, Ne, Ne, Nanet, Oh, Kaj i Smiješno lice. Uprkos pričama koje se zaboravljaju, ovi mjuzikli sadržavali su zvijezde poput Merilin Miler i Freda Astera i producirali su na desetine trajnih popularnih pjesama Kerna, Džordža i Ira Geršvina, Irvingom Berlinom, Kola portera i Rodžers i Hart. Popularnom muzikom dominirali su standardi muzičkog pozorišta, poput djela Fascinantni ritam, Čaj za dvoje i Neko da pazi na mene. Mnogi šoui su bili revije, serije skica i pjesama sa malo ili nikakvom vezom između njih. Najpoznatiji od njih bili su godišnji spektakularni pregledi pjesme i plesa na Brodveju, Zigfelda Folisa, koji sadrže ekstravagantne setove, složene kostime i prelijepe djevojke pripjeva.[20] Ovi spektakli su takođe povećali produkcijske vrijednosti, a montaža mjuzikla je generalno postala skuplja.[32] Pomjerajte se (1921), bila je prva potpuno Afroamerička emisija, koja je bila hit na Brodveju.[49] Nova generacija kompozitora opereta pojavila se i tokom 1920-ih, poput Rudolfa Frimla i Sigmunda Romberga, kako bi stvorili niz popularnih Brodvej hitova.[50] U Londonu su zvijezde pisci, poput Ivora Novela i Noela Kovarda, postali popularni, ali primat britanskog muzičkog teatra od 19. vijeka do 1920. godine postepeno je zamijenjen američkim inovacijama, posebno poslije Prvog svjetskog rata, kada su Kern i drugi kompozitori Tin Pan Aleja počeli da donose nove muzičke stilove poput regtajma i džez u pozorišta, a braća Šubert preuzela su kontrolu nad pozorištima u Brodveju. Pisac mjuzikala — Andrev Lambna istakao je: „Operski i pozorišni stilovi društvenih struktura devetnaestog vijeka zamijenjeni su muzičkim stilom pogodnijim za društvo dvadesetog vijeka i njegov vernakularni idiom. Iz Amerike se pojavio direktniji stil, a u Americi je bio u stanju da cvjeta u društvu u razvoju koje je manje zaklonjeno tradicijom iz devetnaestog vijeka“.[51] U Francuskoj su u ranim decenijama vijeka pisali muzičke komedije (comédie musicale) za zvijezde poput Ivone Printemp.[52] Putujuće pozorište i Velika kriza[uredi | uredi izvor] Napredujući daleko više od relativno neozbiljnih mjuzikla i sentimentalnih opereta decenije, Brodvejov mjuzikl Putujuće pozorište (Show boat) (1927) predstavljao je još potpuniju integraciju knjige i partitura od mjuzikala Pozorišta princeze, sa dramatičnim temama koje su ispričane kroz muziku, dijalog, postavku i pokret. To je postignuto kombinovanjem teksta Kernove muzike sa vještim libretom Oskara Hamerstejna II. Jedan istoričar je napisao: „Ovdje smo došli do potpuno novog žanra - muzičke igre koja se razlikuje od muzičke komedije. Sada ... sve ostalo je podređeno toj predstavi. Sada ... je došlo do potpune integracije pjesmi, humora i produkcijskih brojeva u jedinstvenu i neraskidivu umjetničku cjelinu.“[53] Rodžers i Hart, zajedno su napisali 28 scenskih mjuzikala. Kako je počela Velika kriza tokom post Brodvejeve nacionalne turneje Putujućeg pozorišta, javnost se okrenula uglavnom laganoj, eskapističkoj zabavi pjesama i plesa.[46] Publika sa obje strane Atlantika imala je malo novca da potroši na zabavu, a samo je nekoliko scenskih predstava bilo gdje premašilo seriju od 500 prikazivanja tokom decenije. U reviji Karavan (1931) glumili su plesni partneri Fred Aster i njegova sestra Adel, dok je Porterov mjuzikl Sve prolazi (1934) potvrdio poziciju Etel Merman kao prve dame muzičkog pozorišta, titulu koju je zadržala dugi niz godina. Kukavica i Novelo nastavili su da objavljuju staromodne, sentimentalne mjuzikle, poput Godine plesa, dok su se Rodžers i Hart vratili iz Holivuda da stvore niz uspješnih brodvejskih predstava, uključujući Na nožnim prstima (1936, sa Rejem Bolgerom, prvim brodvejskim mjuziklom koji je dramatično iskoristio klasični ples), Djeca pod oružjem (1937) i Dječaci iz Sirakuze (1938). Porter je dodao Di Baru je bila dama (1939). Komad muzičkog pozorišta koji je najduže trajao 1930-ih bio je Helzapopin (1938), revija sa učešćem publike, koja je imala 1.404 predstave, postavljajući novi rekord na Brodveju. Ipak, nekoliko kreativnih timova počelo je da gradi na inovacijama Putujućeg pozorišta. Oh, tebi pjevam (1931), politička satira Geršvina, bio je prvi mjuzikl koji je dobio Pulicerovu nagradu.[20][54] Kao hiljadu navijača (1933), revija Irvinga Berlina i Mosa Harta u kojoj se svaka pjesma ili skica temelji na novinarskom naslovu, bila je prva predstava na Brodveju u kojoj je glumila Afroamerikanka — Etel Vaters, pored bijelih glumaca. Vodeni brojevi uključuju Super vrijeme, ženino naricanje za suprugom koji je linčovan.[55] Geršvinov mjuzikl Porgi i Bes (1935) sadržao je potpunu afroameričku glumačke postavu i mješovite operske, folk i džez idiome. Mjuzikl Kolijevka će se ljuljati (1937), koji je režirao Orson Vels, bio je visokopolitički sindikalni komad koji je, uprkos kontroverzi stvorenih oko njega, imao 108 predstava.[32] Mjuzikl Rodžersa i Harta — Radije ću biti u pravu (1937) bio je politička satira, u kojoj je Džordž M. Kohan glumio predsjednika Frenklina D. Ruzvelta, dok je komad Kurta Veleja — Odmor Njujorčanina, prikazao ranu istoriju Njujorka, gdje satirizuje Ruzveltove dobre namjere. Filmska slika postavljala je izazov pozornici. Tihi filmovi su imali ograničenu konkurenciju, ali do kraja 1920-ih filmovi poput Džez pjevač mogli su da se predstave sa sinhronizovanim zvukom. `zvučni` filmovi po niskim cijenama efektivno su ubili vodvilj do ranih 1930-ih.[56] Uprkos ekonomskim nevoljama 1930-ih i konkurenciji u vidu filma, mjuzikl je preživio. Zapravo, nastavio je da se tematski razvija izvan gromoglasnih i šougrls mjuzikla Gej devedesetih i Burnih dvadesetih i sentimentalne romantike operete, dodajući tehničku ekspertizu i brzopotezni scenski i naturalistički dijaloški stil koji je vodio režiser Džordž Abot.[20] 1940—1960: Zlatno doba[uredi | uredi izvor] 1940-te[uredi | uredi izvor] Rodžers i Hamerstejn lijevo i desno) i Irving Berlin (u sredini) Četrdesete godine 20. vijeka počele su sa više hitova Portera, Irvinga Berlina, Rodžersa i Harta, Vejla i Geršvina, a neki su imali preko 500 prikazivanja dok se ekonomija oporavljala, ali umjetnička promjena bila je u vazduhu. Mjuzikl Oklahoma (1943), Rodžersa i Hamerstejna, završio je revoluciju koju je započelo Putuuće pozorište, čvrsto integrišući sve aspekte muzičkog pozorišta, sa kohezivnim zapletom, pjesmama koje su podstakle radnju priče, a sadržao je i balet iz mašte i druge plesove koji su unaprijedili zaplet i razvili likove, umjesto da koristi ples kao izgovor za paradu besramno obučenih žena po pozornici.[3] Rodžers i Hamerstejn su angažovali baletnu koreografkinju Agnes de Majl, koja je svakodnevnim pokretima pomagala likovima da izraze svoje ideje. Oklahoma je prkosila muzičkim konvencijama podižući zavjesu svog prvog akta ne na grupu djevojaka koje pjevaju pripjev, već na ženu koja tuče maslac, glasom van pozornice pjevajući uvodne redove operske pjesme Oh, What a Beautiful Mornin bez pratnje. Mjuzikl je privukao burne kritike, ali je pokrenuo pomamu na pozorišnim blagajnama i dobio je Pulicerovu nagradu.[57] Bruk Etkinson je napisao u Njujork tajmsu da je uvodni broj predstave promijenio istoriju mjuzikla, istakavši: „Poslije takvog stiha, otpjevanog uz bujnu melodiju, banalnosti stare muzičke scene postale su nepodnošljive”.[58] Bio je to prvi `„blokbaster“ u Brodveju, koji je izveo ukupno 2.212 predstava, i napravljen je u hit filmu. Ostao je jedan od najčešće izvođenih timskih projekata. Vilijam A. Everet i Pol R. Lird napisali su da je ovo bila „predstava, koja je, kao Putujuće pozorište, postala prekretnica, da bi kasniji istoričari koji pišu o važnim trenucima u pozorištu dvadesetog vijeka počeli da identifikuju ere u skladu sa njihovim odnosom prema „Oklahomi”.[59] Posle Oklahome, Rodžers i Hamerstejn bili su najvažniji darodavci muzičko-igrane forme. Primjeri koje su dali u stvaranju vitalnih predstava, često bogatih društvenom mislošću, pružili su potrebno ohrabrenje drugim nadarenim piscima da stvaraju sopstvene muzičke predstave.[53] Dvojica saradnika stvorili su izvanrednu kolekciju nekih od najomiljenijih i najdirljivijih klasika muzičkog teatra, uključujući Korpus (1945), Južni Pacifik (1949), Kralj i ja (1951) i Moje pjesme, moji snovi (1959). Neki od ovih mjuzikala tretiraju ozbiljnije teme nego većina prethodnih predstava: negativac u Oklahomi je osumnjičeni ubica i psihopat koji voli ljubav prema razglednicama; Ringišpil se bavi zlostavljanjem supružnika, krađom, samoubistvom i zagrobnim životom; Južni Pacifik istražuje miješanje rasa još temeljnije nego Putuuće pozorište; a heroj u mjuziklu Kralj i ja, umire na pozornici. Kreativnost predstave stimulisala je Rodžerove i Hamerstajnove savremenike i pokrenula „Zlatno doba“ američkog mjuzikla.[58] Amerikana je prikazivana na Brodveju tokom „Zlatnog doba“, kada je počeo da stiže ratni ciklus predstava. Primjer za to je U gradu (1944), koji su napisali Beti Komden i Adolf Grin, komponovao Leonard Bernstajn, a koreografirao Džerom Robins. Priča je postavljena u ratnim vremenima i odnosi se na trojicu mornara koji su na 24-satnoj obali u Njujorku, tokom kojih se svaki zaljubljuje. Predstava takođe daje utisak zemlje sa neizvjesnom budućnošću, kakvu imaju i mornari i njihove žene. Irving Berlin upotrijebio je karijeru strijelca prve klase — Eni Oukli, kao osnovu za svoj mjuzikl Eni, uzmi svoj pištolj (1946, 1,147 prikazivanja). Barton Lejn, Ej Harburg i Fred Sajdi kombinovali su političku satiru sa irskom ćudljivošću u svojoj fantaziji Finska duga (1947, 725 predstave); a Kol Porter je inspiraciju pronašao u Šekspirovom djelu Ukroćena goropad, za mjuzikl Poljubi me, Kejt (1948, 1.077 prikazivanja). Američki mjuzikli nadvladali su staromodne predstave britanskog kukavičkog/novelskog stila, čiji je jedan od poslednjih velikih uspjeha bila Novela Mogućnost sanjanja (1945, 1.021 predstave). Formula za mjuzikle Zlatnog doba odražavala je jednu ili više od četiri široko prihvaćene percepcije „američkog sna“: ta stabilnost i vrijednost proizilazi iz ljubavnog odnosa koji je sankcionisan i ograničen protestantskim idealima braka; da bračni par treba da napravi moralni dom sa djecom daleko od grada, u predgrađu ili malom gradu; da je ženska uloga bila da bude domaćica i majka; da Amerikanci uključuju nezavisni i pionirski duh ili da su sami stvorili svoj uspjeh.[60] 1950-te[uredi | uredi izvor] Vidi još: Filmski mjuzikl Džuli Endruz, igrala je glavnu ulogu u mjuziklima Moja draga dama i Kamelot. Pedesete su bile presudne za razvoj američkog mjuzikla.[61] Naelektrisani likovi u mjuziklima Dejmona Runjona bili su u srži mjuzikla Frenka Lozera i Abea Barouvsa — Dječaci i lutke (1950, 1.200 prikazivanja); a Kalifornijska zlatna groznica bila je osnova za mjuzikl za Alena Džeja Lernera i Frederika Lovea — Oboj svoj vagon (1951). Relativno kratak period od sedam mjeseci koliko je predstava prikazivana, nije obeshrabrio Lernera i Loeva da ponovo sarađuju, ovoga puta na mjuziklu Moja draga dama (1956), koji je bio adaptacija mjuzikla Pigmalion Džordža Bernarda Šoa, a u glavnim ulogama bili su Reks Harison i Džuli Endruz, koji su sa 2.717 nastupa držali rekord u Brodveju dugi niz godina. Popularni holivudski filmovi rađeni su od svih ovih mjuzikla. Nadmašio je izvođenje dva hita britanskih stvaralaca: Dječakov prijatelj (1954), koji je imao 2.078 nastupa u Londonu i obeležio je Endruzov američki debi i bio je treći najdugovječniji mjuzikl u istoriji Vest Enda i Brodveja (posle Ču čin šoua i Oklahome), sve dok mjuzikl Dani Salate (1954) nije nadmašio njihovo prikazivanje i postao novi dugoročni rekorder, sa 2.283 nastupa.[48] Još jedan rekord postavila je Opera za tri groša, koja je imala 2.707 predstava, postavši najduži mjuzikl van Brodveja do mjuzikla Fantastični. Produkcija je takođe propala pokazujući da bi mjuzikli mogli da budu profitabilni van Brodveju u malom formatu malog orkestra. To je potvrđeno 1959. godine, kada je prikazivanje oživljenog mjuzikla Džeroma Kerna i P. G. Vodehousa — Ostavi to Džejn, trajalo više od dvije godine. Sezona van Brodveja 1959—1960, uključuje desetak mjuzikala i revija, uključujući mjuzikle Mala Meri Sanšajn, Fantastični i Zaljubljeni Ernest, koji je bio muzička adaptacija mjuzikla Oskara Vajlda iz 1895. — Važno je zvati se Ernest.[62] Leonard Bernstajn, 1971. Priča sa zapadne strane (1957) selila je Romea i Juliju u današnji Njujork i pretvorila neprijateljske porodice Montegi i Kapuleti u suprotstavljene etničke bande, mlaznice i ajkule. Knjigu je adaptirao Artur Lorens, uz muziku Leonarda Bernstajna i tekstove novopečenog Stivena Sondhajma. Kritičari su ga prihvatili, ali nije bio popularni izbor za „plavokose matine dame”, koje su više voljele Muzičara Meredita Vilsona (1957), pred uličicama gornje zapadne strane Menhetna. Glasači za nagradu Toni bili su sličnog mišljenja, budući da je nagradu osvojio Muzičar ispred Priče sa zapadne strane, koja je ostvarila 732 nastupa u Brodveju i 1.040 u Vest Endu, dok je Muzičar ostvario skoro dvostruko više nastupa — 1.375 u Brodveju. Međutim, filmska adaptacija Priče sa zapadne strane iz 1961. godine bila je izuzetno uspješna.[63] Lorens i Sondhajm ponovo su se udružili na stvaranju mjuzikla Cigani (1959, 702 nastupa), baziranog na autobiografiji striptizete Džipsi Roze Li, gdje je Džuli Stajn obezbijedio muziku za bekstejdž priču o najomraženijoj scenskoj majci svih vremena, striptizeti, majci Džipsi Roze Li — Rozi. Originalna produkcija imala je 702 nastupa i dobila je četiri naredna oživljavanja, dok su se Andžela Lensberi, Tina Dali, Bernadete Piters i Pati Lupone kasnije našle u ulozi Roze, koju je proslavila Etel Merman. Iako su režiseri i koreografi imali veliki uticaj na muzički pozorišni stil još od najmanje 19. vijeka (V. S. Gilbert i njegov koreograf — Džon Duban, pomogli su u transformaciji produkcijskog stila Viktorijanskog mjuzikla),[64][65] Džordž Abot i njegovi saradnici i nasljednici preuzeli su centralnu ulogu u integrisanju pokreta i plesa u muzičke pozorišne produkcije u zlatno doba.[66] Abot je predstavio balet kao uređaj za pripovijedanje priča u mjuziklu Na nožnim prstima 1936. godine, nakon čega je Agnes de Majl koristila balet i koreografiju u Oklahomi.[67] Nakon što je Abot sarađivao sa Džeromom Robinsom na mjuziklu U gradu i drugim predstavama, Robins je kombinovao uloge režisera i koreografa, naglašavajući moć plesa u mjuziklima Priča sa zapadne strane, Smiješna stvar dogodila se na putu do foruma ruma (1962) i Fidler na krovu (1964). Bob Fos je radio koreografiju za Abota u mjuziklima Igra u pidžami (1956) i Prokleti Jenkiji (1957), ubacujući u te hitove razigranu seksualnost. Kasnije je bio režiser-koreograf u mjuziklima Slatka ljubavi (1968), Pipin (1972) i Čikago (1975). Ostali zapaženi režriseri koreografi su Gover Čempion, Tomi Tun, Majkl Benet, Gilijan Lajn i Suzan Stroman. Istaknuti režiseri uključuju i Hala Prinsa, koji je takođe započeo sa Abotom[66] i Trevora Nuna.[68] Za vrijeme zlatnog doba, automobilske kompanije i druge velike korporacije počele su da angažuju talente sa Brodveja da pišu korporativne mjuzikle, privatne predstave koje su vidjeli samo njihovi zaposlenici ili kupci.[69][70] Pedesete su završile sa poslednjim hitom Rodžersa i Hamerstejna — Moje pjesme, moji snovi, koji je takođe postao novi hit za Meri Martin. Imao je 1.443 nastupa u Brodveju i podijelio je nagradu Toni za najbolji mjuzikl. Zajedno sa izuzetno uspješnom filmskom verzijom iz 1965. godine, postao je jedan od najpopularnijih mjuzikla u istoriji. 1960-te[uredi | uredi izvor] Stiven Sondhajm, dobitnik Oskara, Pulicerove nagrade, osam Gremija i osam nagrada Toni. Godine 1960, mjuzikl Fantastični, je prvi put je produciran van Brodveja. Ova intimna alegorijska predstava tiho je prikazivana više od 40 godina u pozorištu Salivan Strit, u Greenvich Villageu, postavši daleko najdugovječniji mjuzikl u istoriji. Njeni autori su proizveli druga inovativna djela tokom 1960-ih, poput Proslavljanje i Hoću! Hoću!, prvi dvokarakterni brodvejski mjuzikl. Tokom 1960-ih, pojavili su se brojni blokbasteri, poput Fidler na krovu (1964; 3.242 prikazivanja), Zdravo, Doli! (1964; 2.844 prikazivanja), Zabavna djevojka (1964; 1.348 prikazivanja) i Čovjek iz La Manše (1965; 2.328 prikazivanja), i još nekih rizičnih komada poput Kabare, prije nego što je završio sa pojavom rok mjuzikala. Dva muškarca su imala značajan uticaj na istoriju mjuzikala počevši od ove decenije: Stiven Sondhajm i Džeri Herman. Prvi projekat za koji je Sondhajm napisao i muziku i tekst je Smiješna stvar se desila na putu ka forumu (1962, 964 nastupa), dok je knjiga zasnovana na djelima Plauta od Burta Ševelova i Larija Gelbarta, a glumi Zero Mostel. Sondhajm je mjuzikl pomaknuo van svoje koncentracije na romantičnim zapletima tipičnim za ranija doba; njegov rad je bio tamniji, istražujući oštrije strane života, i sadašnjosti i prošlosti. Ostala rana Sondhajmova djela uključuju Svako može da zviždi (1964, koji je imao samo devet nastupa, uprkos zvijezdama kao što su Li Remik i Andžela Lensberi), i uspješne mjuzikle Društvo (1970), Ludosti (1971) i Mala noćna muzika (1973). Kasnije je Sondhajm inspiraciju pronašao u malo vjerovatnim izvorima: otvaranje Japana zapadnoj trgovini, kroz mjuzikl Pacifičke uvertire (1976), a zatim i Svini Tod, mjuzikl koji je zasnovan prema legendarni u kojoj ubojiti brijač traži osvetu u industrijskom dobu Londona (1979); inspiraciju je našao i u slikama Žorža Pjera Sere, za mjuzikl Nedelja u parku sa Džordžom (1984), u bajkama za mjuzikl U šumi (1987), i u kolekciji predsjedničkih ubica za mjuzikl Ubice (1990). Bernadet Piters, igrala je u pet Sondhajmovih predstava. Dok su neki kritičari tvrdili da nekim Sondhajmovim mjuziklima nedostaje komercijalna privlačnost, drugi su pohvalili njihovu lirsku sofisticiranost i muzičku složenost, kao i međusobnu interakciju stihova i muzike u njegovim predstavama. Neke od značajnih Sondhajmovih inovacija uključuju predstavu predstavljenu obrnuto (Meri, kotrljamo se zajedno) i Svako može da zviždi, u kojem se prvi čin završava tako što glumica obavještava publiku da su ludi. Džeri Herman igrao je značajnu ulogu u američkom muzičkom pozorištu, počevši od svoje prve produkcije na Brodveju — Mlijeko i med (1961, 563 nastupa), o osnivanju države Izrael, i nastavljajući sa blokbaster hitovima — Zdravo, Doli (1964, 2.844 nastupa), Mame (1966, 1.508 nastupa) i Kavnjz ludaka (1983, 1.761 nastupa). Čak su i njegovi manje uspješni mjuzikli, poput Dragi svijet (1969) i Mek i Mabel (1974) imali zapažene partiture (Mek i Mabel su kasnije prepravljeni u hit u Londonu). Pišući i riječi i muziku, mnoge Hermanove melodije postale su popularni standardi, uključujući Zdravo, Doli, Treba nam malo Božića, Ja sam ono što jesam, „Mame“, Najbolje od Tajmsa, Prije nego što parada prođe, Obuci nedeljnu odjeću, Samo treba trenutak, Prijatelji u `naručju` i Neću poslati ruže, u njima su igrali umjetnici kao što su Luj Armstrong, Ejdi Džorm, Barbra Strajsend, Petula Klark i Bernadet Piters. Hermanova pjesmica bila je tema dvije popularne muzičke revije — Džerijeve djevojke u Brodveju (1985) i Pokaži melodiju van Brodveja (2003). Mjuzikl se počeo razlikovati od relativno uskih granica 1950-ih. Rok muzika je korišćena u nekoliko mjuzikala na Brodveju, počevši od Kose, koja je sadržavavala ne samo rok muziku, već i golotinju i kontroverzna mišljenja o Vijetnamskom ratu, rasnim odnosima i drugim društvenim temama.[71] Društvene teme[uredi | uredi izvor] Nakon što su prikazani mjuzikli Putujuće pozorište i Porgi i Bes, i kako je borba u Americi i drugdje za građanska prava manjina napredovala, Hamerstejn, Harold Arlen, Jip Harburg i drugi ohrabreni su da pišu više mjuzikala i opera koje su imale za cilj normalizaciju društvene tolerancije manjina i uspostavljanje rasne harmonije. Radovi na početku zlatnog doba koji su se fokusirali na rasnu toleranciju obuhvatali su Finovu dugu i Južni Pacifik. Pred kraj zlatnog doba nekoliko predstava se bavilo jevrejskim temama i problemima, poput Fidlera na krovu, Mlijeka i meda, Blica, a kasnije i Ragsa. Prvobitni koncept koji je postao Priča sa Zapadne strane, postavljen je na Donjoj Istočnoj strani tokom proslava Uskrsa i Pashe; rivalske bande trebale su da budu Jevreji i italijanski katolici. Kreativni tim je kasnije odlučio da je sukob između Poljske (bijele) i Portorika svježiji.[72] Tolerancija kao važna tema u mjuziklima se nastavila i narednih decenija. Konačni izraz Priče sa zapadne strane ostavio je poruku rasne tolerancije. Krajem 60-ih, mjuzikli su postali rasno integrisani, s tim da su crno-bijeli članovi čak pokrivali uloge jedni drugih, kao što su to radili u Kosi.[73] Homoseksualnost je takođe istraživana u mjuziklima, počevši od Kose, a još jasnije u mjuziklima Kavez budala, Falceto, Iznajmljivanje, Hedvig i ljuti Inč i drugim predstavama u poslednjim decenijama. Mjuzikl Parada je osjetljivo istraživanje i antisemitizma i istorijskog američkog rasizama, a Regtajm na sličan način istražuje iskustva imigranata i manjina u Americi. 1970-te[uredi | uredi izvor] Originalni brodvejski poster za mjuzikl Rokerska horor predstava. Nakon uspjeha Kose, rok mjuzikli su cvjetali 1970-ih, uz Isus Hrist superzvijezda, Jevanđelje, Rokerska horor predstava`, Evita i Dva gospodina iz Verone. Neki od njih počeli su kao „konceptualni albumi“ koji su zatim prilagođeni pozornici, od kojih su najpoznatiji Isus Hrist superzvijezdai Evita. Drugi nisu imali dijalog ili su na neki drugi način podsjećali na operu, sa dramatičnim, emotivnim temama; ponekad su počinjali kao konceptualni albumi i nazivali su se rok operama. Predstave poput Grožđe, Djevojke iz snova, Purlije i Čarobnjak iz Oza donijeli su značajan afroamerički uticaj na Brodvej. Različiti muzički žanrovi i stilovi bili su ugrađeni u mjuzikle i u Brodveju i van Brodveja. U isto vrijeme, Stiven Sondhajm je ostvario uspjeh sa nekim svojim mjuziklima. Godine 1975, plesni mjuzikl Linija hora, nastao je iz snimljenih sesija grupne terapije, koje je Majkl Benet vodio sa „Ciganima“ - onima koji pjevaju i plešu uz podršku vodećih igrača, iz zajednice Brodvej. Iz stotina sati kaseta, Džejms Kirkvud junior i Nik Dante napravili su knjigu o audiciji za mjuzikl, koja je uključivala mnogo priča iz stvarnog života sa sesija; neki koji su prisustvovali sesiji na kraju su igrali varijacije sebe ili su igrali jedni druge u predstavi. Uz muziku Marvin Hamliša i tekst Edvarda Klebana, Linija hora prvi put je prikazana u javnom pozorištu Džozef Pap, u donjem Menhetnu. Ono što je u početku bilo zamišljeno kao ograničeni angažman, na kraju se preselilo u pozorište Šubert na Brodveju,[74] gdje je odigrana 6.137 puta, postavši predstava sa najviše prikazivanja u istoriji Brodveja do tada. Predstava je osvojila nagradu Toni i Pulicerovu nagradu, a njena hit pjesma — „ „What I Did for Love“, postala je standard.[75] Publika na Brodveju pozdravila je mjuzikle koji su varirali od stila i suštine zlatnog doba. Džon Kander i Fred Eb istraživali su uspon nacizma u Njemačkoj u mjuziklu Kabare, i ubistvo i medije u eri prohibicije u mjuziklu Čikago, koja se oslanjala na stare tehnike Vodvilja. Mjuzikl Pipin, Stivena Švarca, postavljen je u doba Karla Velikog. Autobiografski film Federika Felinija — 8½, postao je mjuzikl Devet Maurija Istona. Na kraju decenije, Evita i Svini Tod su bili prethodnici mračnijih, velikih budžetskih mjuzikla 1980-ih koji su zavisili od dramatičnih priča, lepršavih partitura i spektakularnih efekata. U isto vrijeme, staromodne vrijednosti i dalje su bile prihvaćene u hitovima poput Eni, 42. Ulica, Moj jedan i jedini i popularnim oživljavanjima Ne, Ne, Nanet i Iren. Iako su mnoge filmske verzije mjuzikla nastale u 1970-im, malo je onih koji su bili kritički ili finansijski uspješni, s izuzetnim izuzecima kao što su filmovi Fidler na krovu, Kabare i Briljantin.[76] 1980-te[uredi | uredi izvor] Kameron Mekintoš, britanski producent. Osamdesetih godina 20. vijeka došlo je do uticaja evropskih „megamjuzikala“ na Brodvej, Vest End i drugdje. Obično sadrže pop partituru, velike spotove, spektakularne setove i specijalne efekte, kao što su luster u padu (u mjuziklu Operski fantom), slijetanje helikoptera na binu (u mjuziklu Mis Sejgon); i veliki budžet. Neki mjuzikli su bile zasnovani na romanima ili drugim književnim djelima. Britanski kompozitor Endru Lojd Veber i producent Kameron Mekintoš, započeli su megamuzički fenomen, zasnovan na pjesmama Tomasa Sternsa Eliota, objavljen 1981. godine — Mačke . Mačke su debitovale u Brodveju 7. oktobra 1982. godine, u pozorištu Vinter Garden sa rekordnih 6,2 miliona dolara pretprodaje karata.[77] Bila je to najskuplja predstava ikad izvedena u Brodveju u to vrijeme, sa troškovima proizvodnje od 5,5 miliona dolara,[78] iako je povratila uloženo za manje od 10 mjeseci.[79] Na dan 19. juna 1997. godine, Mačke su prestigle Liniju hora na prvom mjestu po broju izvođenja u Brodveju, sa 6.138 izvođenja.[80] Tada je otkriveno da je mjuzikl imao ekonomski uticaj od 3,12 milijardi dolara na Njujork i stvorio je više pozorišnih poslova nego bilo koji drugi entitet u istoriji Brodveja.[81] Lojd Veber je nastavio sa mjuziklima Zvjezdani ekspres (1984), izveden na rolerima; Operski fantom (1986; takođe sa Mekintošem), izveden iz istoimenog romana i Bulevar sumraka (1993), iz istoimenog filma iz 1950. godine . Operski fantom je nadmašio Mačke na prvom mjestu po broju izvođenja u Brodveju, što je rekord koji i danas drži;[82][83] do aprila 2019. godine, izvođen je preko 13.000 puta.[84] Francuski tim Klod Mišel Šenberg i Alen Bubilj, napisali su mjuzikl Jadnici, zasnovan na istoimenoj knjizi Viktora Iga. Produkciju u Londonu radio je Mekintoš 1985. i mjuzikl je postao, i još uvek je, najdugovječniji mjuzikl u istoriji Vest Enda i Brodveja. U Vest Endu je izveden preko 14.000 puta, a u Brodveju preko 6.600 puta do aprila 2020.[85] 6,680 Tim je producirao još jedan hit — mjuzikl Gospođica Sajgon (1989), koji je inspirisan operom Đakoma Pučinija — Madam Baterflaj.[82][83] Ogromni budžeti megamjuzikala redefinisali su očekivanja za finansijski uspjeh na Brodveju i Vest Endu. U ranijim godinama bilo je moguće da se predstava smatra hitom nakon nekoliko stotina izvođenja, ali sa višemilionskim troškovima produkcije, predstava mora da traje godinama da bi se ostvario profit. Megamjuzikli su takođe reprodukovani u produkcijama širom svijeta, umnožavajući svoj profitni potencijal, a istovremeno šireći globalnu zainteresovanost publike za mjuzikle.[83] 1990-te[uredi | uredi izvor] Odra Mekdonald, dobitnica šest nagrada Toni. Devedesetih godina pojavila se nova generacija pozorišnih kompozitora, uključujući Džejsona Roberta Brauna i Majkla Džona Lašjusa, koji su započeli s produkcijama van Brodveja. Najistaknutiji uspjeh ovih umjetnika bio je mjuzikl Džonatana Larsona — Iznajmljivanje (1996), rok mjuzikl (zasnovan na operi Boemi) o borbenoj zajednici umjetnika na Menhetnu. Iako su cijene karata za mjuzikle koji se izvode u Brodveju i Vest Endu eskalirale iznad budžeta mnogih pozorišnih gledalaca, Iznajmljivanjeje plasiran kako bi povećao popularnost mjuzikla među mlađom publikom. Predstavljao je mladu glumačku postavu i snažan uticaj roka na partituru; mjuzikl je postao hit. Njeni mladi fanovi, od kojih su mnogi studenti, koji sebe zovu Rent hedsi, kampovali su u pozorištu Nederlender, u Brodveju, u nadi da će osvojiti lutriju za ulaznice u prvom redu od 20 dolara, a neki su tu izložbu gledali i desetine puta. Ostale predstave na Brodveju slijedile su vođstvo Iznajmljivanja, nudeći tako snižene dnevne predstave ili ulaznice za stalne sobe, iako se popusti često nude samo studentima.[86] U devedesetim je takođe bio prisutan uticaj velikih korporacija na produkciju mjuzikala. Najvažnija je bila Diznijeva pozorišna produkcija, koja je započela prilagođavanje nekih Diznijevih animiranih muzičkih filmova za pozornicu, počevši od Ljepotice i zvijeri (1994), Kralja lavova (1997) i Aide (2000), od kojih su poslednje dvije sa muzikom Eltona Džona. Kralj lavova je najbrže rastući mjuzikl u istoriji Brodveja.[87] Mjuzikl Ko je Tomi (1993), pozorišna adaptacija rok opere Tomi, postigao je 899 izvođenja, ali je bio kritikovan da sanira priču i mjuzikalizuje rok muziku.[88] Uprkos rastućem broju velikobudžetnih mjuzikala 1980-ih i 1990-ih, brojni mjuzikli manjeg budžeta uspjeli su da pronađu kritički i finansijski uspjeh, kao što su Falsetovac, Mala prodavnica horora, Bet boj i Braća po krvi. Teme ovih komada se uveliko razlikuju, a muzika se kreće od roka do popa, ali često se proizvode van Brodveja ili za manja londonska pozorišta, a neke od ovih predstava su smatrane maštovitim i inovativnim.[89]

Odlično Nil Jang Biografija Neil Percival Young OC OM[1][2] (born November 12, 1945) is a Canadian and American[3] singer and songwriter. After embarking on a music career in Winnipeg in the 1960s, Young moved to Los Angeles, joining the folk-rock group Buffalo Springfield. Since the beginning of his solo career, often with backing by the band Crazy Horse, he has released critically acclaimed albums such as Everybody Knows This Is Nowhere (1969), After the Gold Rush (1970), Harvest (1972), On the Beach (1974), and Rust Never Sleeps (1979). He was also a part-time member of Crosby, Stills, Nash & Young, with whom he recorded the chart-topping 1970 album Déjà Vu. His guitar work, deeply personal lyrics[4][5][6] and signature high tenor singing voice[7][8] define his long career. Young also plays piano and harmonica on many albums, which frequently combine folk, rock, country and other musical genres. His often distorted electric guitar playing, especially with Crazy Horse, earned him the nickname `Godfather of Grunge`[9] and led to his 1995 album Mirror Ball with Pearl Jam. More recently he has been backed by Promise of the Real.[10] Young directed (or co-directed) films using the pseudonym `Bernard Shakey`, including Journey Through the Past (1973), Rust Never Sleeps (1979), Human Highway (1982), Greendale (2003), CSNY/Déjà Vu (2008), and Harvest Time (2022). He also contributed to the soundtracks of the films Philadelphia (1993) and Dead Man (1995). Young has received several Grammy and Juno Awards. The Rock and Roll Hall of Fame inducted him twice: in 1995 as a solo artist and in 1997 as a member of Buffalo Springfield.[11] In 2023, Rolling Stone named Young No. 30 on their list of 250 greatest guitarists of all time.[12] Young is also on Rolling Stone`s list of the 100 greatest musical artists. 21 of his albums and singles have been certified Gold and Platinum in U.S. by RIAA certification.[13] Young was awarded the Order of Manitoba in 2006[2] and was made an Officer of the Order of Canada in 2009.[1] Early life (1945–1963)[edit] Neil Young[14] was born on November 12, 1945, in Toronto, Canada.[15][16] His father, Scott Alexander Young (1918–2005), was a journalist and sportswriter who also wrote fiction.[17] His mother, Edna Blow Ragland `Rassy` Young (1918–1990) was a member of the Daughters of the American Revolution.[18] Although Canadian, his mother had American and French ancestry.[19] Young`s parents married in 1940 in Winnipeg, Manitoba, and moved to Toronto shortly thereafter where their first son, Robert `Bob` Young, was born in 1942. Shortly after Young`s birth in 1945, the family moved to rural Omemee, Ontario, which Young later described fondly as a `sleepy little place`.[20] Young contracted polio in the late summer of 1951 during the last major outbreak of the disease in Ontario, and as a result, became partially paralyzed on his left side.[21] After the conclusion of his hospitalization, the Young family wintered in Florida, whose milder weather they believed would help Neil`s convalescence.[22] During that period, Young briefly attended Faulkner Elementary School in New Smyrna Beach, Florida. In 1952, upon returning to Canada, Young moved from Omemee to Pickering (1956), and lived for a year in Winnipeg (where he would later return), before relocating to Toronto (1957–1960). While in Toronto, Young briefly attended Lawrence Park Collegiate Institute as a first year student in 1959.[23] It is rumoured that he was expelled for riding a motorcycle down the hall of the school.[24] Young became interested in popular music he heard on the radio.[25] When Young was twelve, his father, who had had several extramarital affairs, left his mother. She asked for a divorce, which was granted in 1960.[26] She moved back to Winnipeg and Young went to live with her there, while his brother Bob stayed with their father in Toronto.[27] During the mid-1950s, Young listened to rock `n roll, rockabilly, doo-wop, R&B, country, and western pop. He idolized Elvis Presley and later referred to him in a number of his songs.[28] Other early musical influences included Link Wray,[29] Lonnie Mack,[30] Jimmy Gilmer and the Fireballs, The Ventures, Cliff Richard and the Shadows,[31] Chuck Berry, Hank Marvin, Little Richard, Fats Domino, The Chantels, The Monotones, Ronnie Self, the Fleetwoods, Jerry Lee Lewis, Johnny Cash, Roy Orbison and Gogi Grant.[32] Young began to play music himself on a plastic ukulele, before, as he would later relate, going on to `a better ukulele to a banjo ukulele to a baritone ukulele – everything but a guitar.`[33] Career[edit] Early career (1963–1966)[edit] Young and his mother settled into the working-class area of Fort Rouge, Winnipeg, where he enrolled at Earl Grey Junior High School. It was there that he formed his first band, the Jades, and met Ken Koblun. While attending Kelvin High School in Winnipeg, he played in several instrumental rock bands, eventually dropping out of school in favour of a musical career.[34] Young`s first stable band was the Squires, with Ken Koblun, Jeff Wuckert and Bill Edmondson on drums, who had a local hit called `The Sultan`. Over a three-year period the band played hundreds of shows at community centres, dance halls, clubs and schools in Winnipeg and other parts of Manitoba. The band also played in Fort William (now part of the city of Thunder Bay, Ontario), where they recorded a series of demos produced by a local producer, Ray Dee, whom Young called `the original Briggs,` referring to his later producer David Briggs.[35] While playing at The Flamingo, Young met Stephen Stills, whose band The Company was playing the same venue, and they became friends.[36] The Squires primarily performed in Winnipeg and rural Manitoba in towns such as Selkirk, Neepawa, Brandon and Giroux (near Steinbach), with a few shows in northern Ontario.[37] After leaving the Squires, Young worked folk clubs in Winnipeg, where he first met Joni Mitchell.[38] Mitchell recalls Young as having been highly influenced by Bob Dylan at the time.[39] Young said Phil Ochs was `a big influence on me,` telling a radio station in 1969 that Ochs was `on the same level with Dylan in my eyes.`[40] Here he wrote some of his earliest and most enduring folk songs such as `Sugar Mountain`, about lost youth. Mitchell wrote `The Circle Game` in response.[41] The Winnipeg band The Guess Who (with Randy Bachman as lead guitarist) had a Canadian Top 40 hit with Young`s `Flying on the Ground is Wrong`, which was Young`s first major success as a songwriter.[42] In 1965, Young toured Canada as a solo artist. In 1966, while in Toronto, he joined the Rick James-fronted Mynah Birds. The band managed to secure a record deal with the Motown label, but as their first album was being recorded, James was arrested for being AWOL from the Navy Reserve.[43] After the Mynah Birds disbanded, Young and the bass player Bruce Palmer decided to pawn the group`s musical equipment and buy a Pontiac hearse, which they used to relocate to Los Angeles.[44] Young admitted in a 2009 interview that he was in the United States illegally until he received a `green card` (permanent residency permit) in 1970.[45] Buffalo Springfield (1966–1968)[edit] Main article: Buffalo Springfield Once they reached Los Angeles, Young and Palmer met up with Stephen Stills and Richie Furay after a chance encounter in traffic on Sunset Boulevard.[44] Along with Dewey Martin, they formed Buffalo Springfield. A mixture of folk, country, psychedelia, and rock, lent a hard edge by the twin lead guitars of Stills and Young, made Buffalo Springfield a critical success, and their first record Buffalo Springfield (1966) sold well after Stills` topical song `For What It`s Worth` became a hit, aided by Young`s melodic harmonics played on electric guitar. According to Rolling Stone, the Rock and Roll Hall of Fame and other sources, Buffalo Springfield helped create the genres of folk rock and country rock.[46][47] Distrust of their management, as well as the arrest and deportation of Palmer, worsened the already strained relations among the group members and led to Buffalo Springfield`s demise. A second album, Buffalo Springfield Again, was released in late 1967, but two of Young`s three contributions were solo tracks recorded apart from the rest of the group. From that album, `Mr. Soul` was the only Young song of the three that all five members of the group performed together.[citation needed] In May 1968, the band split up for good, but to fulfill a contractual obligation, a final studio album, Last Time Around, was released. Young contributed the songs `On the Way Home` and `I Am a Child`, singing lead on the latter.[citation needed] In 1997, the band was inducted into the Rock and Roll Hall of Fame; Young did not appear at the ceremony, writing in a letter to the Hall that their presentation, which was aired on VH1, `has nothing to do with the spirit of Rock and Roll. It has everything to do with making money.`[48] Young played as a studio session guitarist for some 1968 recordings by The Monkees which appeared on the Head and Instant Replay albums.[49] Going solo, Crazy Horse (1968–1969)[edit] Main article: Crazy Horse (band) After the breakup of Buffalo Springfield, Young signed a solo deal with Reprise Records, home of his colleague and friend Joni Mitchell, with whom he shared a manager, Elliot Roberts. Roberts managed Young until Roberts` death in 2019. Young and Roberts immediately began work on Young`s first solo record, Neil Young (January 22, 1969),[50] which received mixed reviews. In a 1970 interview,[51] Young deprecated the album as being `overdubbed rather than played.` For his next album, Young recruited three musicians from a band called the Rockets: Danny Whitten on guitar, Billy Talbot on bass guitar, and Ralph Molina on drums. These three took the name Crazy Horse (after the historical figure of the same name), and Everybody Knows This Is Nowhere (May 1969) is credited to `Neil Young with Crazy Horse`. Recorded in just two weeks, the album includes `Cinnamon Girl`, `Cowgirl in the Sand`, and `Down by the River`. Young reportedly wrote all three songs in bed on the same day while nursing a high fever of 39 °C (102 °F).[52] Crosby, Stills, Nash, and Young (1969–1970)[edit] Main article: Crosby, Stills, Nash & Young Shortly after the release of Everybody Knows This Is Nowhere, Young reunited with Stephen Stills by joining Crosby, Stills & Nash, who had already released one album Crosby, Stills & Nash as a trio in May 1969. Young was originally offered a position as a sideman, but agreed to join only if he received full membership, and the group – winners of the 1969 Best New Artist Grammy Award – was renamed Crosby, Stills, Nash & Young.[53] The quartet debuted in Chicago on August 16, 1969, and later performed at the famous Woodstock Festival, during which Young skipped the majority of the acoustic set and refused to be filmed during the electric set, even telling the cameramen: `One of you fuckin` guys comes near me and I`m gonna fuckin` hit you with my guitar`.[54] During the making of their first album, Déjà Vu (March 11, 1970), the musicians frequently argued, particularly Young and Stills, who both fought for control. Stills continued throughout their lifelong relationship to criticize Young, saying that he `wanted to play folk music in a rock band.`[55] Despite the tension, Young`s tenure with CSNY coincided with the band`s most creative and successful period, and greatly contributed to his subsequent success as a solo artist.[citation needed] Young wrote `Ohio` following the Kent State massacre on May 4, 1970. The song was quickly recorded by CSNY and immediately released as a single, even though CSNY`s `Teach Your Children` was still climbing the singles charts.[citation needed] After the Gold Rush, acoustic tour and Harvest (1970–1972)[edit] Later in the year, Young released his third solo album, After the Gold Rush (August 31, 1970), which featured, among others, Nils Lofgren, Stephen Stills, and CSNY bassist Greg Reeves. Young also recorded some tracks with Crazy Horse, but dismissed them early in the sessions. The eventual recording was less amplified than Everybody Knows This is Nowhere, with a wider range of sounds. Young`s newfound fame with CSNY made the album his commercial breakthrough as a solo artist, and it contains some of his best known work, including `Tell Me Why` and `Don`t Let It Bring You Down`; the singles `Only Love Can Break Your Heart` and `When You Dance I Can Really Love`; and the title track, `After the Gold Rush`, played on piano, with dreamlike lyrics that ran a gamut of subjects from drugs and interpersonal relationships to environmental concerns. Young`s bitter condemnation of racism in the heavy blues-rock song `Southern Man` (along with a later song entitled `Alabama`) was also controversial with southerners in an era of desegregation, prompting Lynyrd Skynyrd to decry Young by name in the lyrics to their hit `Sweet Home Alabama`. However, Young said he was a fan of Skynyrd`s music, and the band`s front man Ronnie Van Zant was later photographed wearing a Tonight`s the Night T-shirt on the cover of an album.[1] Young in the 1970s In the autumn of 1970, Young began a solo acoustic tour of North America, during which he played a variety of his Buffalo Springfield and CSNY songs on guitar and piano, along with material from his solo albums and a number of new songs. Some songs premiered by Young on the tour, like `Journey through the Past`, would never find a home on a studio album, while other songs, like `See the Sky About to Rain`, would only be released in coming years. Many gigs were sold out, including concerts at Carnegie Hall and a pair of acclaimed hometown shows at Toronto`s Massey Hall, which were taped for a planned live album. The shows became legendary among Young fans, and the recordings were officially released nearly 40 years later as an official bootleg in Young`s Archive series.[citation needed] Near the end of his tour, Young performed one of the new acoustic songs on the Johnny Cash TV show. `The Needle and the Damage Done`, a somber lament on the pain caused by heroin addiction, had been inspired in part by Crazy Horse member Danny Whitten, who eventually died while battling his drug problems.[56][57] While in Nashville for the Cash taping, Young accepted the invitation of Quadrafonic Sound Studios owner Elliot Mazer to record tracks there with a group of country-music session musicians who were pulled together at the last minute. Making a connection with them, he christened them The Stray Gators, and began playing with them. Befitting the immediacy of the project, Linda Ronstadt and James Taylor were brought in from the Cash taping to do background vocals. Against the advice of his producer David Briggs, he scrapped plans for the imminent release[58] of the live acoustic recording in favor of a studio album consisting of the Nashville sessions, electric-guitar oriented sessions recorded later in his barn, and two recordings made with the London Symphony Orchestra at Barking (credited as Barking Town Hall and now the Broadway Theatre) during March 1971.[59] The result was Young`s fourth album, Harvest (February 14, 1972), which was also the best selling album of 1972 in the US.[60] After his success with CSNY, Young purchased a ranch in the rural hills above Woodside and Redwood City in Northern California (`Broken Arrow Ranch`, where he lived until his divorce in 2014).[61] He wrote the song `Old Man` in honor of the land`s longtime caretaker, Louis Avila. The song `A Man Needs a Maid` was inspired by his relationship with actress Carrie Snodgress. `Heart of Gold` was released as the first single from Harvest, the only No. 1 hit in his career.[62] `Old Man` was also popular, reaching No. 31 on the Billboard Hot 100 chart, marking Young`s third and final appearance in the chart`s Top 40 as a solo artist.[62] The album`s recording had been almost accidental. Its mainstream success caught Young off guard, and his first instinct was to back away from stardom. In the Decade (1977) compilation, Young chose to include his greatest hits from the period, but his handwritten liner notes famously described `Heart of Gold` as the song that `put me in the middle of the road. Traveling there soon became a bore, so I headed for the ditch. A rougher ride but I saw more interesting people there.`[63] The `Ditch` Trilogy and personal struggles (1972–1974)[edit] Although a new tour with The Stray Gators (now augmented by Danny Whitten) had been planned to follow up on the success of Harvest, it became apparent during rehearsals that Whitten could not function due to drug abuse. On November 18, 1972, shortly after he was fired from the tour preparations, Whitten was found dead of an apparent alcohol/diazepam overdose. Young described the incident to Rolling Stone`s Cameron Crowe in 1975: `[We] were rehearsing with him and he just couldn`t cut it. He couldn`t remember anything. He was too out of it. Too far gone. I had to tell him to go back to L.A. `It`s not happening, man. You`re not together enough.` He just said, `I`ve got nowhere else to go, man. How am I gonna tell my friends?` And he split. That night the coroner called me from L.A. and told me he`d OD`d. That blew my mind. I loved Danny. I felt responsible. And from there, I had to go right out on this huge tour of huge arenas. I was very nervous and ... insecure.`[45] On the tour, Young struggled with his voice and the performance of drummer Kenny Buttrey, a noted Nashville session musician who was unaccustomed to performing in the hard rock milieu; Buttrey was eventually replaced by former CSNY drummer Johnny Barbata, while David Crosby and Graham Nash contributed rhythm guitar and backing vocals to the final dates of the tour. The album assembled in the aftermath of this incident, Time Fades Away (October 15, 1973), has often been described by Young as `[his] least favorite record`, and was not officially released on CD until 2017 (as part of Young`s Official Release Series). Nevertheless, Young and his band tried several new musical approaches in this period. Time Fades Away, for instance, was recorded live, although it was an album of new material, an approach Young would repeat with more success later on. Time was the first of three consecutive commercial failures which would later become known collectively to fans as the `Ditch Trilogy`, as contrasted with the more middle-of-the-road pop of Harvest.[64] - Young in Austin, Texas, on November 9, 1976 In the second half of 1973, Young formed The Santa Monica Flyers, with Crazy Horse`s rhythm section augmented by Nils Lofgren on guitar and piano and Harvest/Time Fades Away veteran Ben Keith on pedal steel guitar. Deeply affected by the drug-induced deaths of Whitten and roadie Bruce Berry, Young recorded an album specifically inspired by the incidents, Tonight`s the Night (June 20, 1975). The album`s dark tone and rawness led Reprise to delay its release and Young had to pressure them for two years before they would do so.[65] While his record company was stalling, Young recorded another album, On the Beach (July 16, 1974), which presented a more melodic, acoustic sound at times, including a recording of the older song `See the Sky About to Rain`, but dealt with similarly dark themes such as the collapse of 1960s folk ideals, the downside of success and the underbelly of the Californian lifestyle. Like Time Fades Away, it sold poorly but eventually became a critical favorite, presenting some of Young`s most original work. A review of the 2003 re-release on CD of On the Beach described the music as `mesmerizing, harrowing, lucid, and bleary`.[66] After completing On the Beach, Young reunited with Harvest producer Elliot Mazer to record another acoustic album, Homegrown. Most of the songs were written after Young`s breakup with Carrie Snodgress, and thus the tone of the album was somewhat dark. Though Homegrown was reportedly entirely complete, Young decided, not for the first or last time in his career, to drop it and release something else instead, in this case, Tonight`s the Night, at the suggestion of Band bassist Rick Danko.[67] Young further explained his move by saying: `It was a little too personal ... it scared me`.[67] Most of the songs from Homegrown were later incorporated into other Young albums while the original album was not released until 2020. Tonight`s the Night, when finally released in 1975, sold poorly, as had the previous albums of the `ditch` trilogy, and received mixed reviews at the time, but is now regarded as a landmark album. In Young`s own opinion, it was the closest he ever came to art.[68] Reunions, retrospectives and Rust Never Sleeps (1974–1979)[edit] Young reunited with Crosby, Stills, and Nash after a four-year hiatus in the summer of 1974 for a concert tour which was partially recorded; highlights were ultimately released in 2014 as CSNY 1974. It was one of the first ever stadium tours, and the largest tour in which Young has participated to date.[69] In 1975, Young reformed Crazy Horse with Frank Sampedro on guitar as his backup band for his eighth album, Zuma (November 10, 1975). Many of the songs dealt with the theme of failed relationships; `Cortez the Killer`, a retelling of the Spanish conquest of Mexico from the viewpoint of the Aztecs, may also be heard as an allegory of love lost. Zuma`s closing track, `Through My Sails`, was the only released fragment from aborted sessions with Crosby, Stills and Nash for another group album.[citation needed] In 1976, Young reunited with Stephen Stills for the album Long May You Run (September 20, 1976), credited to The Stills-Young Band; the follow-up tour was ended midway through by Young, who sent Stills a telegram that read: `Funny how some things that start spontaneously end that way. Eat a peach, Neil.`[70] The Last Waltz, Young (center on left microphone) performing with Bob Dylan and The Band, among others in 1976 In 1976, Young performed with Bob Dylan, Joni Mitchell, and numerous other rock musicians in the high-profile all-star concert The Last Waltz, the final performance by The Band. The release of Martin Scorsese`s movie of the concert was delayed while Scorsese unwillingly re-edited it to obscure the lump of cocaine that was clearly visible hanging from Young`s nose during his performance of `Helpless`.[71] American Stars `n Bars (June 13, 1977) contained two songs originally recorded for the Homegrown album, `Homegrown` and `Star of Bethlehem`, as well as newer material, including the future concert staple `Like a Hurricane`. Performers on the record included Linda Ronstadt, Emmylou Harris and Young protégé Nicolette Larson along with Crazy Horse. In 1977, Young also released the compilation Decade, a personally selected set of songs spanning every aspect of his work, including a handful of previously unreleased songs. The record included less commercial album tracks alongside radio hits.[citation needed] In June 1977 Young joined with Jeff Blackburn, Bob Mosley and John Craviotto (who later founded Craviotto drums) to form a band called The Ducks. Over a 7-week period the band performed 22 shows in Santa Cruz CA but were not allowed to appear beyond city limits due to Young`s Crazy Horse contract. In April 2023 Young officially released a double album of songs culled from the band`s performances at multiple venues as well as from sessions at a local recording studio. The double album was part of the Neil Young Archives project positioned within the Official Bootleg Series, titled High Flyin`. Comes a Time (October 2, 1978), Young`s first entirely new solo recording since the mid-1970s, marked a return to the commercially accessible, Nashville-inspired sound of Harvest while also featuring contributions from Larson and Crazy Horse. The album also marked a return to his folk roots, as exemplified by a cover of Ian Tyson`s `Four Strong Winds`, a song Young associated with his childhood in Canada. Another of the album`s songs, `Lotta Love`, was also recorded by Larson, with her version reaching No. 8 on the Billboard Hot 100 in February 1979. In 1978, much of the filming was done for Young`s film Human Highway, which took its name from a song featured on Comes a Time. Over four years, Young would spend US$3,000,000 of his own money on production (US$14,014,286 in 2023 dollars[72]). This also marked the beginning of his brief collaboration with the art punk band Devo, whose members appeared in the film.[73] Young set out in 1978 on the lengthy Rust Never Sleeps tour, in which he played a wealth of new material. Each concert was divided into a solo acoustic set and an electric set with Crazy Horse. The electric sets, featuring an abrasive style of playing, were influenced by the punk rock zeitgeist of the late 1970s and provided a stark contrast from Comes a Time.[74] Two new songs, the acoustic `My My, Hey Hey (Out of the Blue)` and electric `Hey Hey, My My (Into the Black)` were the centerpiece of the new material. During the filming of Human Highway, Young had collaborated with Devo on a cacophonous version of `Hey Hey, My My` at the Different Fur studio in San Francisco and would later introduce the song to Crazy Horse.[75] The lyric `It`s better to burn out than to fade away` was widely quoted by his peers and by critics.[75] The album has also widely been considered a precursor of grunge music with the bands Nirvana and Pearl Jam having cited Young`s heavily distorted and abrasive guitar style on the B side to this album as an inspiration.[76] Young also compared the rise of Johnny Rotten with that of the recently deceased `King` Elvis Presley, who himself had once been disparaged as a dangerous influence only to later become an icon. Rotten returned the favor by playing one of Young`s songs, `Revolution Blues` from On the Beach, on a London radio show, an early sign of Young`s eventual embrace by a number of punk-influenced alternative musicians.[77] Young`s two accompanying albums Rust Never Sleeps (July 2, 1979; new material culled from live recordings, but featuring studio overdubs) and Live Rust (November 19, 1979; a genuine concert recording featuring old and new material) captured the two sides of the concerts, with solo acoustic songs on side A, and fierce, uptempo, electric songs on side B. A movie version of the concerts, also called Rust Never Sleeps (1979), was directed by Young under the pseudonym `Bernard Shakey`. Young worked with rock artist Jim Evans to create the poster art for the film, using the Star Wars Jawas as a theme. Young`s work since Harvest had alternated between being rejected by mass audiences and being seen as backward-looking by critics, sometimes both at once, and now he was suddenly viewed as relevant by a new generation, who began to discover his earlier work. Readers and critics of Rolling Stone voted him Artist of the Year for 1979 (along with The Who), selected Rust Never Sleeps as Album of the Year, and voted him Male Vocalist of the Year as well.[78] The Village Voice named Rust Never Sleeps as the year`s second best album in the Pazz & Jop Poll,[79] a survey of nationwide critics, and honored Young as the Artist of the Decade.[80] Experimental years (1980–1988)[edit] At the start of the 1980s, distracted by medical concerns relating to the cerebral palsy of his son, Ben, Young had little time to spend on writing and recording.[81] After providing the incidental music to the 1980 film Where the Buffalo Roam, Young released Hawks & Doves (November 3, 1980), a short record pieced together from sessions going back to 1974.[81] Re·ac·tor (1981), an electric album recorded with Crazy Horse, also included material from the 1970s.[82] Young did not tour in support of either album; in total, he played only one show, a set at the 1980 Bread and Roses Festival in Berkeley,[83] between the end of his 1978 tour with Crazy Horse and the start of his tour with the Trans Band in mid-1982.[citation needed] The 80s were really good. The 80s were like, artistically, very strong for me, because I knew no boundaries and was experimenting with everything that I could come across, sometimes with great success, sometimes with terrible results, but nonetheless I was able to do this, and I was able to realize that I wasn`t in a box, and I wanted to establish that. — Neil Young[84] The 1982 album Trans, which incorporated vocoders, synthesizers, and electronic beats, was Young`s first for the new label Geffen Records (distributed at the time by Warner Bros. Records, whose parent Warner Music Group owns most of Young`s solo and band catalog) and represented a distinct stylistic departure. Young later revealed that an inspiration for the album was the theme of technology and communication with Ben, who could not speak.[85] An extensive tour preceded the release of the album, and was documented by the video Neil Young in Berlin, which saw release in 1986. MTV played the video for `Sample and Hold` in light rotation.[citation needed] Young playing in Barcelona, Spain, 1984 Young`s next album, 1983`s Everybody`s Rockin`, included several rockabilly covers and clocked in at less than 25 minutes in length. Young was backed by the Shocking Pinks for the supporting US tour. Trans (1982) had already drawn the ire of label head David Geffen for its lack of commercial appeal, and with Everybody`s Rockin` following seven months later, Geffen Records sued Young for making music `unrepresentative` of himself.[86] The album was also notable as the first for which Young made commercial music videos – Tim Pope directed the videos for `Wonderin`` and `Cry, Cry, Cry`. Also premiered in 1983, though little seen, was the long-gestating Human Highway. Co-directed and co-written by Young, the eclectic comedy starred Young, Dean Stockwell, Russ Tamblyn, Dennis Hopper, David Blue, Sally Kirkland, Charlotte Stewart and members of Devo.[87] Young did not release an album in 1984, his first unproductive year since beginning his career with Buffalo Springfield in 1966. Young`s lack of productivity was largely due to the ongoing legal battle with Geffen, although he was also frustrated that the label had rejected his 1982 country album Old Ways.[88] It was also the year when Young`s third child was born, a girl named Amber Jean, who was later diagnosed with inherited epilepsy.[89] Young spent most of 1984 and all of 1985 touring for Old Ways (August 12, 1985) with his country band, the International Harvesters. The album was finally released in an altered form midway through 1985. Young also appeared at that year`s Live Aid concert in Philadelphia, collaborating with Crosby, Stills and Nash for the quartet`s first performance for a paying audience in over ten years.[citation needed] Young`s last two albums for Geffen were more conventional in the genre, although they incorporated production techniques like synthesizers and echoing drums that were previously uncommon in Young`s music. Young recorded 1986`s Landing on Water without Crazy Horse but reunited with the band for the subsequent year-long tour and final Geffen album, Life, which emerged in 1987. Young`s album sales dwindled steadily throughout the eighties; today Life remains his all-time-least successful studio album, with an estimated four hundred thousand sales worldwide.[90] Switching back to his old label Reprise Records, Young continued to tour relentlessly, assembling a new blues band called The Bluenotes in mid-1987 (a legal dispute with musician Harold Melvin forced the eventual rechristening of the band as Ten Men Working midway through the tour). The addition of a brass section provided a new jazzier sound, and the title track of 1988`s This Note`s For You became Young`s first hit single of the decade. Accompanied by a video that parodied corporate rock, the pretensions of advertising, and Michael Jackson, the song was initially unofficially banned by MTV for mentioning the brand names of some of their sponsors. Young wrote an open letter, `What does the M in MTV stand for: music or money?` Despite this, the video was eventually named best video of the year by the network in 1989.[91] Young reunited with Crosby, Stills, and Nash to record the 1988 album American Dream and play two benefit concerts late in the year, but the group did not embark upon a full tour.[citation needed] Young attracted criticism from liberals in the music industry when he supported President Ronald Reagan and said he was `tired of people constantly apologising for being Americans`.[92] In a 1985 interview with Melody Maker, he said about the AIDS pandemic: `You go to a supermarket and you see a faggot behind the fuckin` cash register, you don`t want him to handle your potatoes.`[93] In the same interview, Young also complained about welfare beneficiaries, saying: `Stop being supported by the government and get out and work. You have to make the weak stand up on one leg, or half a leg, whatever they`ve got.`[94] Rolling Stone wrote in 2013 that Young `almost certainly regrets that horrific statement` and that he `quickly moved away from right-wing politics`.[93] Return to prominence (1989–1999)[edit] Young performing in 1996 in Turku, Finland Young`s 1989 single `Rockin` in the Free World`, which hit No. 2 on the US mainstream-rock charts, and accompanying the album, Freedom, returned Young to the popular consciousness after a decade of sometimes-difficult genre experiments. The album`s lyrics were often overtly political; `Rockin` in the Free World` deals with homelessness, terrorism, and environmental degradation, implicitly criticizing the government policies of President George H. W. Bush.[95] The use of heavy feedback and distortion on several Freedom tracks was reminiscent of the Rust Never Sleeps (1979) album and foreshadowed the imminent rise of grunge. The rising stars of the subgenre, including Nirvana`s Kurt Cobain and Pearl Jam`s Eddie Vedder, frequently cited Young as a major influence, contributing to his popular revival. A tribute album called The Bridge: A Tribute to Neil Young was released in 1989, featuring covers by a range of alternative and grunge acts, including Sonic Youth, Nick Cave, Soul Asylum, Dinosaur Jr, and the Pixies.[citation needed] Young`s 1990 album Ragged Glory, recorded with Crazy Horse in a barn on his Northern California ranch, continued this distortion-heavy aesthetic. Young toured for the album with Orange County, California country-punk band Social Distortion and Sonic Youth as support, much to the consternation of many of his old fans.[96] Weld, a two-disc live album documenting the tour, was released in 1991.[96] Sonic Youth`s influence was evident on Arc, a 35-minute collage of feedback and distortion spliced together at the suggestion of Thurston Moore and originally packaged with some versions of Weld.[96] 1992`s Harvest Moon marked an abrupt return (prompted by Young`s hyperacusis in the aftermath of the Weld tour) to the country and folk-rock stylings of Harvest and reunited him with some of the musicians from that album, including the core members of the Stray Gators and singers Linda Ronstadt and James Taylor. The title track was a minor hit, and the record was well received by critics, winning the Juno Award for Album of the Year in 1994. Young also contributed to lifelong friend Randy Bachman`s nostalgic 1992 tune `Prairie Town`, and garnered a 1993 Academy Award nomination for his song `Philadelphia`, from the soundtrack of the Jonathan Demme movie of the same name. An MTV Unplugged performance and album emerged in 1993. Later that year, Young collaborated with Booker T. and the M.G.s for a summer tour of Europe and North America, with Blues Traveler, Soundgarden, and Pearl Jam also on the bill. Some European shows ended with a rendition of `Rockin` in the Free World` played with Pearl Jam, foreshadowing their eventual full-scale collaboration two years later.[citation needed] Young on stage in Barcelona In 1994, Young again collaborated with Crazy Horse for Sleeps with Angels, a record whose dark, somber mood was influenced by Kurt Cobain`s death earlier that year: the title track in particular dealt with Cobain`s life and death, without mentioning him by name. Cobain had quoted Young`s lyric `It`s better to burn out than fade away` (a line from `My My, Hey Hey`) in his suicide note. Young had reportedly made repeated attempts to contact Cobain prior to his death.[97] Young and Pearl Jam performed `Act of Love` at an abortion rights benefit along with Crazy Horse, and were present at a Rock and Roll Hall of Fame dinner, sparking interest in a collaboration between the two.[98] Still enamored with the grunge scene, Young reconnected with Pearl Jam in 1995 for the live-in-the-studio album Mirror Ball and a tour of Europe with the band and producer Brendan O`Brien backing Young. 1995 also marked Young`s induction into the Rock and Roll Hall of Fame, where he was inducted by Eddie Vedder.[99] Young has consistently demonstrated the unbridled passion of an artist who understands that self-renewal is the only way to avoid burning out. For this reason, he has remained one of the most significant artists of the rock and roll era. — Rock and Roll Hall of Fame website.[99][100] In 1995, Young and his manager Elliot Roberts founded a record label, Vapor Records.[101] It has released recordings by Tegan and Sara, Spoon, Jonathan Richman, Vic Chesnutt, Everest, Pegi Young, Jets Overhead, and Young himself, among others.[101] Young`s next collaborative partner was filmmaker Jim Jarmusch, who asked Young to compose a soundtrack to his 1995 black-and-white western film Dead Man. Young`s instrumental soundtrack was improvised while he watched the film alone in a studio. The death of long-time mentor, friend, and producer David Briggs in late 1995 prompted Young to reconnect with Crazy Horse the following year for the album and tour Broken Arrow. A Jarmusch-directed concert film and live album of the tour, Year of the Horse, emerged in 1997. From 1996 to 1997, Young and Crazy Horse toured extensively throughout Europe and North America, including a stint as part of the H.O.R.D.E. Festival`s sixth annual tour.[citation needed] In 1998, Young renewed his collaboration with the rock band Phish, sharing the stage at the annual Farm Aid concert and then at Young`s Bridge School Benefit, where he joined headliners Phish for renditions of `Helpless` and `I Shall Be Released`.[102] Phish declined Young`s later invitation to be his backing band on his 1999 North American tour.[citation needed] The decade ended with the release in late 1999 of Looking Forward, another reunion with Crosby, Stills, and Nash. The subsequent tour of the United States and Canada with the reformed quartet earned US$42.1 million, making it the eighth largest grossing tour of 2000.[citation needed] Health condition and new material (2000s)[edit] Crosby, Stills, Nash & Young perform at the PNC Bank Arts Center in 2006. (From L to R: Nash, Stills, Young, and Crosby) Neil Young continued to release new material at a rapid pace through the first decade of the new millennium. The studio album Silver & Gold and live album Road Rock Vol. 1 were released in 2000 and were both accompanied by live concert films. His 2001 single `Let`s Roll` was a tribute to the victims of the September 11 attacks, and the effective action taken by the passengers and crew on Flight 93 in particular.[103] In 2003, Young released Greendale, a concept album recorded with Crazy Horse members Billy Talbot and Ralph Molina. The songs loosely revolved around the murder of a police officer in a small town in California and its effects on the town`s inhabitants.[104] Under the pseudonym `Bernard Shakey`, Young directed an accompanying film of the same name, featuring actors lip-synching to the music from the album. He toured extensively with the Greendale material throughout 2003 and 2004, first with a solo, acoustic version in Europe, then with a full-cast stage show in North America, Japan, and Australia. Young began using biodiesel on the 2004 Greendale tour, powering his trucks and tour buses with the fuel. `Our Greendale tour is now ozone friendly`, he said. `I plan to continue to use this government approved and regulated fuel exclusively from now on to prove that it is possible to deliver the goods anywhere in North America without using foreign oil, while being environmentally responsible.`[105] Stills and Young performing together on the Crosby, Stills, Nash & Young 2006 tour In March 2005, while working on the Prairie Wind album in Nashville,[106] Young was diagnosed with a brain aneurysm. He was treated successfully with a minimally invasive neuroradiological procedure, performed in a New York hospital on March 29,[107] but two days afterwards he passed out on a New York street from bleeding from the femoral artery, which radiologists had used to access the aneurysm.[108] The complication forced Young to cancel his scheduled appearance at the Juno Awards telecast in Winnipeg, but within months he was back on stage, appearing at the close of the Live 8 concert in Barrie, Ontario, on July 2. During the performance, he debuted a new song, a soft hymn called `When God Made Me`. Young`s brush with death influenced Prairie Wind`s themes of retrospection and mortality.[109] 2010s[edit] In May 2010, it was revealed Young had begun working on a new studio album produced by Daniel Lanois. This was announced by David Crosby, who said that the album `will be a very heartfelt record. I expect it will be a very special record.`[110] On May 18, 2010, Young embarked upon a North American solo tour to promote his then upcoming album, Le Noise, playing a mix of older songs and new material. Although billed as a solo acoustic tour, Young also played some songs on electric guitars, including Old Black.[111] In September 2011, Jonathan Demme`s third documentary film on the singer songwriter, Neil Young Journeys, premiered at the Toronto International Film Festival.[112] Neil Young with Crazy Horse released the album Americana on June 5, 2012. It was Young`s first collaboration with Crazy Horse since the Greendale album and tour in 2003 and 2004. The record is a tribute to unofficial national anthems that jumps from an uncensored version of `This Land Is Your Land` to `Clementine` and includes a version of `God Save the Queen`, which Young grew up singing every day in school in Canada.[113] Americana is Neil Young`s first album composed entirely of cover songs. The album debuted at number four on the Billboard 200, making it Young`s highest-charting album in the US since Harvest.[114] On June 5, 2012, American Songwriter also reported that Neil Young and Crazy Horse would be launching their first tour in eight years in support of the album.[115] On September 25, 2012, Young`s autobiography Waging Heavy Peace: A Hippie Dream was released to critical and commercial acclaim.[116] Reviewing the book for the New York Times, Janet Maslin reported that Young chose to write his memoirs in 2012 for two reasons: he needed to take a break from stage performances for health reasons but continue to generate income; and he feared the onset of dementia, considering his father`s medical history and his own present condition. Maslin praised the book, describing it as frank but quirky and without pathos.[117] In November 2013, Young performed at the annual fundraiser for the Silverlake Conservatory of Music. Following the Red Hot Chili Peppers, he played an acoustic set to a crowd who had paid a minimum of $2,000 a seat to attend the benefit in the famous Paramour Mansion overlooking downtown Los Angeles.[118] Young released the album A Letter Home on April 19, 2014, through Jack White`s record label, and his second memoir, entitled Special Deluxe, which was released on October 14.[119] He appeared with White on The Tonight Show Starring Jimmy Fallon on May 12, 2014.[120] Young released his thirty-fifth studio album, Storytone on November 4, 2014. The first song released from the album, `Who`s Gonna Stand Up?`, was released in three different versions on September 25, 2014.[121] Storytone was followed in 2015 by his concept album The Monsanto Years.[122] The Monsanto Years is an album themed both in support of sustainable farming, and to protest the biotechnology company Monsanto.[123] Young achieves this protest in a series of lyrical sentiments against genetically modified food production. He created this album in collaboration with Willie Nelson`s sons, Lukas and Micah, and is also backed by Lukas`s fellow band members from Promise of the Real.[124] Additionally, Young released a film in tandem to the album, (also entitled The Monsanto Years), that documents the album`s recording, and can be streamed online.[125] In August 2019, The Guardian reported Young, among other environmental activists, was being spied on by the firm.[126] In summer 2015, Young undertook a North America tour titled the Rebel Content Tour. The tour began on July 5, 2015, at the Summerfest in Milwaukee, Wisconsin and ended on July 24, 2015, at the Wayhome Festival in Oro-Medonte, Ontario. Lukas Nelson & Promise of the Real were special guests for the tour.[127][128] In October 2016, Young performed at Desert Trip in Indio, California,[129][130] and announced his thirty-seventh studio album, Peace Trail, recorded with drummer Jim Keltner and bass guitarist Paul Bushnell,[131] which was released that December. On September 8, 2017, Young released Hitchhiker, a studio LP recorded on August 11, 1976, at Indigo Studios in Malibu. The album features ten songs that Young recorded accompanied by acoustic guitar or piano.[132] While different versions of most of the songs have been previously released, the new album will include two never-before-released songs: `Hawaii` and `Give Me Strength`, which Young has occasionally performed live.[133] On July 4, 2017, Young released the song `Children of Destiny` which would appear on his next album. On November 3, 2017, Young released `Already Great`, a song from The Visitor, an album he recorded with Promise of the Real and released on December 1, 2017.[134] On Record Store Day, April 21, 2018, Warner Records released a two-vinyl LP special edition of Roxy: Tonight`s the Night Live, a double live album of a show that Young performed in September 1973 at the Roxy in West Hollywood, with the Santa Monica Flyers. The album is labeled as `Volume 05` in Young`s Performance Series.[135] On October 19, 2018, Young released a live version of his song `Campaigner`, an excerpt from a forthcoming archival live album titled Songs for Judy, which features solo performances recorded during a November 1976 tour with Crazy Horse. It will be the first release from his new label Shakey Pictures Records.[136][137][138] In December 2018, Young criticized the promoters of a London show for selecting Barclays Bank as a sponsor. Young objected to the bank`s association with fossil fuels. Young explained that he was trying to rectify the situation by finding a different sponsor.[139] On August 19, 2019, Neil Young and Crazy Horse announced the forthcoming release later in August 2019 of the new song `Rainbow of Colors`, the first single from the album Colorado, Young`s first new record with the band in seven years, since 2012`s Psychedelic Pill. Young, multi-instrumentalist Nils Lofgren, bassist Billy Talbot and drummer Ralph Molina recorded the new album with Young`s co-producer, John Hanlon, in spring 2019. Colorado was released on October 25, 2019[140][141] on Reprise Records. On August 30, 2019, Young unveiled `Milky Way`, the first song from Colorado, a love ballad he had performed several times at concerts – both solo acoustic and with Promise of the Real.[142] 2020s[edit] In February 2020, Young wrote an open letter to President Trump, calling him a `disgrace to my country`.[143][144] On August 4, 2020, Young filed a copyright infringement lawsuit against Trump`s reelection campaign for the use of his music at campaign rallies.[145] In April 2020, Young announced that he was working on a new archival album, Road of Plenty, comprising music made with Crazy Horse in 1986 and rehearsals for his 1989 Saturday Night Live appearance.[146] On June 19, Young released a `lost` album, Homegrown. He recorded it in the mid-1970s following his breakup with Carrie Snodgress, but opted not to release it at the time, feeling it was too personal.[147] In September, Young released a live EP, The Times. Young shared the news via his video for his new song `Lookin` for a Leader`, stating: `I invite the President to play this song at his next rally. A song about the feelings many of us have about America today.`[148] In January 2021, Young sold 50% of the rights to his back catalog to the British investment company Hipgnosis Songs Fund. The value was estimated to be at least $150 million.[149][150] Young and Crazy Horse released a new album, Barn, on December 10, 2021. The first single, `Song of the Seasons`, was released on October 15, followed by `Welcome Back` on December 3, along with a music video. A stand-alone will be released on Blu-ray and will be directed by Daryl Hannah.[151] Young also confirmed that he had completed his third book, Canary, his first work of fiction.[152] On January 24, 2022, Young posted an open letter threatening to remove his music from the audio streaming service Spotify if it did not remove The Joe Rogan Experience podcast. Young accused the podcast of spreading COVID-19 misinformation on December 31, writing that `Spotify has a responsibility to mitigate the spread of misinformation on its platform`.[153] On January 26, Young`s music was removed from Spotify. A Spotify spokesperson said that Spotify wanted `all the world`s music and audio content to be available to Spotify users` and that it had a `great responsibility in balancing both safety for listeners and freedom for creators`.[153] In solidarity, artists including Joni Mitchell and the members of Crosby, Stills, and Nash also removed their music from Spotify.[154][155][156] The Director-General of the World Health Organization, Tedros Adhanom Ghebreyesus, also praised Young.[155] In 2023, Young criticized Ticketmaster`s practice of raising ticket prices and adding fees. He said he had been sent letters from fans blaming him for US$3,000 tickets for a benefit concert he was performing, and that `artists have to worry about ripped off fans blaming them for Ticketmaster add-ons and scalpers`.[157] In March 2024, Young returned his music to Spotify, as the end of Rogan`s contract meant Rogan could add The Joe Rogan Experience to other streaming platforms, such as Apple Music and Amazon Music. Young said he could not sustain his opposition across each of the platforms.[158] Archives project[edit] Main article: Neil Young Archives Since 2006, Young has been maintaining the Neil Young Archives, a project which encompasses the release of live albums, starting in 2006 with Live at the Fillmore East, box sets of live and studio material, starting in 2009 with The Archives Vol. 1 1963–1972, as well as video releases. As of 2019, the project has evolved into a subscription website and application where all of his music is available to stream in high resolution audio. Neil Young Archives also includes his newspaper, The Times-Contrarian, The Hearse Theater, and photographs and memorabilia from throughout his career.[159] Activism, philanthropy and humanitarian efforts[edit] Young`s renewed activism manifested itself in the 2006 album Living with War, which like the much earlier song `Ohio`, was recorded and released in less than a month as a direct result of current events.[160] Most of the album`s songs rebuked the Bush administration`s policy of war by examining its human costs to soldiers, their loved ones, and civilians, but Young also included a few songs on other themes and an outright protest song entitled `Let`s Impeach the President`,[161] in which he asserted that Bush had lied to lead the country into war. While Young had never been a stranger to eco-friendly lyrics, themes of environmentalist spirituality and activism became increasingly prominent in his work throughout the 1990s and 2000s, especially on Greendale (2003)[162] and Living with War (2006).[163] The trend continued on 2007`s Chrome Dreams II, with lyrics exploring Young`s personal eco-spirituality.[164] Young remains on the board of directors of Farm Aid, an organization he co-founded with Willie Nelson and John Mellencamp in 1985. According to its website, it is the longest running concert benefit series in the US and it has raised $43 million since its first benefit concert in 1985. Each year, Young co-hosts and performs with well-known guest performers who include Dave Matthews and producers who include Evelyn Shriver and Mark Rothbaum, at the Farm Aid annual benefit concerts to raise funds and provide grants to family farms and prevent foreclosures, provide a crisis hotline, and create and promote home grown farm food in the United States.[165] Young performing in Oslo, Norway, in 2009 In 2008, Young revealed his latest project, the production of a hybrid-engine 1959 Lincoln called LincVolt.[166] A new album loosely based on the Lincvolt project, Fork in the Road, was released on April 7, 2009.[167] A Jonathan Demme concert film from a 2007 concert at the Tower Theater in Upper Darby Township, Pennsylvania, called the Neil Young Trunk Show premiered on March 21, 2009, at the South by Southwest (SXSW) Film Conference and Festival in Austin, Texas. It was featured at the Cannes Film Festival on May 17, 2009, and was released in the US on March 19, 2010,[168] to critical acclaim.[169][170][171] In 2009, Young headlined the New Orleans Jazz and Heritage Festival, and Glastonbury Festival in Pilton, England,[172] at Hard Rock Calling in London (where he was joined onstage by Paul McCartney for a rendition of `A Day in the Life`) and, after years of unsuccessful booking attempts, the Isle of Wight Festival.[173] Young has been a vocal opponent of the proposed Keystone XL oil pipeline, which would run from Alberta to Texas. When discussing the environmental impact on the oilsands of Fort McMurray, Alberta, Young asserted that the area now resembles the Japanese city of Hiroshima in the aftermath of the atomic bomb attack of World War II.[174] Young has referred to issues surrounding the proposed use of oil pipelines as `scabs on our lives`.[174] In an effort to become more involved, Young has worked directly with the Athabasca Chipewyan First Nation to draw attention to this issue, performing benefit concerts and speaking publicly on the subject. In 2014, he played four shows in Canada dedicated to the Honor the Treaties[175] movement, raising money for the Athabasca Chipewyan legal defense fund.[176] In 2015, he and Willie Nelson held a festival in Neligh, Nebraska, called Harvest the Hope, raising awareness of the impact of oilsands and oil pipelines on Native Americans and family farmers. Both received honors from leaders of the Rosebud Sioux, Oglala Lakota, Ponca and Omaha nations, and were invested with sacred buffalo robes.[177] Young participated in the Blue Dot Tour, which was organized and fronted by environmental activist David Suzuki, and toured all 10 Canadian provinces alongside other Canadian artists including the Barenaked Ladies, Feist, and Robert Bateman. The intent of Young`s participation in this tour was to raise awareness of the environmental damage caused by the exploitation of oilsands. Young has argued that the amount of CO2 released as a byproduct of oilsand oil extraction is equivalent to the amount released by the total number of cars in Canada each day.[178] Young has faced criticism by representatives from within the Canadian petroleum industry, who have argued that his statements are irresponsible.[174] Young`s opposition to the construction of oil pipelines has influenced his music as well. His song, `Who`s Going to Stand Up?` was written to protest this issue, and features the lyric `Ban fossil fuel and draw the line / Before we build one more pipeline`.[174] In addition to directly criticizing members of the oil industry, Young has also focused blame on the actions of the Canadian government for ignoring the environmental impacts of climate change. He referred to Canadian Prime Minister Stephen Harper as `an embarrassment to many Canadians ... [and] a very poor imitation of the George Bush administration in the United States`.[178] Young was also critical of Barack Obama`s government for failing to uphold the promises made regarding environmental policies during his election campaign.[178] Young recorded `A Rock Star Bucks a Coffee Shop` in response to Starbucks` possible involvement with Monsanto and use of genetically modified food.[179][180] The song was included on his 2015 concept album The Monsanto Years.[181] Personal life[edit] Homes and residency[edit] Young`s family was from Manitoba, where both his parents were born and married. Young himself was born in Toronto, Ontario, and lived there at various times in his early life (1945, 1957, 1959–1960, 1966–1967), as well as Omemee (1945–1952) and Pickering, Ontario (1956) before settling with his mother in Winnipeg, Manitoba (1958, 1960–1966), where his music career began and which he considers his `hometown`.[182] After becoming successful, he bought properties in California. Young had a home in Malibu, California, which burned to the ground in the 2018 Woolsey Fire.[183] Young had lived outside Canada from 1967, before returning in 2020. Young owned Broken Arrow Ranch, a property of about 1,000 acres[184] near La Honda, California, which he purchased in 1970 for US$350,000 (US$2.7 million in 2023 dollars);[72] the property was subsequently expanded to thousands of acres.[185][186] He moved out and gave Pegi Young the ranch after their divorce in 2014. Young`s son Ben lives there.[61] Young announced in 2019 that his application for United States citizenship had been held up because of his use of marijuana. In 2020, the issue was resolved and he became a United States citizen.[187][188][189][190] Almost immediately upon gaining US citizenship, Young returned to living in Canada for the first time in over half-a-century, as he and Daryl Hannah moved to a cottage near Omemee, the town where he had originally lived from shortly after his birth until the age of 7.[191][192] Relationships and family[edit] Young married his first wife, restaurant owner Susan Acevedo, in December 1968. They were together until October 1970, when she filed for divorce.[193] From late 1970 to 1975, Young was in a relationship with actress Carrie Snodgress. The song `A Man Needs a Maid` from Harvest is inspired by his seeing her in the film Diary of a Mad Housewife. They met soon afterward and she moved in with him on his ranch in northern California. They have a son, Zeke, who was born September 8, 1972. He has been diagnosed with cerebral palsy.[194][195] Young met future wife Pegi Young (née Morton) in 1974 when she was working as a waitress at a diner near his ranch, a story he tells in the 1992 song `Unknown Legend`. They married in August 1978[196] and had two children together, Ben and Amber. Ben has been diagnosed with cerebral palsy,[195] and Amber has been diagnosed with epilepsy.[195] The couple were musical collaborators and co-founded the Bridge School in 1986.[197][198] On July 29, 2014, Young filed for divorce after 36 years of marriage.[61] Pegi died on January 1, 2019.[199] Young has been in a relationship with actress and director Daryl Hannah since 2014.[200] Young and Hannah were reported to have wed on August 25, 2018, in Atascadero, California.[201] Young confirmed his marriage to Hannah in a video released on October 31, 2018.[202] Young has been widely reported to be the godfather of actress Amber Tamblyn;[203] in a 2009 interview with Parade, Tamblyn explained that `godfather` was `just a loose term` for Young, Dennis Hopper, and Dean Stockwell, three famous friends of her father, Russ Tamblyn, who were important influences on her life.[204] Charity work[edit] Young is an environmentalist[205] and outspoken advocate for the welfare of small farmers, having co-founded in 1985 the benefit concert Farm Aid. He worked on LincVolt, the conversion of his 1959 Lincoln Continental to hybrid electric technology, as an environmentalist statement.[206][207] In 1986, Young helped found the Bridge School,[208] an educational organization for children with severe verbal and physical disabilities, and its annual supporting Bridge School Benefit concerts, together with his then wife Pegi Young.[209] Young is a member of the Canadian charity Artists Against Racism.[210] Business ventures[edit] Young was part owner of Lionel, LLC, a company that makes toy trains and model railroad accessories.[211] In 2008 Lionel emerged from bankruptcy and his shares of the company were wiped out. He was instrumental in the design of the Lionel Legacy control system for model trains,[211] and remains on the board of directors of Lionel.[212] He has been named as co-inventor on seven US patents related to model trains.[213] Young has long held that the digital audio formats in which most people download music are deeply flawed, and do not provide the rich, warm sound of analog recordings. He claims to be acutely aware of the difference, and compares it with taking a shower in tiny ice cubes versus ordinary water.[214] Young and his company PonoMusic developed Pono, a music download service and dedicated music player focusing on `high-quality` uncompressed digital audio.[215] It was designed to compete against highly compressed MP3 type formats. Pono promised to present songs `as they first sound during studio recording`.[216][217][218] The service and the sale of the player were launched in October 2014.[219][220] Instruments[edit] Guitars[edit] Young playing a Gretsch White Falcon in Cologne, June 19, 2009 In 2003, Rolling Stone listed Young as eighty-third in its ranking of `The 100 Greatest Guitarists of All Time` (although in a more recent version of the list, he has been moved up to seventeenth place), describing him as a `restless experimenter ... who transform[s] the most obvious music into something revelatory`.[221] Young is a collector of second-hand guitars, but in recording and performing, he uses frequently just a few instruments, as is explained by his longtime guitar technician Larry Cragg in the film Neil Young: Heart of Gold. They include: a late 1950s Gretsch White Falcon purchased by Young near the end of the Buffalo Springfield era. In 1969, he bought a version of the same vintage guitar from Stephen Stills, and this instrument is featured prominently during Young`s early 1970s period, and can be heard on tracks like `Ohio`, `Southern Man`, `Alabama`, `Words (Between the Lines of Age)`, and `L.A.`. It was Young`s primary electric guitar during the Harvest (1972) era, since Young`s deteriorating back condition (eventually fixed with surgery) made playing the much heavier Les Paul (a favourite of his named Old Black) difficult.[222] Reed organ[edit] Young owns a restored Estey reed organ, serial number 167272, dating from 1885, which he frequently plays in concert.[223] Crystallophone[edit] Young owns a glass harmonica, which he played in the recording of `I Do` on his 2019 album Colorado.[224] Amplification[edit] Young uses various vintage Fender Tweed Deluxe amplifiers. His preferred amplifier for electric guitar is the Fender Deluxe, specifically a Tweed-era model from 1959. He purchased his first vintage Deluxe in 1967 for US$50 (US$460 in 2023 dollars[72]) from Sol Betnun Music on Larchmont in Hollywood and has since acquired nearly 450 different examples, all from the same era, but he maintains that it is the original model that sounds superior and is crucial to his trademark sound.[225] A notable and unique accessory to Young`s Deluxe is the Whizzer, a device created specifically for Young by Rick Davis, which physically changes the amplifier`s settings to pre-set combinations. This device is connected to footswitches operable by Young onstage in the manner of an effects pedal. Tom Wheeler`s book The Soul of Tone highlights the device on page 182/183.[226] Discography[edit] Main article: Neil Young discography and filmography See also: Crazy Horse (band) § Discography; Buffalo Springfield § Discography; and Crosby, Stills, Nash & Young discography Neil Young (1968) Everybody Knows This Is Nowhere (1969) (with Crazy Horse) After the Gold Rush (1970) Harvest (1972) Time Fades Away (1973) On the Beach (1974) Tonight`s the Night (1975) Zuma (1975) (with Crazy Horse) Long May You Run (1976) (credited to The Stills–Young Band) American Stars `n Bars (1977) Comes a Time (1978) Rust Never Sleeps (1979) Hawks & Doves (1980) Re