Moderna galerija „Likovni susret“, Subotica, 2011. Razgovori, druženja, podsticajne razmene misli sa vodećim intelektualcima onog vremena (Kondor, Lajoš Nemet, Lajoš Kašak, L. Trifunović, M. Konjović, T. Manojlović) daju pečat ovoj knjizi i uzbudljivo ispričanom životu njenog autora. Autobiografija sa Belom Kondorom je mnogo više od autobiografije njenog autora, poznatog subotičkog istoričara umetnosti Bele Durancija. Na prvom mestu, to je priča o prijateljstvu Durancija i vodećeg mađarskog posleratnog umetnika Bele Kondora. Međutim, njihovi susreti tek su granične linije u okviru kojih Duranci iscrtava portret dva društva – onodobnog jugoslovenskog, potonjeg srpskog – i mađarskog. Prožimanje te dve kulture, njihovi razlazi i dodiri, postali su tema Durancijevog rada i obeležili njegovu karijeru. Razgovori, druženja, podsticajne razmene misli sa vodećim intelektualcima onog vremena (Kondor, Lajoš Nemet, Lajoš Kašak, Lazar Trifunović, Milan Konjović, Todor Manojlović) daju pečat ovoj knjizi i uzbudljivo ispričanom životu njenog autora. Bela Duranci (Tomori pustara, Bač, 5. srpnja 1931.), vojvođanski je povjesničar umjetnosti, likovni kritičar, kroničar, erudit i pisac. Dalji je rođak Lajče Budanovića (Budanović je Duranciju dalji ujak). Životopis Rodio se u Baču 1931. u obitelji Slovaka Jovana(Jan) i bunjevačke Hrvatice Katice. Majčina obitelj bila je iz tog kraja, a otac se kao bilježnik doselio u taj kraj. Odatle je s obitelji Duranci otišao živjeti u Selenču, Monoštor te u Bođane. U Bođanima je vidio freske Hristifora Žefarovića. Tu se prvi put sreo s visokom umjetnošću što je utjecalo na izbor njegovog životnog zvanja. Gimnaziju je upisao u Somboru, a završio u Subotici. U Suboticu je došao početkom siječnja 1945. i za stalno ostao u njoj. Izbivao je samo kad je otišao studirati u Beograd gdje je diplomirao povijest umjetnosti na Filozofskom fakultetu. Iz poštovanja prema ljudima s kojima je živio, naučio je srpski, mađarski i njemački. Kratko je izbivao iz Subotice dok je bio školski tajnik i nastavnik crtanja u Bajmaku. Radni je vijek proveo u Subotici gdje je radio u brojnim kulturnim ustanovama, a i sam je osnovao brojne kulturne ustanove (1962. Galerija Likovni susret ). U Subotici je prvo radio izvan likovne umjetnosti. Bio je sreski porezni inspektor. 1959. prešao je u Gradski muzej u Subotici u kojem je postao kustos. Radio je u njemu do 1975. godine. Neko je vrijeme interventno predavao povijest umetnosti u subotičkoj gimnaziji nakon tragične smrti nastavnika. Poslije je bio zaštitar Doma kulture. Surađivao je s Međuopćinskim zavodom za zaštitu spomenika kulture, kojem je bio suosnivač 1980. godine. Kroničar je likovnog života preko 45 godina. Umirovio se 1984. godine. Unatoč tome, nastavio je plodni autorski rad. I prije i poslije nego što se umirovio je postavljao izložbe, kojih je postavio na stotinjke. Veliki su doprinos kulturi njegova djela o vojvođanskom likovnom životu 18. i 19. stoljeća, a iznimno je cijenjeno njegovo poznavanje mađarske secesije u arhitekturi, prepoznatljivom obilježju grada Subotice. 2001. je godine dobio nagradu Ferenc Bodrogvári. Pisao je za Subotičke novine. Članom je Savjeta za kulturu Izvršnog vijeća AP Vojvodine (uz Zoltána Siflisa, Berislava Skenderovića i druge)[1] Protagonist je dokumentarnog filma Branka Ištvančića Od zrna do slike.[2] Djela Objavio je preko dvadesetak knjiga i preko stotinjak separata. Izbor iz djela: A vajdasagi epiteszeti szecesszio , 1983. (Arhitektura secesije u Vojvodini) (fotografije: Augustin Juriga) Oromi szallasok , 1984. Subotica: slike, reči, zvuci/Szabadka: kepekben, szavakban, zeneben (suautori Boško Krstić, Tomislav Vojnić, Eva Bačlija i dr., fotografije Zlatko Jovanov i Augustin Juriga. Umetničke kolonije, 1989. Fotografije Vilmos Bertalan, György Maki, Augustin Juriga i Aleksandar Sedlak. Dizajn: mr. Ivan Hegediš. Urednik: Milovan Miković Slikar Stipan Kopilović : 1877. – 1924., 1990. fotografije Augustin Juriga. Dizajn: mr. Ivan Hegediš. Urednik: Milovan Miković Slikar Stipan Kopilović : 1877. – 1924.(reizdano 2011.; fotografije Augustin Juriga, urednik Tomislav Žigmanov, stručna suradnica Olga Šram, likovna oprema Darko Vuković, teh. urednik Gábor Mészáros)[3] Donacija dr. Vinka Perčića, umjetnine zavičajne zbirke , 1996. (fotografije: Augustin Juriga) Nesto Orčić, monografija, 2007. (Naco Zelić, Béla Duránci, Andrija Kopilović, Marija Šercer, Drago Miletić, Stano Jančić, urednik Milovan Miković Splav fregate Meduza, dnevničke bilješke, 2011.[4] Nagrade Dobitnik je brojnih nagrada. Pro urbe, 1996. nagrada Ferenc Bodrogvári, 2001. nagrada Bela Kondor, za razvitak grafike, 2008. počasni građanin Subotice, 2008. Osnivač stila i umetničke škole u ​​svetu mađarske moderne umetnosti, počeo je školovanje na Fakultetu likovnih umetnosti Mađarske akademije lepih umetnosti 1950. godine, a diplomirao na grafičkom odseku 1956. Čak je i njegov diplomski rad (serijal Doža) izazvao veliki odjek: ne samo umetnici, već i kritičari su ga primetili, među njima i Lajoša Nemeta, da bi kasnije napisao prvi članak i prvu monografiju o svom prijatelju. Radio je na umetničkim kolonijama u Kečkemetu i Miškolcu, išao je na studijska putovanja u Francusku, Sovjetski Savez i mnogo putovao po regionu istočne Evrope. Njegove crteže redovno su objavljivali časopisi od 1958. godine, a pripremio je ilustracije za oko 20 tomova literature. Posle 1959. godine učestvovao je u brojnim konkursima za freske, panorame i stakla. Njegov slikarski opus predstavlja istu stručnost, živu formalnu sposobnost, narativni stav i individualne sisteme motiva i simbola koji se nalaze u njegovom grafičkom radu. Snimio je i seriju fotografija 1970. Odlično je svirao na orguljama i pisao pesme, a njegova poezija prvi put objavljena 1971. predstavlja samostalan segment njegovog životnog dela.

Autor - osoba Mandić, Miroslav, 1949- Naslov Ne, ne verujem da se ova rečenica ne čuje / Miroslav Mandić Vrsta građe kratka proza odrasli, opšte (lepa književnost) Jezik srpski Godina 1987 Izdavanje i proizvodnja Novi Sad : Književna zajednica Novog Sada, 1987 (Novi Sad : Budućnost) Fizički opis 150 str. ; 19 cm Zbirka Edicija Novi Sad ; knj. 113 Kolekcija Semafor ; 6 (Broš.) Napomene Tiraž 1.000. U istoriji vojvođanskog portreta delo Miroslava Mandića „Pesma o filmu“ bitan je izuzetak koji nudi konceptualnu verziju političkog portreta ili, tačnije, antiportreta maršala Josipa Broza Tita, na način koji je imao subverzivne konsekvence i provokaciju političkog sistema; zbog tog teksta-portreta Mandić je bio osuđen po krivičnom zakonu. Miroslav Mandić je nakon konceptualne umetnosti i, zatim, odsluženja zatvorske kazne, imao jedan dugogodišnji prekid u javnom izlaganju i nastupanju, da bi u osami počeo da gradi i izvodi „lik“ harizmatske figure na drugoj sceni vojvođanske, srpske i jugoslovenske umetnosti. O „boravku“ u zatvoru napisao je paradnevničke poetske zapise „Zatvor“ koji su objavljeni u knjizi „Ne, ne verujem da se ova rečenica ne čuje“ iz 1987, a to znači petnaest godina nakon odsluženja zatvorske kazne. Posvetio se lutanju, svakodnevici, fizičkom radu, meditativnim crtežima i slikama, ritualima svakodnevice, misticizmu, dokumentovanju svakodnevnog života itd. Sve se to odigravalo u privatnim prostorima na marginama poznosocijalističkog društva. Započeo je doživotni projekat nazvan Čovek, koji se zasniva na fotografskom snimanju sopstvenog lica jednom mesečno tokom celog života. Radio je na desetogodišnjem projektu crtanja Lišće - Drvo života (1975–1985), pri čemu je nastalo 3.650 crteža koji zajedno pokrivaju površinu od 2,7 x 20 kvadratnih metara. Vraća se javnom umetničkom delovanju 1981. godine. Objavljuje poeziju. Počinje da radi umetničke radove sa hodanjem i interakcijama sa ambijentalnim i ljudskim situacijama. Teži ka umetnosti kao herojskom poduhvatu. Kopirao je dvadeset romana između 1985. i 1987. Desetogodišnji projekat »Ruža lutanja« realizovao je između 1991. i 2001. Ova njegova dela nastaju u duhu postmodernog nomadizma, eklekticizma i individualnih mitologija. Umetnik je taj koji započinje svoj hod ka večnosti u međuprostorima mitskog i doslovno egzistencijalnog. „...bog miroslav mandić bog kad se podam rečenici ne ne verujem da se ova rečenica ne čuje koju sam napisao na jednom papiriću u zatvoru i koja me je spasila i postala naslov moje treće knjige ne, ne verujem da se ova rečenica ne čuje...“ Miroslav Mandić je u svoj zatvorski dnevnik, u jesen sedamdeset i druge godine, uneo sledeće rečenice, koje se i dandanas čuju: „Kriv sam bio i ostao. Ali, ja sam mnogo više kriv nego što sam bio osuđen.“ I Slobodan Tišma će se u knjizi priča, Urvidek (2005) podsetiti tog Levijatanovog napada na Index, Polja, Új Simposion, beogradski Student; raspuštanja rukovodstva novosadske Tribine mladih (Judita Šalgo i Darko Hohnjec), zabrane delovanja grupe KÔD i odlaska u zatvor Miroslava Mandića i Slavka Bogdanovića. Kako Tišma svedoči o ovom davnom slučaju sistemske represije, na pomenuta dešavanja odreagovao je i „Dobriša Ćosarić“: „Početkom sedamdesetih godina pripadao sam grupi mladih umetnika koja je imala ozbiljnih problema sa Titom, tj. sa ’njima’, a sve zbog toga što su Titov lik i delo bili predmet umetničkih radova nekih članova te grupe, koji su kasnije zbog toga optuženi i osuđeni na ozbiljne zatvorske kazne, koje su i izdržali u sremskomitrovačkom zatvoru. U svojoj knjizi o disidentstvu u Jugoslaviji, iako mi nismo bili nikakvi disidenti, pre bi se moglo reći da smo bili ’domaći izdajnici’, veliki jugoslovenski pisac Dobriša Ćosarić, spominjući te moje prijatelje koji su dospeli u zatvor zato što su uvredili predsednika države, a što im uopšte nije bio cilj – daleko bilo, nije uspeo čak ni da se seti njihovih imena. Oslovljavao ih je u množini, kao ’ti mladići’ ili što bi rekli njegovi gorštaci: ’nijeme stvari’, pritom braneći ih na jedan sasvim pogrešan način, pokazavši da uopšte ne razume njihove postupke i njihove činove. Njegova odbrana je bila molba za milost. Kao, pogrešili su, mladi su, treba im oprostiti, iz radničkih su porodica i slično. Zbilja, bedno. Braneći načelo umetničke slobode, Ćosarić je zaboravio da je suština odbrane umetnosti i umetnika u razumevanju i tumačenju te umetnosti bez obzira na posledice. Najcelishodnija odbrana je bila, otići sa „tim mladićima“ u zatvor. (…) No, očigledno, on te naše radove nije smatrao za umetnost. Umetnost je za njega bila nešto jako ozbiljno, uzvišeno, nešto što nije za svakog“. tags: avangarda, konceptuala, konceptualna umetnost, miroslav mandic, grupa KOD, ruža lutanja, gorgona, julije knifer, grupa oho, mangelos, slavko matkovic... KC (K)

Beograd : Nolit, tvrd povez sa omotom kao novo Embahade jesu svojevrsno četvorotomno memoarsko delo Miloša Crnjanskog, u kojem na zanimljiv način opisuje događaje iz vremena svoje diplomatske službe. Prvi put su objavljene 1983. godine. Embahada predstavljaju različita memoarska sećanja Crnjanskog na diplomatsku službu i prate period od 1928. do 1945. godine. Za naslov je odabrao špansku reč koja znači poslanstvo (ambasada). Njihovo pisanje je započeo 1943. godine u Londonu, dok je pomagao Milanu Stojadinoviću u pisanju njegovih memoara „Ni rat ni pakt“, a pisao ih je do pred smrt, odnosno gotovo tri decenije. Najavu objavljivanja dao je 1951. godine u Amerikanskom Srbobranu. Pored klasičnog pripovedanja o događajima, Crnjanski unosi i elemente opisa ličnosti sa kojima se susretao. Ovi spisi su poslužili Crnjanskom da se obračuna sa mnogima koje je, recimo, optuživao za propast države i vojske u Aprilskom ratu 1941. godine, pa tako kralja Petra II Karađorđevića naziva Dezerterović. Crnjanski za života nije stigao niti da dovrši, niti da objavi ove spise, tako da su oni ostali u rukopisima. O Embahadama je rekao: Slučajno je da te moje knjige govore o našoj diplomatiji. U stvari, to su moje beleške o nesreći našeg naroda, a nisu ni dnevnik, ni istorijat, ni studija, ni pamflet. Nego prosto uspomene jednog očevica, pisca. O dobu, koje je bilo puno nesreća, žalosti, strahota, a koje će se uskoro činiti neshvatljivo i davno prošlo, neverovatno, kao što se mom naraštaju činilo doba Obrenovića. Prvo izdanje Embahada u četiri toma, pojavilo se 1983. godine u izdanju Nolita, a priređivač je bio Borislav Radović, koji je pregledao, uredio i objavio rukopise. Kritičko izdanje Embahada na preko 700 strana, priredila je 2010. godine Nada Mirkov-Bogdanović, a objavili su Zadužbina Miloša Crnjanskog i Pravoslavni bogoslovski fakultet Univerziteta u Beogradu Sadržaj Prvi deo Prvi deo govori o vremenu koje je Crnjanski proveo u Berlinu, u predvečerje postojanja Vajmarske republike. To je period između 1928. i 1929. godine, koji je proveo uz Živojina Balugdžića, poslanika Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca u Berlinu. Drugi deo Drugi deo prati uspon nacizma i odnose Trećeg rajha sa Kraljevinom Jugoslavijom, između 1935. i 1938. godine. Tadašnji jugoslovenski poslanik u Berlinu je bio Aleksandar Cincar-Marković. Treći deo Treći deo se odnosi na vreme koje je Crnjanski proveo u poslanstvu u Rimu, od 1938. do 6. aprila 1941. godine. Četvrti deo Četvrti i poslednji deo govori o angažovanju Miloša Crnjanskog u Vladu Kraljevine Jugoslavije u egzilu. Miloš Crnjanski je rođen 1893. godine u Čongradu, školovao se kod fratara pijarista u Temišvaru, studirao u Rijeci i Beču, završio komparativnu književnost, istoriju i istoriju umetnosti u Beogradu. U međuratnom periodu bio je profesor i novinar, istaknuta figura modernističke književnosti, polemičar u nizu raznorodnih pravaca, urednik antikomunistički orijentisanog lista Ideje. Kao niži diplomatski službenik, kao ataše za štampu i dopisnik Centralnog presbiroa, boravio je u Berlinu (1929–1931, 1935–1938) i Rimu (1938–1941). Kao novinar, specijalni dopisnik i reportažni pisac reprezentativnih beogradskih listova Politika i Vreme, izveštavao je iz Španskog građanskog rata i iz skandinavskih zemalja. Drugi svetski rat ga je zatekao u Rimu, odakle je – posle nemačke okupacije i rasparčavanja Kraljevine Jugoslavije 1941. godine – sproveden, poput ostalih diplomatskih službenika, za Madrid i Lisabon. U 1941. godini priključio se emigrantskoj vladi Kraljevine Jugoslavije u Londonu. Budući da je bio novinar izrazito antikomunističke orijentacije, otpušten je iz diplomatske službe 1945. godine. Ostao je u emigraciji, u Londonu, u periodu između 1945. i 1966. godine. Označen kao predratni simpatizer pronemačke politike nije mogao dobiti prikladno zaposlenje – radio je kao knjigovođa u obućarskoj radnji i prodavac knjiga, ostajući često bez posla i u krajnjoj životnoj oskudici. Tek 1966. godine dozvoljeno mu je da se vrati u Beograd, u kojem je umro 1977. godine. Kao romansijer, pesnik, putopisac, dramski pisac, pripovedač, novinar, on je obeležio i istorijsku i književnu pozornicu srpskog jezika. U svojoj životnoj i umetničkoj sudbini spojio je neka od najznačajnijih svojstava srpske i evropske istorije: visoku umetničku vrednost, samotništvo i siromaštvo, apatridsku sudbinu koja je postala evropska sudbina pisca, nepoznatost i privatnost egzistencije kao sadržaj savremenog duhovnog lika. Vrativši se u Beograd, svom lutalaštvu pripojio je povratak u zavičaj. I premda nikada nije u javnoj svesti imao onaj značaj i ono mesto koje je zasluživao kako po osećajnosti i duhovnosti svojih dela tako i po savršenstvu njihovog umetničkog izraza, Miloš Crnjanski ostaje najveći srpski pisac u dvadesetom veku. R e f e r e n c e U Berlinu Balugdžija Hitler Balugdžija i Hitler Susret u Berlinu Stjepan Radić Nemačke reparacije Naša politika prema Nemačkoj SSSR Drugi put u Berlinu Godina 1935. Godina 1936. Olimpijada u Berlinu Godina 1937. Poseta Milana Stojadinovića Londonu Diplomatske igre za vreme građanskog rata u Španiji Srojadinovićev konkordat Komentar uz dnevnik grofa Ćana Godina 1938. Stojadinović i naša politika prema Italiji Sastanak u Veneciji Čehoslovačka Antisemitski talas u Italiji Pad Stojadina Sastanak grofa Ćana i Cincar-Markovića u Veneciji Poseta kneza Pavla Berlinu Odlazak u Portugal i London General Simović u Londonu Kako se pisalo o Srbiji Kneginja Julija u Londonu Čerčil o Srbiji Englezi o Hrvatima NOVA EVROPA Rebeka Vest – Crno jagnje i sivi soko! Engleski uticaji na kralja Aleksandra Hitlerov program ekspanzije 1937. Anglo-nemački odnosi 1938. Nemački ekonomski `Drang nach Osten` Albanija Konkordat Hrvatski memorandum Čerčil o Stojadinoviću u svojim memoarima Sastanak kneza Pavla sa Hitlerom 4. marta 1941. Hitlerovi razgovori za ručkom Memoari kralja Petra II

Autor - osoba Crnjanski, Miloš Naslov Embahade / Miloš Crnjanski ; [priredio Borislav Radović] Vrsta građe knjiga Jezik srpski Godina 1984 Izdavanje i proizvodnja Beograd : Nolit, 1984 Fizički opis 4 knj. (485; 424 str.) ; 22 cm Drugi autori - osoba Radović, Borislav Napomene Deo 1-3 štampani zajedno. Embahade jesu svojevrsno četvorotomno memoarsko delo Miloša Crnjanskog, u kojem na zanimljiv način opisuje događaje iz vremena svoje diplomatske službe. Prvi put su objavljene 1983. godine. Embahada predstavljaju različita memoarska sećanja Crnjanskog na diplomatsku službu i prate period od 1928. do 1945. godine. Za naslov je odabrao špansku reč koja znači poslanstvo (ambasada). Njihovo pisanje je započeo 1943. godine u Londonu, dok je pomagao Milanu Stojadinoviću u pisanju njegovih memoara „Ni rat ni pakt“, a pisao ih je do pred smrt, odnosno gotovo tri decenije. Najavu objavljivanja dao je 1951. godine u Amerikanskom Srbobranu. Pored klasičnog pripovedanja o događajima, Crnjanski unosi i elemente opisa ličnosti sa kojima se susretao. Ovi spisi su poslužili Crnjanskom da se obračuna sa mnogima koje je, recimo, optuživao za propast države i vojske u Aprilskom ratu 1941. godine, pa tako kralja Petra II Karađorđevića naziva Dezerterović. Crnjanski za života nije stigao niti da dovrši, niti da objavi ove spise, tako da su oni ostali u rukopisima. O Embahadama je rekao: Slučajno je da te moje knjige govore o našoj diplomatiji. U stvari, to su moje beleške o nesreći našeg naroda, a nisu ni dnevnik, ni istorijat, ni studija, ni pamflet. Nego prosto uspomene jednog očevica, pisca. O dobu, koje je bilo puno nesreća, žalosti, strahota, a koje će se uskoro činiti neshvatljivo i davno prošlo, neverovatno, kao što se mom naraštaju činilo doba Obrenovića. Prvo izdanje Embahada u četiri toma, pojavilo se 1983. godine u izdanju Nolita, a priređivač je bio Borislav Radović, koji je pregledao, uredio i objavio rukopise. Kritičko izdanje Embahada na preko 700 strana, priredila je 2010. godine Nada Mirkov-Bogdanović, a objavili su Zadužbina Miloša Crnjanskog i Pravoslavni bogoslovski fakultet Univerziteta u Beogradu Sadržaj Prvi deo Prvi deo govori o vremenu koje je Crnjanski proveo u Berlinu, u predvečerje postojanja Vajmarske republike. To je period između 1928. i 1929. godine, koji je proveo uz Živojina Balugdžića, poslanika Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca u Berlinu. Drugi deo Drugi deo prati uspon nacizma i odnose Trećeg rajha sa Kraljevinom Jugoslavijom, između 1935. i 1938. godine. Tadašnji jugoslovenski poslanik u Berlinu je bio Aleksandar Cincar-Marković. Treći deo Treći deo se odnosi na vreme koje je Crnjanski proveo u poslanstvu u Rimu, od 1938. do 6. aprila 1941. godine. Četvrti deo Četvrti i poslednji deo govori o angažovanju Miloša Crnjanskog u Vladu Kraljevine Jugoslavije u egzilu. Miloš Crnjanski je rođen 1893. godine u Čongradu, školovao se kod fratara pijarista u Temišvaru, studirao u Rijeci i Beču, završio komparativnu književnost, istoriju i istoriju umetnosti u Beogradu. U međuratnom periodu bio je profesor i novinar, istaknuta figura modernističke književnosti, polemičar u nizu raznorodnih pravaca, urednik antikomunistički orijentisanog lista Ideje. Kao niži diplomatski službenik, kao ataše za štampu i dopisnik Centralnog presbiroa, boravio je u Berlinu (1929–1931, 1935–1938) i Rimu (1938–1941). Kao novinar, specijalni dopisnik i reportažni pisac reprezentativnih beogradskih listova Politika i Vreme, izveštavao je iz Španskog građanskog rata i iz skandinavskih zemalja. Drugi svetski rat ga je zatekao u Rimu, odakle je – posle nemačke okupacije i rasparčavanja Kraljevine Jugoslavije 1941. godine – sproveden, poput ostalih diplomatskih službenika, za Madrid i Lisabon. U 1941. godini priključio se emigrantskoj vladi Kraljevine Jugoslavije u Londonu. Budući da je bio novinar izrazito antikomunističke orijentacije, otpušten je iz diplomatske službe 1945. godine. Ostao je u emigraciji, u Londonu, u periodu između 1945. i 1966. godine. Označen kao predratni simpatizer pronemačke politike nije mogao dobiti prikladno zaposlenje – radio je kao knjigovođa u obućarskoj radnji i prodavac knjiga, ostajući često bez posla i u krajnjoj životnoj oskudici. Tek 1966. godine dozvoljeno mu je da se vrati u Beograd, u kojem je umro 1977. godine. Kao romansijer, pesnik, putopisac, dramski pisac, pripovedač, novinar, on je obeležio i istorijsku i književnu pozornicu srpskog jezika. U svojoj životnoj i umetničkoj sudbini spojio je neka od najznačajnijih svojstava srpske i evropske istorije: visoku umetničku vrednost, samotništvo i siromaštvo, apatridsku sudbinu koja je postala evropska sudbina pisca, nepoznatost i privatnost egzistencije kao sadržaj savremenog duhovnog lika. Vrativši se u Beograd, svom lutalaštvu pripojio je povratak u zavičaj. I premda nikada nije u javnoj svesti imao onaj značaj i ono mesto koje je zasluživao kako po osećajnosti i duhovnosti svojih dela tako i po savršenstvu njihovog umetničkog izraza, Miloš Crnjanski ostaje najveći srpski pisac u dvadesetom veku. R e f e r e n c e U Berlinu Balugdžija Hitler Balugdžija i Hitler Susret u Berlinu Stjepan Radić Nemačke reparacije Naša politika prema Nemačkoj SSSR Drugi put u Berlinu Godina 1935. Godina 1936. Olimpijada u Berlinu Godina 1937. Poseta Milana Stojadinovića Londonu Diplomatske igre za vreme građanskog rata u Španiji Srojadinovićev konkordat Komentar uz dnevnik grofa Ćana Godina 1938. Stojadinović i naša politika prema Italiji Sastanak u Veneciji Čehoslovačka Antisemitski talas u Italiji Pad Stojadina Sastanak grofa Ćana i Cincar-Markovića u Veneciji Poseta kneza Pavla Berlinu Odlazak u Portugal i London General Simović u Londonu Kako se pisalo o Srbiji Kneginja Julija u Londonu Čerčil o Srbiji Englezi o Hrvatima NOVA EVROPA Rebeka Vest – Crno jagnje i sivi soko! Engleski uticaji na kralja Aleksandra Hitlerov program ekspanzije 1937. Anglo-nemački odnosi 1938. Nemački ekonomski `Drang nach Osten` Albanija Konkordat Hrvatski memorandum Čerčil o Stojadinoviću u svojim memoarima Sastanak kneza Pavla sa Hitlerom 4. marta 1941. Hitlerovi razgovori za ručkom Memoari kralja Petra II MG62 (N)

Veoma dobro očuvano. Autor - osoba Fila, Toma, 1941- = Fila, Toma, 1941- Naslov Završna reč / Toma Fila Vrsta građe knjiga Ciljna grupa odrasli, ozbiljna (nije lepa knjiž.) Jezik srpski Godina 2015 Izdavanje i proizvodnja Beograd : Vukotić media, 2015 (Beograd : Službeni glasnik) Fizički opis 477 str., [16] str. s tablama : fotogr., faks. ; 21 cm Drugi autori - osoba Irinej, srpski patrijarh, 1930-2020 = Irinej, srpski patrijarh, 1930-2020 (broš.) Napomene Tiraž 5.000 Str. [6-7]: Pismeni blagoslov Nj. s. patrijarha / patrijarh srpski Irinej. Predmetne odrednice Fila, Toma, 1941- Advokatura -- U uspomenama Završna reč Autobiografija Tome File je topli porodični album, uzbudljiva i dramatična advokatska ispovest, sudski dosije, galerija veoma raznovrsnih klijenata i freska vremena od pola veka. U ovoj „Završnoj reči” Fila je vešto, zavodljivo, činjenično, otvorio deo sudbina i istorije, ličnog i zajedničkog, na način kakav do sada nismo sreli. Izvlačeći zlatne konce iz ogromnog i zamršenog klupka svoje raskošne karijere, on je, paralelno, izvukao nekoliko upečatljivih slojeva, koje će čitalac otkriti. ISKRENOST je dominantan fluid koji teče ovim stranicama. ETIČKA odanost nigde nije ni milimetar prešla zadatu granicu. ČINJENICE su sveto načelo. PLEMENITOST je, iako pokušava da se sakrije, samu sebe izvela na videlo. HRABROST je probila oklop kojim bi se drugi štitili. „Završna reč” je samo isečak iz duge, plodne, do velikih drama uzdignute advokatske karijere Tome File. U ovoj knjizi slučajevi Slobodana Miloševića. Žarka Lauševića, Borke Vučić, Nikole Šainovića, Šefke Hodžić, haških osuđenika, ubica i kriminalaca, nevinih i krivih, samo su neke od stranica mnogih završnih reči ovog princa srpske advokature. Toma Fila (Bitolj, 29. jul 1941) srpski je advokat i političar cincarskog porekla. Član je Predsedništva Socijalističke partije Srbije i Eparhijskog saveta Arhiepiskopije beogradsko-karlovačke. Predsednik je crkvene opštine Grada Beograda, a bio je i narodni poslanik u Narodnoj skupštini Republike Srbije. Poznat je i po tome što se javno zalagao i lobirao za autokefalnost Makedonske pravoslavne crkve. Poreklo Toma Fila je rođen 29. jula 1941. godine u Bitolju, kao sin advokata Filote File i Eli, kćerke beogradskog trgovca Nikole Sapundžića. Pošto su ih bugarske okupacione vlasti proterale iz Bitolja, rodnog grada njegovog oca, morali su da se presele u Srbiju pod upravom Vlade generala Milana Nedića. Toma je ratne godine proveo sa majkom u Negotinu, dok je otac Filota radio u Beogradu i 1943. godine uhapšen kao partizanski ilegalac, zbog čega je bio zatočen u Banjičkom logoru i potom odveden u koncentracioni logor Mauthauzen-Gusen. Obrazovanje Završio je Osnovnu školu br. 2 na Dorćolu, u poslednjoj generaciji gde je osnovno školovanje trajalo četiri godine. Potom je pohađao Prvu mušku gimnaziju. U to vreme, istu školu su pohađali Stevica Marković i Miša Slovenac... Između gimnazije i fakulteta je kratko boravio u Parizu kod rođaka, sa idejom da tamo otpočne studije, ali je odustao. Upisao je Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu 1959. godine i diplomirao u junu 1963. godine sa prosekom 8,80. U vreme studija je trenirao mačevanje u MK Crvena zvezda i bio juniorski prvak Srbije 1960. godine. Kao mačevalac se pojavljivao u svojstvu statiste u filmu Žana Marea „Kule, čuvaj se!“ (fr. La Tour, prends garde!, 1959), zatim filmovima „Hanibal“ (1959), „Mongoli“ (1961)... Tokom prvog Samita nesvrstanih u Beogradu 1961. godine, njegov otac je morao da otputuje u inostranstvo i poveo ga sa sobom u Pariz. Tamo ga je upoznao sa dr Živkom Topalovićem, predsednikom predratne Socijalističke partije Jugoslavije i članom Centralnog nacionalnog komiteta za vreme Drugog svetskog rata. Univerzitet „Sv. Kliment Ohridski“ u Bitolju mu je 22. aprila 2016. godine dodelio zvanje počasnog doktora nauka (doctor honoris causa). Advokatska karijera Advokatski pripravnik je postao 1. jula 1963. godine u advokatskog kancelariji svog oca. Advokatski ispit je položio 3. jula 1965. godine i postao najmlađi advokat u Jugoslaviji. Kao mladi advokat, družio se sa glumcem Zoranom Radmilovićem. Od 1988. do 1992. godine je bio predsednik Advokatske komore Jugoslavije, odnosno Advokatske komore Srbije. Među njegovim klijentima su bili Jovanka Broz (udovica Josipa Broza Tita, doživotnog predsednika SFRJ), Slobodan Milošević (predsednik Republike Srbije i predsednik SR Jugoslavije, glumac Žarko Laušević, Zdravko Čolić, Rade Marković, Borka Vučić... Borba protiv smrtne kazne U javnosti je postao poznat kao advokat ljudi optuženih za najteža krivična dela, među kojima je veliki broj ljudi bio optužen za dela za koja je bila zaprećena smrtna kazna. Ukupno 16 njegovih klijenata je bilo osuđeno na smrtnu kaznu, a samo jedna je bila izvršena. Povodom smrtne kazne je izjavio: „Protivnik sam smrtne kazne, i uvek sam spreman da izrazim svoj stav“. Branio je mnoge političare među kojima su: Jovanka Broz, Slobodan Milošević, i jedno vreme je zastupao Gorana Hadžića. Haški tribunal Prvi je advokat iz Srbije koga je angažovao Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju u Hagu, neposredno po svom osnivanju, no to ga nije sprečilo da kaže da je Haški tribunal, neozbiljan i pristrasan sud, i da ga uporedi sa Nirnberškim procesom. U Haškom tribunalu je branio Nikolu Šainovića (predsednika Vlade Republike Srbije), general-pukovnika Đorđa Đukića, Gorana Lajića, Slavka Dokmanovića (gradonačelnika Vukovara), Mlađu Radića i Gorana Hadžića (predsjednika Republike Srpske Krajine). Povodom odlaska generala Ratka Mladića u Hag, Fila je izjavio: Užasan je ukus u ustima, jer ljudi koji su bili veličine, koji su stvorili Republiku Srpsku, sada imaju tamo tretman kao poslednji čovek. To je ono što je strašno i zato ja u tome ne vidim ništa dobro. U penziji je od 2010. godine. Politička delatnost Toma Fila nije bio član Saveza komunista Jugoslavije, kao ni njegov otac, ali je blizak levičarskim idejama i za sebe tvrdi da je socijaldemokrata: Moj otac je bio levičar i to socijaldemokrata. I ja sam po opredeljenju socijaldemokrata jer smatram da je to najpravednije opredeljenje ne samo u Srbiji, već i u svetu. — Toma Fila Imenovan je za savetnika Ivice Dačića, prvog potpredsednika Vlade i ministra unutrašnjih poslova, 2009. godine. Njegovim zalaganjem i posredovanjem, oktobra 2011. godine je potpisan sporazum o prelasku granice između Srbije i Makedonije samo sa ličnom kartom. Član Socijalističke partije Srbije je postao u decembru 2017. godine. Na izborima za odbornike Skupštine grada Beograda 2018. godine, izabran je za gradskog odbornika, ali je podneo ostavku na konstitutivnoj sednici 7. juna. Na parlamentarnim izborima 2020. godine, izabran je za narodnog poslanika u Narodnoj skupštini Republike Srbije, kao kandidat na izbornoj listi „Ivica Dačić - Socijalistička partija Srbije – Jedinstvena Srbija – Dragan Marković Palma“. MG94 (N)