Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Dejvid V. Grifit (engl. David Wark Griffith; rođen je 22. januara 1875. u LeGrandžu u Kentakiju, umro 23. jula 1948. u Holivudu), američki filmski reditelj i producent koji je uneo revoluciju u filmove dramskog žanra i osnovao savremenu tehniku ovog umetničkog oblika. Stekavši scensko iskustvo u putujućim glumačkim grupama, počeo je da piše i prodaje filmska scenarija kompaniji Biograf. Ta kompanija će ga kasnije zaposliti kao režisera 1908 —1913. Režirao je preko četiristo filmova za Biograf. Mnogo je doprineo na planu usavršavanja i usložnjavanja filmske tehnike, gotovo sva otkrića filmskog izraza se vezuju za njega i njima se služi većina najnaprednijih producenata današnjice, od krupnog plana, totali kakvi su prvi put predstavljeni u filmu Ramona, promena planova (switchback), održavanje neizvesnosti (suspense), ritmička priroda montaže, do travelinga i kreativne upotrebe veštačkog svetla i zatamnjenja (fade out) i uzdržanost izraza. Ovim inovacijama podigao je filmsku glumu na viši nivo čime je film dobio status prave umetnosti. Radio je sa budućim zvezdama holividske glume Meri Pikford, Lilijen Giš, Mekom Senetom i Lajonelom Barimorom. Njegove epske drame Rađanje jedne nacije 1915. i Netrpeljivost 1916. izvršile su veliki uticaj na sineaste. Jedan je od saosnivača korporacije Junajted artists 1919. Poznati su njegovi filmovi: Bekstvo, Dome, slatki dome, Slomljeni pupoljci 1919, Tamo na istoku 1920, Siročad u oluji 1921, Pad Vavilona, Amerika. Svoju bogatu rediteljsku karijeru okončao je ostvarenjima Abraham Linkoln 1930. i Borba 1930. Grifit se danas smatra jednom od ključnih figura u istoriji filma, međutim, nije bio dovoljno cenjen kao kompletan filmski stvaralac sve dok 1982. Frensis Ford Kopola nije finansirao rekonstrukciju originalne, nikad prikazane, verzije Netrpeljivosti iz koje se konačno saznalo za enorman doprinos ovog sineaste anticipiranju sadržinskih i formalnih osnova gotovo svih kasnijih žanrova. Grifit je rođen na farmi u okrugu Oldam u državi Kentaki, sin Džejkoba Varka „Roring Džejke” Grifita,[1] pukovnika konfederacijske vojske u Američkom građanskom ratu, koji je izabran za zakonodavca države Kentaki i Meri Perkins (rođena Oglsbi). Grifit je odgajan kao metodista,[2] i pohađao je školu u kojoj ga je podučavala njegova starija sestra Mati. Otac mu je umro kad mu je bilo deset godina, i porodica se borila sa siromaštvom. Kada je Grifit imao 14 godina, njegova majka je napustila farmu i preselila porodicu u Luivil u Kentakiju; tamo je otvorila pansion, koji je nedugo zatim propao. Grifit je potom napustio srednju školu kako bi pomogao porodici, zaposlivši se u prodavnici suve robe, a kasnije u knjižari. Kreativnu karijeru je započeo kao glumac u turnejskim kompanijama. U međuvremenu, učio je kako da postane dramski pisac, ali je imao malo uspeha u tome. Samo jedna njegova predstava bila je prihvaćena za izvođenje.[3] On je putovao u Njujork Siti 1907. godine u pokušaju da proda scenario Edvinu Porteru, producentu Edison Studija;[3] Porter je odbio scenario, ali mu je umesto toga dao glumačku ulogu u filmu Spasen iz orlovskog gnezda.[3] Tada je odlučio da postane glumac i pojavio se u mnogim filmovima kao statista.[4] Biograph poster2 Dejvid V. Grifit nakon što je 1905. prvi put odgledao neki film izjavio da svakoga ko u ovome uživa treba ubiti. Isključivo zbog siromaštva prihvatio je da glumi u Porterovom filmu iz 1907. Spašen iz orlovog gnezda (Rescued from an Eagle`s Nest). U periodu od 1908. do 1913. režirao je ili nadgledao nešto više od četiristo pedeset filmova. Oblikovao je osnovne elemente kinematografije u jezik i sintaksu. Grifit je stavio lepotu i poeziju u jeftini i drečavi oblik zabave izjavio je Erih fon Štrohajm koji je tokom saradnje sa njim prešao put od statiste do pomoćnika reditelja. Ipak, tokom većeg dela ovog perioda, Grifit uglavnom nije bio svestan da uvodi promene u filmsku ekspresiju. On je intuitivno usavršavao i proširivao postojeće filmske tehnike i spajao ih sa konvencijama viktorijanske umetnosti, književnosti i drame kako bi što delotvornije ispričao svoje priče. U pomenutih pet godina Grifit je u potpunosti savladao filmsku formu. U svom rediteljskom debiju filmu Doživljaji male Doli (The Adventures of Dollie, 1908) i pored neskladne mešavine realizma i otrcane melodrame ostvario je istinktivan narativni tok i simetriju. Pažljivo je radio na kompoziciji kadra kako bi ispunio čitav ekran, često je koristio dubinski kadar i opšti plan radi povećanja napetosti. Tokom čitavog filma pravio je rezove na pokret i time je omogućio da sadržaj priče utiče na položaj kamere i trenutak reza. Doprinosio je filmskom ritmu i nepromenljivosti filmske geografije. Kroz rad na velikom broju filmova imao je priliku da eksperimentiše sa fimskom gramatikom i retorikom. U svojim najranijim filmovima istraživao je mogućnosti flešbeka, subjektivne tačke posmatranja i udaljenosti kamere. Pokazao je da su pojedinačni kadrovi filmske jedinice koje se mogu montirati tako da stvore smislenu sekvencu i kada ne postoji konkretna dramska logika koja ih povezuje. Film Usamljena vila (The Lonely Villa, 1909) sadrži pedeset dva zasebna kadra, a traje samo dvanaest minuta čime je scenario dobio na dinamičnosti i napetosti. Menadžeri kompanije Biograf su smatrali da će ovakva narativna tehnika zbuniti publiku. Grifit je odgovorio:Ne piše li i Dikens tako ? Grifitove vizuelne metafore su prethodile sovjetskoj teoriji asocijativne, tj. intelektualne montaže. Montaža atrakcija (montage of attractions) Sergeja Ejzenštajna koristila je prikazivanje paralelnih događaja i emocija isključivo filmskim tehnikama. U svakom svom sledećem filmu je Grifit usavršavao filmsku tehniku. Film Špekulacija sa pšenicom (A Corner in the Wheat, 1909) najavio je povećano zanimanje za sadržaj pojedinačne filmske sličice i njenog mizanscena (mise-en-scene). Da bi oblikovao i produbio kadar i upotpunio realistične eksterijere Grifit se rešio oslikane pozadine i pribegao domaćim rekvizitima kako bi stvorio različite uglove. Otkrio je važnost Porterovih švenkova i farova (tracks) za filmsku izražajnost. U filmu Telegrafiskinja iz Loundejla (The Lonedale Operator, 1911) koristio je čak i paralelnu montažu između farova. U filmu Pijančevo obraćanje (The Drunkard`s Reformation, 1909) pomoću veštačkog osvetljenja stvorio je iluziju vatre. U filmu Pipa prolazi (Pippa Passes, 1909) koristio je tehniku koja će kasnije postati poznata kao ``rembrantovsko osvetljenje``, i kao sredstvo karakterizacije i oblikovanja priče. Grafičke tehnike, kao što su pretapanje, zatamnjenje, zatvaranje ili otvaranje kadra irisom, tj. blendom i maska, služile su za oblikovanje priče, dok su podeljena slika (split screen) i umekšana slika (soft focus) povremeno korišćeni radi dodatnih efekata...

SVETOVI UMETNOSTI - razgovori sa slikarima i vajarima Priredio - Miloš Jevtić Izdavač - Službeni glasnik, Beograd Godina - 2012 1046 strana 22 cm Edicija - Izabrani radovi Miloša Jevtića; Biblioteka Svedoci epohe ISBN - 978-86-519-1001-5 Povez - Broširan Stanje - Kao na slici, tekst bez podvlačenja SADRŽAJ: Ljuba Popović Mića Popović Nedeljko Gvozdenović Risto Stijović Marko Čelebonović Milan Konjović Mihailo S Petrov Ljubica Sokić Stojan Đelić Zoran Pavlović Boško Karanović Miodrag B. Protić Milivoj Nikolajević Oto Jovan Logo Momčilo Krković Milić od Mačve Vera Božičković-Popović Olga Jevrić Nandor Glid Cvetko Lainović Indeks imena `Kad je davne 1974. godine novinar Radio Beograda Miloš Jevtić predložio da redovno priprema i nedeljom u etar pušta jednočasovnu emisiju razgovora sa istaknutim umetnicima i naučnicima iz cele Jugoslavije, sigurno nije mogao ni pretpostaviti kakva je neslućena sudbina namenjena tom njegovom originalnom naumu. Tokom bezmalo tri decenije, u više od hiljadu i po emisija, o životu, radu i pogledima na svet govorilo je preko osam stotina poslenika različitih struka i usmerenja, savremenika za koje je Miloš Jevtić smatrao da imaju šta da kažu i da to što njemu kazuju zavređuje pažnju najšire javnosti. Tomovi Glasnikovog izdanja Izabrani razgovori uređeni su prema oblastima delovanja Jevtićevih gostiju i prirodi njihovih svedočenja, i obuhvataju: nauku o jeziku (Čudo jezika), sasvim uslovno rečeno, filozofiju (Podneblje duha), nauku o književnosti (Tačke oslonca), istoriju i teoriju umetnosti, s arheologijom (Čuvari tradicije), poeziju (Pečat vremena), proznu književnost (Radost čitanja), likovne umetnosti (Svetovi umetnosti), pozorište i teatrologiju (Život scene), muziku i muzikologiju (Lepota zvuka), medicinu, prirodne i tehničke nauke (Pouzdanost nauke) i arhitekturu i urbanizam (Snaga graditeljstva), dok je predviđeno da poslednji, dvanaesti tom, naslovljen Preplitanja, sadrži petnaestak razgovora sa stvaraocima različitih profila iz drugih republika bivše Jugoslavije.` Ako Vas nešto zanima, slobodno pošaljite poruku. Aleksandar Karađorđević Katarina Ambrozić Mileta Andrejević Ivo Andrić Miloš Bajić Onore De Balzak Johan Sebastijan Bah Semjuel Beket Jovan Bijelić Vera Božičković Popović Kosa Bokšan Hijeronimus Boš Sreto Bošnjak Josip Broz Tito Piter Brojgel Emil Antoan Burdel Vinsent Van Gog Pavle Vasić Vladimir Veličković Dušan Vlajić Laza Vozarević Sinoša Vuković Nedeljko Gvozdenović Bora Grujić Oskar Davičo Petar Dobrović Lojze Dolinar Dado Đurić Ljuba Ivanović Olja Ivanjicki Isus Hrist Olga Jevrić Đorđe Jovanović Ljubinka Jovanović Aleksandar Jolas Mladen Josić Vida Jocić Mira Jurišić Đorđe Kadijević Dragoljub Kažić Vasilij Kandinski Karađorđe Petrović Vuk Stefanović Karadžić Miodrag Kolarić Raodmir Konstantinović Milan Konjović Jovan Kratohvil Leonardo Da Vinči Petar Lubarda Svetolik Lukić Anri Matis Ivan Meštrović Radovan Milić Peđa Milosavljević Milo Milunović Bata Mihailović Borislav Mihajlović Mihiz Volfgang Amadeus Mocart Henri Mur Petar Omčikus Miodrag Pavlović Petar Pavličanin Dragiša Penjin Zora Petrović Moša Pijade Pablo Pikaso Vasko Popa Ljuba Popović Branko Protić Svetozar Radojčić Aleksandar Ranković Rembrant Jurica Ribar Toma Rosandić Pol Sezan Isidora Sekulić Mladen Srbinović Rade Stanković Momčilo Stevanović Sreten Stojanović Bora Stojković Dragoslav Stojanović Sip Živorad Stojković Ivan Tabaković Marino Tartalja Vladislav Šilja Todorović Lav Nikolajevič Tolstoj Uroš Tošković Lazar Trifunović Živojin Turinski Dobrica Ćosić Kosta Hakman Krsto Hegedušić Adolf Hitler Aleksa Čelebonović Marko Leonid Šejka Bogdan Šuput

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Istorija Jugoslavenske moderne režije (1861 – 1941) – Josip Lesić Biblioteka `Theatrologija Yugoslavica` `Sterijino pozorje` Novi Sad `Dnevnik` Novi Sad 1986. tvrdi povez ilustrovana, latinica, 470 str. Josip Lešić, teatrolog, pozorišni i filmski reditelj, književni kritičar (1929-1993), član ANU BiH. Njegova supruga je sarajevska glumica Ravijojla Jovančić-Lešić. Biografija Josip Lešić rođen je u Velikom Bečkereku (danas Zrenjanin). Osnovnu školu završio je na otoku Visu, a gimnaziju u Sarajevu 1948. Studij režije završio je na Akademiji za pozorište i film u Beogradu 1952. Na istoj Akademiji odbranio je doktorsku disertaciju pod nazivom: Pozorišni život Sarajeva za vrijeme austrougarske uprave (1973). Na Filozofskom fakultetu u Sarajevu izabran je za redovnog profesora na Odsjeku za opštu književnost i teatrologiju 1973. Predavao je jugoslavensku i svjetsku dramsku književnost i historiju pozorišta. Predavao je teorijske teatarske discipline na Akademiji scenskih umjetnosti u Sarajevu od njenog osnivanja (1981). Kao predavač na kolegijima iz teatrologije godinama je predavao kao gostujući profesor na fakultetima i akademijama u Beogradu, Novom Sadu, Banjoj Luci i Mostaru. Bavio se različitim pojavama u južnoslavenskoj, bosanskohercegovačkoj i svjetskoj književnosti, posebno u dramskoj umjetnosti, sa težištem na pozorišnoj historiji, od prvih scenskih oblika u srednjovjekovnoj Bosni do modernog doba, preko studijske prezentacije značajnih predstavnika scenskog života u Bosni i Hercegovini, bivšoj Jugoslaviji i šire. Objavio veći broj knjiga stručnog profila, monografija, romana, drama i scenarija, te priredio dvadesetak djela raznih pisaca, zbornika, antologija ili dokumentarne građe. Bio je član uredništva i redakcionih odbora izdavačkih kuća “Veselin Masleša” i “Svjetlost”. Objavljivao je članke, kritike, studije, osvrte, oglede i analize o književnom i scenskom životu bosanskohercegovačkih i južnoslavenskih autora, pozorišta, glumaca, scenografa, kostimografa, režisera, dramaturga, upravnika pozorišta, teatrologa, kritičara, teoretičara i u različitim časopisima i naučnim glasilima (Izraz, Život, Pozorište, Teatron, Lica, Scena, Mogućnosti, Oslobođenje). Objavio čitav niz pojedinačnih studija o raznim piscima i scenskim stvaraocima kao što su: Skender Kulenović, Miodrag Žalica, Derviš Sušić, Alija Isaković, Miroslav Jančić, Duško Anđić, Velimir Stojanović, Jan Beran, Zoran Jovanović, Branislav Nušić, Slavko Milanović, Dževad Karahasan, Dragoljub Jeknić, Sead Trhulj, Nedžad Ibrišimović, Rasim Filipović, Radovan Marušić, Borivoj Jevtić, Miroslav Krleža, Ahmed Muradbegović, Uroš Kovačević, Svetozar Ćorović, Petar Kočić i dr. Bio je umjetnički direktor “Bosna-filma” (1963–1967), direktor Festivala malih i eksperimentalnih scena Jugoslavije (1967–1972), upravnik pozorišta i direktor Drame u Kragujevcu i Novom Sadu, te dramaturg (u dva navrata) i umjetnički rukovodilac Kamernog teatra ‘55 u Sarajevu. Kao reditelj radio u mnogim pozorištima na području bivše Jugoslavije (Cetinje, Zenica, Tuzla, Sarajevo, Mostar, Banja Luka, Kragujevac, Sombor, Novi Sad, Zrenjanin). Nagrade Za dostignuća u kulturnom i naučnoistraživačkom radu primio niz nagrada i priznanja: Šestoaprilsku nagradu grada Sarajeva, 27-julsku nagradu, Nagradu grada Mostara “14. februar”, Nagradu za nauku Izdavačkog preduzeća “Svjetlost”, Nagradu “Bojan Stupica” za pozorišnu režiju, Sterijinu nagradu za doprinos razvoju jugoslavenskog pozorišta i kulture. Za dopisnog člana ANU BiH izabran je 1990.

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! NOLIT, Beograd 1970. godine na 328. strana, u tvrdom povezu sa zastitnim omotom. - Edip - Berenika - Tristan i Izolda - Hamlet - Aveti - Visnjik - Sest lica traze pisca - Paklena Masina - Noje - Ubistvo u katedrali Frensis Ferguson (21. februar 1904, Albukerki, Novi Meksiko, † 19. decembar 1986, Prinston (Nju Džersi)[1]) je bio uticajni američki književni kritičar, teoretičar drame i mitova i univerzitetski profesor. Fergusonov otac Harvi Batler Ferguson (1848-1915) bio je profesor klasičnih studija iz Alabame. Kasnije je postao advokat, partner u rudniku srebra u Novom Meksiku i kongresmen. Fransisova majka, Klara Marija Huning (amerikanizovano: Huning), ćerka vestfalskih imigranata u Novi Meksiko, jedno vreme je odrasla u Nemačkoj pre nego što se vratila u Novi Meksiko. Nakon što otac nije ponovo izabran, obesio se 1915. godine, što je Francisa gurnulo u duboku psihičku krizu koja je trajala godinama. Četiri godine je gladovao, što je rezultiralo iskrivljenjem kičme zbog neuhranjenosti.[2] Frensis Ferguson je prvo studirao biologiju i filozofiju na Univerzitetu Harvard i kratko na Oksfordu. Kao student sprijateljio se sa J. Robertom Openheimerom. U Parizu je upoznao uticajnu Silviju Bič u knjižari Šekspir i kompanija. Po povratku u Njujork, uzeo je časove glume kod Ričarda Boleslavskog i pisao pozorišne kritike za Herald Tribune. Tridesetih godina prošlog veka osnovao je pozorišni odsek na Benington koledžu u Vermontu, gde je režirao najmanje dve predstave godišnje. Nakon što je tamo radio skoro deset godina, otišao je na Univerzitet Indijana, a kasnije na Univerzitet Rutgers, gde je predavao komparativnu književnost. Među njegovim učenicima bili su pesnik Robert Pinski[3] i američki pisac Alan Čez (1940-2015). Godine 1969. izabran je za člana Američke akademije nauka i umetnosti. Nakon smrti mlade supruge 1959. godine, sa kojom je imao dvoje dece, ponovo se oženio. Spisi Fergusonova ideja o pozorištu (1949) je verovatno najuticajnija i najkorišćenija knjiga o pozorištu koju je ikada napisao Amerikanac.[4] Kritičar Alen Tejt uporedio je njegovo glavno delo sa mimezisom Eriha Auerbaha.[5] Teoretski, Ferguson se povezuje sa teorijom mitova Džejmsa Džordža Frejzera, koji je poreklo tragedije video u ritualu žrtvovanja (takozvana tragedija kralja mora da umre, koju je Ferguson, međutim, više posmatrao kao duhovnu žrtvu u korist žrtve). ljudi nego kao fizička žrtva). Teorije tragedije Aristotela, Ničea, Keneta Burka i Žaka Maritena takođe su mu dale dalju inspiraciju. Standardno delo je i Fergusonovo izdanje Poetike Aristotela (1961) sa komentarima, koje je on uveo. U Shakespeare: The Pattern in His Carpet on izoluje teme i motive u Šekspirovim dramama kao npr. B. monarh kao zemaljsko oličenje Boga, romantična ljubav sa svojom smrtonosnom i životvornom magijskom moći ili par suprotnosti odanosti i izdaje. Njegovi komentari o Danteovoj Božanstvenoj komediji u Danteovoj Drami uma: Moderno otkrivanje Čistilišta pokazuju kroz brojne unakrsne veze sa modernom poezijom, estetikom i psihologijom aktuelnost Danteove poetike, kao i njegovu dramsku snagu i koherentnost dela u koje poredi sa Šekspirom, T.S. Eliotom, Ezrom Paundom i drugima. Fergusonove knjige se lako čitaju; uvek su usmereni na laike.

Miroslav Timotijevic/ Petar Petrovic - Paja Jovanovic - Paul Joanowitch Stopedeset godina od rodjenja Galerija SANU, Beograd, 2009. Mek povez, 236 strana. Gornji desni ugao belog predlista bio je u dodiru s vodom, pa je minimalno naboran (2x2cm). Pavle `Paja` Jovanović (16. jun 1859 – 30. novembar 1957) je jedan od najvećih srpskih slikara i tipičan predstavnik akademskog realizma. Zahvaljujući izuzetno bogatom opusu a naročito delima sa temama iz narodnog života i onim sa istorijskom tematikom snažno je i široko uticao na likovno obrazovanje, kulturu ali i na rodoljublje naroda. Rado je prihvatio poziv i odmah počeo sa pripremama, naročito za sliku „Seoba Srba“. Otputovao je u Sremske Karlovce i sastao se sa patrijarhom Brankovićem. Crkveni sabor mu je, kao konsultanta za istorijske izvore dodelio istoričara arhimandrita Ilariona Ruvarca, sa kojim je putovao po fruškogorskim manastirima i prikupljao građu. Koristio je i sve druge izvore do kojih je mogao da dođe kako bi što vernije i do detalja predstavio vreme i likove na svojoj slici. Na kraju, posle deset meseci predanog rada, umetnik je bio zadovoljan svojim delom, ali ne i patrijarh. Zbog njegovih primedbi i neslaganja, političkog karaktera, slika nije izložena na Milenijumskoj izložbi. Na nju je poslata samo slika: „Vršački triptihon“: „Kosidba“, „Berba“, „Pijaca“, koja je tumačena kao izraz dobrosusedstva Srba, Mađara i Nemaca. Posle ovoga Paja je radio i na drugim istorijskim kompozicijama: Furor Teutonicus (Teutonski bes) ili „Bitka u Teutoburškoj šumi“, za koju je dobio najpre Rajhlovu nagradu bečke Akademije, a kasnije srebrnu medalju na Svetskoj izložbi u Sent Luisu. Sliku „Ženidba hercoga Ferija IV s Jelisavetom Habzburškom“ je radio u poentilističkom maniru, prateći tada aktuelne likovne tokove, što se nije svidelo naručiocu nadvojvodi Ferninandu Habzburškom. Slika je bila odbijena i na kraju se našla u Dubrovačkoj galeriji. Takovski ustanak radi po pordžbini kralja Milana Obrenovića. Ova slika koja se danas nalazi u Narodnom muzeju u Beogradu, toliko puta je reprodukovana da je u svesti naroda urezana kao autentični prikaz tog značajnog istorijskog događaja za srpski narod. Veoma značajna istorijska slika usledila je oko 1900. kao porudžbina vlade kraljevine Srbije za Svetsku izložbu u Parizu (1900.). Bilo je to „Krunisanje cara Dušana u Skoplju za cara Srba, Grka i Bugara“[2] Arhivirano 2007-02-10 na Wayback Machine-u. Izuzetan trud i rad umetnika bio je nagrađen zlatnom medaljom na izložbi u Parizu, ali i divljenjem kritike, kolega-slikara i publike. Zatim još jedna sa sličnom temom: „Ženidba cara Dušana sa Aleksandrom, sestom bugarskog cara“, koja je bila izložena na Prvoj jugoslovenskoj umetničkoj izložbi u Beogradu, 1904. godine. U ovom periodu Paja se bavio i crkvenim slikarstvom: izradio je ikonostas Saborne crkve u Novom Sadu i ikonostas crkve u Dolovu, naslikao je prizore iz života Svetog Save za Sabornu crkvu u Sremskim Karlovcima: Sveti Sava miri braću, Sveti Sava kruniše Prvovenčanog, Spaljivanje mošti Svetog Save. Takođe, Hristova beseda na Gori, Sveti kralj Milutin, Manastir Sopoćani, Arhiepiskop Danilo, Raspeće. Portreti Od 1905. godine u stvaralaštvu Paje Jovanovića preovlađuje slikanje portreta. Svojom kičicom ovekovečio je vladare, političare, aristokrate, bankare, naučnike, umetnike... Još u vreme svog boravka u Americi, 1902. naslikao je „portret Mihaila Pupina“, i njegove ćerke (portret gospođice Pupin). Boraveći na crnogorskom dvoru, 1903., na poziv kralja Nikole, naslikao je jedan od svojih najmilijih likova, „portret princeze Milice“, zatim portrete „prestolonaslednika Danila“ i „kralja Nikole“. U Beču je slikao starog cara „Franju Josifa“ i izradio čak devet njegovih portreta za razne austrijske ustanove. Čini se, ipak, da je sa nešto više žara slikao portrete umetnika: „slikara Simingtona“, „vajara Đoku Jovanovića“. Ali motiv kome je, bez svake sumnje, posvetio najviše pažnje, jesu „ženski likovi“: Gospođa Mirka, Gospođa Štraus, Gospođa Šink, Gospođa Hadson, Baronica Erlanger, Igračica Bergel, Gospođa Kaufman, Gospođa Doblin, Sofija Dunđerski, Teodora Dunđerski, i više portreta, najpre modela, a zatim njegove supruge Muni[3] Arhivirano 2005-01-01 na Wayback Machine-u. Slikanje žena za Paju je uvek značilo slikanje lepote. On, jednostavno, nije želeo da ih vidi ružne i stare. Čak i kada se radilo o ne baš tako lepim ženama, uvek se trudio da pronađe lepotu u njima. Mnogi likovni kritičari su mu zamerali zbog toga, i upućivali žestoke čak i zajedljive kritike. Ali on je ostao dosledan sebi i svojoj životnoj mudrosti: `Veština je naći lepotu`. Sa otpočinjanjem Prvog svetskog rata seli se u Ženevu gde je živeo od slikanja portreta poznatih i bogatih ljudi. U međuvremenu, odlučio je da se oženi mladom Bečlijkom, Herminom-Muni Dauber. Venčali su se 27. marta 1917. godine u Budimpešti. Muni je bila kći nastojnika kuće u kojoj je imao atelje (u Beču) i njegov dugogodišnji model. Prelepa mlada žena bila je njegovo nadahnuće i muza, koju je ovekovečio na mnogobrojnim portretima, a ona mu je bila potpuno odana i posvećena, do kraja života. Po okončanju Prvog svetskog rata Paja neko vreme boravi u Beogradu, kada slika portrete članova vladajuće kuće Karađorđevića (kralja Aleksandra Karađorđevića, „kraljicu Mariju Karađorđević“[4] Arhivirano 2007-02-10 na Wayback Machine-u) i dekoriše kapelu na Dedinju. Ubrzo se vraća u Beč gde najviše vremena provodi u svom ateljeu. Beograd, voljeni grad Paja je prvi put došao u Beograd 1910. godine, na poziv kralja Petra I. Utiske o svom prvom susretu sa gradom za koji će ostati vezan zauvek opisao je ovim rečima: `Za malo dosade na granici - pregled carine i pasoša - bogato si nagrađen kada voz sa grmljavinom protutnji savski most, a Beograd u zraku jutarnjeg sunca, kao zlatom obasut pojavi se pret tobom... Ali, po svoj prirodi Beograd je jedinstven između dve silne reke, grad je sazidan na strmoj steni a na istoj visini sa gradom leži varoš sama, kao golemi zmaj. - Jest! sa gradom kao glavom i silnim trupom na grebenu`. I pored velike angažovanosti i posla na svim stranama sveta ovo je bio grad kome se uvek vraćao, na kraće ili duže vreme. Pred Drugi svetski rat, 1939. g. odlučio je da napusti Beč i preseli se u Beograd. Tu je proveo teške godine okupacije i prve poratne godine. Iako već u dubokoj starosti i dalje je slikao. Neprilike sa imiovinom u Beču naterale su ga da se tamo vrati 1950. g. Ali već iste te godine započeo je prepisku sa upravom Muzeja grada Beograda oko svoje likovne ostavštine i otvaranja Legata. Želeo je da ostavi svome gradu, kako je govorio `ono što bi vredelo čuvati` od njegovog rada i alata: štafelaje, slikarski alat, počete slike i skice, mape sa crtežima i reprodukcijama; kako bi se napravio jedan atelje-soba majstora, zanimljiva za gledaoce koji bi želeli više da saznaju o njemu, njegovom radu i delu. Tako je, 1970. godine, otvoren Legat slikara Paje Jovanovića u kome su izložene umetnikove slike, lične stvari, skice, beleške, fotografije, dokumenti, mnogobrojna odlikovanja, medalje, diplome, priznanja. Na štafelaju stoji njegova poslednja slika: buket crvenih ruža. Paja Jovanović umro je 30. novembra 1957. godine u Beču. Kao što je želeo, urna sa pepelom preneta je i položena da večno počiva u voljenom Beogradu.

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Jezik: Slovenacki Janez Bernik, slovenački slikar, akademik, 6. septembar 1933, Gunclje kod Ljubljane,† 15. jul 2016, Prebold[6] Po završetku Zanatske škole, Janez Bernik se 1951. upisao na Akademiju likovnih umetnosti u Ljubljani, gde je 1955. diplomirao i slikarstvo kod profesora Maksima Sedeja. Od 1955. do 1957. pohađao je dvogodišnji specijalni kurs slikarstva kod profesora Sedeja, a od 1956. do 1958. godine dvogodišnji specijalni kurs grafike kod profesora Božidara Jakca i Rika Debenjaka. Godine 1959. dobio je stipendiju francuske vlade za školovanje u grafičkom ateljeu Džonija Fridlendera u Parizu. Znanja je sticao i na studijskim putovanjima (Italija, Francuska...). 1958-69 radio je kao slobodni umetnik. Od 1970. godine počinje da predaje crtanje i slikanje na Akademiji likovnih umetnosti u Ljubljani, od 1979. kao redovni profesor. Bio je i šef slikarskog odseka (1976-81. i od 1985. do 1996. godine, kada je otišao u penziju). Bio je član Grupe 69 i učestvovao je na svim njenim izložbama. 1989. godine postaje dopisnik ili vanredni član Slovenačke akademije nauka i umetnosti u Ljubljani, a 1993. godine izabran je za redovnog člana. Od 1992. bio je i spoljni dopisni član Accademiae Nazionale di San Luca u Rimu, a od 1996. redovni član Evropske akademije nauka i umetnosti (Academia Scientiarum et Artium Europaea) u Salcburgu. Janez Bernik je svestrani umetnik i postigao je odlične rezultate u slikarstvu, vajanju, vajanju, grafici, ilustraciji, tapiseriji, opremanju knjiga i poeziji. Njegovi grafički listovi nalaze se u mnogim poznatim svetskim galerijama i zbirkama. Imao je više od 60 samostalnih izložbi u Sloveniji i širom sveta, uključujući i sve glavne galerije bivše Jugoslavije, u Klagenfurtu, Milanu, Rimu, Parizu, Berlinu, Njujorku... Više puta je izlagao i na Bijenalu u Veneciji. , i učestvovao je na mnogim grupnim izložbama u zemlji i inostranstvu. Objavio četiri samostalne grafičke fascikle, mdr. Katharsis ad infinitum sa 19 sitotisaka (MGC, LJ. 1997) i Solitude (2002). Pesme je objavio u dve zbirke, prvu u monografiji Črte (1977), drugu pod naslovom Triptih u katalogu izložbe 1985. i u Novoj reviji. Objavio je monumentalni Noćni dnevnik 1959-2009 (2010), podjednako obimnu crtežnu knjigu najnovijih, isključivo linearnih crteža Hvala, mama (2011, još nedostupno javnosti) i zbirke poezije Črte: risbe in pešmi (1977). ) i Nikogar nik večeji (2008), u dopunjenom izdanju pod naslovom Kako velik je dan (2010).[7] Dobitnik je brojnih domaćih i međunarodnih nagrada za svoj rad. Među domaćim nagradama najznačajnije su Nagrada Prešernove fondacije za slikarstvo i grafiku (1963), Jakopičeva nagrada za slikarstvo (1971) i Prešernova nagrada (1981), dok među međunarodnim nagradama spadaju mnoge počasne nagrade i zlatne medalje za slikarstvo ili grafike i Herderove nagrade (Beč, 2001). Univerzitet u Ljubljani dodelio mu je zlatnu plaketu (1996), a po odlasku u penziju i zvanje profesora emeritusa (1998). Odlikovan je i Zlatnom medaljom slobode Republike Slovenije (2003). Njegove slike čuvaju slovenačke galerije u Ljubljani, Mariboru, Ajdovščini i Idriji, kao i galerije i muzeji u većini velikih evropskih gradova (London, Beč, Prag, Zagreb, Varšava, Pariz, Rim, Amsterdam...). Mnoga njegova dela čuvaju i galerije u Severnoj i Južnoj Americi (San Francisko, Vašington, Njujork, Buenos Ajres, Rio de Žaneiro), pa čak i u Japanu (Tokio). Bernik je bio suprug grafičarke i slikarke Adrijane Maraž i brat istoričara književnosti i akademika Fransa Bernika....

Novi Sad 1982. Tvrd povez, zaštitni omot, ćirilica, ilustrovano, veliki format (29 cm), 347 strana + strane sa fotografijama. Napomena: na 7-8 strana blagi tragovi grafitne olovke (kao na fotografiji); ako se to izuzme, knjiga je odlično očuvana. SVETOZAR Radojčić, nesumnjivo najveći srpski istoričar umetnosti objavio je tokom četiri i po decenije naučnog rada, pored više knjiga, skoro dve stotine studija i rasprava. Kako su neke od njih bile teže dostupne — bilo što su objavljene u stranim ili u retkim domaćim časopisima — Odelenje za likovne umetnosti Matice srpske u Novom Sadu odlučilo je da izda knjigu njegovih izabranih radova. Izbor studija i rasprava poveren je autoru, što je on neposredno pred smrt 1978. i uradio. Prihvatajući sugestiju Odeljenja, profesor Radojčić je izborom napravio presek kroz svoj naučni rad. Tako su se u knjizi našli, kako njegov prvi naučni rad (Menada iz Tetova) iz 1933, tako i neobjavljena studija o čulima i čulnosti u staroj srpskoj književnosti, na kojoj je radio gotovo do poslednjeg dana života. Okolnost da se na ovaj način dobio sažeti pregled njegovog naučnog stvaranja nije, međutim, najvažnija osobenost ove knjige. Daleko je značajnije da ovu knjigu prof. Radojčića sačinjavaju studije i članci koji su naučno živi, bez obzira koliko je godina proteklo od njihovog nastanka. Ovi tekstovi su podsticali i još uvek podstiču nova istraživanja i vode novim rezultatima. Raznovrsnost naučnih interesovanja prof. Radojčića dobro se uočava u ovoj knjizi. U njoj će arheolozi, estetičari i istoričari književnosti srednjeg veka naći pronicljiva i učena razmatranja problema iz njihovih užih naučnih oblasti. Više od toga, stara materijalna kultura, estetika i književnost sagledani su u novom svetlu i dovedeni u usku i prirodnu vezu sa starom umetnošću. Najveći deo rasprava posvećen je, razumljivo, starom srpskom slikarstvu —freskama, ikonama, minijaturi — i njegovim ikonografskim, tematskim i naročito stilskim problemima. Izuzetno obdaren za sintezu Svetozar Radojčić je, kao niko pre njega, umeo da sagleda glavne tokove srednjovekovne srpske umetnosti i da o tome piše poneseno, zanimljivo, upečatljivo. Ako se tome pridoda da je nenadmašan po jasnoći izlaganja i po savršenom literarnom uobličavanju svoje misli, za autora se, bez preterivanja, može reći da je klasik svoje naučne oblasti, u najboljem smislu te reči. Iz recenzije Sadržaj: VOJISLAV J. ĐURIĆ: RAD I ULOGA SVETOZARA RADOJČIĆA ODABRANI ČLANCI I STUDIJE 1933—1978 MENADA IZ TETOVA CRKVA U KONjUHU FRESKA KONSTANTINOVE POBEDE U CRKVI SV. NIKOLE DABARSKOG BRONZANI KRSTOVI-RELIKVIJARI IZ RANOG SREDNjEG VEKA U BEOGRADSKIM ZBIRKAMA KIJEVSKI RELjEFI DIONISA, HERAKLA I SVETIH RATNIKA UMETNOST PRVOG MILENIJA ULOGA ANTIKE U STAROM SRPSKOM SLIKARSTVU NAŠA STARA UMETNOST I MI PROBLEM CELINE U ISTORIJI STARE SRPSKE UMETNOSTI ZOGRAFI: O teoriji slike i slikarskog stvaranja u našoj staroj umetnosti ZRAČENjE VIZANTIJSKE UMETNOSTI NA SLOVENSKE ZEMLjE U VREMENU OD XI VEKA DO 1453. GODINE PRILOZI ZA ISTORIJU NAJSTARIJEG OHRIDSKOG SLIKARSTVA PLOČA S LIKOM VLADARA U KRSTIONICI SPLITSKE KATEDRALE . KENTAUR-STRELAC U SRPSKOJ PLASTICI KASNOG XII VEKA O VREMENIMA STVARANjA SRPSKE MONUMENTALNE UMETNOSTI HILANDARSKI DIPTIH: Novi prilog poznavanju mletačke minijature kasnog XIII veka SRPSKE MINIJATURE XIII VEKA NASLOVNA ZASTAVA HILANDARSKOG ŠESTODNEVA IZ 1263. GODINE MILEŠEVSKE FRESKE STRAŠNOG SUDA PSALTIR BR. 46 IZ STAVRONIKITE I SOPOĆANSKE FRESKE BELEŠKA UZ JEDAN CITAT IZ SOPOĆANA ZLATO U SRPSKOJ UMETNOSTI XIII VEKA O ČULIMA I ČULNOSTI U SRPSKOJ KNjIŽEVNOSTI S KRAJA XII I IZ XIII VEKA O TRPEZI PREMUDROSTI U SRPSKOJ KNjIŽEVNOSTI I UMETNOSTI OD RANOG XIII DO RANOG XIV VEKA ODJEK „PESME NAD PESMAMA“ U SRPSKOJ UMETNOSTI XIII VEKA GRAČANIČKE FRESKE PORTRET MLADIĆA NA DOVRATNIKU U SRPSKOM SLIKARSTVU XV VEKA VIZANTIJSKO SLIKARSTVO OD 1400. DO 1453. GODINE JEDNA SLIKARSKA ŠKOLA IZ DRUGE POLOVINE XV VEKA: Prilog istoriji hrišćanske umetnosti pod Turcima OPASNOSTI STVARANjA KAO TEMA U NARODNOM PESNIŠTVU .

Lepo očuvano Oto Bihali Merin, [1] prozvan Oto Bihalji Merin[2][3] (Zemun, 3. januar 1904 — Beograd, 22. decembar 1993) je bio srpski i jugoslovenski književnik, publicista, istoričar umetnosti i likovni kritičar jevrejskog porekla. Početkom HH veka, u austrougarskom Zemunu, odrastao je između dve kulture i dva jezika. Studirao je slikarstvo i istoriju umetnosti u Beogradu, dok je sa 20. godina studije nastavio u Berlinu. U Nemačkoj je počeo da objavljuje književne i filozofke tekstove na nemačkom jeziku. Sa Đerđom Lukačem radio je u časopisu nemačkih, levo orijentisanih intelektualaca „Die Linkskurve“ (Leva krivina). U Beograd se vratio 1928. godine, gde je bio pilot ratnog vazduhoplovstva Kraljevine Jugoslavije. Ovaj period ostaje zabeležen jer je zajedno sa bratom Pavlom Bihalijem osnovao časopis „Nova literatura“ i izdavačku kuću Nolit. Zbog zdravstvenih problema vraća se u Nemačku. U Nemačkoj je bio svedok značajnih tragičnih događaja 30-ih godina, a kao član Komunističke partije Nemačke u narednim godinama živeo je u ilegali u Francuskoj, Švajcarskoj, Španiji i drugde. Kada je počeo Drugi svetski rat, vratio se u Kraljevinu Jugoslaviju 1941. godine. Završio je u ratnom zarobljeništvu kao oficir. Nakon završetka rata vratio se u Beograd, gde je skromno živeo do smrti 1993. godine. Napisao je na desetine knjiga i to uglavnom o umetnosti. Zaslužan je za popularizaciju moderne i naivne umetnosti i slikarstva u Jugoslaviji. Njegove su knjige, sjajno opremljene i u velikim tiražima, objavljivane i prodavane u čitavom svetu, a najviše u Nemačkoj. Prezime Bihalji U članku Slobodana Kljakića u dnevnom listu „Politika“ od 1. februara 2015. nalazi se sledeće objašnjenje: „ U jednom od naših mnogih susreta, kada mi je svedočio o svojoj porodici, „Nolitu” i bratu Pavlu, pitao sam Ota kako to da se preziva Bihalji-Merin, da li je to u ikakvoj vezi s nizom pseudonima kojima je, zbog konspiracije, pre 1941. potpisivao tekstove i knjige. Oto se široko osmehnuo, a u očima mu je zaiskrio blesak – potvrda njegove spremnosti da govori o lepšim stranama i događajima iz burnog, mnogim opasnostima opterećenog života. U neizbežnom džemperu s rol okovratnikom i somotskim sivim pantalonama, žustro je ustao sa stolice i počeo svoje svedočenje. Kada je predao prvi tekst za objavljivanje u „Borbi” potpisao se sa „Bihali-Merin”. Sutradan je, međutim, u potpisu video „Bihalji-Merin”. Pomislio je da je reč o štamparskoj grešci, ali se to ponovilo još jednom, pa opet. Zainteresovao se za stvarni razlog te promene, ali niko od kolega i prijatelja iz redakcije nije mogao da mu pojasni o čemu je reč. Konačno ga je traganje odvelo do slovoslagača u štampariji „Borbe”, čoveka koji je do tada u svim slučajevima intervenisao i umesto da Ota potpisuje sa „Bihali-Merin” pretvarao njegovo prezime u „Bihalji-Merin”. Na direktno pitanje zašto to čini, slagač ga je čudno pogledao i prostodušno odgovorio da „nije srpski” da se potpisuje kao Bihali, zbog čega je on na sebe preuzeo da ga preimenuje u Bihalji. „Učinio je to po svom tačnom osećanju za srpski jezik. Objašnjenje mi je bilo simpatično, uverljivo i dopadljivo. Prihvatio sam njegove razloge i tako je i ostalo”, objasnio mi je Oto kako je postao Bihalji-Merin. ” Priznanja Šezdesetih godina, u Austriji dobio je Herderovu nagradu za „sporazumevanje naroda posredstvom umetnosti“, a u Nemačkoj je kao prvi Jugosloven dobio „Krst za zasluge u odbrani nemačke umetnosti od nacizma“. Srpska izdanja knjiga Savremena nemačka umetnost, Beograd, Nolit, 1955. Jugoslovenska skulptura HH veka, Beograd, Jugoslavija, 1955. Nevidljiva kapija, Beograd, Kosmos, 1956. Susreti sa mojim vremenom, Beograd, Prosveta, 1957. Umetnost naivnih u Jugoslaviji, Beograd, Jugoslavija, 1959. Prodori moderne misli, Beograd, Nolit, 1962. Graditelji moderne misli, Beograd, Prosveta, 1965. Maske sveta, Beograd, Vuk Karadžić, 1970. Jedinstvo sveta u viziji umetnosti, Beograd, Nolit, 1974. Revizija umetnosti, Beograd, Jugoslavija, 1979. tags: maskiranje antropologija avangarda apstraktna umetnost konceptualna umetnost kineticka teorija umetnosti kritika ...

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Autobiografija engleskog glumca govori o njegovoj kazališnoj i filmskoj karijeri i nudi iskren prikaz njegovog osobnog života, fokusirajući se na njegov odnos s glumicom Vivien Leigh Ser Lorens Ker Olivije, Baron Olivije (engl. Ser Laurence Kerr Olivier, Baron Olivier; Dorking, 22. maj 1907 — Stening, 11. jul 1989) bio je engleski pozorišni, filmski i televizijski glumac, režiser i producent. U karijeri dugoj preko šezdeset godina tumačio je najrazličitije uloge — od likova iz grčkih i Šekspirovih tragedija, preko ekscentričnih i grotesknih negativaca, do junaka romantičnih komedija. Smatra se najboljim tumačem likova iz Šekspirovih drama.[1][2] Najpoznatiji je po ulogama u filmovima Orkanski visovi, Rebeka, Bani Lejk je nestala, Princ i igračica, Otelo i Maratonac. Dobio je dva počasna Oskara za životno delo i veliki doprinos filmskoj umetnosti, kao i Oskara za najboljeg glavnog glumca za ulogu u Hamletu. Olivije je bio nominovan za trinaest Oskara (osvojio tri); za devet Emija (osvojio pet); jedanaest nagrada BAFTA (osvojio tri) i šest Zlatnih globusa (osvojio tri). Dobitnik je Srebrnog medveda na Berlinskom filmskom festivalu i Zlatnog lava na Festivalu u Veneciji, a dobio je i zvezdu na Holivudskoj stazi slavnih. Prvi je glumac u istoriji filma koji je dobio plemićku titulu. Američki filmski institut ga je uvrstio među dvadeset najvećih glumaca svih vremena. Smatra se najboljim britanskim glumcem 20. veka.[3] Detinjstvo Lorens Ker Olivije je rođen 1907. u Dorkingu (Engleska). Njegov otac, Džerard Olivije, bio je sveštenik, pa je Lorens odrastao u smernoj i religioznoj porodici. Bežeći od strogosti i religioznosti svog oca, Lorens se veoma zbližio sa majkom, Agnes Luiz. Međutim, Agnes je umrla rano, u svojoj četrdesetoj godini i njena iznenadna smrt je jako pogodila dvanaestogodišnjeg Lorensa. Ostao je sa bratom Ričardom i sestrom Sibil u Old Rektoriju (delu škole Sveti Kristofer), a njegov otac se 1918, zbog premeštenja, preselio u Hartfordšir. Sa svega devet godina, dobio je ulogu Bruta u školskoj predstavi Julije Cezar. Išao je i na časove horskog pevanja u školi Svi sveti u Londonu.[4] Završio je školu Sveti Edvard u Oksfordu. Nastupao je u školskim predstavama, a 1924. radio je kao zamenik i pomoćnik reditelja u lokalnom pozorištu. Sledeće godine dobio je ulogu Lenoksa u Šekspirovom Magbetu i mesto asistenta direktora pozorišta.[5] Nakon što je Ričard Olivije otišao u Indiju, otac je shvatio da Lorens (koga su u porodici zvali Kim) zaista treba da bude glumac.[5] Karijera Tokom šezdesetogodišnje karijere, Lorens Olivije je igrao u oko 130 predstava, 63 filma i u 26 TV serijala.[6] Prve glumačke korake Olivije je načinio 1930. godine, u Engleskoj. Desetak godina kasnije, zahvaljujući ulogama u holivudskim hitovima Orkanski visovi i Rebeka, njegovo ime je postalo poznato i u svetu filma. Značajnije uloge na televiziji imao je tek osamdesetih godina 20. veka. Pozorišna karijera Pozorišni počeci Nakon pohvala koje je dobio za Ukroćenu goropad, sedamnaestogodišnji Olivije je upisao dramsku školu Central School of Speech and Drama, da bi se nakon završetka 1927. pridružio glumačkoj družini Birmingham Repertory.[5] Sledeće godine prihvatio je ulogu kapetana Stenhoupa u predstavi Kraj putovanja koju mu je ponudio Apolo teatar. Pohvale kritike dobio je 1930. za ulogu u Privatnim životima Noela Kauarda i 1935. za Romea i Juliju.[7] U Romeu i Juliji menjao je uloge Romea i Merkucija sa Džonom Gilgudom. Olivijeu se nije dopadao način Gilguldove glume Šekspirovih dela i smetalo mu je što je Gilgud dobijao bolje kritike od njega.[7] Njegova netrpeljivost ka Gilgudu kulminirala je 1940, kada je Olivije predložio londonskom producentu Binkiju Bomontu (engl. Binkie Beaumont) da finansira četiri Šekspirove tragedije — Hamleta, Kralja Lira, Otela i Magbeta — u kojima bi on bio u glavnim ulogama, na šta mu je Bomont odgovorio da bi pristao jedino pod uslovom da Olivije povremeno menja uloge sa Gilgudom, kao i da Gilgud režira barem jednu od njegovih produkcija, što je Olivije glatko i bez razmišljanja odbio.[8] Nakon uloge u Romeu i Juliji pozvala ga je Lilijan Bejlis iz Old vik teatra da tumači glavnu ulogu u njihovom Hamletu 1937. godine. Olivije je rado prihvatio ponudu, ali je njegova izvedba naišla na loš prijem kod gledalaca i kritike. Ni Magbet nije prolazio bolje, sve do Koriolana, Henrija Petog i Dvanaest noći sa kojima je trijumfovao kod kritičara i postao jedan od najpopularnijih glumaca iz Old vikove svite. Iako je u međuvremenu debitovao na filmu i čak snimio deset filmova, Olivije je nastavio da izbegava ponude te vrste i govorio da mu je mesto na daskama.[9] 1940—1959: Vivijen Li i rat Lorens Olivije je upoznao Vivijen Li 1937. Iste godine su počeli da se zabavljaju. Uspeo je da je dovede u Old vik gde je igrala Ofeliju. Dve godine kasnije njih dvoje sele se u Njujork — on da bi snimao Orkanske visove, a ona jer se nadala ulozi Skarlet O’Hare u obećavajućem Prohujalo sa vihorom. Tamo su zajedno nastupali u predstavi Romeo i Julija u koju su uložili gotovo svu svoju ušteđevinu. Iako raskošna, predstava je bila poslovni promašaj.[8] Kada je izbio Drugi svetski rat, Olivije je želeo da se pridruži kraljevskom vazduhoplovstvu. Uzeo je dvesta časova letenja i dobio čin poručnika, ali nikada nije učestvovao u pravom ratu.[5] On i Ralf Ričardson su 1944. bili otpušteni iz vojske kako bi formirali novu postavu Old vik teatra.[10] Noćni repertoar su činile predstave Čovek i oružje od Džordža Bernarda Šoa, Per Gint Henrika Ibzena i Šekspirov Henri Treći. Probe koje su trajale deset meseci uz zvuke nemačkog bombardovanja, isplatile su se u obliku pet uspešnih sezona.[5] Godine 1948. Ričardson, Olivije i Vivijen Li krenuli su na turneju po Australiji i Novom Zelandu.[11] Njih dvojica su igrali u pomenutim predstavama, a Lorens i Vivijen u Ričardu Trećem, Školi skandala kao i u The Skin of Our Teeth. Turneja je trajala šest meseci i bila je veoma uspešna, međutim brak poznatog para jedva je izdržao višegodišnju krizu. Olivije je kasnije rekao da je Vivijen izgubio u Australiji.[12] Druga sezona novog Old vik teatra počela je po njihovom povratku iz Australije i ona se danas smatra jednim od najblistavijih perioda britanskog pozorišta.[13] Olivije i Ričardson nizali su uspehe sa svojim proverenim predstavama.[13] Lorens je jedne večeri odigrao Sofokleovog Edipa i Šeridanovog Kritičara. Ta tranzicija iz grčke tragedije u klasičnu komediju postala je legendarna.[14] Ovu sezonu završio je ulogom Astrova u Ujka Vanji Antona Čehova. Za vreme rata, Lorens Olivije i Ralf Ričardson bili su pozvani u Pariz, da svoje popularne predstave odigraju u čuvenom pozorištu Komedi franses (franc. Comédie-Française). Bili su ushićeni i počastvovani pozivom. To im je bio prvi nastup u Francuskoj, i bio je uspešan.[10] Početkom pedesetih Olivije i njegova supruga su igrali u Njujorku. Na njihovom repertoaru bili su Antonije i Kleopatra od Šekspira, Cezar i Kleopatra od Bernarda Šoa, i na zahtev Lijeve, - Antigona. Godine 1953. psihičko zdravlje Vivijen Li naglo se pogoršalo, međutim vrlo brzo se oporavila za predstave koje je Lorens spremao za Stratford na Ejvonu (Engleska). Osim Dvanaest noći i Magbeta, Lorens je pripremao i Tita Andronika. Za predstave je vladalo veliko interesovanje i bile su veoma dobro posećene. Bračni par je tada sa Titom Andronikom krenuo na evropsku turneju. Komad je naišao na izuzetne pohvale kritičara, i bio je komercijalni trijumf, ali njihov brak je još jednom prolazio kroz krizu koju ovaj put nije izdržao. Iako je njihova veza okončana po povratku u London, razveli su se u decembru 1960. godine. Poslednje predstave Olivije je bio jedan od osnivača Britanskog nacionalnog teatra. Postao je njegov direktor još dok je bio u Old viku.[15] Tokom posleratnih godina, a i kasnije, svoju glumačku karijeru posvetio je uglavnom filmskoj industriji. U pozorištu je uglavnom radio kao reditelj, a ređe je prihvatao uloge.[15] Ipak, od malobrojnih predstava u kojima je igrao u to vreme, izdvajaju se Ujka Vanja, Mletački trgovac, Mačka na usijanom limenom krovu, The Recruting Officer i izuzetno uspešna Dugo putovanje u noć, koja je kasnije ekranizovana i emitovana u SAD i Ujedinjenom Kraljevstvu....

Lepo očuvano Retko 1981 Novi Sad Milan Konjović (Sombor, 28. jun 1898 — Sombor, 28. januar 1993) bio je srpski slikar i akademik. Bavio se i pozorišnom scenografijom i kostimografijom. Studirao je u Pragu i Beču, a živeo u Parizu od 1924. do 1932. Svojim opusom od 6.000 radova pripada vrhu srpske likovne umetnosti, uz afirmaciju svoga osobenog stila koloriste ekspresionističkog temperamenta. Pojedini kritičari su ga nazivali „poslednjim fovistom“.[1] Milan Konjović Milan Konjović 1998. godine Lični podaci Datum rođenja 28. januar 1898. Mesto rođenja Sombor, Austrougarska Datum smrti 20. oktobar 1993. (95 god.) Mesto smrti Sombor, SR Jugoslavija Potpis Biografija uredi Milan Konjović je rođen 28. januara 1898. godine u Somboru kao drugo dete[2] u znamenitoj porodici advokata i poslanika u ugarskom saboru Davida Konjevića.[3] Po majci je potomak uglednog srpskog pedagoga, publiciste i upravnika Srpske učiteljske škole Nikole Vukićevića.[3] U Somboru je, tokom pohađanja gimnazije, 1914. godine prvi put izlagao pedesetak radova slikanih u prirodi. Učestvovao je u Prvom svetskom ratu od 1916. do 1918. kao artiljerijski oficir.[4] Na Akademiju likovnih umetnosti u Pragu se upisao 1919. godine u klasi Vlahe Bukovca, gde je studirao dva semestra.[5] Nastavlja da radi samostalno, u Pragu uz savete avangardnog češkog slikara Jana Zrzavija, u Beču i po studijskim putovanjima u Minhenu, Berlinu i Drezdenu.[6] U Parizu od 1924. do 1932. godine postiže zapažene uspehe samostalnim izložbama kao i na izložbama u pariskim salonima gde nastaje njegova „plava faza”.[7] Po povratku u Sombor 1932. godine se posvetio slikanju rodnog kraja, vojvođanskih pejzaža, ljudi i ambijenata, sa „izletima” u Dalmaciju[8] koji predstavljaju „crvenu fazu“ koja obuhvata razdoblje do 1940. godine.[9] Za vreme Drugog svetskog rata je bio u zarobljeništvu u Osnabriku. Posle povratka 1943. nastaju njegovi pasteli u ulju koji do 1952. čine umetnikovu „sivu fazu”.[9] Od 18. marta do 1. aprila 1951. je održao izložbu „Ljudi” u Umetničkom paviljonu „Cvijeta Zuzorić”.[10] Od 1953. godine, u „kolorističnoj fazi”, dominira čista, intenzivna boja.[11] Nova slikarska orijentacija traje na radovima „asocijativne faze” od 1960. do 1980, a 1985. počinje sa pravim varijacijama na temu vizantijske umetnosti i do kraja 1990. godine nastaje tridesetak dela nove „vizantijske faze”.[12][9] Preminuo je 20. oktobra 1993. u Somboru. Slikarski opus uredi Opus slikara Milana Konjovića je preko 6000 radova: ulja, pastela, akvarela, tempera, crteža, tapiserija, pozorišnih scenografija, skica za kostime, vitraža, mozaika i grafika. Stvorio je lični prepoznatljivi stil ekspresionističkog temperamenta. Doživio je punu afirmaciju na 255[13] ili 300[14] samostalnih i 700[14] kolektivnih izložbi u Jugoslaviji, Srbiji i brojnim centrima Evrope (Prag, Budimpešta, Beč, London, Amsterdam, Rim, Pariz, Atina, Moskva) i sveta (Sao Paulo, Njujork, San Francisko i drugi).[15] Slikao je pejzaže, portrete, kompozicije, mrtvu prirodu.. većinu motiva je uzimao iz svog rodnog kraja Bačke.[16][17][18][19] Za Konjovićevo stvaralaštvo Miodrag B. Protić je rekao: „...spoljna stvarnost za njega je unutrašnji doživljaj. Sve objektivne činjenice, sve teme koje slika boji izrazito ličnim osećanjem sveta i života”.[20] Milan Konjović je radio i portrete po svom „ćefu”, birajući za modele obične ljude i marginalce koje je sretao u životu (Sombor, Cavtat, Dubrovnik, Senta, Bačka Topola). Jedna od takvih fizionomija bio je lik Šandora Ćire Falcionea,[21] njegovog sugrađanina, koji je zbog svoje mušičavosti i navodnog ludila važio za crnu ovcu familije, a koga su braća htela da liše porodičnog nasleđa i ostave bez zemlje. U Somboru je 1966. godine otvorena „Galerija Milan Konjović” u kojoj se trenutno nalazi više od 1060 umetnikovih dela.[22] Članstvo i nagrade uredi Članstvo u institucijama uredi Galerija „Milan Konjović”, Sombor Konjovićeva slika Moj studio na jugoslovenskoj poštanskoj markici iz 1973. Milan Konjović je bio član Vojvođanske akademije nauka i umetnosti u Novom Sadu, dopisni član Jugoslavenske akademije nauka i umetnosti u Zagrebu (od 1986) i član Srpske akademije nauka i umetnosti u Beogradu. Umro je u Somboru 20. oktobra 1993. godine.[23] Nagrade uredi Dobitnik je više značajnih nagrada.[23] Nagrada AVNOJ 1988. godine Sedmojulska nagrada Srbije, 1959. Nagrada za životno delo Srbije, 1962. Nagrada oslobođenja Vojvodine, 1975. Orden rada 1. reda 1958. Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Ovaj veliki klasik je još uvek bez premca po svom jasnom, detaljnom prikazu hiljada osnovnih karakteristika ljudske figure. Svaki element tela (kao što je previs gornje usne; nabiranje u uglovima usta; karakteristične proporcije glave, trupa, udova, itd.; napetost između povezanih delova tela, itd.) je pažljivo i sažeto istaknuto u tekstu. Još korisnije su 430 crteža olovkom i ugljenom koji ilustruju svaku osobinu tako da vam majstorski učitelj, u stvari, pokaže šta treba da tražite. Rezultat je jedina knjiga sa uputstvima za umetnost koja ne samo da ilustruje detalje o telu, već usmerava vašu pažnju u svakoj fazi na mnoštvo suptilnih tačaka senčenja, zakrivljenosti, proporcija, precrtavanja, napetosti mišića, varijacija usled ekstremnih godina ili mladosti, i kako veće tako i manje razlike u strukturi i zastupljenosti muške i ženske figure. Sveobuhvatne rasprave i crteži pokrivaju oči; nos, usta i brada; uho; glava, trup, leđa i kukovi; vrat, grlo i rame; rame i ruka; šaka i zglob; noga; stopalo; kompletna figura; i druge međuzavisne grupe struktura. Ovo je ljudska figura koju umetnik, student umetnosti i nastavnik umetnosti moraju da znaju kako bi izbegli mnoge obmanjujuće greške koje su nažalost uobičajene u mnogim modernim portretima, slikarstvu i ilustrativnoj umetnosti. John Henry Vanderpoel (15. studenog 1857. - 2. svibnja 1911.), rođen kao Johannes (Jan) van der Poel, [1] bio je nizozemsko-američki umjetnik i učitelj, najpoznatiji kao instruktor crtanja figura. Njegova knjiga The Human Figure, standardni resurs umjetničke škole koji sadrži brojne crteže temeljene na njegovom podučavanju na School of the Art Institute of Chicago, objavljena je 1907. godine.[2] Život i djelo Vanderpoel je rođen u Haarlemmermeeru u Nizozemskoj [3] kao sedmo od desetero djece. Majka mu je umrla 1867., a 1869. je s ocem i braćom i sestrama emigrirao u Sjedinjene Države.[1] Studirao je na Chicago Academy of Design, koja je kasnije postala School of the Art Institute of Chicago. Godine 1886. otišao je u Europu, studirajući dvije godine na Académie Julian u Parizu s Gustaveom Boulangerom i Julesom Lefebvreom.[4] Zbunjujući problem Johna Vanderpoela Vanderpoel je izložio pet slika na Svjetskoj kolumbijskoj izložbi u Chicagu 1893. [5], bio je član nekoliko umjetničkih društava i izabran je za predsjednika Chicago Society of Artists [4]. Dobio je brončanu medalju na Louisiana Purchase Exposition 1904. u St. Louisu. Radio je s Lucille Wilcox Joullin tijekom svog boravka u Chicagu. Vanderpoel je također izradio murale, uključujući onaj na stropu kazališta na Sveučilištu DePaul i sliku od 20 metara u hotelu u Los Angelesu. Unatoč njegovim uspjesima kao muralist i slikar na štafelaju, Vanderpoel je bio poznatiji kao instruktor na Umjetničkom institutu, [4] gdje je predavao od 1880. do 1910. Bio je utjecajan učitelj koji se držao tradicije beaux-arts dok je osuđivao modernizam.[2] Među brojnim Vanderpoelovim učenicima bili su umjetnici J. C. Leyendecker, [7] Frederick Carl Frieseke [8] i Georgia O`Keeffe, koja je u svojoj autobiografiji napisala da je Vanderpoel bio `jedan od rijetkih pravih učitelja koje sam poznavao.` [5] [6] ][9] Vanderpoelova mlađa sestra Matilda, umjetnica koja je, poput njega, pohađala i potom predavala na Umjetničkom institutu, također je imala O`Keeffea kao učenika.[10] Vanderpoel je stekao reputaciju jednog od najvećih američkih autoriteta za crtanje figura. Njegova knjiga Ljudska figura, objavljena 1907., sadržavala je mnoge njegove crteže olovkom i ugljenom i postala standardni udžbenik za učenike umjetničkih škola.[2] George Bridgman napisao je u predgovoru uključenom u neka izdanja knjige: `[Vanderpoelov] uvid u prirodu bio je rezultat životnog ozbiljnog, strpljivog i ustrajnog proučavanja. Analizirao je i zabilježio ljudsku figuru i u masi i u detaljima; u dobrom ukusa i pronicljivog prosuđivanja, s bliskošću prirodi koja nikad nije bila jednaka. Karakteristike ... će uvijek ostati remek-djelo u umjetnosti. ... Gospodin Vanderpoel ostavio je iza sebe veliki i snažan utjecaj.` [11] Godine 1910. Vanderpoel se preselio u St. Louis, prihvativši ponudu Edwarda Gardnera Lewisa da se pridruži fakultetu Narodnog sveučilišta kao voditelj Odsjeka za crtanje i slikanje Umjetničke akademije. Umro je u St. Louisu 2. svibnja 1911. od bolesti srca, [4] a nadživjeli su ga njegova udovica i dvoje djece.[13] Dvije godine nakon njegove smrti, Vanderpoel Memorial Art Galleries osnovane su u četvrti Beverly Hills u Chicagu. Zbirka sadrži djela Vanderpoela, uključujući crteže koji su objavljeni u The Human Figure, kao i one drugih umjetnika povezanih s Chicagom. Zbirka sada broji preko petsto komada.[5] Jedna ulica i osnovna škola u Chicagu također su nazvane u njegovu čast.

Ljubica Cuca Sokic - Reotkrice Tekst Irina Subotic Rima, Kragujevac, 2010. Mek povez, 20 strana. REDAK KATALOG! Љубица Цуца Сокић (Битољ, 9. децембар 1914 — Београд, 8. јануар 2009) била је српска сликарка и академик САНУ. Биографија Рођена је као кћерка Манојла Сокића (1887—1941),[1] првог власника и главног уредника београдског листа „Правда“ и његове супруге Руже, рођене Кузмановић. Гимназију је похађала у Београду, где јој је професор цртања била Зора Петровић, а касније уписује и Краљевску уметничку школу.[2] Сликању су је учили професори Бета Вукановић, Љуба Ивановић, Јован Бијелић и Иван Радовић. Љубица Сокић је радила и излагала у Паризу у годинама од 1936. до 1939. По повратку из Париза, први пут је самостално излагала своје радове фебруара 1939.[3] у београдском павиљону Цвијета Зузорић. Један је од оснивача уметничке групе „Десеторо“. Била је професор на Академији ликовних уметности у Београду од 1948. до 1972. Године 1968. постала је дописни члан САНУ, а од 1978. била је редовни члан. Поред сликарства, бавила се илустрацијом дечјих књига и часописа, као и израдом скица за филмове. Њено сликарство се описује као интимистичко. У почетку је сликала мртве природе, пејзаже, фигуре и портрете. Касније је тежила ка упрошћавању форми, геометризацији и умереној апстракцији. Повремено је користила технике колажа и експерименталних материјала. Бавила се цртањем стрипа.[4] Преминула је 8. јануара 2009. у Београду и сахрањена 13. јануара на Новом гробљу у Београду. Сачуван је њен дневник из 1940-1941 године.[5][6] Сликарска група „Десеторо“ Сликарска група „Десеторо“ је заједнички излагала 1940. године у Београду и Загребу. Групу су сачињавали: Даница Антић, Боривој Грујић, Никола Граовац, Душан Влајић, Миливој Николајевић, Јурица Рибар, Љубица Сокић, Стојан Трумић, Алекса Челебоновић и Богдан Шупут.[7] Иако по свом саставу хетерогена, група се састојала од 2 жене и 8 мушкараца, било је ту академских сликара, са факултетским образовањем, али и сликара по вокацији, припадали су разним друштвеним слојевима од радништва до буржоазије. Заједничко овој групи је било то што су сви били сликари и ђаци Јована Бијелића. Неки од ових уметника су страдали у Другом светском рату, а они који су преживели били су значајни ликовни ствараоци у послератном периоду. Награде Гран при Првог бијенала југословенске минијатурне уметности (1989) - за темпере на платну „Без назива“, Горњи Милановац. Награда `Божа Илић` (2006) - награду додељује општина Прокупље и Народни музеј Топлице

STvarnost, Zagreb, 1962. Prvo izdanje! Vrlo dobro očuvana. Srđan Vučinić: ARHIVAR NEMOGUĆEG – BORA ĆOSIĆ Ja sam polako počinjao da shvatam kako pored mnogih zanata, pobrojanih u istoriji, postoji još jedan važan zanat, bioskopskog gledaoca, vrlo naporan. B. Ćosić, Pri če o zana tima Bora Ćosić sakupio je, popisao i klasifikovao, obradio i izložio predmete svog bogatog bioskopskog iskustva u knjizi Vi dljivi i nevi dljivi čovek (pr vi put objavljenoj 1962. godine u Zagrebu). I mada se pisac spretno ogradio podnaslovom u kojem stoji jedna subjektivna istorija filma, ovo je, koliko mi je poznato, jedna od pr vih knjiga iz pera nekog našeg auto- ra koja obrađuje sve glavne etape i sineaste u dotadašnjem razvoju filmske umetnosti.1 Čitajući knjigu, pitao sam se kakva je to pasija – pored one sakupljačke i katalogizatorske, koja će doći do izražaja i nešto kasnije, u fikcionalizovanom popisu svih običnih i neobičnih zanata u vreme ratno i revolucionarno u Pričama o zanatima, ili u prikupljanju i parodijskom izlaganju mnogih tipova govora, jezičkih fraza, šablona i trivijalnosti kojima se biće malo- građanina, kao pipcima prilepljeno, drži za spoljni svet (u romanu Tutori) – dakle, kakva je to strast vodila mladog Ćosića da ispiše esejističku povest filma, trostruko obimniju od slav- ne Ulo ge moje porodice u svetskoj revoluciji koja će uslediti tek sedam godina kasnije. Iščita- vajući je ponovo, stekao sam utisak kako u Vidljivom i nevidljivom čoveku na sceni imamo pisca na pragu prave stvaralačke inicijacije, u opsesivnoj potrazi za utvarama, fantomima i fantazmima, za oniričkim i transcendentalnim doživljajem – jednom reči, za svim onim što mu u doba još uvek jednobojne, sive real-socijalističke svakodnevice 50-ih, jedino iskustvo kinematografa može priuštiti. Ista ona opčinjenost spojem neobuzdane imaginacije i objek- tivnog otiska vremena, karakterističnim za sedmu umetnost, opčinjenost o kojoj svedoče i mnogi od avangardnih pesnika prve polovine XX veka, našla je svoj izraz u energiji i entu- zijazmu mladalačkog traktata Bore Ćosića, u pasažima poput ovog: „Film je pr vi put od kada postoji svet umeo da jedan trenutak ukrade od prolaznosti i da ga u svom celovitom kretanju sačuva zauvek (...) da mađioničarskim majstorstvom zabeleži čoveka bez glave, devojku u čaši vode i realne oblike nepostojećih čudovišta. Film je poklonio svom gledaocu oči koje sve vide i uši koje sve čuju, popeo ga na nemoguće visine i obdario ga sposobnošću da istovremeno prisustvuje dvama različitim događajima.“2 Sa predanošću bliskom onoj sa kojom Line i Lamark beleže i razvrstavaju sva čudesa flore i faune, a Borhes primerke svoje 1 Te iste 1962. ob javljena je u beogradskoj „Prosveti“ Istori ja filma Radoša Novakovića, reditelja i profe- sora Akademije za pozorište, film, radio i tele viziju. 2 B. Ćosić: Vidljivi i nevidljivi čovek (Beograd, 2012, str. 13). Za ovo obnovljeno izdanje, povodom pola veka od izlaska Ćosiće ve knjige, zaslužan je Se verin M. Franić (1952–2014), filmski kritičar i osnivač ča- sopisa YU film danas u okviru kojeg je objavljivana i posebno vredna edicija PLUS biblioteka „YU film danas“; Ćosiće va knjiga jedno je od poslednjih izdanja iz ove edicije. ZLATNA GREDA Srđan Vučinić 57 „fantastične zoologije“ – Bora Ćosić nam iz mraka bioskopske sale donosi čuda filmskih pe- snika i novatora, od Grifitovog otkrivanja krupnog plana, tog oka „superiornijeg i vidovitijeg od čovekovog“, preko Ajzenštajnove montaže atrakcije, njegove likovne ekspresivnosti i hiperboličnosti, pa sve do čuda nepatvorene stvarnosti italijanskih neorealista ili veličan- stvene Hičkokove persiflaže „pune pri tajene jeze“ (u Nevo lja ma sa Ha rijem). No nije teško zapazi ti one sineaste koji su mladom piscu posebno bliski i dra gi; autore kroz čije sa gledavanje i tumačenje on skicira i mapu svog budućeg pripovedačkog sveta. Propitujući Čaplinovu umetnost, Ćosić posebno ističe njegov pohod na opšta mesta, sklo- nost ka obrtanju na glavačke uvreženih odnosa i opštih pravila: onog Čarlija koji, održava- jući red u radnji, počinje da zaliva cveće na ženskim šeširima; za koga se tretman u lečilištu pretvara u mučilište i rvački ring; kome je, tokom rovovske borbe u ratu, i vatra iz neprija- teljskog oružja dobar instrument da bi sebi pripalio cigaretu, otvorio flašu piva... Mali čovek koga je Čaplin stvorio „čudna je kost u grlu ove civili za cije“, konstatuje Bora Ćosić. Piščevo tumačenje tog „malog delije“ navešćuje nam kalambursko i alogičko obr tanje naglavce stereotipa i jezičkih fraza na kojima malograđanski i novi revolucionarni svet počivaju u njegovim proznim delima iz 60-ih godina – gde se junaci celuloidnog Čarobnjaka iz Oza preobražavaju u stvarne „čarobnjake iz Ozne“, gde se i Rusi (beli, kao i cr venoarmejci) u detinjem poimanju javljaju u vidu posebnog zanata... A kada nas u neponovljivi univerzum Žana Vigoa (posebno onaj Nu le iz vlada nja) uvede aforizmom – „Svet je relativno pristojna celina, koja ima svoje kraste, svoje guke, svoje dobro čuvane, vešto skrivene nepodesnosti“ – Ćosić time koncipira i vlasti ti groteskni mehani zam, onaj koji će u punom sjaju proradi ti u Priča ma o za natima (1966), te Ulozi mo je porodice u svetskoj revo luciji (1969). Infantili zam kao oružje u pohodu smehotvornog razgolićenja „pristojne celine“ odraslog sveta – nije li u toj Vigoovoj anarhističkoj drskosti jugoslovenski pisac, prevodilac Majakovskog i Hleb- njikova, našao podstreka i za ostvarenje vlastitih stvaralačkih impulsa? I dok kod Vigoa pomenute kraste i guke niču u pristojnom ambijentu škole (muškog internata), dotle u prozi Bore Ćosića one probijaju na jezičko-stilskoj ravni marljivo parodiranog školskog za- datka. Tako mali junak njegovog pripovednog triptiha3 živi sa ujakom koji „prevrće sve ženske po kući“, sa ocem koji, u doba ratno, „nalazi način da popije što veću količinu otrov- nog alkohola a da mu ne bude ništa“; naj zad, dobija u kući i oslobodioce, koji se okr vavlje- ni vraćaju sa noćnih šihti likvidacije narodnih neprijatelja. Bestidnost, ludilo, brutalnost Ćosićeve velike istorije cepaju nevešto oslikane kulise pristojne celine sveta, katkad još drastičnije, još bezobzirnije negoli nakaznosti i deformiteti obrazovnog sistema kod Vigoa. Kinematograf inspiriše delo Bore Ćosića svojom imaginativnošću, atmosferom, humo- rom i emocijom; ali linearnost, fabula i zaplet, svojstveni filmskom pripovedanju, našem piscu praktično nisu potrebni. On je nedvojbeno opredeljen za nelinearnu, do kraja frag- mentiranu nara ciju u kojoj je gotovo svaka rečenica isečak različi tog vremena. Sklopljeni asocijativno, po tema ma, ćosićev skom montažom atrakcije, ovi su bezbrojni isečci jedna rastrojena celina koja ipak nastavlja da simultano živi u mnogim vremenima, satirično izo- bražavajući rad detinjeg uma kontaminiranog velikom istorijom. I replike Ćosićevih likova 3 Knjiga Zaš to smo se borili (1972), prak tično, izmenjeno i dopunjeno izdanje Priča o zanatima, čini treći deo ove uslovne celine. 58 možemo či tati kao neku vrstu stili zovanih filmskih dijaloga: one se izgovaraju u ima ginar- nom porodičnom sve-trenutku, u kojem su i zdravorazumske kategorije prostora, vremena i kauzalnosti privremeno suspendovane.4 U poetskoj sažetosti i globalnoj metaforičnosti porodičnog sve-trenutka leži i osnovna analogija Ćosićevog proznog triptiha sa fantazmat- skim potencijalima evropskog autorskog filma. Nasuprot prozi 60-ih, Ćosićev postupak u romanu Tutori (1978), i dalje u Bel Tempu (1982) vodi ka razobručenosti, prolifera ciji jezika – a time i ka namernom ukidanju sažetosti i me- taforičnosti srodne kinematografskom principu. Njegova nova poetika mixed-media, sprem- nice, ropotarnice i otpada bliži se u isti mah principu funkcionisanja televizije (danas i logi- ci interneta, kao i društvenih mreža) u kojima se metafora te svaka lirska kondenzovanost praktično ukida, jer sve se odigrava u znaku direktnog prenosa, u beskonačnom sadašnjem trenutku. Filmofilska energija i erudicija Vi dljivog i nevi dljivog čoveka ugrađeni su i u docnije sce- narističke izlete Bore Ćosića: u njegov koscenaristički doprinos, prevashodno u pisanju dijaloga, filmu Desant na Drvar Fadila Hadžića (1963), kao i Danima Aleksandra Petrovića (1963), gde je Ćosić saradnik na scenariju zajedno sa filmologom Duškom Stojanovićem i pesnikom Dušanom Matićem; te u adapta ciji, transponovanju i osavremenjivanju glavnih motiva novele Dvojnik Dostojevskog u ambijentu samoupravne Jugoslavije, u filmu Nepri jatelj Živojina Pavlovića (1965). Ćosić je potpisan i kao jedan od koscenarista u filmskoj adap ta ciji vlasti tog romana, no čini se da njegov interes za filmski medij tada već jenjava. U filmu Uloga mo je porodice u svetskoj revoluciji Bate Čengića (1971) jezički kvali teti knjige, pa i replike likova mahom su zamenjeni pop-artističkim vizuelnim atrakcijama, uz jake pri- mese mjuzikla, rok operete i političkog teatra. U ovom delu neujednačenog kvaliteta i danas najubedljivije deluje ingeniozna dosetka koscenariste Branka Vučićevića:5 prizor u kojem ukućani i oslobodioci zajedno jedu tortu u obliku Staljinove glave. „Či tava moja fa- milija u BV-jevskoj obradi, pokazuje se ne samo u svetlu kanibalsko-edipskom (jer jedu oca čovečanstva), nego i u sferi erotike kuhinje“, protumačiće mnogo kasnije Ćosić ovu scenu, u svom sećanju na Vučićevića.6 Uloga Bore Ćosića u jugo slovenskoj kinematografiji, neposredna i posredna, veća je nego što bi se na pr vi pogled moglo pretpostavi ti. O „boraćosićevskom raju malih stvari“, tom „raju prizemnog Beograda“ piše Raša Popov povodom Ljubavnog slučaja Makavejeva.7 4 Ovo nas može asocirati na dela Alena Renea ili Alena Rob Grijea; a u domaćem filmu na kubističke scene i dijaloge iz „ratne tetralogije“ Puriše Đorđe vića. 5 Kada smo na 20. Festivalu autorskog filma pripremali retrospek tivu Branka Vučiće vića, jedan od nje- govih uslova bio je da ne prikažemo Čengiće vu Ulogu moje porodice, film od koga se kao koscenarista još ranije ogradio – smatrao je da je umesto spek takularnog pristupa koji je reditelj sproveo, film tre- balo uraditi što svedenije, minimali stič ki. 6 Iz tek sta Bore Ćosića „Roman o Vučiće viću“, ob javljenog u zagrebač kom časopi su Gordogan, #33–34, zima–jesen 2016. 7 U nadahnutom eseju R. Popova „Imago Makavejev“, objavljenom u zborniku Makavejev: 300 čuda. Umetnič ki odnos Ćosić–Makavejev sigurno je dvosmeran, o tome svedoči i Ćosićev tekst „Stvarnost u filmu Dušana Makavejeva“ (Polja, maj 1966). Posebno je znača jan raskorak na ko ji autor ovde ukazu je, između Makove odanosti novom životu u jugosloven skom komunizmu i „analiziranja krastica ko je su se po njemu nahva tale“ u filmu Čo vek ni je tica. Ali posto ji tu još nešto zanimljivije iz današnje perspek- 59 A infantilno-satirična perspektiva koju Sidran i Kusturica primenjuju u Ocu na službe nom putu (1985) mnogo toga duguje vizuri junaka Uloge moje porodice u svetskoj revoluciji – do- voljno je uporedi ti način prenošenja iskaza iz „odraslog“, istorijskog sveta, njihovo cinično prelamanje u edenskoj nepatvorenosti detinjeg univerzuma. Sa primetnim zakašnjenjem slična perspekti va varira i u Mar kovićevom filmu Tito i ja (1992). Sa superiornim selinovskim cini zmom ona je preoblikovana u priči o odrastanju dvojice kriminala ca tokom Miloševi- ćeve ere rata i izola cije u Ra na ma Srđana Dra gojevića (1998). Zasebno bi se mogao anali- zirati i posredni Ćosićev uticaj na kultno Grlićevo ostvarenje U raljama života (1984) – preko nesumnjivog odjeka romana Tutori u parodijskom korišćenju obraza ca trivijalne li terature u prozi Dubravke Ugrešić...8 Vođen akribijom i istrajnošću sakupljača i klasifikatora, žarom smejača i iz rugivača, ali i nepredvidivom zaumnošću pesnika – Bora Ćosić ostaje vidljivi i nevidljivi sudeonik jugoslovenskog i post-jugoslovenskog filma. Bora Ćosić (Zagreb, 5. april 1932) srpski i hrvatski je romanopisac esejista i prevodilac.[1] Rođen 1932. u Zagrebu, živeo je u Beogradu od 1937. do 1992, kada je prešao u Berlin. Napisao je oko 50 knjiga, kao i nekoliko pozorišnih drama, koje su sa velikim uspehom igrane u beogradskom Ateljeu 212. Za roman `Uloga moje porodice u svetskoj revoluciji` dobio je za 1970. godine (za 1969) NIN-ovu nagradu za roman godine.[2] Biografija Bora Ćosić, rođen 1932. u Zagrebu, 1937. sa porodicom preseljen u Beograd. Tu je završio srednju školu u Prvoj muškoj gimnaziji, studirao na odseku filozofije Beogradskog univerziteta. U mladosti je prevodio ruske futurističke pesnike, uređivao je list `Mlada kultura` 1952, reviju `Danas` 1961-1963,[1] časopis `Rok` 1969-1970. Radio je kao dramaturg i umetnički savetnik u filmskim preduzećima `Slavija`, 1958-1959, i `Avala`, 1962-1963. Sarađivao je na dokumentarnim filmovima, pisao dijalog za igrane filmove. Tokom boravka po Evropi, pored celovitih knjiga objavio je više stotina tekstova po novinama i časopisima Nemačke, Austrije, Švajcarske, Italije, Holandije, Mađarske, Rumunije, Rusije, Poljske, Albanije. Učestvovao je na više od dve stotine čitanja u nekoliko evropskih zemalja. Dao više od stotinu intervjua za različita glasila, štampu, radio i televiziju. Učestvovao na književnim konferencijama, festivalima, simpozijumima, međunarodnim sastancima i kongresima.[3] Književno stvaralaštvo Karijeru pisca započinje romanom Kuća lopova iz 1956. godine te zatim objavljuje knjige eseja Vidljivi i nevidljivi čovek, 1962, Sodoma i Gomora, 1963. godine. Autor je kultnog romana novije srpske proze, Uloga moje porodice u svetskoj revoluciji, 1969, smestenom u ratnom i posleratnom Beogradu. Ćosić je istovremeno naslednik srednjeevropske prozne tradicije intelektualnog esejizma, kao i jedan od poslednjih intelektualaca koji se emocionalno iskreno identifikovao sa jugoslovenskom himerom, s mešavinom elegičnosti i mučnog preispitivanja nakon njenog raspada. Po tom romanu je snimljen i istoimeni film. Raspad Jugoslavije odveo je pisca u dobrovoljno izgnanstvo (najčešće boravi u Rovinju i Berlinu, dok objavljuje u Hrvatskoj).[4] Taj deo njegovog stvaralaštva je obeležen uglavnom esejističkim delima, među kojima se ističu Dnevnik apatrida, 1993, (opet jedno poigravanje s fiktivnim identitetom preko kojeg Ćosić iznosi stavove o savremenoj drustvenopolitičkoj stvarnosti), Dobra vladavina, 1995, te Carinska deklaracija, 2000, poluautobiografski tekst natopljen promišljanjima o propalim južnobalkanskim ogledima i autorovim pomešanim osećanjima prema toj tvorevini. Napisao je oko 50 knjiga, izdatih u Srbiji, Hrvatskoj i Nemačkoj.[5] Nagrade 1969: NIN-ova nagrada, za roman Uloga moje porodice u svetskoj revoluciji.[2] 2002: Nagrada za Evropsko razumevanje, za autobiografski esej Carinska deklaracija.[6] 2008: Nagrada Albatros Zadužbine Gintera Grasa.[7] 2001: Nagrada Stefana Heyma.[8] Dela Nepotpun popis dela: Kuća lopova, 1956. Vidljivi i nevidljivi čovek, 1962. Sodoma i Gomora, 1963. Priče o zanatima, 1966. Uloga moje porodice u svetskoj revoluciji, 1969. Tutori, 1978. Poslovi/sumnje/snovi Miroslava Krleže, 1983. Doktor Krleža, 1988. Rasulo, 1991. Dnevnik apatrida, 1993. Dobra vladavina (i psihopatalogija njenog svakodnevlja), 1995. Carinska deklaracija, 2000. Pogled maloumnog, 2001. Tkanje, 2001. Nulta zemlja, 2002. Irenina soba, (poezija), 2002. Izgnanici, 2005. Consul u Beogradu, 2007. Put na Aljasku, 2008. Zapadno od raja, 2009. Kratko detinjstvo u Agramu, 2011. Doručak kod Majestica, 2011.

Odlično stanje Izdavač: Istraživačko-izdavački centar SSO Srbije, Beograd 1987 Rokenrol (engl. rock `n` roll, skraćeno od rock and roll), često samo rok (engl. rock), muzički je pravac i globalna potkultura. Rok se po prvi put pojavio u SAD pedesetih godina 20. veka.[1][2] Nastao je pod uticajem džeza i, prvenstveno, gitarskog bluza. Najpopularniji je muzički žanr sveta, posebno u Evropi i Severnoj Americi. Rokenrol se nekad koristi kao sinonim za širi pojam rok, ali češće rokenrol označava rane godine žanra tokom pedesetih i šezdesetih 20. veka, dok se kraći naziv rok upotrebljava za sve. Tipični rok sastav se sastoji od pevača, gitare, bas gitare i bubnjeva. Mnoge rok grupe koriste i druge instrumente poput klavijatura, daira, usne harmonike i sl. Izraz rokati (engl. rocking) prvi su upotrebili crkveni pevači na američkom jugu, a značio je „osetiti versko ushićenje”. Međutim, 1940-ih izraz je imao dvojako značenje: plesati, podrazumevajući snošaj. Dobar primer ovoga je pesma Roj Brauna Good Rocking Tonight (dosl. dobro rokanje noćas). Rok muzika je imala ogroman društveni i kulturni uticaj na svet. Kao kulturni fenomen, rock muzika je na svet uticala kao nijedna druga. Popularna je širom sveta i razvila se u veliko mnoštvo vrlo različitih stilova. Sam pojam može da označava nekoliko različitih stvari. Ponekad se upotrebljava kao naziv za niz stilova zapadne popularne muzike, poput teškog metala, pop muzike, i hip hopa, a ponekad se upotrebljava kao naziv za poseban izvorni pokret pedesetih godina. Najčešće, pojam označava taj izvorni pokret i razne stilove koje su nastali direktno od njega (bez hip hopa, pop muzike, itd). Karakteristike[uredi | uredi izvor] Red hot čili pepers Zvuk kamena je tradicionalno usmeren na električnoj gitari, koja se pojavila u svom modernom obliku 1950-ih uz popularizaciju rokenrola.[3] Zvuk električne gitare u rok muzici obično podržava električna bas gitara, koja je bila pionir u džez muzici istoga doba,[4] i udaraljke u kojima vladavaju bubnjevi, uz koje se ponekad pojavljuju i činele.[5] Ovaj trio instrumenata često se nadopunjava uključivanjem klavira, hemonda i sintisajzera.[6] Grupa muzičara koja interpretira rok muziku naziva se rok bend i sastoji se najčešće od dva do pet članova. Klasično, rok bend poprima oblik kvarteta čiji članovi pokrivaju jednu ili više uloga, uključujući i pevača, gitaristu, ritam gitaristu, bas gitaristu, bubnjara i često klavijaturistu ili drugog instrumentalistu.[7] Rok muzika tradicionalno je izgrađena na temeljima jednostavnih četverodobnih ritmova s udarcem bubnja - Backbeat.[8] Melodije su često izvedene iz starijih muzičkih načina kao Dorian mode ili miksolidijski, uglavnom tonalitetima violinskog ključa.[8] Instrumenti sviraju višeglasno, a harmonije su popunjene kvartama, kvintama i disonantnim harmonijskim progresijama.[8] Rok pesme iz sredine 1960-ih su često korištene u Verse-chorus strukturi, koja potiče iz bluza i folk muzike, ali došlo je do značajne razlike od ovog modela.[9] Kritičari su naglasili eklekticizam i stilsku raznovrsnost.[10] Zbog svoje složene istorije i sklonosti posuđivanja muzičkih elemenata iz drugih muzičkih i kulturnih obrazaca kritičari su tvrdili da je „nemoguće vezati rok muziku za kruto naznačenu muzičku definiciju“.[11] Jednostavan 4/4 rok ritam za bubnjeve O ovoj zvučnoj datoteci Play (pomoć·info) Za razliku od mnogih ranijih stilova popularne muzike, teme rok pesama su vrlo širokog spektra. Tako se u tekstovima rok pesama nalaze društvo, neuzvraćena ljubav, seks, pobune protiv vlasti, sport, piće, droga, novac, socijalna pitanja i sl.[8] Neke od ovih tema rokeri su nasledili iz starijeg popa, džeza i bluza, a neke teme se prvi put pojavljuju u tekstovima pesama.[12] Robert Kristgau je rok muziku nazvao „hladnim medijom“ s jednostavnom dikcijom i ponavljanjem refrena, a tvrdi da se primarna funkcija roka odnosi na muziku, ili uopštenije šum.[13] Prevlast belih muškaraca i često muzičara srednje klase u rok muzici se često navodi i uvek je „vruće pitanje“ u medijima.[14] Ipak, i u roku su se kasnije probili i crni muzičari, osvajajući najčešće mladu belačku publiku.[15] Najčešće pevaju o mafiji, problemima siromaštva i neravnopravnosti.[16] Razvoj rokenrola[uredi | uredi izvor] Alan Frid Elvis Presli 1956. Bil Heli i Komete Rokenrol se prvi put pojavljuje kao poseban stil u Americi tokom ranih pedesetih godina 20. veka, iako se delovi rokenrola mogu čuti u ritam i bluz izdanjima iz dvadesetih godina 20. veka. Rani rokenrol je uskladio delove bluza, bugi-vugija, džeza i RnBa, a takođe je imao elemente folklorne, crkvene i kantri muzike. Neki čak smatraju da je rokenrol utemeljen na muzici naselja Fajv Points u Njujorku, tokom sredine 20. veka. Stanovnici Fajv Pointsa su prvi spojili afričku i evropsku, naročito irsku, muziku. Pesme ovog žanra puštane su samo na radio-stanicama posvećenim RnBu, a belci su vrlo retko čuli tu muziku na poznatim radio-stanicama. Godine 1951, klivlendski di-džej Alan Frid je počeo svirati tu vrstu muzike za belu publiku. Frid je prvi izumeo izraz `rock and roll` da opiše ovaj stil RnB muzike. Rokenrol pravac se, za razliku od improvizacije bluza, džeza i soula, vratio klasičnom muzičkom obliku, ali sa mnogo tvrđim i energičnijim zvukom koji je vrlo brzo osvojio ceo svet. Jedna od prvih rokenrol pesama je Čak Berijeva Džoni Bi Gud (engl. Johnny B. Goode). Njega mnogi smatraju za rodonačelnika roka, ali pošto tadašnjoj muzičkoj industriji nije odgovarao kao crnac i stariji čovek, u prvi plan je izbačen Elvis Presli, koji je uskoro postao prva rok zvezda - kralj rokenrola (engl. The King). Godine 1954, Elvis Presli snima lokalni hit `That`s All Right Mama` u Sem Filipsovom studiju San u Memfisu. Elvis je svirao fuziju roka i kantri muzike, poznate kao rokabili. Međutim, pravi uspon roka je započela pesma `Rock Around the Clock` sastava “Bill Haley & His Comets” iz sledeće godine. Posle Elvisa, kada je već rok ritam zahvatio ceo svet, javljaju se bendovi kao što su Bitlsi, Rolingstons i ostali. U to vreme se javlja rok scena i na prostorima bivše Jugoslavije. Prvi bendovi kao što su Zlatni prsti ostvaruju velik uspeh, ali sve to postaje značajnije tek sa pojavom većih bendova kao što su Bijelo dugme, Smak, Ju grupa, itd. Međutim pravo širenje rokenrola i njegovo zlatno doba počinje sa dolaskom grupa poput Azre, Riblje čorbe, Zabranjenog Pušenja, EKV i drugih. Rokenrol žanrovi[uredi | uredi izvor] Muzički žanrovi koji su se razvili iz roka: Progresivni rok (Progressive Rock) Alternativni rok (Alternative Rock) Hevi metal (Heavy Metal) Pank rok (Punk Rock) Podžanrovi roka[uredi | uredi izvor] Detroitski rok Garažni rok Glam rok Grandž rok Hartlend rok Instrumentalni rok Južnjački rok Soft rok Post rok Pab rok Pustinjski rok Psihodelični rok Simfonijski rok Surf muzika Hard rok Indi rok Fuzijski žanrovi[uredi | uredi izvor] Bluz rok Kantri rok Čelo rok Flamenko rok Folk rok Džez rok Raga rok Samba rok Starosedelački rok Tango-rokero Garažni rok[uredi | uredi izvor] Glavni članak: Garažni rok Garažni rok je bila sirova forma rok muzike, posebno prevalentna u Severnoj Americi sredinom 1960-ih. Tako je nazvana zbog percepcije da je bila uvežbana u prigradskoj porodičnoj garaži.[17][18] Pesme garažnog roka su se bavile traumama srednjoškolskog života, pri čemu su pesme o „devojkama koje lažu“ bile posebno česte.[19] Lirika i obrada su bile agresivnije od onog što je bilo uobičajeno u to vreme, često sa režećim ili derućim vokalom koji je utopljen u inkoherentno vrištanje.[17] Oni su se kretali od grube jednoakordne muzike (poput Sedsa) do muzičara skoro studijskog kvaliteta (uključujući Nikerbokers, Rimejns i Fift Istjet). Takođe su postojale regionalne varijacije u mnogim delovima zemlje sa prosperitetnim scenama posebno u Kaliforniji i Teksasu.[19] Države pacifičkog severozapada su verovatno imale najbonje definisani regionalni zvuk.[20] Stil je evoluirao polazeći od regionalnih scena još od 1958. „„Tall Cool One““ (1959) grupe Vejleri i „Louie Louie“ (1963) grupe Kingsmen . su dobri primeri žanra u svojim formativnim fazama.[21] Do 1963, singlovi garažnih grupa su počeli da dosežu nacionalne liste u većem broju, uključujući Pol River end Rejders (Bojsi),[22] Trašmen (Mineapolis)[23] i Rivijeras (Saut Bend, Indijana).[24] Druge uticajne garažne grupe, poput Soniksa (Takoma), nisu dostigle Bilbord hot 100.[25] U tom ranom periodu mnoge grupe su bile pod jakim uticajem surf roka i dolazilo je do razmena između garažnog roka i frat roka, na šta se ponekad gleda kao na samo podžanr garažnog roka.[26] Britanska invazija 1964–66 je imala jak uticaj na garažne grupe, pružajući im nacionalnu publiku, stimulišući mnoge (često surf ili hot rod grupe) da adaptiraju britanski uticaj, i ohrabrujući formiranje mnogih grupa.[19] Hiljade garažnih grupa je postojalo u SAD i Kanadi tokom te ere i stotine su proizvele regionalne hitove.[19] Primer su: „The Witch“ takomskih Soniksa (1965), „Where You Gonna Go“ detroitske grupe Anrelajted segments (1967), „Girl I Got News for You“ majamske grupe Birdvočers (1966) i „1–2–5“ grupe iz Montreala Honted. Uprkos toga što je veliki broj grupa potpisao ugovore sa velikim ili regionalnim produkcijkim kompanijama, većina njih nije doživela komercijalni uspeh. Generalno se smatra da je garažni rok doživeo svoj komercijalni i umetnički vrhunac oko 1966.[19] Do 1968. ovaj stil je uglavnom nestao sa nacionalnih listi i lokalnog nivoa, dok su se amaterski muzičari suočavali sa fakultetskim obrazovanjem, poslom i regrutacijom.[19] Novi stilovi su evoluirali i zamenili garažni rok (uključujući bluz rok, progresivni rok i kantri rok).[19] U Detroitu je tradicija garažnog roka preživela do ranih 1970-ih, sa grupama poput MC5 i Studžes, koje su koristile znatno agresivniji pristup formi. Te grupe su počele da se nazivaju pank rokom i danas se na njih često gleda kao proto-pank ili proto-hard rok.[27]

Predrag Mihajlović Cile, Slobodan Lazarević STARAC IZ MANDIĆA Jefimija, Kragujevac, 1999. 79 ilustrovanih strana, 24x24- četvrtasti format, tvrd povez. Pejzaži, portreti, aktovi, prizori svakodnevnog života na fotografijama Predraga – Cileta Mihajlovića tragaju za odgovorom na pitanje: Može li i koliko fotografija biti buntovni izraz stvaralačke slobode, iznenađenja, suočavanja s dramom ljudskog života? U jednom, sada već davnom razgovoru, Mihajlović će fotografiju odrediti ne kao medij koji ponavlja stvarnost, već kreativni koncept koji prevashodno zauzima stav, suprotstavljajući se duhu konformizma, gotovog obrasca, kič egzistencije. Tako shvaćena fotografija ne može biti plod slučaja­ nego koncept, napor da se udahne jedna nova dimenzij­a našem pogledu koji još ne poseduje saznanje o tome koliko fotografija može biti teška umetnost. Jednom prilikom, dok smo radili na projektu ”Starac iz Mandića” – knjizi o stoletnom hrastu, zapisu u Malim Krčmarima, selu nadomak Kragujevca, spontano sam ga upitao o njegovom detinjstvu i stvarnom značaju tog doba u čovekovom životu, značaju za formiranje njegove stvaralačke ličnosti. Odgovorio mi je da je imao srećno detinjstvo ispunjeno ljubavlju roditelja, igrom i čitanjem, a da je prve fotografije napravio kada je imao 12 godina na časovima tehničkog obrazovanja i nastavio da se fotografijom bavi kroz detinjstvo i mladost. Kasnije, sedamdesetih godina prošlog veka, intenzivno se družio s kino-kamerom, verujući kako će postati filmski snimatelj. Ne pripovedam slučajno ove Mihajlovićeve mladala­čke zanose jer se upravo u njima kriju klice njegove foto­grafske poetike. Iz nje posebno izdvajam njegovo tada formirano mišljenje da su scenarista, odnosno pisac i snimatelj najvažnije tvorbene ličnosti filma: prvi kao stvaralac literarnog predloška, drugi kao direktni tvorac­ slike, vizuelne informacije koja je osnov filmskog izraza­. (Interesantno je, može se zapaziti, mladi Predrag Mihajlović režiseru ne dodeljuje kreativnu ulogu.) Ovaj detalj iz autorovog ranog života ne navodim kao deo zabluda koje se javljaju gotovo kod svih stvaralaca, već kao rano formiran princip filmskog razmišljanja, koji će Mihajlović u radovima kasnijeg opusa uspešno razvijati. Projekti: Život nije stvarnost (1991), Starac iz Mandića (1999), U ime naroda (2003) i Sećanje na Floridu (2009) realizovani su na principima pokretne­ slike, koja otkriva biće čoveka, ali i samog stvaraoca­ koji večito traga za sobom i živi da bi u slikama oko­lnih­ i povezanih prizora otkrio i delić sebe samoga. U fotografu (čiji postupak stvaranja ipak nije samo tehnologija­) živi neprekidna težnja da iskaže lični doživljaj; želja da svom opažaju istovremeno dâ univerzalni značaj i lični pečat. To je Mihajlovićevo traganje za kamenom mudrosti koji je, istovremeno, i ne manje Sizifov kamen. Umetnik mora da se služi izrazom koji mu omogućava uspostavljanje komunikacije. Književnik se izražava artikulisanom, preciznom rečenicom, slikar sigurnim i raznovrsnim potezom, fotograf opaža i snima stvari svima vidljive, poznate, očigledne. Naše doba obeleženo je vladavinom medija u kojima fotografska slika ima posebnu ulogu i značaj. Tim pre što stvaraoci medijskih programa dobijaju neslućene mogućnosti u pogledu manipulacije masom koja sve to posmatra. Jedan deo te sposobnosti medija, onaj koji se u fotografiji naziva dokumentarnim, Predrag – Cile Mihajlović je demonstrirao oblikujući izložbe i knjige fotografskog nasleđa Kragujevačkih amatera i profesionalnih ateljea od pre jednog veka, ali mnogo više stvarajući svoje originalne cikluse čije smo naslove već naveli. U njima, on je na dokumentarno dosledan, a umetnički impresivan način, prikazao tehnologiju stvaranja modernih kultova. Analizirajući ih svojim objektivom, autor otkriva svu njihovu ironičnost, ponekad i grotesknost, prepokriva, ali i razotkriva njihove težnje da budu instrumenti moći i vlasti. Nema sumnje da je tom prepokrivanju-razotkrivanju, to jest demokratizaciji društva, fotografija, pa dakle i Mihajlovićeva, dala poseban i veliki pečat. Posmatrajući i analizirajući ovaj dokumentaristički, do sada stvoren deo opusa Predraga – Cileta Mihajlovića, možemo ga smestiti, s manjom ili većom preciznošću, u određene funkcionalne i tipološke ”ladice”, ali će u svim okolnostima poruka tog dela biti ista – pravi progres može nastati tek ako se dogodi da masa do te mere ovlada medijima, da ih upotrebljava za sopstvene, korisne, kulturne svrhe. Dakle, kad se ostvari kvalitet komunikacije na ”polzu” demosa. posveta autora na predlistu na par mesta flekica kao na slici mom2

62508) BEOGRAD OSAMDESETE , Lidija Merenik , Prometej Novi Sad 1995 , Nove pojave u slikarstvu i skulpturi 1979-1989 u Srbiji Prva knjiga istoričara umetnosti i likovnog kritičara Lidije Merenik, asistente na Katedri za modernu umetnost na Filozofskom fakultetu u Beogradu, “Beograd – osamdesete”, pravi je izdavački događaja sa bitnim poelsicama za istoriografiju naše najnovije umetnosti iz nekoliko razloga. Na prvom mestu, ovo je redak slučaj da se mladi istoričari umetnosti odluče za sintetičko obrađibanje određenih poglavlja u stvaralaštvu, pogotovo onih iz recentnog razdoblja. Na ovaj, zaista hrabar korak L. Merenik da prosuđuje o umetničkim zbivanjima koja su još aktivnoj fazi “vrenja”, odlučujuće je uticalo, pre svega, njeno direktno sudelovanje i naglašen uticaj u formiranju, podsticanju i praćenju umetnosti osamdesetih godina, sa kojom je ona stupila na kritičarski scenu, i koju je više od ikoga u ovoj sredini do detalja upoznala. L. Merenik je bila istinski saučesnik u procesima i zbivanjima umetnosti devete decenije koju je iz naneposrednije blizine pratila objavljujući niz tekstova (kritika, prikaza, eseja, predgovora kataloga i dr.) što je kvalifikuje kao pouzdanog tumača i verifikovanog ocenitelja. Izazovi istorizacije vremenski veoma bliskig perioda u umetnosti, da se ovde poslužimo leksikom postmodernizma o čijim je tendencijama u našoj umetnosti upravo i reč, u ovoj knjizi su “ona stanja svesti koja slede posle naivnih ideologija i njihovog prosvećivanja”, a “munjevito smenjivanje i konfuzija umetnosti u vrtlogu” dovoljno su snažni podsticaji za formiranje adekvatnog teorijskog odgovora. U neočekivanom i snažnom naletu, kojim je umetnost osamdesetih kod nas nastupila, odmah razvijajući svoje najbolje potencijale, značajne stilske gormacije, izmrežene su, kako ih L. Merenik vidi, oko dva čvorišta tokom protekle decenije. Na ovakvoj istinski podsticajnom podlozi samog stvaralaštva, nastali su uslovi jednakovrednog kritičarskog, a potom i teorijskog odgovora na te artificijelne sugestije, odn. kreativne izazove. Posle uvodnog dela u kome je dat prikaz početnih zbivanja u “umetnosti nove predstave”, sa detaljnim uputima na izložbe, umetničke i kritičarske stavove, slede dva poglavlja koja otkrivaju u ovom jedinstvenom toku umetnosti dva razdoblja i dva kreativna načela: “Vidovi ekspresije u prvoj polovini decenije” i “Neekspresionizam druge polovine decenije”. Dakle, kao osnovni poetski koncept umetnosti osamdesetih u ovoj sredini identifikovan je stilski legat ekspresionizma u njegove dve, budući da je prenet kao plastički jezik u jedno novo i drugačije vrme, “neo” faze. U prvom razdoblju, tzv. “novom talasu” zapažen je fenomen generacijskog ulaska u sveobuhvatni obnove, koji se istovremeno odigravao u muzici, dizajnu, književnosti, pozorištu, stripu, modi itd. Analizirajući ovaj početni stadijum umetnosti “nove slike” L. Merenik je ostala dosledna vlastitim stavovima iz tog vremena, kada je u tumačenju iznosila argumente protiv svrstavanja ove obnove umetnosti kod nas unutar glavnog toka transavangarde. Zapravo se na otvorenim pitanjima postmodernističke paradigme lako prati razvoj kritičke svesti, od neuspelih tumačenja u stilu antimodernizma do njegove doslovne apologetike koja je bila karakterističnija za zapadna kulturna područja tadašnje Jugoslavije. Uz pojavu jakih, individualnih ličnosti popu De Stil Markovića, Vlaste Mikića, grupe Alter imago, i niza autora koji su na mirniji način ulazili u problemski sklop ovog stvaralaštva, popu Mrđana Bajića ili Darije Kačić, navedeno je i delovanje medijskih aktivista okupljenih u časopisu “Izgled” ili rok-grupi “Idoli”, što ukupno gledajući, daje veoma plastičnu sliku dešavanja na centralnom kreativnom polju tog vremena. Iako se očigledno radilo o svojevrsnom povratku na slikarstvo i skulpturu, o čemu se već tada vodila polemika (na primer, da li je ovo stanje proisteklo iz svesti o idejama konceptualne umetnosti – dakle umetnosti nematerijalnog stanja, ili iz tradicionalnijih umetničKih pogleda poput beogradske sliakrske škole koja se uglavnom doživljava kao konzervativna i nezanimljiva za mlade stvaraoce), ovi umetnici su istovremeno bili svesni i njenih medijskih ograničenja i kao odgovor usledio je niz izložbenih postavki koje svojim ambijentalnim izgledom ukazuju na jedno stanje između formi slikarstva i skulture. I ta je crta beogradske umetnosti toga vremena bitna za razumevanje i ocene koje o njoj izvodi L. Merenik. Zabeležene su tada zaista i velike razlike u shvatanjima koje i čine lice pluralističke scene u umetnosti osamdesetih godina, naravno podrazumevajući jedino njen glavni tok, onaj koji je iskazao ovu vrstu plastičkih promena. Ova knjiga svakako je pionirski poduhvat zaokružavanja teorijskog promišljanja na stvarnim primerima umetničke delatnosti jedne, već sada očIgledno važne, faze u razvoju naše umetnosti XX veka, te je otuda ona od fundamentalnog značaja i za srpsku umetnost i za srpsku istoriografiju. Brojni izvori koji su ovde navedeni zapravo su progled svih relevantnih tekstova (poglavito evropskog kritičarskog i teoretičarskog kruga) te su stoga i dragoceni izvor za dalja proučavanja i tumačenja složenih procesa u najnovijoj umetnosti. Jovan Despotović mek povez, format 11 x 18 cm , ilustrovano, latinica, 108 strana

Veselin Masleša - Sarajevo, 1965. god. Tvrd povez sa zaštitnim omotom, 27,5 cm. 186 str. Ilustrovano u dobrom stanju Tekst štampan dvostubačno Bibliografija: str. 185-186; bibliografske i druge bilješke uz tekst Predmetne odrednice Slikarstvo -- Tursko doba -- Bosna i Hercegovina -- 1500-1878 Predgovor. I. Uvod. II. Slikarska djela i majstori: XVI vijek. XVII vijek. XVIII vijek. XIX vijek. III. Djela kritskih, italo-kritskih i drugih stranih slikara turskog doba. PREDGOVOR U sljedećim recima se prvi put iznosi pregled slikarske umjetnosti turskog doba u Bosni i Hercegovini (1500–1878). Taj pregled, koji je dosta sažet, rezultat je moga dugogodišnjeg rada na polju proučavanja likovne umjetnosti Bosne i Hercegovine uopšte. Rezultat nije obiman, prvo, što je sam materijal, tj. umjetničke tvorevine, uveliko smanjen raznim nedaćama koje su pratile naš narod stoljećima, a drugo ni sav danas raspoloživi materijal nije još u potpunosti proučen, a on će nesumnjivo daljim proučavanjem biti dopunjen i, vjerovatno, tu i tamo podvrgnut i nekim korekturama. Lakše će biti mlađim naučnim radnicima da rade na već postavljenom temelju nego što je bilo piscu ovih redaka da, lutajući često u potpunoj tmini u prvim godinama rada, dođe do neke osnove koja se dalje, pomalo, sve bolje ocrtavala. Kako se ta osnova stvarala, vidi se najbolje po desetinama mojih ranijih naučnih studija i članaka, koji su izlazili u Glasniku Zemaljskog muzeja u Sarajevu, od 1932. godine, da i ne spominjem članke u drugim publikacijama ili dnevnim listovima. Same predstudije prvih mojih radova trajale su desetinu godina, jer u tom periodu nije bilo nikakvog prihvatljivog materijala na koji bi se moglo osloniti da se makar nešto iskonstruira. Zahvaljujući sretnim okolnostima što se u Staroj crkvi u Sarajevu očuvalo do naših dana relativno ogromno umjetničko nasljeđe, stvarano upravo cijelo vrijeme turskog vladanja, a koje mi je bilo pri ruci u svako vrijeme, bilo mi je ubrzo jasno da tamo treba tražiti i stvarati uporište za sav dalji rad na polju istraživanja i proučavanja nasljeđa s terena slikarske umjetnosti u Bosni i Hercegovini iz turskog doba, dodajući tome bogate zbirke katoličkih i pravoslavnih manastira, te obilne zbirke starosjedilačkih porodica, naročito sarajevskih. Uskoro sam došao do saznanja, obilazeći pravoslavne crkve u bližoj i daljoj okolici Sarajeva, pa po čitavoj srednjoj Bosni, da je baš Stara crkva u Sarajevu bila centar odakle se slikarska umjetnost, uglavnom pravoslavna ikonografija, rasijavala, u već gotovim djelima, na sve strane, a sličnu ulogu odigrala je, iako ne u tolikoj mjeri, darežljivost Sarajlija iz pravoslavne sredine. To je lako uočljivo već po tome što se po raznim seoskim crkvama nalaze radovi slikara koji su djelovali u Sarajevu i čija se djela i sad tu nalaze, uglavnom u Staroj crkvi, zatim mnoštvo skupocjenih italokritskih ikona, koje sigurno nisu mogli nabaviti odbori seoskih crkava, što se često vidi iz zapisa na njima. Zna se da je u krilu Stare crkve postojalo više prepunih spremnica „isluženih“ ikona, koje su često nadomještale potrebe crkava izvan Sarajeva, naročito onih što su bile istom podignute. I sâm sam još prije 4–5 decenija bio često svjedokom isporuke starih ikona iz spremnica spomenute crkve novopodignutim crkvama, pa i pojedincima, siromasima iz udaljenijih seoskih krajeva. Istu takvu ulogu, ali ne toliko zamašnu, odigrali Su franjevački samostani u Sutjesci, Kreševu i Fojnici, ukoliko se to odnosi na slikarstvo zapadne škole. Ne tako zamašnu, velim, stoga što su ti samostani voljeli da sva bolja djela čuvaju u svojim zidinama, mjesto da ih dijele novoosnovanim manjim seoskim ili varoškim crkvama, gdje im nisu bila dovoljno sigurna i čuvana. Baš suprotno je radila uprava Stare crkve u Sarajevu, koja je gotovo svakoj novopodignutoj crkvi davala kao svoj prilog znatan broj starijih ikonaa one su, prema mom današnjem saznanju i ocjeni, bile često bolje i s umjetničkog gledišta vrednije nego nove, koje je uprava spomenute crkve sebi izrađivala za dopunu (npr. prvoklasni radovi slikara Andrej e i Jovana Mangafe u maloj pravoslavnoj crkvi u Busovači, „Asiška Bogorodica“ u jednoj zabačenoj crkvici u selu Dukati na VitovIju, kod Travnika, zatim neobično vrijedne ikone u Puračiću i Mačkovcu, kod Tuzle, Hadžićima i Pazariću, kod Sarajeva itd.). Na žalost, te dobre stare slike rđavo su prošle u malim crkvama po selima i mjestima udaljenim od centara, jer su lakše stradavale u nemirnim vremenima i uopšte zbog neukosti tadanjih crkvenih odbora i sveštenika, jer su slabije čuvane (nalaz premazanih i oštećenih ikona i slika po crkvama u Palama, Pazariću, Hadžićima, zatim u Visokom, Livnu, Ilijašu itd.). Na isti su način stradale i stare, skupocjene slike zapadne škole u crkvi samostana u Kreševu. Znatnu ulogu u čuvanju i širenju naše stare slikarske umjetnosti imali su i veći manastiri i samostani (obilne zbirke starih slika), koje nisam spomenuo, u nekim krajevima Bosne i Hercegovine, a isto tako i tekije raznih redova (samostani – u Rami, na Širokom Brijegu, Humu, Livnu, Banjaluci, Tolisi itd., te manastiri Ozren, Lomnica, Tamna, Papraća, Žitomislić, Za¬vala, Dobrićevo i dr. Zatim tekije u Travniku, Sarajevu, Banjaluci itd.). No, da se do toga saznanja dođe na temelju proučavanja tadanjih prilika i postojećeg materijala, trebalo je dosta godina. Samo proučavanje umjetničkih djela ne bi dalo rezultate ni približno postignute da se u taj studij nije ukopčao i arhivski materijal, hrišćanski, kao i turski, koji je dosad objavljen ili neobjavljen (arhiv Stare crkve, sidžili Gazi-Husrefbegove biblioteke, arhiv Orijentalnog instituta u Sarajevu, zatim arhivi u samostanima Fojnici, Sutjesci i dr.). Društvene i političke prilike uticale su i u nas kako na razvoj slikarske umjetnosti tako i na razvoj ostalih umjetnosti, mada ne u onom smislu kao na Zapadu. Arhivski materijal dopunila su dijelom i kroničarska djela (Mula Mustafa Bašeski- ja, Nikola Lašvanin), ljetopisi (fojnički i sutjeski) i zapisi po slikama. Za period turske vladavine od 1500. do 1878. godine odlučio sam se stoga što je Hercegovina definitivno pala pod Turke 1482. godine, a za onih 18 godina, do 1500, nemamo nikakvih podataka o ikakvom slikarskom djelovanju u Bosni i Hercegovini. Godina 1878. čini kraj turskoj vladavini u tim zemljama. O radu slikara koji su k nama dolazili iz drugih krajeva dao sam prikaz samo o onome što su ga izveli kod nas kako se ne bi ponavljalo ono što je o njima rečeno na drugoj strani, a i o radu onih naših domaćih slikara dao sam samo kraći prikaz ako je o tome radu već opširnije pisano.

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Konstantin Koča Popović (Beograd, 14. mart 1908 — Beograd, 20. oktobar 1992) bio je učesnik Španskog građanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe, filozof, pesnik nadrealista, general-pukovnik JNA, diplomata i društveno-politički radnik SFRJ, junak socijalističkog rada i narodni heroj Jugoslavije. U periodu od 1945. do 1953. obavljao je funkciju Načelnika Generalštaba JNA, od 1953. do 1965. funkciju Saveznog sekretara za inostrane poslove SFRJ, a od 1966. do 1967. funkciju Potpredsednika SFRJ. Biografija Detinjstvo, školovanje i rana mladost Rođen je 14. marta 1908. godine u Beogradu, od oca Aleksandra (1869—1932), bogatog industrijalca, i majke Ruže, rođene Zdravković (1875—1963). Njegov deda po majci je bio general Kraljevine Srbije i akademik Stevan Zdravković.[1] Imao je jednog brata, Nikolu, i pet sestara — Maru, Jelisavetu, Kseniju, Tatjanu i Oliveru.[2] Kao dečak jedno vreme je sa porodicom živeo u Švajcarskoj, od 1912. do 1921. godine, gde je stekao osnovno obrazovanje u školi jednog Dominikanskog samostana, u okolini Lozane. Tu je naučio francuski jezik, da svira klavir, a pevao je i u horu kao solista, i kao osnovac proputovao Švajcarsku pevajući solo arije na misama u crkvama.[3] Po povratku u novostvorenu Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca, Popović se upisao u beogradsku Treću mušku gimnaziju, u kojoj je maturirao 1926. godine, a kao odličan učenik bio je oslobođen polaganja usmenih ispita. U međuvremenu, sve aktivnije se bavi boksom i plivanjem. Po završetku gimnazije, otišao je na odsluženje vojnog roka. Završio je Školu rezervnih artiljerijskih oficira Vojske Kraljevine Jugoslavije u Sarajevu 1927. godine, a iste godine proizveden je u čin rezervnog artiljerijskog potporučnika.[4][5] Posle završetka služenja vojske, ponovo odlazi u Švajcarsku, pa zatim u Francusku, gde na pariskoj Sorboni studira najpre pravne nauke, a potom i filozofiju i diplomira 1931. godine. Tamo se priključuje nadrealističkim krugovima i postaje blizak prijatelj Andrea Bretona i Žana Koktoa.[6][7] Od tada pa do rata 1941. godine bavio se pisanjem poezije, književnom publicistikom i filmskom kritikom. U vreme studija, intenzivno je posećivao psihijatrijsku bolnicu „Sveta Ana” u Parizu, s obzirom da se dosta interesovao za psihoanalizu i delo Zigmunda Frojda. Tada je napisao i tekst „Zapisi iz ludnice”. Akademsku 1931/1932. godinu, Koča Popović proveo je u Nemačkoj, u Frankfurtu, na produženim studijama psihoanalize i filozofije.[8] Od svoje rane mladosti usvojio je marksistički pogled na svet i pružao podršku radničkom pokretu, iako je poticao iz bogate buržoaske porodice. U vojsci je zbog toga bio proganjan od strane monarhističkog režima. Tokom studija u Parizu, 1929/1930. godine, aktivno se uključio u studentski društveno-politički život i učestvovao u demonstracijama protiv fašističkih organizacija. U Komunističku partiju Jugoslavije (KPJ) primljen je 1933. godine, posle čega je još intenzivnije nastavio svoju revolucionarnu delatnost, zbog čega je stalno bio izložen progonima policije, a više puta je bio i hapšen.[9] Španski građanski rat Glavni članci: Španski građanski rat i Jugoslovenski Španci Od jula 1937. godine borio se u Španskom građanskom ratu, prvo kao borac, zatim kao načelnik Štaba, pa komandant artiljerijskog diviziona, kada je dobio čin poručnika Španske republikanske armije. Oko dve godine učestvovao je u svim borbama artiljerijskih jedinica Internacionalnih brigada, na svim bojištima republikanske Španije, do njene poslednje bitke — bitke za Madrid. Posle sloma Španske republikanske armije, Koča Popović, zajedno sa ostalim borcima Internacionalnih brigada, prelazi u Francusku. Zbog učešća u Španskom građanskom ratu interniran je, pa mart i april 1939. godine provodi u logoru Sen Siprijen (franc. Saint Cyprien). Jedno vreme radio je u Komitetu za španske borce u Parizu. Septembra 1939. preko partijskih veza vraća se iz Francuske u Jugoslaviju, gde je nastavio svoju revolucionarnu aktivnost, izvršavajući zadatke koje mu je postavljala Komunistička partija Jugoslavije. Narodnooslobodilačka borba Glavni članci: Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije i Ustanak u Srbiji 1941. Oružanu borbu protiv fašizma započetu u Španiji nastavlja u redovima Vojske Kraljevine Jugoslavije kao komandant trupe pukovske komore u činu artiljerijskog poručnika. Zarobljen je kod Ivanjice u aprilu 1941. godine, ali je odmah pobegao iz zarobljeništva. Učesnik je Narodnooslobodilačke borbe od jula 1941. godine. Bio je komandant Kosmajskog partizanskog odreda. Nakon toga je komandant Posavskog partizanskog odreda. Pod njegovom komandom ovi odredi su vodili brojne bitke i izvojevali mnoge uspehe u leto i jesen 1941. godine. Sa dužnosti komandanta Posavskog odreda postavljen je za komandanta grupe odreda u Šumadiji i zapadnoj Srbiji. Novembra 1941. komandovao je zaštitnicom koja je obezbeđivala povlačenje Vrhovnog štaba NOPOJ-a i glavnine partizanskih snaga prema Sandžaku, u vreme Prve neprijateljske ofanzive. Prilikom formiranja Prve proleterske udarne brigade, prve regularne jedinice NOV i POJ, u Rudom 21. decembra 1941. godine Koča Popović je postavljen za prvog komandanta. Za vreme čitavog rata brižljivo je vodio svoj dnevnik koji je izašao nakon rata pod imenom „Dnevnik o ratnom putu Prve proleterske brigade“. Pod njegovom komandom brigada je vodila borbe u istočnoj Bosni, izvršila čuveni Igmanski marš da bi izbegla uništenje. Pod njegovom komandom, brigada je izvršila pohod u Bosansku krajinu. Prvog novembra 1942. Koča Popović je postavljen za komandanta Prve proleterske divizije i na toj dužnosti je ostao do 5. oktobra 1943. godine. Divizija se naročito istakla u Četvrtoj neprijateljskoj ofanzivi: borbama koje je vodila na Ivan-planini; protivudarom Glave operativne grupe kod Gornjeg Vakufa i u zaštitnici Grupe i Centralne bolnice zatvarajući pravce: Bugojno–Prozor i Kupres–Šujica–Prozor. U ovoj ofanzivi mu je pala neprijatna uloga da bude jedan od partizanskih pregovarača sa Nemcima u Gornjem Vakufu o prekidu neprijateljstva i razmeni zarobljenika. Ovi Martovski pregovori su ostali zabeleženi i po tome što je jedino Koča pregovarao pod punim imenom i prezimenom, dok su Milovan Đilas i Vladimir Velebit koristili lažna imena. U Petoj neprijateljskoj ofanzivi 9. i 10. juna 1943. godine Prva proleterska divizija probila je obruč 369. nemačke divizije kod Bilanovaca, 12. juna na komunikaciji Foča-Kalinovik i 17. juna Prača-Renovica, čime je otvorila put operativnoj grupi divizija NOVJ na Sutjesci. Ali, ovakav manevar stajao je velikih ljudskih gubitaka. Posle proboja Koča je skoro stigao do vojnog suda, jer je proboj učinio samoinicijativno, izgubivši komunikaciju sa Vrhovnim štabom. Za momenat se to smatralo kukavičlukom, tj. proboj iz obruča je protumačen „kao bežanija“. Kada su 1. maja 1943. godine uvedeni prvi oficirski činovi u NOVJ, Koča Popović, Kosta Nađ i Peko Dapčević su tada postali general-majori, a 1. novembra, general-lajtnanti. Petog oktobra 1943. godine, Koča je postavljen za komandanta Prvog proleterskog korpusa i na toj dužnosti ostao je do kraja jula 1944. godine. Za to vreme Korpus se naročito istakao protiv nemačkog 15. brdskog armijskog korpusa u centralnoj Bosni; u prvoj banjalučkoj operaciji; drvarskoj operaciji i u drugim borbama. Jula 1944. godine postavljen za komandanta Glavnog štaba NOV i PO za Srbiju. To je bilo vreme kada se težište borbenih dejstava NOVJ i svih drugih zaraćenih strana, prenosilo na Srbiju, pred odlučujućim bitkama za njeno oslobođenje. Jedno vreme bio je komandant Južne grupe divizija, a januara 1945. godine postavljen je za komandanta Druge armije. U Štab Druge armije su ušli još i general-major Radovan Vukanović, kao pomoćnik generala Koče Popovića, pukovnik Blažo Lompar, kao politički komesar armije i general-major Ljubo Vučković, kao načelnik Štaba armije. Armija se istakla u završnim operacijama za oslobođenje Jugoslavije, svojim dejstvom u pravcu: Užice–Sarajevo–Banjaluka–Karlovac–Zagreb. Zajedno sa generalom Pekom Dapčevićem rukovodio je operacijom oslobođenja jugoslovenske prestonice Beograda oktobra 1944. godine. Za vreme Narodnooslobodilačkog rata (NOR), bio je član najviših političkih predstavništava Nove Jugoslavije. Bio je član AVNOJ-a od Prvog zasedanja (1942. godine), a Predsedništva AVNOJ-a od Drugog zasedanja, novembra 1943. godine. Posleratni period Razglednice Koče Popovića; nalaze se u Udruženju za kulturu, umetnost i međunarodnu saradnju „Adligat” u Beogradu. Posle oslobođenja Jugoslavije, ostao je u Jugoslovenskoj narodnoj armiji (JNA) i od 15. septembra 1945. do 27. januara 1953. godine obavljao dužnost Načelnika Generalštaba JNA. Čin general-pukovnika dobio je 2. avgusta 1947. godine. Aktivna vojna služba mu se završila 27. aprila 1953. i preveden je u rezervu. Položaj Načelnika Generalštaba JNA prepustio je još jednom proslavljenom partizanskom generalu, Peki Dapčeviću. Posle završetka vojnog službovanja najviše se posvetio političkim poslovima. Bio je poslanik Ustavotvorne skupštine Demokratske Federativne Jugoslavije i poslanik Privremene narodne skupštine Jugoslavije. Od 1945. godine neprekidno je biran za narodnog poslanika Savezne narodne skupštine i Narodne skupštine NR Srbije. Od 15. januara 1953. do 23. aprila 1965. godine bio je član Saveznog izvršnog veća (SIV) i Savezni sekretar za inostrane poslove SFRJ. Kao sekretar za inostrane poslove učestvovao je u svim pregovorima Jugoslavije sa mnogim zemljama sveta. Koča Popović je učestvovao kao šef jugoslovenskih delegacija na zasedanjima Generalne skupštine Organizacije ujedinjenih nacija (OUN). Svojom zapaženom aktivnošću u OUN-u i zalaganjem za principe aktivne i miroljubive koegzistencije mnogo je doprineo povećanju ugleda i afirmaciji Jugoslavije u svetu. Zajedno sa Petrom Stambolićem, predsednikom SIV-a i ambasadorom u SAD Veljkom Mićunovićem je bio član delegacije Jugoslavije na sahrani Džona F. Kenedija, 25. novembra 1963. godine.[10] Tokom 1966. i 1967. godini obavljao je funkciju Potpredsednika Republike. Za člana Centralnog komiteta Saveza komunista Jugoslavije biran je na Šestom, Sedmom i Osmom kongresu SKJ, a član Predsedništva CK SKJ postao je oktobra 1966. godine. Bio je član prvog CK KP Srbije, a na Devetom kongresu izabran je za člana Stalnog dela Konferencije SKJ. Bio je član Saveznog odbora SUBNOR-a Jugoslavije, od 1966. do 1982. godine Izvršnog odbora SSRN Jugoslavije, Saveta federacije i Saveta narodne odbrane. Iz političkog života se definitivno povukao 3. novembra 1972. godine, posle događaja u Hrvatskoj i Srbiji, tzv. čistke liberala, i otišao u penziju. Prilikom proslave dana pobede 9. maja 1985. godine, Predsedništvo SFRJ je iznelo predlog da se Koča Popović i Peko Dapčević unaprede u čin generala armije. Ovo unapređenje je bila nagrada za njihovo izuzetno komandovanje armijskim jedinicama u završnim operacijama za oslobođenje Jugoslavije, međutim obojica su ovaj predlog odbila. Povodom obeležavanja 70. godišnjice oslobođenja Beograda, odlukom Skupštine grada Beograda, Zagrebačka ulica u opštini Savski venac od 18. septembra 2014. nosi ime Koče Popovića.[11] Privatni život, pozne godine i smrt Bio je u braku sa Veronikom Vjerom Bakotić (1912—2005)[12] i od nje se razveo posle rata. Od 1946. godine, živeo je nevenčano sa Leposavom Lepom Perović (1911—2000), prvoborcem iz Banja Luke. Dece nije imao. Do kraja života živeo je u Beogradu, iako je dosta vremena provodio i u Dubrovniku, u kom je poslednji put boravio leta 1991. godine.[13] Nakon što je imao moždani udar, prebačen je na Vojnomedicinsku akademiju (VMA), gde je i preminuo 20. oktobra 1992. godine. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu. Poslednja želja mu je bila da na odru bude sam.[14][15][16] Poslednja volja Koče Popovića Svoju poslednju volju, Koča Popović je napisao šesnaest godina pre svoje smrti, 26. septembra 1976. godine. U njoj je istakao da kada umre „želi da bude spaljen, bez ikakvih ceremonija i povorke, oproštajnih govora, venaca i drugih počasti” koje bi mu inače sledovale. Svojom poslednjom voljom je želeo „da sačuva samopoštovanje, kao čovek; smatrajući to najvišom obavezom prema ljudima i vrednostima na kojima je počivala snaga i veličina naše Revolucije.”[13] Književnost i publicistika Manje je poznato da se Koča Popović, za vreme studija u Parizu, priključio nadrealističkom pokretu. Poznavao je umetnike iz Bretonovog kruga i održavao komunikaciju između beogradske i francuske grupe nadrealista. Sa Vanom Borom, Roberom Desnosom i drugim umetnicima okupljenim oko pariskog časopisa Revue Du Cinéma (br. 3). Godine 1929. potpisao je protest „Čovek od ukusa“. Pisao je filmske kritike i za list Paris Soir. Bio je saradnik beogradskog časopisa 50 u Evropi. Bio je član grupe beogradskih nadrealista i jedan je od potpisnika manifesta. Godine 1931. sa Markom Ristićem objavio je knjigu „Nacrt za jednu fenomenologiju iracionalnog“. A od 1931. do 1932. sarađivao je u časopisu „Nadrealizam danas i ovde“. Tada je dobio pseudonim Grof koji je kasnije koristio u partizanima i tokom rata to mu je bilo šifrovano ime.[17] Kao publicista napisao je više dela, među kojima su najznačajnija: „Dnevnik o ratnom putu Prve proleterske brigade“, 1946. „Za pravilnu ocenu oslobodilačkog rata naroda Jugoslavije“, 1949. i „Beleške uz ratovanje“, 1988.

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Secesija (od lat. secedere: se- + -cedere — „odvojeno” + „ići”; č. IPA: /seːˈkeː.dere/) međunarodni je umetnički stil u likovnoj umetnosti, arhitekturi, primenjenoj (posebno dekorativnoj) i drugim umetnostima, koji obuhvata razdoblje od 1890. do 1910. godine.[1] [2] Kao reakcija na akademsku umetnost iz 19. veka, inspirisan je prirodnim oblicima i strukturama — ne samo kod cvetova i biljaka i sl, nego svim zakrivljenim linijama (krivuljama). Secesija je jedan od poslednjih umetničkih pravca koji su uspeli da unesu sopstveni umetnički pečat u sve oblasti modernog života, ne samo u Evropi (i Americi), već u celom svetu. Na srpskom se pored latinizma protoitalijansko-protoindoevropskog porekla koristi i galicizam ar nuvo (franc. Art nouveau, IPA: /aʁ nuvo/ — „nova umetnost”); stil ima još mnogo različitih imena u zavisnosti od jezika odnosno zemlje: u Francuskoj i Belgiji je poznat kao ar nuvo (franc. Art noveau), u SAD kao Tifani stil (po Luis Komfort Tifaniju), u Engleskoj kao moderni stil (engl. Modern style), u Austriji kao secesijski stil (nem. Secessionsstil) prema bečkoj secesiji (nem. Wiener Secession), u Španiji kao modernizam (šp. modernismo) odnosno Kataloniji kao katalonski modernizam (kat. modernisme catalá), u Češkoj kao secese (češ. secese), u Danskoj kao jugendštil (dan. jugendstil) ili skenvirke (dan. skønvirke), u Nemačkoj kao jugendštil (nem. Jugendstil, po avangardnom časopisu Jugend) ili art novo (nem. Art nouveau) ili reformski stil (nem. Reformstil), u Mađarskoj kao secesio (mađ. szecesszió), u Italiji kao cvetni stil (ital. stile floreale) ili stil Liberti (ital. stile Liberty, po londonskom trgovcu ser Libertiju), u Norveškoj kao jugendstil (norv. jugendstil), у Пољској као сецесја (норв. secesja), u Slovačkoj kao secesija (slč. secesia), u Rusiji kao modern(a) (rus. моде́рн) ili ar nuvo (rus. ар-нуво) ili jugendstil (rus. югендстиль) ili svet umetnosti (rus. мир искусства), u Švedskoj kao jugend (rus. jugend) itd.[3] Secesija se smatra „sveukupnim” umetničkim stilom (gezamtkunstverk), koji obuhvata arhitekturu, grafičku umetnost, dizajn enterijera i većinu dekorativnih umetnosti uključujući izradu/obradu nakita, nameštaja, tekstila, srebra i sl. materijala, te lampi; takođe je bitno pomenuti i bozar. Prema filozofiji stila, umetnost bi trebalo da bude način života. Većina dobrostojećih Evropljana je imala mogućnost da živi u kućama nadahnutim ar nuvoom, sa ar nuvo nameštajem, srebrnarijom, tekstilima, keramikom uključujući posuđe, nakit, tabakere... Umetnici su imali želju da kombinuju bozar i primenjenu umetnost, čak i pri izradi utilitarističkih predmeta. Već oko 1910-e godine uticaj Secesije počinje da slabi i polako izlazi mode. Biće zamenjena stilom koji je dosta nasledio iz nje, ali sa tendencijama koje su bile više otvorene prema uticaju industrije i mašina, a to je Art Deko.[4] Glavne karakteristike Pročelje Glavne železničke stanice u Pragu Hidrocentrala u Hajmbahu Umetnički pravac se javio u Evropi i Americi polovinom 19. veka i potpuno razvio 1900. godine. Nastao je kada se naglo razvijala privreda i kao reakcija usmerena protiv privredne civilizacije; cilj je bio povratak na zanatsku proizvodnju kao lek protiv privrednog kiča. Secesija pokreće industrijski dizajn. Za glavne znakove secesije smatra se ornamentika, a daje se prednost površini i primenjuju neobične boje, te se estetski koriste različiti materijali. Secesijski ornament odražava poseban kvalitet secesijskog osećanja i teži ka izravnatosti u osećanju. Secesijska linija je valovito razvijana krivulja koja izaziva osećanje pokreta u površini u kojoj je monotonija sprečena upotrebom neobičnih boja. Ona traži neobične boje i slaže ih po principima harmonije i kontrasta. Secesija se okreće ravno ka prirodnim formama u ornamentu kao što su list, cvet, ljudska i životinjska tela. Secesija se razvija u arhitekturi kada novi način konstrukcije od armiranog betona i čelika; zahteva i nove pristupe u rešavanju objekata, u slikarstvu, skulpturi i primenjenoj umetnosti (nameštaj i vitraži) i u literaturi. U arhitekturi kod Antonija Gaudija otkrivamo arhitekturu punu iznenađenja i on se ne zalaže za bilo koji oblik funkcionalnosti, dok se u Čikaškoj školi u SAD ostvaruju nove strukture, te se odbacuju svi nekorisni ukrasi i okreće se čistoj funkcionalnosti; u Evropi su u ovom pogledu najviše odmakli u Belgiji i Holandiji kod Henrija van de Veldea i u suprotnosti je sa arhitekturom Viktora Orte, koji je u Briselu upotrebio gvožđe i ostvario svečane fasade zgrada. Slikarstvo Među mnogim slikarima naročito je naklonjen ovom stilu Gustav Klimt i zaboravljen je izlaskom iz mode ove dekorativnosti. Prva dela Pabla Pikasa spadaju takođe u secesionistička dela, iako je ovog umetnika „otkrio” kritičar i pobornik avangardnog slikarstva Apoliner. Književnost U književnosti, nosioci secesije obeleženi su kao simbolizam i dekadencija. Karakteristika za secesiju u književnosti je ornamentika u jezičkoj ravni i s tim je u vezi ritmizacija rečenice i strofe, ponavljanje reči i glasovnih grupa. Secesija je značajno uticala na način života u 19. veku i početkom 20. veka i upisala se u lica mnogih gradova u Evropi, kao što su Pariz, Beč, Minhen, Berlin, Prag i drugi. U ovo je doba stvoreno mnogo dela od velike umetničke vrednosti, ali i predmeta za svakodnevnu upotrebu. Secesija je neodmisaoni deo ne samo evropske nego i svetske kulture. U raznim zemljama Ajfelov toranj, poznat simbol Pariza Ovaj pokret je relevantan u kulturnim i umetničkim zbivanjima u drugim evropskim zemljama gde se javlja pod različitim nazivima.[3] Zajednički ’program’ svima bio je prekid s tradicijskom, akademskom umetnošću 19. veka i stvaranje novih oblika umetničkog izraza. U Francuskoj, ar nuvo je bio umetnički i dizajnerski pravac koji je kulminirao početkom 20. veka. Započeo je 1880. i doživeo vrhunac 1892—1902. godine. Na gradnju je uticao belgijski arhitekta Henri van de Velde. Hektor Gimar je projektovao pariski metro u ovom stilu. Pariski umetnici su želeli ornamentima da izraze vitalnost u životu i predlagali su ornamente u vidu morskih talasa. Nazvan je po prodavnici u Parizu, vlasnika Samuela Binga, sa stvarima dizajniranim u tom stilu. U Italiji, stil Liberti je nazvan po londonskoj prodavnici koja je prodavala modernu dizajnersku robu proisteklu iz pokreta Arts and Crafts. Jedna od najvažnijih karakteristika ovog stila je dinamična, valovita linija, puna ritma. Oblici izgledaju kao da će oživeti i „rastu” u forme poput biljaka. U Engleskoj se secesija razvija na čelu sa Vilijamom Morisom, koji je bio pesnik, književnik i slikar; težio je da obnovi zanate i stvori industrijski dizajn. On je pao je pod istorijske uticaje, od kojih se oslobodila tek nova generacija umetnika koja je prešla na ornamentalne oblike geometrijskih formi. U Belgiji na čelu ovog pokreta je arhitekta Henri van de Velde, koji je shvatio značaj primenjene umetnosti i shvatio da predmeti moraju biti jeftini, jednostavni i funkcionalni. Postao je zaljubljenik u inženjerske zgrade, a ornamentu je davao formu koja se aktivno zapaža, i davao je prednost dinamičkim predstavama.[5] U Nemačkoj se ovaj stil širio pod imenom jugendštil, u više grupa. Minhenska grupa imala je svoj poseban program i ornament pod nazivom stil floreal. Drugu grupu stvorila je kolonija u Darmštatu gde su radili Jozef Marija Olbrih i Peter Berens. Značajna je bila i kompleksna škola arhitekture u Vajmaru, koju je 1901. godine osnovao Henri van de Velde. U Nemačkoj su se stvorile sledeće grupe u gradovima: Minhen, Darmštat, Bad Nojhajm, Berlin i Hagen. U Austriji je secesija nastala malo kasnije, oko 1897. godine; bila je pod engleskim uticajem i razvijala se pod imenom bečka secesija. Bečka secesija je kritikovala nemački jugendštil i izradila sopstveni ornament sa geometrijskim formama. Najznačajniji je bio arhitekta Oto Vagner sa svojim učenicima. Ni Srbija nije bila imuna na ovakva stremljenja, pogotovo u arhitekturi. U većini srpskih gradova su izgrađena značajna zdanja koja se odlikuju slobodnim pristupom ornamentici, formi i boji.

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Gornji desni cosak zadnje korice ostecen, sve ostalo kao novo! Hrvatsko narodno kazalište u Zagrebu (nekada Narodno zemaljsko kazalište u Zagrebu) je kazalište i operna kuća u Zagrebu. Dana 14. listopada 1895. u gradu je svečano otvorena kazališna zgrada[1] za oko 750 gledatelja u kojoj danas djeluje Hrvatsko narodno kazalište. Neobarokna zgrada HNK je remek-djelo kasnog historizma austrijskog arhitekta Ferdinanda Fellnera i njemačkog arhitekta Hermanna Helmera. Povijest zagrebačkih scenskih prostora započinje u srednjovjekovlju, kada su se od 11. st. kao i u zapadnoj Europi, liturgijske drame izvodile u katedrali (Uskrs, Bogojavljenje), a profane pokladne igre na javnim gradskim prostorima u nas od sredine 14. st. U 16. stoljeću izvode se predstave u kaptolskoj Katedralnoj školi. Tek isusovci od 1607. u svojoj gimnaziji kontinuirano igraju, na latinskom a kasnije i na hrvatskoj kajkavštini: do 1772. scenski izvode 400 djela, ekskluzivno ali i javno, na desetak gradskih lokacija. Nakon ukinuća isusovačkoga reda, daleko rjeđe od njih ali ipak kontinuirano, od 1791. pa do 1834. igraju se u kaptolskom sjemeništu kajkavski prijevodi i adaptacije komedija i igrokaza. U Zagreb krajem 18. stoljeća započinju dolaziti njemačke družine – igraju na Harmici (danas Trg bana Jelačića) i u gostionicama, a povremeno i u gornjogradskim plemićkim palačama. Prva zagrebačka javna dvorana nalazila se u preuređenoj blagovaonici samostana klarisa (danas Muzej grada Zagreba, Opatička 20). Općenito, krajem 18. stoljeća publika je kazališno osvještenija i sve zahtjevnija, znajući već kako su u europskim gradovima kazališne dvorane na daleko višoj razini od naših prostornih improvizacija. Prva javna kazališna dvorana u Zagrebu smještena je u plemićkoj palači i ima obilježja javnoga kazališta (cedulje, ulaznice): tzv. Pejačević-Amadéovo kazalište (danas zgrada Hrvatskog prirodoslovnog muzeja, Demetrova 1) djeluje od 1797. do 1834., a nazvano je tako po posljednjem vlasniku palače (nakon obitelji Kulmer-Pejačević), grofu Antunu Amadéu de Várkonyju, velikom županu zagrebačkom. Amadéovo kazalište vlasnik iznajmljuje isključivo njemačkim družinama, ali 1832. i 1833. njemački glumci izvode i nekoliko predstava na kajkavskom. U kontekstu sveopćega procvata europskoga kazališnog života i u Zagrebu se gradi prvo profesionalno kazalište. Godine 1833. zagrebački veletrgovac i posjednik Kristofor Stanković dobio je glavni zgoditak bečke lutrije u iznosu od 30 000 dukata i kao privatnu investiciju odlučio podići kazališnu zgradu. Gradski magistrat darovao mu je zemljište na uglu Markova trga i Freudenreichove ulice i u ljeto iste godine započinje gradnja kazališta koje će sve do 1851. biti u privatnom vlasništvu. Arhitekti talijanskoga podrijetla, otac i sin Christofor i Anton Cragnolini, koji su stigli iz Ljubljane, projektiraju zgradu u neoklasicističkom slogu. Otvorena je 4. listopada 1834. i u njoj isključivo nastupaju njemačke družine, sve do 10. lipnja 1840. kad „junačkom igrom“ Ivana Kukuljevića Sakcinskog Juran i Sofija ili Turci kod Siska u izvedbi novosadskog Domorodnog teatralnog društva svoju djelatnost započinje Hrvatsko narodno kazalište u Zagrebu. U sklopu tzv. Stankovićeva (staroga, gornjogradskoga) kazališta nalazila se i dvorana za plesove, u kojoj je 1848. zasjedao Hrvatski sabor. Za ondašnji Zagreb gornjogradski teatar imao je veliko gledalište (više od 750 mjesta), ali tehnički je bio nedostatno opremljen; svakako, bio je središtem kazališnoga i općenito kulturnog života grada, a kad je 1895. otvorena nova zgrada, iz neshvatljivih je razloga pretvoren u administrativni prostor pa je danas ondje dvorana za sjednice Gradske skupštine. Razvoj europskih gradova u drugoj polovici 19. stoljeća i nove urbanističke osnovice u kojima kazališta imaju posebno važno mjesto jedan su od pokazatelja snage liberalnoga građanstva: od kraja 19. stoljeća pa do početka Prvoga svjetskog rata u Europi je izgrađeno oko 1500 kazališnih zgrada. U Hrvatskoj su nove kazališne zgrade podignute u Zadru (1865.), Dubrovniku (1865.), Osijeku (1866.), Šibeniku (1870.), Varaždinu (1873.), Rijeci (1885.), Karlovcu (1892.) i u Splitu (1893.), pa ni glavni grad nije mogao zaostajati. U sve ubrzanijem razvitku kazališta uopće, i u Zagrebu su umjetnički i tehnički zahtjevi – posebice nakon osnivanja Opere 1870. – daleko nadilazili mogućnosti gornjogradske pozornice. Zamisao o podizanju opremljenije zgrade javlja se već 1871., ali nije se ništa poduzimalo, sve do potresa 1880. koji je znatno oštetio gornjogradsko kazalište, pokrenuvši tako pitanje novoga. Kazališni odbor na čelu s hrvatskim književnikom i saborskim zastupnikom Marijanom Derenčinom imenovan u travnju 1880. započinje akciju za skupljanje novčanih sredstava, podnosi Vladi iscrpnu predstavku o potrebi izgradnje nove zgrade i od arhitekata specijaliziranih za gradnju kazališta Helmera i Fellnera naručuje nacrte. U lipnju 1881. Hrvatski sabor donosi Zakon o građenju novoga Zemaljskog kazališta u Zagrebu, što ga 31. listopada potvrđuje i car Franjo Josip I. No Derenčinovim odlaskom iz kazališta svi napori za novu zgradu nacionalnoga kazališta jenjavaju. Od 1883. kao novi hrvatski ban, Karlo grof Khuen-Héderváry obnavlja 1885. rasprave o lokaciji, a tek Isidor Kršnjavi kao novi predstojnik za bogoštovlje i nastavu 1893. uspijeva ga privoljeti na konačnu odluku o izgradnji jer se za jesen 1895. planirao carev posjet Zagrebu. Gradsku raspravu o lokaciji prekida sam Khuen-Héderváry odlukom da se buduće kazalište gradi na mjestu gradskoga sajmišta: usprkos tadašnjim otporima da je riječ o periferiji, iz razvojne vizije grada ta se odluka pokazala dobrom. Novo kazalište (danas na Trgu Republike Hrvatske) okruženo je brojnim zgradama visoke spomeničke vrijednosti s kraja 19. i početka 20. stoljeća. U jesen 1893. arhitektonska tvrtka Helmer i Fellner iz Beča poslala je novi projekt, a 5. siječnja sklopljen je ugovor o izgradnji nove kazališne zgrade. Moralo se započeti u proljeće 1894. i dovršiti 1. listopada 1895. U međuvremenu ban je imenovao Stjepana Miletića (1868.–1908.) intendantom Hrvatskoga narodnog kazališta, koji će nastupiti na dužnost početkom sezone 1894./1895. Prva Miletićeva intendantska sezona u kojoj je već počeo provoditi reforme bila je ujedno i posljednja sezona u gornjogradskom starom teatru, gdje je napokon uspio uvesti i struju, u gledalište i na pozornicu. U travnju 1894. raspisani su natječaji za izvedbene radove i poslove su dobile zagrebačke tvrtke i obrtnici, osim onih usko specijaliziranih, a 22. svibnja 1894. više od dvjesto radnika započelo je gradnju. Za četiri mjeseca zgrada je bila pod krovom i započeli su unutarnji radovi. Vlada je prihvatila Miletićev prijedlog da svečani zastor za novo kazalište izradi Vlaho Bukovac – Preporod hrvatske književnosti i umjetnosti, danas poznat pod imenom Hrvatski preporod. Slikarske radove na stropu gledališta izveo je bečki slikar i dekorater Alexander Demetrius Goltz. Na stropu foajea na prvom katu autor je slika Ivan Tišov (aplicirane 1911. godine). Nije poznat autor četiriju poprsja – na pročelju (Ivan Gundulić i Junije Palmotić), istočnoj (Dimitrija Demeter) i zapadnoj (Vatroslav Lisinski) strani zgrade. Izgradnja je napredovala prema planu i nakon šesnaest mjeseci 8. listopada 1895. izdana je uporabna dozvola. Simbolični čekić kojim je car i kralj Franjo Josip I. otvorio Hrvatsko zemaljsko kazalište u Zagrebu. Rad Roberta Frangeša-Mihanovića. Novo kazalište svečano je otvoreno 14. listopada 1895., kad je u dva sata poslijepodne car Franjo Josip I. na stupiću balkona, a pred brojnim građanima iz Zagreba i svih hrvatskih krajeva, simbolično izveo zadnji udarac srebrnim čekićem što ga je za tu prigodu izradio kipar Robert Frangeš Mihanović.[2] Prva svečana predstava, također u nazočnosti cara i brojnih uzvanika, u novoj je zgradi održana navečer u sedam sati – Slava umjetnosti, alegorijski „scenski prolog u tri slike“ Stjepana Miletića uz glazbu Ivana pl. Zajca, u kojem su nastupali prvaci Drame i Baleta, te osma slika Zajčeve opere Nikola Šubić Zrinjski. U sto petnaest godina svoga postojanja, zgrada Hrvatskoga narodnog kazališta u Zagrebu imala je dvije obnove: između 18. svibnja i 14. listopada 1937. kada su rekonstruirani samo tehnički uređaji, i do danas jedinu sveobuhvatnu građevinsku obnovu i rekonstrukciju od 1. veljače 1967. do svečanoga otvorenja 27. studenoga 1969. godine. Obnovljeno je i zapadno krilo zgrade Kola, koje je za potrebe kazališta podignuto tijekom njegove gradnje, a koje se podzemnim hodnikom ispod Hebrangove ulice tada povezalo sa zgradom Hrvatskoga narodnog kazališta.[3] Na ulazu u zgradu, nalazi se glasoviti Zdenac života, rad hrvatskog kipara Ivana Meštrovića iz 1905. godine, a postavljena je 1912. godine. Mnogi od ponajboljih hrvatskih umjetnika radili su u HNK-u. Ivan Zajc bio je prvi dirigent kazališta. Jakov Gotovac bio je dirigent opere kazališta od 1923. od 1958. Poznati hrvatski redatelj Branko Gavella ovdje je počeo svoju briljantnu karijeru, kao i prva hrvatska primabalerina Mia Čorak Slavenska. Programski se HNK Zagreb sastoji od tri umjetničke grane: drame, opere i baleta. Gostovali su brojni međunarodni umjetnici kao što su: Franz Liszt, Sarah Bernhardt, Franz Lehar, Richard Strauss, Gerard Philipe, Vivien Leigh, Laurence Olivier, Jean-Louis Barrault, Peter Brook, Mario del Monaco, José Carreras i dr....

Karakteristike Boja proizvoda Belo Snooze funkcija Kalendar Termometar Displej Tip ekrana LCD Boja pozadinskog osvetljenja Plavo Menadžment potrošnje Vrsta baterije AA Napon baterije 1,5 V Težina i dimenzije Širina 93 mm Visina 36 mm Dubina 93 mm Težina 110 g Deklaracija Model Blaupunkt CL02WH Budilnik Naziv i vrsta robe Radio satovi Uvoznik AVTERA SR DOO, BEOGRAD (NOVI BEOGRAD) Zemlja porekla Kina Prava potrošača Zagarantovana sva prava kupaca po osnovu zakona o zaštiti potrošača Poslednje pregledani proizvodi (5) Blaupunkt CL02WH Budilnik 1.499 RSD MP cena (3) Beko SIM 5124 A pegla 2400W 7.222 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 6.499 RSD (0) Rivacase VA6002 (rcva6002wt12) kabl za punjač USB A (muški) na USB Type C (muški) 1.2m beli 599 RSD MP cena (0) Bahco B196.055.125 ručni šrafciger 919 RSD MP cena (1) Gamdias Helios M1-650B (ASTRAPE M1-650B) 80 Plus Bronze napajanje 650W 6.666 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 5.999 RSD (0) Toshiba 32LV2363DG Smart TV 32" Full HD DVB-T2 28.110 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 25.299 RSD (1) Cougar Gaming Minos X2 3000DPI gejmerski optički miš crni 2.199 RSD MP cena (0) Just In Case MIX301BK 2u1 Extra case MIX paket maski CRNI za Mi11 Lite 5G 1.499 RSD MP cena (0) Teracell Giulietta mat ljubičasta zaštitna maska za mobilni Samsung A336B Galaxy A33 5G 699 RSD MP cena (0) Dahua PFA150 stubni breket 2.999 RSD MP cena (0) Celly Power Dellivery kabl za telefon USB C (muški) na 2xUSB C (muški) crni 2.777 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 2.499 RSD (0) Electronic Arts PS5 GRID Legends igrica 4.999 RSD MP cena (0) Candy CCE7T620EX kombinovani frižider 69.666 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 62.699 RSD 20% (0) Skullcandy Smokin Buds zelene bežične slušalice 20% 5.555 RSD 4.444 RSD Akcijska cena Cena za online i gotovinu 3.999 RSD 20% (4) Xiaomi bluetooth zvučnik Mi Portable plavi 16W 20% 7.360 RSD 5.888 RSD Akcijska cena Cena za online i gotovinu 5.299 RSD (0) 3G 3D Camera ljubičasta zaštitna maska za telefon Samsung A536B Galaxy A53 5G 449 RSD MP cena (0) Iskra KL 1808 kuvalo za vodu 1500W 1.999 RSD MP cena (0) 3G BC71-1 FM transmiter crni 3.499 RSD MP cena (0) Hama Kooky InEar (181140) bele slušalice 1.099 RSD MP cena (0) Gembird CC-SATAM-DATA SATA kabl metalna kopča 0.5m narandžasti 299 RSD MP cena (0) Hanman Original roze preklopna futrola za telefon Galaxy S23 1.499 RSD MP cena (0) 3G (81889) kabl Micro USB (muški) na USB (ženski) 0,3m crni 899 RSD MP cena (0) 3G Summer color zaštitna maska svetlo plava za iPhone 14 6.1 1.199 RSD MP cena (0) LG 86QNED813RE Smart TV 86" 4K Ultra HD DVB-T2 QNED 455.555 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 409.999 RSD (0) Fieldmann FDB 200131-E vibraciona brusilica šlajferica 2.999 RSD MP cena (0) Kingston 256GB DataTraveler Max (DTMAXA/256GB) USB flash memorija 9.555 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 8.599 RSD (3) Vega CM 11 plafonski nosač za projektor do 10kg 4.499 RSD MP cena (0) Zotac Twin Edge GeForce RTX4060 (ZT-D40600E-10M) grafička kartica 8GB GDDR6 128bit 51.110 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 45.999 RSD (0) Mikrotik RBLHG-5nD RouterOS L3 spoljna mrežna antena 14.444 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 12.999 RSD (11) Sony slušalice MDR-ZX110B crne 2.599 RSD MP cena (0) Nintendo (Switch) Pokemon Scarlet igrica 8.888 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 7.999 RSD (0) Asus PRIME Z790-A WIFI matična ploča 45.333 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 40.799 RSD (0) E-Green (OST03431) kabl USB tip A (muški) na USB tip B (muški) 3m crni 299 RSD MP cena (0) Dahua NVR4104HS-4KS2/L 4K 4-kanalni 1U kompaktni lite network DVR uređaj 16.888 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 15.199 RSD (0) Bahco 59S/TS-10 bits nastavak 4.309 RSD MP cena (0) Remax Weave RC-081m braon kabl micro USB 1m 999 RSD MP cena (0) Ubiquiti LiteBeam LAP-GPS-EU access point 18.888 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 16.999 RSD (0) Be Quiet Light Wings (BL078) ventilator 140mm 10.555 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 9.499 RSD (1) Denver BTS-61 2.0 Bluetooth FM Zvucnik Beli 2.499 RSD MP cena (5) Asus TUF Gaming A15 FA506NF-HN019 gejmerski laptop 15.6" FHD AMD Ryzen 5 7535HS 16GB 1TB SSD GeForce RTX2050 crni 119.555 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 107.599 RSD (0) Funko (050611) POP Jumbo TMNT Shredder figurica 4.999 RSD MP cena (4) Honor Watch 4 crni pametni sat 22.222 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 19.999 RSD (0) DotEmu (PS4) Windjammers 2 igrica 3.999 RSD MP cena (7) Sony MDR-E9LPH Slusalice Sive 1.299 RSD MP cena (0) 3G Summer color zaštitna maska mint za iPhone 14 Plus 6.7 1.199 RSD MP cena (0) Spawn Warhammer crna gejmerska podloga za miša 2.999 RSD MP cena (0) Nintendo (Switch) Fire Emblem Engage igrica 8.333 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 7.499 RSD (2) Philips 279C9/00 IPS monitor 27" 60.110 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 54.099 RSD (0) Celly Powerstation (PS2USBC65W) kućni punjač sivi 7.777 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 6.999 RSD 20% (4) SanDisk 480GB E30 (DSSDE30-480G-G25) eksterni SSD disk 20% 11.805 RSD 9.444 RSD Akcijska cena Cena za online i gotovinu 8.499 RSD (0) Vivax 32LE115T2S2 LED TV 32" HD ready DVB-T2 13.333 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 11.999 RSD (0) Good Shepherd Entertainment (SWITCH) Mike Mignolas Hellboy: Web of Wyrd Collectors Edition igrica 5.555 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 4.999 RSD (0) 3G Silikon Pro Camera tamno plava zaštitna maska za mobilni Samsung A336B Galaxy A33 5G 949 RSD MP cena (0) Natec NSL-1295 CANARY 3.5mm stereo slušalice sa mikrofonom crne 1.199 RSD MP cena (0) Cudy WE4000 mrežna kartica 8.333 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 7.499 RSD Nema na stanju! (0) Nillkin Scrub Pro crna zaštitna maska za mobilni Samsung A536B Galaxy A53 5G 2.399 RSD MP cena (0) Gorenje DPNA92WIFI mašina za sušenje veša 9kg 85.666 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 77.099 RSD (0) Teracell Skin providna zaštitna maska za mobilni Samsung A415F Galaxy A41 499 RSD MP cena (1) Apple iPhone 14 256GB ljubičasti mobilni 6.1" Hexa Core A15 Bionic 6GB 256GB 12Mpx+12Mpx Dual Sim 150.434 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 135.390 RSD (1) HP P34hc G4 (21Y56AA) VA USB-C zakrivljeni monitor 34" 53.222 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 47.899 RSD (0) 3G Hard Border Ring plava zaštitna maska za mobilni iPhone 14 Plus 6.7 999 RSD MP cena (0) 3G Frame Glitter zaštitna maska roze za iPhone 14 Pro 6.1 699 RSD MP cena (0) HP No.653 kertridž boja (3YM74AE) ketridž za štampače tri kolor 2.199 RSD MP cena (0) Mediarange 16GB Swivel (041-0183)USB flash memorija crni 899 RSD MP cena (0) Epson (C13S450064) foto papir glossy A4x65 21cm 2 rolne beli 11.111 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 9.999 RSD (6) Marvo Z FIT LITE G1 WH RGB gejmerski miš beli 4.999 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 4.499 RSD (0) 3G Beautiful Shine Leather crvena zaštitna maska za mobilni iPhone 14 Plus 6.7 1.599 RSD MP cena (0) CyberPower UT650EG UPS 650VA/360W Line Interactive AVR 7.999 RSD MP cena (0) Kingston DDR5 16GB 7600MT/s Fury Renegade Silver RGB XMP (KF576C38RSA-16) memorija za desktop 18.888 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 16.999 RSD (0) Microsoft Office Home and Business 2021 (T5D-03547) licenca Srpski Latinica PKC 1PC/1Mac 34.222 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 30.799 RSD (0) Gabol Midori (16KG122122W) putni kofer (kabinski) 36l 2.6kg tirkiz 13.555 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 12.199 RSD (0) Sega (PS5) Endless Dungeon - Day One Edition igrica 4.999 RSD MP cena (0) Kingston DDR4 64GB (2x32GB) 3200MHz Fury Renegade RGB (KF432C16RB2AK2/64) memorija za desktop 25.555 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 22.999 RSD (0) Canon PP-201 S 20 foto-papir 1.099 RSD MP cena (0) Remington presa za kosu S7970 9.555 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 8.599 RSD (0) Villager VLN 125 vibraciona brusilica 3.299 RSD MP cena (4) Bauer NT-975 X-Face trimer za nos i uši 699 RSD MP cena (3) Playseat Seat Slider Nosac Sedista 6.499 RSD MP cena (0) MikroTik RBSXTsqG-5acD RouterOS L3 WiFi antena 11.777 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 10.599 RSD (1) Microsoft Windows 11 Pro OEM operativni sistem 64bit English 24.444 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 21.999 RSD (0) Raptor RB550 (33050) crno kućište 4.499 RSD MP cena (0) S-Link SL-BT225 FM transmiter 2.899 RSD MP cena (0) Canon Pixma GX7040 EUM/EMB color inkjet CISS multifunkcijski štampač A4 Wi-Fi 127.777 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 114.999 RSD (0) Celly futrola earth za iphone 12/12 pro u crnoj boji 1.299 RSD MP cena (0) Konica Minolta (TNP-80 M) toner za Bizhub štampač C3320i magenta 11.110 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 9.999 RSD (0) Nillkin Nature Pro providna zaštitna maska za mobilni iPhone 14 Plus 1.999 RSD MP cena (0) Eden Trolley ED-839 bežični karaoke zvučnik crni 31.111 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 27.999 RSD (0) Bosch MSM4W220 ručni mikser 7.666 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 6.899 RSD (1) Fitbit Aria Air crna telesna vaga 8.889 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 7.999 RSD (1) Gembird GMB-600-PRO napajanje 600W 6.666 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 5.999 RSD (0) E-GREEN plavi kabl UTP Patch Cat6 1m LSOH 329 RSD MP cena (0) Seagate 8TB 3.5" Exos 7E10 512E/4kn(ST8000NM018B) hard disk za server 46.222 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 41.599 RSD (3) Ewent EW 1052 USB čitač pametnih kartica crni 1.499 RSD MP cena (1) Genius SW-HF 5.1 4600 II EU zvučnici braon 22.888 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 20.599 RSD (0) Samsung (ef-vf946-pbe) preklopna futrola za telefon Samsung za Fold 5 grafitna 10.555 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 9.499 RSD (0) Top Mount (29980) zglobni nosač za televizor 26"-55" do 45kg 4.999 RSD MP cena (8) Kingston 64GB DataTraveler Exodia M (DTXM/64GB) USB flash memorija plava 1.199 RSD MP cena (0) Ardes AR6S18 aparat protiv insekata 2x8W 7.110 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 6.399 RSD (0) Just In Case MIXPL105PK 2u1 Extra case MIX PLUS paket maski PINK za iPhone 13 Pro Max 2.299 RSD MP cena (1) Denver SW-181 pametni sat crni 6.666 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 5.999 RSD (1) Genius GX Scorpion M700 opticki gejmerski miš 7200dpi crni 2.999 RSD MP cena (0) Makita LF1000 nagibna stona testera 264.434 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 237.990 RSD (0) Makita AF506 pneumatski zabijač eksera u redeniku 19.545 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 17.590 RSD (0) 3G (41007) kabl za napajanje osmica 249 RSD MP cena (5) Canon CRG-731 Yellow Toner za Stampac i-Sensys LBP7100Cn/7110Cw/MF8230Cn/8280Cw 9.433 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 8.489 RSD (2) LG 43UR74003LB Smart TV 43" 4K Ultra HD DVB-T2 49.999 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 44.999 RSD (0) Gembird (CCA-415W) kabl 3.5mm (muški) na 2x3.5mm (ženski) 10cm beli 149 RSD MP cena 20% (4) Tefal Optiss Decor BC 5121 kuhinjska vaga 20% 4.722 RSD 3.777 RSD Akcijska cena Cena za online i gotovinu 3.399 RSD (2) S-BOX Kabl (829) HDMI (muški) na HDMI (muški) 25m 13.999 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 12.599 RSD (0) Kingston DDR5 16GB 5200MHz FURY Beast EXP (KF552C36BWE-16) memorija za desktop 8.110 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 7.299 RSD (0) Xiaomi kabl za punjač USB A (muški) na USB C (muški) crni 999 RSD MP cena (2) Trust GXT 764 GLIDE-FLEX RGB XXL gejmerska podloga za miš 3.999 RSD MP cena (0) Gembird (CCP-USB2-AMCM-1.8M) kabl USB 2.0 (muški) na Tip-C (ženski) 1.8m beli 249 RSD MP cena (0) Teracell Giulietta mat pink zaštitna maska za mobilni Samsung A336B Galaxy A33 5G 599 RSD MP cena (0) SanDisk 128GB Ultra (SDSDUNB-128G-GN6IN) memorijska kartica SDXC class 10 3.199 RSD MP cena (0) Ubisoft Entertainment (XBOX) Tom Clancys The Division 2 igrica za Xboxone 2.499 RSD MP cena (0) 4Gamers (PS4) Rose Gold Edition gejming slušalice roze 4.999 RSD MP cena (1) Samsung EP-TA800-XWE kućni punjač za mobilne telefone USB Tip C beli 4.777 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 4.299 RSD 20% (0) Logitech R500 sivi bežični prezenter 20% 8.333 RSD 6.666 RSD Akcijska cena Cena za online i gotovinu 5.999 RSD (0) S-link SPG03TC beli produžni kabl sa prenaponskom zaštitom 3 utičnice+3xUSB 1.5m 2.799 RSD MP cena (5) Epson LX-350 (C11CC24031) Matricni Stampac A4 43.921 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 39.529 RSD (1) Braun XT3100 trimer za bradu 5.555 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 4.999 RSD (0) Teracell Giulietta mat crvena zaštitna maska za Xiaomi Poco X4 Pro 5G 199 RSD MP cena (0) 3G Print Skin Army zaštitna maska za iPhone 14 Pro 799 RSD MP cena (0) Edifier R980T 2.0 24W zvučnici za računar crni 13.999 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 12.599 RSD (0) 3G Silikonska Print Cactus zaštitna maska za Samsung A235F Galaxy A23 4G/5G 699 RSD MP cena (0) Polaroid i-Type Color (6010) beli foto papir 5x8 komada 11.666 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 10.499 RSD 20% (4) Sony WHCH720NW.CE7 bele bluetooth slušalice 20% 24.999 RSD 19.999 RSD Akcijska cena Cena za online i gotovinu 17.999 RSD (0) Red kabl DisplayPort (Muški) na DisplayPort (Muški) 8K 1.8m crni 2.499 RSD MP cena (8) Samsung Galaxy Watch Active2 SS (sm-r830-nsk) pametni sat 40mm crni 52.777 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 47.499 RSD (0) Cablexpert PP6U-3M mrežni kabl (LAN) Cat6 3m beli 399 RSD MP cena (0) Teracell Flip Cover preklopna futrola za telefon Samsung A217F Galaxy A21s crna 1.499 RSD MP cena (0) TP-Link TL-SG1005P switch 5-portni 7.590 RSD MP cena (0) Intellinet (342155) mrežni kabl (LAN) Cat6 1.5m crveni 299 RSD MP cena (0) Manfrotto MB MA3-BP-BF Advanced Beefree Backpack III crni ranac za fotoaparat 18.878 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 16.990 RSD (1) MS BASIC I168 (1298526) kompjuter Intel Hexa Core i5 10400 16GB 480GB SSD Intel UHD 500W 47.777 RSD MP cena Cena za online i gotovinu 42.999 RSD 20% (1) Tefal FV5770E0 pegla 2700W 20% 13.194 RSD 10.555 RSD Akcijska cena Cena za online i gotovinu 9.499 RSD

Odlično Nil Jang Biografija Neil Percival Young OC OM[1][2] (born November 12, 1945) is a Canadian and American[3] singer and songwriter. After embarking on a music career in Winnipeg in the 1960s, Young moved to Los Angeles, joining the folk-rock group Buffalo Springfield. Since the beginning of his solo career, often with backing by the band Crazy Horse, he has released critically acclaimed albums such as Everybody Knows This Is Nowhere (1969), After the Gold Rush (1970), Harvest (1972), On the Beach (1974), and Rust Never Sleeps (1979). He was also a part-time member of Crosby, Stills, Nash & Young, with whom he recorded the chart-topping 1970 album Déjà Vu. His guitar work, deeply personal lyrics[4][5][6] and signature high tenor singing voice[7][8] define his long career. Young also plays piano and harmonica on many albums, which frequently combine folk, rock, country and other musical genres. His often distorted electric guitar playing, especially with Crazy Horse, earned him the nickname `Godfather of Grunge`[9] and led to his 1995 album Mirror Ball with Pearl Jam. More recently he has been backed by Promise of the Real.[10] Young directed (or co-directed) films using the pseudonym `Bernard Shakey`, including Journey Through the Past (1973), Rust Never Sleeps (1979), Human Highway (1982), Greendale (2003), CSNY/Déjà Vu (2008), and Harvest Time (2022). He also contributed to the soundtracks of the films Philadelphia (1993) and Dead Man (1995). Young has received several Grammy and Juno Awards. The Rock and Roll Hall of Fame inducted him twice: in 1995 as a solo artist and in 1997 as a member of Buffalo Springfield.[11] In 2023, Rolling Stone named Young No. 30 on their list of 250 greatest guitarists of all time.[12] Young is also on Rolling Stone`s list of the 100 greatest musical artists. 21 of his albums and singles have been certified Gold and Platinum in U.S. by RIAA certification.[13] Young was awarded the Order of Manitoba in 2006[2] and was made an Officer of the Order of Canada in 2009.[1] Early life (1945–1963)[edit] Neil Young[14] was born on November 12, 1945, in Toronto, Canada.[15][16] His father, Scott Alexander Young (1918–2005), was a journalist and sportswriter who also wrote fiction.[17] His mother, Edna Blow Ragland `Rassy` Young (1918–1990) was a member of the Daughters of the American Revolution.[18] Although Canadian, his mother had American and French ancestry.[19] Young`s parents married in 1940 in Winnipeg, Manitoba, and moved to Toronto shortly thereafter where their first son, Robert `Bob` Young, was born in 1942. Shortly after Young`s birth in 1945, the family moved to rural Omemee, Ontario, which Young later described fondly as a `sleepy little place`.[20] Young contracted polio in the late summer of 1951 during the last major outbreak of the disease in Ontario, and as a result, became partially paralyzed on his left side.[21] After the conclusion of his hospitalization, the Young family wintered in Florida, whose milder weather they believed would help Neil`s convalescence.[22] During that period, Young briefly attended Faulkner Elementary School in New Smyrna Beach, Florida. In 1952, upon returning to Canada, Young moved from Omemee to Pickering (1956), and lived for a year in Winnipeg (where he would later return), before relocating to Toronto (1957–1960). While in Toronto, Young briefly attended Lawrence Park Collegiate Institute as a first year student in 1959.[23] It is rumoured that he was expelled for riding a motorcycle down the hall of the school.[24] Young became interested in popular music he heard on the radio.[25] When Young was twelve, his father, who had had several extramarital affairs, left his mother. She asked for a divorce, which was granted in 1960.[26] She moved back to Winnipeg and Young went to live with her there, while his brother Bob stayed with their father in Toronto.[27] During the mid-1950s, Young listened to rock `n roll, rockabilly, doo-wop, R&B, country, and western pop. He idolized Elvis Presley and later referred to him in a number of his songs.[28] Other early musical influences included Link Wray,[29] Lonnie Mack,[30] Jimmy Gilmer and the Fireballs, The Ventures, Cliff Richard and the Shadows,[31] Chuck Berry, Hank Marvin, Little Richard, Fats Domino, The Chantels, The Monotones, Ronnie Self, the Fleetwoods, Jerry Lee Lewis, Johnny Cash, Roy Orbison and Gogi Grant.[32] Young began to play music himself on a plastic ukulele, before, as he would later relate, going on to `a better ukulele to a banjo ukulele to a baritone ukulele – everything but a guitar.`[33] Career[edit] Early career (1963–1966)[edit] Young and his mother settled into the working-class area of Fort Rouge, Winnipeg, where he enrolled at Earl Grey Junior High School. It was there that he formed his first band, the Jades, and met Ken Koblun. While attending Kelvin High School in Winnipeg, he played in several instrumental rock bands, eventually dropping out of school in favour of a musical career.[34] Young`s first stable band was the Squires, with Ken Koblun, Jeff Wuckert and Bill Edmondson on drums, who had a local hit called `The Sultan`. Over a three-year period the band played hundreds of shows at community centres, dance halls, clubs and schools in Winnipeg and other parts of Manitoba. The band also played in Fort William (now part of the city of Thunder Bay, Ontario), where they recorded a series of demos produced by a local producer, Ray Dee, whom Young called `the original Briggs,` referring to his later producer David Briggs.[35] While playing at The Flamingo, Young met Stephen Stills, whose band The Company was playing the same venue, and they became friends.[36] The Squires primarily performed in Winnipeg and rural Manitoba in towns such as Selkirk, Neepawa, Brandon and Giroux (near Steinbach), with a few shows in northern Ontario.[37] After leaving the Squires, Young worked folk clubs in Winnipeg, where he first met Joni Mitchell.[38] Mitchell recalls Young as having been highly influenced by Bob Dylan at the time.[39] Young said Phil Ochs was `a big influence on me,` telling a radio station in 1969 that Ochs was `on the same level with Dylan in my eyes.`[40] Here he wrote some of his earliest and most enduring folk songs such as `Sugar Mountain`, about lost youth. Mitchell wrote `The Circle Game` in response.[41] The Winnipeg band The Guess Who (with Randy Bachman as lead guitarist) had a Canadian Top 40 hit with Young`s `Flying on the Ground is Wrong`, which was Young`s first major success as a songwriter.[42] In 1965, Young toured Canada as a solo artist. In 1966, while in Toronto, he joined the Rick James-fronted Mynah Birds. The band managed to secure a record deal with the Motown label, but as their first album was being recorded, James was arrested for being AWOL from the Navy Reserve.[43] After the Mynah Birds disbanded, Young and the bass player Bruce Palmer decided to pawn the group`s musical equipment and buy a Pontiac hearse, which they used to relocate to Los Angeles.[44] Young admitted in a 2009 interview that he was in the United States illegally until he received a `green card` (permanent residency permit) in 1970.[45] Buffalo Springfield (1966–1968)[edit] Main article: Buffalo Springfield Once they reached Los Angeles, Young and Palmer met up with Stephen Stills and Richie Furay after a chance encounter in traffic on Sunset Boulevard.[44] Along with Dewey Martin, they formed Buffalo Springfield. A mixture of folk, country, psychedelia, and rock, lent a hard edge by the twin lead guitars of Stills and Young, made Buffalo Springfield a critical success, and their first record Buffalo Springfield (1966) sold well after Stills` topical song `For What It`s Worth` became a hit, aided by Young`s melodic harmonics played on electric guitar. According to Rolling Stone, the Rock and Roll Hall of Fame and other sources, Buffalo Springfield helped create the genres of folk rock and country rock.[46][47] Distrust of their management, as well as the arrest and deportation of Palmer, worsened the already strained relations among the group members and led to Buffalo Springfield`s demise. A second album, Buffalo Springfield Again, was released in late 1967, but two of Young`s three contributions were solo tracks recorded apart from the rest of the group. From that album, `Mr. Soul` was the only Young song of the three that all five members of the group performed together.[citation needed] In May 1968, the band split up for good, but to fulfill a contractual obligation, a final studio album, Last Time Around, was released. Young contributed the songs `On the Way Home` and `I Am a Child`, singing lead on the latter.[citation needed] In 1997, the band was inducted into the Rock and Roll Hall of Fame; Young did not appear at the ceremony, writing in a letter to the Hall that their presentation, which was aired on VH1, `has nothing to do with the spirit of Rock and Roll. It has everything to do with making money.`[48] Young played as a studio session guitarist for some 1968 recordings by The Monkees which appeared on the Head and Instant Replay albums.[49] Going solo, Crazy Horse (1968–1969)[edit] Main article: Crazy Horse (band) After the breakup of Buffalo Springfield, Young signed a solo deal with Reprise Records, home of his colleague and friend Joni Mitchell, with whom he shared a manager, Elliot Roberts. Roberts managed Young until Roberts` death in 2019. Young and Roberts immediately began work on Young`s first solo record, Neil Young (January 22, 1969),[50] which received mixed reviews. In a 1970 interview,[51] Young deprecated the album as being `overdubbed rather than played.` For his next album, Young recruited three musicians from a band called the Rockets: Danny Whitten on guitar, Billy Talbot on bass guitar, and Ralph Molina on drums. These three took the name Crazy Horse (after the historical figure of the same name), and Everybody Knows This Is Nowhere (May 1969) is credited to `Neil Young with Crazy Horse`. Recorded in just two weeks, the album includes `Cinnamon Girl`, `Cowgirl in the Sand`, and `Down by the River`. Young reportedly wrote all three songs in bed on the same day while nursing a high fever of 39 °C (102 °F).[52] Crosby, Stills, Nash, and Young (1969–1970)[edit] Main article: Crosby, Stills, Nash & Young Shortly after the release of Everybody Knows This Is Nowhere, Young reunited with Stephen Stills by joining Crosby, Stills & Nash, who had already released one album Crosby, Stills & Nash as a trio in May 1969. Young was originally offered a position as a sideman, but agreed to join only if he received full membership, and the group – winners of the 1969 Best New Artist Grammy Award – was renamed Crosby, Stills, Nash & Young.[53] The quartet debuted in Chicago on August 16, 1969, and later performed at the famous Woodstock Festival, during which Young skipped the majority of the acoustic set and refused to be filmed during the electric set, even telling the cameramen: `One of you fuckin` guys comes near me and I`m gonna fuckin` hit you with my guitar`.[54] During the making of their first album, Déjà Vu (March 11, 1970), the musicians frequently argued, particularly Young and Stills, who both fought for control. Stills continued throughout their lifelong relationship to criticize Young, saying that he `wanted to play folk music in a rock band.`[55] Despite the tension, Young`s tenure with CSNY coincided with the band`s most creative and successful period, and greatly contributed to his subsequent success as a solo artist.[citation needed] Young wrote `Ohio` following the Kent State massacre on May 4, 1970. The song was quickly recorded by CSNY and immediately released as a single, even though CSNY`s `Teach Your Children` was still climbing the singles charts.[citation needed] After the Gold Rush, acoustic tour and Harvest (1970–1972)[edit] Later in the year, Young released his third solo album, After the Gold Rush (August 31, 1970), which featured, among others, Nils Lofgren, Stephen Stills, and CSNY bassist Greg Reeves. Young also recorded some tracks with Crazy Horse, but dismissed them early in the sessions. The eventual recording was less amplified than Everybody Knows This is Nowhere, with a wider range of sounds. Young`s newfound fame with CSNY made the album his commercial breakthrough as a solo artist, and it contains some of his best known work, including `Tell Me Why` and `Don`t Let It Bring You Down`; the singles `Only Love Can Break Your Heart` and `When You Dance I Can Really Love`; and the title track, `After the Gold Rush`, played on piano, with dreamlike lyrics that ran a gamut of subjects from drugs and interpersonal relationships to environmental concerns. Young`s bitter condemnation of racism in the heavy blues-rock song `Southern Man` (along with a later song entitled `Alabama`) was also controversial with southerners in an era of desegregation, prompting Lynyrd Skynyrd to decry Young by name in the lyrics to their hit `Sweet Home Alabama`. However, Young said he was a fan of Skynyrd`s music, and the band`s front man Ronnie Van Zant was later photographed wearing a Tonight`s the Night T-shirt on the cover of an album.[1] Young in the 1970s In the autumn of 1970, Young began a solo acoustic tour of North America, during which he played a variety of his Buffalo Springfield and CSNY songs on guitar and piano, along with material from his solo albums and a number of new songs. Some songs premiered by Young on the tour, like `Journey through the Past`, would never find a home on a studio album, while other songs, like `See the Sky About to Rain`, would only be released in coming years. Many gigs were sold out, including concerts at Carnegie Hall and a pair of acclaimed hometown shows at Toronto`s Massey Hall, which were taped for a planned live album. The shows became legendary among Young fans, and the recordings were officially released nearly 40 years later as an official bootleg in Young`s Archive series.[citation needed] Near the end of his tour, Young performed one of the new acoustic songs on the Johnny Cash TV show. `The Needle and the Damage Done`, a somber lament on the pain caused by heroin addiction, had been inspired in part by Crazy Horse member Danny Whitten, who eventually died while battling his drug problems.[56][57] While in Nashville for the Cash taping, Young accepted the invitation of Quadrafonic Sound Studios owner Elliot Mazer to record tracks there with a group of country-music session musicians who were pulled together at the last minute. Making a connection with them, he christened them The Stray Gators, and began playing with them. Befitting the immediacy of the project, Linda Ronstadt and James Taylor were brought in from the Cash taping to do background vocals. Against the advice of his producer David Briggs, he scrapped plans for the imminent release[58] of the live acoustic recording in favor of a studio album consisting of the Nashville sessions, electric-guitar oriented sessions recorded later in his barn, and two recordings made with the London Symphony Orchestra at Barking (credited as Barking Town Hall and now the Broadway Theatre) during March 1971.[59] The result was Young`s fourth album, Harvest (February 14, 1972), which was also the best selling album of 1972 in the US.[60] After his success with CSNY, Young purchased a ranch in the rural hills above Woodside and Redwood City in Northern California (`Broken Arrow Ranch`, where he lived until his divorce in 2014).[61] He wrote the song `Old Man` in honor of the land`s longtime caretaker, Louis Avila. The song `A Man Needs a Maid` was inspired by his relationship with actress Carrie Snodgress. `Heart of Gold` was released as the first single from Harvest, the only No. 1 hit in his career.[62] `Old Man` was also popular, reaching No. 31 on the Billboard Hot 100 chart, marking Young`s third and final appearance in the chart`s Top 40 as a solo artist.[62] The album`s recording had been almost accidental. Its mainstream success caught Young off guard, and his first instinct was to back away from stardom. In the Decade (1977) compilation, Young chose to include his greatest hits from the period, but his handwritten liner notes famously described `Heart of Gold` as the song that `put me in the middle of the road. Traveling there soon became a bore, so I headed for the ditch. A rougher ride but I saw more interesting people there.`[63] The `Ditch` Trilogy and personal struggles (1972–1974)[edit] Although a new tour with The Stray Gators (now augmented by Danny Whitten) had been planned to follow up on the success of Harvest, it became apparent during rehearsals that Whitten could not function due to drug abuse. On November 18, 1972, shortly after he was fired from the tour preparations, Whitten was found dead of an apparent alcohol/diazepam overdose. Young described the incident to Rolling Stone`s Cameron Crowe in 1975: `[We] were rehearsing with him and he just couldn`t cut it. He couldn`t remember anything. He was too out of it. Too far gone. I had to tell him to go back to L.A. `It`s not happening, man. You`re not together enough.` He just said, `I`ve got nowhere else to go, man. How am I gonna tell my friends?` And he split. That night the coroner called me from L.A. and told me he`d OD`d. That blew my mind. I loved Danny. I felt responsible. And from there, I had to go right out on this huge tour of huge arenas. I was very nervous and ... insecure.`[45] On the tour, Young struggled with his voice and the performance of drummer Kenny Buttrey, a noted Nashville session musician who was unaccustomed to performing in the hard rock milieu; Buttrey was eventually replaced by former CSNY drummer Johnny Barbata, while David Crosby and Graham Nash contributed rhythm guitar and backing vocals to the final dates of the tour. The album assembled in the aftermath of this incident, Time Fades Away (October 15, 1973), has often been described by Young as `[his] least favorite record`, and was not officially released on CD until 2017 (as part of Young`s Official Release Series). Nevertheless, Young and his band tried several new musical approaches in this period. Time Fades Away, for instance, was recorded live, although it was an album of new material, an approach Young would repeat with more success later on. Time was the first of three consecutive commercial failures which would later become known collectively to fans as the `Ditch Trilogy`, as contrasted with the more middle-of-the-road pop of Harvest.[64] - Young in Austin, Texas, on November 9, 1976 In the second half of 1973, Young formed The Santa Monica Flyers, with Crazy Horse`s rhythm section augmented by Nils Lofgren on guitar and piano and Harvest/Time Fades Away veteran Ben Keith on pedal steel guitar. Deeply affected by the drug-induced deaths of Whitten and roadie Bruce Berry, Young recorded an album specifically inspired by the incidents, Tonight`s the Night (June 20, 1975). The album`s dark tone and rawness led Reprise to delay its release and Young had to pressure them for two years before they would do so.[65] While his record company was stalling, Young recorded another album, On the Beach (July 16, 1974), which presented a more melodic, acoustic sound at times, including a recording of the older song `See the Sky About to Rain`, but dealt with similarly dark themes such as the collapse of 1960s folk ideals, the downside of success and the underbelly of the Californian lifestyle. Like Time Fades Away, it sold poorly but eventually became a critical favorite, presenting some of Young`s most original work. A review of the 2003 re-release on CD of On the Beach described the music as `mesmerizing, harrowing, lucid, and bleary`.[66] After completing On the Beach, Young reunited with Harvest producer Elliot Mazer to record another acoustic album, Homegrown. Most of the songs were written after Young`s breakup with Carrie Snodgress, and thus the tone of the album was somewhat dark. Though Homegrown was reportedly entirely complete, Young decided, not for the first or last time in his career, to drop it and release something else instead, in this case, Tonight`s the Night, at the suggestion of Band bassist Rick Danko.[67] Young further explained his move by saying: `It was a little too personal ... it scared me`.[67] Most of the songs from Homegrown were later incorporated into other Young albums while the original album was not released until 2020. Tonight`s the Night, when finally released in 1975, sold poorly, as had the previous albums of the `ditch` trilogy, and received mixed reviews at the time, but is now regarded as a landmark album. In Young`s own opinion, it was the closest he ever came to art.[68] Reunions, retrospectives and Rust Never Sleeps (1974–1979)[edit] Young reunited with Crosby, Stills, and Nash after a four-year hiatus in the summer of 1974 for a concert tour which was partially recorded; highlights were ultimately released in 2014 as CSNY 1974. It was one of the first ever stadium tours, and the largest tour in which Young has participated to date.[69] In 1975, Young reformed Crazy Horse with Frank Sampedro on guitar as his backup band for his eighth album, Zuma (November 10, 1975). Many of the songs dealt with the theme of failed relationships; `Cortez the Killer`, a retelling of the Spanish conquest of Mexico from the viewpoint of the Aztecs, may also be heard as an allegory of love lost. Zuma`s closing track, `Through My Sails`, was the only released fragment from aborted sessions with Crosby, Stills and Nash for another group album.[citation needed] In 1976, Young reunited with Stephen Stills for the album Long May You Run (September 20, 1976), credited to The Stills-Young Band; the follow-up tour was ended midway through by Young, who sent Stills a telegram that read: `Funny how some things that start spontaneously end that way. Eat a peach, Neil.`[70] The Last Waltz, Young (center on left microphone) performing with Bob Dylan and The Band, among others in 1976 In 1976, Young performed with Bob Dylan, Joni Mitchell, and numerous other rock musicians in the high-profile all-star concert The Last Waltz, the final performance by The Band. The release of Martin Scorsese`s movie of the concert was delayed while Scorsese unwillingly re-edited it to obscure the lump of cocaine that was clearly visible hanging from Young`s nose during his performance of `Helpless`.[71] American Stars `n Bars (June 13, 1977) contained two songs originally recorded for the Homegrown album, `Homegrown` and `Star of Bethlehem`, as well as newer material, including the future concert staple `Like a Hurricane`. Performers on the record included Linda Ronstadt, Emmylou Harris and Young protégé Nicolette Larson along with Crazy Horse. In 1977, Young also released the compilation Decade, a personally selected set of songs spanning every aspect of his work, including a handful of previously unreleased songs. The record included less commercial album tracks alongside radio hits.[citation needed] In June 1977 Young joined with Jeff Blackburn, Bob Mosley and John Craviotto (who later founded Craviotto drums) to form a band called The Ducks. Over a 7-week period the band performed 22 shows in Santa Cruz CA but were not allowed to appear beyond city limits due to Young`s Crazy Horse contract. In April 2023 Young officially released a double album of songs culled from the band`s performances at multiple venues as well as from sessions at a local recording studio. The double album was part of the Neil Young Archives project positioned within the Official Bootleg Series, titled High Flyin`. Comes a Time (October 2, 1978), Young`s first entirely new solo recording since the mid-1970s, marked a return to the commercially accessible, Nashville-inspired sound of Harvest while also featuring contributions from Larson and Crazy Horse. The album also marked a return to his folk roots, as exemplified by a cover of Ian Tyson`s `Four Strong Winds`, a song Young associated with his childhood in Canada. Another of the album`s songs, `Lotta Love`, was also recorded by Larson, with her version reaching No. 8 on the Billboard Hot 100 in February 1979. In 1978, much of the filming was done for Young`s film Human Highway, which took its name from a song featured on Comes a Time. Over four years, Young would spend US$3,000,000 of his own money on production (US$14,014,286 in 2023 dollars[72]). This also marked the beginning of his brief collaboration with the art punk band Devo, whose members appeared in the film.[73] Young set out in 1978 on the lengthy Rust Never Sleeps tour, in which he played a wealth of new material. Each concert was divided into a solo acoustic set and an electric set with Crazy Horse. The electric sets, featuring an abrasive style of playing, were influenced by the punk rock zeitgeist of the late 1970s and provided a stark contrast from Comes a Time.[74] Two new songs, the acoustic `My My, Hey Hey (Out of the Blue)` and electric `Hey Hey, My My (Into the Black)` were the centerpiece of the new material. During the filming of Human Highway, Young had collaborated with Devo on a cacophonous version of `Hey Hey, My My` at the Different Fur studio in San Francisco and would later introduce the song to Crazy Horse.[75] The lyric `It`s better to burn out than to fade away` was widely quoted by his peers and by critics.[75] The album has also widely been considered a precursor of grunge music with the bands Nirvana and Pearl Jam having cited Young`s heavily distorted and abrasive guitar style on the B side to this album as an inspiration.[76] Young also compared the rise of Johnny Rotten with that of the recently deceased `King` Elvis Presley, who himself had once been disparaged as a dangerous influence only to later become an icon. Rotten returned the favor by playing one of Young`s songs, `Revolution Blues` from On the Beach, on a London radio show, an early sign of Young`s eventual embrace by a number of punk-influenced alternative musicians.[77] Young`s two accompanying albums Rust Never Sleeps (July 2, 1979; new material culled from live recordings, but featuring studio overdubs) and Live Rust (November 19, 1979; a genuine concert recording featuring old and new material) captured the two sides of the concerts, with solo acoustic songs on side A, and fierce, uptempo, electric songs on side B. A movie version of the concerts, also called Rust Never Sleeps (1979), was directed by Young under the pseudonym `Bernard Shakey`. Young worked with rock artist Jim Evans to create the poster art for the film, using the Star Wars Jawas as a theme. Young`s work since Harvest had alternated between being rejected by mass audiences and being seen as backward-looking by critics, sometimes both at once, and now he was suddenly viewed as relevant by a new generation, who began to discover his earlier work. Readers and critics of Rolling Stone voted him Artist of the Year for 1979 (along with The Who), selected Rust Never Sleeps as Album of the Year, and voted him Male Vocalist of the Year as well.[78] The Village Voice named Rust Never Sleeps as the year`s second best album in the Pazz & Jop Poll,[79] a survey of nationwide critics, and honored Young as the Artist of the Decade.[80] Experimental years (1980–1988)[edit] At the start of the 1980s, distracted by medical concerns relating to the cerebral palsy of his son, Ben, Young had little time to spend on writing and recording.[81] After providing the incidental music to the 1980 film Where the Buffalo Roam, Young released Hawks & Doves (November 3, 1980), a short record pieced together from sessions going back to 1974.[81] Re·ac·tor (1981), an electric album recorded with Crazy Horse, also included material from the 1970s.[82] Young did not tour in support of either album; in total, he played only one show, a set at the 1980 Bread and Roses Festival in Berkeley,[83] between the end of his 1978 tour with Crazy Horse and the start of his tour with the Trans Band in mid-1982.[citation needed] The 80s were really good. The 80s were like, artistically, very strong for me, because I knew no boundaries and was experimenting with everything that I could come across, sometimes with great success, sometimes with terrible results, but nonetheless I was able to do this, and I was able to realize that I wasn`t in a box, and I wanted to establish that. — Neil Young[84] The 1982 album Trans, which incorporated vocoders, synthesizers, and electronic beats, was Young`s first for the new label Geffen Records (distributed at the time by Warner Bros. Records, whose parent Warner Music Group owns most of Young`s solo and band catalog) and represented a distinct stylistic departure. Young later revealed that an inspiration for the album was the theme of technology and communication with Ben, who could not speak.[85] An extensive tour preceded the release of the album, and was documented by the video Neil Young in Berlin, which saw release in 1986. MTV played the video for `Sample and Hold` in light rotation.[citation needed] Young playing in Barcelona, Spain, 1984 Young`s next album, 1983`s Everybody`s Rockin`, included several rockabilly covers and clocked in at less than 25 minutes in length. Young was backed by the Shocking Pinks for the supporting US tour. Trans (1982) had already drawn the ire of label head David Geffen for its lack of commercial appeal, and with Everybody`s Rockin` following seven months later, Geffen Records sued Young for making music `unrepresentative` of himself.[86] The album was also notable as the first for which Young made commercial music videos – Tim Pope directed the videos for `Wonderin`` and `Cry, Cry, Cry`. Also premiered in 1983, though little seen, was the long-gestating Human Highway. Co-directed and co-written by Young, the eclectic comedy starred Young, Dean Stockwell, Russ Tamblyn, Dennis Hopper, David Blue, Sally Kirkland, Charlotte Stewart and members of Devo.[87] Young did not release an album in 1984, his first unproductive year since beginning his career with Buffalo Springfield in 1966. Young`s lack of productivity was largely due to the ongoing legal battle with Geffen, although he was also frustrated that the label had rejected his 1982 country album Old Ways.[88] It was also the year when Young`s third child was born, a girl named Amber Jean, who was later diagnosed with inherited epilepsy.[89] Young spent most of 1984 and all of 1985 touring for Old Ways (August 12, 1985) with his country band, the International Harvesters. The album was finally released in an altered form midway through 1985. Young also appeared at that year`s Live Aid concert in Philadelphia, collaborating with Crosby, Stills and Nash for the quartet`s first performance for a paying audience in over ten years.[citation needed] Young`s last two albums for Geffen were more conventional in the genre, although they incorporated production techniques like synthesizers and echoing drums that were previously uncommon in Young`s music. Young recorded 1986`s Landing on Water without Crazy Horse but reunited with the band for the subsequent year-long tour and final Geffen album, Life, which emerged in 1987. Young`s album sales dwindled steadily throughout the eighties; today Life remains his all-time-least successful studio album, with an estimated four hundred thousand sales worldwide.[90] Switching back to his old label Reprise Records, Young continued to tour relentlessly, assembling a new blues band called The Bluenotes in mid-1987 (a legal dispute with musician Harold Melvin forced the eventual rechristening of the band as Ten Men Working midway through the tour). The addition of a brass section provided a new jazzier sound, and the title track of 1988`s This Note`s For You became Young`s first hit single of the decade. Accompanied by a video that parodied corporate rock, the pretensions of advertising, and Michael Jackson, the song was initially unofficially banned by MTV for mentioning the brand names of some of their sponsors. Young wrote an open letter, `What does the M in MTV stand for: music or money?` Despite this, the video was eventually named best video of the year by the network in 1989.[91] Young reunited with Crosby, Stills, and Nash to record the 1988 album American Dream and play two benefit concerts late in the year, but the group did not embark upon a full tour.[citation needed] Young attracted criticism from liberals in the music industry when he supported President Ronald Reagan and said he was `tired of people constantly apologising for being Americans`.[92] In a 1985 interview with Melody Maker, he said about the AIDS pandemic: `You go to a supermarket and you see a faggot behind the fuckin` cash register, you don`t want him to handle your potatoes.`[93] In the same interview, Young also complained about welfare beneficiaries, saying: `Stop being supported by the government and get out and work. You have to make the weak stand up on one leg, or half a leg, whatever they`ve got.`[94] Rolling Stone wrote in 2013 that Young `almost certainly regrets that horrific statement` and that he `quickly moved away from right-wing politics`.[93] Return to prominence (1989–1999)[edit] Young performing in 1996 in Turku, Finland Young`s 1989 single `Rockin` in the Free World`, which hit No. 2 on the US mainstream-rock charts, and accompanying the album, Freedom, returned Young to the popular consciousness after a decade of sometimes-difficult genre experiments. The album`s lyrics were often overtly political; `Rockin` in the Free World` deals with homelessness, terrorism, and environmental degradation, implicitly criticizing the government policies of President George H. W. Bush.[95] The use of heavy feedback and distortion on several Freedom tracks was reminiscent of the Rust Never Sleeps (1979) album and foreshadowed the imminent rise of grunge. The rising stars of the subgenre, including Nirvana`s Kurt Cobain and Pearl Jam`s Eddie Vedder, frequently cited Young as a major influence, contributing to his popular revival. A tribute album called The Bridge: A Tribute to Neil Young was released in 1989, featuring covers by a range of alternative and grunge acts, including Sonic Youth, Nick Cave, Soul Asylum, Dinosaur Jr, and the Pixies.[citation needed] Young`s 1990 album Ragged Glory, recorded with Crazy Horse in a barn on his Northern California ranch, continued this distortion-heavy aesthetic. Young toured for the album with Orange County, California country-punk band Social Distortion and Sonic Youth as support, much to the consternation of many of his old fans.[96] Weld, a two-disc live album documenting the tour, was released in 1991.[96] Sonic Youth`s influence was evident on Arc, a 35-minute collage of feedback and distortion spliced together at the suggestion of Thurston Moore and originally packaged with some versions of Weld.[96] 1992`s Harvest Moon marked an abrupt return (prompted by Young`s hyperacusis in the aftermath of the Weld tour) to the country and folk-rock stylings of Harvest and reunited him with some of the musicians from that album, including the core members of the Stray Gators and singers Linda Ronstadt and James Taylor. The title track was a minor hit, and the record was well received by critics, winning the Juno Award for Album of the Year in 1994. Young also contributed to lifelong friend Randy Bachman`s nostalgic 1992 tune `Prairie Town`, and garnered a 1993 Academy Award nomination for his song `Philadelphia`, from the soundtrack of the Jonathan Demme movie of the same name. An MTV Unplugged performance and album emerged in 1993. Later that year, Young collaborated with Booker T. and the M.G.s for a summer tour of Europe and North America, with Blues Traveler, Soundgarden, and Pearl Jam also on the bill. Some European shows ended with a rendition of `Rockin` in the Free World` played with Pearl Jam, foreshadowing their eventual full-scale collaboration two years later.[citation needed] Young on stage in Barcelona In 1994, Young again collaborated with Crazy Horse for Sleeps with Angels, a record whose dark, somber mood was influenced by Kurt Cobain`s death earlier that year: the title track in particular dealt with Cobain`s life and death, without mentioning him by name. Cobain had quoted Young`s lyric `It`s better to burn out than fade away` (a line from `My My, Hey Hey`) in his suicide note. Young had reportedly made repeated attempts to contact Cobain prior to his death.[97] Young and Pearl Jam performed `Act of Love` at an abortion rights benefit along with Crazy Horse, and were present at a Rock and Roll Hall of Fame dinner, sparking interest in a collaboration between the two.[98] Still enamored with the grunge scene, Young reconnected with Pearl Jam in 1995 for the live-in-the-studio album Mirror Ball and a tour of Europe with the band and producer Brendan O`Brien backing Young. 1995 also marked Young`s induction into the Rock and Roll Hall of Fame, where he was inducted by Eddie Vedder.[99] Young has consistently demonstrated the unbridled passion of an artist who understands that self-renewal is the only way to avoid burning out. For this reason, he has remained one of the most significant artists of the rock and roll era. — Rock and Roll Hall of Fame website.[99][100] In 1995, Young and his manager Elliot Roberts founded a record label, Vapor Records.[101] It has released recordings by Tegan and Sara, Spoon, Jonathan Richman, Vic Chesnutt, Everest, Pegi Young, Jets Overhead, and Young himself, among others.[101] Young`s next collaborative partner was filmmaker Jim Jarmusch, who asked Young to compose a soundtrack to his 1995 black-and-white western film Dead Man. Young`s instrumental soundtrack was improvised while he watched the film alone in a studio. The death of long-time mentor, friend, and producer David Briggs in late 1995 prompted Young to reconnect with Crazy Horse the following year for the album and tour Broken Arrow. A Jarmusch-directed concert film and live album of the tour, Year of the Horse, emerged in 1997. From 1996 to 1997, Young and Crazy Horse toured extensively throughout Europe and North America, including a stint as part of the H.O.R.D.E. Festival`s sixth annual tour.[citation needed] In 1998, Young renewed his collaboration with the rock band Phish, sharing the stage at the annual Farm Aid concert and then at Young`s Bridge School Benefit, where he joined headliners Phish for renditions of `Helpless` and `I Shall Be Released`.[102] Phish declined Young`s later invitation to be his backing band on his 1999 North American tour.[citation needed] The decade ended with the release in late 1999 of Looking Forward, another reunion with Crosby, Stills, and Nash. The subsequent tour of the United States and Canada with the reformed quartet earned US$42.1 million, making it the eighth largest grossing tour of 2000.[citation needed] Health condition and new material (2000s)[edit] Crosby, Stills, Nash & Young perform at the PNC Bank Arts Center in 2006. (From L to R: Nash, Stills, Young, and Crosby) Neil Young continued to release new material at a rapid pace through the first decade of the new millennium. The studio album Silver & Gold and live album Road Rock Vol. 1 were released in 2000 and were both accompanied by live concert films. His 2001 single `Let`s Roll` was a tribute to the victims of the September 11 attacks, and the effective action taken by the passengers and crew on Flight 93 in particular.[103] In 2003, Young released Greendale, a concept album recorded with Crazy Horse members Billy Talbot and Ralph Molina. The songs loosely revolved around the murder of a police officer in a small town in California and its effects on the town`s inhabitants.[104] Under the pseudonym `Bernard Shakey`, Young directed an accompanying film of the same name, featuring actors lip-synching to the music from the album. He toured extensively with the Greendale material throughout 2003 and 2004, first with a solo, acoustic version in Europe, then with a full-cast stage show in North America, Japan, and Australia. Young began using biodiesel on the 2004 Greendale tour, powering his trucks and tour buses with the fuel. `Our Greendale tour is now ozone friendly`, he said. `I plan to continue to use this government approved and regulated fuel exclusively from now on to prove that it is possible to deliver the goods anywhere in North America without using foreign oil, while being environmentally responsible.`[105] Stills and Young performing together on the Crosby, Stills, Nash & Young 2006 tour In March 2005, while working on the Prairie Wind album in Nashville,[106] Young was diagnosed with a brain aneurysm. He was treated successfully with a minimally invasive neuroradiological procedure, performed in a New York hospital on March 29,[107] but two days afterwards he passed out on a New York street from bleeding from the femoral artery, which radiologists had used to access the aneurysm.[108] The complication forced Young to cancel his scheduled appearance at the Juno Awards telecast in Winnipeg, but within months he was back on stage, appearing at the close of the Live 8 concert in Barrie, Ontario, on July 2. During the performance, he debuted a new song, a soft hymn called `When God Made Me`. Young`s brush with death influenced Prairie Wind`s themes of retrospection and mortality.[109] 2010s[edit] In May 2010, it was revealed Young had begun working on a new studio album produced by Daniel Lanois. This was announced by David Crosby, who said that the album `will be a very heartfelt record. I expect it will be a very special record.`[110] On May 18, 2010, Young embarked upon a North American solo tour to promote his then upcoming album, Le Noise, playing a mix of older songs and new material. Although billed as a solo acoustic tour, Young also played some songs on electric guitars, including Old Black.[111] In September 2011, Jonathan Demme`s third documentary film on the singer songwriter, Neil Young Journeys, premiered at the Toronto International Film Festival.[112] Neil Young with Crazy Horse released the album Americana on June 5, 2012. It was Young`s first collaboration with Crazy Horse since the Greendale album and tour in 2003 and 2004. The record is a tribute to unofficial national anthems that jumps from an uncensored version of `This Land Is Your Land` to `Clementine` and includes a version of `God Save the Queen`, which Young grew up singing every day in school in Canada.[113] Americana is Neil Young`s first album composed entirely of cover songs. The album debuted at number four on the Billboard 200, making it Young`s highest-charting album in the US since Harvest.[114] On June 5, 2012, American Songwriter also reported that Neil Young and Crazy Horse would be launching their first tour in eight years in support of the album.[115] On September 25, 2012, Young`s autobiography Waging Heavy Peace: A Hippie Dream was released to critical and commercial acclaim.[116] Reviewing the book for the New York Times, Janet Maslin reported that Young chose to write his memoirs in 2012 for two reasons: he needed to take a break from stage performances for health reasons but continue to generate income; and he feared the onset of dementia, considering his father`s medical history and his own present condition. Maslin praised the book, describing it as frank but quirky and without pathos.[117] In November 2013, Young performed at the annual fundraiser for the Silverlake Conservatory of Music. Following the Red Hot Chili Peppers, he played an acoustic set to a crowd who had paid a minimum of $2,000 a seat to attend the benefit in the famous Paramour Mansion overlooking downtown Los Angeles.[118] Young released the album A Letter Home on April 19, 2014, through Jack White`s record label, and his second memoir, entitled Special Deluxe, which was released on October 14.[119] He appeared with White on The Tonight Show Starring Jimmy Fallon on May 12, 2014.[120] Young released his thirty-fifth studio album, Storytone on November 4, 2014. The first song released from the album, `Who`s Gonna Stand Up?`, was released in three different versions on September 25, 2014.[121] Storytone was followed in 2015 by his concept album The Monsanto Years.[122] The Monsanto Years is an album themed both in support of sustainable farming, and to protest the biotechnology company Monsanto.[123] Young achieves this protest in a series of lyrical sentiments against genetically modified food production. He created this album in collaboration with Willie Nelson`s sons, Lukas and Micah, and is also backed by Lukas`s fellow band members from Promise of the Real.[124] Additionally, Young released a film in tandem to the album, (also entitled The Monsanto Years), that documents the album`s recording, and can be streamed online.[125] In August 2019, The Guardian reported Young, among other environmental activists, was being spied on by the firm.[126] In summer 2015, Young undertook a North America tour titled the Rebel Content Tour. The tour began on July 5, 2015, at the Summerfest in Milwaukee, Wisconsin and ended on July 24, 2015, at the Wayhome Festival in Oro-Medonte, Ontario. Lukas Nelson & Promise of the Real were special guests for the tour.[127][128] In October 2016, Young performed at Desert Trip in Indio, California,[129][130] and announced his thirty-seventh studio album, Peace Trail, recorded with drummer Jim Keltner and bass guitarist Paul Bushnell,[131] which was released that December. On September 8, 2017, Young released Hitchhiker, a studio LP recorded on August 11, 1976, at Indigo Studios in Malibu. The album features ten songs that Young recorded accompanied by acoustic guitar or piano.[132] While different versions of most of the songs have been previously released, the new album will include two never-before-released songs: `Hawaii` and `Give Me Strength`, which Young has occasionally performed live.[133] On July 4, 2017, Young released the song `Children of Destiny` which would appear on his next album. On November 3, 2017, Young released `Already Great`, a song from The Visitor, an album he recorded with Promise of the Real and released on December 1, 2017.[134] On Record Store Day, April 21, 2018, Warner Records released a two-vinyl LP special edition of Roxy: Tonight`s the Night Live, a double live album of a show that Young performed in September 1973 at the Roxy in West Hollywood, with the Santa Monica Flyers. The album is labeled as `Volume 05` in Young`s Performance Series.[135] On October 19, 2018, Young released a live version of his song `Campaigner`, an excerpt from a forthcoming archival live album titled Songs for Judy, which features solo performances recorded during a November 1976 tour with Crazy Horse. It will be the first release from his new label Shakey Pictures Records.[136][137][138] In December 2018, Young criticized the promoters of a London show for selecting Barclays Bank as a sponsor. Young objected to the bank`s association with fossil fuels. Young explained that he was trying to rectify the situation by finding a different sponsor.[139] On August 19, 2019, Neil Young and Crazy Horse announced the forthcoming release later in August 2019 of the new song `Rainbow of Colors`, the first single from the album Colorado, Young`s first new record with the band in seven years, since 2012`s Psychedelic Pill. Young, multi-instrumentalist Nils Lofgren, bassist Billy Talbot and drummer Ralph Molina recorded the new album with Young`s co-producer, John Hanlon, in spring 2019. Colorado was released on October 25, 2019[140][141] on Reprise Records. On August 30, 2019, Young unveiled `Milky Way`, the first song from Colorado, a love ballad he had performed several times at concerts – both solo acoustic and with Promise of the Real.[142] 2020s[edit] In February 2020, Young wrote an open letter to President Trump, calling him a `disgrace to my country`.[143][144] On August 4, 2020, Young filed a copyright infringement lawsuit against Trump`s reelection campaign for the use of his music at campaign rallies.[145] In April 2020, Young announced that he was working on a new archival album, Road of Plenty, comprising music made with Crazy Horse in 1986 and rehearsals for his 1989 Saturday Night Live appearance.[146] On June 19, Young released a `lost` album, Homegrown. He recorded it in the mid-1970s following his breakup with Carrie Snodgress, but opted not to release it at the time, feeling it was too personal.[147] In September, Young released a live EP, The Times. Young shared the news via his video for his new song `Lookin` for a Leader`, stating: `I invite the President to play this song at his next rally. A song about the feelings many of us have about America today.`[148] In January 2021, Young sold 50% of the rights to his back catalog to the British investment company Hipgnosis Songs Fund. The value was estimated to be at least $150 million.[149][150] Young and Crazy Horse released a new album, Barn, on December 10, 2021. The first single, `Song of the Seasons`, was released on October 15, followed by `Welcome Back` on December 3, along with a music video. A stand-alone will be released on Blu-ray and will be directed by Daryl Hannah.[151] Young also confirmed that he had completed his third book, Canary, his first work of fiction.[152] On January 24, 2022, Young posted an open letter threatening to remove his music from the audio streaming service Spotify if it did not remove The Joe Rogan Experience podcast. Young accused the podcast of spreading COVID-19 misinformation on December 31, writing that `Spotify has a responsibility to mitigate the spread of misinformation on its platform`.[153] On January 26, Young`s music was removed from Spotify. A Spotify spokesperson said that Spotify wanted `all the world`s music and audio content to be available to Spotify users` and that it had a `great responsibility in balancing both safety for listeners and freedom for creators`.[153] In solidarity, artists including Joni Mitchell and the members of Crosby, Stills, and Nash also removed their music from Spotify.[154][155][156] The Director-General of the World Health Organization, Tedros Adhanom Ghebreyesus, also praised Young.[155] In 2023, Young criticized Ticketmaster`s practice of raising ticket prices and adding fees. He said he had been sent letters from fans blaming him for US$3,000 tickets for a benefit concert he was performing, and that `artists have to worry about ripped off fans blaming them for Ticketmaster add-ons and scalpers`.[157] In March 2024, Young returned his music to Spotify, as the end of Rogan`s contract meant Rogan could add The Joe Rogan Experience to other streaming platforms, such as Apple Music and Amazon Music. Young said he could not sustain his opposition across each of the platforms.[158] Archives project[edit] Main article: Neil Young Archives Since 2006, Young has been maintaining the Neil Young Archives, a project which encompasses the release of live albums, starting in 2006 with Live at the Fillmore East, box sets of live and studio material, starting in 2009 with The Archives Vol. 1 1963–1972, as well as video releases. As of 2019, the project has evolved into a subscription website and application where all of his music is available to stream in high resolution audio. Neil Young Archives also includes his newspaper, The Times-Contrarian, The Hearse Theater, and photographs and memorabilia from throughout his career.[159] Activism, philanthropy and humanitarian efforts[edit] Young`s renewed activism manifested itself in the 2006 album Living with War, which like the much earlier song `Ohio`, was recorded and released in less than a month as a direct result of current events.[160] Most of the album`s songs rebuked the Bush administration`s policy of war by examining its human costs to soldiers, their loved ones, and civilians, but Young also included a few songs on other themes and an outright protest song entitled `Let`s Impeach the President`,[161] in which he asserted that Bush had lied to lead the country into war. While Young had never been a stranger to eco-friendly lyrics, themes of environmentalist spirituality and activism became increasingly prominent in his work throughout the 1990s and 2000s, especially on Greendale (2003)[162] and Living with War (2006).[163] The trend continued on 2007`s Chrome Dreams II, with lyrics exploring Young`s personal eco-spirituality.[164] Young remains on the board of directors of Farm Aid, an organization he co-founded with Willie Nelson and John Mellencamp in 1985. According to its website, it is the longest running concert benefit series in the US and it has raised $43 million since its first benefit concert in 1985. Each year, Young co-hosts and performs with well-known guest performers who include Dave Matthews and producers who include Evelyn Shriver and Mark Rothbaum, at the Farm Aid annual benefit concerts to raise funds and provide grants to family farms and prevent foreclosures, provide a crisis hotline, and create and promote home grown farm food in the United States.[165] Young performing in Oslo, Norway, in 2009 In 2008, Young revealed his latest project, the production of a hybrid-engine 1959 Lincoln called LincVolt.[166] A new album loosely based on the Lincvolt project, Fork in the Road, was released on April 7, 2009.[167] A Jonathan Demme concert film from a 2007 concert at the Tower Theater in Upper Darby Township, Pennsylvania, called the Neil Young Trunk Show premiered on March 21, 2009, at the South by Southwest (SXSW) Film Conference and Festival in Austin, Texas. It was featured at the Cannes Film Festival on May 17, 2009, and was released in the US on March 19, 2010,[168] to critical acclaim.[169][170][171] In 2009, Young headlined the New Orleans Jazz and Heritage Festival, and Glastonbury Festival in Pilton, England,[172] at Hard Rock Calling in London (where he was joined onstage by Paul McCartney for a rendition of `A Day in the Life`) and, after years of unsuccessful booking attempts, the Isle of Wight Festival.[173] Young has been a vocal opponent of the proposed Keystone XL oil pipeline, which would run from Alberta to Texas. When discussing the environmental impact on the oilsands of Fort McMurray, Alberta, Young asserted that the area now resembles the Japanese city of Hiroshima in the aftermath of the atomic bomb attack of World War II.[174] Young has referred to issues surrounding the proposed use of oil pipelines as `scabs on our lives`.[174] In an effort to become more involved, Young has worked directly with the Athabasca Chipewyan First Nation to draw attention to this issue, performing benefit concerts and speaking publicly on the subject. In 2014, he played four shows in Canada dedicated to the Honor the Treaties[175] movement, raising money for the Athabasca Chipewyan legal defense fund.[176] In 2015, he and Willie Nelson held a festival in Neligh, Nebraska, called Harvest the Hope, raising awareness of the impact of oilsands and oil pipelines on Native Americans and family farmers. Both received honors from leaders of the Rosebud Sioux, Oglala Lakota, Ponca and Omaha nations, and were invested with sacred buffalo robes.[177] Young participated in the Blue Dot Tour, which was organized and fronted by environmental activist David Suzuki, and toured all 10 Canadian provinces alongside other Canadian artists including the Barenaked Ladies, Feist, and Robert Bateman. The intent of Young`s participation in this tour was to raise awareness of the environmental damage caused by the exploitation of oilsands. Young has argued that the amount of CO2 released as a byproduct of oilsand oil extraction is equivalent to the amount released by the total number of cars in Canada each day.[178] Young has faced criticism by representatives from within the Canadian petroleum industry, who have argued that his statements are irresponsible.[174] Young`s opposition to the construction of oil pipelines has influenced his music as well. His song, `Who`s Going to Stand Up?` was written to protest this issue, and features the lyric `Ban fossil fuel and draw the line / Before we build one more pipeline`.[174] In addition to directly criticizing members of the oil industry, Young has also focused blame on the actions of the Canadian government for ignoring the environmental impacts of climate change. He referred to Canadian Prime Minister Stephen Harper as `an embarrassment to many Canadians ... [and] a very poor imitation of the George Bush administration in the United States`.[178] Young was also critical of Barack Obama`s government for failing to uphold the promises made regarding environmental policies during his election campaign.[178] Young recorded `A Rock Star Bucks a Coffee Shop` in response to Starbucks` possible involvement with Monsanto and use of genetically modified food.[179][180] The song was included on his 2015 concept album The Monsanto Years.[181] Personal life[edit] Homes and residency[edit] Young`s family was from Manitoba, where both his parents were born and married. Young himself was born in Toronto, Ontario, and lived there at various times in his early life (1945, 1957, 1959–1960, 1966–1967), as well as Omemee (1945–1952) and Pickering, Ontario (1956) before settling with his mother in Winnipeg, Manitoba (1958, 1960–1966), where his music career began and which he considers his `hometown`.[182] After becoming successful, he bought properties in California. Young had a home in Malibu, California, which burned to the ground in the 2018 Woolsey Fire.[183] Young had lived outside Canada from 1967, before returning in 2020. Young owned Broken Arrow Ranch, a property of about 1,000 acres[184] near La Honda, California, which he purchased in 1970 for US$350,000 (US$2.7 million in 2023 dollars);[72] the property was subsequently expanded to thousands of acres.[185][186] He moved out and gave Pegi Young the ranch after their divorce in 2014. Young`s son Ben lives there.[61] Young announced in 2019 that his application for United States citizenship had been held up because of his use of marijuana. In 2020, the issue was resolved and he became a United States citizen.[187][188][189][190] Almost immediately upon gaining US citizenship, Young returned to living in Canada for the first time in over half-a-century, as he and Daryl Hannah moved to a cottage near Omemee, the town where he had originally lived from shortly after his birth until the age of 7.[191][192] Relationships and family[edit] Young married his first wife, restaurant owner Susan Acevedo, in December 1968. They were together until October 1970, when she filed for divorce.[193] From late 1970 to 1975, Young was in a relationship with actress Carrie Snodgress. The song `A Man Needs a Maid` from Harvest is inspired by his seeing her in the film Diary of a Mad Housewife. They met soon afterward and she moved in with him on his ranch in northern California. They have a son, Zeke, who was born September 8, 1972. He has been diagnosed with cerebral palsy.[194][195] Young met future wife Pegi Young (née Morton) in 1974 when she was working as a waitress at a diner near his ranch, a story he tells in the 1992 song `Unknown Legend`. They married in August 1978[196] and had two children together, Ben and Amber. Ben has been diagnosed with cerebral palsy,[195] and Amber has been diagnosed with epilepsy.[195] The couple were musical collaborators and co-founded the Bridge School in 1986.[197][198] On July 29, 2014, Young filed for divorce after 36 years of marriage.[61] Pegi died on January 1, 2019.[199] Young has been in a relationship with actress and director Daryl Hannah since 2014.[200] Young and Hannah were reported to have wed on August 25, 2018, in Atascadero, California.[201] Young confirmed his marriage to Hannah in a video released on October 31, 2018.[202] Young has been widely reported to be the godfather of actress Amber Tamblyn;[203] in a 2009 interview with Parade, Tamblyn explained that `godfather` was `just a loose term` for Young, Dennis Hopper, and Dean Stockwell, three famous friends of her father, Russ Tamblyn, who were important influences on her life.[204] Charity work[edit] Young is an environmentalist[205] and outspoken advocate for the welfare of small farmers, having co-founded in 1985 the benefit concert Farm Aid. He worked on LincVolt, the conversion of his 1959 Lincoln Continental to hybrid electric technology, as an environmentalist statement.[206][207] In 1986, Young helped found the Bridge School,[208] an educational organization for children with severe verbal and physical disabilities, and its annual supporting Bridge School Benefit concerts, together with his then wife Pegi Young.[209] Young is a member of the Canadian charity Artists Against Racism.[210] Business ventures[edit] Young was part owner of Lionel, LLC, a company that makes toy trains and model railroad accessories.[211] In 2008 Lionel emerged from bankruptcy and his shares of the company were wiped out. He was instrumental in the design of the Lionel Legacy control system for model trains,[211] and remains on the board of directors of Lionel.[212] He has been named as co-inventor on seven US patents related to model trains.[213] Young has long held that the digital audio formats in which most people download music are deeply flawed, and do not provide the rich, warm sound of analog recordings. He claims to be acutely aware of the difference, and compares it with taking a shower in tiny ice cubes versus ordinary water.[214] Young and his company PonoMusic developed Pono, a music download service and dedicated music player focusing on `high-quality` uncompressed digital audio.[215] It was designed to compete against highly compressed MP3 type formats. Pono promised to present songs `as they first sound during studio recording`.[216][217][218] The service and the sale of the player were launched in October 2014.[219][220] Instruments[edit] Guitars[edit] Young playing a Gretsch White Falcon in Cologne, June 19, 2009 In 2003, Rolling Stone listed Young as eighty-third in its ranking of `The 100 Greatest Guitarists of All Time` (although in a more recent version of the list, he has been moved up to seventeenth place), describing him as a `restless experimenter ... who transform[s] the most obvious music into something revelatory`.[221] Young is a collector of second-hand guitars, but in recording and performing, he uses frequently just a few instruments, as is explained by his longtime guitar technician Larry Cragg in the film Neil Young: Heart of Gold. They include: a late 1950s Gretsch White Falcon purchased by Young near the end of the Buffalo Springfield era. In 1969, he bought a version of the same vintage guitar from Stephen Stills, and this instrument is featured prominently during Young`s early 1970s period, and can be heard on tracks like `Ohio`, `Southern Man`, `Alabama`, `Words (Between the Lines of Age)`, and `L.A.`. It was Young`s primary electric guitar during the Harvest (1972) era, since Young`s deteriorating back condition (eventually fixed with surgery) made playing the much heavier Les Paul (a favourite of his named Old Black) difficult.[222] Reed organ[edit] Young owns a restored Estey reed organ, serial number 167272, dating from 1885, which he frequently plays in concert.[223] Crystallophone[edit] Young owns a glass harmonica, which he played in the recording of `I Do` on his 2019 album Colorado.[224] Amplification[edit] Young uses various vintage Fender Tweed Deluxe amplifiers. His preferred amplifier for electric guitar is the Fender Deluxe, specifically a Tweed-era model from 1959. He purchased his first vintage Deluxe in 1967 for US$50 (US$460 in 2023 dollars[72]) from Sol Betnun Music on Larchmont in Hollywood and has since acquired nearly 450 different examples, all from the same era, but he maintains that it is the original model that sounds superior and is crucial to his trademark sound.[225] A notable and unique accessory to Young`s Deluxe is the Whizzer, a device created specifically for Young by Rick Davis, which physically changes the amplifier`s settings to pre-set combinations. This device is connected to footswitches operable by Young onstage in the manner of an effects pedal. Tom Wheeler`s book The Soul of Tone highlights the device on page 182/183.[226] Discography[edit] Main article: Neil Young discography and filmography See also: Crazy Horse (band) § Discography; Buffalo Springfield § Discography; and Crosby, Stills, Nash & Young discography Neil Young (1968) Everybody Knows This Is Nowhere (1969) (with Crazy Horse) After the Gold Rush (1970) Harvest (1972) Time Fades Away (1973) On the Beach (1974) Tonight`s the Night (1975) Zuma (1975) (with Crazy Horse) Long May You Run (1976) (credited to The Stills–Young Band) American Stars `n Bars (1977) Comes a Time (1978) Rust Never Sleeps (1979) Hawks & Doves (1980) Re

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Lutkarstvo je grana teatra u kojoj predstavu izvode lutke, koje na sceni pokreću glumci - lutkari, najčešće skriveni od gledaoca, oni umjesto lutaka izgovaraju tekst uloge koju glumi lutka. Lutkarstvo je i zanat umijeće izrade lutaka. Postoji puno različitih tipova lutaka. Svaki ima svoje karakteristike, a za svaki postoji adekvatni dramski materijal. Određeni tipovi razvili su se pod određenim kulturnim ili geografskim uvjetima.[1] Najvažniji tipovi su; Ručna lutka (ginjol, zijevalica) Englezi takve lutke zovu puppet, Talijani burattino, Francuzi guignol, Nijemci puppe.[2] Te lutke imaju šuplje tijelo pokriveno tkaninom koja prekriva ruku lutkara, pa on prstima može ući u glavu i ruke lutke i tako je pomicati. Publika vidi lutku od struka prema gore, a umjesto nogu tkaninu nalik na suknju. Kako su bile lake kako težinom tako i za manipulaciju, bile su jako popularne kod manjih putujućih teatara po čitavoj Evropi (praktički je samo jedan lutkar mogao održati čitavu predstavu) a bile su popularne i po Kinii.[1] Štapna lutka (javajka) Takvim lutkama se manipulira odozdo - štapovima. Lutkar većim i dužim pomiče čitavog lutka, a manjim pomiče ruke i po potrebi noge. Taj tip lutaka tradicionalan je na indonezijskim otocima [[Java (otok)|Javi i Baliju, gdje su poznate kao wayang golek. U Evropi su dugo vremena bile ograničene na Porajnje, sve dok ih početkom 20. vijeka Richard Teschner nije počeo koristiti u Beču. U Moskvi je sa njima eksperimentirala Nina Efimova, i time možda inspirirala moskovski državni teatar kog je vodio režiser Sergej Obrazcov, da tokom 1930-ih postavi na scenu brojne predstave sa tim tipom lutaka. Nakon Drugog svjetskog rata Obrazcov je često gostovao po zemljama Istočne Evrope pa je to utjecalo na lutkare u tim zemljama da i oni počnu raditi sa takvim lutkama.[1]Takve lutke zahvalne su za spore pokrete, ali za normalne i brže treba i po 2-3 lutkara da manipuliraju jednom lutkom na sceni.[1] Marioneta (lutka na koncima) Glavni članak: marioneta To su lutke kojima se upravlja odozgo, pomoću konaca ili žičica (što je šešće). Oni vode do svih ekstremiteta i ostalih važnih dijelova lutka, tako da se pomicanjem može izazvati razne pokrete, od sjedenja, ležanja, skakanja, okretanja - zapravo gotovo sve što se zamisli. Jer čak i jednostavna marioneta može imati devet žičica, po jednu za svaku nogu, ruku, rame i uho (da se može pokretati glava), i jednu na bazu kralježnice (za klanjanje). Ukoliko su potrebni specijalni efekti broj žičica se može udvostručiti pa i utrostručiti. Manipulacija marionetama sa mnogo žičica je vrlo kompliciran posao i zahtjeva veliku vještinu, jer je križem na kom su nanizane sve te žičice vrlo teško upravljati.[1] Plošna lutka (teatar sjena) Pored trodimenzionalnih, postoji i čitava porodica dvodimenzionalnih plošnih lutaka. Njima se manipulira isto tako odozgo kao marionetama. Izgleda da nastale u Engleskoj kao nusprodukt štamparija oko 1811. kao svojevrsni teatarski suvenir.[1] Sjene To je specijalni tip plošne lutke, čija se sjena vidi na prozirnom zaslonu. One su se izrezivale od kože ili nekog drugog neprozirnog materijala. Takvi su ttradicionalni teatri na Javi, Baliju i Tajlandu, do Evrope su stigli u 18. vijeku.[1] Ostali tipovi Tih pet tipova nisu i svi koje koriste teatri, jer postoje i lutke koje pred publikom nose njihovi animatori to su japanske lutke - bunraku, nazvane po njihovom kreatoru iz 18. vijeka Uemuru Bunrakukenu. Tim velikim lutkama upravlja čak tri lutkara, glavni animator kontrolira kretnje glave, obrva i očiju i desne ruke, drugi animator pomiče lijevu ruku a treći se brine o nogama.[1] Postoji još jedan tip a to su lutke za ples (marionnettes à la planchette), koje su bile popularne tokom 18 - 19. vijeka. Njih su koristili ulični svirači. Te male figure bile su napravljene da izgledaju kao da plešu, kretnje su im bile manje-više slučajne, sa malim varijacijama, jer su samo jednim koncem bile povezane sa sviračevim koljenom.[1] Historija Lutkarstvo je vjerojatno nastalo iz ritualnih maski i običaja korištenja minijaturnih ljudskih figura u magijske svrhe.[2] Prvi pisani dokumenti o lutkarskom teatru u Evropi sežu do 5. vijek pne., o njemu je pisao grčki historičar Ksenofont u Simpoziju (Συμπόσιον). 422. pne. - da je prilikom posjeta kući Atenjanina Kalije gledao predsavu lutkara - Foteina Sirakužanina.[3] Kako slični dokumenti ne postoje za stanje u Kini, Indiji, Javi i drugdje po Aziji, nije moguće precizno odrediti kad su se počele prikazivati prve predstave, ali i one su startale davno.[1] Neki stručnjaci smatraju da se lutkarstvo rodilo u Indiji, pa da je preko Perzije i Arabije došlo do Grčke i Rima.[3] Prva je razvijena - marioneta, lutka koja se pokreće koncima. Za nju su znali antički narodi Egipćani, Indijci i Grci. Aristotel je fino opisao marionetu pišući o vrhovnom božanstvu, po njemu on/ono upravlja ljudima isto kao lutkar - pomičući konce.[3] Marioneta je ime dobila u Francuskoj za srednjeg vijeka kad je riječ mariote (mariette ili mariolette) bila sinonim za lutku Djevice Marije. Ta lutka se koristila kao igračka, ali i u predstavama - crkvenim prikazanjima biblijskih sadržaja. Ta se praksa nastavila i nakon Tridentskog koncila 1563. koji je načelno bio protiv lutkarskih predstava.[2] U Evropi od srednjeg vijeka tinja rivalitet između dva tipa lutaka; marionete i male ručne lutke drvene glave sa ekstremitetima koji se pokreću. Marionete su oduvjek bile na većoj cijeni kod viših klasa na dvorovima a ručne lutke kod sirotinje na sajmištima.[2] Marionetski teatri su svojim repertoarom, raskošnom scenografijom i kostimografijom postali konkurencija drugim teatrima i ostalim formama elitne kulture, pa su postali omiljeni na plemićkim dvorovima, a nakon tog i među običnim građanima kad su se počele graditi teatarske zgrade.[2] Teatri sa ručnim lutkama bili su mali (porodični) putujući, često puno socijalno osjetljiviji i kritičniji, ali su masovno bankrotirali u međuratnom periodu.[2] Na Siciliji su tokom 16. vijeka počeli izrađivati poprilično velike lutke (gotovo ljudskih dimenzija)[2], za uprizorenje viteških poema kao što su Pjesma o Rolandu ili Bijesni Orlando[4] za koje im je trebalo i do 300 lutaka.[2] Iz te tradicije rodila se Opera dei Pupi koja je 2008. uvrštena na UNESCO-v Popis nematerijalne svjetske baštine u Evropi.[4] Lutkarstvo je u Italiji bilo naročito popularno u periodu između 18 - 19. vijeka, kad je svaki veći grad imao po barem jedan lutkarski teatar, a za vrijeme sajma i po nekoliko, jer bi se tad sjatilo i po nekoliko putujućih teatara, koji su procvali u tom vremenu. Po Španjolskoj su se najčešće izvodile viteške legende i romanse.[2] Po zemljama njemačkim zemljama Svetog Rimskog carstva je tradicija putujućih marionetskih teatara dokumentirana još u 10. vijeku. Tokom 16. i 17. vijeka bio je jak utjecaj putujućih iz trupa iz Engleske zvanih - Englische Komödianten, koji su često izvodili miješane predstave sa glumcima i marionetama zajedno. Te iste trupe pokupile su sa tih turneja legendu o Doktoru Faustu i prenjele je u Englesku. Ona je inspirirala Christophera Marlowa da napiše svog Doctor Faustus, koji se adaptiran izvodio kao marionetska predstava i kao takav uticao na Goethea.[2] U to vrijeme dotad nomadski - marionetski teatri počeli su dobijati status vrhunske dvorske zabave. U toj atmosferi je Joseph Haydn komponirao muziku za pet lutkarskih opera koje su izvođene na dvorovima Esterházya, a Heinrich von Kleist je 1810 napisao u berlinskim novinama Abendblättern esej Über das Marionettentheater, u kom je marionete pretpostavio ljudskoj nesavršenosti.[2] Francuskoj su se marionetski teatri počeli širiti krajem 16. vijeka, u Parizu su postale popularne predstave sa klasičnim talijanskimi likovima iz teatri kao što su Pulcinella i Arlecchino.[2] Nakon perioda velike slave koju su uživali za vladavine Louisa XIV., početkom 18. vijeka su izgubili popularnost. zbog narasle konkurencije pa su odtad životarili po sajmištima. U Engleskoj su Marionetski teatri uspješno egzistirali od polovice 16. vijeka i uspijevali opstati i onda kad su ostali teatri bankrotirali, zahvaljujući burleskama sa likovima kao što su Punch i Judy. Posustali su u 19. vijeku kad su njihov posao po sajmovima preuzeli teatri sa lako prenosivim - Ručnim lutkama (zjevalicama).[2] Marionetski teatri su doživjeli renesansu početkom 20. vijeka, kad su slavni pisci i muzičari kao; Maeterlinck, Jarry, Ghelderode, Lorca i Artaud počeli stvarati djela za njih.[2] U to vrijeme je avangardni redatelj Erwin Piscator otkrio da su marionete iskoristive u propagandno-političke svrhe zbog svoje sugestivnosti.[2] I brojni drugi teatarski reformatori u njima vidjeli velike mogućnosti, kao ruski simbolist Fjodor Sologub ili engleski modernist Edward Craig koji je u eseju The Actor and the Über-Marionnette objavljenom 1908. iznio tezu o idealnom izvođaču - Über-Marionetti (super-lutki), budući da se jedinstvo stila kojem je težio, može postići jedino sa impersonalnim marionetama a ne sa glumcima koji u komad unose previše vlastite ličnosti.[5] U to doba veliki uspjeh doživio je komad Ubu roi francuskog književnika Alfreda Jarrya.[2] Nakon Prvog svjetskog rata lutkarstvo se snažno razvilo u Češkoj u tom je prednjačio Josef Skupa koji je izmislio satiričke likove Spejbla i Hurvineka (otac i sin) i uveseljavao publiku u svom plzenskom teatru - Loutkové divadlo Feriálních osad i na gostovanjima po čitavoj zemlji.[6] Tad je u Pragu - 1929. osnovano međunarodno udruženje - UNIMA (Union Internationale des Marionettes), koje je i danas krovna organizacija lutkara svijeta. Nakon Drugog svjetskog rata lutkari su počeli tražiti inspiraciju u magijskoj i likovnoj snazi lutaka, kao Dario Fo u Italiji ili Peter Schumann i njegova američka trupa - Bread and Puppet Theater koja je 1960-ih eksperimentirala sa lutkama nadnaravne veličine. Veliki uspjeh postigle su lutke iz Muppeta koje je kreirao Jim Henson sa ženom Jane, one su se počele se počela emitirati u novembru 1969. u emisiji Sesame Street.[7] Na Dalekom istoku prevladava tradicija Lutaka na štapu, koje su po kineskim teatrima različite veličine, zbog različite tradicije po pokrajinama. Zajedničko im je da najčešće nemaju noge i da su im lica obojena u stilu Pekinške opere pa boje određuju njihov karakter. Japanski - bunraku je specifičan žanr teatra sa velikim, ali laganim lutkama i vlastitim repertoarom....

Lepo očuvano 1966. Autor/in: Hans Kayser Titel: Die Ägyptischen Altertümer im Roemer-Pelizaeus-Museum in Hildesheim Zustand: leichte Gebrauchsspuren Verlag: Cramm de Gruyter & Co. Hamburg Format: 22 x 19 x 2 cm Umetnost starog Egipta se odnosi na arhitektonske građevine, slike, vajarska i dela primenjenih umetnosti starog Egipta, počev od praistorije pa sve do rimskog osvajanja Egipta 30. godine p. n. e. Istorija Egipta je najduža od svih starih civilizacija koje su se razvijale na Sredozemlju i prostire se u vremenu od oko 3000. godine p. n. e. pa sve do 4. veka n. e. U ovoj zemlji koja se razvijala na obalama reke Nil i koja je bila zatvorena za spoljašnje kulturne uticaje, razvio se jedan umetnički stil koji je jedva doživeo promjene u svojoj trihiljadugodišnjoj istoriji.[1] Sve umetničke manifestacije starog Egipta bile su podređene državi, religiji i faraonu koji je smatran bogom na Zemlji. Od samih početaka verovanje u zagrobni život je diktiralo normu po kojoj se pokojnik sahranjivao zajedno sa svojim bogatstvom, kako bi se osigurao njegov put do večnosti. Regularnost prirodnih ciklusa, bujanje i izlevanje reke Nil, promene godišnjih doba i smenjivanje dana i noći smatrani su poklonima bogova stanovnicima Egipta. Egipatska misao, moral i kultura, bile su u uskoj vezi sa dubokim poštovanjem za red i ravnotežu. Umetnost je stvarana sa idejom da bude korisna i nije se govorilo o lepoti umetničkih dela nego o njihovoj efikasnosti. Promene i novost nikada nisu smatrane kao nešto važno samo za sebe, tako da su stil i konvencionalizmi predstavljanja uspostavljeni u prvom momentu, praktično bez promena ostali da važe skoro 3000 godina. Iz našeg savremenog ugla egipatski umetnički jezik može izgledati statično i rigidno, međutim njegova suštinska namena nije bila stvaranje jedne stvarne slike stvari, onako kako su one javljale, nego jedna sinteza za večnost suštine osobe, životinje ili drugih predmeta koji se mogu sresti u egipatskoj umetnosti.[1] Arhajski ili predinastički period[uredi | uredi izvor] Prvi praistorijski naseljenici su se naselili na terasama formiranim od sedimenata koje je reka Nil depozitovala na obale kroz svoj tok. Oruđa i alati koje su ostavili za sobom, pokazuju postepenu evoluciju od društva polunomadskih lovaca i sakupljača do društva koje se bazira na poljoprivredi. Predinastički ili arhajski period približno obuhvata vreme od 3200 do 2755. godine p. n. e. Pronađena su organizovana naselja iz ovog perioda kao i različita oruđa i predmeti, posebno oni povezani sa sahranjivanjem. Ti predmeti su stavljani u grobove zajedno sa pokojnikom kako bi njegov duh mogao da ih koristi u drugom životu. Zahvaljujući tome, sačuvan je veliki broj ličnih i keramičkih predmeta kao i drugih oruđa i oružja. Keramika je dekorisana slikama na kojima je prikazivan život i običaji epohe. Među čestim motivima sreću se slike ptica i životinja karakteristične za zone bliske reci Nil. Krajem predinastičkog perioda čest motiv je vrlo detaljan prikaz brodića i veslara na reci Nil. Bakar, u malim količinama, korišćen je za izradu ogrlica i nekih alata, međutim veći deo delova je od kamena. U ovo vreme su rađene male figure od slonovače, kosti i takođe u glini. Staro kraljevstvo[uredi | uredi izvor] Narmerova paleta (Egipatski muzej u Kairu) Staro egipatsko carstvo dominiraju faraoni iz III do VI dinastije, a obuhvata period od pet vekova između 2755. i 2255. godine p. n. e. Negde oko 3000. godine, Egipat se ujedino pod vođstvom moćnih lidera sa juga zemlje, međutim ideja jednog podeljenog Egipta na Gornji na jugu i Donji na severu, održala se još neko vreme. U ovom periodu dominiraju I i II dinastija a ističe se car Narmer (neki istoričari ga identifikuju sa carem Menesom), začetnik ujedinjenja i osnivač prve dinastije. Na Narmerovoj paleti isklesanoj u kamenu (oko 3100. godine p. n. e., Arheološki muzej u Kairu), predstavljen je sam faraon kako nosi krunu sa juga i potčinjava narod sa severa svojoj volji, sa isprepletenim vratovima lavova kao metaforom ujedinjenja Egipta pod vlast jednog faraona. Arhitektura[uredi | uredi izvor] Osnova piramide Amenehmeta I Piramide u Gizi U vreme prvih dinastija sagrađeni su važni zagrobni kompleksi za faraone u Abidu i Sakari koji su imitacija palata i hramova (grobnica je bila jedna sinteza hrama i privatne palate). Velike količine keramike, radova u kamenu, rezbarenih u slonovači ili kosti, potvrđuju visok stepen razvoja u ovoj epohi. Hijeroglifi (pismo pomoću crteža), tj. način na koji je pisan egipatski jezik, u to vreme se nalaze u prvom stadijumu evolucije a već pokazuju svoj karakter nečega živog, kao i ostatak dekoracije. U III dinastiji glavni grad postaje Menfis i faraoni počinju sa izgradnjom piramida, koje zamenjuju mastabe kao kraljevske grobnice. Arhitekta, naučnik i mislilac Imotep konstruiše kompleks u Sakari za faraona Džosera (oko 2737—2717. p. n. e.). Reč je o jednom nekropolju kog čini jedna stepenasta piramida od kamena, i grupa hramova, oltara i prostora koji ih povezuju u jednu celinu. Veliku stepenastu piramidu, gde se nalaze posmrtni ostaci faraona, sačinjava više mastaba postavljenih jedna na drugu i predstavlja najstariji primerak monumentalne arhitekture koji je sačuvan do danas. Takođe ilustruje jednu od faza razvoja ka piramidi kao arhitektonskom tipu. Arhitektura Starog kraljevstva se može smatrati monumentalnom pošto su lokalni krečnjak i granit korišćeni za izgradnju građevina i grobnica velikih dimenzija. Razvijena je izvanredna arhitektonska tehnika i upotrebljavani kolosalni kameni blokovi koji se savršeno uklapaju jedan sa drugim bez upotrebe maltera, a način na koji su podizani do njihove destinacije nam je nepoznat. Kupula kao arhitektonski elemenat je poznata ali se ne koristi u kamenoj arhitekturi. Od velikog broja sagrađenih hramova u ovom periodu sačuvano je samo nekoliko primera. Monumentalni kompleks u Gizi, gde su sahranjeni faraoni IV dinastije, pokazuje veštinu i sposobnost egipatskih arhitekti u izgradnji spomenika koji je još u antičko doba smatran jednim od Sedam svetskih čuda i pokazuje raskoš egipatske civilizacije. Snefru je počeo izgradnju prve piramide bez stepenica. Keops je bio njegov naslednik i izgradio je Veliku piramidu koja dostiže 146 metara visine, a čini je oko 2,3 miliona kamenih blokova prosečne težine oko 2,5 tone. Keopsov sin Kefren je izgradio jednu manju, a Mikerin je autor treće velike piramide ovog kompleksa.[1] Zadatak piramida je bio da zaštite i očuvaju tela faraona za večnost. Svaka piramida je deo kompleksa koji se sastojao od hrama u dolini, prilaza, komunikacionih prolaza i drugih prostora, među kojima je i prostor rezervisan sa religijske rituale pre sahrane. Oko tri piramide u Gizi (Keopsove, Kefrenove i Mikerinove), stvoren je nekropolj (grad mrtvih) koji čine mnogobrojne mastabe.[1] Ravnog krova i iskošenih zidova nazvane su mastabama pošto podsećaju na egipatske kuće od opeke (mešavina gline, peska i trske), u obliku zarubljene piramide. Mastabe su bile grobnice u kojima su sahranjivani članovi porodice faraona, plemstvo i državni službenici visokog ranga. Spoljašnji izgled mastabe podseća na odsečenu piramidu pravougaonog oblika, a u unutrašnjosti se nalazila mala soba zvana sirdab, gde je čuvana statua pokojnika, smatrana živim bićem, kao i lažna vrata koja su simbolički povezivala svet živih sa svetom mrtvih. Ispred njih su ostavljani darovi pokojniku i takođe se vršio pogrebni obred. Pod zemljom se nalazila komora grobnice, kojoj se pristupalo kroz jedan hodnik koji bi se zapečatio nakon deponovanja tela pokojnika. Suprotno relativnoj obilatosti sačuvanih ostataka monumentalnih grobnica, jedva da se sreću primerci kuća i civilne arhitekture egipatskih gradova iz vremena Starog kraljevstva; može se pretpostaviti njihov planski raspored, kao što je slučaj sa nekropoljem, ali upotreba adobe (opeke od mešavine gline i slame i pečene na suncu) za izgradnju kuća i palata, onemogućila je da se te građevine očuvaju do našeg vremena. Stoga, hramovi i grobnice konstruisani u kamenu i sa jasnom idejom da odole vremenu, budu večni, nude najveći deo i skoro jedinu informaciju o običajima i načinu života starih Egipćana. Vajarstvo[uredi | uredi izvor] Statua faraona Kefrena u Arheološkom muzeju u Kairu Počev od prvih figura u glini, kosti i slonovači iz predinastičkog perioda, egipatsko vajarstvo se razvilo velikom brzinom. U epohi Džosera (2737—2717. p. n. e.), radile su se velike statue faraona i vladara nad kojima je trebalo da stoje duhovi koji će ovekovečiti sećanje na pokojnika. Hijeratičnost, krutost, kubne forme i frontalnost su suštinske karakteristike egipatskog vajarstva.[1] Prvo bi se klesao jedan kameni blok pravougaonog oblika, nakon čega bi se pravio crtež figure koja je predmet predstavljanja, na frontalnoj i obe lateralne strane kamena. Kao posledica ovakvog pristupa, konačna statua je bila predviđena da bude posmatrana sa frontalne strane (zakon frontalnosti). Pošto je cilj bio da se stvori jedna slika za večnost suštine i duha portretirane osobe, nije bilo potrebe oblikovati figuru sa svih strana već je bilo dovoljna jedna frontalna kompozicija iste. Egipatski umetnik nije tražio predstavljanje pokreta. Od prvih vremena dinastičkog perioda postojalo je odlično znanje ljudske anatomije, ali joj se davala jedna idealizovana forma. Sedeća statua faraona Kefrena (oko 2530. godine p. n. e., Arheološki muzej u Kairu), koji je pokrenuo izgradnju druge najveće piramide u nekropolju u Gizi, sadrži u sebi sve karakteristike koje su činile egipatsko vajarstvo. Faraon je ovde predstavljen kako sedi na jednom tronu koji je dekorisan grbom ujedinjenih zemalja, sa rukama na kolenima, uspravne i ukočene glave, sa očima koje gledaju u beskonačnost. Soko koji predstavlja boga Horusa nalazi se iza Kefrenove glave, simbolišući da je on, faraon, živi Horus. Ova statua, isklesana u dioritu, u celini predstavlja veliko jedinstvo i ravnotežu kompozicije i takođe dočarava jednu snažnu sliku božanskog veličanstva. Istorija i glavne karakteristike[uredi | uredi izvor] Egipat reč je grčkog porekla. Reljefno, karakteristična je podeljenost, a spoj je bio preko Suecke prevlake, kao i reke Nil. Stanovništvo je hamitskog porekla. U 4. milenijumu beleži se dolazak stanovništva semitskog porekla. Hamiti su imali totemizam a Semiti su verovali u božanstva u ljudskom obliku. Razvojne faze u umetnosti se uglavnom podudaraju sa razvojem istorije i političke istorije Egipćana. Poznata je Manehtova podela na 30 dinastija. U III milenijumu faraon Naramer ujedinio je Egipat- mitski Menes smatra se za ujedinitelja Egipta-Gornjeg i Donjeg Egipta. Sa razvitkom zemljoradnje i stočarstva, tj pripitomljavanjem biljaka i životinja čovek odnosi pobedu nad prirodom. Međutim u dolinama velikih reka, „neolitska revolucija“ je doživela veliki uspeh i dozvolila je lokalnom stanovništvu da se umnoži više nego što je dozvoljavala postojeća količina hrane. Rešenje je međuplemenski rat ili ujedinjavanje u veća i naprednija društva – nastaju prva utvrđenja, prve civilizacije. Pronalaskom pisma počinje istorija. Stari Egipat nastaje u dolini reke Nil. Bila je razvijena zemljoradnja. Robovlasničko društvo sa faraonom na čelu (sin boga Ra, predstavljao božanstvo, glavnu karakteristiku egipatske civilizacije i određivao razvoj egipatske umetnosti). Pod Narmerom (Menes), koji je bio vladar Gornjeg Egipta, ujedinjuje se Gornji i Donji Egipat i nastaje Staro kraljevstvo. Egipatska umetnost je bila kultnog karaktera. Vezana je za hramove i grobnice i njihovu unutrašnjost - nije namenjna prostorima čovekovog življenja. Umetnička dela su potpuno izolovana od masa - ulazi u grobnice su pažljivo skrivani. Nema prave narodne umetnosti. Ona je vezana za provincije i napreduje sporo, naporno prateći opšti razvoj. Narmerova paleta predstavlja možda prvo umetničko delo u istoriji, u smislu da nije nastalo u magijske svrhe, već da govori o konkretnom događaju i konkretnoj osobi. Sa prednje strane palete je prikazan kralj Narmer kako ubija neprijatelja (verovatno kralja Donjeg Egipta) pod pokroviteljstvom boga sunca Horusa, predstavljenog u vidu sokola. Sa druge strane su dve životinje isprepletenih dugih vratova, koje verovatno predstavljaju ujedinjenje Gornjeg i Donjeg Egipta. Narmerova paleta nema narativnu ambiciju, već jezikom vizuelnih simbola slavi značajan događaj Egipatska kultura je vezana za Nil. Čovek je tu postojao još od paleolita u toku 4300. p. n. e. - duga podela ili 2000. p. n. e. kratka podela- jedna i druga podela se navode da bi se uočila relativnost ovih podataka. Računa se da je Menes ujedinio Egipat. Tada počinje epoha koja traje 2200 g. epoha Starog kraljevstva a zatim Srednje kraljevstvo i Novo kraljevstvo. U međuvremenu se događala i jedna velika najezda severnih naroda iz centralne Azije. Faraon je vrhovni sveštenik. Ujedinjenje je bilo neophodno jer je Nil plavio periodično svake godine u skoro isti dan. Promene boje; zelena znači raste, crvena, plavi- mogu se dve žetve izvući u toku jedne godine iz ovoga plodnog tla. Nil nadođe jer u Etiopiji i Somaliji padnu kiše, alge- zeleno, zemlja- crveno- Zeleni Nil i Crveni Nil. Religija proizilazi iz robovlasništva uspostavljanog 4000. p. n. e. godine. Čovek je želeo da kroz večnost ostane na zemlji, otuda misao o večitom životu faraona kao faraona a roba kao roba, bez promena. Javlja se grobna arhitektura.”Ka”jeste dvojnik od kamena za povratak duše koja se sada ima kamo vratiti. Odaje se dekorišu scenama koje bi ukazivale na momente iz života faraona. Staro kraljevstvo (3000. – 2105. p. n. e.), kraj carstva zbacivanjem VI dinastije Srednje kraljevstvo (2050. – 1778. p. n. e.), XI – XII dinastija Novo kraljevstvo (1500. – 1166. ili 1570. - |1085. p. n. e.) XVIII – XX dinastija Egipćani su verovali u kult mrtvih, to ih je povezivalo sa neolitskom prošlošću, ali mračni strah od duhova mrtvih nije postojao, izbrisana je granica između života i smrti. Egipćanin je opremao svoju grobnicu kao neku vrstu replike u senci svoje svakodnevne okoline, da bi njegov duh, njegov Ka mogao da uživa u njoj i gledao je da za svoj Ka obezbedi mumificirano telo ili statuu. Egipćani su sebi gradili grobnice (mastabe, piramide), domaćinstvo za njihov Ka. One su bile građene da večno traju i naše poznavanje egipatske civilizacije počiva samo na grobnicama i njihovom sadržaju. Religija diktira monumentalnost, uniformnost, frontalnost i ukočenost u umetnosti, međutim egipatska umetnost se koleba između konzervatizma i novatorstva, ali nikad nije statična. Osim arhitektonskih ostvarenja egipatsku umetnost čine: portretne statue biste slike reljefi Egipatska Arhitektura[uredi | uredi izvor] Glavni članak: Egipatska arhitektura Egipatska arhitektura je glavni elemenat egipatske civilizacije, koja se smatra jednom od najznačajnih civilizacija starog veka, imajući u vidu vreme u kome je postojala, dostignuća i trajanje od 3.000 godina. Egipatska civilizacija je razvila specifično državno uređenje, religiju, arhitekturu, pismo i umetnost. Hram u Luksoru Hram u Luksoru Peristel dvorana u Medinet Habuu Peristel dvorana u Medinet Habuu Hram u Karnaku Hram u Karnaku Hram u Esni Hram u Esni Hram kraljice Hatšepsut Hram kraljice Hatšepsut Hram Isis Hram Isis Hram Nefertiri Hram Nefertiri Hram u Fili Hram u Fili Portretna skulptura[uredi | uredi izvor] Radi se za slučaj da mumija propadne. Svojstva: smiren stav i kod sedeće i kod stojeće figure. Ponekad izbačena noga, ona ne pokazuje kretanje, već povećava statičnost. Uzdržanost, ukočenost – reprezentativnost, monumentalnost. Naglašena je osa simetrije. Vajalo se pomoću projekcija pa su figure «sapete» i predstavljene su čeono. Zadnja strana skulpture je vezana za zid – pozađe, te figure nikad nisu slobodne. Verovatno su sve egipatske statue bile bojene, ali je boja na većini tokom vekova nestala. Očuvana je na dvojnoj statui princa Rahotepa i njegove žene, koja pokazuje koliko je boja davala utisak životnosti. Utisak je pojačan kvarcom koji se stavljao na mesto očiju. Reljef i slikarstvo[uredi | uredi izvor] Imaju iste pobude kao i skulptura – motivi vezani za život, ilustruju život umrlog. Sagledava se i put umrlog ka «onom svetu». Reljef je plitak i bliži slikarstvu nego vajarstvu. Postoje dve vrste: niski bareljef (blago ispupčeni oblici) upušten reljef (urezan) Reljef je blizak gravuri, nema svetlosti i senke, (plitak je), često je bojen istim bojama kao u slikarstvu. Muška tela su tamnija od ženskih. Bojenje je kontinuirano i uniformno, bez nijansi. U slikarstvu nema treće dimenzije. Egipatskim umetnicima nije bio cilj da stvore iluziju stvarnosti, već da što jasnije prenesu poruku. Ne postoji jedninstvo prostora i vremena, tako da se isti lik može pojaviti na više mesta. U egipatskoj umetnosti važi zakon frontaliteta, ortogonalno predstavljanje i uglovi se menjaju za 90 ili 180 stepeni. Oblici se vide pod pravim uglom. Ne poznaju perspektivu. Glava je prikazana u profilu, oko je frontalno, noge su u profilu, stopala su razmaknuta i oba viđena sa strane palca. Posrednim putem su dočaravali dubinu prostora. Poznavali su samo upravan način predstavljanja. Postoji princip superponiranja za dubinu prostora - ličnosti nacrtane najniže su najbliže, a svaki viši red je dalji. Koriste izokefalij – glave ličnosti istog ranga su u istoj veličini (hijerarhijsko dimenzionisanje), robovi su najmanji, a vladari najveći. Takav aksijalni metod, koji omogućava najširi pogled na telo, teži da pruži što jasniji i jednostavniji utisak. To je izraz odrećenog odnosa prema posmatraču - obraća mu se direktno i zahteva poštovanje. Reference[uredi | uredi izvor] ^ Vrati se na: a b v g d Janson 1975, str. 33–49 Literatura[uredi | uredi izvor] Aldred, Cyril, Development of Ancient Egyptian Art from 3200–1315 B. C., Tiranti, London, 1952 Aldred, Cyril, Middle Kingdom Art in Ancient Egypt, 2300–1590 B. C., Tiranti, London, 1950 Aldred, Cyril, New Kingdom Art in Ancient Egypt During the Eighteenth Dynasty, 1570–1320 B. C. 2. popr. i proš. izd., Tiranti, London, 1961 Aldred, Cyril, Old Kingdom Art in Ancient Egypt, Tiranti , London, 1949 Badawy, Alexander, A History of Egyptian Architecture, sv, I, Sh. Studio Misr, Giza, 1954; sv. II, University of California Press, 1966 Davies, Nina M., and Gardiner, Alan H., Ancient Egyptian Paintings, University of Chicago Press, 1936 Fakhry, Ahmed, The Pyramids, University of Chicago Press, 1952 Frankfort, Henri, ured., The Mural Painting of El`–Amarnek, Egyptian Exploration Society, London, 1929 Groenewegen-Frankfort, H. A., Arrest and Movement: An Essay on Space and Time in the Representational Art of the Ancient near East, University of Chicago Press, 1951 Hayes, William C., The Scepter of Egypt, u 2. sv., Harvard University Press, 1953-59 –Volumen 1 on Met Museum Lange, Kurt, and Hirmer, Max, Egypt, Phaidon, London, 1956 Michalowski, Kazimierz, Art and Ancient Egypt, Abrams, New York, 1969 Forter, B., And Moss, R., Topographical Bibliography of Ancient Egyptian Hieroglyphic Texts, Reliefs, and Paintings, u 7. sv., Oxford University Press, New York, 1927–52 Smith, William Stevenson, The Art and Architecture of Ancient Egypt, Pelican History of Art, Penguin Books, Baltimore, 1958 Janson, H. W. (1975). Istorija umetnosti – Pregled razvoja likovnih umetnosti od praistorije do danas (Umetnost). Beograd, Jugoslavija: Prosveta. Woldering, Irmgard, The Art of Egypt, Crown, New York 1967 Istorija umetnosti H.W. JANSON, Beograd 1982. Opšta istorija umetnosti ĐINA PIKSEL, Beograd 1974. Kako prepoznati umetnost, Ljubljana 1980. Istorija slikarstva Fernand Hazar, Beograd 1973.