Lepo očuvano Retko Bernard Stulli 1959. opis događanja iz februara 1918, 412 stranica, zaštitni omot na prednjoj strani pri ivici nešto razdvojeniji, latinica.. Rodio se u Dubrovniku 1915. godine. Studirao je u Zagrebu na Pravnom fakultetu na kojem je diplomirao 1941. godine. Nakon studija vratio se u Dubrovnik. Ondje je radio kao odvjetnički i sudski pripravnik, a onda još za rata zaposlio se u arhivu. Poslije rata radio je kao društveno-politički radnik. Bio je zastupnik u Saboru NR Hrvatske. Godine 1947. postao je opunomoćenikom ministarstva pomorstva FNRJ, a djelovao je pri Vladi NR Hrvatske. Od 1949. tajnikom je u Jadranskom institutu HAZU (ondašnje JAZU) u Zagrebu. Za manje od desetljeća bio je direktorom u toj ustanovi. Osnovao je slične ustanove i muzeje u Dubrovniku, Kotoru i Splitu. Nakon direktorskog staža u Jadranskom institutu, 1958. prešao je u Državni arhiv Hrvatske u kojem je radio sve do umirovljenja, oko 20 godina. Njegov je rad bio na području pravne i političke povijesti. Osobito je veliki njegov doprinos na području arhivistike: organizirao je arhivsku mrežu diljem Hrvatske (Varaždin, Bjelovar, Zagreb, Slavonski Brod, Osijek, Sisak, Karlovac, Rijeka, Pazin, Zadar, Split, Dubrovnik), zatim je mnogo pridonio zakonskim rješenjima i prijedlozima, elaboratima i sl. Bio je članom raznih arhivističkih i povjesničarskih tijela i organizacija u Hrvatskoj, a u CK SKH bio je predsjednik Komisije za historiju. Bio je članom uredništva raznih povjesničarskih i arhivističkih znanstvenih i stručnih časopisa, među ostalim Historijskog zbornika i Arhivskog vjesnika. Mnogo je radio na povratu arhivske građe iz Austrije i Italije. Područje njegovog znanstvenog interesa bio je Dubrovnik s okolicom, Istra, Zagora, razvitak željezničke mreže u Hrvatskoj u 19. st. i ina prometna pitanja, revolucionarna kretanja u Boki Kotorskoj i u Puli. Djela[uredi | uredi kod] mnoštvo studija, članaka, publiciranje arhivskih materijala knjige: Borba oko ribolova u obalnom moru Istre. Rovinj i Chioggia u 18. st Ustanak mornara u Boki Kotorskoj 1.-3. februara 1918. Prijedlozi i projekti željezničkih pruga u Hrvatskoj 1825-1863 Istarsko okružje 1825-1860 boka kotorska pomorstvo more jadran prvi svetski rat bitke na moru

Naslov: General Dragoljub Mihailović 1893-1946 Autor(i): Kosta Nikolić, Bojan B. Dimitrijević Izdavač: Zavod za udžbenike Mesto: Beograd Godina: 2011 Povez: tvrd Strana: 528 Format: 25 cm Pismo:ćirilica Stanje knjige: kao novo - nekorišćeno Opis knjige: Kosta Nikolić i Bojan B. Dimitrijević, naši poznati istoričari mlađe generacije, na osnovu višegodišnjeg istraživanja, sačinili su biografiju najosporavanije ličnosti u srpskoj istoriji XX veka. U ovoj knjizi otkrivaju se nove činjenice o Mihailovićevoj vojnoj karijeri, usponima i padovima u službovanju, porodici, prijateljima, ličnim shvatanjima.

Jovan B. Markus KRALJEVINA CRNA GORA Spomenica jubileja 1910. Cetinje, 2010. Udžbenički format, 334 ilustrovane strane. Veoma lepo očuvana.

Ovo je najvažnije delo o društvenoj i političkoj istoriji Patana, od 550. pre nove ere do 1957. god. Sa 12 fotografskih ploča, četiri preklopne karte i dve manje karte. Patani, nazvani Paštuni za svoj jezik, paštu, žive u južnom Avganistanu i severnom Pakistanu. Temeljna, autoritativna i detaljna istorija jednog naroda, od njegovog nastanka do britanskog imperijalnog perioda. Fina kopija u plavim platnenim tablama sa pozlaćenim medaljonom planinske tvrđave, na prednjoj korici odlično očuvana kao nova sa kartama odlično očuvana ROOM.1

U dobrom stanju! - Srbi i Albanci u XIX i pocetkom XX veka - Srbi i Albanci u XX veku - Sadrzaj: - V. Stojancevic: Obnovljenja srpska drzavai Arbanasi 1804-1876.god - M. Vojvodic: Srbija i albansko pitanje krajem XIX veka - N. Rakocevic: Crnogorsko - albanski odnosi 1878-1914 - Dj. Mikic: Socijalno - ekonomske prilikena Kosovu i Metohiji od 1878 do 1912 god - V. Bovan: Srpska knjizevnost na Kosovu i Metohiji u drugoj polovini XIX i pocetkom XX veka (do 1912) - V. Dedijer: Balkan u politici XX veka - Batakovic: Srpska vlada i Esad pasa Toptani - A. Mitrovic: Albanci u politici Austro-Ugarske prema Srbiji 1914 do 1918 - M. Jovicic: Ustavnopravni polozaj pripadnika albanske nacionalnosti u Jugoslaviji - R. Petrovic: Demografske osobenosti Kosova i etnicke prilike - B. Gligorijevic: Politicke privredne i socijalne prilike na mesanim podrucjima - Andrej Mitrovic: Jugoslavija, albansko pitanje i Italija 1919 - 1939 - V. Glisic: Albanizacija Kosova i Metohija 1941-1945 - B. Petrovic: Kosovo u jugoslovensko-albanskim odnosimai projekat balkanske federacije - B. Petranovic: Kosovo u jugoslovensko-albanskim odnosimai projekat balkanske federacije 1945-1948 - M. Blagojevic: Srpske seobe sa Kosova od kraja 60-ih godina: drustveni cinioci

Borislav B. Budisavljevic, Jelena B. Budisavljevic - Atlas 37 grana rodoslova Budisavljevica Prometej, Novi Sad, 2018. Tvrd povez, 486 strana. Od Budisavljevića potiču mnoge značajne ličnosti. Ponosni smo da je velikan Nikola Tesla iz naše familije, takođe i Jovanka Broz koja je uvek sa ponosom isticala svoje poreklo. Plemstvo, porodični grb od cara Josipa II, najstarijeg sina Marije terezije, zaslužio je Marko 1878. godine, a zatim je nagrađen i major Mijat od cara Franje I. Luka Budisavljević je sa osam godina bio evropski prvak u šahu, a kasnije 2018. sa 2.300 bodova postao je FIDE majstor. Njegov deda Borislav, magistar elektrotehnike bavio se tehničkom akustikom i osnivač je prve akustičke metrološke laboratorije. Radio je u Institutu IMS u Beogradu. Uradio je preko 100 akustičnih projekata, između ostalog i projekte za Huseinovu palatu u Bagdadu, Moskovsku operu, TV dom u Hantimansisku i Klinički centar u Beogradu. lika, kordun, krajina, banija, knin, kninska krajina, gracac...

RADOBUĐA Dušan Lj. Savić A R I LJ E...Hronike sela ....Biblioteka Hronike sela....Selo R A D O B U Đ A...Arilje..UŽICE...RZAV...Mlinarev san...Planina Nebeška...Vrane...Svračkovo...Severna....Grivska..LATVICA...VRANEŠI-ĐUKIĆI-Krdžići---Boj na JAVORU...Boj na Kukutnici-...... .. TVRD povez...ILUSTROVANA..24.cm...489.strana..2004.god..Beograd Knjiga je NOVA..... -------------------------------- Hronike sela

PARLAMENTARIZAM U Srbiji 1903-1914 PARLAMENTARIZAM U SRBIJI 1903-1914. - Olga Popović-Obradović Izdavač: SLUŽBENI LIST SRJ 1998. ПАРЛАМЕНТАРИЗАМ У СРБИЈИ 1903 - 1914 ОЛГА ПОПОВИЋ - ОБРАДОВИЋ СЛУЖБЕНИ ЛИСТ СРЈ Б е о г р а д 1 9 9 8 а) Парламентаризам - Србија - 1903-1914 ........................................................... Ћирилица Тврде корице Шивен повез 4 7 2 странице ⭐️ Knjiga je NOVAAAA . . . . --------------------------- M

EVOLUCIJA JEDNE VLADARSKE PORODICE a) Komnini (dinastija), 1057-1185 b) Vizantija - Istorija - 1057-1185 Izdavač: Vizantološki institut Godina izdavanja: 2006 Broj strana: 326 Povez: Mek Format: 24 X 17 CM Stanje knjige: Novo I. Komnini pre nastanka dinastije, Isak I Komnin, Ana Dalasin II. Slika porodice. Struktura i fenomeni III. Slika Cara i dinastije. Izgradnja i promene

STOJAN NOVAKOVIĆ I VLADIMIR KARIĆ MIHAILO VOJVODIĆ C l i o BeoGrad 2003 POLIS S r p s k a istorija a) Novaković Stojan (1848-1915) - Prepiska b) Vladimir Karić (1888-1891) - Prepiska c) Istočno pitanje - 1888-1891 - Istorijska građa d) Srbija - Diplomatska istorija - 1888-1891 - Istorijska građa ........................................................... Rečnik manje poznatih reči Imenski i geografski registar ЋИРИЛИЦА Tvrde korice Šiven povez 617 strана Knjiga je NOVA..... M

Predrag V. Ostojić: `Zarobljavanje generala Mihailovića` Recenzenti: dr Kosta Nikolić i dr Bojan B. Dimitrijević Izdavač: Dobrunska Rijeka Meki povez, klapna, ilustrovano, ćirilica, 128 strana, 21cm Nove arhivske činjenice potvrđuju njegova terenska istraživanja, sklapajući se u jedinstvenu priču o ovom kontraverznom događaju, koji je svojom misterijom obeležavao ranije decenije. Upravo ovaj spoj je uticao da kolega Ostojić svojom novom knjigom popuni jednu istorijsku prazninu na originalan istraživački način i da tako detaljno iscrpi ovu istorijsku temu. Dr Bojan Dimitrijević

SRPSKA AKADEMIJA NAUKA I UMETNOSTI 1886-1986 ГАЛЕРИЈА САНУ Б е о г р а д 1 9 8 7 Фотографије Јован Стерија Поповић Вук Караџић Кнез Михаило Обреновић Стојан Новаковић Јосиф Панчићњо Јован Жујовић Милан Милићевић Фрањо Рачки Михаило Пупин Лаза Лазаревић Јован Цвијић Никола Тесла Кован Јовановић Змај Исидора Секулић Михаило Петровић Алас Иво Андрић . Брош Слике 1 9 6 страниц Ћирилица 1 9 5 страница -------------------------------- Izdavač: SANU, Beograd 1987. Mek povez, format 20x24, ćirilica, 200 strana, ilustrovano. 2h

BORCI NOB-a 41/45 BOSANSKOG PETROVCAKoloniziranih u Vojvodinu Grubić Svetko BORCI NOB-a 41/45 Bosanskog Petrovca kolonizarani u Vojvodini , Novi Sad bez godine izdanja , Izdavač : Opštinski odbori SUBNOR-a Kikinda , B. Palanka i Zrenjanin Zbornik sadrži osnovne podatke učesnika NOB iz Bosanskog Petrovca koji su posle drugog svetskog rata , posredstvom kolonizacije , radnog odnos au privredi JNA naseljeni i žive u Vojvodini , tvrd povez, format 17,5 x 24,5 cm ,ILUSTROVANO... latinica,488 strana Knjiga je NOVA.....➡️ ➡️ ------------------------------ M

MINIMALNA OŠTEĆENJA.NA IVICAMA KORICA.UNUTRAŠNJOST ODLIČNA Dejan Medaković, Đorđe Milošević – Chronik der Serben in Triest (Letopis Srba u Trstu) SRBI TRST-CRKVA sv.SPIRIDONA PRAVOSLAVNA CRKVA ,SRPSKA-TRST a) Srbi - Trst b) Trst - Crkva sv. Spiridona v) Pravoslavna crkva, srpska - Trst - Stadtgeschichte, Handel und schiffahrt, Gesellschaftliches leben, Entscheidende momente, Die Kirche St. Spiridon, Zum Friedhof, Historiographie, Izdavač: Jugoslovenska revija Godina izdanja: 1987. Format: 21x25 cm Broj strana: 168 Povez: tvrdi, šiveno sa zlatotiskom. Sadržaj: Stadtgeschichte, Handel und schiffahrt, Gesellschaftliches leben, Entscheidende momente, Die Kirche St. Spiridon, Zum Friedhof, Historiographie, Index,

Galipoljski Srbi Borisav Čeliković Izdavač: Službeni glasnik Jeremija Pavlović, Najnovije doseljavanje stanovništva (1928) Vladimir Ćorović, Jedno staro srpsko naselje u blizini Carigrada (1932) Milenko S. Filipović, Galipoljski Srbi (1946) Pavle Ivić, O govoru Galipoljskih Srba (1957) Dušanka Bojanić Lukač, O prošlosti Galipoljskih Srba (1967) Atanasije Urošević, O Galipoljskim Srbima (1971) Radmila Tričković, Galipoljski Srbi i Jagodina (1983) Ferudin M. Emecen, Istorija jedne migracije s početka XVI stoljeća. Sremski izgnanici na Galipolju (1996) Olga Zirojević, Jedan prilog istoriji Galipoljskih Srba (1991) Pogovor: B. Čeliković, Srbi Galipoljci Biblioteka: Svedoci epohe Edicija Koreni, knjiga 25 Povez: tvrd Broj strana: 716 Ilustrovano. Knjiga je NOVA ----------------------------

Mek povez - 384 strana SVJETLOSTKOMERC SARAJEVO 2005 Unutrašnjost dobro očuvana - bez pisanja i podvlačenja Na prednjoj korici primetna bleda mrlja na ivici - vidi se na fotografiji Stanje kao na fotografijama B - 3 `Autor piše o događajima - ratnim godinama 1943. i 1944. kada je kao borac NOVJ-e, proveo na ilegalnom političkom radu, u zapadnoj Hercegovini... a da ironija bude veća, autor piše svoja svjedočenja u vrijeme najtežih stradanja građana Sarajeva u vrijeme agresije na BIH `92-`95 - o kojima autor takođe svjedoči, ističući da patnje i stradanja koje je proživio tokom drugog svjetskog rata i tokom rata `92.-`95. godine imaju iste fašističke korijene...`

07065) ISTORIJA DEMOKRATSKE STRANKE komplet 4 knjige , grupa autora , Institut za savremenu istoriju / Službeni glasnik Beograd 2009 , Četvorotomna Istorija demokratske stranke obuhvata istorijski period od osnivanja „prve“ Demokratske stranke (1919) pa do savremenog političkog života „nove“ Demokratske stranke (2009). U pitanju je jedinistveni naučni i izdavački poduhvat koji su realizovali Institut za savremenu istoriju i Službeni glasnik, i lako se uočava da je u pitanju politička istorija srpskog naroda u proteklih devet decenija. Istorija Demokratske stranke: 1919-1928, autor Branislav Gligorijević Istorija Demokratske stranke: 1929-1941, autori Dragan Tešić i Kosta Nikolić Istorija Demokratske stranke: 1941-1952, autor Momčilo Pavlović Istorija Demokratske stranke: 1989-2009, priredili Kosta Nikolić, Bojan B. Dimitrijević, Srđan Cvetković i Slobodan Gavrilović 4 knjige , tvrd povez, format 17,5 x 24,5 cm , ilustrovano, ćirilica, 4 tom ima manjih oštećenja po ivicama korica , 386 + 341 + 460 + 742 strane

Spolja kao na fotografijama, unutra dobro očuvano. Autor - osoba Parks, Henri Bemford, 1904-1972 Naslov Istorija Sjedinjenih Američkih Država / Henri Bemford Parks ; [preveli Aleksandar Petrović, Krsto Radović] Jedinstveni naslov ǂThe ǂUnited States of America : a history. srpski jezik Vrsta građe knjiga Jezik srpski Godina 1986 Izdanje 2. izd. Izdavanje i proizvodnja Beograd : Rad, 1986 (Beograd : Kultura) Fizički opis 827 str., [16] str. s tablama : ilustr. ; 25 cm Drugi autori - osoba Petrović, Aleksandar Radović, Krsto Živojinović, Dragoljub R., 1934-2016 Zbirka ǂBiblioteka ǂSvedočanstva / [Rad, Beograd] (Karton s omotom) Napomene Prevod dela: The United States of America / Henry B. Parkes Tiraž 5.000 Str. 5-19: Istorija Sjedinjenih Američkih Država Henri Bemforda Parksa / Dragoljub R. Živojinović Bibliografija: str. 798-808 Registar. Predmetne odrednice Sjedinjene Američke Države – Istorija HENRI B. PARKS (Henry Bamford Parkes, 1904–1972) Istoričar, šef Katedre za istoriju Njujorškog univerziteta. Rođen u Šefildu, Engleska, 12. novembra 1904. Diplomirao je na oksfordskom univerzitetu 1927. godine, da bi kao stipendista Mičigenskog univerziteta doktorirao 1929. godine i odlučio da se nastani u Americi za stalno. Godine 1930. Parks je stupio na Njujorški univerzitet. Pošto je 1936. godine posetio Meksiko, Parks je napisao „Istoriju Meksika” („Hafton”, 1938, s ponovljenim izdanjem 1950) koja je hvaljena zbog svoje uravnoteženosti i živih boja. Njegove poslednje knjige su bile „Bogovi i ljudi: poreklo zapadne kulture” (Gods and Men: The Origins of Western Culture – „Knöpf’, 1959) i „Božanski poredak” (Divine Order – 1969). Parks je pisao uvodne članke i spoljnopolitičke komentare za list „Baitimor San” (leto 1943). Sarađivao je u časopisima i magazinima i predavao u Novoj školi za društvena istraživanja. Povremeno je držao predavanja na Barnardovom koledžu Univerziteta u Kolumbiji, a bio je i profesor Atinskog univerziteta u okviru Fulbrajtovog programa. SADRŽAJ ISTORIJA SAD I EVROPSKA EKSPANZIJA II OSNIVANJE KOLONIJA III POZNI KOLONIJALNI PERIOD IV PROSVEĆENOST U AMERICI V REVOLUCIJA VI KONFEDERACIJA I USTAV VII FEDERALISTI I REPUBLIKANCI VIII BUĐENJE NACIONALIZMA IX NASELJAVANJE DOLINE MISISIPIJA X STARI JUG XI INDUSTRIJSKA REVOLUCIJA XII DŽEKSONOVSKI PERIOD XIII JAČANJE SOCIJALNOG IDEALIZMA XIV AMERIČKI ROMANTIZAM XV OSVAJANJE ZAPADA XVI SUKOB IZMEĐU POKRAJINA XVII AMERIČKI GRAĐANSKI RAT XVIII POSLERATNI JUG XIX RAZVOJ INDUSTRIJE XX KRAJ POMERANJA GRANICE NASELJAVANJA XXI OD GRANTA DO MAKINLIJA XXII DRUŠTVENE PROMENE U INDUSTRIJSKOJ ERI XXIII NOVI NAČINI MIŠLJENJA XXIV REALIZAM U UMETNOSTI XXV SJEDINJENE DRŽAVE POSTAJU SVETSKA SILA XVI ERA PROGRESIVIZMA XVII PRVI SVETSKI RAT XXVIII POSLERATNA POLITIKA XXIX PROSPERITET I DEPRESIJA XXX NJU DIL XXXI DRUGI SVETSKI RAT XXXII POSLERATNI PERIOD XXXIII UMETNOST U CIVILIZACIJI BIZNISA XXXIV DRUŠTVO SREDINOM STOLEĆA XXXV KENEDI I DŽONSON Dodatak I – DEKLARACIJA NEZAVISNOSTI Dodatak II – USTAV SJEDINJENIH AMERIČKIH DRŽAVA MG152 (N)

POMORAVLJE VELIKE MORAVE Resava Kučaj Pomoravlje Velike Morave, Resava, Kučaj Borisav Čeliković Izdavač: Službeni glasnik Mihailo Miladinović, Požarevačka Morava (1928) Miodrag Al. Purković, Požarevac (1936) Stanoje M. Mijatović, Resava (1928), Običaji u Resavi (1929), Nošnja u Resavi (1928) Milorad Draškić, Nikola Pantelić, Razmatranja o stanovništvu Resave (1966) Jovan Cvijić, Geografska ispitivanja u oblasti Kučaja u Istočnoj Srbiji (1893) Milisav Lutovac, Stočarstvo i stočarski život na Beljanici, Kučaju i Rtnju, planinama istočne Srbije (1961) Pogovor: B. Čeliković, Istraživanja Velikog Pomoravlja, Resave i Kučaja Obrađeno je 97 naselja od kojih gradu Požarevcu pripada 15: Batovac, Brežane, Dragovac, Dubravica, Živica, Klenovnik, Kostolac, Lučica, Nabrđe, Ostrovo, Petka, Požarevac, Poljana, Prugovo i Selo Kostolac; opštini Malo Crniće – 5: Veliko Selo, Vrbnica, Kravlji Do, Toponica i Šljivovac; opštini Žabari – 15: Aleksandrovac, Brzohode, Viteževo, Vlaški Do, Žabari, Kočetin, Mirijevo, Oreovica, Polatna, Porodin, Svinjarevo, Sibnica, Simićevo, Tićevac i Četreže; opštini Petrovac na Mlavi – dva: Bošnjak i Orljevo, opštini Velika Plana – jedno: Donja Livadica; opštini Svilajnac – 22: Bobovo, Bresje, Vrlane, Gložane, Grabovac, Dublje, Dubnica, Đurinac, Kupinovac, Kušiljevo, Lukovica, Mačevac, Proštinac, Radošin, Roanda, Roćevac, Svilajnac, Sedlare, Subotica, Troponje i Crkvenac; opštini Despotovac – 32: Balajnac, Bare, Beljajka, Bogava, Brestovo, Bukovac, Veliki Popović, Vitance, Vojnik, Grabovica, Dvorište, Despotovac, Židilje, Jasenovo, Jezero, Jelovac, Lipovica, Lomnica, Makvište, Medveđa, Miliva, Panjevac, Plažane, Popovnjak, Ravna Reka, Resavica, Resavica (selo), Senjski Rudnik, Sladaja, Stenjevac, Strmosten i Trućevac; gradu Jagodini – 5: Glogovac, Dobra Voda, Dražimirovac, Duboka, Mali Popović i Rajkinac; opštini Ćuprija – tri: Virine, Isakovo i Kovanica. U prilogu su karte Požarevačke Morave i Resave. Knjiga je NOVA ----------------------------

ALEKSINAČKO POMORAVLJE BANJA GOLAK ,novo➡️ ➡️ Aleksinačko Pomoravlje, Banja, Golak Borisav Čeliković Izdavač: Službeni glasnik P. S. Jovanović, Banja (1924) D. Antonijević, Aleksinačko Pomoravlje (1971), Milena guslarka (1960), Milija Šundrić – guslar Aleksinačke Morave (1962), Banja (1989) N. Stojković, Sokobanja, (1989) Osnovne škole u srezu Banjskom (1922) T. R. Đorđević, Aleksinac posle oslobođenja od Turaka 1833. godine (1934), Beleške o tajnim jezicima u Aleksincu (1900), Beleške o tajnim jezicima u Aleksincu (1903) P. Ž. Petrović, Božićni običaji (Aleksinačko Pomoravlje) (1926) G. Milovanović, Poreklo stanovništva u naseljima Moravskog Golaka (2003) Pogovor: B. Čeliković, Istraživanja Aleksinačkog Pomoravlja, Banje i Galoka Obrađeno je 106 naselja od kojih 72 pripada opštini Aleksinac: Aleksinac, Aleksinački Bujmir, Aleksinački Rudnik, Bankovac, Beli Breg, Belja, Bobovište, Bovan, Bradarac, Vakup, Veliki Drenovac, Vitkovac, Vrelo, Vrćenovica, Vukanja, Vukašinovac, Glogovica, Golešnica, Gornja Peščanica, Gornje Suhotno, Gornji Adrovac, Gornji Krupac, Gornji Ljubeš, Gredetin, Grejač, Dašnica, Deligrad, Dobrujevac, Donja Peščanica, Donje Suhotno, Donji Adrovac, Donji Krupac, Donji Ljubeš, Draževac, Žitkovac, Jakovlje, Jasenje, Kamenica, Katun, Koprivnica, Kraljevo, Krušje, Kulina, Lipovac, Loznac, Loćika, Lužane, Ljupten, Mali Drenovac, Mozgovo, Moravac, Moravski Bujmir, Nozrina, Porodin, Prekonozi, Prćilovica, Prugovac, Radevce, Rsovac, Rutevac, Srezovac, Stanci, Stublina, Subotinac, Tešica, Trnjane, Ćićina, Crna Bara, Česta, Čukurovac i Šurić; četiri gradu Nišu: Vele Polje, Gornja i Donja Trnava i Paligrace; dva gradu Kruševcu: Zubovac i Rosica; 25 opštini Sokobanja: Beli Potok, Blendija, Bogdinac, Vrbovac, Vrmdža, Dugo Polje, Žučkovac, Jezero, Jošanica, Levovik, Milušinac, Mužinac, Nikolinac, Novo Selo, Poružnica, Radenkovac, Resnik, Rujevica, Sesalac, Sokobanja, Trgovište, Trubarevac, Cerovica, Čitluk, Šarbanovac; po jedno jedno opštinama Ražanj – Rujište, Knjaževac – Orešac i Svrljig – Labukovo. U prilogu karte: Metanastazička karta Sokobanje (1924) i Sokobanjska kotlina i Golak (2011)i dve tablice Kompozicija stanovništva Banje (1924) Knjiga je NOVA ----------------------------

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Beritić, Lukša, hrvatski konzervator (Sustjepan u Rijeci dubrovačkoj, 20. II. 1889 – Dubrovnik, 24. III. 1969). Od 1946–60. bio je povjerenik Konzervatorskoga zavoda Dalmacije za Dubrovnik. Izveo mnogobrojne konzervatorske radove u Dubrovniku (gradske zidine, Knežev dvor, Revelin, Gvardija) i na ostalome području nekadašnje Dubrovačke Republike (Ston, Lopud). Proučavao povijest razvoja urbane strukture naselja, gradnju obrambenih sustava i oblike graditeljstva na području dubrovačke okolice. Osnovao Društvo prijatelja dubrovačke starine 1952. Djela: Utvrđenja grada Dubrovnika (1955), Stonske utvrde (1958). BERITIĆ, Lukša, konzervator (Sustjepan, Rijeka dubrovačka, 20. II 1889 — Dubrovnik, 24. III 1969). Nakon završene mornaričke strojarske škole u Puli, bio je strojarski časnik u Ratnoj mornarici; postigavši čin strojarskog majora, postao je upravitelj stroja na brodu »Dalmacija«. Umirovljen je 1940. kad je, privremeno zamjenjujući komandanta na brodu stacioniranom u Boki Kotorskoj odbio postupiti protiv podoficira i mornara optuženih zbog komunizma. Od tada živi i radi u Dubrovniku. Nakon umirovljenja isključivo se bavio dubrovačkom prošlošću. Poslije oslobođenja Dubrovnika u listopadu 1944. postaje referent za zaštitu spomenika u Gradskomu narodnom odboru i predsjednik Sabirnog centra pokretnih spomenika. Od 1946. do 1960. bio je povjerenik Konzervatorskog zavoda Dalmacije za Dubrovnik. Osnovao je Društvo prijatelja dubrovačke starine i bio njegov prvi predsjednik 1952; poslije je izabran za doživotnoga počasnog predsjednika. Konzervatorskim radom bavio se i poslije 1960, a 1961. izabran je za počasnog člana Društva konzervatora Jugoslavije. Proučavanjem dubrovačke prošlosti, navlastito utvrda i vojnog naoružanja, bavio se od mladosti te prve članke objavio za časničkih dana u dubrovačkoj Narodnoj svijesti (1936–1938) i Dubravi (1940) potpisujući ih L. B. Nastavio je istraživanjem dokumenata u dubrovačkom arhivu, rukopisa Knjižnice Male braće, a povremeno je radio u arhivima Zagreba i Beča. Istraživanja je proširio proučavanjem fortifikacija duž obale. Kao povjerenik Konzervatorskog zavoda Dalmacije za Dubrovnik pridonio je očuvanju i održavanju dubrovačkih zidina i povijesnih spomenika u gradu i na području nekadašnje Dubrovačke Republike. Njegovim nastojanjem, osim dubrovačkih zidina, obnovljena je Gradska straža i luža za zvona, gradska vrata s mostovima, popravljen je i pretvoren u muzej Knežev dvor te Divona u koju je zatim smješten Državni arhiv, uređeni su Lazareti i bivši samostan Sv. Klare, na Stradunu su postavljeni starinski ferali, a dućani su dobili vrata na koljeno. Osobito je zaslužan za proučavanje, čuvanje i restauriranje spomenika Stona, Kneževa dvora, predromaničke crkvice Sv. Mihajla i tvrđavskog kompleksa. Isposlovao je da Društvu prijatelja dubrovačke starine, kojemu je bio predsjednik, dubrovačka Općina preda na upravu gradske zidine. Pisao je o urbanističkom razvitku Dubrovnika, Stona, Cavtata i Konavala, o dubrovačkomu fortifikacijskom sustavu, gradskim objektima (luka, arsenal, vodovod, žitni magazini) i o vojnoj organizaciji, a te svoje radove objavljivao je u stručnim listovima, časopisima i zbornicima: Prilozi povijesti umjetnosti u Dalmaciji (1948, 1954–1959, 1962), Dubrovački festival (1950), Urbanizam i arhitektura (1950), Dubrovački vjesnik (1951), 1956, 1957), Dubrovačko pomorstvo (1952), Anali Historijskog instituta JAZU u Dubrovniku (1954, 1956–1959, 1960/1961 i 1970), Naše more (1954, 1955), Dubrovnik (1956, 1958/1961, 1962, 1963, 1965), Mornarički glasnik (1956, 1961), Zbornik zaštite spomenika kulture (1959, 1961, 1962), Pomorski zbornik (1962, 1964). Osim objavljenih knjiga važniji su mu radovi: O zaštiti spomenika u Dubrovniku kroz stoljeća (Zbornik zaštite spomenika kulture, 1959, 10), Problemi zaštite i spasavanja urbanističkih cjelina i utvrda na području bivše Dubrovačke Republike (Zbornik zaštite spomenika kulture, 1963, 14), Brodsko naoružanje kod nas od dolaska Slavena do konca XVIII stoljeća, Obalna utvrđenja na našoj obali, Urbanizam dubrovačkih luka (Pomorski zbornik, 1964, 1/2). — B. je »radio sa znanstvenom akribijom i dobrim poznavanjem predmeta i stručne literature, ispitivanjem zgrada i ruševina, ubiciranjem nestalih spomenika, točnom ocjenom i opreznim korištenjem arhivskih spisa. U svojim radovima pružio je neiscrpnu i pouzdanu građu budućim estetskim i sintetičkim prikazima i ocjenama dubrovačke kulture i umjetničke baštine« (C. Fisković). U povodu 70-godišnjice njegova života Društvo prijatelja dubrovačke starine izdalo je 1961. Beritićev zbornik u kojem je tiskana i bibliografija njegovih radova objavljenih 1948–1961.

Istorijski arhiv Užice, 2021. 272 strane, tvrd povez, udžbenički format. Knjiga je odlično očuvana ali joj nedostaje pola trećeg predlista gde je bila posveta (pogledajte sve slike) Krajem 1943. godine američke vazduhoplovne snage oličene u bombarderskim pukovima uveliko su poletale iz Italije ka Rumuniji i Bugarskoj obavljajući tako svoje dnevne zadatke bombardovanja strategijskih ciljeva (npr. čuvene rafinerije u Ploeštiju) kako bi maksimalno oslabili neprijateljsko snabdevanje energentima i rudama te nanosili štetu saobraćajnoj i drugoj infrastrukturi. Na putu ka svojim ciljevima vrlo često su leteli iznad naše zemlje. Najčešće u povratku se dešavalo da su mnoge posade morale iskočiti iz svojih oštećenih Letećih tvrđava (B-17) ili Liberatora (B-24) koji su bili pogođeni od strane lovačkih aviona ili PA artiljerije te nisu imali šanse da se u njima dovuku do svojih sigurnih baza u Italiji. Kako se povećavao intenzitet tih bombardovanja tako je rastao broj vazduhoplovaca koji su nakon iskakanja iz svojih aviona nad Srbijom spas tražili na teritoriji koja nije bila pod kontrolom nemačkih ili bugarskih okupacionih snaga. Vremenom, broj spašenih vazduhoplovaca se popeo na preko petstotina te je organizovana čuvena misija evakuacije pod nazivom Halijard (Operation Halyard). Od tih petstotina spašenih vazduhoplovaca, nekoliko desetina se, počevši od januara 1944, spustilo na teritoriju Zlatibora i okoline koji je bio pod kontrolom jedinica JVuO. Autor Dejan Đerić nam u svojoj knjizi Slomljena krila Zlatibora vrlo uspešno osvetljava sudbine svih spašenih vazduhoplovaca poimence (njih 47) kao i načine na koji su bili skupljeni, sklonjeni na sigurno gde su čuvani i sačuvani te naposletku i evakuisani iz Pranjana a jedna manja grupa, igrom ratne sudbine, iz Berana koji su tada bili pod kontrolom NOVJ. Velika vrednost ove knjige je njen izuzetan sadržaj koji je bogat podacima o ljudima (vojnicima, podoficirima i oficirima JVuO pod komandom generala Dragoljuba Mihailovića kao i civilima) koji su direktno učestvovali u čitavom nizu akcija koje su prethodile samom izvlačenju savezničkih vazduhoplovaca. Sve činjenice koje su iznete u knjizi su plod višegodišnjeg istraživanja kojem je Dejan Đerić bio posvećen a do njih je došao direktnim razgovorima sa učesnicima i njihovim potomcima, istraživanjem u domaćim i stranim referentnim arhivima, privatnim arhivima te odličnim publikacijama i drugim dostupnim izvorima. Cela tema ovog spašavanja USAF vazduhoplovaca je nakon Drugog svetskog rata bila prilično skrajnuta i o njoj se veoma malo znalo, do pre neku godinu, jer su pobednici u građanskom ratu na tlu Kraljevine Jugoslavije to tako hteli. Knjiga Slomljena krila Zlatibora je bogato opremljena tabelama, skicama i faksimilima dokumenata kao i fotografijama od kojih su mnoge objavljene po prvi put. Jednako interesantni delovi knjige su i delovi u vezi sa suđenjem generalu Mihailoviću nakon rata 1946. i osnivanje Komiteta za pravedno suđenje (osnovan u SAD) koji su organizovali spašeni vazduhoplovci i njihove porodice. Upravo zaslugom tog Komiteta, američki predsednik Hari Truman je 1948. posthumno odlikovao generala Mihailovića najvećim ordenom koji je dodeljivan strancima, Legijom zaslužnih. Ova knjiga je prvenac Dejana Đerića i obzirom na kvalitet sadržaja i način obrade teme siguran sam da je pred nama vreme u kojem ćemo imati priliku da čitamo i studiramo još mnogo ovakvih izdanja od strane autora. Knjigu srdačno preporučujem svima koje interesuje vojna istorija naše zemlje, vazduhoplovstvo i posebno svima onima koji imaju želju za rasvetljavanjem zatamnjenih delova istorije, delova koji su skrivani i potiskivani a to nikako nisu smeli biti. ИЗВОД ИЗ РЕЦЕНЗИЈЕ МР ДРАГАНА КРСМАНОВИЋА: На књигу „Сломљена крила Златибора” чекало се предуго. Али када се најзад појавила, показало се да је она не само актуелна по свом савременом приступу историографији, која тежиште истраживања са политичке историје и „великих” тема преноси на конкретне теме и „мале” људе, већ и по томе што за циљ има да побије до сада распрострањену слику о „ослобођењу” Србије 1944. године и о генералу Михаиловићу као злочинцу и сараднику окупатора. У сваком од поглавља књиге аутор аргументовано и систематично даје сведочанства о напорима јединица Југословенске војске у отаџбини и народа златиборског краја да прихвате, заштите и омогуће сигуран повратак у своје јединице савезничким ваздухопловцима. Такође су приказана и сведочанства о појединачним, нажалост трагичним, судбинама актера ове спасилачке мисије, које су нове власти из идеолошких и политичких разлога изложиле уништењу или прогонству. Посебно је важна реконструкција монтираног судског процеса, на коме је главни покретач и организатор спасилачке мисије – генерал Драгољуб Михаиловић – осуђен на смрт, између осталог, и због наводног злочина над савезничким ваздухопловцима. Управо снажно побијање свих навода из тачке 46 оптужнице за ратне злочине даје шири значај овој монографији, која тако постаје почетна тачка демонтаже комунистичких фалсификата и лажи, на којима је била заснована, сада већ поништена, пресуда. После судске, биће ово први камен у грађевини историографске рехабилитације генерала Михаиловића.

MIODRAG AL. PURKOVIĆ KNEZ DESPOT STEFAN LAZARE Predgovor - Sima M. Ćirković Pogovor - Svetozar Radojčić Izdavač - Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve, Beograd Godina - 1978 164 strana 21 cm Povez - Tvrd Stanje - Kao na slici, tekst bez podvlačenja SADRŽAJ: Predgovor Knez i despot Stefan Lazarević Dodatak I - Oko jedne minijature Minhenskog psaltira Dodatak II - Srbi i Sabor u Konstanci Pogovor Skraćenice Imenik lica i mesta `Miodrag Al. Purković (Požarevac, 29. jul 1907 — London, 12. decembar 1976) bio je srpski istoričar. Pripada grupi srpskih istoričara koje su posle Prvog svetskog rata pripremili naši stariji poznati istoričari – profesor Univerziteta u Beogradu – Stanoje Stanojević, Jovan Radonić, Dragutin Anastasijević i Vladimir Ćorović. Toj grupi, zajedno sa Purkovićem, pripadaju Petar Popović, Jovan Tošković, Đorđe Sp. Radojičić, Mihailo Dinić, Dragoslav Stranjaković, Miodrag Jugović i drugi. Purković je rođen 16. jula 1907. godine. (po starom kalendaru) u Požarevcu u trgovačkoj školi od oca Alekse i majke Zorke, rođ. Jovanović. u Požarevcu je završio osnovnu školu i gimnaziju 1924, uvek među najboljima. Takav je bio i na filozofskom fakultetu u Beogradu, gde je od 1924. do 1928. studirao pod: a)opštu istoriju, b)nacionalnu istoriju i istoriju Vizantije, v)jugoslovensku književnost. Radi proširenja svoga znanja odmah nakon studija odlazi u Pariz, gde je 1928. i 1929. radio u Narodnoj biblioteci, Biblioteci Sorbone, Slovenskom institutu itd. Posle ovoga je svu pažnju posvetio izradi svoje doktorske teze „Avinjonske pape i srpske zemlje“. Tezu je odbranio 1934. i odmah ju je štampao u svom rodnom gradu. Uspešna teza i već dosta objavljenih kraćih i dužih članaka preporučili su ga za asistenta na katedri istorije na Filozofskom fakultetu u Skoplju. Tu ga je 1941. kao tek izabranog docenta, zatekao i Drugi svetski rat, u kome je dopao nemačkog zarobljeništva. Pošavši u Nemačku kao rezervni oficir – zarobljenik, Purković je zauvek napustio svoju zemlju. Zarobljeništvo je proveo u logoru Oflag VI S u Osnabriku, gde je često zarobljenicima držao predavanja iz srpske istorije. Posle kapitulacije Nemačke, neko vreme je ostao bez posla. Od januara 1947. do januara 1948. bio je zaposlen kao pripadnik Građanske službe bezbednosti u Osnabriku. Prešao je u Englesku, od januara 1948. do januara 1949. predavao je istoriju Srpske crkve u Bogoslovskoj školi za srpske đake u Dorčester koledžu kod Oksforda. Posle ovoga je dobio službu sekretara Srpske crkveno-školske opštine „Sv. Sava“, u Londonu, u kome je zvanju i umro 12. decembra 1976, radeći na istoriji do poslednjeg časa. Purković je ostavio nedovoljno podataka o čemu je sve pisao i gde. Nešto je ostalo zabeleženo na engleskom, veći deo je objavio uz svoje delo „Istorija Srpske pravoslavne crkvene opštine u Trstu“, ali, najveći deo se mora pronaći po listovima, časopisima i zbornicima u kojima je sarađivao, kako pre rata tako i posle. Dela Miodraga Al. Purkovića: Avinjonske pape i srpske zemlje, Bugarsko srpsko zbližavanje kroz vekove, Da li se sećate, Životvorni sokovi Srpstva, Zagonetni grob u ravanici Istorija Srpske pravoslavne crkvene opštine u Trstu, Jelena, žena cara Dušana, Još nekoliko tablica za hronologiju, Knez i despot Stefan Lazarević, Kćeri kneza Lazara, Nekoliko tablica za izračunavanje uskršnjih datuma, Požarevac, Popis crkava u staroj srpskoj državi, Princeze iz kuće Nemanjića, Rukosadi u Tuđini, Svetiteljski kultovi u staroj srpskoj državi prema hramovnom posvećivanju, Srpski vladari Srpski patrijarsi Srednjeg veka, Hilandarski igumani Srednjeg veka Pored svih ovih izdanja: knjiga, rasprava, objavio je preko dvesta članaka i priloga u brojnim časopisima kako u zemlji tako u rasejanju od 1927. do 1976. (Građanin, Glasnik profesorskog društva, Vreme, Naša riznica, Požarevački građanin, Bogoslovlje, Braničevski vesnik, Glasnik Jugoslovenskog profesorskog društva, Jugoslovenski istorijski časopis, Glasnik Skopskog naučnog društva, Hrišćansko delo, Rodoljub, Oslobođenje London, Glas Ravne Gore, Glasnik srpske pravoslavne crkve, Slobode iz Čikaga, Glas kanadskih Srba, Sloge iz Perta, Bratstva iz Toronta, Demokratska misao, Savez zemljoradnika iz Čikaga, Razvigor iz Johanezburga, Kanadski Srbobran, Glasnik Srpskog istorijskog kulturnog društva Njegoš iz Čikaga, Enciklopedija Britanika Čikago – London – Toronto, Svremenik Pariz, Glas Srpske pravoslavne crkve u Zapadnoj Evropi, Vazduhoplovni glasnik iz Londona, Zbornik Udruženja srpskih pisaca i umetnika u inostranstvu, Naša reč London, Kulturno – literarni prilog Udruženja Jugoslovena u Švajcarskoj za uzajamnu pomoć...)` Ako Vas nešto zanima, slobodno pošaljite poruku. Angora Bajazit Baoša Jela Baošić Đura Baošić Stracimirović Bar Beograd Bosna Vuk Branokvić Grgur Branović Đurađ Lazar Branković Mara Budva Budim Vlaška Hrvoje Vukčić Marin Gradić Gračanica Mihailo Dinić Dragaš Konstantin Drivast Dubrovnik Dunav Car Dušan Zeta Nikola Zojić Jevgenija Jedrene Jefimija Jusuf Kiselkov Konstantin Filozof Konstanca Kosovo Kotor Kruševac Lazar Vuk Lazarević Ljubostinja Manojlo Madžarska Mađarska Lazar Mirković Mriča Vojvoda Mihailo Vojvoda Mleci Murat Musa Stefan Nemanja Nikopolj Stojan Novaković Novo Brdo Olivera Mavro Orbin Ostoja Paptelejmon Pašajit Peć Pipo Spano Priština Ravanica Đorđe Radojičić Resava Rovine Sandalj Hranić Sveta Gora Sveti Srđ Ser Sigismund Skadar Solun Srbija Srebrenica Stragari Sulejman Tvrtko Timur Toplica Tripolje Turska Uglješa Ulcinj Herman Hilandar Hrvoje Vukčić Camblak Grigorije Carigrad

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Magnum crimen, životno delo akademika Viktora Novaka, etničkog Hrvata jugoslovenskog opredeljenja, prvi put se pojavljuje u necenzurisanom izdanju, opremljeno predgovorom Vasilija Krestića i pogovorom Milorada Ekmečića.Proverite zašto je Magnum crimen na vatikanskom spisku zabranjenih knjiga.Proverite zašto je rimokatolička crkva uništavala knjigu, a komunisti je cenzurisali.Knjiga za one koji znaju da proučavanjem prošlosti saznajemo u sadašnjosti kojim stazama treba da koračamo u budućnosti.Knjiga koja otkriva zločinačku spregu rimske kurije i ustaša u Hrvatskoj.Knjiga koju svaka srpska kuća treba da ima.Mnogo je razloga zašto treba čitati Magnum crimen, a nijedan protiv. Viktor Novak (Donja Stubica, 4. februar 1889 — Beograd, 1. januar 1977) bio je jugoslovenski istoričar hrvatskog porekla, profesor Beogradskog univerziteta, član SANU.[1] Viktor je rođen početkom 1889. godine u hrvatskom Zagorju, u mestu Donja Stubica. Ponikao je u siromašnoj činovničkoj porodici; rano ostao bez oca. Mukotrpno se školovao i tokom života je stekao izuzetno široko obrazovanje. Godine 1913. završio je Filozofski fakultet u Zagrebu i zatim proveo godinu dana u Rimu na specijalizaciji u pomoćnim istorijskim naukama, osobito latinskoj paleografiji. Godine 1915. odbranio je doktorsku disertaciju Ban Mihac Mihaljević i njegovo doba. Radio je kao gimnazijski profesor i rukovodilac Rukopisnog odeljenja Sveučilišne knjižnice u Zagrebu. Od 1920. do 1922. bio je docent, a od. 1922. do 1924. profesor pomoćnih istorijskih nauka i istorijske metodike na Filozofskom fakultetu u Zagrebu. Zbog svoje jugoslovenske orijentacije bio vređan i napadan na zagrebačkom Sveučilištu, koje je, onemogućen da radi, morao da napusti. Na inicijativu Nikole Vulića i Stanoja Stanojevića je prešao 1924. godine na Univerzitetu u Beogradu gde je, do penzionisanja 1959., bio profesor istorije jugoslovenskih naroda i pomoćnih istorijskih nauka i, altenativno, profesor opšte istorije srednjeg veka. Jugosloven i antifašista, Viktor Novak je za vreme Drugog svetskog rata bio hapšen i jedno vreme zatvoren u Banjički logor. Prelaskom iz Hrvatske u Srbiju, Viktor Novak je, smatrao da će njegov doprinos srpskoj istoriografiji biti značajniji ukoliko nastavi s uporednim prikazivanjem pozitivnih i negativnih tendencija u srpsko-hrvatskim odnosima i ukupnom razvoju jugoslovenske misli. U svom svestranom i široko zasnovanom naučnom interesovanju, Viktor Novak se, s podjednakim uspehom bavio i nacionalnom i kulturnom istorijom Južnih Slovena u XIX i XX veku, kao što se pasionirano i istrajno bavio latinskom paleografijom i diplomatikom. Godine 1952. objavio je univerzitetski udžbenik Latinska paleografija, koja se ubraja u najznačajna dela te naučne discipline na srpskom jeziku. Baveći se istorijom političke misli u Južnih Slovena u 19. i 20. veku, prikupljao je arhivsku i štampanu građu i objavio mnoštvo studija i monografija poput radova o Franji Račkom (1925, 1929, 1958), Maksimilijanu Vrhovcu (1928), Natku Nodilu (1934, 1955), Josipu Juraju Štrosmajeru (1940) i Ivanu Kukuljeviću-Sakcinskom (1955, 1959), kao i prepisku Valtazara Bogišića i Franje Račkog (1960). U monumentalnom delu Magnum Crimen: pola vijeka klerikalizma u Hrvatskoj (Zagreb, 1948, više izdanja u Beogradu posle 1994) tematizovao je složeni odnos Vatikana, hrvatskih klerikalaca i hrvatskih nacionalista.[2] U Magnum Crimen-u, Novak je na preko hiljadu strana uz citate iz stotina dokumenata uverljivo pokazao da je hrvatski klerikalizam bio jedna od osnova za genocid nad Srbima u NDH (1941—1945) za progone i diskriminaciju koje su, uz podršku delova katoličkog klera, a često i u ime katoličke vere, sprovodili hrvatski biskupi, sveštenici i fratri, uz prećutnu ili aktivnu podršku zagrebačkog nadbiskupa Alojzija Stepinca. Novak je uvidom u skoro nepreglednu dokumentaciju o javnoj i tajnoj saradnji katoličkog klera sa hrvatskim ustašama tokom Drugog svetskog rata, nedvosmisleno ukazao na čvrstu vezu klerikalne tradicije sa ustaškim zločinima, praćenim, osim masovnih progona, još i nasilnim preveravanjem pravoslavnih Srba u rimokatoličku veru. Katolički kler je otkupljivao i spaljivao Novakove knjige zbog njihove navodne antikatoličke i masonske inspiracije. Godine 2011, na engleski je prevedeno njegovo najznačajnije delo `Magnum Crimen : half a century of clericalism in Croatia (dedicated to the known and unknown victims of clericalism)`, Vol. 1-2 (Jagodina 2011) u kojoj su odštampana i dva poglavlja koje je u izdanju iz 1948. zabranila komunistička cenzura. Vreme je pokazalo da su poruke iz Magnum Krimena (Velikog zločina) i danas aktuelne i neophodne za razumevanje savremenih političkih tokova. Druga značajna knjiga, koja hronološki prethodi Magnum Crimen-u je Magnum Tempus : ilirizam i katoličko sveštenstvo : ideje i ličnosti 1830–1849, štampana posthumno u Beogradu 1987, na 660 str. Ove dve knjige, uzete zajedno, do sada su najbolji naučni prikaz obima i uticaja Rimokatoličke crkve na oblikovanje nacionalne ideje u Hrvata. Viktor Novak je bio redovni profesor na katedri za istoriju Filozofskog fakulteta u Beogradu, omiljen predavač, veliki erudita, a sa svojim kolegama na katedri, Georgijem Ostrogorskim, Jorjom Tadićem i Mihailom J. Dinićem, i moralni uzor generacijama studenata, odupirući se svakom pokušaju uvođenja vulgarnog marksizma lenjinizma u nastavu istorije. Bio je oženjen Srpkinjom, Pavom Bošković iz Beške.[3] Zajedno sa Jorjom Tadićem, uzeo je 1942, krsnu slavu i počeo da se izjašnjava kao Srbin, ostajući veliki Jugosloven. Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti (JAZU) je izabrala Viktora Novaka za svoga dopisnog člana 29. juna 1951. godine. U tom statusu akademika JAZU je ostao sve do svoje smrti. Dopisni član Srpske akademije nauka i umetnosti od 1948, redovni član od 1961, Viktor Novak je 1966—1969. sekretar Odeljenja društvenih nauka SANU. Bio je, takođe i jedan od osnivača i prvih upravnika Istorijskog Instituta SANU (1947—1954) u Beogradu. U izdanjima SANU Viktor Novak objavio je više značajnih studija i monografija, od kojih se posebno ističe obimna monografija `Vuk i Hrvati“. U njoj je nedvosmisleno pokazano koliki je uticaj Vukova reforma imala za emancipaciju Hrvata na kulturnom planu, i koliko su Vukove veze sa hrvatskim ilircima doprinele stvaranju kulturne podloge južnoslovenskog zbližavanja, i kasnije, jugoslovenskog ujedinjenja. Osim istorijskog naučnog rada, posvetio se i muzičkoj kulturi. Osnivač je bivšeg zagrebačkog hora Lisinski (1910), čiji je predsednik do 1924. godine. Bio je predsednik Prvog beogradskog pevačkog društva i beogradskog Kornelija Stankovića, kao i inicijator osnivanja Južnoslovenskog pevačkog saveza u Beogradu i Sveslovenskog pevačkog saveza u Pragu. Objavio je niz muzikoloških eseja i nekoliko stotina muzičkih kritika, najčešće u zagrebačkom »Obzoru« i beogradskoj »Politici«. Viktor Novak bio je nosilac niza značajnih društvenih priznanja, uključujući i Orden Svetog Save 5, 4. i 3. reda. Odabrana dela Viktor Novak Scriptura Beneventana s osobitim obzirom na tip dalmatinske beneventane, Zagreb 1920. Evangeliarium Spalatense, Split 1923. Franjo Rački u govorima i raspravama, Zagreb 1925. Lužički Srbi u prošlosti i sadašnjosti, Beograd 1927. Maksimilijan Vrhovac, Bratstvo, 1928. Notae palaeographicae, chronologicae et historicae, Vjesnik Hrvatskog arheološkog društva, 1928. Aliquid de nominibus ducum Croatorum in antiquissimo evangeliario Cividalensi. Nota palaeographico-historica, Zbornik u čast Bogdana Popovića, 1929. Franjo Rački, Bratstvo, 1929. Masarik i Jugosloveni, SKG, 1930. Antologija jugoslovenske misli i narodnog jedinstva (1390—1930), Beograd 1930, LXVII+931 str. Sveslavenska misao, Ljubljana 1930. Mihailo Polit-Desančić i Hrvati, Letopis Matice srpske, Novi Sad 1932. Natko Nodilo, Novi Sad 1935. Le Roi Alexandre Ier Karageorgevitch et la Formation de l`Unité Nationale Yougoslave, Paris : Amitiés franco-yougoslaves, 1935. Rad Stanoja stanojevića na srpskoj diplomatici, Glasnik Istorijskog društva u Novom Sadu, 1938. Dva antipoda. Štrosmajer i Mihanović, Beograd 1940. Novak, Viktor (1948). Magnum Crimen: Pola vijeka klerikalizma u Hrvatskoj. Zagreb: Nakladni zavod Hrvatske. Novak, Viktor (1960). Velika optužba (Magnum crimen): Pola vijeka klerikalizma u Hrvatskoj. 1. Sarajevo: Svjetlost. Novak, Viktor (1960). Velika optužba (Magnum crimen): Pola vijeka klerikalizma u Hrvatskoj. 2. Sarajevo: Svjetlost. Novak, Viktor (1960). Velika optužba (Magnum crimen): Pola vijeka klerikalizma u Hrvatskoj. 3. Sarajevo: Svjetlost. Novak, Viktor (1986). Magnum Crimen: Pola vijeka klerikalizma u Hrvatskoj. Beograd: Nova knjiga. Novak, Viktor (1989). Magnum Crimen: Pola vijeka klerikalizma u Hrvatskoj. Beograd: Nova knjiga. Novak, Viktor (2011). Magnum Crimen: Half a Century of Clericalism in Croatia. 1. Jagodina: Gambit. Novak, Viktor (2011). Magnum Crimen: Half a Century of Clericalism in Croatia. 2. Jagodina: Gambit. Novak, Viktor (2015). Magnum Crimen. 1. Beograd: Catena Mundi. - necenzurisano izdanje na srpskohrvatskom jeziku Novak, Viktor (2015). Magnum Crimen. 2. Beograd: Catena Mundi.- necenzurisano izdanje na srpskohrvatskom jeziku Jedno sporno pitanje iz srpskohrvatskih odnosa šezdesetih godina prošlog veka, Beograd, SANU 1949. Ferdo Šišić, Ljetopis JA, 1949, 54. Supetarski kartular, Djela JA, 1952, 43. Latinska paleografija, Beograd 1952, 1980. Vatikan i Jugoslavija, I, 1953 (dokumenti, urednik, na srpskohrvatskom, francuskom i engleskom jeziku). Outline of Jugoslav Historiography, Ten Years of Jugoslav Historiography, 1945–1955, Beograd 1955. Natko Nodilo, Zadarska revija, 1955. Paleografija i slavensko-latinska simbioza od VII–XV stoljeća, Istorijski časopis, 1957. Franjo Rački, Beograd, Prosveta 1958. Nastanak i nestanak `Monumenta Serbica` diplomatara Ivana Kukuljevića-Sakcinskog, Beograd, Srpska akademija nauka 1959. Nikola Vulić. Naučnik i čovek. Uvod u knjigu Nikole Vulića: Iz rimske književnosti, Beograd, Srpska književna zadruga 1959. Valtazar Bogišić i Franjo Rački. Prepiska (1866–1893), Zbornik za istoriju, jezik i književnost srpskog naroda, SAN, knj. XXV, Beograd 1960. Pojava i proširenje karolinške minuskule u Dalmaciji, GLAS SAN, knj. CCLV1, Beograd 1963. Srpski naučnici i književnici u prepisci sa Franjom Račkim, Beograd : Naučno delo, 1964. Vuk i Hrvati : primljeno na VII skupu Odeljenja društvenih nauka SANU, 27. IX 1966, po prikazu samog autora; urednik Jorjo Tadić, Beograd, Naučno delo 1967, 645 str. Magnum tempus : ilirizam i katoličko sveštenstvo : ideje i ličnosti 1830-1849, Beograd, Nova knjiga 660 str. 1987. ISBN 978-86-7335-040-0. Celokupna bibliografija do 1963: B. Telebaković-Pecarski, Zbornik filozofskog fakulteta u Beogradu, 1963.

odlično stanje Srbi u istoriji Trsta Trst (ital. Trieste, sloven. Trst, mađ. Trieszt i nem. Triest) je važan grad i luka u Italiji na obali Jadrana sa 208.815 stanovnika, blizu granice sa Slovenijom. Grad je središte istoimenog okruga Trst i pokrajine Friuli-Venecija Đulija. Po arhimandritu Nikoli Dučiću (1868) ime grada je nastalo po slovenskoj reči `Trstika` tj. trska, koje ima u izobilju tamo, na morskoj obali.[1] Trst je danas jedini grad u Italiji na istočnoj obali Jadrana, veoma blizu Slovenije i Hrvatske. Grad je neka vrsta `italijanske ispostave` za Jugoistočnu Evropu. U Trstu i danas postoji značajna slovenačka nacionalna manjina, a u gradu postoje živi tragovi ostalih južnoslovenskih naroda (Srbi, Hrvati). Trst je i jedna od najvažnijih luka na severnoj obali Sredozemlja. Nekad je bio `carska luka Habzburgovaca`, a danas je najvažnija pomorska luka za unutarkopnenu Austriju. Geografija[uredi | uredi izvor] Trst se nalazi u krajnje severoistočnom delu Italije, na samoj granici sa Slovenijom, koja grad okružuje sa juga i istoka. Na zapadu je Jadran, a na severu uska veza sa ostatkom Italije. Od prestonice Rima grad je udaljen 670 km, a od prvog većeg grada, slovenačke Ljubljane svega 95 km. Reljef[uredi | uredi izvor] Trst se razvio u krajnje severnom delu Jadranskog mora. Grad je smešten na mestu gde se poslednja brda Dinarskih planina spuštaju ka Padskoj niziji na zapadu. Pad priobalnih brda ka moru je veoma nagao, pa je veći deo grada veoma brdovit. Jedino je gradsko jezgro smešteno u omanjoj priobalnoj ravnici. U okolini grada ima mnogo predela sa izraženim kraškim oblicima reljefa. Klima[uredi | uredi izvor] Klima u Trstu je izmenjeno sredozemna klima sa značajnim uticajem sa kontinentalnog Severa. Stoga su zime oštrije, a leta blaža nego u drugim delovima Italije. Ovaj sudar klima očitava se i u veoma jakim vetrovima (bura). skupiKlima (Trst) Pokazatelj \ Mesec Jan. Feb. Mar. Apr. Maj Jun Jul Avg. Sep. Okt. Nov. Dec. God. Srednji maksimum, °C (°F) 7 (45) 9 (48) 12 (54) 17 (63) 22 (72) 25 (77) 28 (82) 27 (81) 24 (75) 18 (64) 12 (54) 8 (46) 28 (82) Srednji minimum, °C (°F) 3 (37) 4 (39) 6 (43) 10 (50) 14 (57) 18 (64) 20 (68) 20 (68) 17 (63) 13 (55) 8 (46) 4 (39) 3 (37) Količina padavina, mm (in) 71 (28) 62 (24,4) 77 (30,3) 87 (34,3) 81 (31,9) 102 (40,2) 71 (28) 101 (39,8) 102 (40,2) 87 (34,3) 114 (44,9) 92 (36,2) 1,047 (412,5) [traži se izvor] Vode[uredi | uredi izvor] Jadransko more u ovom delu je najhladnije i nema plavu boju kao u južnim delovima. Kopnenih vodotoka nema zbog kraškog reljefa. Istorija[uredi | uredi izvor] Karta podele tršćanskog dela Istre na zonu A i B. Zona A je pripala Italiji, a zona B Jugoslaviji. Prostor današnjeg Trsta naseljen je još u doba praistorije. 3000. p. n. e. ovde se naselilo pleme Karni. 177. p. n. e. prostor osvajaju Rimljani i tada se prvi put spominje današnje ime grada u obliku Tergeste. Kasnije grad pripada Vizantiji, zatim Franačkoj državi, pa zatim njenim naslednicima. Godine 1382. Trst je pripao Habzburgovcima. U prvih par vekova njihove dugotrajne vladavine grad je očuvao veliki stepen autonomije. Međutim, od 18. veka i razvoja trgovine Trst postaje sve značajniji kao najvažnija luka carskog grada Beča i postepeno gubi autonomiju. Istovremeno započinje izgradnja veće gradske luke i uporedo sa tim izgradnja savremenog grada. Tada je grad dobio i kosmopolitski karakter, i to, doseljavanjem ljudi iz svih delova Habzburške monarhije. Među njima i doseljeni Srbi, najviše iz Hercegovine i Boka kotorske. Iako malobrojna, srpska zajednica je bila uticajna u Trstu, sa nizom bogatih pojedinaca i porodica čije su palate i zadužbine i danas širom Trsta.[2] Od 19. veka do danas Trst je često menjao gospodara. Prvo je od 1807–15. godine bio u sastavu Napoleonovih Ilirskih provincija, da bi potom bio vraćen Habzburškoj monarhiji. U drugoj polovini veka desio se najveći procvat grada, kada se izgrađuje ogromna gradska luka i veliki broj gradskih crkva, zdanja i palata. Tada se dolazi i železnica. Trst je do kraja Prvog svetskog rata imao veliku italijansku, slovenačku, hrvatsku, furlansku, ali i nemačku i još neke druge narodne zajednice. Dolazak šovinističkih režima na vlast u Italiji je doveo je do velikog iseljavanja neitalijanskog stanovništva ili njegovog prisilnog asimiliranja. Jedino su brojniji Slovenci uspeli do danas zadržati svoju nacionalnu svest. Na kraju Drugog svetskog rata grad su oslobodili jugoslovenski partizani, a potom je izbila je kriza oko pripadnosti Trsta i okoline. Odnosi Jugoslavije i Italije su se bili zakuvali do nivoa da je pretilo izbijanje rata. Treba uzeti u obzir činjenicu da saveznicima nije bilo u interesu da Jugoslaviji pripadne jedan tako ekonomski i psihološki važan grad kao Trst. Među zapadnim saveznicima je bio jak stav da se granica sa Italijom vrati na preratno stanje. Tako je stvoreno privremeno rešenje u vidu Slobodne teritorije Trsta. Izostanak snažnije sovjetske podrške DF Jugoslaviji požurio je takav ishod. Međutim, kasnije je ona podeljena i Trst je sa užom okolinom pripao Italiji. Kao naglašeno pogranični grad bez zavisnog područja Trst je u drugoj polovini 20. veka kaskao za razvojem ostatka države i gubio stanovništvo. Ovaj proces, iako ublažen poslednjih decenija, nije ni danas okončan. Srbi u Trstu[uredi | uredi izvor] U Trstu je živela jedna impresivna `kolonija` ponositih Srba trgovaca, oficira, plemića i građanina koji su odigrali svoju ulogu tokom srpske istorije. Od 18. veka sreće se u tom gradu srpska opština, koju čine doseljenici iz Boke i Bosne i Hercegovine. Ovi se tu nastanjuju od 1740. godine i bave trgovinom. Sticali su vredni Srbi kuće i imanja, razvijali trgovinu i posedovali brodove, radili na uvozu i izvozu robe. Da se oformi tršćansko srpsko društvo zaslužan je karlovački vladika Danilo Jakšić. On je tokom posete Trstu saznao za imena nekih bogatijih Srba u Sarajevu, Hercegovini i Dubrovniku, koje je zatim nagovorio da se nasele u prosperitetni grad Trst. Tako su u Trst došli Damjan Riznić i Lazo Ljubibratić sa porodicama i imetkom. Pravoslavni Srbi i Grci tršćanski trgovci su zajednički molili caricu Mariju Tereziju, za dozvolu da podignu pravoslavnu crkvu. To nije išlo lako, nametana im je unija, pa je prošlo više godina u očekivanju vladarkine dobre volje. Dočekali su građevinsko pravo, i podigli na najlepšem mestu u gradu, pravoslavnu crkvu Sv. Spiridona, koju su osveštali 1748. godine. Srbima je bilo više stalo do crkve, pa su više finansijski učestvovali u gradnji. Dogovor su onda sklopili Srbi i Grci da se u crkvi izvrši raspored: u jednoj pevnici da se poji po grčki, a u drugoj po `slovenski` tj. srpski. To bi bilo jedne nedelje i određenih praznika na jednom, a druge nedelje i određenih praznika na drugom jeziku. Grke je opsluživao paroh arhimandrit Damaskin Omero a Srbe neki jeromonah. Pomagali su im četvorica tutora, dva Srbina i dva Grka. Sve je bilo u početku u redu, a onda grčki paroh je počeo da huška Grke protiv Srba. Srbi su se vremenom obogatili, ojačali i stekli određene pozicije u gradu Trstu. Grka je bilo mnogo više od Srba, i sa vremenom je neminovno došlo do nesporazuma oko crkvenog redosleda. Grci su hteli da istisnu srpski jezik iz crkve, ali tvrdokorni Srbi se nisu dali, pa je bilo puno svađe bez razrešenja, među braćom pravoslavcima. Kada je srpski kaluđer otišao poslom u Beč, Grci su zatražili od gradske uprave da više ne prima srpske sveštenike u grad. Sukob je bio sve žešći i trajao godinama (preko 30!), a i jedni i drugi su se stalno žalili i tužili u Beču. Prvu pobedu su Srbi izdejstvovali 1757. godine, kada je uz pomoć mitropolita Nenadovića, carica donela rezoluciju. Po tom dokumentu i Srbi i Grci u Trstu su potpali pod jurisdikciju karlovačkog episkopa Danila Jakšića. Vladika Jakšić je odmah poslao u Trst jeromonaha Melentija, sa Svete Gore iz manastira Sv. Ane. Grci su se pomirili sa tim da je on od srpske strane tu u svojstvu kapelana, i ostao je da služi. Uskoro je grčki pop Damaskin ponovio prevaru; poslao je 1760. godine kaluđera van grada, u kapelu Sv. Đorđa u Beču. Godine 1762. došao je ponovo vladika u Trst i hteo da postavi drugog monaha, ali Grci ga nisu hteli primiti. Opet su išli Srbi kod carice Terezije sa žalbama. Tada je sastavljen i spisak Srba trgovaca u Trstu, da bi se dokazao značaj Srba za grad Trst i samu austrijsku carevinu. Te 1762. godine u Trstu su živeli sledeći bogati Srbi, trgovci: plemić Jovo Vojnović, Lazo Ljubibratić, Damjan Riznić, Jovo Kurtović, Pero Andrijev sa bratom - iz Levanta, Vilin Ljubibratić, Jovo Mirović, Marko Njeguš. Tu su još pomenuti Srbi trgovci `sa strane`, njih 18 koji nekoliko puta godišnje dolaze u Trst, da bi trgovali. Srbi su trpeli bez sveštenika više godina jer je i tršćanska gradska vlast držala stranu Grcima. Najzad je stigla 1769. godine rezolucija, kojom su Srbi u Trstu opet imali pravo na svog sveštenika, ali se vladika morao dogovarati o toj osobi sa gradskom vlašću u Trstu, tzv. Intedencom.[3] Srbe su predvodili u to vreme `prvaci` Jovo Kurtović trgovac Hercegovac (iz Trebinjske šume u Hercegovini), i `graf` Jovo Vojnović srpski plemić (potomak vlastele iz doba cara Dušana) iz Herceg Novog. Njih dvojica su novcem i vezama isposlovali da car Franja II definitivno reši to pitanje: Srbima ostaje crkva Sv. Spiridona, a Grci dobijaju odštetu u novcu. To je za Srbe bilo vrlo povoljno i oni su brzo Grke isplatili u celosti. Jovo Vojnović je dao 1000 f, a Jovo Kurtović 500 f. Maksim Kurtović je značajan jer je prvi potpisao na obligaciji za svotu, koja je od erara (države) pozajmljena. Pored ove trojice, naročito se sada istakao treći Jovo, ovaj Miletić Hercegovac, a rodom iz Sarajeva. On je pored sve pomoći i priloga za isplatu, dao i 70.000 f. da se u istoj crkvi kod zapadnih vrata, dva istovetna zvonika izgrade. Grci su u međuvremenu dobili pravo na gradnju pa su takođe na lepom mestu, na obali mora podigli svoj hram posvećen Sv. Nikoli. Dva bratska naroda su se 1782. godine definitivno razdvojila. U Trstu je vladala izreka u vezi sa srpskom imovinskom pobedom: `Crkvu Sv. Špiridona dobi od Grka, Vojnovića gospodstvo, a Kurtovića bogatstvo`. Srpska pravoslavna opština se konstituisala 1748. godine, ali se za potvrđenje dugo čekalo. Opština je svoj `Ustav` sastavila i podnela caru Franji II 1772. godine. Potvrda je stigla najzad 1. septembra 1793. godine, a što znači 21 godinu nakon podele sa Grcima. Paroh i pretplatnik čuvene Rajićeve srpske istorije bio je 1794. godine pop Pahomije Petrović. Tekst `ustava` srpske opštine je dobijao svaki njen član, a publikovan je dovoljnom tiražu, u Budimu na `pismeni slaveno-srbskija` 1798. godine. Ispod grba tršćanskih Srba, koji je činio - orao, otisnut u tekstu pravila, stojala je `srpska deviza` na latinskom: `Sub umbra alarum tuarum` što bi u prevodu glasilo: `Pod senkom tvojih krila`. Tekst je imao 77 članova kojima su bila definisana prava i dužnosti. Na čelu opštine je bilo telo `Kapitul`, koji su činili: 18 izabranih članova i upravitelj, dva prokuratora, dva sindika, i kancelist. Izbor je bio slobodan, u opštini, u prisustvu vladinog komesara. Mandat članova je bio tri godine i mogao se više puta ponoviti, a birani su isključivo stalni stanovnici grada, Srbi pravoslavci, koji su uz to poštenog karaktera i izvesnog bogatstva. Godine 1828. bili su srpski sveštenici u Trstu: pop Isak Ivančević kapelan i namesnik i pop Gavril Majstorović kapelan.[4] Još od 1835. godine Srbi tršćanski su razmišljali kako da postojeću crkvu ili prerade ili novu veću načine. Rešilo se da nova veličanstvena crkva, zameni staru. Srušena je stara i postavljeni temelji nove, koji su osveštani 2. marta 1861. godine. Nova crkva je sagrađena i sasvim uređena, opremljena i živopisana 1869. godine. Kod gradnje novog hrama najviše se istakla svojim znatnim prilogom plemkinja gđa Nakinica. Ta dama rodom iz porodice Vučetić, je dala za crkvu svojih 50.000 f. Srpska opština je u novinama raspisala stečaj tražeći najboljeg arhitektu za hram. Opštinska komisija je izabrala `glasovitog` milanskog arhitektu, Italijana Karla Mačijakina, za graditelja. Gradnja je otpočela 2. maja 1861. godine, kod kanala blizu `Crvenog mosta` (Ponte roso). Crkva koja je bila poređena sa manastirskom u Dečanima, projektovana je u vizantijskom stilu i obliku krsta, sa pet kubeta. Crkva je od kamena, visoka do svoda 40 m, duga 38 m i široka 31 m, a može da primi 1400 duša. Pokrivena je olovom, a jabuke sa krstovima su pozlaćeni. Crkvu je živopisao cenjeni slikar iz Milana, Josip Bertini. Cena celokupnih radova u crkvi je oko 500.000 f. Po ustavu opštinskom, parosi su morali biti jeromonasi iz nekog našeg manastira. To su i bili 1868. godine - parosi tršćanski Savatije Knežević i Vićentije Kovačević jeromonasi iz srpskog pravoslavnog manastira Krke. Na liturgiji u tršćanskoj crkvi spominje se ne vladika, već Patrijarh srpski. To je zato što i opština i crkva imaju autonomiju, pa ne pripadaju ni jednoj eparhiji. To na neki način podseća na posebni pravni položaj starog Dubrovnika, kad je bio republika. U Trstu su postojale još dve srpske pravoslavne crkve - kapele. Hram Sv. Dimitrija na starom gradskom groblju, i hram Sv. Đorđa na novom gradskom groblju, ali van grada. Kapelan srpske crkve u Trstu 1831. godine je bio Stefan vitez od Budisavljević. Tršćanski učitelj Simeon Dimitrijević nabavio je 1834. godine (to i 1846) jednu pedagošku knjigu, štampanu u Pešti. Prenumerant srpske istorijske knjige je bio 1846. godine i pop Danil Buić `sveštenoslužitelj`. Početkom 19. veka pominje se učeni i daroviti Joakim Vujić kao učitelj francuskog i italijanskog jezika u Trstu. Tu je crpeći kulturnu naprednost i `široku ruku` tršćanske srpske elite, nekoliko knjiga objavio poput pozorišne - `javne` igre, iz 1805. godine, koju je inače preveo sa engleskog jezika.[5] Srpski učitelj i prenumerant 1829. godine bio je Jefto Popović u Trstu. Tršćanska srpska opština je podigla i osnovnu školu, koju je umela dobro da vodi i uređuje. Škola je četvororazredna, spada u red najstarijih srpskih škola, a tada je učitelj bio Jovan Dimović (1868). U veliku svetlu i lepu učionicu može da dođe dete bilo koje nacije i vere, i besplatno je, s tim da se nastava izvodi na srpskom jeziku. Dva pretplatnika srpske knjige 1832. godine su umni Tršćani, Simeon Dimitrijević učitelj i Dimitrije Vladisavljević profesor.[6] Kao kupac srpske knjige 1831. godine je Dimitrije Vladisavljević učitelj škole u Trstu i `spisatelj`. On se u tom svojstvu javlja i 1846. godine. Tršćani Srbi su oduvek bili mecene, zdušno pomagali srpsku književnost i izdavaštvo. Krajem 18. veka pomogli su književnika i prosvetitelja Dositeja Obradovića, koji ih je pohodio. Nisu izneverili ni Vuka St. Karadžića, kojeg su uvek podržali u njegovim naučnim, reformatorskim i književnim nastojanjima. Pomagali su oni i srpske ustanike pod Karađorđem i crnogorsku vojsku pred Omer-paša Latasom 1852. Odazivali su se uvek i rado, kada su pomoć tražile mnoge srpske crkve i društvene ustanove. Tršćani Srbi rodoljubi su ostavili puno o sebi lepog traga na koricama knjiga, koje su izdašno pomogli. Treba samo zaviriti u Stojkovićeve i Rakićeve knjige, i videti ih na mecenarskom delu. Stojkovićevu knjigu, drugi deo `Fizike` iz 1802. godine uzelo je pedeset najotmenijih građana tog `srpskog mesta`. Pored paroha Vićentija Rakića i kapelana Save Popovića, svoje počasno mesto su našli veliko-kupci, kupci, pomorski kapetani, građani i naravno omladina. Veliko-kupci Jovan Kurtović i Teodor Mekta platili su svaki čak po 12 egzemplara.[7] Pretplatu za bečke `Novine serbske` skupljali su 1815. godine u Trstu, Drago Teodorović i Radonić. Trst i srpsku crkvu su pohodili mnogi znatni ljudi Evrope i Srbi, poput ruskog cara Nikole, pa njegov sin Konstantin sa suprugom, zatim knez Miloš i knez Mihajlo Obrenović iz Srbije. Iz Crne Gore su se tu bavili vladari Petar II i knez Danilo Petrović. U Njegoš je pisao pisma (1859) `starom prijatelju` - Dimitriju Vladisavljeviću učitelju iz Trsta. Knez Danilo se i oženio iz Trsta, Darinkom Kvekić, od srpske plemenite familije trgovaca Kvekića.[8] Tršćanski trgovac Krsto Mandžuka je jednoj svojoj lađi velikom briču, dao ime Vuka Karadžića.[9] Njegoševo delo Šćepan Mali je štampano u Trstu u štampariji Andrije Stojkovića i to novim Vukovim pravopisom.[10] U Trstu je Kraljevina Srbija 1898. godine imala kao jedinog diplomatu, Hajima Daviča generalnog konzula III klase. Tršćanski značajni Srbi[uredi | uredi izvor] Tršćani su sposobni ali i požrtvovani prijatelji `lepe reči`, i svojim su rodoljubljem jedno vreme prednjačili u Srpstvu. Još 1794. godine okupili su se tamošnji Srbi oko Rajićeve slavne istorijske knjige. Zapisali su se za pretplatu sledeći građani: Stefan Riznić, Nikola Marković, Georgije Teodorović, Jovan Rajković i Jovan Cetković.[11] Učeni Srbin doktor filozofije Atanasije Stojković napisao je knjigu stihova 1800. godine, koje je posvetio svom prijatelju i dobročinitelju, tršćanskom kupcu Jovanu Palikući. Jovan mladi plemić je trebalo da se ženi, i ta knjižica je bila nešto poput `svadbenog dara`.[12] I druga Stojkovićeva knjiga je interesantna za Srbe tršćansku gospodu. Javljaju se kao prenumeranti: Stefan Riznić, Petar Palikuća, Teodor Mekša, Jovan i Stefan Tirković, tri Teodorovića - Georgije, Petar i Dragutin, i na kraju već godinu dana ranije pominjani, plemić Jovan Palikuća ot Furluga, sa svojom mladom suprugom Jelisavetom rođenoj Muškatirović.[13] Treća Stojkovićeva knjiga bila je 1801. godine posvećena prijatelju - kupcu, obitatelju i gospodar tršćanskom Dragutinu Teodoroviću.[14] Poučno religiozno delo tršćanskog pravoslavnog paroha pri crkvi Sv. Spiridona, jeromonaha Vićentija (iz sremskog manastira Feneka) pomogli su novčano Tršćani, od kojih je jedan bio tek rođen. Autor se zahvalio za pomoć grupi koju su činili mladići - Filip Cvetković, Jovan Stefanov Riznić, Marko Jovanov Nikolić, Aleksandar Florijev Jovanović, Dimitrij Nikin Nikolić i `beba` Petar Georgijev Teodorović.[15] Delo kaluđera tršćanskog paroha Vikentija Rakića `Lestvicu`, pomoglo je 1805. godine 30 najbogatijih Srba tršćanskih, na čelu sa Jovanom Kurtovićem i braćom Riznić. Knjigu sa biografijama slavnih ljudi, uzeli su 1807. godine Srbi Tršćani: kupci Jovan Cvetković i Dimitrije Atanasijević.[16] Dva tršćanska trgovca nabavili su srpsku pedagošku knjigu 1812. godine: Drago Teodorović i Jovan Cvetković - šest primeraka.[17] Dve godine kasnije 1814. isti Drago zajedno sa Stefanom Jurkovićem trgovcem uzima vredno antičko delo koje je `posrbio` učeni Srbin Živković.[18] Kupci srpske knjige u Trstu 1831. godine, pored kapelana i učitelja, su još bili doktor medicine Dimitrije Frušić lekar Građanske bolnice tamošnje, sedam trgovaca i četiri pomorska kapetana.[19] Članovi Matice srpske u Pešti, postali su do 1840. godine Srbi Tršćani, Mihail Vučetić velikokupac, te trgovci Dimitrije Teodorović i Jovan Cvetković. Pomenuti su priložili u matičinu kasu, kao redovni članovi članski ulog od 40 f. Tršćanski paroh Nikola Vujinović je 1843. godine objavio svoju knjigu `za slaveno-srbsku mladež` u Karlovcu.[20] Njegoševu knjigu izdao je 1851. godine Andrija Stojković trgovac u Trstu.[21] Rašićevu knjigu objavljenu u Beču 1852. godine kupili su Tršćani: Dimitrije Vladisavljević nastavnik mladeži (tri primerka), protođakon Grigorije Anđelić nastavnik mladeži (tri), braća Gopševići velikokupci (pet) i Biblioteka `Slavnoga obšćestva Tršćanskog` - 10 egzemplara.[22] Špiro Gopčević trgovac (1854): njegova trgovačka kuća je bankrotirala, zbog dugova koji prelaze tri miliona forinti.[23] Srpsko-dalmatinski magazin je imao svoju čitalačku publiku 1856. godine i u Trstu. Prijavilo se za svoj primerak kod skupljača pretplate Teofana Popovića đakona i učitelja, njih 10 građana.[24] Andrija Sirović rodom iz Boke, izdao je u Trstu 1877. godine istorijsku pripovetku na italijanskom jeziku `Mučenici srpski`. Kada su srpske kneževine Crna Gora i Srbija objavile rat turskoj carevini, Tode Janičić iz Trsta je poklonio 1000 zlatnih napoleona vladi u Beogradu i 1000 na Cetinju, za ratne potrebe. Nije hteo da mu se objavi ime, ali je Lazar Tomanović to ipak učinio kao dobar primer rodoljublja. [25] U Trstu je 1861-1862. godine `Slavenska narodna čitaonica` pretplatnik srpskog časopisa `Danica` iz Novog Sada. Čitaonica se bavi i izdavaštvom (1866). Najbolja škola srpska u celoj Austriji je 1858. godine tršćanska, zahvaljujući tamošnjem učitelju Dimitriju Vladisavljeviću. Vladisavljević je umro januara 1858. godine, u 70. godini života. Radio je kao tršćanski srpski učitelj 44 godine. Preveo je (i objavio mu je Vuk Karadžić 1864. godine u Beču) jednu pedagošku knjigu: `Priprava za istoriju svega svijeta radi dece`, od Šlecera.[26] Ostao mu je rukopis dela - Gramatika srpsko-italijanskog jezika. Dimitrije Teodorović građanin u Trstu, platio je 1864. godine da se u Peroju, crkveni toranj sagradi i zvono teško tri i po centa postavi u njega. Spisatelj iz Trsta, Jovan Vesel počasni je član Društva srpske slovesnosti u Beogradu 1865. godine. Petar Uzelac trgovac u Trstu, prodavao je `bojadisanu` fotografiju, snimak Đorđa Mandrovića sa veridbe kneza Milana Obrenovića i Natalije plem. Kečko u Beču, 1875. godine. Stanovništvo[uredi | uredi izvor] Prema proceni, u gradu je 2010. živelo 205.535 stanovnika.[27] Demografija 1931. 1936. 1951. 1961. 1971. 1981. 1991. 2001. 2011. 250.170 248.307 272.522 272.723 271.879 252.369 231.100 211.184 202.123 2008. godine. Trst je imao nešto preko 200.000 stanovnika, gotovo isto kao na početku 20. veka, a za 50.000 manje nego pre pola veka. Opšte opadanje stanovništva tokom proteklih decenija odražava se i na gradsko stanovništvo koje je izuzetno staro - prosečan Tršćanin ima 46 godina. Prirodni priraštaj u gradu je svega 7,6‰, najmanje od svih značajnijih italijanskih gradova. Grad danas ima znatno manju nacionalnu šarolikost naspram stanja od pre jednog veka. 94% stanovnika su građani Italije. Među njima postoji i značajan broj pripadnika slovenačke nacionalne manjine, koji upravo u Trstu imaju svoje kulturno središte. Ostalih 6% su doseljenici iz svih krajeva sveta, ali najviše sa Balkana. U gradu se govori italijanski jezik, mada se tradicionalno koristi veoma posebna venecijanska varijanta. Slovenački jezik ima status manjinskog jezika. tags: Istorija Trsta srbi srpski narod srpskog naroda srba srbije srpska u trstu ...