Knjiga pruža u skraćenom obliku kompletan uvid u odnos pojeidinih kardiovaskularnih podsistema i sportskih aktivnosti. Posebno su važna poglavlja u kojima se analiziraju bolesti kardiovaskularnog sistema i sportske aktivnosti koje su dozvoljene u takvim okolnostima. Sadržaj Uvod 1,3 FIZIOLOŠKI ODGOVOR KARDIOVASKULARNOG SISTEMA NA FIZIČKO OPTEREĆENJE 14 Pojam fizičke aktivnosti 14 Odgovor organizma na fizičko opterećenje 16 Potrošnja kiseonika 18 Minutna ventilacija 23 Produkcija CO2 23 Respiratorni količnik 23 Kiseonični puls 24 Ventilatorni ekvivalenti za kiseonik i ugljen-dioksid 24 Ventilatorna rezerva 24 Ventilatorni prag 25 Kinetika kiseonika 25 Dinamika srčane frekvencije prilikom fizičkog opterećenja 25 Maksimalno uravnoteženo stanje (,,maximal steady state") 28 Dinamika arterijskog pritiska prilikom maksimalnog fizičkog opterećenja 29 Miokardna potrošnja kiseonika 31 Literatura 32 PATOFIZIOLOŠKI POREMEĆAJI KARDIOVASKULARNOG SISTEMA KOD SPORTISTA- GRANICE FIZIOLOŠKOG I PATOLOŠKOG 34 Dilatativna kardiomiopatija 37 Aritmogena displazija desne komore 38 Zaključak 38 Literatura 39 KLASIFIKACIJA SPORTOVA NA OSNOVU OPTEREĆENJA KARDIOVASKULARNOG SISTEMA .. 41 Literatura 44 DlJAGNOSTIČKI PRISTUP KARDIOLOŠKIM OBOLJENJIMA KOD SPORTISTA 46 Uvod 46 Preparticipacioni skrining 46 Dijagnostičke procedure kod sportista sa suspektnim kardiovaskularnim oboljenjima 47 Najčešći simptomi kod sportista i njihov značaj 48 Laboratorijske analize: kardiospecifični enzimi 48 Elektrokardiografija 49 24-časovni holter EKG 49 Test opterećenja 49 Ehokardiografija 50 Ostale neinvazivne i invazivne dijagnostičke metode 50 Rezime 51 Literatura 54 SINDROM SPORTSKOG SRCA 56 Morfološke promene karakteristične za sportsko srce 58 Funkcionalne promene karakteristične za sportsko srce 63 Elektrofiziološke promene karakteristične za sportsko srce 65 Literatura 68 UROĐENE SRČANE MANE 71 Opšta razmatranja 71 Tipovi kongenitalnih defekata 71 Atrijalni septalni defekt (ASD) - netretirani 71 Preporuke 71 ASD zatvoren operacijom ili kateterizacijom 72 Preporuke 72 Ventrikulami septalni defekt (VSD) - netretirani 72 Preporuke 73 VSD - zatvaranje operacijom ili intervencionalnom kateterizacijom 73 Preporuke 73 Perzistentni duktus arteriozus (PDA) - netretirani 74 Preporuke 74 PDA zatvoren operacijom ili intervencionalnom kateterizacijom 74 Preporuke 74 Stenoza plu74nog zaliska (PS) - netretirana 74 Preporuke 75 Aortna valvularna stenoza (AS) - netretirana 75 Preporuke 76 Aortna stenoza tretirana operacijom ili balon-valvuloplastikom 76 Preporuke 76 Koarktacija aorte - netretirana 77 Preporuke 77 Koarktacija aorte - tretirana operacijom ili balon-angioplastikom 77 Preporuke 78 Povečana pulmonalna rezistencija sa kongenitalnim srčanim oboljenjem 78 Preporuke 78 Ventrikularna disfunkcija posle operacije srca 78 Preporuke 79 Cijanotična kongenitalna srčana bolest (neoperisana) 79 Preporuke 79 Postoperativna palijativna cijanotična kongenitalna bolest 79 Preporuke 80 Postoperativna Tetralogija Fallot (TF) 80 Preporuke 80 Transpozicija aorte (TGA) - postoperativno Mustard ili Sening postupak 80 Preporuke 81 Postoperativno arterijsko premošćavanje kod TGA 81 Preporuke 81 Korigovana kongenitalna transpozicija velikih krvnih sudova (CCTGA) 82 Preporuke 82 Postoperativna fontan intervencija 82 Preporuke 82 Epštajn (Ebstein) anomalije 82 Preporuke 83 Kongenitalne anomalije srčane arterije 83 Preporuke 84 Kavasaki (Kavvasaki) bolest 84 Preporuke 84 Literatura 85 OBOLJENJA SRČANIH ZALISTAKA 87 Aortna stenoza 87 ESC/AHA/ACC preporuke za bavljenje sportom 88 Aortna regurgitacija 88 ESC/AHA/ACC preporuke za bavljenje sportom 89 Mitralna stenoza 89 Klasifikacija i evaluacija 89 ESC/AHA/ACC preporuke za bavljenje sportom 90 Mitralna insuficijencija 90 Klasifikacija i evaluacija 91 ESC/AHA/ACC preporuke za bavljenje sportom 91 Trikuspidna stenoza 92 ESC/AHA/ACC preporuke za bavljenje sportom 92 Trikuspidna insuficijencija 92 ESC/AHA/ACC preporuke za bavljenje sportom 92 Multivalvularne bolesti 92 ESC/AHA/ACC preporuke za bavljenje sportom 93 Biološke i mehaničke veštačke valvule 93 ESC/AHA/ACC preporuke za bavljenje sportom 93 Stanja posle mitralne valvuloplastike i rekonstrukcije mitralne valvule 94 Prof ilaksa endokarditisa 94 Prilozi 95 Literatura 95 MIOKARDITIS I MARFANOV SINDROM 97 Miokarditis 97 Preporuke 98 Marfanov sindrom 98 Koštani sistem 99 Oftalmološke manifestacije 99 Kardiovaskularni sistem 99 Preporuke 100 Literatura 101 SISTEMSKA HIPERTENZIJA 102 Uvod 102 Definicija 103 Epidemiologija I97 Etiologija i patogeneza 109 Hipertenzija kao faktor rizika 119 Dijagnoza 112 Početna evaluacija 112 Merenje krvnog pritiska 113 Istorija bolesti 113 Rzikalni pregled 115 Laboratorijska ispitivanja 115 Lečenje 113 Koristi od antihipertenzivne terapije 117 Promena načina života 117 Smanjenje težine 119 Povećana fizička aktivnost 119 Umereno konzumiranje alkohola 119 Smanjen unos natrijuma 120 Restrikcija unosa kalcijuma 120 Održavanje preporučenog unosa kalijuma 121 Ostale intervencije 121 Farmakološka terapija 121 Opšte strategije terapije 122 Posebne grupe pacijenata 124 Sekundama hipertenzija 124 Renovaskularna hipertenzija 125 Preporuke za prevenciju, dijagnostiku i terapiju kardiovaskularnih bolesti 126 Hipertenzija i sport 128 Opšta razmatranja 128 Pristup krvnom pritisku 128 Procena 128 Uticaj treniranja na krvni pritisak 129 Uticaj krvnog pritiska na treniranje 129 Preporuke 131 Literatura 131 OBOLJENJE KORONARNIH ARTERIJA 133 Arteriosklerotično oboljenje koronarnih arterija 133 Prevalencija 134 Skrining pregled i dijagnoza 135 Procena stanja sportiste i uvid u rizike 136 Blago povećan rizik 136 Znatno povećan rizik bavljenja sportom 137 Vazospazam koronarnog krvnog suda kod sportista 138 Miokardno premošćavanje - myocardial bridging 139 Literatura 140 POREMEĆAJI RITMA KOD SPORTISTA 143 Uvod 143 Veličina problema i uzroci nastanka IS 143 Poremećaji ritma 146 Pretkomorske i komorske ekstrasistole 146 Bradiaritmije 148 Atrijalna fibrilacija 149 Ventrikularna tahiaritmija 149 Terapija 151 Zaključak 152 Literatura 152 IZNENADNA SRČANA SMRT SPORTISTA 155 Def inicija iznenadne srčane smrti 157 Incidenca iznenadne smrti sportista 160 Uzroci iznenadne smrti sportista 163 Prevencija iznenadnih smrti sportista 166 Literatura 168 UPOTREBA LEKOVA I SUPLEMENATA U ISHRANI AKTIVNIH SPORTISTA 171 Literatura 174 PRISTUP URGENTNIM STANJIMA KOD SPORTISTA 176 Uvod 176 Srčani zastoj 177 Patogeneza i prevencija 178 Traume kao uzroci urgentnih stanja kod sportista 181 Akutna respiratorna insuf icijencija 182 Sindrom šoka 183 Postupci kardiopulmonalne reanimacije (KPR) 184 Komplikacije u KPR srčanog zastoja 185 Aparati za KPR 186 Zaključak 187 Literatura 188 POVREDESRCA 190 Uvod 190 Patoanatomska klasifikacija povreda srca 191 Incidenca povreda srca uopšte 192 Evaluacija bolesnika sa povredom srca 192 Modeli srčane povrede 193 Penetrantna povreda srca 193 Nepenetrantne povrede srca 194 Jatrogena oštećenja srca 196 Metabolička lezija srca 197 Električno oštećenje srca 197 Povrede srca stranim telom 198 Komocijasrca 199 Definicija 199 Epidemiologija 199 Patofiziologija i mehanizmi nastanka 201 Klinički profil 204 Dijagnoza i lečenje 205 Preventivne mere 205 Rezime 206 Literatura 207 PREPORUKE SA 36. BETEZDA KONFERENCIJE ZA UČEŠĆE SPORTISTA U TAKMIČARSKOM SPORTU 209 Urođene srčane mane 210 Valvulame bolesti srca 214 Literatura 221