BRANKO MAKSIMOVIĆ IDEJNI RAZVOJ SRPSKOG URBANIZMA - period rekonstrukcije gradova do 1914. godine Izdavač - Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd Godina - 1978 222 strana 34 cm Edicija - Spomenik - Srpska akademija nauka i umetnosti; 121. Odeljenje društvenih nauka: nova serija Povez - Broširan Stanje - Kao na slici, tekst bez podvlačenja SADRŽAJ: Predgovor Uvod GLAVNIJE POJAVE I UTICAJI U PROCESU URBANIZACIJE SRBIJE Migracioni proces selo-grad (Uticaji tog procesa na radnu i ekonomsku strukturu stanovništva gradova, na razvoj urbano-ruralne strukture i na izgled perifernih delova gradova) Uticaj prilaznih i tranzitnih puteva na spontano širenje gradova i njihovu urbanu strukturu Uticaj železničkog saobraćaja na proces urbanizacije Podizanje industrije po gradovima i njen uticaj na mehanički prirašta stanovništva i na sanitarne uslove Uloga trgovine i zanatstva u procesu urbanizacije Razvoj rudarstva kao faktor urbanizacije REKONSTRUKCIJA GRADOVA Organizovanje državne delatnosti na rekonstrukciji gradova (Periodizacija srpskog urbanizma do Prvog svetskog rata. Dva pristupa i metoda rekonstrukcija gradova. Uticaj zakonodavstva Osnivanje centralne ustanove za građenje svih javnih postrojenja na suhu i vodi) Zakonodavstvo značajno za urbanistički razvoj gradova Zakon o eksproprijaciji od 1866. Zakon o podizanju javnih građevina od 1865. Zakon o mestima od 1866. sa dopunom od 1885. godine Projekt zakona o regulisanju varoši Beograda od 1867. Predlog građevinskog zakona za varoš Beograd i druge varoši i varošice u Kraljevini Srbiji od 1896. Građevinski zakon za grad Beograd od 1896. godine Problemi rekonstrukcije gradova i metodi njihovog rešavanja. (Teškoće oko prvih pokušaja rekonstrukcije Beograda van Šanca Podizanje kamene česme u znaku ulepšavanja grada) Glavni nacionalno-politički pokretači rekonstrukcije gradova (Kritično stanje urbanizma zbog kolebljive urbanističke politike Povoljne urbanističke perspektive Beograda posle iseljavanja Turaka Širok urbanistički program za proširenu Srbiju južnim krajevima) Stvaranje urbanističke politike Urbanistički razvoj Beograda. (Značaj promene u privrednom životu i urbanističkoj strukturi grada) Josimovićevo delo o rekonstrukciji starog Beograda u Šancu i njegov značaj za razvoj srpskog urbanizma Dalekovida vizija budućeg Beograda Široka zamisao o stvaranju gradskog zelenila Realizam Josimovićevog shvatanja rekonstrukcije saobraćajne mreže Josimovićeva koncepcija o izvršenju rekonstrukcije stare varoši Pažljiv stav prema objektima od veće ili istorijske vrednosti Odnos državne uprave i društva prema Josimovićevom radu na preuređenju Beograda Josimovićevo delo u kulturnom nasleđu Srbije Primer nacionalno-borbene urbanističke ideologije Uticaj Josimovićevog dela na ideološki stav ministra građevina Ostvarenje plana rekonstrukcije Beograda u Šancu Karićeva zapažanja o razvoju Beograda krajem 19. veka Rekonstrukcija Beograda u okviru varoškog rejona Urbanistički razvoj Beograda prema planovima od 1878. do 1910. Generalni urbanistički plan od A. Kambona Planske strukture pojedinih delova Beograda Rad društva za uređenje pojedinih delova Beograda Negativne pojave u urbanizaciji Beograda i borba protiv delimičnih regulacija Planski osnovano naselje „Englezovac“ Besplanska izgradnja periferije Beograda Društvo srpskih inženjera i arhitekata u borbi protiv delimičnih planova regulacije Problemi i sistemi rekonstrukcije gradova u novim krajevima, posle 1978. godine Tipične crte nasleđene urbane strukture Dva suprotna shvatanja zadataka i metoda rekonstrukcije konzervativna i potpuna, korenita rekonstrukcija Analiza primera rekonstrukcije Niš Kuršumlija Surdulica Vranje Užice Sprovođenje rekonstrukcije gradova u oslobođenim krajevima Izmene regulacije i nivelacije Uputstva za rad regulacione komisije grada Pirota Komunalna politika i sanitarno-tehnički radovi u Beogradu Razvoj mreže tramvajskog saobraćaja Projekt beogradskog pristaništa na Savi URBANISTIČKA SVOJSTVA FUNKCIONALNIH PROSTORA GRADA Urbanistička svojstva funkcionalnih prostora grada. (Racionalnost i funkcionalnost kao glavni faktori u sistemu stambene izgradnje y Uloga obrazovanju gradskih centara i osnovnih tipova ulične mreže žitelja-graditelja svojih kuća u stvarnoj rekonstrukciji i izgradnji grada Regulacioni plan postaje pokretač rekonstrukcije grada Uvođenje prostora zelenila van okvira regulacionog plana) Stambeni prostori grada Vrednosti nasleđenog stambenog fonda Urbanistička svojstva stambene izgradnje u okviru regulacionih planova Orijentacija strana bloka prema stranama sveta Položaj bloka prema gradskom centru i glavnoj saobraćajnici i način njegove izgradnje Veličine, oblici i dubine stambenih blokova Podela stambenih blokova na parcele Razvoj sistema građenja i grupisanja stambenih zgrada nezavisno od regulacionog plana Borba protiv nezadrživih pojava u stambenoj izgradnji Gradski društveni centri. (Značaj gradskog centra u društvenom životu grada Polifuncionalni gradski centri i njihovi osnovni oblici: trg i trakasto razvijeno središte grada - Monofunkcionalni gradski centri Tipični položaji i oblici monofunkcionalnih centara - Stvaranje mreže bolnica) Polifunkcionalni gradski centri Trg sa funkcijama društvenog centra Prošireni prostor raskršća glavnih ulica kao društveni centar Trakasto razvijeno središte grada -,,čaršija“ Društveni centar, raščlanjen ulicama na više posebnih blokova Monofunkcionalni društveni centri Tipični položaji i oblici monofunkcionalnih centara Stvaranje pravilnog prostora pred javnom građevinom Postavljanje školskih zgrada Aksijalno postavljanje javne građevine u odnosu na odnosu na osovinu glavne ulice Ugaoni položaj javne građevine i njegove arhitektonsko-urbanističke vrednosti Stvaranje mreže bolnica i njihov razmeštaj Osnovni tipovi ulične mreže Uloga pravougaone ulične mreže u stambenoj izgradnji Prostorno-kompozicione vrednosti pravougaone sheme grada Značaj pravougaone sheme u rekonstrukciji grada Radijalna ulična mreža, kao rezultat konzervativne rekonstrukcije Mogući inostrani uticaji na primenu radijalnog i dijagonalnog sistema ulične mreže Prostori gradskog zelenila Uređenje gradskih parkova, izletišta i ozelenjavanje ulica Parkovi Beograda Kalemegdan i Mali Kalemegdan Karađorđev park Pančićev park `Finansijski park` Topčiderski park i Košutnjak Značaj uređenja banja i banjskih parkova za razvoj urbanističke kulture Park u Soko Banji Park u Vrnjačkoj Banji Park u Banji Koviljači i Aranđelovačkoj Banji Uvođenje spomenika u gradske prostore Spomenik kosovskim junacima Spomenik Karađorđu Spomenik Dositeju Obradoviću URBANISTIČKA MISAO U SRBIJI POČETKOM 20. BEKA Teorijsko-kritički radovi o urbanističkom razvoju Beograda Uloga Društva srpskih inženjera i arhitekata i stručnih časopisa u razvoju urbanističkih misli Kritički radovi Jefte T. Stefanovića Javne građevine u Beogradu O značaju Beograda kao privrdnog, nacionalnog i političkog centra Srbije O regulacionom planu Beograda iz 1910. godine Kritički i teorijski radovi Dimitrija T. Leka Revizija regulacionog plana prestonice I njenog građevinskog zakona `Naše prilike` Sabrani članci O problemima rekonstrukcije Dorćola u Beogradu Kritika projekta Građevinskog zakona za Beograd od Jefte T. Stefanovića Teorijski radovi nepoznatih autora `Prestonica Kraljevine Srbije` `Razviće Beograda` `Regulacija trga kod Slavije u Beogradu` `O baštenskim postrojenjima, skverovima (igralištima) naše prestonice` od Veselina Tripkovića `Opštinski zajam od 60 miliona` od V. Vulovića Značaj javnih konkursa za razvoj urbanističke kulture Konkurs za regulacioni plan Beogradskog rejona Konkurs za uređenje Terazija Konkurs za idejni projekt preuređenja Malog Kalemegdana Kritika Dimitrija T. Leka povodom konkursa uređenje Malog Kalemegdana Projekti i ostvarenja urbanističkih celina Beograda Prostorna kompozicija Malog Kalemegdana Dimitrija T. Leka Barokna koncepcija urbanističke celine oko zgrade Narodne skupštine Dimitrija T. Leka Kompoziciona celina kompleksa Vojne bolnice kompleksa Vojne bolnice Danila Vladisavljevića Idejna koncepcija Pozorišnog trga Stanojla P. Babića Generalni regulacioni plan Skoplja D. T. Leka ZAKLJUČAK Razvoj ideologije urbanističkog preobražaja gradova Urbanistička politika države Izvori i literatura Indeks slika Evolution idéologique de l`urbanisme Serbe 1861—1914 (résumé) Ako Vas nešto zanima, slobodno pošaljite poruku.