U dobrom stanju! Izdavač: Matica Srpska - Novi Sad, 1996. god. Broširan povez, 20 cm. 280 str. Kofer Sergeja Dovlatova je američki časopis Njujorker svrstao u 20 najvećih pisaca XX veka. Draž stalne popularnosti i čitanosti ovog pisca u svetu ogleda se u činjenici da su njegovi junaci veoma bliski stvarnom životu, čak postajući i “ veći od života” .Tako i u Koferu pred čitaocima promiču plastični i čarobni prizori lenjingradskog života, u čijem okružju svoje mesto nalaze studenti, boemi, umetnici, šverceri, radnici, tragajući uz tragično komične sudare za svojim mestom pod suncem. Strankinja Kratki roman Strankinja, a Sergej Dovlatov nije pisao dugačke romane, posvećen je usamljenim Ruskinjama u Americi, sa ljubavlju, tugom i nadom. To je potresna priča o tegobnim i teskobnim danima koje u stranoj zemlji doživljavaju ljudi koji su u nju došli sa nadom i željom da krenu u novi život, ispunjeni gorkim talogom neispunjenih želja. Roman u sebi sadrži i mnogo od ličnog iskustva Dovlatova, jer je ovaj pisac emigrirao u SAD 1978. godine i odlično je poznavao milje ruske emigracije. U tom gotovo začaranom krugu kreću se i junaci Strankinje, a Dovlatov njihov svet slika sa blagom ironijom i humorom. Sergej Dovlatov (1941-1990) bio je pisac i novinar iz Sovjetskog Saveza koji je najveći i najuspešniji deo stvaralačke karijere proveo u Sjedinjenim Američkim Državama. Usled političkih okolnosti, rad Sergeja Dovlatova bio je nepriznat i cenzurisan u ideološkim okvirima koje je nametala dominantna Komunistička partija u Sovjetskom Savezu, te odlučuje da napusti svoju zemlju i preseli se u Sjedinjene Američke Države. U Americi stiče veliku popularnost, veliku čitalačku publiku i osvaja brojne nagrade. Reformisanje društvenog sistema koje je nastupilo sa Mihailom Gorbačovim doprinelo je njegovoj liberalizaciji, a u tom kontekstu i dela Sergeja Dovlatova postaju dostupna ruskoj čitalačkoj publici. Danas se Sergej Dovlatov ubraja u kategoriju najboljih ruskih pisaca druge polovine dvadesetog veka. Detinjstvo i mladost Sergej Dovlatov rođen je u gradu Ufa u istočnom delu Rusije, gde se njegova porodica nalazila od početka Drugog svetskog rata. Majka Sergeja Dovlatova, Nora Isakovič imala je jermensko poreklo i bila je glumica u predratnom Lenjingradu (danas Sankt Peterburg). Njegov otac takođe je bio deo lenjingradskog umetničkog miljea. Donat Isakovič Mečik, inače Jevrejin, bio je pozorišni reditelj. Nakon razvoda, Nora Isakovič se preudala, a Sergej je preuzeo prezime svog očuha po kome je i ostao poznat[1]. Školovanje Srednju školu je završio u Lenjingradu 1958. godine. Nakon toga upisao je Filološki fakultet, odsek za finski jezik na Univerzitetu u Lenjingradu, ali je već na drugoj godini studija bio izbačen sa fakulteta. Tokom dvogodišnjeg studiranja Dovlatov je stekao brojna poznastva. Družio se sa čuvenim ruskim piscima Josifom Brodskim i Evgenijem Reinom. U periodu 1960-62. godine bio je u braku sa svojom prvom suprugom i koleginicom Asjom Pekurovskajom[2]. Već 1963. godine oženio se Elenom Ritman sa kojom je imao dvoje dece[3]. Vojna služba Nakon napuštanja fakulteta, Dovlatov je bio regrutovan u vojsku i jedno vreme obavljao dužnost čuvara sovjetskog logora na severu zemlje[4]. Na ovom iskustvu autora zasnovano je njegovo delo Zona koje se sastoji iz četrnaest priča iz života robijaša i njihovih čuvara[5]. Posle 1965. godine prestaje sa služenjem sovjetskoj armiji, vraća se u Lenjingrad i ponovo se okreće književnosti i pisanju. Tokom boravka u Lenjingradu pohađao je večernje kurseve iz oblasti novinarstva, ali nikada nije stekao fakultetsku diplomu[6]. U želji da se ostvari u ulozi profesionalnog pisca radio je kao novinar i urednik za nekoliko izdavačkih kuća[7]. Delatnost u Sovjetskom Savezu Nakon Lenjingrada Dovlatov odlazi u Estoniju gde se nadao da će pronaći više slobode izražavanja, iako je još uvek bio na tlu Sovjetskog Saveza. U periodu od 1972-1975. godine Dovlatov se u Talinu bavio bavio novinarstvom. Bio je dopisnik tamošnjih novina Sovjetska Estonija i Večernji Taljin i bezuspešno pokušavao da objavi svoje priče[8]. Nakon ponovnog profesionalnog razočaranja nalazi novo zanimanje, te je jedno vreme radio kao turistički vodič u Puškinovom parku u selu Mihajlovsko[9]. Pisanje Sergeja Dovlatova stilski i sadržinski se nije moglo uklopiti u opšteprihvaćena načela u književnosti Sovjetskog Saveza 60-ih godina, a koja su se odnosila na veličanje ideologije Komunističke partije. U Sovjetskom Savezu je postojao značajan broj dela koja se nisu smela publikovati. Iz tog razloga Dovlatov, i mnogi drugi umetnici su nalazili alternativne načine nezavisnog i tajnog izdavanja svojih dela (samizdat)[10]. Njegova dela su već bila poznata na Zapadu jer su 1976. godine Dovlatovljeve priče bile objavljivane u prestižnim časopisima: Tajm, Mi i Kontinent. Kada je KGB o tome bio obavešten Dovlatov je bio izključen iz Unije sovjetskih pisaca[11]. Označen kao ideološki nepodoban i nepriznat u rodnoj zemlji, Dovlatov 1979. godine odlazi u Sjedinjene Američke Države. Život i rad u SAD Sergej Dovlatov je bio pripadnik „trećeg talasa“ migranata iz Sovjetskog Saveza koji je trajao tokom pedesetih, šezdesetih, sedamdesetih i osamdesetih godina dvadesetog veka. O tome rečito govori njegov roman Strankinja[12]. Veoma brzo, Dovlatov je postao jedan od najpoznatijih pripadnika ruske emigracije u Americi. Živeo je u Njujorku gde je uređivao ruski emigrantski list Novi Amerikanac, a takođe je radio za Radio Slobodu[13]. Još značajnija je za njega bila mogućnost da slobodno piše i objavljuje svoja dela. Tokom dvanaest godina života u emirgraciji objavio je dvanaest knjiga na ruskom jeziku koje su u međuvremenu prevedene na 29 svetskih jezika[14]. Prva objavljena knjiga Sergeja Dovlatova na engleskom jeziku bila je Nevidljiva knjiga koja je izdata već 1979. godine[15]. Za prevod knjiga na engleski jezik sa maternjeg ruskog u velikoj meri je bila zaslužna Sergejeva ćerka Katerina[16]. Smrt Grob Sergeja Dovlatova Sergej Dovlatov je umro 24. avgusta 1990. godine od srčanog udara u 49. godini života. Sahranjen je u Njujorku. Na kraju su se ipak obistinile reči koje je izgovarao kada je napuštao Rusiju 1979. godine: Ponosićete se mnome. Sve tome vodi[17]. Dela Nevidimaя kniga - Nevidljiva knjiga, 1977. Solo na undervude: Zapisnыe knižki - Solo za undervud, 1980. Kompromiss - Kompromis, 1981. Zona: Zapiski nadziratelя - Zona, 1982. Zapovednik - Zapovednik, 1983. Marš odinokih - Marš samaca, 1983. Naši - Naši, 1983. Demarš эntuziastov - Demarš entuzijasta, 1985. Inostranka - Strankinja, 1986. Čemodan - Kofer, 1986. Predstavlenie - Izvedba, 1987. He tolьko Brodskiй: Russkaя kulьtura v portretah i v anekdotah - Ne samo Brodski: Ruska kultura kroz portrete i anegdote (koautor sa M. Volkov), 1990. Zapisnыe knižki - Zabeleške, 1990. Filial - Filijala, 1990. Odjek Vrhunac njegove uspešne karijere na Zapadu predstavlja nagrada udruženja US Pen Club, kao i činjenica da je radove objavnjivao u Njujorkeru, jednom od najprestižnijih časopisa. Na taj način je postao drugi Rus posle Vladimira Nabokova čija dela je Njujorker objavljivao[18]. U rodnom Sovjetskom Savezu tek nakon dolaska Gorbačova i proklamovane glasnosti dela Sergeja Dovlatova i drugih pisaca u emigraciji, čiji rad se nije uklapao u kalupe socrealizma, postaju dostupna tamošnjoj čitalačkoj publici. Tako rad Sergeja Dovlatova postaje veoma popularan i hvaljen i u Sovjetskom Savezu[19]. Pozitivne kritike Dovlatovljevog književnog stila dali su Kurt Vonegut, Irvin Šo i Josif Brodski. Brodski, istaknuti ruski pisac, o Dovlatovu je rekao da je to jedini ruski pisac čija će sva dela biti čitana van Rusije[20]. Sećanje na Sergeja Dovlatova Kako bi se sećanje na Sergeja Dovlatova očuvalo, na inicijativu njegove ćerke Ketrin, pokrenuta je akcija u kojoj je sakupljeno 18.000 potpisa, te je od 2014. godine ulica u Njujorku ponela ime čuvenog pisca[21]. Život Sergeja Dovlatova bio je inspiracija reditelju Alekseju Germanu Mlađem za režiranje filma rusko-poljsko-srpske koprodukcije, Dovlatov u kome glavnu ulogu tumači srpski glumac Milan Marić. Na 68. Berlinale festivalu film je osvojio nagradu Srebrni medved za izuzetan umetnički doprinos[22]. Takođe, film se nalazi u užem izboru za nominacije za godišnju nagradu koju dodeljuje Evropska filmska akademija (EFA)