SEČANJ Monografija Sečanj : [monografija april 1987. godine] Print Book, Serbian, 1987 144 .strane ..ILUSTROVANA, ------------------- MONOGRAFIJA je stoga pisana bez npetenzija da bude jedini pravi cvedok nastanka, razvoja i perspektiva Sečnja. Pisana je iz razloga da od vela zaborava otrgne autentične fragmente života ovog podneblja, da se karakteristike dpyštvenog miljea, po mnogo čemu specifičnog i jedinstvenog, sačuvaju i ostanu kao vedočanstvo o jednom vremenu koje je bilo i lepo i teško… SARADNJA, sugestije, prilozi i ppedlozi biće i jesu samo dobpodošli. I sutra, kada se zaboravi pad na ovoj Monografiji, neka ona podseća dda ima još uvek mesta u razloga da se proširi i dopuni novim, korisnim podacima o tome kako smo nekada živeli u kako živimo danas. Opšte odlike GEOGRAFSKE KARAKTERISTIKE SEČANJ je po svojim karakteristikama tipično ravničarsko selo. Smešten je tridesetak kilometara jugoistočno od Zrenjanina na magistralnom putu prema susednoj CP Rumuniji od koje je udaljen dvadesetak kilometara. Naselje ima izuzetno povoljan geografski položaj i predstavlja centar opštine, koja po njemu i nosi ime. Putnom i delom železničkom mrežom povezan je Sečanj sa susednim mestima kao i komunama sa kojima se graniči. Današnji Sečanj je, prema nalazima, smešten u neposrednoj blizini razorenog Alasega, koji se pominje još u prvoj polovini XIV veka. Katastarska opština Sečanj smeštena je na nadmorskoj visini od 77 do 79 metara južni odnosno severni deo, a graniči se sa katastarskim opštinama Sutjeska i Krajišnik sa severa, Jaša Tomić sa istoka, Boka i Neuzina sa juga i sa zapada ponovo sa Sutjeskom. Smeštena je na 25-tom stepenu geografske širine i 84-tom stepenu geografske dužine. Reljef sela i okoline blago je zatalasana ravan i predstavlja aluvijalnu ravan. Praktično je smeštena na samom rubu aluvijalne ravni i lesne terase u neposrednoj blizini reke Tamiš. Zemljište je mahom aluvijalnog porekla, a generalno posmatrano teritorija Sečnja je uglavnom ravan bez izrazitijih reljefnih promena sa opštim padom od severa ka jugu, prema toku Tamiša. ---------------- KLIMA KLIMA Sečnja identična je klimi celog područja Vojvodine. To znači da je reč o kontinentalnoj klimi, mada je po svojim geografskim karakteristikama i položaju Sečanj smešten u područje kome bi pre odgovarala umereno kontinentalna klima. Iz prošlosti Sečnja Praistorija Sečnja i okoline GEOGRAFSKI položaj Sečnja i okoline i konfiguracija zemljišta uz rečni tok pružali su izvanredne uslove za boravak i život ljudi. Poznato je da su praistorijski ljudi najradije gradili svoje nastambe uz vodene, posebno rečne tokove, kuda su i vodili glavni putevi. Naselja su tako građena na terenima koji su dominirali okolinom i nisu bili ugroženi od poplava. Tako je i ovaj teren naseljavan već u neolitu. Poseban značaj u ovom delu Banata, imale su reke Tamiš, Begej i Tisa. Duž tih rečnih tokova osećao se upliv raznih civilizacija, a najprisutniji su bili uticaji iz susedne Rumunije, Mađarske, Bugarske, Srednjeg Istoka i Male Azije, što svedoče i nalazišta na brojnim lokalitetima ovog područja. Datumi za sećanje —PRVI put se u ovom delu Banata spominje srpska škola 1745. godine. U početku učitelji nisu imali posebnu školsku spremu, vrlo često su to bila sveštena lica. Oni su decu učili pisanju i čitanju. Za svoj rad su imali obezbeđen stan, hranu, ogrev, odelo i simboličnu nadoknadu u novcu. —U VREME vladavine Marije Terezije počinje planski rad na osnivanju i održavanju srpskih škola. Obavezna je bila nastava za mušku i žensku decu po prihvaćenom nastavnom programu i metodama. Obrazovanje je povereno isključivo obrazovanim učiteljima. Nadzor je poveren crkvi. Već oko 1860. godine Marija Terezija je naredila izgradnju i podizanje nemačkih škola. —BAHAT je u nekoliko navrata posetio, sin Marije Terezije, car Josif II. Evidentan je njegov boravak u ovom kraju 1768, 1770. i 1773. godine. Te posete su bile tajne i dolazio je pod imenom Fakeštajn. Pretpostavlja se da je posetio i Sečanj. —INAČE, car Karlo III i princ Evgenije Savojski su oslobodili 1716. godive Banat od Turaka. Tada je Banat imao oko 25.000 stavovnika, uglavnom Srba i nešto Rumuna. Mađari su živeli uz Moriš i Tisu. Banatski Srbi su bili podeljeni u dve episkopije, temišvarsku i vršačku. —TORONTALSKU županiju, kojoj je pripadao i Sečanj osnovala je Marija Terezija 23. aprila 1779. godine. Bečkerek je bio sedište jednog od četiri sreza sa 24 sela. Župan je ustoličen 4. oktobra. —PREMA podacima iz 1780. godine u Banatu je, bez područja Pančeva, Nove Palanke, Medadije i 23 sela Karanse Beškog okruga (južni Banat) bila sledeća struktura stanovništva: Rumuni 181.639 Srbi 78.780 Bugari 8.638 Cigani 5.272 Nemci 43.201 Jevreji 353 UKUPNO: 317.928 stanovnika Procenjeno je da je u čitavom Banatu bilo preko 350.000 stanovnika. —ARARSKA, Vršačka i Temišvarska eparhija 1769. godine imali su 87.104 domaćinstava, 1797. godine bilo je 159.910 stanovnika uglavnom brojni su bili Rumuni useljeni iz susedne Rumunije. Najveći prodor Rumuna zabeležen je u vremenu od 1788. do 1790. godine, kada su Turci probili kod podunavskog grada Oršave. U tom periodu procenjeno je da je doseljeno preko 20 hiljada Rumuna. —KMETOVI su oslobođeni davanja desetine od pčela, jaganjaca, živine, jaja, teladi i maslada, novim Urbarijalnim zakonom 1836. godine. —SEČANJ je ustupljen zagrebačkom kapitolu kao zamena za Hrvatska dobra 1801. godine. Četiri godine kasnije Srpsko stanovništvo se pod pritiskom odselilo na granicu nemačko-banatske regimente i osnovalo naselje Samoš. —UGOVOROM sa sveštenikom iz Sarče (Sutjeske) 1824. godine, parohijalnom svešteniku, čijoj je parohiji pripadao i Sečanj, dobilo je svog sveštenika. Bogomolja je do 1830. godine bila u školskoj zgradi. —NOVO groblje je urbanizovano 1830. godine. —SPRATNA školska zgrada je podignuta u centru sela u periodu od 1831. do 1833. godine. —JEDNA od najtežih godina u istoriji bila je 1831. kada je kolera „pokosila“ 53 osobe. —PRVA školska komisija je izabrana 1869, a škola je proglašena opštinskom 1870. godine. —POŠTA je otvorena 1876. godine u zgradi u kojoj se i danas nalazi. —VELIKI drveni most preko Tamiša, glavna saobraćajnica između gornjeg i donjeg Torontala, podignut je 1885. godine. —TORONTALSKA Štedionica AD osnovana je 1889. godine. Posle brzog bankrotstva, štediše je preuzela Pančevačka filijala Pučke banke. —ŽELEZNIČKA stanica, važno saobraćajno čvorište tog vremena, otvorena je 4. maja 1889. godive. Prva pruga je povezivala Bečkerek (Zrenjanin) i Ninčićevo (Međa). Dve godine kasnije, 7. jula 1891. puštena je u saobraćaj železvička pruga Sečanj—Vršac, a 25. novembra 1898. godine i pruga Sečanj—Alibunar i Samoš—Kovačica u dužini 64,5 kilometara. Banat je imao 14 železvičkih pruga u dužini oko 720 kilometara. —BANAT je krajem XIX veka raspolagao sa 1.200.993 katastarska jutra oranica, od čega je petina bila u rukama veleposednika. Sav taj potencijal privukao je mađarski kapital koji je inicirao razvoj poljovrivrede i industrije. Kako je bio veliki broj bezemljaša, sirotinja je bila sve brojnija. Zakonom 1898. godine počinje likvidacija feudalnih ostataka što utiče na povećanje eksploatacije agrarnog proletarijata. Plašeći se pokreta radnika, veleposednici su zahtevali smanjenje poreza seljacima u čemu su nalazili i sopstveni interes. Posebno je uticala na raspoloženje kapitalista Blemirska buna krajem devedesetih godina prošlog veka. —MLEKARSKA zadruga je osnovana 1898. godine i bila je druga u komitatu (okrugu). —VELIKA poplava je bila 1905. godine i odmah je započela izgradnja nasipa duž obale Tamiša. Regulacija rečnog korita je završena 1908. godine. —DRŽAVNI porez 1908. godine iznosio je 27.130, opštinski prirez 20.622 kruna. Sveukupne obaveze stanovvištva iznosile su 68.968 kruna ili 26,6 kruna po glavi stanovnika. Prema tom podatku Sečanj je imao 2.592 stanovnika. —U PRVOM svetskom ratu, u bici na Dobrudži, 24. avgusta 1916. godine među 18.510, bilo je i 6.225 vojnika iz Banata, Srema, Bačke i Baranje. Među njima je bvlo i Sečanjaca. U tom ratu je poginulo oko 30 stanovnika Sečnja. —BROJ stanovnika se kretao: 1869. godine 2.122, 1880. 2.246, 1890. 2.517, 1900. 2.596 i 1910. 2.174 stanovnika. —SEČANJ je 1919. godine pripojen Torontalsko-tamiškoj županiji. —PRILIKOM popisa stanovništva 31. januara 1921. godine popisano je ukupno 2.343 stanovnika od kojih je Srba bilo svega 66, Slovaka 8, ostalih Slovena četiri, Rumuna 24, Nemaca 2.090, Mađara 104 i ostalih 47. —INICIJATIVA za izgradnju banskog puta Vršac — Ritovi — Margita Mariolana (Plandište) — Sečanj u dužini 89,15 kilometara potekla je 1931. godine. Gradnja je planirana da se završi za pet godina. Cilj je bio obezbeđenje bolje komunikacije u delu Banata, u kojem živi više od 100.000 stanovnika i gde se nalazilo blizu 200 hiljada katastarskih jutara kvalitetnih oranica. Kasnije je bila predviđena gradnja puta prema Lazarevu. Stručnjaci su u elaboratu predvideli da se izgradnja može ostvariti uz pomoć većeg zajma na teret budućih generacija. Pripremljena je i potrebna tehnička i ekonomska dokumentacija. —U BANATU je 1931. godine delovalo 43 deoničarska društva. Prva sečanjska štedionica A.D. imala je kapital od 200 hiljada uz čist dohodak od 21.873 dinara. —U 1932. GODINI u Banatu su bila registrovana 289 industrijsih preduzeća. Među udruženim u novosadsko udruženje bila je i opštinska električna centrala u Sečnju. —TRGOVAČKO udruživanje 1932. godine imalo je članove u 10 mesta grada i sreza Jaša Tomić. Imalo je 282 člana među kojima su bili i trgovci iz Sečnja. —TVORNICA sira evidentirana je u registru 1938. godine. —SEČANJ je oslobođen 1. oktobra 1944. godine posle snažnog naleta jedinica NOP-a i Crvene armije. —ODLUKOM vlade Demokratske Federativne Jugoslavije u Sečanj su, posle nacionalizacije nemačke imovine, doselili 17. i 21. septembra 1945. godine 238 domaćinstava iz Bileća. Iz mostarskog kraja doselili su 25. aprila 1946. godine, Kosovski živalj se doselio 26. maja iste godine. Poljoprivreda nosilac razvoja POLJOPRIVREDA je oduvek značila život za stanovništvo. Nosioci spomenice 1941....NARODNI HEROJI...PALI BORCI... -------------------------------- Knjiga je NOVA..... --------------------------- . ➡️ ➡️ SREM➡️ ➡️