Uspomene iz Sibira Jovan Milanković (1869–1936), inače brat od strica našeg čuvenog naučnika Milutina Milankovića, bio je školovani pravnik i karijerni diplomata iz ugledne beogradske porodice koji je u državnu službu stupio 1894. godine. Službovao je u različitim zvanjima u Sofiji, Beču i Budimpešti, a nakon austrougarske objave rata mobilisan je kao rezervni konjički oficir i učestvovao je u Cerskoj bici u leto 1914. Nakon povlačenja sa srpskom vojskom 1916. demobilisan je na Krfu i vraćen u diplomatsku službu. Prvo je bio poslat u Rumuniju, koja ulazi u rat na strani sila Antante, da bude konzul u ratnoj prestonici Jaši, a zatim u februaru 1918. biva postavljen za konzula u Odesi. Nakon ofanzive nemačke vojske i zauzimanja grada od strane boljševika on napušta Odesu i kreće na Istok. Od tog trenutka počinje njegova dvogodišnja odiseja od Odese, preko Samare, Čeljabinska, Omska, Tomska i Harbina do Vladivostoka koja je opisana na stranicama njegovih memoara. Milankovićeva diplomatska akcija svodila se na neprestano kretanje iz mesta u mesto, duž Transsibirske pruge i spasavanje i sakupljanje naših ljudi. Bila je to svojevrsna vagon-diplomatija koja je zahtevala stalnu improvizaciju u opasnim i nestabilnim prilikama, kako to Milanković detaljno opisuje u knjizi: „Na tim dugim putevima, imao sam permanentnu kancelariju u vagonu. Vagon-salon sa kupeom-kancelarijom: sto za pisanje, zidni sahat, kalendar, slike Kralja Petra i Prestolonaslednika. Svuda uz put javljali su mi se naši ljudi, stanice su bile njima prepune, rasejanim po celoj magistrali. Mnogi oslobođeni su ropstva iz zarobljeničkih logora. Ja sam ovima davao legitimacije i objave (tzv. male pasoše). Interesantno je da su svi Srbi iz Vojvodine molili, da im stavim u pasoš, da su iz Šumadije; Svi su hteli da su iz Kragujevca, i to im se činilo da je najsrbastije! Morao sam da se sećam svih mesta od Bagrdana, Kragujevca, Rekovca, Knića, sela Gruže i svih stanica: Lapovo–Kragujevac; pa sam ih posle preslišavao: ’Odakle si Ti?’ Odgovor: ’iz Jovanovca.’ Dobro je; da se ne bi posle zbunili i rekli Rusima pravo mesto rođenja, jer bi bili odmah vraćeni u logor kao Austrijanci.“ Prikaži više