Novo, nečitano, nema posvete. Kineski san - Miloš B. Tomaš Godina izdanja: 2017 Broj strana: 284 „Za razliku od prethodnog romana, Endemske vrste, u kojem je priču smestio u istorijsko vreme, mladi beogradski pisac velikog talenta i čudnovate mašte, Miloš B. Tomaš, u najnovijem romanu Kineski san produbljeno i vrlo originalno slika današnje vreme, svoju stvarnost koja je u isto vreme opšta, svetska stvarnost. Kako naslov romana upućuje, Kina ima povlašćeno mesto u ovom pripovedanju, a da li je to realistički prikaz tamošnjeg života ili je sve samo alegorija domaće realnosti, odgonetaće se tokom pripovedanja.Tomašev roman pisan je kao političko-sociološki krimi roman razgranat iz romana obrazovanja (bildungs romana) koji mu je u osnovi. Njegov junak je tinejdžer koji, živeći u siromaštvu, u rudarskom gradiću u dalekoj kineskoj provinciji, svoja prva životna i poslovna iskustva stiče krađom i preprodajom uglja u organizaciji lokalnih kriminalaca. Pojam kineskog sna, koji je postavljen kao paradigma svekolike težnje aniti-zapadnog dela zemaljske kugle da ostvari ideal srećnog života po modelu ove, civilizacijski superiorne, države i kulture, i kao antipod već uveliko kompromitovanom „američkom snu“, u slučaju glavnog junaka istovremeno je pogon koji usmerava njegov dalji život i autoironijska opomena koja destabilizuje dostignuto samopoštovanje i svaku veru u napredak. Deng Sjaoping je činjenicom svog rođenja postao izraz i rezultat počinenog krivičnog dela. Ilegalno rođenje usled zakona o zabrani rađanja više od jednog deteta, uslovilo je poseban, ambivalentan odnos junaka prema svom životu – kao prema nečem izuzetno vrednom i kao prema nečem, u društvenom smislu, nepoželjnom i sasvim bezvrednom.Ulazak u poslovni svet, prelazak iz jedne u drugu, konkurentsku kompaniju, napredak od mukotrpnog, ropskog fabričkog posla do visoke menadžerske pozicije, prikazuju razvoj samog junaka, njegovu spospobnost da „trguje“ svojim znanjima i sposobnostima, a istovremeno pokazuje prodor globalističkih, korporacijskih, pipaka na Daleki Istok i nametanje kapitalističkog stanja svesti i zakona postojanja u ovim delovima sveta kojima kapitalitam nije nikada bio imanentan.Specifičnost Istoka Tomaš u ovom romanu predstavlja pripovednim tokom o drevnoj kineskoj sekti Falung Gong i njenom povremenom uviranju pod zemlju i ponovnom izviranju u nepravilnim vremenskim periodima tokom viševekovnog trajanja. Uvođenje glavnog junaka u ovaj red upućuje na njegovu izuzetnost i potvrđuje njegovo utemeljenje u kineskoj tradiciji. Zato odlazak na poslovno putovanje ili poslovnu misiju, na drugi kraj sveta, u Beograd u Srbiji, predstavlja susret sa drugim.Svet koji Deng Sjaoping zatiče u Beogradu i jeste i nije drugačiji od onog koji je ostavio u otadžbini. Ono što on,međutim, treba da nauči jeste da je put novca jedinstven svuda u svetu i da je, po pravilu, obojen krvlju. U početku bezazleni sukobi i tržišna kompeticija između „novobeogradskih“ Kineza i „subotičkih“, otvoriće junaku vrata čitavog složenog kriminalnog bezdana, koji je kontrolisan uporedo iz evropskih država i njegove otadžbine. Povezanost srpske političke elite sa organizacijom Falung Gong, u Tomaševoj viziji, pored toga što daje jedan pomalo komičan pogled na pretenzije ka izuzeznosti lokalnih vođa, objašnjava imunitet neutralnosti koji ovako nebitne države uspevaju da zadrže u svetskim razmerama.Istraživanja koja je autor sproveo kako o mehanizmu kineskog poslovanja u ovom delu Evrope tako i o obeležjima i uticaju sekte Falung Gong, mogu se u jednoj meri razumeti kao dokumentarni sloj ovog romana. U svojoj suštini, predložak o Falung Gongu je poetična vizijia prečišćavanja svetskog zla i njegovo, gotovo alhemijsko, preoblikovanje u nešto, ako ne dobro, onda drugo.Iako je glavnog junaka svog romana vrlo temeljno i vrlo uverljivo prikazao kao mladog Kineza koji na putu do uspeha prolazi uzbudljive i opasne poduhvate dovodeći sosptveni život u pitanje, Tomaš nam sve vreme nudi mogućnost da se sa njegovim Dengom identifikujemo, i razumemo ga kao jednog od nas – mladog čoveka koji teži tome da bude ispravan i srećan, u svetu koji je sve suprotno od toga.“Nataša Anđelković