Djerdapskom sektoru Pravilnik o pomoćnoj vuči na Grebenu Solidno očuvana Kutija1 Nacionalni park Đerdap se nalazi u jugoistočnom delu Evrope, u severoistočnom delu Republike Srbije, na samoj međunarodnoj granici sa Rumunijom. Ukupna površina Nacionalnog parka iznosi 93.968 hektara, a zaštitnom zonom obuhvaćeno je 63.608 ha. Osnovni prirodni fenomen ovog područja je grandiozna Đerdapska klisura kroz koju protiče reka Dunav. Park se prostire na oko 100 km desne obale Dunava od Golupca do Karataša kod Kladova i obuhvata uzani šumoviti brdsko-planinski pojas, širine 2 – 8 km uz Dunav, koji se izdiže iznad Dunava od 50 - 800 metara nadmorske visine. Ovo područje - područje Đerdapske klisure nacionalnim parkom je proglašeno 1974. godine. Specifičan istorijski razvoj, vrlo povoljna đerdapska klima, složena mreža klisura, kanjona i dubokih uvala, ovaj prostor izdvajaju kao jedinstven evropski rezervat tercijarne flore, vegetacije i faune. Flora Đerdapa se ne odlikuje samo raznovrsnošću i bogatstvom, nego i izrazitim reliktnim karakterom. Na prostoru parka opstaje preko 1100 biljnih vrsta. Raznolikost staništa i zajednica se odrazila i na faunu koja poput flore, nosi obeležje reliktnosti. Na ovom prostoru se mogu sresti medved, ris, vuk, šakal, štekavac, sova ušara, crna roda kao i mnoštvo drugih vrsta. Vrlo povoljni uslovi za život bili su razlog stalnog prisustva čoveka o čemu svedoče mnogi arheološki nalazi i kulturno-istorijski spomenici, kao što su naselje Lepenski Vir, arheološki lokaliteti poput Dijane, Golubački grad, ostaci Trajanovog mosta, Trajanove table, rimskog limesa, raznovrsni kasteli, do očuvanih primera narodne srpske arhitekture. Osnovna odlika parka je velika šumovitost (preko 64%) i izrazito bogatstvo i raznovrsnost flore, faune geomorfoloških oblika i bogatstvo kulturno-istorijskih spomenika od najstarijih epoha do danas. Oko 9% odnosno 5.500 ha površine Nacionalnog parka Đerdap čini deo Dunava koji pripada Srbiji. To Nacionalni park Đerdap čini i rečnim nacionalnim parkom. Dolina Dunava sastavljena je od tri kanjonsko-klisurske doline: Golubačka, dugačka 14,5 km, najmanje širine 230 m Gospođin Vir dužine 15 km i najmanje širine 220 m Kanjon Velikog i Malog Kazana dužine 19 km i najmanje širine 150 m i tri kotline: Ljupkovska Donjomilanovačka Oršavska Kanjonske doline usečene su u krečnjake južnih Karpata. Đerdap, Gvozdena vrata, hiljadama godina je izazov za putnike, trgovce, ratnike i mirotvorce. To su vrata između dva važna kulturna i ekonomska dela sveta, između donjeg i srednjeg Podunavlja. Đerdap je oduvek bio prirodno strateško mesto ogromnog značaja, i u ratu i u miru. Zato je duž Đerdapa veliki broj istorijskih spomenika.

Odlično kao na slikama Spomenik SADRŽAJ: Predgovor Uvod GLAVNIJE POJAVE I UTICAJI U PROCESU URBANIZACIJE SRBIJE Migracioni proces selo-grad (Uticaji tog procesa na radnu i ekonomsku strukturu stanovništva gradova, na razvoj urbano-ruralne strukture i na izgled perifernih delova gradova) Uticaj prilaznih i tranzitnih puteva na spontano širenje gradova i njihovu urbanu strukturu Uticaj železničkog saobraćaja na proces urbanizacije Podizanje industrije po gradovima i njen uticaj na mehanički prirašta stanovništva i na sanitarne uslove Uloga trgovine i zanatstva u procesu urbanizacije Razvoj rudarstva kao faktor urbanizacije REKONSTRUKCIJA GRADOVA Organizovanje državne delatnosti na rekonstrukciji gradova (Periodizacija srpskog urbanizma do Prvog svetskog rata. Dva pristupa i metoda rekonstrukcija gradova. Uticaj zakonodavstva Osnivanje centralne ustanove za građenje svih javnih postrojenja na suhu i vodi) Zakonodavstvo značajno za urbanistički razvoj gradova Zakon o eksproprijaciji od 1866. Zakon o podizanju javnih građevina od 1865. Zakon o mestima od 1866. sa dopunom od 1885. godine Projekt zakona o regulisanju varoši Beograda od 1867. Predlog građevinskog zakona za varoš Beograd i druge varoši i varošice u Kraljevini Srbiji od 1896. Građevinski zakon za grad Beograd od 1896. godine Problemi rekonstrukcije gradova i metodi njihovog rešavanja. (Teškoće oko prvih pokušaja rekonstrukcije Beograda van Šanca Podizanje kamene česme u znaku ulepšavanja grada) Glavni nacionalno-politički pokretači rekonstrukcije gradova (Kritično stanje urbanizma zbog kolebljive urbanističke politike Povoljne urbanističke perspektive Beograda posle iseljavanja Turaka Širok urbanistički program za proširenu Srbiju južnim krajevima) Stvaranje urbanističke politike Urbanistički razvoj Beograda. (Značaj promene u privrednom životu i urbanističkoj strukturi grada) Josimovićevo delo o rekonstrukciji starog Beograda u Šancu i njegov značaj za razvoj srpskog urbanizma Dalekovida vizija budućeg Beograda Široka zamisao o stvaranju gradskog zelenila Realizam Josimovićevog shvatanja rekonstrukcije saobraćajne mreže Josimovićeva koncepcija o izvršenju rekonstrukcije stare varoši Pažljiv stav prema objektima od veće ili istorijske vrednosti Odnos državne uprave i društva prema Josimovićevom radu na preuređenju Beograda Josimovićevo delo u kulturnom nasleđu Srbije Primer nacionalno-borbene urbanističke ideologije Uticaj Josimovićevog dela na ideološki stav ministra građevina Ostvarenje plana rekonstrukcije Beograda u Šancu Karićeva zapažanja o razvoju Beograda krajem 19. veka Rekonstrukcija Beograda u okviru varoškog rejona Urbanistički razvoj Beograda prema planovima od 1878. do 1910. Generalni urbanistički plan od A. Kambona Planske strukture pojedinih delova Beograda Rad društva za uređenje pojedinih delova Beograda Negativne pojave u urbanizaciji Beograda i borba protiv delimičnih regulacija Planski osnovano naselje „Englezovac“ Besplanska izgradnja periferije Beograda Društvo srpskih inženjera i arhitekata u borbi protiv delimičnih planova regulacije Problemi i sistemi rekonstrukcije gradova u novim krajevima, posle 1978. godine Tipične crte nasleđene urbane strukture Dva suprotna shvatanja zadataka i metoda rekonstrukcije konzervativna i potpuna, korenita rekonstrukcija Analiza primera rekonstrukcije Niš Kuršumlija Surdulica Vranje Užice Sprovođenje rekonstrukcije gradova u oslobođenim krajevima Izmene regulacije i nivelacije Uputstva za rad regulacione komisije grada Pirota Komunalna politika i sanitarno-tehnički radovi u Beogradu Razvoj mreže tramvajskog saobraćaja Projekt beogradskog pristaništa na Savi URBANISTIČKA SVOJSTVA FUNKCIONALNIH PROSTORA GRADA Urbanistička svojstva funkcionalnih prostora grada. (Racionalnost i funkcionalnost kao glavni faktori u sistemu stambene izgradnje y Uloga obrazovanju gradskih centara i osnovnih tipova ulične mreže žitelja-graditelja svojih kuća u stvarnoj rekonstrukciji i izgradnji grada Regulacioni plan postaje pokretač rekonstrukcije grada Uvođenje prostora zelenila van okvira regulacionog plana) Stambeni prostori grada Vrednosti nasleđenog stambenog fonda Urbanistička svojstva stambene izgradnje u okviru regulacionih planova Orijentacija strana bloka prema stranama sveta Položaj bloka prema gradskom centru i glavnoj saobraćajnici i način njegove izgradnje Veličine, oblici i dubine stambenih blokova Podela stambenih blokova na parcele Razvoj sistema građenja i grupisanja stambenih zgrada nezavisno od regulacionog plana Borba protiv nezadrživih pojava u stambenoj izgradnji Gradski društveni centri. (Značaj gradskog centra u društvenom životu grada Polifuncionalni gradski centri i njihovi osnovni oblici: trg i trakasto razvijeno središte grada - Monofunkcionalni gradski centri Tipični položaji i oblici monofunkcionalnih centara - Stvaranje mreže bolnica) Polifunkcionalni gradski centri Trg sa funkcijama društvenog centra Prošireni prostor raskršća glavnih ulica kao društveni centar Trakasto razvijeno središte grada -,,čaršija“ Društveni centar, raščlanjen ulicama na više posebnih blokova Monofunkcionalni društveni centri Tipični položaji i oblici monofunkcionalnih centara Stvaranje pravilnog prostora pred javnom građevinom Postavljanje školskih zgrada Aksijalno postavljanje javne građevine u odnosu na odnosu na osovinu glavne ulice Ugaoni položaj javne građevine i njegove arhitektonsko-urbanističke vrednosti Stvaranje mreže bolnica i njihov razmeštaj Osnovni tipovi ulične mreže Uloga pravougaone ulične mreže u stambenoj izgradnji Prostorno-kompozicione vrednosti pravougaone sheme grada Značaj pravougaone sheme u rekonstrukciji grada Radijalna ulična mreža, kao rezultat konzervativne rekonstrukcije Mogući inostrani uticaji na primenu radijalnog i dijagonalnog sistema ulične mreže Prostori gradskog zelenila Uređenje gradskih parkova, izletišta i ozelenjavanje ulica Parkovi Beograda Kalemegdan i Mali Kalemegdan Karađorđev park Pančićev park `Finansijski park` Topčiderski park i Košutnjak Značaj uređenja banja i banjskih parkova za razvoj urbanističke kulture Park u Soko Banji Park u Vrnjačkoj Banji Park u Banji Koviljači i Aranđelovačkoj Banji Uvođenje spomenika u gradske prostore Spomenik kosovskim junacima Spomenik Karađorđu Spomenik Dositeju Obradoviću URBANISTIČKA MISAO U SRBIJI POČETKOM 20. BEKA Teorijsko-kritički radovi o urbanističkom razvoju Beograda Uloga Društva srpskih inženjera i arhitekata i stručnih časopisa u razvoju urbanističkih misli Kritički radovi Jefte T. Stefanovića Javne građevine u Beogradu O značaju Beograda kao privrdnog, nacionalnog i političkog centra Srbije O regulacionom planu Beograda iz 1910. godine Kritički i teorijski radovi Dimitrija T. Leka Revizija regulacionog plana prestonice I njenog građevinskog zakona `Naše prilike` Sabrani članci O problemima rekonstrukcije Dorćola u Beogradu Kritika projekta Građevinskog zakona za Beograd od Jefte T. Stefanovića Teorijski radovi nepoznatih autora `Prestonica Kraljevine Srbije` `Razviće Beograda` `Regulacija trga kod Slavije u Beogradu` `O baštenskim postrojenjima, skverovima (igralištima) naše prestonice` od Veselina Tripkovića `Opštinski zajam od 60 miliona` od V. Vulovića Značaj javnih konkursa za razvoj urbanističke kulture Konkurs za regulacioni plan Beogradskog rejona Konkurs za uređenje Terazija Konkurs za idejni projekt preuređenja Malog Kalemegdana Kritika Dimitrija T. Leka povodom konkursa uređenje Malog Kalemegdana Projekti i ostvarenja urbanističkih celina Beograda Prostorna kompozicija Malog Kalemegdana Dimitrija T. Leka Barokna koncepcija urbanističke celine oko zgrade Narodne skupštine Dimitrija T. Leka Kompoziciona celina kompleksa Vojne bolnice kompleksa Vojne bolnice Danila Vladisavljevića Idejna koncepcija Pozorišnog trga Stanojla P. Babića Generalni regulacioni plan Skoplja D. T. Leka ZAKLJUČAK Razvoj ideologije urbanističkog preobražaja gradova Urbanistička politika države Izvori i literatura Indeks slika Evolution idéologique de l`urbanisme Serbe 1861—1914 (résumé) Arhitektura urbanizam gradovi grad u istoriji luis mamford

Spoljašnjost kao na fotografijama, unutrašnjost u dobrom i urednom stanju! Na zadnjoj korici poceo papir malo da se ljusti, vidi se na jednoj od fotografija, nista strasno! Unutra odlicna! I izdanje ! 1990 g. Bogdan Bogdanović (Beograd, 20. avgust 1922 — Beč, 18. jun 2010) bio je srpski arhitekta,[1] graditelj,[2] umetnik, filozof,[2] profesor[2] Beogradskog univerziteta, gradonačelnik Beograda od 1982. do 1986. godine.[3] Značajan je neimar memorijalne arhitekture,[2] spomen-obeležja podignutih u drugoj polovini 20. veka, žrtvama fašizma u Drugom svetskom ratu, širom SFR Jugoslavije. Najznačajniji spomenici Bogdana Bogdanovića nalaze se u Beogradu,[2] Jasenovcu, Garavicama,[2] Prilepu, Mostaru, Kruševcu i Leskovcu. Značaj Pojava Bogdan Bogdanovića na arhitektonskoj sceni Srbije je podjednako značajna za arhitekturu i za skulpturu. On unosi u skulpturu arhitekturalnost, koja zamenjuje preovlađujuću figurativnost. Takođe, kompozicija arhitektonskog kompleksa kod njega postaje značajnija od kompozicije samog spomenika. Njegovi spomenici izviru iz samog pejzaža i predstavljaju arhitektonsku celinu sa prirodom i okruženjem u kojem se nalaze. Bogdanović je individualista, okrenut vanvremenskim istorijskim uzorima. Ono što je nesumnjivo i nesporno je da je Bogdanović jedan od najkolosalnijih autora sa ovih prostora, da su njegova dela bezvremena, odnosno, svevremena, da su nastala ne pod uticajem trenda ili stila, već iz dubine autorove kreativne ličnosti. Bogdanović je takođe veoma značajan kao pisac.[2] Njegovo delo na tom polju predstavlja ga kao izuzetnog esejistu, analitičara ali i kao pripovedača.[3] Značajni su njegovi brojni radovi od međunarodnog značaja o gradovima i arhitekturi sa mitologističkim i simbolističkim pogledima i o „ljudskoj unutrašnjoj arhitekturi“. Napisao je 25 knjiga i pisao tekstove koje u poslednje vreme objavljuje u raznim časopisima kao „El Pais“ i „Die Zeit“ iz oblasti arhitekture i urbanizma. Njegove knjige su stilski i žanrovski veoma različite, ali imaju jedno zajedničko u sebi: ogroman naboj duha, koncentraciju energije koju nose sobom i prenose je na čitaoce. Bogdanović je intenzivno pisao, ali je svoje knjige izdavao izvan granica Srbije, u Austriji, Mađarskoj, Hrvatskoj, Češkoj. Iako je bio jedan od kulturnih stožera srpske arhitekture i kulture uopšte, Bogdanović je, kao i njegovi veliki prethodnici, u svojoj karijeri imao neprestane uspone i padove. On je bio bojkotovan od svojih kolega profesora na fakultetu, čak je bio i „isključen“ sa mesta predavača na Arhitektonskom fakultetu u Beogradu. U revoltu je napustio članstvo u Srpskoj akademiji nauka i umetnosti. U periodu ratnih previranja, država mu je oduzela objekte u kojima je vodio Letnju školu arhitekture u Malom Popoviću. Nedugo zatim bio je primoran i da napusti zemlju, nakon čega se, rezigniran, nastanio u Beču kao politički emigrant. Osnovao je Seosku školu za filozofiju arhitekture u Malom Popoviću, nadomak Beograda, od milošte nazvanu „Mistrija pod orahom“. „Zelena kutija” je knjiga - kutija sa ceduljicama, beleškama iz njegovog života, posle sukoba sa Slobodanom Miloševićem. Živeo je sa svojom suprugom u egzilu u Beču od 1993. godine, a od vlade Austrije je dobio nagradu za životno delo. Mada je kršten još kao dete, njegovi posmrtni ostaci kremirani su u Beču, dok je urna sa pepelom smeštena na Jevrejsko groblje u Beogradu.[4][5][6][7] Posmrtni ostaci njegove supruge Ksenije, koja je preminula 2017. godine, nalaze se na istom mestu.[8] Ostvarenja Ulaz u Aleju streljanih rodoljuba na Novom groblju. Neka od Bogdanovićevih najznačajnijih arhitektonskih ostvarenja su:[9][10] Spomenik Jevrejskim žrtvama fašizma, Beograd 1951-1952. Stambeno naselje Hidrotehničkog instituta, Avala, Beograd, 1952-1953. Spomen-groblje žrtvama fašizma, Sremska Mitrovica, 1959-1960. Partizansko spomen-groblje, Mostar 1959-1965. Spomen-park Slobodište, Kruševac, 1960-1965. Spomenik srpskim i albanskim partizanima palima u NOB-u, Kosovska Mitrovica, 1960-1973. Spomenik palim borcima NOB-a, Prilep, 1961. Spomen-park palim borcima u oslobodilačkim ratovima 1804-1945. (1804-1815, 1876-1878, 1912, 1914-1918, 1941-1945), Knjaževac, 1961-1971. Spomenik Kameni cvet, Jasenovac, 1966. Spomen kompleks Palim borcima Revolucije, Štip, 1969-1974. Spomen-park Garavice, Bihać, 1969-1981. Spomen područje i mauzolej palih boraca, Čačak, 1970-1980. Grupni kenotafi palih boraca, Bela Crkva, 1971. Grupni kenotafi žrtava fašizma, Novi Travnik, 1971-1975. Spomen-park Revolucije, Leskovac, 1971. Spomenik streljanim rodoljubima i Romima, Arapova dolina, Leskovac, 1971. Spomenik Slobodi, Ivangrad, 1972-1977. Spomenik palim borcima za slobodu, Vlasotince, 1973-1975. Adonisov oltar, Labin, 1974. Spomen-park Dudik, Vukovar, 1978-1980. Spomen park palih boraca NOB-a, učesnika Popinske borbe, Štulac, Vrnjačka Banja, 1979-1981. Grobnica Dušana Petrovića - Šaneta, Aranđelovac, 1980. „Čuvar slobode” (Spomenik poginulim partizanima u odbrani Klisa 1943), Klis, 1987. (uništen 1996. godine) Najznačajnija dela Na srpskom jeziku Mali urbanizam (1958) Zaludna mistrija: doktrina i praktika bratstva zlatnih (crnih) brojeva (1963) Urbanističke mitologeme (1966) Urbs i logos: ogledi iz simbologije grada (1976) Povratak grifona: crtačka heuristička igra po modelu Luisa Karola propraćena uvodnim ogledom Ljerke Mifke (1978) Gradoslovar (1982) Eeji: epistoralni eseji (sa Radom Iveković, 1986) Krug na četiri ćoška (1986) Mrtvouzice: mentalne zamke staljinizma (1988) Knjiga kapitela (1990) Grad kenotaf (1993) Grad i smrt (1994, na nemačkom 1993) Ukleti neimar (2001, na nemačkom 1997) Grad i budućnost (2001, na nemačkom 1997) Glib i krv (2001) O sreći u gradovima (2007, na nemačkom 2002) Tri ratne knjige (Grad i smrt; Srpska utopija; Grad i budućnost, 2008) Platonov tajni roman: Platonov gradoslovni nauk (2008) Zelena kutija: knjiga snova (2009, na nemačkom 2007)

Palata Saveznog izvršnog veća (SIV-a) u Novom Beogradu: istorija građenja — od Predsedništva FNRJ do Palate `Srbija` / Biljana Mišić Beograd 2011. Mek povez sa klapnama, ćirilica, bogato ilustrovano, veliki format (28 cm), 194 strane. Knjiga je nekorišćena (nova). Sadržaj: Uvod „Nova društvena stvarnost” - „nova arhitektura” Planiranje novog grada — Prve urbanističke ideje — Novi grad na levoj obali Save 1947-1949. Konkurs i početak radova — Arhitektonski deo konkursa — Urbanistički deo konkursa — Funkcionalizam ili monumentalna arhitektura? — Prva faza izgradnje 1949-1954. Prekid radova 1954-1962. Obnova i realizacija — Arhitektura — Enterijer — Park i fontana Umesto zaključka Dela likovne i primenjene umetnosti Summary Literatura Izvori ilustracija Indeks ličnih imena Spisak skraćenica

BRANKO MAKSIMOVIĆ IDEJNI RAZVOJ SRPSKOG URBANIZMA - period rekonstrukcije gradova do 1914. godine Izdavač - Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd Godina - 1978 222 strana 34 cm Edicija - Spomenik - Srpska akademija nauka i umetnosti; 121. Odeljenje društvenih nauka: nova serija Povez - Broširan Stanje - Kao na slici, tekst bez podvlačenja SADRŽAJ: Predgovor Uvod GLAVNIJE POJAVE I UTICAJI U PROCESU URBANIZACIJE SRBIJE Migracioni proces selo-grad (Uticaji tog procesa na radnu i ekonomsku strukturu stanovništva gradova, na razvoj urbano-ruralne strukture i na izgled perifernih delova gradova) Uticaj prilaznih i tranzitnih puteva na spontano širenje gradova i njihovu urbanu strukturu Uticaj železničkog saobraćaja na proces urbanizacije Podizanje industrije po gradovima i njen uticaj na mehanički prirašta stanovništva i na sanitarne uslove Uloga trgovine i zanatstva u procesu urbanizacije Razvoj rudarstva kao faktor urbanizacije REKONSTRUKCIJA GRADOVA Organizovanje državne delatnosti na rekonstrukciji gradova (Periodizacija srpskog urbanizma do Prvog svetskog rata. Dva pristupa i metoda rekonstrukcija gradova. Uticaj zakonodavstva Osnivanje centralne ustanove za građenje svih javnih postrojenja na suhu i vodi) Zakonodavstvo značajno za urbanistički razvoj gradova Zakon o eksproprijaciji od 1866. Zakon o podizanju javnih građevina od 1865. Zakon o mestima od 1866. sa dopunom od 1885. godine Projekt zakona o regulisanju varoši Beograda od 1867. Predlog građevinskog zakona za varoš Beograd i druge varoši i varošice u Kraljevini Srbiji od 1896. Građevinski zakon za grad Beograd od 1896. godine Problemi rekonstrukcije gradova i metodi njihovog rešavanja. (Teškoće oko prvih pokušaja rekonstrukcije Beograda van Šanca Podizanje kamene česme u znaku ulepšavanja grada) Glavni nacionalno-politički pokretači rekonstrukcije gradova (Kritično stanje urbanizma zbog kolebljive urbanističke politike Povoljne urbanističke perspektive Beograda posle iseljavanja Turaka Širok urbanistički program za proširenu Srbiju južnim krajevima) Stvaranje urbanističke politike Urbanistički razvoj Beograda. (Značaj promene u privrednom životu i urbanističkoj strukturi grada) Josimovićevo delo o rekonstrukciji starog Beograda u Šancu i njegov značaj za razvoj srpskog urbanizma Dalekovida vizija budućeg Beograda Široka zamisao o stvaranju gradskog zelenila Realizam Josimovićevog shvatanja rekonstrukcije saobraćajne mreže Josimovićeva koncepcija o izvršenju rekonstrukcije stare varoši Pažljiv stav prema objektima od veće ili istorijske vrednosti Odnos državne uprave i društva prema Josimovićevom radu na preuređenju Beograda Josimovićevo delo u kulturnom nasleđu Srbije Primer nacionalno-borbene urbanističke ideologije Uticaj Josimovićevog dela na ideološki stav ministra građevina Ostvarenje plana rekonstrukcije Beograda u Šancu Karićeva zapažanja o razvoju Beograda krajem 19. veka Rekonstrukcija Beograda u okviru varoškog rejona Urbanistički razvoj Beograda prema planovima od 1878. do 1910. Generalni urbanistički plan od A. Kambona Planske strukture pojedinih delova Beograda Rad društva za uređenje pojedinih delova Beograda Negativne pojave u urbanizaciji Beograda i borba protiv delimičnih regulacija Planski osnovano naselje „Englezovac“ Besplanska izgradnja periferije Beograda Društvo srpskih inženjera i arhitekata u borbi protiv delimičnih planova regulacije Problemi i sistemi rekonstrukcije gradova u novim krajevima, posle 1978. godine Tipične crte nasleđene urbane strukture Dva suprotna shvatanja zadataka i metoda rekonstrukcije konzervativna i potpuna, korenita rekonstrukcija Analiza primera rekonstrukcije Niš Kuršumlija Surdulica Vranje Užice Sprovođenje rekonstrukcije gradova u oslobođenim krajevima Izmene regulacije i nivelacije Uputstva za rad regulacione komisije grada Pirota Komunalna politika i sanitarno-tehnički radovi u Beogradu Razvoj mreže tramvajskog saobraćaja Projekt beogradskog pristaništa na Savi URBANISTIČKA SVOJSTVA FUNKCIONALNIH PROSTORA GRADA Urbanistička svojstva funkcionalnih prostora grada. (Racionalnost i funkcionalnost kao glavni faktori u sistemu stambene izgradnje y Uloga obrazovanju gradskih centara i osnovnih tipova ulične mreže žitelja-graditelja svojih kuća u stvarnoj rekonstrukciji i izgradnji grada Regulacioni plan postaje pokretač rekonstrukcije grada Uvođenje prostora zelenila van okvira regulacionog plana) Stambeni prostori grada Vrednosti nasleđenog stambenog fonda Urbanistička svojstva stambene izgradnje u okviru regulacionih planova Orijentacija strana bloka prema stranama sveta Položaj bloka prema gradskom centru i glavnoj saobraćajnici i način njegove izgradnje Veličine, oblici i dubine stambenih blokova Podela stambenih blokova na parcele Razvoj sistema građenja i grupisanja stambenih zgrada nezavisno od regulacionog plana Borba protiv nezadrživih pojava u stambenoj izgradnji Gradski društveni centri. (Značaj gradskog centra u društvenom životu grada Polifuncionalni gradski centri i njihovi osnovni oblici: trg i trakasto razvijeno središte grada - Monofunkcionalni gradski centri Tipični položaji i oblici monofunkcionalnih centara - Stvaranje mreže bolnica) Polifunkcionalni gradski centri Trg sa funkcijama društvenog centra Prošireni prostor raskršća glavnih ulica kao društveni centar Trakasto razvijeno središte grada -,,čaršija“ Društveni centar, raščlanjen ulicama na više posebnih blokova Monofunkcionalni društveni centri Tipični položaji i oblici monofunkcionalnih centara Stvaranje pravilnog prostora pred javnom građevinom Postavljanje školskih zgrada Aksijalno postavljanje javne građevine u odnosu na odnosu na osovinu glavne ulice Ugaoni položaj javne građevine i njegove arhitektonsko-urbanističke vrednosti Stvaranje mreže bolnica i njihov razmeštaj Osnovni tipovi ulične mreže Uloga pravougaone ulične mreže u stambenoj izgradnji Prostorno-kompozicione vrednosti pravougaone sheme grada Značaj pravougaone sheme u rekonstrukciji grada Radijalna ulična mreža, kao rezultat konzervativne rekonstrukcije Mogući inostrani uticaji na primenu radijalnog i dijagonalnog sistema ulične mreže Prostori gradskog zelenila Uređenje gradskih parkova, izletišta i ozelenjavanje ulica Parkovi Beograda Kalemegdan i Mali Kalemegdan Karađorđev park Pančićev park `Finansijski park` Topčiderski park i Košutnjak Značaj uređenja banja i banjskih parkova za razvoj urbanističke kulture Park u Soko Banji Park u Vrnjačkoj Banji Park u Banji Koviljači i Aranđelovačkoj Banji Uvođenje spomenika u gradske prostore Spomenik kosovskim junacima Spomenik Karađorđu Spomenik Dositeju Obradoviću URBANISTIČKA MISAO U SRBIJI POČETKOM 20. BEKA Teorijsko-kritički radovi o urbanističkom razvoju Beograda Uloga Društva srpskih inženjera i arhitekata i stručnih časopisa u razvoju urbanističkih misli Kritički radovi Jefte T. Stefanovića Javne građevine u Beogradu O značaju Beograda kao privrdnog, nacionalnog i političkog centra Srbije O regulacionom planu Beograda iz 1910. godine Kritički i teorijski radovi Dimitrija T. Leka Revizija regulacionog plana prestonice I njenog građevinskog zakona `Naše prilike` Sabrani članci O problemima rekonstrukcije Dorćola u Beogradu Kritika projekta Građevinskog zakona za Beograd od Jefte T. Stefanovića Teorijski radovi nepoznatih autora `Prestonica Kraljevine Srbije` `Razviće Beograda` `Regulacija trga kod Slavije u Beogradu` `O baštenskim postrojenjima, skverovima (igralištima) naše prestonice` od Veselina Tripkovića `Opštinski zajam od 60 miliona` od V. Vulovića Značaj javnih konkursa za razvoj urbanističke kulture Konkurs za regulacioni plan Beogradskog rejona Konkurs za uređenje Terazija Konkurs za idejni projekt preuređenja Malog Kalemegdana Kritika Dimitrija T. Leka povodom konkursa uređenje Malog Kalemegdana Projekti i ostvarenja urbanističkih celina Beograda Prostorna kompozicija Malog Kalemegdana Dimitrija T. Leka Barokna koncepcija urbanističke celine oko zgrade Narodne skupštine Dimitrija T. Leka Kompoziciona celina kompleksa Vojne bolnice kompleksa Vojne bolnice Danila Vladisavljevića Idejna koncepcija Pozorišnog trga Stanojla P. Babića Generalni regulacioni plan Skoplja D. T. Leka ZAKLJUČAK Razvoj ideologije urbanističkog preobražaja gradova Urbanistička politika države Izvori i literatura Indeks slika Evolution idéologique de l`urbanisme Serbe 1861—1914 (résumé) Ako Vas nešto zanima, slobodno pošaljite poruku.

Lepo očuvano Kao na slikama Bogdan Bogdanović URBS AND / i LOGOS Gradina, 1976. Udžbenički format, oko 250 strana. Sa ilustracijama Bogdan Bogdanović (Beograd, 20. avgust 1922 — Beč, 18. jun 2010) je bio srpski arhitekta[1], graditelj[2], umetnik i filozof[2], profesor[2] Beogradskog univerziteta od 1973. godine, gradonačelnik Beograda od 1982. do 1986.[3] Poznat je po svojim smelim idejama. Značajan je neimar memorijalne arhitekture[2], spomen-obeležja podignutih u drugoj polovini 20. veka, žrtvama fašizma u Drugom svetskom ratu, širom SFR Jugoslavije. Najznačajniji spomenici Bogdana Bogdanovića nalaze se u Beogradu[2], Jasenovcu, Garavicama[2], Prilepu, Mostaru i Kruševcu. Pojava Bogdan Bogdanovića na arhitektonskoj sceni Srbije je podjednako značajna za arhitekturu i za skulpturu. On unosi u skulpturu arhitekturalnost, koja zamenjuje preovlađujuću figurativnost. Takođe, kompozicija arhitektonskog kompleksa kod njega postaje značajnija od kompozicije samog spomenika. Njegovi spomenici izviru iz samog pejzaža i predstavljaju arhitektonsku celinu sa prirodom i okruženjem u kojem se nalaze. Bogdanović je individualista, okrenut vanvremenskim istorijskim uzorima. Ono što je nesumnjivo i nesporno je da je Bogdanović jedan od najkolosalnijih autora sa ovih prostora, da su njegova dela bezvremena, odnosno, svevremena, da su nastala ne pod uticajem trenda ili stila, već iz dubine autorove kreativne ličnosti. Bogdanović je takođe veoma značajan kao pisac.[2] Njegovo delo na tom polju predstavlja ga kao izuzetnog esejistu, analitičara ali i kao pripovedača.[3] Značajni su njegovi brojni radovi od međunarodnog značaja o gradovima i arhitekturi sa mitologističkim i simbolističkim pogledima i o „ljudskoj unutrašnjoj arhitekturi“. Napisao je 25 knjiga i pisao tekstove koje u poslednje vreme objavljuje u raznim časopisima kao „El Pais“ i „Die Zeit“ iz oblasti arhitekture i urbanizma. Njegove knjige su stilski i žanrovski veoma različite, ali imaju jedno zajedničko u sebi: ogroman naboj duha, koncentraciju energije koju nose sobom i prenose je na čitaoce. Bogdanović je intenzivno pisao, ali je svoje knjige izdavao izvan granica Srbije, u Austriji, Mađarskoj, Hrvatskoj, Češkoj. Iako je bio jedan od kulturnih stožera srpske arhitekture i kulture uopšte, Bogdanović je, kao i njegovi veliki prethodnici, u svojoj karijeri imao neprestane uspone i padove. On je bio bojkotovan od svojih kolega profesora na fakultetu, čak je bio i „isključen“ sa mesta predavača na Arhitektonskom fakultetu u Beogradu. U revoltu je napustio članstvo u Srpskoj akademiji nauka i umetnosti. U periodu ratnih previranja, država mu je oduzela objekte u kojima je vodio Letnju školu arhitekture u Malom Popoviću. Nedugo zatim bio je primoran i da napusti zemlju, nakon čega se, rezigniran, nastanio u Beču kao politički emigrant. Osnovao je Seosku školu za filozofiju arhitekture u Malom Popoviću, nadomak Beograda, od milošte nazvanu „Mistrija pod orahom“. „Zelena kutija” je knjiga - kutija sa ceduljicama, beleškama iz njegovog života, posle sukoba sa Slobodanom Miloševićem. Živeo je sa svojom suprugom u egzilu u Beču od 1993. godine, a od vlade Austrije je dobio nagradu za životno delo. Sahranjen je na Jevrejskom groblju u Beogradu. Njegova supruga Ksenija, koja je preminula 2017. godine, sahranjena je na istom mestu.[4][5] Ostvarenja Ulaz u Aleju streljanih rodoljuba na Novom groblju. Neka od Bogdanovićevih najznačajnijih arhitektonskih ostvarenja su:[6][7] Spomenik Jevrejskim žrtvama fašizma, Beograd 1951-1952. Stambeno naselje Hidrotehničkog instituta, Avala, Beograd, 1952-1953. Spomen-groblje žrtvama fašizma, Sremska Mitrovica, 1959-1960. Partizansko spomen-groblje, Mostar 1959-1965. Spomen-park Slobodište, Kruševac, 1960-1965. Spomenik srpskim i albanskim partizanima palima u NOB-u, Kosovska Mitrovica, 1960-1973. Spomenik palim borcima NOB-a, Prilep, 1961. Spomen-park palim borcima u oslobodilačkim ratovima 1804-1945. (1804-1815, 1876-1878, 1912, 1914-1918, 1941-1945), Knjaževac, 1961-1971. Spomenik Kameni cvet, Jasenovac, 1966. Spomen kompleks Palim borcima Revolucije, Štip, 1969-1974. Spomen-park Garavice, Bihać, 1969-1981. Spomen područje i mauzolej palih boraca, Čačak, 1970-1980. Grupni kenotafi palih boraca, Bela Crkva, 1971. Grupni kenotafi žrtava fašizma, Novi Travnik, 1971-1975. Spomen-park Revolucije, Leskovac, 1971. Spomenik streljanim rodoljubima i Romima, Arapova dolina, Leskovac, 1971. Spomenik Slobodi, Ivangrad, 1972-1977. Spomenik palim borcima za slobodu, Vlasotince, 1973-1975. Adonisov oltar, Labin, 1974. Spomen-park Dudik, Vukovar, 1978-1980. Spomen park palih boraca NOB-a, učesnika Popinske borbe, Štulac, Vrnjačka Banja, 1979-1981. Grobnica Dušana Petrovića – Šaneta, Aranđelovac, 1980. „Čuvar slobode” (Spomenik poginulim partizanima u odbrani Klisa 1943), Klis, 1987. (uništen 1996. godine) Najznačajnija dela Na srpskom jeziku Mali urbanizam (1958) Zaludna mistrija: doktrina i praktika bratstva zlatnih (crnih) brojeva (1963) Urbanističke mitologeme (1966) Urbs i logos: ogledi iz simbologije grada (1976) Povratak grifona: crtačka heuristička igra po modelu Luisa Karola propraćena uvodnim ogledom Ljerke Mifke (1978) Gradoslovar (1982) Eeji: epistoralni eseji (sa Radom Iveković, 1986) Krug na četiri ćoška (1986) Mrtvouzice: mentalne zamke staljinizma (1988) Knjiga kapitela (1990) Grad kenotaf (1993) Grad i smrt (1994, na nemačkom 1993) Ukleti neimar (2001, na nemačkom 1997) Grad i budućnost (2001, na nemačkom 1997) Glib i krv (2001) O sreći u gradovima (2007, na nemačkom 2002) Tri ratne knjige (Grad i smrt; Srpska utopija; Grad i budućnost, 2008) Platonov tajni roman: Platonov gradoslovni nauk (2008) Zelena kutija: knjiga snova (2009, na nemačkom 2007) Na nemačkom jeziku Die Stadt und der Tod, Wieser Verlag, Klagenfurt - Salzbourg. 1993. ISBN 978-3-85129-090-5. Architektur der Erinnerung. Wieser Verlag, Klagenfurt. 1994. ISBN 978-3-85129-130-8. Der verdammte Baumeister: Erinnerungen, Zsolnay Verlag, Vienne 1997/. 2002. ISBN 978-3-552-04846-1. Die Stadt und die Zukunft, Wieser Verlag, Klagenfurt - Salzbourg. 1997. ISBN 978-3-85129-201-5. Vom Glück in den Städten, Zsolnay Verlag, Vienne. 2002. ISBN 978-3-552-05178-2. Die grüne Schachtel: Buch der Träume, Zsolnay Verlag, Vienne. 2007. ISBN 978-3-552-05394-6. Memoria und Utopie in Tito-Jugoslawien. Wieser Verlag.2009. ISBN 978-3-85129-834-5. Tags: Luis mamford grad u istoriji povijesti gradovi kroz istoriju urbanizam simbolizam lavirint spomenici grad kao simbol vecnosti i smrti doksijadis covek i grad zaludna mistrija jugoslovenska arhitektura xx veka knjige o arhitekturi iz arhitekture

NEISTKANO PREDIVO - ARHITEKTA RATOMIR BOGOJEVIĆ Predgovor - Branislav Milenković Predgovor - Milan P. Rakočević Priredila - Milica Bogojević-Bobić Izdavač - Orion art, Beograd Godina - 2012 238 strana 24 cm ISBN - 978-86-83305-66-7 Povez - Broširan Stanje - Kao na slici, ima posvetu na predlistu, tekst bez podvlačenja SADRŽAJ: Kratka biografija Predgovor priređivača PROFESOR BRANISLAV MILENKOVIĆ - Zaboravno pleme PROFESOR MILAN RAKOČEVIĆ - U potrazi za izgubljenom harmonijom TRAGALAC O prirodi arhitekture O arhitekturi Odraz arhitektonskih predmeta na psihički život ljudi Priroda arhitektonskog dela Trgovina projektovanjem Osvrt na muziku O stvaralačkom procesu Struka i delo Proces stvaranja Šta karakteriše ličnost stvaraoca Problem celine i idejnost O kompoziciji Primer klasičnog rešavanja Principi komponovanja Princip smene Isticanje objekata u kompoziciji Obrazovanje veza Tok povezivanja delova Mehaničko sjedinjavanje linija Psihološki kontinuitet u komponovanju Forma i sadržina Težište i težišne linije Problem ose Harmonija Isto i slično u arhitekturi Kontrast u kompoziciji O simetriji Ritam Analiza kompozicije Topčiderskog parka O funkciji deo - celina Pojam celine Percipiranje arhitektonskog dela Šta su to svojstva? Sjedinjavanje: linija, površine, mase Sjedinjavanje po prirodi materijala Činioci spoljašnjosti Pojava inkoherencije Formiranje celinskog odnosa Prostorna odlika: svojstvo visina objekta Pojam deljenja i spajanja Struktura ulice i celina Kvantitet - kvalitet Analiza sklopa Brašovanove zgrade O funkciji prostor - vreme - kretanje Uticaj vremenske komponente - komponente kretanja Kretanje, prevojne tačke i percepcija Korelacija Formiranje prostora Prostorno - vremenski činilac Mera za određivanje relacije Primena translatornog kretanja Percepcija O estetskom i umetničkom u struci Stari kanoni (Leonardo Da Vinči) O estetici Umetničko u struci i stručno u umetničkom Imaginacija Intuicija i umetnost O crtežu i stvarnosti Crtanje i stvarnost Crtež - vremenska jedinica Selektivan karakter svesti Studentima o crtežu Primer crtež u urbanizmu O teoriji linija i dodira Teorija linija Teorija dodira O psiho-fiziološkim odrednicama Primer Modulora Mera predmeta prema meri čoveka Ocena udaljenja predmeta Distantni receptori Zaštita od sunca Prostorna akustika Vreme reverberacije Sinestezija PROFESOR O učitelju arhitekture Priprema predavanja Vaspitna uloga nastavnika O učenju arhitekture Proces učenja Pedagoški rad Savlađivanje znanja Princip savremene škole O učeniku arhitekture Vaspitna uloga škole Razvijanje ljubavi za predmet Škola i student. Emocionalni i duhovni klimat Kakva svojstva treba da poseduje arhitekt Pitanje rada u praksi STVARALAC O arhitekturi Šta je moderna arhitektura Arhitekt i društvo Jednostavnost i bogatstvo savremene arhitekture Analiza lokacije za konkurs Muzeja grada Beograda O urbanizmu Stvaralački uslovi Osnovna teza savremenog urbanizma O regulacionim projektima Kolektivno ili individualno stanovanje? Uslovi za obrazovanje arhitektonsko-urbanističke celine Odnos društvenog centra i ostalih Centri gradova i četvrti Karakter i obim idejnog plana Urbanistički plan i urbanistička politika O rekonstrukciji Analiza lokacije - primer SIV Rekonstrukcija bloka - primer Terazija Istovremeno delovanje suprotnih tendencija - primer Avale POLEMIČAR Povodom konkursa za zgradu velike jugoslavenske Opere u Beogradu Povodom konkursa za stambene jedinice susedstva u Novom Beogradu Rečnik Ako Vas nešto zanima, slobodno pošaljite poruku.

Dorothy Stroud - Henry Holland His life and architecture Barnes and Co, New Jersey, 1966. Tvrd povez, zastitni omot, 160 strana. Henry Holland (20 July 1745[1] – 17 June 1806) was an architect to the English nobility. He was born in Fulham, London, where his father, also Henry, ran a building firm[2] constructing several of Capability Brown`s designs. His younger brother was Richard Holland, who later changed his surname to Bateman-Robson and became an MP. Although Henry would learn a lot from his father about the practicalities of construction, it was under Capability Brown that he would learn about architectural design. Brown and Holland formed a partnership in 1771 and Henry Holland married Brown`s daughter Bridget on 11 February 1773 at St George`s, Hanover Square.[3] In 1772 Sir John Soane[4] joined Holland`s practice in order to further his education, leaving in 1778 to study in Rome. Holland paid a visit to Paris in 1787[5] which is thought to have been in connection with his design of the interiors at Carlton House. From this moment on his interior work owed less to the Adam style and more to contemporary French taste. Holland was a founder member in 1791 of the Architects` Club,[6] which included Thomas Hardwick as a signatory. In the 1790s he translated[6] into English A.M. Cointereaux`s Traite sur la construction des Manufactures, et des Maisons de Champagne. Holland was feeling unwell in the early summer of 1806,[7] on 13 June he had a seizure[7] and his son Lancelot made this entry in his diary on 17 June, `My poor father breathed his last about 7 o`clock in the morning. He had got out of bed shortly before and inquired what the hour was. Being told he said is was too early to rise and got into bed again. He immediately fell into a fit. I was sent for, and a minute after I came to his bedside he breathed his last.`.[7] He was buried at All Saints Church, Fulham,[8] in a simple tomb, a few yards from the house in which he had been born. Bridget Holland his wife lived for another 17 years[8] and was the main beneficiary of her husband`s will. Children Of his sons, the elder Henry Jr (1775–1855) remained a bachelor. The younger son, Colonel Lancelot Holland (1781–1859), married Charlotte Mary Peters (1788–1876) and they had fifteen children. Of Holland`s five daughters, two married two brothers, Bridget (1774–1844) to Daniel Craufurd (lost at sea 1810) and Mary Frances Holland (1776–1842) to Major-General Robert Craufurd (1764–1812), commander of the Light Division during the Peninsular War. Bridget later remarried to Sir Robert Wilmot of Chaddesden. The remaining daughters, Harriet (1778–1814), Charlotte (1785–1824) and Caroline (1786–1871) never married.[8] Early work Claremont House, c. 1771 Benham Park, Berkshire 1774–75 Holland began his practice by designing Claremont House for Robert Clive, with his future father-in-law in 1771[9] and their partnership lasted until Brown`s death twelve years later. Claremont is of nine by five bays, of white brick with stone dressings. The main feature on the entrance front is the tetrastyle Corinthian pedimented portico. This leads to the entrance hall with red scagliola columns, these are arranged in an oval with the rectangular room. The drawing room has a fine plaster ceiling and marble fireplace with two caryatids. There is a fine staircase. In 1771 he took a lease from Charles Cadogan, 2nd Baron Cadogan on his Chelsea estate[10] and began the Hans Town (named after an earlier owner Hans Sloane) development on 89 acres (360,000 m²) of open field and marsh. There he laid out parts of Knightsbridge and Chelsea, including Sloane Street and Sloane Square, and Hans Place, Street and Crescent and Cadogan Place. The buildings were typical Georgian, terraced houses, they were three or four floors in height plus an attic and basement and two or three windows wide, of brick, decoration was minimal, occasionally the ground floor was decorated with stucco rustication. These developments quickly became some of the most fashionable areas in greater London. Construction was slow, the start of the American war of independence in 1776 being one of the factors (Lord Cadogan also died that year). Sloane Square was virtually complete by 1780.[11] Apart from a few houses on the east side Sloane Street was not developed before 1790.[12] By 1789 Holland was living in a house designed by himself, called Sloane Place,[13] it was to the south of Hans Place. The house was large 114 feet in length, to the north the octagonal entrance hall had a black and white marble floor the south front had a one-storey ionic loggia across the central five bays with an iron balcony above in front of the main bedrooms, the rooms on the ground floor south front were the drawing room, dining room, lobby, library and music room. As the area was developed on ninety-nine year leases Holland`s houses were almost entirely rebuilt from the 1870s onwards. A few houses survive in Hans Place, Nos. 12 and 33-34.[14] Cadogan Square was laid out from 1879 onwards in part over the gardens of Sloane Place. Another joint work was Benham Park[15] 1774–75 designed for William Craven, 6th Baron Craven, three stories high, nine bays wide, in a plain neoclassical style, of stone, with a tetrastyle Ionic portico, the building was altered in 1914, the pediment on the portico was replaced by a balustrade and the roof lowered and hidden behind a balustrade. The interiors have also been altered. Though the Circular Hall in the centre of the building, with its large niches and fine plasterwork, is probably as designed by Holland, it has an opening in the ceiling rising to the galleried floor above and a glazed dome. The principal staircase is also original. Trentham Hall, 1775–78, demolished Brown had been designing the landscape of Trentham hall since 1768, for the owner Granville Leveson-Gower, 1st Marquess of Stafford (he was an Earl at the time), when it was decided to remodel the house, this took from 1775 to 1778,[16] it was enlarged from nine to fifteen bays, the pilasters and other features were in stone, but the walls were of brick covered in stucco to imitate stonework. The building was remodelled and extended by Sir Charles Barry in 1834–1840 and largely demolished in 1910. Cardiff Castle (Holland`s work is the pale coloured stone) John Stuart, 1st Marquess of Bute commissioned Holland and Brown to restore Cardiff Castle[17] (1778–80), Holland`s interiors were swept away when the castle was remodelled and extended by William Burges in the 1860s. The east front of the main apartments retain Holland`s work a rare example of him using Gothic Revival architecture and the neoclassical style Drawing Room being the only significant interior to survive more or less as Holland designed it. Brook`s In 1776 Holland designed[18] Brooks`s club in St James`s Street, Westminster. Build of yellow brick and Portland stone in a Palladian style similar to his early country houses. The main suite of rooms on the first floor consisted of the Great Subscription Room, Small Drawing Room and the Card Room, Brook`s was known for its gambling on card games, the Prince of Wales being a member. The interiors are in neoclassical style, the Great Subscription Room having a segmental barrel vault ceiling. From 1778 to 1781 for Thomas Harley, Holland designed and built Berrington Hall,[19] Herefordshire, one of his purest exercises in the Neoclassical style, the exterior is largely devoid of decoration, the main feature is the tetrastyle Ionic portico. The interior are equally fine, the most impressive being the staircase at the centre of the building, with its glazed dome and the upper floor is surrounded by Scagliola Corinthian columns. The main rooms have fine plaster ceilings and marble chimneypieces, these are the library, dining and drawings rooms. The small boudoir has a shallow apse screened by two Ionic columns of Scagliola imitating Lapis lazuli. Holland also designed the service yard behind the house with the laundry, dairy and stables as well as the entrance lodge to the estate in the form of a Triumphal arch. Berrington Hall Berrington Hall Detail of portico, Berrington Hall Detail of portico, Berrington Hall The stables, Berrington Hall The stables, Berrington Hall Entrance Arch, Berrington Hall Entrance Arch, Berrington Hall Broadlands House In 1788 Holland continued the remodelling of Broadlands in Hampshire[20] for Henry Temple, 2nd Viscount Palmerston started by Brown. The exterior was re-clad in yellow brick and a three-bay recessed Ionic portico added on the north front, a tetrastyle Ionic portico was added on the south front, within he added the octagonal domed lobby, also by Holland are the ground floor rooms on the south front library (Wedgwood room), saloon and drawing room, and on the east front the dining room, all in the Adam style. Carlton House Main article: Carlton House, London Holland first major commission for the Prince of Wales, later King George IV, was his celebrated remodelling of Carlton House, London (1783 – c. 1795),[21] exemplified his dignified neoclassicism, which contrasted with the more lavish style of his great contemporary Robert Adam. Carlton House was his most significant work, built on a slope, the north entrance front on Pall Mall was of two floors, the south front overlooking the gardens and The Mall was of three floors. The large hexastyle Corinthian portico on the north front acted as a porte-cochère, after Carlton was demolished the columns were reused[22] in the construction of the National Gallery by the architect William Wilkins. The principal rooms were on the ground floor as entered on the north front. The various floors were linked by the Grand Staircase, built c. 1786,[23] this was one of Holland`s finest designs. Carlton House was demolished in 1827,[24] other significant interiors by Holland were the Great Hall, (1784–89),[25] and the Circular Dining Room (1786–1794).[26] After Carlton House was demolished many fittings including chimney-pieces[27] were reused by John Nash in the construction of Buckingham Palace. Carlton House Carlton House Carlton House, Portico Carlton House, Portico Garden front, Carlton House Garden front, Carlton House Design for north front, Carlton House Design for north front, Carlton House Plan, Carlton House Plan, Carlton House Carlton House, Great Hall Carlton House, Great Hall Carlton House, Grand Staircase Carlton House, Grand Staircase Carlton House, Circular Dining Room Carlton House, Circular Dining Room Carlton House, Crimson Drawing Room Carlton House, Crimson Drawing Room Carlton House, Blue Velvet Closet Carlton House, Blue Velvet Closet Carlton House, Ante Room Carlton House, Ante Room Carlton House, Throne Room Carlton House, Throne Room Carlton House, Golden Drawing Room Carlton House, Golden Drawing Room Carlton House, Gothic Dining Room Carlton House, Gothic Dining Room Marine Pavilion, Brighton Main article: Royal Pavilion Brighton Marine Pavilion (Royal Pavilion Brighton) as designed by Holland c. 1788 West front, Brighton Marine Pavilion (Royal Pavilion Brighton) as designed by Holland Plan, Brighton Marine Pavilion(Royal Pavilion Brighton) as designed by Holland c. 1802 Holland is perhaps best remembered for the original Marine Pavilion (known as such from 1788)[28] (1786–87) at Brighton, Sussex, designed for the Prince of Wales. The Prince had taken a lease on a farmhouse in October 1786[29] in the centre of Brighton, then little more than a village. From 1788 Holland began transforming the building,[30] the east front had two double height bows added, to the north the present saloon was created circular in plan with two apses to north and south, the exterior was of the form of a large bow surrounded by Ionic columns, and to the north of that the farmhouse copied, the west front was quite plain, a tetrastyle, Ionic portico in the centre flanked by two wings forming an open court. Holland proposed further alterations to the pavilion in 1795,[31] but due to the Prince`s financial problems were delayed and it was not until 1801[32] that any work was carried out, this involved extending the main facade with wings at 45 degrees to north and south containing an eating room and conservatory (these were later replaced by Nash`s Banqueting and Music rooms) and the entrance hall was extended with the portico moved forward, and three new staircases created within. In 1803 Holland produced a design to remodel the Pavilion in Chinese style[33] but this was not executed. Later work Entrance front, Dover House, Whitehall The Prince of Wales`s brother Prince Frederick, Duke of York and Albany commissioned Holland to extend Dover House[34] (then called York House), and work started in 1788. He designed the facade to Whitehall with its portico and behind it the circular domed vestibule 40 feet in diameter with an inner ring of eight scagliola Doric columns. Entrance front, Althorp House In 1785 George Spencer, 2nd Earl Spencer[35] entrusted Holland with the remodelling of his country house Althorp. The exterior was encased in white Mathematical tiles to hide the unfashionable red brick[36] and he added the four Corinthian pilasters to the entrance front. He also added the corridors to the wings. Several interiors are by Holland: the Library, Billiard Room and the South Drawing Room. He also remodelled the Picture Gallery. Layout of Woburn Abbey 1816 Francis Russell, 5th Duke of Bedford, one of the Prince of Wales`s friends, commissioned Holland to remodel and extend his country residence Woburn Abbey beginning in 1786.[37] This involved a remodelling the south front and within the south wing Holland remodelled several rooms (1787–1790), including the Venetian Room to house twenty four paintings of Venice by Canaletto, the Ante-Library and the Library, a tripartite room divided by openings containing two columns of the Corinthian order. Also he created the greenhouse (1789) (later altered by Jeffry Wyattville c. 1818) attached to the stable block, a grand riding-school (1789) demolished, indoor tennis court, demolished and Chinese style dairy (1789). Within the park he also designed a new entrance archway (1790), farm buildings, cottages and kennels. In 1801 he converted the greenhouse into a sculpture gallery to house the Duke`s collection of Roman sculpture, adding the `Temple of Liberty` at the east end to house busts of Charles James Fox and other prominent Whigs. Holland went on to design the Theatre Royal, Drury Lane, when it was rebuilt (c. 1791–94)[38] as Europe`s largest functioning theatre with 3,919 seats.[39] The building was 300 feet in length, 155 feet in width and 108 feet tall.[40] The Portland stone exterior was of four floors, rising a floor higher above the stage. The facades were fairly plain, with the main embellishments on the ground floor. A single-storey Ionic colonnade surrounded the building, with shops and taverns behind it. The auditorium was approximately semi-circular in plan, with the Pit. There was a row of eight boxes flanking each side of the Pit, two levels of boxes above, then two galleries above them.[41] The stage was 42 feet wide and 34 feet to the top of the scenery.[42] The Theatre Royal burnt down on the night of 24 February 1809.[43] At the Royal Opera House he rebuilt the auditorium in 1792.[44] The new auditorium contained a pit and four horseshoe shaped, straight-sided tiers. The first three were boxes, and the fourth was the two-shilling gallery. The ceiling was painted to resemble the sky. In addition Holland extended the theatre to provide room for the Scene Painters, Scene Room, Green room, Dressing Rooms, etc.[45] The theatre burnt down on 20 September 1808. From 1802 Holland converted York House on Piccadilly into the Albany apartments. The Exterior, Theatre Royal Drury Lane, burnt down 1809 The Exterior, Theatre Royal Drury Lane, burnt down 1809 The Interior, Theatre Royal Drury Lane, burnt down 1809 The Interior, Theatre Royal Drury Lane, burnt down 1809 Covent Garden Theatre, burnt down 1808 Covent Garden Theatre, burnt down 1808 The Albany The Albany In 1796 Holland started remodelling Southill House[46] Southill, Bedfordshire for Samuel Whitbread with work continuing until 1802. The exterior was remodelled with loggias and a portico with Ionic columns and the interiors completely modernised in the latest French Directoire style. The finest interiors are the library, drawing room, dining room, Mrs. Whitbread`s room and the boudoir. In the garden Holland created the north terrace and the temple with four Tuscan columns. East India House, City of London, demolished In 1796 Holland received the commission[47] to design the new headquarters for the East India Company, East India House in Leadenhall Street. In order to find a suitable design a competition had been held between Holland, John Soane and George Dance. The building was of two stories and fifteen bays in length, the centre five having a portico of six Ionic columns that only projected by the depth of a column from the facade. The building was demolished in 1861–1862. List of architectural work[48] Projects marked # were joint works with Brown. Hale House, Hampshire, alterations (1770) Hill Park, near Westerham, Kent, (c. 1770) subsequently altered and renamed Valence Battersea Bridge, the original wooden bridge (1771–1772) demolished 1881 #Claremont House (1771–74) #Benham Park (1774–75) #Trentham Hall remodelled (1775–1780), later remodelled by Sir Charles Barry (1834–49) demolished 1910 #Cadland, near Southampton (1775–78) demolished 1953 Brooks`s club London (1776–1778) #Cardiff Castle reconstruction in a Gothic style (1777–1778) Hans Town, London, including Cadogan Place, Sloane Street & Sloane Square, (1777–1791), few of his buildings survive The Crown Hotel, Stone, Staffordshire (1778) Berrington Hall (1778–81) St. Michael`s Church, Chart Sutton, rebuilt except for the tower (1779) altered in the 19th century #Nuneham House alterations (1781–1782) Grangemouth, he devised the plan for the town, (1781–83) 7 St. James`s Square, London, refronted (1782) Carlton House, London (1783–95) demolished 1827. Spencer House, London, internal alterations (1785–1792) Royal Pavilion Brighton, (1786–87) remodelled by John Nash (1815–22) Bedford House, Bloomsbury, remodelled dining room (1787) demolished 1800 Knight`s Hill, Norwood, Surrey, (1787) demolished 1810 Stanmore Park, Stanmore, Middlesex, (1787) demolished Woburn Abbey, the south front, library, stables, sculpture gallery, Chinese dairy, entrance lodge (1787–1802) Althorp remodelled the exterior and interior (1787–1789) 105 Pall Mall, London, remodelled interior (1787) demolished 1838 Dover House (was York House), Whitehall, extended the house adding the grand pillared & domed entrance hall and facade & portico on Whitehall (1789–1792) House, Allerton Mauleverer for the Duke of York (1788) rebuilt 1848–1851 Broadlands Ionic Portico on east front, and the major interiors (1788–1792) Oakley House, Bedfordshire, (1789–92) 44 Berkeley Square, remodelling of rooms the original architect being William Kent (c. 1790) Theatre Royal, Drury Lane designed the 3rd theatre (1791–1794) burnt down 1809 Covent Garden Theatre, new auditorium (1792) burnt down 1808 The Swan Hotel, Bedford c.(1792) Birchmore Farm, Woburn, Bedfordshire (1792) Oatlands House, Weybridge, (1794–1800) The Theatre, Aberdeen, Marischal Street, (1795) demolished Debden Hall, Uttlesford, Essex (1795) demolished 1936. Southill Park Southill, Bedfordshire (1796–1802) Park Place, Henley-on-Thames, (1796) demolished East India House London (1796–1800) demolished 1861–1862 Dunira, Perthshire, (1798) demolished East India Warehouses, London, Middlesex Street, (1799–1800) demolished Wimbledon House (1800–02) demolished 1949 Albany (London) conversion of the former Melbourne House by William Chambers into bachelor apartments (1803–1804) Assembly rooms, Glasgow added terminal pavilions (1807) to the building by Robert Adam, demolished 1889 Gateway Westport, County Mayo (1807) demolished 1958

Veoma dobro očuvano! 50 Buildings You Should Know Isabel Kuhl (Author) Product details Publisher: ‎ Prestel (September 25, 2007) Language: ‎ English Paperback: ‎ 176 pages Item Weight: ‎ 1.45 pounds Dimensions: ‎ 7.75 x 0.75 x 9.75 inches The fifty buildings presented here in chronological order represent the most compelling, intriguing, and awe-inspiring structures from all over the world. Along with the Pyramids of Cheops, the Parthenon, and the Colosseum, readers will learn about other masterpieces such as the Hagia Sophia in Turkey; Cambodia`s Temple Complex at Angkor Wat; the Potala Palace in Lhasa; and the Jewish Museum in Berlin. Each entry features full color photographs of the structure along with informative text presented in a dynamic format. Readers can find basic information about each building`s artistic relevance, style, and contextual history while timelines and sidebars offer additional notes about architectural periods and techniques. Editorial Reviews From the Inside Flap The fifty buildings presented here in chronological order represent the most compelling, intriguing, and awe-inspiring structures from all over the world. Along with the Pyramids of Cheops, the Parthenon, and the Colosseum, readers will learn about other masterpieces such as the Hagia Sophia in Turkey; Cambodia`s Temple Complex at Angkor Wat; the Potala Palace in Lhasa; and the Jewish Museum in Berlin. From the Back Cover The fifty buildings presented here in chronological order represent the most compelling, intriguing, and awe-inspiring structures from all over the world. Along with the Pyramids of Cheops, the Parthenon, and the Colosseum, readers will learn about other masterpieces such as the Hagia Sophia in Turkey; Cambodia`s Temple Complex at Angkor Wat; the Potala Palace in Lhasa; and the Jewish Museum in Berlin. About the Author Isabel Kuhl is an author and art historian based in Cologne. THE GREAT PYRAMID OF GIZA KARNAK TEMPLE THE PARTHENON THE COLOSSEUM PETRA TIKAL HAGIA SOPHIA SAN VITALE HORYUJI TEMPLE PALATINE CHAPEL IN AACHEN BOROBUDUR THE MEZQUITA DURHAM CATHEDRAL THE HRADČANY ANGOR WAT NOTRE DAME CASTEL DEL MONTE WESTMINSTER ABBEY THE FORBIDDEN CITY THE DOGE`S PALACE CATHEDRAL DOME IN FLORENCE THE KREMLIN ST PETER`S BASILICA CHÂTEAU OF CHAMBORD MACHU PICCHU VILLA LA ROTONDA TAJ MAHAL POTALA PALACE VERSAILLES ZWINGER PALACE UPPER BELVEDERE THE LOUVRE MONTICELLO ROYAL CRESCENT UNITED STATES CAPITOL LA SAGRADA FAMILIA THE EIFFEL TOWER CARSON PIRIE SCOTT BUILDING BAUHAUS CHRYSLER BUILDING CASA MALAPARTE THE GLASS HOUSE NOTRE DAME DU HAUT GUGGENHEIM MUSEUM IN NEW YORK TWA TERMINAL CONGRESS BUILDING BRASILIA SYDNEY OPERA HOUSE OLYMPIC PARK IN MUNICH JEWISH MUSEUM BERLIN NATIONAL STADIUM IN BEIJING MG69 (N)

Esther McCoy - Richard Neutra Masters of the world architecture George Braziller INC, New York, 1960. Mek povez, 128 strana, ilustrovano. Ex libris (pecat) i potpis bivseg vlasnika RETKO! Rihard Nojtra Рихард Јозеф Нојтра (нем. Richard Joseph Neutra;[1] Беч, 8. април 1892 — Вупертал, 16. април 1970) је био значајан аустријско-амерички архитект, пре свега активан у јужној Калифорнији у САД, а важи за једног од најзначајнијих представника модерне архитектуре.[2][3] Живот и дело Зграда Treetops, коју је започео Рихард Нојтра а 1980. завршио његов син Дион Кућа Кауфманових у Палм Спрингсу у Калифорнији Рихард Нојтра студирао је на Високој техничкој школи у Бечу као ђак Адолф Лоса и био је под утицајем Ото Вагнера. Године 1917. дипломирао је на овој школи и отишао у Берлин где је сарађивао са архитектом Ерих Менделсоном. На свом првом већем путовању у иностранство које је предузео са млађим сином Зигмунд Фројда упознао је жену свога живота, певачицу Целестин Дион Нидерман. Био је фасциниран архитектуром у САД а нарочито делима Френка Лојда Рајта и одлучио је се пресели у САД. Прво је отишао у Чикаго, затим у Таљезин да би се сусрео са Рајтом, али је видео плакат „California Call You!“, који је на њега оставио јак утисак, тако да се одлучује за југ Калифорније. Године 1929. добио је и америчко држављанство. У Лос Анђелесу је важио за представника интернационалног стила у архитектури у САД. Градио је виле и приватне куће које је уклапао у околину и пејзаж. Нојтра се заинтересовао за пејзажну архитектуру и у току студија је упознао пејзажног архитекту за хортикултуру Густава Амана с којим се спријатељио. Када је пројектовао виле у Швајцарској 1960-их година, радио је са пејзажним архитектом Ернстом Крамером који је био ученик Густава Амана. Међу значајне Нојтрине ране радове спада кућа за породицу Лавел; то је чиста скелетна конструкција у стилу европске традиције чији је утемељивач био Адолф Лос. Од 1949. до 1964. пројектовао је, у сарадњи са Роберт Александром, школске зграде, цркве, пословне зграде и музеје. Од 1960. је започео сарадњу са сином Дионом Нојтром. У пројекте школа са заобљеним основама Нојтра је укључивао и пејзаж. За њега је карактеристично да о архитектури говори као о примењеној физиологији. У избору материјала одлучивао се за природне, а најчешће је користио дрво. Намештај за седење је прилагођавао облицима људског тела као и Алвар Алто, Елијел Саринен и други напредни архитекти.[4] У својим радовима Нојтра је показао да је усвојио модеран калифорнијски стил специјализујући се на уклапање објеката у пејзаж и баште и инспирисао се нарочито контрастом геометријских форми и природе и створио утисак који је нарочито био изражен на фотографијама његових изведених објеката које је фотографисао Јулијус Шулман. У пројектима како Рајта тако и Нојтре значајну улогу има водена површина. Његове представе су се уклапали у захтеве његових инвеститора. Једна од најпознатијих Нојтриних зграда је зграда за Едгара Кауфмана („Kaufmann Desert House“) из 1946. која је уклопљена у пејзаже у близину Палм Спрингса у Калифорнији. Године 1952. пројектовао је „Moore House“ у Охаи („Ојаи“) у коме доминира рефлектујући мали рибњак и по речима његовог сина Диона зграда плива на воденој башти. Рихард Нојтра је преминуо 1970. у Вупелталу. Његов рад наставио је његов син Дион, поготово у 1990- тим годинама. Нојтра је почасни грађанин Беча и у делу града који се назива Леополдау постоји улица са његовим именом. Избор из његових дела Lovell House, Лос Анђелес, 1927 — 1929. Neutra House, Лос Ангелес, 1933. (преградња 1964. ) Школа „Corona School“, Бел Калифорнија, 1935. Desert House, Колорадо, 1946. „Case studies“, Калифорнија, 1946—1950. Kaufmann House, Палм Спрингс, Калифорнија, 1947. Методистичка црква Rivera Methodist Curch, Редондо Бич, Калифорнија, 1958. Музеј Lincoln Memorial Museum, Гетисбург, Пенсилванија, 1963. Основна школаGrundschule, Лемуре, Калифорниен, 1964. Насеље Neutra Siedlung, Morfelden- Valdorf, Немачка, 1964. Haus Rentsch, Бернер Оберланд, Швајцарска, 1965.- хортикултура Ернст Крамер Haus Bucerius, Тессин, Швајцарска, 1965.- хортикултура Ернст Крамер Наслеђе Нојтрин син Дион је држао канцеларије у Сребрном језеру које је дизајнирао и изградио његов отац отворене као „Richard and Dion Neutra Architecture” у Лос Анђелесу. Пословна зграда Нојтра је наведена у Националном регистру историјских места.[5] Године 1980, Нојтрина удовица је донирала Ван дер Лиув зграду (VDL истраживачка кућа), тада процењену на 207.500 долара, Државном политехничком универзитету Калифорније, Помона (Кал Поли Помона) да је користе професори и студенти универзитетског Колеџа за дизајн животне средине.[6][7] Године 2011, Крониш (1954) на 9439 Сансет булевару на Беверли Хилсу израђена по Нојтрином дизајну продата је за 12,8 милиона долара.[8] Године 2009, изложба „Ричард Нојтра, архитекта: скице и цртежи“ у Централној библиотеци Лос Анђелеса представљала је избор Нојтриних путописних скица, цртежа фигура и приказа зграда. Изложбу о раду архитекте у Европи између 1960. и 1979. године поставила је MARTa Херфорд, Немачка. Кауфманову пустињску кућу је обновила агенција Marmol Radziner + Associates средином 1990-их.[9] Фамилија слова Нојтрафејс, коју је дизајнирао Кристијан Шварц за House Industries, заснована је на архитектури и принципима дизајна Ричарда Нојтре. Године 1977, постхумно је награђен AIA златном медаљом, а 2015. награђен је Златном палмином звездом на Стази звезда у Палм Спрингсу у Калифорнији.[10] Richard Joseph Neutra (/ˈnɔɪtrə/ NOI-tra;[1] April 8, 1892 – April 16, 1970) was an Austrian-American architect. Living and building for most of his career in Southern California, he came to be considered a prominent and important modernist architect.[2][3] His most notable works include the Kaufmann Desert House, in Palm Springs, California. Biography Neutra was born in Leopoldstadt, the second district of Vienna, Austria Hungary, on April 8, 1892, into a wealthy Jewish family. His Jewish-Hungarian father Samuel Neutra (1844–1920),[4][5] was a proprietor of a metal foundry, and his mother, Elizabeth `Betty` Glaser[6] Neutra (1851–1905) was a member of the IKG Wien. Richard had two brothers, who also emigrated to the United States, and a sister, Josephine Theresia `Pepi` Weixlgärtner, an artist who married the Austrian art historian Arpad Weixlgärtner and who later emigrated to Sweden. Her work can be seen at the Modern Art Museum in Stockholm.[7] Neutra attended the Sophiengymnasium in Vienna until 1910. He studied under Max Fabiani and Karl Mayreder at the Vienna University of Technology (1910–18) and also attended the private architecture school of Adolf Loos. In 1912, he undertook a study trip to Italy and the Balkans with Ernst Ludwig Freud (son of Sigmund Freud).[citation needed] In June 1914, Neutra`s studies were interrupted when he was ordered to Trebinje, where he served as an lieutenant in the artillery until the end of World War I. Dione Neutra recalled her husband Richard`s hatred of the retribution against the Serbs in an interview conducted in 1978 after his death: `He talked about the people he met [i.e. in Trebinje] … how his commander was a sadist, who was able to play out his sadistic tendencies…. He was just a small town clerk in Vienna, but then he became his commander.`[8] Neutra took a leave in 1917 to return to the Technische Hochschule to take his final examinations.[9] After World War I, Neutra moved to Switzerland, where he worked with the landscape architect Gustav Ammann. In 1921, he served briefly as city architect in the German town of Luckenwalde, and later in the same year he joined the office of Erich Mendelsohn in Berlin. Neutra contributed to the firm`s competition entry for a new commercial center for Haifa, Palestine (1922), and to the Zehlendorf housing project in Berlin (1923).[10] He married Dione Niedermann, the daughter of an architect, in 1922. They had three sons, Frank L (1924–2008), Dion (1926–2019), who became an architect and his father`s partner, and Raymond Richard Neutra (1939–), a physician and environmental epidemiologist. Richard Neutra moved to the United States by 1923 and became a naturalized citizen in 1929. He worked briefly for Frank Lloyd Wright before accepting an invitation from Rudolf Schindler, a close friend from his university days, to work and live communally in Schindler`s Kings Road House in California. Neutra`s first works in California were both in the realm of landscape architecture: namely, the grounds of the Lovell Beach House (1922–25), in Newport Beach, which Schindler had designed for Philip Lovell; and a pergola and wading pool for the complex that Wright and Schindler had designed for Aline Barnsdall on Olive Hill (1925), in Hollywood. Schindler and Neutra would go on to collaborate on an entry for the League of Nations Competition (1926–27); in the same year, they formed a firm with the planner Carol Aronovici (1881–1957), called the Architectural Group for Industry and Commerce (AGIC). Neuatra subsequently developed his own practice and went on to design numerous buildings embodying the International Style, 12 of which are designated as Historic Cultural Monuments (HCM), including the Lovell Health House (HCM #123; 1929), for the same client as the Lovell Beach House, and the Richard and Dion Neutra VDL Research House (HCM #640; 1966).[10] In California, he became celebrated for rigorously geometric but airy structures that epitomized a West Coast version of mid-century modern residential design. His clients included Edgar J. Kaufmann, (who had commissioned Wright to design Fallingwater, in Pennsylvania), Galka Scheyer, and Walter Conrad Arensberg. In the early 1930s, Neutra`s Los Angeles practice trained several young architects who went on to independent success, including Gregory Ain, Harwell Hamilton Harris, and Raphael Soriano. In 1932, he tried to move to the Soviet Union, to help design workers` housing that could be easily constructed, as a means of helping with the housing shortage.[11] In 1932, Neutra was included in the seminal MoMA exhibition on modern architecture, curated by Philip Johnson and Henry-Russell Hitchcock. From 1943 to 1944, Neutra served as a visiting professor of design at Bennington College in Bennington, Vermont. In 1949 Neutra formed a partnership with Robert E. Alexander that lasted until 1958, which finally gave him the opportunity to design larger commercial and institutional buildings. In 1955, the United States Department of State commissioned Neutra to design a new embassy in Karachi. Neutra`s appointment was part of an ambitious program of architectural commissions to renowned architects, which included embassies by Walter Gropius in Athens, Edward Durrell Stone in New Delhi, Marcel Breuer in The Hague, Josep Lluis Sert in Baghdad, and Eero Saarinen in London. In 1965, Neutra formed a partnership with his son Dion Neutra.[10] Between 1960 and 1970, Neutra created eight villas in Europe, four in Switzerland, three in Germany, and one in France. Prominent clients in this period included Gerd Bucerius, publisher of Die Zeit, as well as figures from commerce and science. His work was also part of the architecture event in the art competition at the 1932 Summer Olympics.[12] Richard Joseph Neutra died on April 16, 1970, at the age of 78.[13] Architectural style He was known for the attention he gave to defining the real needs of his clients, regardless of the size of the project, in contrast to other architects eager to impose their artistic vision on a client. Neutra sometimes used detailed questionnaires to discover his client`s needs, much to their surprise. His domestic architecture was a blend of art, landscape, and practical comfort.[citation needed] In a 1947 article for the Los Angeles Times, `The Changing House,` Neutra emphasizes the `ready-for-anything` plan – stressing an open, multifunctional plan for living spaces that are flexible, adaptable and easily modified for any type of life or event.[14] Neutra had a sharp sense of irony. In his autobiography, Life and Shape, he included a playful anecdote about an anonymous movie producer-client who electrified the moat around the house that Neutra designed for him and had his Persian butler fish out the bodies in the morning and dispose of them in a specially designed incinerator. This was a much-embellished account of an actual client, Josef von Sternberg, who indeed had a moated house but not an electrified one.[citation needed] The novelist/philosopher Ayn Rand was the second owner of the Von Sternberg House in the San Fernando Valley (now destroyed). A photo of Neutra and Rand at the home was taken by Julius Shulman.[citation needed] Neutra`s early watercolors and drawings, most of them of places he traveled (particularly his trips to the Balkans in WWI) and portrait sketches, showed influence from artists such as Gustav Klimt, Egon Schiele etc. Neutra`s sister Josefine, who could draw, is cited as developing Neutra`s inclination towards drawing.[citation needed] Legacy Neutra`s son Dion has kept the Silver Lake offices designed and built by his father open as `Richard and Dion Neutra Architecture` in Los Angeles. The Neutra Office Building is listed on the National Register of Historic Places.[14] In 1980, Neutra`s widow donated the Van der Leeuw House (VDL Research House), then valued at $207,500, to California State Polytechnic University, Pomona (Cal Poly Pomona) to be used by the university`s College of Environmental Design faculty and students.[15][16] In 2011, the Neutra-designed Kronish House (1954) at 9439 Sunset Boulevard in Beverly Hills sold for $12.8 million.[17] In 2009, the exhibition `Richard Neutra, Architect: Sketches and Drawings` at the Los Angeles Central Library featured a selection of Neutra`s travel sketches, figure drawings and building renderings. An exhibition on the architect`s work in Europe between 1960 and 1979 was mounted by the MARTa Herford, Germany.[citation needed] The Kaufmann Desert House was restored by Marmol Radziner + Associates in the mid-1990s.[18] The typeface family Neutraface, designed by Christian Schwartz for House Industries, was based on Richard Neutra`s architecture and design principles.[citation needed] In 1977, he was posthumously awarded the AIA Gold Medal, and in 2015, he was honored with a Golden Palm Star on the Walk of Stars in Palm Springs, California.[19] Lost works Neutra`s 14,000 sqf `Windshield` house built on Fishers Island, NY for John Nicholas Brown II burned down on New Year`s Eve 1973 and was not rebuilt.[20] The 1935 Von Sternberg House in Northridge, California was demolished in 1972.[21] Neutra`s 1960 Fine Arts Building at California State University, Northridge was demolished in 1997, three years after suffering severe damage in the 1994 Northridge earthquake.[22][23] The 1962 Maslon House in Rancho Mirage, California, was demolished in 2002.[24] Neutra`s Cyclorama Building at Gettysburg was demolished by the National Park Service in March 2013.[25] The Slavin House (1956) in Santa Barbara, California was destroyed in a fire in 2001.[26] Selected works See also: Category:Richard Neutra buildings Miller House, Palm Springs Jardinette Apartments, 1928, 5128 Marathon Street, Hollywood Hills, Los Angeles, California Lovell House, 1929, Los Angeles, California Van der Leeuw House (VDL Research House), 1932, Los Angeles, California Mosk House, 1933, 2742 Hollyridge Drive, Hollywood, California Nathan and Malve Koblick House, 1933, 98 Fairview Avenue, Atherton, California Universal-International Building (Laemmle Building), 1933, 6300 Hollywood Boulevard, Hollywood, Los Angeles, California Scheyer House, 1934, 1880 Blue Heights Drive, Hollywood Hills, Los Angeles, California William and Melba Beard House (with Gregory Ain), 1935, 1981 Meadowbrook, Altadena California Military Academy, 1935, Culver City, California Corona Avenue Elementary School, 1935, 3835 Bell Avenue, Bell, California Largent House, 1935, 49 Hopkins Avenue at the corner of Burnett Avenue, San Francisco. Building was demolished by new owners and as of 2018, they have been ordered to rebuild an exact replica.[27][28] Von Sternberg House, 1935, San Fernando Valley, Los Angeles Sten and Frenke House (Los Angeles Historic-Cultural Monument #647), 1934, 126 Mabery Road, Santa Monica The Neutra House Project, 1935, Restoration of the Neutra `Orchard House` in Los Altos, California Josef Kun House, 1936, 7960 Fareholm Drive, Nichols Canyon, Hollywood Hills, Los Angeles, California[29] Darling House,[30] 1937, 90 Woodland Avenue, San Francisco, California George Kraigher House, 1937, 525 Paredes Line Road, Brownsville, Texas Landfair Apartments, 1937, Westwood, Los Angeles, California Strathmore Apartments, 1937, Westwood, Los Angeles, California Aquino Duplex, 1937, 2430 Leavenworth Street, San Francisco Leon Barsha House (with P. Pfisterer), 1937, 302 Mesa Road, Pacific Palisades, California Miller House,[31] 1937, Palm Springs, California Windshield House,[32] 1938, Fisher`s Island, New York Albert Lewin House, 1938, 512-514 Palisades Beach Road, Santa Monica, Los Angeles Emerson Junior High School, 1938, 1650 Selby Avenue, West Los Angeles, California Ward-Berger House, 1939, 3156 North Lake Hollywood Drive, Hollywood Hills, Los Angeles, California Kelton Apartments, Westwood, Los Angeles Sidney Kahn House, 1940, Telegraph Hill, San Francisco Beckstrand House, 1940, 1400 Via Montemar, Palos Verdes Estates, Los Angeles County Bonnet House, 1941, 2256 El Contento Drive, Hollywood Hills, Los Angeles, California Neutra/Maxwell House, 1941, 475 N. Bowling Green Way, Brentwood, Los Angeles (Moved to Angelino Heights in 2008.) Van Cleef Residence, 1942, 651 Warner Avenue, Westwood, Los Angeles Geza Rethy House, 1942, 2101 Santa Anita Avenue, Sierra Madre, California Channel Heights Housing Projects, 1942, San Pedro, California John Nesbitt House, 1942, 414 Avondale, Brentwood, Los Angeles Kaufmann Desert House,[33][34][35] 1946, Palm Springs, California Stuart Bailey House, 1948, Pacific Palisades, California (Case Study 20A) Case Study Houses #6, #13, #20A, #21A Schmidt House, 1948, 1460 Chamberlain Road, Linda Vista, Pasadena, California Joseph Tuta House, 1948, 1800 Via Visalia, Palos Verdes, California Holiday House Motel, 1948, 27400 Pacific Coast Highway, Malibu, California Elkay Apartments, 1948, 638-642 Kelton Avenue, Westwood, Los Angeles Gordon Wilkins House, 1949, 528 South Hermosa Place, South Pasadena, California[36][37] Alpha Wirin House, 1949, 2622 Glendower Avenue, Los Feliz, Los Angeles Hines House, 1949, 760 Via Somonte, Palos Verdes, California Atwell House, 1950, 1411 Atwell Road, El Cerrito, California Nick Helburn House, 1950, Sourdough Road, Bozeman, Montana Neutra Office Building — Neutra`s design studio from 1950 to 1970 Kester Avenue Elementary School, 5353 Kester Avenue, Los Angeles (with Dion Neutra), 1951, Sherman Oaks, California Everist House, 1951, 200 W. 45th Street, Sioux City, Iowa[38] Moore House, 1952, Ojai, California (received AIA award) Perkins House, 1952–55, 1540 Poppypeak Drive, Pasadena, California Schaarman House, 1953, 7850 Torreyson Drive, Hollywood Hills, Los Angeles, California Olan G. and Aida T. Hafley House, 1953, 5561 East La Pasada Street, Long Beach[39] Brown House, 1955, 10801 Chalon Road, Bel Air, Los Angeles Kronish House, 1955, Beverly Hills, California[40] Sidney R. Troxell House,[41] 1956, 766 Paseo Miramar, Pacific Palisades, California Chuey House, 1956, 2460 Sunset Plaza Drive, Hollywood Hills, Los Angeles, California[42][43] Clark House, 1957, Pasadena, California Airman`s Memorial Chapel, 1957, 5702 Bauer Road, Miramar, California Sorrell`s House, 1957, Old State Highway 127, Shoshone, California[44] Ferro Chemical Company Building, 1957, Cleveland, Ohio The Lew House, 1958, 1456 Sunset Plaza Drive, Los Angeles Connell House, 1958, Pebble Beach, California Mellon Hall and Francis Scott Key Auditorium, 1958, St. John`s College, Annapolis, Maryland Riviera United Methodist Church, 1958, 375 Palos Verdes Boulevard, Redondo Beach Loring House, 1959, 2456 Astral Drive, Los Angeles (addition by Escher GuneWardena Architecture, 2006 Singleton House, 1959, 15000 Mulholland Drive, Hollywood Hills, Los Angeles, California Oyler House, 1959 Lone Pine, California UCLA Lab School, 1959 (with Robert Alexander)[45] Garden Grove Community Church, Community Church, 1959 (Fellowship Hall and Offices), 1961 (Sanctuary), 1968 (Tower of Hope), Garden Grove, California Three senior officer`s quarters on Mountain Home Air Force Base, Idaho, 1959 Julian Bond House, 1960, 4449 Yerba Santa, San Diego, California R.J. Neutra Elementary School, 1960, Naval Air Station Lemoore, in Lemoore, California (designed in 1929) Buena Park Swim Stadium and Recreation Center, 1960, 7225 El Dorado Drive, Buena Park, California[46] Palos Verdes High School, 1961, 600 Cloyden Road, Palos Verdes, California Haus Rang, 1961, Königstein im Taunus, Germany Hans Grelling House/Casa Tuia on Monte Verità, 1961, Strada del Roccolo 11, Ascona, Tessin, Switzerland Los Angeles County Hall of Records, 1962, Los Angeles, California. Gettysburg Cyclorama, 1962, Gettysburg National Military Park, Pennsylvania Gonzales Gorrondona House, 1962, Avenida la Linea 65, Sabana Grande, Caracas, Venezuela Bewobau Residences, 1963, Quickborn near Hamburg, Germany Mariners Medical Arts, 1963, Newport Beach, California Painted Desert Visitor Center, 1963, Petrified Forest National Park, Arizona United States Embassy, (later US Consulate General until 2011), 1959, Abdullaha Haroon Road, Karachi, Pakistan[47] Swirbul Library, 1963, Adelphi University, Garden City, New York Kuhns House, 1964, Woodland Hills, Los Angeles, California Rice House (National Register of Historic Places), 1964, 1000 Old Locke Lane, Richmond, Virginia VDL II Research House,[48][49][50] 1964, (rebuilt with son Dion Neutra) Los Angeles, California Rentsch House, 1965, Wengen near Berne in Switzerland; Landscape architect: Ernst Cramer Ebelin Bucerius House, 1962–1965, Brione sopra Minusio in Switzerland; Landscape architect: Ernst Cramer Roberson Memorial Center, 1965, Binghamton, New York Haus Kemper, 1965, Wuppertal, Germany Sports and Congress Center, 1965, Reno, Nevada Delcourt House, 1968–69, Croix, Nord, France Haus Pescher, 1969, Wuppertal, Germany Haus Jürgen Tillmanns, 1970, Stettfurt, Thurgau, Switzerland Publications 1927: Wie Baut Amerika? (How America Builds) (Julius Hoffman) 1930: Amerika: Die Stilbildung des neuen Bauens in den Vereinigten Staaten (Anton Schroll Verlag). New Ways of Building in the World [series], vol. 2. Edited by El Lissitzky. 1935: `New Elementary Schools for America`. Architectural Forum. 65 (1): 25–36. January 1935. 1948: Architecture of Social Concern in Regions of Mild Climate (Gerth Todtman) 1951: Mystery and Realities of the Site (Morgan & Morgan) 1954: Survival Through Design (Oxford University Press) 1956: Life and Human Habitat (Alexander Koch Verlag). 1961: Welt und Wohnung (Alexander Kock Verlag) 1962: Life and Shape: an Autobiography (Appleton-Century-Crofts), reprinted 2009 (Atara Press) 1962: Auftrag für morgen (Claassen Verlag) 1962: World and Dwelling (Universe Books) 1970: Naturnahes Bauen (Alexander Koch Verlag) 1971: Building With Nature (Universe Books) 1974: Wasser Steine Licht (Parey Verlag) 1977: Bauen und die Sinneswelt (Verlag der Kunst) 1989: Nature Near: The Late Essays of Richard Neutra (Capra Press)

Odlično stanje Taschen Frenk Lojd Rajt (engl. Frank Lloyd Wright; Ričlend Senter, 8. jun 1867 — Finiks, 9. april 1959) bio je američki arhitekta, dizajner enterijera, pisac i predavač koji je dizajnirao više od 1000 objekata, od kojih su 532 realizovana.[1] Rajt je verovao u oblikovanje struktura koje su u harmoniji sa ljudskom prirodom i okolinom, svoju stvaralačku filozofiju je nazvao organska arhitektura. Ova filozofija je najbolje predstavljena Kućom na vodopadu Folingvoter (1935), koja je prozvana kao najbolje delo američke arhitekture svih vremena.[2] Bio je vodeća ličnost Prerijske škole (Prairie School ), pokreta u arhitekturi i razvoju koncepta tzv. Usonijan kuće. Njegove vizije urbanog planiranja u Sjedinjenim državama su ostavile jedinstven trag. Pored svojih kuća, Rajt je dizajnirao originalne i inovativne kancelarije, crkve, škole, nebodere, hotele, muzeje i druge strukture. Često je dizajnirao i unutrašnje elemente za ove zgrade, uključujući i nameštaj i vitraž. Rajt je napisao 20 knjiga i mnogo članaka i bio je popularni predavač u Sjedinjenim Državama i u Evropi. Rajt je 1991. godine priznat od strane Američkog instituta arhitekata kao `najveći američki arhitekt svih vremena`.[2] Njegov živopisni lični život često je bio i povod za novinske naslove, (najviše je istican nedugo posle početka Prvog svetskog rata zbog požara 15. augusta 1914. Rajtov život iz sna u usponu karijere prekinut je brutalno strašnom tragedijom. U Taliesin studiju dok je Rajt radio u Čikagu, Julian Karlton, sluga sa Barbadosa koji je bio mentalno nestabilan i koji je bio zaposlen nekoliko meseci ranije, zapalio je stanove Taliesinu i ubio sedam ljudi sekirom. Ubijeni su Mama Bortvik Čejni; njeno dvoje dece: Džon i Marta; David Lindblom, baštovan; nacrtnik Emil Brodel; Tomas Bunker, radnik i Ernest Veston, sin Rajtovog tesara Viljema Vestona, koji je i sam ranjen, ali je preživeo). Ona zbog koje je Talijesin i podignut ... nestala je, zapisao je Rajt kasnije, bio je to životni udarac od kojeg se četrdesetsedmogodišnji arhitekta nikada nije u potpunosti oporavio. Rajt je neretko pominjan u štampi i zbog njegovog burnog braka i razvoda sa drugom suprugom Miriam Noel koja je ušla u njegov život kada mu je pomoć bila najpotrebnija. Tek posle je otkrio njenu tešku ličnost, zavisnost od morfijuma i drugih ljudi. I njegova veza sa trećom suprugom Olgom Lazović Hinzenburg, koju je oženio 1928. bivala je pominjana u štampi. Biografija[uredi | uredi izvor] Detinjstvo[uredi | uredi izvor] 1982 Frank Lloyd Wright Half-Ounce Gold Medal (obv) Frenk Lojd Rajt je rođen kao Frenk Linkoln Rajt u farmerskom (poljoprivrednom) gradu Ričlend Senter u državi Viskonsin. Bio je prvo dete Viljema Kerija Rajta i Ane Lojd Džouns Rajt. Vaspitan je u prilično siromašnoj porodici među mnogim evropskim izbeglicama koji su slobodu tražili u Novom svetu. Amerika je evropskim doseljenicima nudila mogućnost novog početka. Njegov otac, Viljem Keri Rajt (1825 – 1904), bio je lokalni govornik, učitelj muzike, povremeni advokat i putujući sveštenik, njegova porodica je tvrdila da su potomci Viljema Osvajača. Viljem Rajt sreo je i oženio Anu Lojd Džouns (1838 – 1923), okružnu školsku učiteljicu. Upoznao je Anu prethodnih godina kada je bio u službi kao viši inspektor za škole u okrugu Ričlend. Potom je ona živela pod zakupom u Rajtovoj kući dok je njena porodica živela u to vreme u Ber Kriku, nadomak Loun Roka i gradila kuće u Dolini. Venčali su se u avgustu 1866 . nakon smrti Viljemove prve žene Parmelije. Prvobitno iz Masačusetsa, Viljem Rajt je bio baptistički sveštenik, ali se kasnije pridružio ženinoj porodici u unitarističku religiju. Ana je bila član velike, uspešne i dobro poznate unitarističke porodice Lojd Džounsovih, koji su iselili iz Lendisula u Velsu i došli u Ameriku sa sedmoro dece 1844. godine u Spring Grin u Viskonsinu. Lojd Džounsovi su počeli da kupuju zemljište već 1852. godine nadomak Spring Grina, u blizini Medisona i pored reke Viskonsin. Krajem Američkog građanskog rata, 1864. godine Lojd Džounsovi su se naselili u području koje je kasnije dobilo naziv Dolina pobožnih Džounsovih. Frenkovo prvobitno srednje ime Linkoln bilo je rasprostranjeno ime za decu u to vreme. Njegov otac Viljem je u aprilu 1865. godine u Loun Roku (Viskonsin) održao hvaljen posmrtni govor posle ubistva predsednika iz vremena Američkog građanskog rata, Abrahama Linkolna . U maju 1867. Ana i Viljem su se preselili u Ričlend Senter gde je novorukopoloženi sveštenik Viljem nadgledao podizanje novog zdanja Centralnog baptističkog udruženja. Mesec dana kasnije rodio im se sin Frenk, narednih godina dobio je i sestre Džejn i Meginel. Mladom Frenku je prvo okruženje bilo pastoralno, poljoprivredno obrazovano i izuzetno keltski i velški tradicionalno. Rajtova porodica se selila pet puta u narednih deset godina, kada je on imao dve, četiri, šest, sedam i deset godina. Živeli su u Makgregoru u Ajovi, na reci Misisipi, u Potaketu na Rod Ajlendu, u Eseksu u Konektikatu, Vejmutu u Masačusetsu i napokon u Medisonu u Viskonsinu. Sedamdesetih godina devetnaestog veka cela zemlja je bila u ozbiljnoj ekonomskoj krizi. U Rajtovim prisećanjima na odrastanje pominje se siromaštvo, život u malom prostoru s još mnogo ljudi. Ipak, i u takvim okolnostima rano je naučio da čita i piše. Bio je preplavljen uticajima iz književnosti, poezije, filozofije i muzike. Na putu do škole sa sobom je nosio džepna izdanja Šekspirovih komada. Odrastao je na tekstovima i učenjima Amerikanaca kao što su Vitman, Toro[potrebna odrednica] i osnivač američke filozofije transcendentalizma Ralf Valdo Emerson. Čitao je Bajrona, Šelija i Blejka. Rastao je okružen tradicijom unitarijanske vere koja se suprotstavljala ropstvu i bila povezana sa tadašnjim istaknutim ličnostima kao što su pisci Henri Džejms i filozof-psiholog Vilijam Džejms. Bio je okružen muzikom, posebno Bahom i Betovenom , kroz svakodnevne uticaje njegovog oca koji je svirao Bahove horske komade na orguljama u crkvi, dok je mladi Frenk pumpao meh orgulja. Tokom večeri je na kućnom klaviru svirao Betovenove sonate. U ranom detinjstvu, često bih zaspao uz Betovenove sonate, pisao je Rajt. Za osamnaest godina života sa svojim ocem razvio je duboku i trajnu ljubav prema muzici. Iako je celog Rajtovog odrastanja porodica živela u siromaštvu u kući je uvek bio klavir. Rajtova ljubav prema čitanju bila je povezana i sa rano iskazanim interesovanjem za proces štampanja i tipografije kao i interesovanjem za pronalazaštvo i crtanje. Bio je zainteresovan i za industrijsku revoluciju; otuda njegovo kasnije poznavanje industrijskih alata i metoda. U sprezi sa humanim vrednostima i dubokoj ljubavi prema prirodi bile su to osnove na kojima je nastalo njegovo kasnije delo. Svi ovi elementi bili su presudni za njegov rad. Jedan od Anine braće bio je Dženkin Lojd Džouns, koji je postao značajna ličnost u širenju unitarističke religije u zapadnim Sjedinjenim državama. Oboje Rajtovih roditelja bili su pojedinci s jakom voljom, sa osobenim zanimanjima koje su oni preneli na njega. Ipak, u većini napisa Rajt ne posvećuje previše prostora uticaju njegovog oca a ističe majčinu tvrdnju da je ona jedinog sina predodredila da bude arhitekta. Prema navodu i iz njegove biografije tvrdio je da je majka bila ta koja je odredila njegovu profesiju. Dok je bila trudna odlučila je da će sin kojeg će roditi stasati u velikog arhitektu. Tokom ranog detinjstva vaspitavala ga je u skladu s tom odlukom. Okružila ga je prirodnim lepotama. Ona je uredila njegovu dečiju sobu sa grafikama engleskih katedrala iscepljenim iz časopisa, hrabrila je njegove maloletničku ambiciju. Visok ugled u porodici Džounsovih je imao njen najstariji brat Tomas, samouki drvodelja i zidar. Porodica je otišla u Vejmut u Masačusets 1870. gde je Viljem bio sveštenik maloj grupi vernika. Godine 1876, Ana i njene sestre učiteljice Nel i Džejn su posetila izložbu povodom Stogodišnjice američke nacije u Filadelfiji i primetila je jedan izloženi komplet obrazovnih igara nemačkog pedagoga Fridriha Frebela. Ana, stručni učitelj, bila je uzbuđena tim programom i upoznale se sa instrukcijama za vaspitače koje je osmislio Frebel. Po povratku iz Filadelfije Ana je u Bostonu kupila komplet Frebelovih poklona da bi ih koristila za vaspitanje svoje troje dece. Rajt je imao već devet godina kada je njegova majka počela da mu daje Frebelove poklone i primenjuje prateće edukativne metode. Komplet, zvan ``Frebelovi pokloni``, je utemeljio Rajtov inovativni zabavno-nastavni program. Kada je njegova majka shvatila da crtanje i projektovanje postaju Rajtova preovladavajuća interesovanja, smatrala je da treba da uvede i nešto novo u njegovom ranom razvoju. Mladi Frenk se na Frebelove igračke zalepio s velikom strašću. Proveo je mnogo vremena u igri sa elementima iz Frebelovog kompleta. Bili su to geometrijski oblici i koji su mogli da se smontiraju u raznolikim kombinacijama u obliku trodimenzionalnih kompozicija. Evo kako Rajt opisuje, u njegovoj autobiografiji, uticaj ovih vežbi na njegov pristup dizajnu: Nekoliko godina sam strpljivo pronalazio na maloj zabavnoj tablici... i igrao se... sa kockom, loptom, trouglom – ovi ravni drveni komadi uglačanih javorovih kocki... su sve među mojim prstima u tim danima... Mnoge njegove kasnije zgrade ističu se geometrijskom čistotom. Frebelova metodika bila je široko rasprostranjena u Evropi od 1860. do 1920. godine. Rajtova porodica finansijski se naprezala u Vejmutu i vratila se u Spring Grin u Viskonsin, gde ih je materijalno podržao Lojd Džounsov klan i pomogao Viljemu da pronađe zaposlenje. Nastanili su se u Medisonu, gde je Viljem podučavao muzičke lekcije i služio kao sekretar u novoformiranom Unitarnom udruženju. Anin i Viljemov brak se vremenom pogoršavao zbog nomadskog života i stalnog nedostatka prihoda. Viljam se i nakon povratka u Medison 1877. godine opet počeo da bavi nizom očigledno neprofitabilnih zanimanja dok je Ana je zahtevala veću finansijsku podršku nego što je on mogao da pruži. Ana je bila nesrećna neko vreme zbog Viljemove nesposobnosti da izdržava porodicu i tražila je od njega da ih napusti. Ona je 1883. prestala da ispunjava svoje bračne obaveze. Posle je Viljem poveo parnicu protiv Ane za nedostatak fizičke naklonosti. Pored toga, Ana je favorizovala svoju decu i zapostavljala decu iz prvog Viljemovog braka. Nakon sve većih tenzija i sukoba Viljem je postepeno počeo da se povlači iz porodice. Do razvoda Frenkovih roditelja došlo je 1885. ubrzo pošto je on navršio 14 godina. Frenk je prihvatio majčinu verziju događaja tvrdeći da njegov otac više nije želeo da bude član porodice. Viljem je napustio Viskonsin posle razvoda i Rajt je tvrdio da nikada nije video svog oca ponovo niti je prisustvovao Viljemovoj sahrani u Loun Roku 1904. godine. (Ipak, narednih godina povremeno je posećivao njegov grob.) Posle očevog odlaska u januaru 1886. godine preminuo je i Rajtov deda Ričard, glava familije Lojd Džouns. Njegove neudate ćerke, Nel i Džejn, su nasledile farmu i domaćinstvo i iste godine osnovale su školu Hilsajd houm u novovotvorenoj kapeli unitarijanaca koju su koristile kao privremenu učionicu. Kapela je završena u leto 1886. po projektu arhitekte iz Čikaga Džozef Lajman Silzbi. On je istovremeno, po nalogu Dženkina Lojd Džounsa radio i na nacrtu za novu Crkvu Svih svetih. Rajtu je dozvoljeno nadgledanje radova. Ana je sa svoje troje dece nastavila da živi u Medisonu, u kući na jezeru Mendota, šezdeset kilometara udaljena od Doline Lojd Džounsovih. U to vreme osamnaestogodišnji Frenk menja svoje srednje ime iz Linkoln u Lojd i postaje Frenk Lojd Rajt, u čast porodice njegove majke, Lojd Džounsovih. Kao jedini muškarac u napuštenoj porodici, Rajt je preuzeo finansijsku odgovornost za njegovu majku i dve sestre. Njegova majka Ana je u dogovoru sa svojim bratom Džejmsom Lojdom Džounsom, farmerom koji je živeo u obližnjoj dolini, odlučila da dečak tokom letnjih meseci radi na farmi. Veliki deo Rajtove autobiografije posvećen mladosti ne bavi se obrazovanjem u školi, već obrazovanjem kroz rad na farmi u Spring Grinu. Ta dečačka farmerska iskustva duboko su ukorenila uspomene na snagu prirode, katkad iscrpljujuću. Rajt se prisećao teškog života na farmi, ranog ustajanja i napornog celodnevnog rada, koje je opisao kao neprekidno umaranje. Proveo je osam leta na ujakovom imanju i tamo je iskusio disciplinu kroz duge sate u prirodi koji su na njega uticali snažno i trajno stvorivši kod njega veliku ljubav i poštovanje prema prirodnom redu stvari. Njegov ujak, Dženkin Lojd Džouns u to vreme jedan je od najpoznatijih sveštenika Unitarijanske crkve. On je nedeljom održavao propovedi i čitao odlomke iz klasičnih dela transcendentalizma Emersona i Toroa. Njegov ujak je, pored toga, svakog leta organizovao festival obrazovnog karaktera zvan unitarijanska šotokva koji su posećivale istaknute ličnosti Vilijam Č. Gane, najuticajniji pripadnik Unitarijanske crkve u Čikagu, Suzan Entoni, borac za prava žena... Rajt je pohađao školu u Medisonu, ali tamo nema dokaza da je ikad završio. Nakon što su prošle godine dečaštva primljen je 1886. na Građevinski fakultet Univerziteta Viskonsin u Medisonu kao vanredan student. Tamo se učlanio u Fi Delta Teta udruženje. Rani projekti[uredi | uredi izvor] Obrazovanje i rad za Silsbija (1885 – 1888) Rajt je pohađao školu u Medisonu, ali tamo nema dokaza da je ikad završio. Nakon što su prošle godine dečaštva primljen je 1886. na građevinski fakultet Univerziteta Viskonsin u Medisonu kao vanredan student. Tamo se učlanio u Fi Delta Teta udruženje. Dva semestra je radio sa profesorom građevinarstva, Alanom D. Konoverom. Brzo se razočarao sadržajem i tokom studija i pobegao u Čikago tražeći život u arhitekturi. Pre nego što je napustio Medison u Viskonsinu prisustvovao je obrušavanju novog severnog krila stare zgrade državnog Kapitola, za vreme izgradnje. Tokom poslepodneva i večeri spasioci su iz ruševina iskopavali tela ranjenih, umirućih i poginulih. U blizini je stajao mladi Rajt. Mladi su ostajali satima, držeći se za čeličnu ogradu koja je okruživala park, suviše tužni da bi se pomerili, da bi otišli. Užas te slike nikad nije u potpunosti napustio moju svest i ostaje da me opominje do današnjeg dana, pisao je Rajt. Godine 1887. Rajt je napustio fakultet bez uzimanja diplome (premda je prihvatio počasni doktorat iz lepih umetnosti na univerzitetu 1955) . Chicago 1887 Waud Došao je u Čikago da traži zaposlenje. Nakon opustošenja Čikaga u velikom požaru 1871. i posle skorašnjeg brzog porasta stanovništva sledio je i novi brz razvoj. Došavši iz provincije, mladi Rajt, sačuvao je ljubav za kolonijalnu arhitekturu, njenu udobnost i povezanost s pejzažem. Bliske su mu ideje Dž. Raskina, Ežena Viole le Dika i arhitekata s istočne američke obale koji se inspirišu iz tradicija stare džordžijanske arhitekture (Mek Kima, Mejda, Ričardsona). Kasnije se podsetio na njegove prve utiske o Čikagu, bila su to isprljana susedstva, gomile sveta na ulicama i razočaravajuća arhitektura, ipak, bio je odlučan da pronađe posao. Posle razgovora sa nekoliko poznatih firmi, njegovo prvo zaposlenje u Čikagu bilo je u arhitektonskom birou Džozef Limen Silsbi. Rajt je prethodno sarađivao sa Silsbijem – opunomoćen kao crtač i konstrukcijski nadzornik – 1886. na Unitarističkoj kapeli za Rajtovu porodicu u Spring Grinu u Viskonsinu. Sa firmom je takođe radio na dva druga porodična projekta: Crkva svih duša u Čikagu za njegovog ujaka, Dženkina Lojda Džounsa, i školu Hilsajd houm za dve njegove tetke. Drugi crtači koji je radili za Silsbija 1887. bili su buduće arhitekte Sesil Korvin, Džordža V. Maher i Džordža G. Elmsli. Rajt se ubrzo sprijateljio sa Korvin, sa kojim je živeo dok je on izgradio kuću. U autobiografiji, Rajt je ispričao da je on takođe imao kratke radne zadatke u drugom arhitektonskom birou u Čikagu. Osećajući da se priveo kraju njegov rad za Silsbija mladi crtač je dao otkaz i počeo posao kao dizajner u firmi Birs, Klej i Daton. Međutim, Rajt je ubrzo shvatio da on nije bio spreman za dizajn i on je napustio novi posao da bi se vratio kod Džozefa Silsbija – u to vreme uspeva da podigne platu. Premda se Silsbi strogo držao uglavnom Viktorijanske i obnoviteljske arhitekture, Rajt zasniva rad više na gracioznoj živopisnosti kao drugoj struji razdoblja. Još uvek je Rajt težio za većim napretkom u radu. Posle manje od godinu provedenu u Silsbijevoj kancelariji Rajt je saznao da arhitektonska firma Adler i Salivan iz Čikaga traži nekog da pravi završne crteže za enterijer zgrade čikaškog Auditorijuma. Nakon što je radio u nekoliko različitih arhitektonskih biroa u Čikagu ohrabren svojim praktičnim iskustvom koje je stekao potražio je posao kod Luja Salivana. Rajt je pokazao da je sposoban, ostavio je utisak na Luja Salivana dizajnom ukrasa i u dva kasnija kratka razgovora i postao je zvanični šegrt u firmi. Adler i Salivan (1888 – 1893) Rajt nije napredovao kao Salivanov crtač. Pisao je o nekoliko nasilnih i žučnih prepirki koje su se dogodile između njih tokom prvih godina njegovog učenja zanata. Za tu stvar Salivan je pokazao veoma malo obzira. Ipak, Salivan je uzeo Rajta pod zaštitu i dodelio mu veliku dizajnersku odgovornost. Kao čin poštovanja, Rajt se kasnije odnosio prema Salivanu kao Lieber Meister-u, (Dragi majstor). Rajt je takođe napravio sporazum sa kancelarijom nadzornika Pola Muelera. On će kasnije zaposliti Muelera za izgradnju nekoliko njegovih javnih i komercijalnih zgrada između 1903 i 1923. LOOKING SOUTH - Frank Lloyd Wright Home and Studio, 428 Forest Avenue and 951 Chicago Avenue, Oak Park, Cook County, IL HABS ILL,16-OAKPA,5-1 Rajt je oženio 1. juna 1889. njegovu prvu ženu, Ketrin Li Kiti Tobin (1871 – 1959). Upoznali su se oko godinu ranije tokom rada na Crkvi svih duša. Salivan je svojim delom pomogao finansijskom uspehu mladog bračnog para obezbedivši Rajtu sklapanje ugovora za petogodišnje zaposlenje. Rajt je napravio i zahtev više:G. Salivan, ako želite da radim tokom pet godina možete li mi pozajmiti više novca za izgradnju male kuće ? Sa Salivanovih 5000 dolara pozajmice, Rajt je kupio parče zemlje u uglu Čikaga i Forest avenije u predgrađu Oak Park. Postojeća gotska kuća uzeta je za njegovu majku, kuća sagrađena pokraj bila je za Rajta i Katarinu. Prema navodima jednog dijagrama o vestima u firmi iz 1890. u prostoru 17-tog sprata povrh zgrade Auditorijuma Rajt je ubrzo zaslužio privatnu kancelariju do Salivanove. Tu kancelariju delio je sa prijateljem i crtačem Džordžom Elmslijem; bila je iznajmljena od Salivana na Rajtov zahtev. Rajt je postao glavni crtač i upravljao svim radom na stambenom dizajnu u kancelariji. Po propisu, Adler i Salivan nisu dizajnirali ili gradili kuće, ali su obavezali saradnike da po pitanju klijenata obaveštavaju o njihovim značajnim komercijalnim projektima. Rajt je tokom kancelarijskih sati bio zauzet na glavnim zadacima za firmu, dizajn kuća je potisnuo za večernje i prekovremene sate vikendom u njegovom kućnom studiju. Rajtov dizajn po dužnosti bio je često sveden do detalja za projekat Salivanove skice. Tokom ovog vremena, Rajt je radio na Salivanovom bungalovu (1890) i Bungalovu Džejmsa A. Čarnleja (1890) obe u Okean Springsu, u Misisipiju, potom Kuću Beri-Mek Harg (1891) i Kuću Luja Salivana (1892) u Čikagu i više pominjanu Kuću Džejmsa A. Čarnlija (1891) takođe u Čikagu. Od ovih pet saradnji samo dva rada za Čarnlijevu porodicu i dalje postoje. Oak Park Il Walter Gale House1 Kuća Valtera Gejla (1893) je u stilu Kraljice Ane obeležena je trakom prozora i podupiračima verande pokrivene krovom, ona nagoveštava razvoj Rajtove estetike. Uprkos Salivanovom zajmu i prekovremenoj plati, Rajt je bio neprekidno u oskudici. Priznao je da su njegove oskudne finansije bile očekivane zbog njegovih skupih sklonosti ka odelima i vozilima, i izuzetnoj raskoši koju dizajnira u njegovim kućama. Za usložnjavanje problema, doprinela su Rajtova deca –prvorođeni Lojd (rođen 1890) i Džon (rođen 1892) . Za dopunu njegovih prihoda i vraćanje njegovih dugova, Rajt je prihvatio nezavisne zadatke za najmanje devet kuća. Ove prokrijumčarene kuće, kako ih je kasnije nazvao, su dizajnirane u starinskom stilu i u varijacijama po modi kolonijalnog stila kraljice Ane. Ipak, za razliku od preovlađujuće arhitekture perioda, svaka kuća naglasila je jednostavne geometrijske mase i sadržavala obeležja kao što su trake horizontalnih prozora, prigodni podupirači, i otvoren sprat koji su postali upečatljivo obeležje njegovih kasnijih radova. Osam od ovih ranih kuća postoje i danas uključujući Kuću Tomasa Gejla, Kuću Roberta Parkera, Kuću Džordža Blosoma i Kuću Valtera Gejla. Uporedo sa stambenim projektima za Adler i Salivana, Rajt je dizajnirao njegove krijumčarene kuće u njegovom vlastitom vremenu. Salivan ništa nije znao o nezavisnom radu do 1893 kada je prepoznao da je jedna od kuća nedvosmisleno Frenk Lojd Rajtov dizajn. Ova zasebna kuća, izgrađena za Alison Harlan, bila je samo blok od Salivanove kuće u Čikagu u području Kenvud. Geometrijska čistoća kompozicije i balkonski ornament u obliku čipke su istovetne kao kod Kuće Čarnlej. Kako je Rajtov petogodišnji sporazum zabranio svaki spoljašnji rad, incident je podstakao njegov odlazak iz Salivanove firme. Raznolike priče ispričale su potanko prekid odnosa između Salivana i Rajta; čak je Rajt kasnije ispričao dve različite verzije događaja. U Autobiografiji, Rajt je tvrdio da je on bio nesvestan da je s njegove strana rizični poduhvat bio kršenje njegovog sporazuma. Kada je Salivan otkrio prekršaj, on je bio ogorčen i uvređen, zabranio je svaki dalji spoljnii zadatak i uskratio Rajtov imovinski ugovor za njegovu kuću u Ouk Parku. Rajt nije mogao da podnose novo neprijateljstvo od gazde. Mislio je da je situacija bila nepravedna. On je bacio olovku i otišao iz kancelarije Adlera i Salivana, nikad se nije vratio. Dankmar Adler, koji je bio više blagonaklon za Rajtovu delatnost poslao mu je kasnije imovinski ugovor. Prema jednom izveštaju Rajt je imao Cecil Korvinov potpis za nekoliko prokrijumčarenih poslova, što nagoveštava da je Rajt bio svestan njegove nezakonite prirode. Bez obzira na tačan niz događaja Rajt i Salivan nisu se sastali ili govorili dvanaest godina. Prelaz i eksperimenti (1893 – 1900)[uredi | uredi izvor] U zgradi Šiler, koju su sagradili Adler i Salivan, Rajt je 1893. osnovao sopstvenu praksu, svoj privatni arhitektonski biro. Došao mu je i prvi klijent, Vilijem H. Vinzlou, iz River Foresta u Ilinoji. Napustivši Salivana, Rajt se još jače oslanja na tradiciju i projektovanje specifičnih objekata – kuća Vinslov u River Forestu 1893. godine. William H. Winslow House Front Facade Godine 1894. održao je prvu izložbu svojih projekata u Arhitektonskom klubu Čikaga. Potom gradi River forest golf klub 1898. godine i Kuću Huser u Čikagu 1899. godine. (Rad na članku je u toku). Oko 1900. godine zanosi se japanskom arhitekturom i inspirišući se njom uspeva stvoriti građevinski tip kojeg varira u nizu poznatih „prerijskih kuća“. Osnovno je obeležje tih kuća horizontalna raščlanjenost i naglašen plastični motiv krova. Ideja kontinuiranog unutarašnjeg prostora, koju je Rajt razradio već u ranijim objektima, dobila je novu formulaciju u obliku ukrštene osnove koja se sažima u središnjem prostoru (holu) u kojemu je smešten kamin – kuće u Čikagu (1902. godine), Bufalu (1904. godine) i druge. U „prerijskim kućama“ Rajt je stvorio prototip američke rezidencijalne arhitekture, pomirivši tradiciju i potrebu za savremeno oblikovanim prostorom. Istovremeno, nastaju i njegovi prvi objekti u armiranom betonu u kojima kubističkim formama teži ka skulpturalnoj jasnoći volumena i monumentalnosti. Kuća Robi Sa „prerijskim kućama“ jedna je arhitektonska misao bila iscrpljena, i već 1910. godine se javljaju u njegovom radu prvi znakovi krize. Boravak u Evropi 1911. godine nije mu ispunio očekivanja i ostao je praktično bez uticaja na njegov rad. Po povratku gradi vlastitu kuću u Spring Grinu u kojoj prvi put primenjuje razuđenu osnovu. Iako predviđa neka kasnija rešenja, ovaj je objekt značajniji kao gest povratka pejzažu i traženja neposrednijeg kontakta sa okolinom odnosno ambijentom u prirodi. Tragajući za izvornim oblikom i dalekom prošlošću američkog kontinenta Rajt se oduševljava megalitičkim konstrukcijama i masivnim zdanjima pretkolumbijske Amerike. Iz toga izvire masivnost i monumentalnost, kao osnovne karakteristike projekata realizovanih u ovom dobu – Midvej Gardens u Čikagu (1914. godine) i Imperial hotel u Tokiju (1922. godine). Tek oko 1930. godine Rajt počinje asimilaciju evropskih iskustava prihvatajući nove materijale, nove konstruktivne metode i novu estetiku. Folingvoter- kuća na vodopadima Sa kućom Kaufman- Folingvoter- ili kuća na vodopadima u Konelsvilu u Pensilvaniji (1936. godine) u kojoj je dao jedno od remek dela moderne arhitekture počinje drugo plodno razdoblje Rajtovog opusa. Osnovne su karakteristike novih objekata povezanost sa pejzažem, slobodna osnova koja je preko staklenih zidova povezana sa spoljnim prostorom i naglašena plastika krova. U njima je na savremen način razrađena prostorna i plastična koncepcija ranijih „prerijskih kuća“. Ovo je najpoznatiji i najuspeliji njegov projekat kuća i letnjikovaca. U trgovini Moris u San Francisku (1949. godine) javlja se motiv kružne rampe kojom je postignut snažan prostorni efekat. Ona je još jače izražena na kući njegova sina Daniela Rajta u Feniksu (1952. godine) a kulminira u njegovom poslednjem delu Gugenhajmovom muzeju u Njujorku (1959. godine). Posthumno se prišlo realizaciji njegovog grandioznog projekta za komunalni centar Marine Kountri u Kaliforniji (1962. godine). Filozofija rada i značaj[uredi | uredi izvor] Gugenhajm muzej Rajt je, bez sumnje, jedna od najkontradiktornijih ličnosti u modernoj arhitekturi. Do kraja života ostao je individualista podjednako u načinu života i umetničkom shvatanju, pa ipak njegovo delo predstavlja značajno poglavlje savremene arhitekture. Prvi je intuitivno naslutio i razradio ideju kontinuiranog unutrašnjeg prostora, koju su evropske arhitekte počele rešavati znatno kasnije. Evropskom racionalizmu, koji je probudio zanimanje za rešavanje konstruktivnih metoda i za socijalne aspekte, on je suprotstavio organsko shvatanje arhitekture koje u centar stavlja čoveka pojedinca i njegov odnos prema ambijentu u kojem živi. Stoga Rajt svaki projekt rešava nezavisno od prethodnog kao singularnu i neponovljivu kreaciju. Snaga i originalnost njegove vizije dobijaju osobitu potvrdu u poslednjem razdoblju u kojem je, prihvativši evrposka iskustva, stvorio dela koja po svojoj poetičnosti i plastičnoj slobodi obeležavaju novi put u arhitektonskom oblikovanju. Iako ponekad opterećen literarnošću i simbolikom, Rajtov opus po bogatstvu stvaralačkih ideja i raznovrsnosti nema konkurencuje u savremenoj arhitekturi. Pored realizovanih projekata, izradio je više vizionarskih rešenja: za centar Picburga i Bagdada, projekt za soliter visok 1600 m i čuveni Brodakre plan (1955. godine) u kojem daje predlog za sistematsku urbanizaciju zemlje. Ostavio je za sobom i ogroman literarni opus u koji pored teoretskih i stručnih pogleda sadrži i bogat autobiografski materijal. Godine 1938, sagradio je vlastitu kuću u pustinji kraj Feniksa i tu je ostao do kraja života stvorivši od sebe svojim životom izvan civilizacije gotovo mitsku ličnost. FLW-like symbol Frank Lloyd Wright Signature Vidi još[uredi | uredi izvor] Vazmut Portfolio Reference[uredi | uredi izvor] ^ „Frank Lloyd Wright | Biography, Architecture, Houses, Buildings, Style, Fallingwater, Taliesin, Wife, & Facts | Britannica”. www.britannica.com (na jeziku: engleski). 2024-01-23. Pristupljeno 2024-02-01. ^ Vrati se na: a b Brewster, Mike (28. 7. 2004). „Frank Lloyd Wright: America`s Architect”. Business Week. The McGraw-Hill Companies. Arhivirano iz originala 2. 3. 2008. g. Pristupljeno 22. 1. 2008. Literatura[uredi | uredi izvor] Makarter, Robert, “Frenk Lojd Rajt”, preveo s engleskog Marko Denić, Clio, Beograd, 2013. pp. 278. Brus Bruks Fajfer, “Frenk Lojd Rajt - Graditi za demokratiju”, (Beograd, 2006). Udo Kulterman, Savremena arhitektura, Novi Sad, 1971. Đina Piskel, Opšta istorija umetnosti, Beograd, 1974. Architectural Record, maj 1928. Frank Lloyd Wright, An Autobiography, Barnes and Noble, NY, 1998. Frank Lloyd Wright, A Testament, New York, NY, 1957. Intervju sa Majklom Valasom, septembar 1957. (Jutjub) Storrer, William Allin, The Frank Lloyd Wright Companion, University Chicago Press, Chicago 1993. Pfeifer, Bruce Brooks, Frank Lloyd Wright, The Masterworks, Rizzoli, New York, 1993. Levine Neil, The Architecture of Frank Lloyd Wright, Princeton University Press, Princeton, 1996. Pfeifer, Bruce Brooks, Frank Lloyd Wright Master Builder, Universe Publishing Co., New York, 1997.